skkn một số KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ mẫu GIÁO 5 6 TUỔI làm QUEN với văn học

MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ MẪU
GIÁO 5-6 TUỔI LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI MỞ ĐẦU
Nghành học mầm non là nghành học vô cùng quan trọng bởi đó chính là nơi
ươm mầm non tương lai của đất nước. Quyết định sự đâm chồi nảy lộc tốt hay
xấu là do người ươm trồng mầm non đó.
Đối với thế hệ trẻ mầm non Bác Hồ đã nói “Trẻ em như búp trên cành, biết
ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”. Trẻ mầm non thật đáng yêu,tâm hồn trẻ
thơ ngây, hồn nhiên là lớp người kế cận cho sự nghiệp của đất nước.
Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ở
trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kì lạ,thần tiên. Qua hoạt động
dạy và học dưới nhiều hình thức như : Toán, Âm nhạc, Tạo hình,…. sẽ giúp trẻ
phát triển óc trí tuệ,óc sáng tạo nhân cách con người. Làm quen với văn học là
một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ mầm non, vì thông qua các hoạt
động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật đặc sắc không
thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ
buổi đầu thơ ấu trẻ đã quen sống ấm cúng trong không khí lời ru “ ầu ơ” đầy yêu
thương tận tình của mẹ, bà…và đó cũng chính là chân trời mở ra nhận thức cho
trẻ
Văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ nói những tiếng nói,
bước những bước đi đầu tiên. Chuyện kể, ca dao, tục ngữ là những tấm gương
mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập, là phương tiện hữu hiệu trong việc
giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè,
với những người thân,biết những việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái
ác độc, phê phán cái xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn…
1


Làm quen với văn học còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức
trong sáng, qua đó làm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, dạy trẻ nói chính xác, mạch

lạc, hiểu được nghĩa của từ trong tiếng mẹ đẻ . văn học nuôi dưỡng và phát triển
ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến
cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình
được tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức
tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ
đó hình thành nhân cách cho trẻ một cách toàn diện “Đức - Trí - Thể - Mĩ - Lao
động”.
Tôi là một giáo viên mầm non rất tâm huyết với nghề dạy trẻ, tôi nhận thấy
trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật
nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển những khả năng vốn có. Chính vì
điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay,
những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trên cơ sở thực tiễn của
lớp và qua những năm kinh nghiệm tích lũy được qua những năm dạy học ở lớp
mẫu giáo tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng
giáo dục cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với Văn học” làm đề tài nghiên
cứu với mong muốn tìm tòi, đúc rút kinh nghiệm, đưa ra những giải pháp tối ưu
nhất để nâng cao chất lượng giáo dục và yêu cầu trong thời đại hiện nay.
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
1 Thực trạng của vấn đề nghiên cứu:
Trường mầm non Thành Vinh nằm giữa trung tâm xã, trường thuộc xã miền
núi, có dân tộc Kinh và Mường sinh sống, trình độ dân trí không đồng đều, nền
kinh tế phát triển còn chậm. Trường có 8 nhóm lớp, 6 nhóm lớp ở khu trung
tâm, 2 nhóm lớp ở khu lẻ. Nhà trường luôn quan tâm đến chất lượng chăm sóc
giáo dục trẻ.

2


Năm học 2010-2011 tôi được nhà trường phân công trực tiếp giảng dạy lớp
mẫu giáo 5-6 tuổi khu trung tâm, thực hiện theo chương trình giáo dục mầm non

mới, với số trẻ là 30 cháu, trong đó có 18 cháu nam và 12 cháu nữ. Trong quá
trình giảng dạy tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau.
* Thuận lợi
- Bản thân tôi được đào tạo chính quy đã trải qua 4 năm kinh nghiệm thực tế.
- Đối với lớp tôi phụ trách đa số các cháu đã học qua lớp mẫu giáo nhỡ. Các bậc
phụ huynh ngày càng quan tâm đến việc học tập của con em mình.
- Số trẻ đến trường dược dạy theo các độ tuổi nên việc chăm sóc giáo dục trẻ có
nhiều thuận lợi.
- Trẻ được ăn ở bán trú tại trường, đảm bảo thời gian nghỉ ngơi đúng khoa học
- Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên về chuyên môn,
cơ sở vật chất, đồ dùng, trang thiết bị dạy học, động viên sự sáng tạo của giáo
viên.
Điều này có tác dụng rất lớn trong việc cho trẻ làm quen với Văn học.
* Khó khăn
Bên cạnh những thuân lợi trên trường mầm non Thành Vinh còn gặp không ít
những khó khăn.
- Qua khảo sát ban đầu tôi thực sự lo lắng về chất lượng học tập của trẻ, trong
đó có môn văn học. Đầu năm khi cho trẻ làm quen với môn văn học tôi thấy trẻ
chưa hứng thú học môn học này vì đồ dùng đồ chơi phục vụ môn văn học chưa
đáp ứng kịp thời với nhu cầu học và dạy hiện nay.
- Số trẻ dân tộc Mường chiếm 40%, nên kĩ năng phát âm của trẻ chưa chính xác,
còn nói lẫn tiếng địa phương vì vậy mà kết quả cho trẻ làm quen với môn văn
học chưa đạt kết quả cao.

3


- Trẻ đa số là con em nông thôn, nghề nghiệp chủ yếu là làm ruộng, điều kiện
kinh tế còn thấp dẫn đến việc quan tâm đến con cái còn giới hạn. Một số phụ
huynh chưa thực sự quan tâm đến trẻ, còn xem nhẹ giáo dục mầm non.

- Giá cả thị trường luôn biến động đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc đóng góp
của con em mình khi đến trường học.
2. Kết quả của thực trạng trên
Thực tế cho thấy trường mầm non Thành Vinh thực hiện đầy đủ các môn học
theo chương trình bộ môn, song đồ dùng đồ chơi phục vụ cho giờ học chưa đẹp
chưa hấp dẫn, vì muốn gây được sự chú ý của trẻ vào giờ học thì phải gây được
sự hứng thú cho trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo.
Bởi vậy tôi cần có kinh nghiệm trong phương pháp cải tiến giờ dạy để gây
được sự chú ý của trẻ để giờ học đạt kết quả cao hơn.
Qua khảo sát đáng giá chất lượng năm học 2009-2010 cho thấy kết quả
như sau.
Kết quả khảo sát lần 1 với số trẻ là 30 cháu :
Môn

Đạt

Nội dung
Giỏi

Thơ

Truyện

Hứng thú
Hiểu nội dung
Đọc diễn cảm
Thuộc tác phẩm
Hứng thú
Hiểu nội dung
Kể diễn cảm

Số
trẻ
2
1
2
2
2
2
1

Tỷ
lệ%
6,5
3,2
6,5
6,5
6,5
6,5
3,2

Khá
Số
trẻ
8
9
11
11
9
11

9

Tỷ lệ
%
26,7
30
36,8
36,8
30
36,8
30

Chưa đạt
Trung bình
Số
trẻ
13
12
9
11
8
11
12

Tỷ
lệ%
43,5
40,5
30
36,8

26,7
36,8
40,5

Yếu
Số
trẻ
7
8
8
6
11
9
8

Tỷ
lệ%
23,3
26,7
26,7
19,9
36,8
19,2
26,7

Từ kết quả khảo sát trên tôi nhận thấy việc cho trẻ làm quen với văn học thực
tế đạt kết quả chưa cao, vì vậy cần phải có nhiều biện pháp giáo dục mới giúp trẻ
học có kết quả cao hơn.
Đứng trước thực trạng trên bản thân tôi luôn trăn trở và tìm ra đặt câu hỏi và
trả lời với nhiều lí do tự đưa ra, làm tôi phải suy nghĩ và tìm ra giải pháp tối ưu

4


nhất để phối kết hợp với phụ huynh học sinh làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ
mầm non được tốt hơn.
Từ những thực trạng trên để kết quả đạt được cao hơn tôi đã mạnh dạn đưa ra
“ Một số kinh nghiệm nâng cao chát lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm
quen với Văn học”

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
5


Để giờ dạy đạt kết quả cao yêu cầu cô giáo phải tìm hiểu nghiên cứu các giải
pháp, dựa vào đặc điểm tình hình của lớp, đặc điểm nhận thức của lứa tuổi tôi
mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ mãu giáo
5-6 tuổi làm quen với Văn học như sau:
1. Xây dựng nề nếp thói quen.
2. Trang trí lớp, tạo môi trường làm quen với văn học phong phú.
3. Nắm sâu đặc điểm lứa tuổi của trẻ.
4. Nghiên cứu kĩ tác phẩm, bài soạn, soạn bài trước khi giảng dạy.
5. Sử dụng đồ dùng trực quan.
6. Thủ thuật đọc kể diễn cảm.
7. Hình thức tổ chức trên tiết học.
8. Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi, thông qua các môn học khác.
9. Công tác tuyên truyền với phụ huynh.
II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
1. Xây dựng nề nếp thói quen.
Ngay từ đầu năm học tôi đã rèn luyện thói quen tự phục vụ và hành vi lễ giáo

cho trẻ vì chỉ khi có thói quen, nề nếp tốt thì sẽ giúp cho quá trình tổ chức các
hoạt động của cô được dễ dàng từ đó việc lĩnh hội kiến thức và quá trình học tập
của trẻ đạt kết quả cao.
Tôi rèn cho trẻ nề nếp thói quen vệ sinh tốt, biết lấy và cất đồ dùng, đồ chơi
đúng nơi qui định, biết tự rửa tay, rửa mặt.
Tôi chia các cháu ngồi theo tổ, trong mỗi tổ đều có cháu khá, cháu trung bình,
cháu yếu, xếp xen kẽ cháu nam và cháu nữ, cháu mạnh dạn với cháu nhút nhát,
cháu khá với những cháu yếu, và nhất là những cháu yếu thường xếp ngồi gần
cô để tiện theo dõi.

6


Những trẻ thiếu tập trung tôi luôn nhắc trẻ phải ngồi ngay ngắn, muốn nói gì
phải dơ tay xin phép cô, khi phát biểu phải đứng ngay ngắn, nói dõng dạc, rõ
ràng, đủ câu.
Tôi đã rèn luyện để cháu có những thói quen tốt, vậy nên tôi đã thành công trong
việc xây dựng nề nếp học tập cho trẻ.
2. Trang trí lớp, tạo môi trường làm quen với văn học phong phú.
Môi trường giáo dục trong lớp có tác dụng rất tốt đến quá trình giáo dục, vì
vậy vào đầu năm học tôi đã xây dựng một góc sách của lớp với nhiều quyển
truyện, thơ, tranh thơ, tranh truyện để tạo cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học.
Ngoài ra tôi cùng các cô giáo trong lớp làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí lớp giúp
trẻ tích cực khám phá, tìm tòi và phục vụ cho quá trình học tập của trẻ, tôi sưu
tầm các sách văn học, các họa báo, tạp chí, lịch cũ làm nguyên liệu cho trẻ tự
làm sách để xây dựng một góc “ Thư viện” mang nội dung văn học, tại góc “Thư
viện” trẻ được xem các tranh truyện, tranh thơ, tạp chí, họa báo, trẻ đọc thơ, kể
chuyện sáng tạo theo tranh, sau đó cô kể chuyện cho trẻ về những câu chuyện
như “Ba cô gái” hay dạy những bài thơ “Cây dừa, hoa kết trái”. Cô hướng dẫn

trẻ tri giác các bức tranh đó dần dần trẻ có thể tự đọc tự đọc thơ, kể chuyện theo
tranh.
Trong lớp tôi còn làm bảng “ Bé làm quen với văn học” ở bảng này tôi thường
gắn các hình ảnh của nội dung câu chuyện hoặc bài thơ theo trình tự nội dung
câu chuyện, thơ để trẻ dễ nhận đó là câu chuyện gì? Bài thơ nào? Và có thể tự
đọc kể với nhau.
3. Nắm sâu đặc diểm lứa tuổi.
Giáo viên không nhất thiết phải có một biệt tài gì trong việc đọc thơ hay kể
chuyện mới thành công trong việc dạy cho trẻ làm quen với văn học. Bởi vì đức
tính quan trọng nhất của một cô giáo là có một thái độ tích cực, công nhận và
7


trân trọng những biểu hiện của trẻ. Mỗi trẻ cần có một môi trường mang thông
điệp “ở trường con tự làm được nhiều việc, các sáng tạo của con thật tuyệt vời vì
con tự nghĩ ra”.
Giáo viên phải biết động viên, khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ bầu
không khí tin tưởng bằng những hành động sáng tạo chơi trò chơi đóng kịch.
Khi trẻ nhận ra rằng cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của
chính mình thì trẻ sẽ tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có được sự tự
tin trẻ tự thấy hài lòng và hãnh diện với suy nghĩ “ mình đã làm được một điều gì
đó một mình”. Đồng thời giúp trẻ say sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt
động khác.
4. Nghiên cứu kĩ tác phẩm, bài soạn, soạn bài trước khi giảng dạy.
Để tiết học đạt kết quả cao thì trước hết người giáo viên phải xác định rõ mục
đích, yêu cầu của tác phẩm, luôn dành nhiều thời gian để đọc tác phẩm nhiều lần
và phải thuộc tác phẩm. Từ đó đưa ra nội dung giáo dục phù hợp với cốt truyện
phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Bên cạnh đó giáo viên phải lập kế hoạch và tập
duyệt nghiêm túc như thể sẽ biểu diễn thực sự trước khán giả. Nếu trong lúc
đang dẫn dắt trẻ làm quen với tác phẩm mà giáo viên còn lo nhìn vào sách, vở

bài soạn thì sẽ không thể giao tiếp phát hiện phản ứng của trẻ. Nếu giáo viên
thiếu tự tin khi nhớ thiếu lời bài thơ, câu chuyện thì sao giáo viên có thể lôi kéo
trẻ tập trung được? Giảng dạy hiệu quả đòi hỏi cô giáo phải “ Làm bài tập ở nhà”
thì cô giáo cũng đạt được sự tự tin qua luyện tập như các trẻ nhỏ vậy thôi.
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức phù
hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi “ Bé yêu thơ” hay chương trình “Vườn cổ
tích”, câu đố, tham quan và đặc biệt là chọn những hình ảnh thật, đẹp, và những
nhân vật ngộ nghĩnh, sáng tạo, hóa thân vào các nhân vật trong tác phẩm mà tôi
lồng ghép được. Như vậy trẻ chăm chú xem, lắng nghe cô giới thiệu từ đó trẻ
nắm bắt được nội dung tiết học một cách chủ động.
8


Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic,
để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương trâm “ Lấy trẻ làm trung tâm”
để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn, sáng
tạo phù hợp với từng nội dung của từng bài thơ, câu chuyện mà trẻ không bị áp
đặt.
5. Sử dụng đồ dùng trực quan.
Đồ dùng trực quan cũng góp phần quan trọng trong việc giảng dạy bộ môn văn
học, nhưng yêu cầu đồ dùng trực quan phải đẹp, chính xác, khoa học, biết sử
dụng đúng lúc, sáng tạo, linh hoạt, đó là yếu tố góp phần quyết định việc giảng
dạy đạt hiệu quả cao.
Đồ dùng trực quan có thể là tranh ảnh, mô hình, vật thật, rối que, trang phục,
sân khấu,…Trong hoạt động này tôi sử dụng rất nhiều đồ dùng trực quan mà đồ
dùng sẵn có chưa đầy đủ và đa dạng nên tôi đã tận dụng những nguyên vật liệu
phế thải không gây độc hại để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho môn văn học
thêm phong phú hơn.
Ví dụ: - Tôi tận dụng vải vụn, bông để may con rối hay may trang phục sân
khấu.

- Tận dụng những họa báo có hình ảnh đẹp để làm các bức tranh thơ,
tranh truyện.
Đối với các giờ dạy thơ hay kể chuyện tôi thấy cần phải có những đồ dùng
trực quan thật sinh động, hấp dẫn gây ấn tượng như các con vật, đồ vật thật. Tuy
nhiên tùy theo từng bài thơ, câu chuyện mà sử dụng cho phù hợp.
Ví dụ: Với bài thơ “Hoa kết trái” với chủ điểm thế giới thực vật.
Tôi đã tìm một số loài hoa thật của các loài hoa đã miêu tả trong bài thơ và một
số loài hoa khác để gây hứng thú.
Tôi xếp mô hình cho trẻ dạo chơi công viên.
- Giáo dục trẻ đi đúng luật giao thông.
9


- Cô và trẻ vừa đi vừa hát bài “ Hoa trong vườn”.
- A! ở đây có rất nhiều loài hoa khoe sắc cô con mình cùng khám phá các
loài hoa nhé!
- Cô chỉ vào từng loại hoa cho trẻ quan sát gọi tên và màu sắc của hoa.
- Các loại hoa có vẻ đẹp khác nhau nhưng đều có ích lợi làm đẹp quan môi
trường, hoa kết thành những quả ngọt cho chúng ta ăn và vì thế mọi người
phải biết trồng hoa, chăm sóc hoa, chăm sóc hoa đó là việc làm bảo vệ môi
trường.
- Có một bài thơ nói về các loại hoa rất hay các con hãy lắng nghe xem có
những loại hoa gì nhé.
Khi cho trẻ quan sát mô hình như vậy trẻ sẽ hứng thú khi học bài và giờ hoạt
động sẽ đạt kết quả cao hơn.
Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu
sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hóa trang cho trẻ rất
quan trọng.
Ví dụ: Với câu chuyện “ Chú dê đen” tôi làm sân khấu có màn che và trang trí
cảnh phù hợp với câu chuyện.

Bên cạnh làm mô hình sân khấu thì việc hóa trang cho trẻ đóng kịch cũng rất
cần thiết. Với nhân vật “Chú dê đen” tôi cho trẻ đeo mặt nạ hình con dê đen, dê
trắng, hình chó sói, quần áo phù hợp với tính cách của từng nhân vật.
Việc sử dụng đồ dùng trực quan rất quan trọng trong việc giảng dạy bộ môn
văn học, sử dụng đồ dùng đúng lúc đúng chỗ sẽ đạt được hiệu quả cao.
6. Thủ thuật đọc kể diễn cảm.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có một điều tôi thấy rất quan
trọng đó là lời nói của cô giáo. Trẻ ở độ tuổi mầm non chưa biết đọc do đó trẻ
cảm thụ các tác phẩm văn học trong lúc nghe cô giáo đọc, kể các tác phẩm đó.
Để trẻ hiểu được nội dung tác phẩm, nhìn thấy được các hình tượng, các khung
10


cảnh, các tình tiết và biết các đánh giá đúng đắn tác phẩm thì cô giáo phải có một
nghệ thuật đọc kể diễn cảm. Đọc kể diễn cảm giúp trẻ trình bày tác phẩm văn
học một cách diễn cảm, từ đấy trẻ tự hiểu được tình tiết truyện, đánh giá đúng
nhân vật.
Nêú chỉ đọc và kể diễn cảm chưa đủ mà còn phải biết dùng thủ thuật đọc kể
diễn cảm thì mới đem đến thành công trong giờ học. Khi thể hiện tác phẩm phải
ngắt nghỉ đúng, sử dụng âm thanh đúng, nói đúng ngữ pháp. Tôi luôn tìm tòi
sách báo thường xuyên để nâng cao thủ thuật đọc lên cao nhằm tạo cho trẻ sự
hứng thú, cảm nhận tác phẩm và hiểu tác phẩm sâu sắc và chú ý lắng nghe .
Ví dụ: Trong truyện “Tấm cám” cô phải thể hiện được ngữ điệu, giọng điệu
của các nhân vật : Giọng của Cám giả dối, hơi cao hơn bình thường; Giọng của
Tấm nhẹ nhàng, hiền lành; Giọng của Bụt nhẹ nhàng, trầm ấm; Giọng của mẹ
Cám đanh đá, đay nghiến, mỉa mai; Giọng của bà cụ khi gọi quả thị chậm, nhỏ…
Ngoài việc nắm vững phương pháp đọc kể diễn cảm tôi thấy người giáo viên
còn phải rèn luyện cho mình để có một giọng nói truyền cảm, hấp dẫn người
nghe. Để làm được điều đó trước khi dạy một giờ thơ, truyện cho trẻ tôi tự đọc
to tác phẩm nhiều lần, cố gắng thể hiện đúng nhịp điệu, ngữ điệu của bài thơ, câu

chuyện. Tất cả những ngữ điệu muôn vẻ và sắc thái trầm bổng phong phú của
giọng đọc, giọng kể cùng với lời giải thích đúng lúc, đúng chỗ và dễ hiểu và góp
phần tạo ra được bức tranh chân thực, đầy đủ có sức thuyết phục trẻ rất nhiều.
7. Hình thức thức tổ chức trên tiết học.
Để thu hút lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lực chọn các hình thức tổ chức phù
hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi “Bé yêu thơ”, “Vườn cổ tích”, câu đố,
tham quan và đặc biệt là những hình ảnh thật, đẹp và những nhân vật ngộ
nghĩnh, sáng tạo hóa thân vào các nhân vật trong tác phẩm mà tôi lồng gép
được. Để rồi từ đó trẻ chú ý lắng nghe cô giới thiệu dẫn đến trẻ nắm bắt được
nội dung tiết học một cách chủ động.
11


Để giờ học sinh động hấp dẫn tôi thường tôi thường kết hợp dùng tranh minh
họa, các mô hình con giống( phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan), cùng với
lời nói( phương pháp đàm thoại) đặt ra các câu hỏi theo hệ thống chiều dài của
tác phẩm( tình tiết trước hỏi trước, tình tiết sau hỏi sau) nhằm giúp trẻ nhớ lại nội
dung tác phẩm, nhớ lại tình tự, diễn biến của tác phẩm và yêu cầu trẻ nói có ngữ
điệu với những câu trả lời về ngôn ngữ các nhân vật trong tác phẩm. Sau đó tôi
chọn những chi tiết hay trong truyện, những hình ảnh đẹp trong thơ để giảng giải
cho trẻ. Việc trao đổi kết hợp với việc sử dụng đồ dùng trực quan sẽ giúp trẻ
cảm thụ được các bài thơ, câu chuỵện đầy đủ cả về nội dung và hình thức
Ví dụ: Khi dạy bài thơ “Nàng tiên ốc” trước khi vào bài thơ tôi cho trẻ quan sát
bức tranh một con ốc vỏ màu xanh biếc, bà đứng bên cạnh một cái chum.
Các cháu tò mò rất muốn tìm hiểu nội dung của bức tranh đó, khi đó tôi sẽ kể
cho các cháu nghe “Ngày xưa có một bà già nghèo, hiền lành, tốt bụng. Một
hôm đi mò cua bắt ốc bà bắt được một con ốc vỏ xanh biếc, bà mang ốc về nuôi
trong chum nước. Mỗi lần đi làm về bà lại thấy nhà cửa sạch sẽ, cơm dẻo canh
ngọt, đó là nàng tiên ốc giúp bà. Bà đập vỡ vỏ ốc từ đó hai mẹ con sống với
nhau hạnh phúc”. Đây chính là nội dung bài thơ “Nàng tiên ốc” của tác giả Phan

Thị Thanh Nhàn mà ở chương trình “Bé yêu thơ” ngày hôm nay các con sẽ được
làm quen đấy.
Khi đã thu hút được sự chú ý của trẻ tôi đọc diễn cảm bài thơ “Nàng tiên ốc”
cho trẻ nghe, lần 1 đọc kết hợp cho trẻ xem mô hình, lần 2 kết hợp với việc đưa
từng tranh tương ứng với nội dung bài thơ. Sau khi đọc song tôi giảng nội dung
bài thơ, giảng từ khó, trích dẫn làm rõ ý bài thơ và đàm thoại cùng trẻ về nội
dung bài thơ và cuối cùng dạy trẻ đọc thơ.
Trong khi dạy trẻ đọc thuộc lòng diễn cảm cô giáo chú ý sửa chữa cách đọc
và khắc phục những khuyết điểm trong khi đọc cho trẻ( thường thường trẻ hay
đọc giọng đều đều, còn thở hổn hển khi đọc, chưa biết ngắt nghỉ, lấy hơi đúng
12


chỗ). Điều quan trọng nhất trong việc dạy trẻ đọc, kể diễn cảm không kìm hãm
sự phát triển tự nhiên của trẻ trong việc bộc lộ cảm xúc của mình trước tác phẩm.
Trong lúc học thuộc lòng trẻ đã tham gia tự phát đến tự giác vào quá trình cảm
hiểu thơ.
Khi đã thuộc, đã cảm hiểu được phần nào chất thơ với những xúc động mãnh
liệt và lời thơ trong sáng lúc này cô giáo khéo léo tổ chức cho trẻ “ học mà chơi,
chơi mà học”.
Đóng kịch là một trò chơi được trẻ em ở trường mầm non rất thích thú. Để
hoạt động này đạt được hiệu quả trong quá trình cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học, hướng dẫn trẻ nhập vai chơi một cách sáng tạo là một vấn đề cần đặt ra
cho cô giáo. Vì vậy trước khi hướng dẫn trẻ nhập vai chơi, cô giáo cho trẻ làm
quen với kịch bản, và trò chuyện với trẻ về các nhân vật trong kịch bản để trẻ
đưa nhận xét của mình, hình dung đúng đắn những hình tượng trong tác phẩm,
xác định thái độ của mình với nhân vật. Cô giáo cho trẻ tự nhận vai diễn, trẻ
thường từ chối vai phản diện cô giáo phải giúp trẻ hiểu ý nghĩa của tất cả các vai.
Để hỗ trợ trẻ vào vai cô có thể cho trẻ xem lại tranh minh họa, làm mẫu cho trẻ
bắt chước hoặc trẻ khá thể hiện cho trẻ yếu hơn quan sát. Cô dạy trẻ phối hợp

trong vở diễn, sắp xếp đội hình, chuyển cảnh …, để vở kịch được tiếp diễn liền
mạch. Cô cho trẻ luyện tập trong các thời điểm thích hợp, cũng có thể cho trẻ
xem vở kịch để củng cố và làm cho trẻ say mê thêm cách diễn.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học nếu cô giáo gây được hứng thú
cho trẻ thì trẻ sẽ tiếp thu được kiến thức một cách nhanh chóng và khắc sâu kiến
thức mà trẻ được học trên tiết học
8. Dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi, lồng ghép vào các tiết học.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi, thông qua các môn
học khác giúp trẻ khắc sâu kiến thức.

13


Ví dụ: Giờ đón trẻ là lúc tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường. Giai
đoạn này các cháu chưa tự giác, trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà
bố mẹ dành cho để đến trường, lúc này văn học góp phần tác động rất lớn. Biết
rằng biện pháp này rất bình thường với tất cả các giáo viên ở hầu hết các trường,
huyện nhưng một số giáo viên chưa biết chọn những tác phẩm có yếu tố ngôn
ngữ, có tình cảm lôi cuốn trẻ như: bài thơ “Cô giáo của em, Bài ca trồng người”
bởi vì bài thơ nói lên tình cảm âu yếm, yêu thương của cô giáo đối với trẻ.
Ngoài ra tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài thơ“Cô
và mẹ”, bài thơ nhắc nhở trẻ phải chào bố mẹ, cô giáo.
Ngoài giờ văn học cô giáo còn tổ chức cho trẻ hoạt động ở các giờ khác. Đây
là phương pháp giáo dục tổng hợp đạt hiệu quả cao. Qua thực tế qua các giờ dạy
trẻ về Âm nhạc, LQCC, KPKH, Toán…có sự tham gia của môn văn học làm cho
tiết học trở nên phong phú hơn.
*Trong các hoạt động chung:
+ Với môn Âm nhạc:
Khi dạy trẻ hát cô lồng ghép môn văn học như vậy trẻ sẽ tiếp thu bài nhanh,
mau thuộc và gây hứng thú trong quá trình học của trẻ.

Thông qua việc dạy hát bài “Hạt gạo làng ta” do Trần Viết Bính phổ nhạc, sau
khi dạy hát song cô kết hợp cho trẻ đọc bài thơ “Hạt gạo làng ta” của tác giả
Trần Đăng Khoa. Và chính giai điệu trữ tình của bài hát giúp cho ý thơ trong bài
thơ được nâng cao, tiết học thêm sinh động, phong phú và trẻ rất chú ý.
Có nhiều bài hát có cùng chủ đề với bài thơ, tuy là lời thơ không hoàn toàn
trùng với lời bài hát nhưng mang ý nghĩa mở rộng nhận thức cho trẻ trong tiết
học đó như: Khi dạy trẻ hát bài “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi
đồng” kết hợp cho trẻ đọc bài thơ “Bác Hồ của em”, dạy bài hát “Cháu thương
chú bộ đội” kết hợp đọc bài thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa”.

14


Đây là kinh nghiệm làm cho tiết âm nhạc thêm sinh động, hấp dẫn đồng thời
giúp trẻ cảm thụ nội dung bài thơ, câu chuyện đó qua bài hát đó chứ không phải
chỉ là nội dung lồng ghép để chuyển tiết cho hay.
+ Làm quen chữ viết:
Trong giờ Làm quen chữ viết yêu cầu cháu nhận mặt chữ bằng nhiều biện
pháp khác nhau thì song song với việc nhận biết chữ cái, Văn học trong giờ học
cũng góp phần giúp trẻ nhận biết thêm như: Ôn nhóm chữ cái a, ă, â qua bài thơ
“Mẹ của em” của tác giả Trần Quang Vịnh. Mặc dù nội dung này không đi sâu
vào cấu trúc giờ dạy nhưng khi trẻ thuộc bài thơ thì trẻ nhớ được chữ và phân
biệt được sự giống nhau và khác nhau giữa các chữ đó.
+ Khám phá khoa học:
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung khám phá
khoa học thông qua việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò chơi,…thì việc kết
hợp sử dụng văn học trong giờ tạo cho trẻ có cảm xúc với các đối tượng như :
Trong chủ đề nghề nghiệp, tìm hiểu về “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ
nắm được từng công việc, ý nghĩa của công việc đó, yêu quí người lao động…
kết hợp cho trẻ đọc bài thơ “Chiếc cầu mới”.

Khi dạy đề tài “một số con vật nuôi trong gia đình” cho trẻ đọc bài thơ “kể
chuyện cho bé nghe” nhằm giúp trẻ biết các đặc điểm của các con vật nuôi trong
gia đình.
+ Tạo hình.
Để giúp trẻ thể hiện được sự hiểu biết, sự khéo léo của đôi tay thì trong giờ tạo
hình cô có thể cho trẻ đọc các bài thơ có nội dung tương đối phù hợp với đề tài
đó, và dạy vào phần hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội
dung bài thơ giáo viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ hoa cho đọc bài thơ “Hoa kết
trái”.

15


- Trong bài thơ các con vừa đọc có rất nhiều loại hoa, những bông hoa đó
màu gì?
- Ngoài những bông hoa đủ màu sắc trong bài thơ còn có những loại hoa gì?
Những câu hỏi đàm thoại đó giúp trẻ có thêm một số ý tưởng trong quá trình vẽ
để có sản phẩm sáng tạo.
9. Công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Trẻ đến trường được cô giáo dạy với nhiều nội dung cho trẻ làm quen với văn
học thông qua các hoạt động với nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên các kiến
thức, kĩ năng về môn văn học mà giáo viên cung cấp cho trẻ phải được ôn luyện
tai nhà. Vì vậy, để giúp trẻ học tốt thì cần phải có sự cộng tác giữa giáo viên và
phụ huynh học sinh. Vậy làm thế nào để tuyên truyền với phụ huynh học sinh
một cách thuyết phục, một cách đạt hiệu qủa, đó là một công việc không đơn
giản. Trong công tác tuyên truyền với phụ huynh học sinh tôi đã thực hiện các
bước sau:
- Hàng ngày giáo viên phải trao đổi với phụ huynh học sinh về tình hình hoạt
động của trẻ để phụ huynh nắm bắt được kết hợp dạy thêm, ôn luyện cho
trẻ tại nhà.

- Lên kế họach thông báo chương trình dạy trẻ, ghi rõ nội dung dạy vào bảng
“Những điều phụ huynh cần biết” ở cửa lớp để phụ huynh theo dõi, ôn
luyên thêm cho con tại nhà.
- Giới thiệu các loại sách vở có tính giáo dục với phụ huynh.
Sau khi sử dụng các biện pháp tuyên truyền với phụ huynh, phụ huynh hiểu
bản chất, tác dụng của vấn đề dạy trẻ, nắm vững phương pháp dạy trẻ, từ đó phụ
huynh luôn quan tâm tới trẻ, kết hợp chặt chẽ với giáo viên để dạy trẻ tốt hơn.

16


C. KẾT LUẬN
1. Kết quả nghiên cứu:
Trong quá trình thực hiện phương pháp giáo dục mầm non mới điều đầu tiên
muốn nói cô giáo phải có lòng nhiệt huyết, say mê với nghề nghiệp, có kinh
nghiệm, sáng tạo trong giờ dạy, luôn học hỏi kinh nghiệm của chị em đồng
nghiệp, nắm vững kiến thức, sử dụng linh hoạt các thủ thuật sư phạm, lời nói hay
để thu hút sự chú ý của trẻ, phải đi sâu tìm hiểu tâm lý của trẻ để truyền đạt giờ
dạy đạt kết quả tốt hơn.
Kết quả sau khi sử dụng phương pháp trên qua khảo sát chất lượng giáo dục
cho thấy trẻ tiếp thu bài tốt, hứng thú, tích cực học tập, phát âm rõ ràng, chính
xác, vốn từ của trẻ tăng rõ rệt, đọc thơ, kể chuyện rõ ràng, mạch lạc.
Qua khảo sát tôi thu được kết quả như sau:
Kết quả khảo sát lần 2.
Môn

Nội dung

Đạt
Giỏi

Thơ

Truyện

Hứng thú
Hiểu nội dung
Đọc diễn cảm
Thuộc tác phẩm
Hứng thú
Hiểu nội dung
Kể diễn cảm

Số
trẻ
5
5
6
5
6
5
4

Tỷ lệ
%
16. 6
16.6
20
16. 6
20

16. 6
13. 4

Khá
Số
trẻ
15
14
16
15
16
16
15

Tỷ lệ
%
50
46. 8
53. 3
50
53. 3
53. 3
50

Chưa đạt
Trung Bình
Số
trẻ
10
11

8
10
8
8
11

Tỷ
lệ%
33. 4
36. 6
26. 7
33. 4
26,7
26. 7
33. 6

Yếu
Số
trẻ
0
0
0
0
0
0
0

Tỷ lệ
%
0

0
0
0
0
0
0

2. Bài học kinh nghiệm.
Qua thực tế nghiên cứu và trực tiếp giảng dạy, bản thân tôi đã rút ra một số
kinh nghiêm như sau:
- Trước hết cô phải có trình độ chuyên môn, phải có lòng nhiệt tình, say mê,
sáng tạo với nghề nghiệp. Không ngừng học tập, bồi dưỡng trình độ

17


chuyên môn, tham gia các chuyên đề hàng năm, học hỏi kinh nghiệm của
những người đi trước.
- Đối với môn học cho trẻ làm quen với văn học để giúp trẻ cảm thụ được các
tác phẩm văn học thì trước hết người giáo viên phải xác định và đưa ra mục
đích - yêu cầu phù hợp nhận thức của trẻ.
- Tạo môi trường giáo dục phong phú trong lớp, giúp trẻ tích cực hoạt động
không có sự nhàm chán.
- Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi, lồng ghép vào các môn học khác.
- Làm đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng, có tính thẩm mĩ cao để phục vụ
cho các môn học.
- Tuyên truyền giáo dục kết hợp giữa gia đình và nhà trường để nâng cao
chất lượng giáo dục trẻ.
3. Kiến nghị, đề xuất.
Hiện nay nghành giáo dục và đào tạo đang được Đảng và nhà nước quan

tâm, nhất là tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X diễn ra. Để tạo ra một
bước chuyển biến mạnh mẽ trên cả nước, nhưng bậc học mầm non vẫn gặp
nhiều khó khăn, để phát huy hiệu quả của các biện pháp nâng cao chất lượng
cho trẻ làm quen với môn văn học nói riêng và các môn học khác nói chung,
bản thân tôi có những đề xuất sau:
- Các cấp lãnh đạo địa phương tạo điều kiện tốt về cơ sở vật chất, trang thiết
bị để phục vụ các hoạt động giáo dục được tốt hơn.
- Đối với phụ huynh cần quan tâm đến trẻ hơn nữa, phối hợp chặt chẽ giữa
gia đình và nhà trường trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
- Nhà trường mua sắm thêm đồ dùng để trẻ học tập thêm phong phú và đa
dạng về chủng loại, màu sắc.
Trên đây là một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
làm quen với văn học. Trong lúc nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót.
18


Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến bổ sung của ban lãnh đạo cấp trên và
các bạn đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thành Vinh, ngày 10 tháng3 năm 2011
NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN

Bùi Thị Hòa

19