GN 10 bai 13

Tiết 21 Bài 13: ý nghĩa của bảng tuần hoàn
các nguyên tố hoá học

I. Mục tiêu:
Hs biết: ý nghĩa khoa học của bảng tuần hoàn đối với hoá học và các môn khoa học khác.
Hs vận dụng: + Từ vị trí của một nguyên tố trong BTH suy ra cấu tạo và tính chất hoá học.
+ Biết số hiệu nguyên tử suy ra vị trí của nguyên tố trong BTH.
+ Dựa vào các qui luật biến thiên để so sánh tính chất.
II. Rèn kỹ năng: Tổng hợp, so sánh, suy luận.
III. Chuẩn bị:
Hs: Ôn lại cách viết cấu hình e, cấu tạo BTH, các qui luật biến đổi.
IV. Phơng pháp chủ đạo: Vấn đáp, đàm thoại.
V. Hệ thống các hoạt động:
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ
Giáo viên
1. Cho nguyên tố X (X=17). Hãy viết cấu hình e và cho
biết:
- Vị trí của nguyên tố trong BTH.
- Dự đoán các tính chất hoá học.
2. Hãy nêu các yếu tố, tính chất biến đổi tuần hoàn đã
học.
Học sinh
Cấu hình: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p

5
Vị trí: ô 17, chu kì 3, nhóm VII A.
Tính chất: Tính phi kim điển hình
- Cấu hình e
- Bán kính nguyên tử.
- Năng lợng ion hoá.
- Độ âm điện.
- Tính kim loại, tính phi kim.
- Hoá trị
- Tính axits, bazơ.
Hoạt động 2: Quan hệ giữa vị trí và cấu tạo nguyên tử.
Giáo viên
Hớng dẫn HS n/c ví dụ 1 và 2 trong SGK
Ví dụ 1: Biết X thuộc chu kì 3, nhóm VI của BTH.
- Viết cấu hình e nguyên tử của X.
- Xác định điện tích hạt nhân.
Ví dụ 1: Biết R có số hiệu nguyên tử là 25. Hãy:
- Viết cấu hình e nguyên tử của R.
- Xác định vị trí của R trong BTH.
Học sinh
Cấu hình e:
- Nguyên tử X có 3 lớp e, 6e ngoài cùng.
- Cấu hình đầy đủ: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2

3p
4
- Nguyên tử có 16e

Điện tích hạt nhân là 16+.
Cấu hình đầy đủ:
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
5
4s
2

Vị trí: Ô 25, chu kì 4, nhóm VII B.
(Vì đó là nguyên tố d)
Hoạt động 3: Quan hệ giữa vị trí và tính chất của nguyên tố
Giáo viên
Nếu biết đợc vị trí của nguyên tố trong BTH có thể
biết đợc tính chất gì của nguyên tố.

Ví dụ: Cho biết nguyên tố P thuộc chu kì 3, nhóm V
A. Viết cấu hình e của nguyên tử và cho biết tính chất

hoá học cơ bản của lu huỳnh.
Học sinh
- Nguyên tố có tính kim loại hay phi kim.
- Hoá trị cao nhất của nguyên tố đối với oxi.
- CT của oxit cao nhất và CT hiđroxit, công thức
hợp chất với hiđro nếu có.
- Oxít và hiđro xít có tính axit hay bazơ.
-Cấu hình e: 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
3
- Tính chất hoá học cơ bản:
- Nguyên tố có tính kim.
- Hoá trị cao nhất của nguyên tố đối với oxi là 5.
CT của oxit cao nhất là P
2
O
5
, công thức hợp chất với
hiđro là PH
3
.
- Oxít và hiđro xít có tính axit hay bazơ.
- Ôxit P

2
O
5
, axit H
3
PO
4
có tính axit.
Hoạt động 4: So sánh tính chất hoá học của 1 nguyên tố với các nguyên tố lân cận
Giáo viên
Hớng dẫn HS n/c ví dụ trong SGK.
Yêu cầu HS làm 1 số BT.
BT1: Hãy sắp xếp các nguyên tố sau
theo chiều tính kim loại tăng dần:
Ca(Z=20); Mg(Z=12); Be(Z=4); B(Z=5);
C(Z=6)
- Viết CT oxit cao nhất và CT hiđroxit
của các nguyên tố trên. Trong các hiđroxit
đó chất nào có tính bazơ mạnh nhất, chất
nào có tính axit mạnh nhất.
Học sinh


- Viết cấu hình e của các nguyên tố.
- Xác định vị trí trong BTH.
Dựa vào qui luật biến đổi sẽ xác định đợc:


- Tính kim loại:
C < B < Be < Mg < Ca

- CT oxit cao nhất là:
CO
2
; B
2
O
3
; BeO; MgO; CaO
- CT hiđroxít:
H
2
CO
3
;HBO
3
;Be(OH)
2
;Mg(OH)
2
; Ca(OH)
2
- Tính bazơ mạnh nhất: Ca(OH)
2
.
- Tính axit mạnh nhất: H
2
CO
3
Hoạt động 5: Cũng cố
- Hớng dẫn HS làm các bài tập 1, 2, 3 (SGK)

Hoạt động: Bài tập về nhà: - Bài 4 ữ10 (SGK)
- Các BT sách BT HH 10.