Giải pháp hoàn thiện hoạt động thu mua nguyên vật liệu tại công ty cổ phần chăn nuôi CP việt nam

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHÍ MINH

LÊ H NG TÂY

GI
I PHÁP HOÀN THIN
HO T

NG THU MUA NGUYÊN V
T LIU

T I CÔNG TY C
PHN CHN NUÔI C.P VIT NAM

LU
N VN TH C S KINH T

TP. H

CHÍ MINH – 2016


B

TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHÍ MINH

LÊ H NG TÂY

GI
I PHÁP HOÀN THIN
HO T

NG THU MUA NGUYÊN V
T LIU

T I CÔNG TY C
PHN CHN NUÔI C.P VIT NAM

Chuyên ngành: QU
N TR KINH DOANH (H
Mã s : 60340102

ng ngh nghi p)

LU
N VN TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H
C

PGS.TS: H TI
N D
NG

TP. H

CHÍ MINH – 2016


3

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan lun vn thc s “Gii pháp hoàn thi n hot ng thu mua nguyên
vt li u ti Công ty C phn Chn nuôi C.P Vi t Nam” là công sc ca quá trình
hc tp, nghiên cu nghiêm túc ca bn thân. Các s li u  c thu thp t thc tin
và s dng nghiêm túc.
Tp. H Chí Minh, 2016
Tác gi

Lê Hng Tây


4

M CL C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CH VI T TT
DANH M C CÁC HÌNH
NH
DANH M C CÁC B
NG BIU
PHN M U .................................................................................................... 1
Tính c p thi!t ca  tài .................................................................................. 1
Mc tiêu nghiên cu ....................................................................................... 3
∀ i t ng nghiên cu và phm vi nghiên cu ................................................. 3
Ph #ng pháp nghiên cu ................................................................................. 4
Ph #ng pháp thu thp s li u .......................................................................... 4
B cc ca  tài ............................................................................................. 5
CH NG 1: C S LÝ THUY T...................................................................... 6
1.1. C# s∃ lý thuy!t v hot ng mua hàng ........................................................... 6
1.1.1. Hot ng mua hàng ..................................................................................... 6
1.1.2. Quy trình mua hàng ...................................................................................... 7
1.1.2.1. ∀%c tính chc nng và %c tính k& thut ...................................................... 8
1.1.2.2. Chn la nhà cung ng ............................................................................... 8
1.1.2.3. Hp ∋ng .................................................................................................... 9
1.1.2.4. ∀%t hàng ................................................................................................... 10
1.1.2.5. Nghi m thu (Ki(m nghi m) ...................................................................... 10
1.1.2.6. ∀i u khon thanh toán .............................................................................. 10
1.1.2.7. M i quan h nhà cung ng ........................................................................ 10
1.2. Ni dung ca hot ng mua hàng ................................................................ 11
1.2.1. Lý thuy!t v hot ng mua hàng ca Van Weele (2010)............................ 11

1.2.2. Khái ni m các thành phn mua hàng trong mô hình Van Weele (2010) ...... 12
1.2.2.1. Chi phí mua hàng ...................................................................................... 12


5

1.2.2.2. Ch t l ng sn ph)m ................................................................................ 13
1.2.2.3. Hu cn mua hàng .................................................................................... 14
1.2.2.4. T chc mua hàng .................................................................................... 15
1.3. Xây dng thang o các thành phn mua hàng................................................ 16
1.3.1. Thang o thành phn “Chi phí mua hàng” ................................................... 16
1.3.2. Thang o thành phn “Ki(m soát ch t l ng toàn di n” .............................. 17
1.3.3. Thang o thành phn “Hu cn mua hàng” ................................................. 18
1.3.4. Thang o thành phn “T chc mua hàng” ................................................. 18
1.3.5. Thang o thành phn “Hot ng mua hàng” .............................................. 19
TÓM T∗T N+I DUNG CH ,NG 1 .................................................................... 20
CH NG 2: THC TR NG V HO T
NG MUA NGUYÊN V
T LIU
T I CÔNG TY C
PHN CHN NUÔI C.P VIT NAM .............................. 21
2.1. Gi i thi u vài nét v công ty ......................................................................... 21
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri(n ............................................................... 21
2.1.2. ∀%c thù ca ngành ch! bi!n thc n chn nuôi ca C.PV ............................ 23
2.1.3. Tm nhìn và s m nh ca công ty ............................................................... 24
2.1.4. Giá tr− c t lõi ca công ty ............................................................................ 24
2.1.5. Tình hình hot ng kinh doanh .................................................................. 24
2.1.6. B phn mua hàng ca công ty.................................................................... 25
2.1.6.1. C# c u t chc ca b phn mua hàng ...................................................... 25
2.1.6.2. Ngu∋n cung c p nguyên vt li u ca b phn mua hàng ........................... 25

2.2. Thc trng hot ng mua nguyên vt li u ti Công Ty C Phn Chn Nuôi
C.P Vi t Nam ........................................................................................................ 26
2.2.1. Thành phn chi phí mua nguyên vt li u ..................................................... 26
2.2.2. Thành phn ki(m soát ch t l ng nguyên vt li u ....................................... 38
2.2.3. Thành phn hu cn mua nguyên vt li u .................................................... 44
2.2.4. Thành phn t chc mua hàng..................................................................... 51
2.2.5. Tóm t.t nh/ng thành tu và hn ch! trong hot ng thu mua nguyên vt li u
ti C.PV ................................................................................................................. 55
2.2.5.1. Nh/ng thành tu t  c......................................................................... 55


6

2.2.5.2. Nh/ng hn ch! còn t∋n ti và nguyên nhân ............................................... 57
TÓM T∗T N+I DUNG CH ,NG 2 .................................................................... 59
CH NG 3: GI
I PHÁP HOÀN THIN HO T
NG MUA NGUYÊN
V
T LIU T I CÔNG TY C
PHN CHN NUÔI C.P VIT NAM ........... 60
3.1. Tm nhìn, −nh h

ng phát tri(n ca C.PV giai on 2015-2025 .................. 60

3.2. Tm nhìn và nhi m v ca b phn mua hàng giai on 2015-2018 .............. 60
3.3. Gii pháp hoàn thi n hot ng mua nguyên vt li u ti C.PV ...................... 60
3.3.1. Nhóm gii pháp nh0m gim chi phí mua nguyên vt li u ............................ 61
3.3.2. Nhóm gii pháp v ki(m soát ch t l ng nguyên vt li u ............................ 69
3.3.3. Nhóm gii pháp v hu cn mua hàng ......................................................... 74

3.3.4. Nhóm gii pháp v t chc mua hàng ......................................................... 79
TÓM T∗T N+I DUNG CH ,NG 3 .................................................................... 80
K T LU
N
DANH M C TÀI LIU THAM KH
O
PH L C


7

DANH M C CÁC CH VI T TT

• BDG

:C.PV- Chi nhánh Bình D #ng

• BDH

:C.PV- Chi nhánh Bình ∀−nh

• BTF

:C.PV- Chi nhánh B!n Tre

• BXF

:C.PV- Chi nhánh Bàu Xéo, ∀∋ng Nai

• C.P HO : Vn phòng chính ca C.PV ti Vi t Nam

• C.PV

:Công ty C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam

• CSR

:Corporate Social Responsibility (Trách nhi m xã hi Doanh nghi p)

• CTF

:C.PV- Chi nhánh Cn Th#

• DLK

:C.PV- Chi nhánh Daklak

• DNI

:C.PV- Chi nhánh Biên Hòa, ∀∋ng Nai

• EFA

:Exploratory Factor Analysis (Phân tích nhân t )

• HDG

:C.PV- Chi nhánh Hi D #ng

• HNI

:C.PV- Chi nhánh Hà Ni

• KMO :Ki(m −nh Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy
• QC

: KCS (Ki(m tra Ch t l ng Sn ph)m)

• SMS

: Short Message Services (D−ch v tin nh.n ng.n)

• SPSS

:Statistical Package for the Social Sciences (là mt phn m m máy tính

phc v công tác phân tích th ng kê)
• TACN :Thc n chn nuôi
• TGG

:C.PV- Chi nhánh Ti n Giang

• TPP

:Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement (Hi p −nh

 i tác kinh t! xuyên Thái Bình D #ng)


8

DANH M C HÌNH
NH

Hình 1.1: Các thành phn ca hot ng mua hàng - Weele (2010) ...................... 12
Hình 2.1: Th− phn trong ngành ch! bi!n thc n chn nuôi nm 2014 .................. 24
Hình 2.2: S# ∋ t chc b phn mua hàng ............ .............................................. 25
Hình 2.3: Quy trình ti!p nhn, s# ch! và bo qun nguyên vt li u ti C.PV.......... 32
Hình 2.4: Quy trình mua theo thông báo giá ........... .............................................. 35
Hình 2.5: Xu h

ng chuy(n i ngu∋n hàng theo giá ............................................ 37

Hình 2.6: Quy trình ti!p nhn và ki(m tra ch t l ng nguyên vt li u ti C.PV. .... 41
Hình 2.7: D báo sai d1n !n mua hàng v i giá cao . ............................................. 47
Hình 2.8: Xu h

ng bi!n i ca giá th− tr 2ng và t3 l t∋n kho nguyên vt li u ca

C.PV theo th2i gian ................................................ . ............................................. 49
Hình 2.9: Quy trình %t và chuy(n nguyên vt li u ca b phn mua hàng. ........... 54


9

DANH M C B
NG BIU
Bng 0.1: T3 l s dng ngô trong ch! bi!n TACN ti C.PV 2014 ........................ 04
Bng 0.2: M1u thu thp trong nghiên cu .............................................................. 05
Bng 1.1: Mô hình quy trình mua hàng.................................................................. 07
Bng 1.2: Thang o thành phn “Chi phí mua hàng” ............................................. 17

Bng 1.3: Thang o thành phn “Ki(m soát ch t l ng toàn di n” ........................ 17
Bng 1.4: Thang o thành phn “Hu cn mua hàng” ............................................ 18
Bng 1.5: Thang o thành phn “T chc mua hàng” ............................................ 19
Bng 1.6: Thang o Thang o “Hot ng mua hàng” ........................................... 19
Bng 2.1: Ngu∋n cung nguyên vt li u ca C.PV qua các nm .............................. 25
Bng 2.2: Th ng kê mô t thành phn chi phí mua nguyên vt li u ....................... 27
Bng 2.3: Chi phí mua nguyên vt li u qua các nm .............................................. 28
Bng 2.4: Chi ti!t v quy cách óng gói ca nguyên vt li u ................................. 33
Bng 2.5: Tóm t.t u nh c i(m ca mua hàng hóa óng bao và xá .................... 33
Bng 2.6: Th ng kê chi ti!t v các ph #ng thc mua hàng .................................... 34
Bng 2.7: Ngu∋n cung nguyên vt li u cho C.PV .................................................. 36
Bng 2.8: Th ng kê mô t thành phn ki(m soát ch t l ng nguyên vt li u ......... 38
Bng 2.9: Thang o tiêu chu)n nguyên vt li u ca các nhà máy TACN ............... 39
Bng 2.10: T3 l nguyên vt li u b− tr v qua các nm ......................................... 42
Bng 2.11: S l ng nhà cung c p nguyên vt li u hàng nm ca C.PV ................ 43
Bng 2.12: K!t qu phân tích th ng kê mô t khía cnh hu cn mua hàng ............ 45
Bng 2.13: Báo cáo tng hp các hp ∋ng k4 hn ................................................ 46
Bng 2.14: K!t qu phân tích th ng kê mô t khía cnh t chc mua hàng ............ 51
Bng 2.15: C# c u i ng5 nhân s ca b phn mua hàng.................................... 52
Bng 3.1: So sánh h th ng ch! bi!n nguyên vt li u óng bao và xá .................... 64
Bng 3.2: Chi phí làm hàng bao và xá ................................................................... 65
Bng 3.3: Thang o tiêu chu)n nguyên vt li u ca các nhà máy TACN ............... 70
Bng 3.4: ∀ xu t gii pháp thi!t lp khung tr giá cho tp ch t............................ 71
Bng 3.5: Ch6 s ánh giá nhà cung ng áng tin cy  xu t cho C.PV ................ 76
Bng 3.6: Tính toán ch6 s giao hàng ca nhà cung ng ........................................ 77
Bng 3.7: Tính toán ch6 s tin cy trong giao hàng ca nhà cung ng .................... 78


1

PHN M U
Tính cp thit ca  tài
Công Ty C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam ang hot ng trong ngành chn
nuôi và d1n u trong 3 lnh vc chính nh : thc n chn nuôi (feed), trang tri
(farm) và thc ph)m (food) trong nhi u nm qua. Tuy nhiên, vi c Vi t Nam va gia
nhp TPP d báo s7 mang !n r t nhi u khó khn và thách thc cho ngành chn
nuôi Vi t Nam nói chung và Công Ty C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam nói riêng.
Theo ó, tháng 02/2016 Vi t Nam va hoàn t t ký k!t Hi p −nh ∀ i tác Chi!n l c
xuyên Thái Bình D #ng (TPP), s ki n này ha h8n s7 mang li li th! l n cho các
ngành d t may thy sn,… Giúp các doanh nghi p Vi t Nam m∃ rng th− tr 2ng,
ti!p cn  c th− tr 2ng khu vc và ti!n t i là th− tr 2ng toàn cu. Trc ti!p là vi c
d9 b: hàng rào thu! quan, gián ti!p là vi c tháo g9 các rào cn k& thut. Có thêm c#
hi ( tranh th  c v n u t , tri thc, công ngh và các ngu∋n lc quan trng
khác ca th! gi i ( phát tri(n. Tuy nhiên, ng c li mt s ngành s7 r#i vào tình
trng cc k4 khó khn, %c bi t là ngành chn nuôi. Trong các hi p −nh th #ng mi
t do (FTA) thì TPP có th( coi nh mt “ch

ng ngi vt” l n nh t ca ngành chn

nuôi. R t nhi u ng 2i quan ngi  i v i vi c th−t ngoi tràn vào Vi t Nam khi có
giá thành r; h#n ∃ trong n

c. Câu chuy n ùi gà M& 20.000 ∋ng/kg  c nhp

kh)u v Vi t Nam càng làm d y lên lo l.ng v s lép v! cho ngành chn nuôi tr

c

“sóng” TPP. Ngành chn nuôi heo ca Vi t Nam ch.c ch.n c5ng s7 g%p khó khn
r t l n trong vi c cnh tranh v i th−t heo nhp kh)u t Hoa K4 (Theo tính toán ca

Vi n Chn nuôi, giá thành sn xu t 01 kg th−t heo trong n

c là 2,08 USD, còn ∃

M& là 1,41 USD). ∀%c bi t sau khi TPP có hi u lc, mc thu! su t áp dng cho th−t
heo và các sn ph)m t th−t heo hi n ti là 30% s7  c loi b: t 5 – 10 nm. Mt
s sn ph)m riêng bi t nh th−t ông lnh, th−t t #i áp dng th2i gian loi b: t 8 –
10 nm.


2

Là mt doanh nghi p hot ng trong ngành chn nuôi, Công Ty C Phn
Chn Nuôi C.P Vi t Nam ch.c ch.n s7  i di n v i r t nhi u khó khn và thách
thc, sn xu t trong n

c s7 có xu h

ng b− thu h8p, %c bi t  i v i ngành th−t do

môi tr 2ng kinh doanh ngày càng cnh tranh gay g.t h#n t các  i th !n t 11
qu c gia trong TPP.
Vì vy, doanh nghi p cn phi s m có nh/ng chi!n l c c5ng nh gii pháp
t t và ∋ng b ( có th( nâng cao ch t l ng, gim giá thành sn ph)m nh0m gia
tng tính cnh tranh cho sn ph)m ca doanh nghi p trên th− tr 2ng, snhn và v t qua c#n bão TPP s.p t i.
Theo Porter (1985), hot ng mua hàng ngày càng có khuynh h

ng lan t:a

rng kh.p trong toàn doanh nghi p vì nó liên quan ch%t ch7 !n chi phí ca công ty.
Chi phí ca bn thân các hot ng mua hàng th 2ng ch6 chi!m mt phn nh: trong
tng chi phí, n!u không mu n nói là không áng chú ý, nh ng nó li to ra nh/ng
nh h ∃ng rng l n trong v n  chi phí và khác bi t hóa nói chung ca doanh
nghi p. Hot ng mua hàng có th( tác ng mnh !n chi phí và ch t l ng ca
mua hàng u vào c5ng nh các hot ng khác liên quan !n ti!p nhn, s dng
u vào và s t #ng tác v i các nhà cung c p.
Qua ó cho th y ánh giá và hoàn thi n hot ng mua hàng là công vi c r t
quan trng khi mà b phn mua hàng óng vai trò ngày càng quan trng trong chu=i
cung ng. S c.t gim trong chi phí cho nguyên li u thô và d−ch v có th( cho phép
công ty mua bán thành ph)m v i mc giá cnh tranh ( giành chi!n th.ng trong
kinh doanh.
Xu t phát t thc tin và lý lun trên, tôi chn  tài “Gi i pháp hoàn thi n
ho t
Nam”

ng thu mua nguyên v t li u t i Công Ty C Ph n Ch n Nuôi C.P Vi t


3

Mc tiêu nghiên c u
+ Phân tích thc trng hot ng thu mua nguyên vt li u ti Công Ty C Phn
Chn Nuôi C.P Vi t Nam nh0m tìm hi(u các hn ch! còn t∋n ng và các v n 
cn kh.c phc.
+ ∀ xu t nh/ng gii pháp c th( ( hoàn thi n hot ng thu mua nguyên vt
li u ti Công Ty C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam.
!i t∀#ng nghiên c u và ph∃m vi nghiên c u
-

!i t∀#ng nghiên c u
Lun vn tp trung nghiên cu hot ng thu mua nguyên vt li u ti Công Ty

C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam.
-

!i t∀#ng kh%o sát:
∀ i t ng kho sát là cán b qun lý các c p ca b phn mua hàng và các

phòng ban là khách hàng ni b ca b phn mua hàng, ó là nh/ng ng 2i th 2ng
tham d cuc hp nguyên li u hàng tun ti công ty.
- Ph∃m vi nghiên c u
Trong lnh vc ch! bi!n thc n chn nuôi s dng r t nhi u loi hàng hóa,
nguyên vt li u u vào cho sn xu t, trong ó ngô ht là nguyên li u chính, chi!m
khong 50% trong thành phn nguyên li u cho ch! bi!n thc n chn nuôi. Do ó
mua ngô ht t t c5ng góp phn m bo cho hot ng thu mua nguyên vt li u ca
b phn mua hàng t k!t qu t t, vi c này s7 nh h ∃ng trc ti!p !n giá thành và
ch t l ng sn ph)m, làm tng tính cnh tranh ca doanh nghi p.
- Vì vy, ( m bo tính hi u qu ca nghiên cu,  tài gi i hn ∃ phm vi
nghiên cu hot ng thu mua ngô ht ti công ty Công Ty C Phn Chn Nuôi C.P
Vi t Nam.
- Nghiên cu  c thc hi n ti 11 chi nhánh ca Công Ty C Phn Chn Nuôi
C.P Vi t Nam ti các t6nh ∀∋ng Nai, Bình D #ng, Ti n Giang, B!n Tre, Cn Th#,
∀aklak, Bình ∀−nh, Hà Ni và Hi D #ng t tháng 10 !n tháng 12 nm 2015.


4

B%ng 0.1: T& l∋ s( dng ngô h∃t trong ch bin TACN t∃i C.PV n)m 2014
Tháng

T l bình
01/2014 02/2014 03/2014 04/2014 05/2014 06/2014 07/2014 08/2014 09/2014 10/2014 11/2014 12/2014
quân (%)

Ngô h t (%)

49,5%

53,6% 56,6% 54,8% 54,7% 52,9% 51,8% 45,9% 45,5% 46,2% 45,6% 43,0% 44,9%

Nguyên v t li u khác
(%)

50,5%

46,4% 43,4% 45,2% 45,3% 47,1% 48,2% 54,1% 54,5% 53,8% 54,4% 57,0% 55,1%

Ngu n: C.PV
Ph∀∗ng pháp nghiên c u
- Nghiên c u +nh tính: da vào mô hình các y!u t dùng ( o l 2ng và ánh
giá hot ng mua hàng ca Van Weele (2010) (Ph lc 01), tác gi ti!n hành
ph:ng v n 08 chuyên gia là nh/ng lãnh o ca phòng mua hàng và mt s các
phòng ban liên quan ( i u ch6nh, b sung và c th( hóa thang o tng quát ca
Van Weele (2010) thành thang o chính và phù hp v i thc t! hot ng ti Công
Ty C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam. T ó xây dng bng câu h:i chuyên sâu
bao g∋m các thang o này (Ph lc 02 & Ph lc 03).
- Nghiên c u +nh l∀#ng: sau khi xây dng  c bng câu h:i bao g∋m 27
thang o, tác gi ti!n hành kho sát, i u tra thu thp d/ li u. S dng ch #ng trình
SPSS.20 ( ki(m −nh giá tr− thang o Cronbach Alpha, phân tích nhân t EFA và

phân tích h∋i quy nh0m xem xét tác ng ca các bi!n c lp lên bi!n ph thuc là
hot ng mua hàng. Sau cùng, k!t hp v i phân tích th ng kê mô t; các giá tr−
th ng kê bao g∋m: giá tr− nh: nh t, l n nh t và trung bình ( phân tích thc trng
hot ng mua nguyên vt li u ti công ty C phn Chn nuôi C.P Vi t Nam t ó
 ra nh/ng gii pháp phù hp nh0m hoàn thi n hot ng mua nguyên vt li u ti
công ty.
Ph∀∗ng pháp thu th,p s! li∋u
S li u s# c p  c thu thp thông qua phát bng câu h:i kho sát !n các  i
t ng kho sát mt cách có chn lc v i bng câu h:i  c xây dng theo thang o
Likert 5 mc . Theo Hair et al. (2006) thì ( s dng phân tích nhân t khám phá
(EFA), kích th

c ca m1u t i thi(u là 50, và t t h#n là 100 và t6 l quan sát bi!n o

l 2ng là 5:1, tc là c 1 bi!n o l 2ng cn t i thi(u 5 quan sát. C th(, trong mô


5

hình tác gi  xu t có 27 bi!n quan sát  c s dng cho phân tích nhân t khám
phá. Do ó c∃ m1u t i thi(u phi là 27 x 5 = 135. Tuy nhiên, theo quan i(m ca
nhi u nhà nghiên cu khác thì kích th

c ca m1u càng l n càng t t (Nguyn ∀ình

Th, 2011). Thc t!, tác gi ã ti!n hành i u tra và thu thp  c t t c 177 m1u
kho sát, trong ó s dng  c 174 m1u, 03 m1u b− loi vì không t yêu cu.
B%ng 0.2: M−u thu th,p trong nghiên c u:
S! l∀#ng m−u kh%o sát
Phát ra

Thu h∋i

Không t

S dng

177

177

03

174

B! cc ca  tài
Lun vn bao g∋m 03 phn: phn m∃ u, ni dung chính (bao g∋m 03
ch #ng) và phn k!t lun, c th( nh sau:
Ph.n m/ .u
Ph.n n0i dung chính
- Ch∀∗ng 1: C# s∃ lý thuy!t
- Ch∀∗ng 2: Thc trng v hot ng mua nguyên vt li u ti Công Ty C
Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam
- Ch∀∗ng 3: Gii pháp hoàn thi n hot ng mua nguyên vt li u ti Công Ty
C Phn Chn Nuôi C.P Vi t Nam
Ph.n Kt Lu,n


6

CH NG 1 : C S LÝ THUY T

1.1.

C∗ s/ lý thuyt v ho∃t 0ng mua hàng

1.1.1. Ho∃t 0ng mua hàng
Theo truy n th ng, mua hàng có th(  c xem nh là mt quá trình mua ( có
 c hàng hóa và nguyên li u v i úng ch t l ng và s l ng t úng ngu∋n,
úng n#i v i giá hp lý (Aljian, 1984; Lysons và Gillingham, 2003). Tuy nhiên,
−nh ngha này ã thay i su t thp k3 qua và tr∃ nên có tính chi!n l c (Gadde và
Håkansson, 1994; Freytag và Mikkelsen, 2007). Theo van Weele (2010), hi n nay
nó có th(  c xem nh vi c qun lý các ngu∋n lc bên ngoài ca mt công ty, có
th( giúp công ty i u hành, duy trì và qun lý các hot ng chính và hot ng h=
tr. Có mt s hot ng bao g∋m b∃i mua hàng mà có th( k!t lun nh tìm ngu∋n
cung ng ni b và bên ngoài, la chn nhà cung c p, thi!t lp m i quan h v i các
nhà cung c p, các hp ∋ng àm phán (Gadde và Håkansson, 2001; Burt et al,
2003;. Monczka et al, 2005;. Van Weele, 2010). K( t khi kinh doanh ngày càng tr∃
nên cnh tranh h#n, các nhà qun lý hàng u ã công nhn mua hàng nh mt u
tàu kinh doanh chính y!u (van Weele, 2010).
Mua hàng có khuynh h

ng lan t:a rng kh.p trong toàn doanh nghi p. Nói

!n mua hàng là nói !n chc nng ca công tác thu gom các u vào ( s dng
trong chui giá tr− ca doanh nghi p, ch không phi ch6 #n thun là các y!u t
u vào ó mà thôi. Công tác mua hàng u vào bao g∋m nguyên vt li u thô, các
ngu∋n cung ng và nh/ng sn ph)m ( tiêu th khác c5ng nh các tài sn: máy
móc, thi!t b− thí nghi m, thi!t b− vn phòng và nhà x ∃ng (Porter, 1985). Vì vy,
mua hàng có liên quan ch%t ch7 !n chi phí ca công ty. H#n n/a, theo Porter

(1985) cho dù nh/ng hng mc mua hàng u vào này th 2ng liên k!t v i các hot
ng s# c p, nh ng chúng xu t hi n trong mi hot ng giá tr− và c nh/ng hot
ng h= tr. Chi phí ca bn thân các hot ng mua hàng th 2ng ch6 chi!m mt
phn nh: trong tng chi phí, n!u không mu n nói là không áng chú ý, nh ng nó li
to ra nh/ng nh h ∃ng rng l n trong v n  chi phí và khác bi t hóa nói chung


7

ca doanh nghi p. Hot ng mua hàng tiên ti!n có th( tác ng mnh !n chi phí
và ch t l ng ca mua hàng u vào c5ng nh các hot ng khác liên quan !n
ti!p nhn, s dng u vào và s t #ng tác v i các nhà cung c p.
1.1.2. Quy trình mua hàng
B%ng 1.1. Mô hình quy trình mua hàng
B∀1c

Vai trò

Thành t!

1. Xác −nh %c tính hàng Thi!t lp thang tiêu chu)n

∀%c tính chc nng và k&

hóa

thut

2. Chn la nhà cung ng

∀m bo la chn nhà ∀ánh giá s# b các nhà
cung ng y 

cung ng;
Yêu cu báo giá

3. Th:a thun hp ∋ng

Chu)n b− hp ∋ng

Ký k!t và àm phán

4. ∀%t hàng

Thi!t lp chu trình %t Chu trình %t hàng
hàng

5. Xúc ti!n

6. ∀ánh giá

Thi!t lp chu trình xúc Xúc ti!n; Nghi m thu “x
ti!n

lý s c ”

∀ánh giá nhà cung ng

M i quan h v i nhà cung
ng

Ngu n: van Weele (2010)

Quy trình là mt h th ng các b

c k! ti!p nhau ca nh/ng k& thut mô t làm

th! nào mt công vi c hay mt nhi m v  c thc hi n. Quy trình c5ng liên quan
!n chi!n l c (Lysons và Gillingham, 2003). Lysons và Gillingham (2003) tho
lun r t nhi u v quy trình mua hàng, nh ng h ã không to ra mt mô hình rõ
ràng v mua hàng. So v i van Weele (2010), Lysons and Gillingham (2003)  a ra
các thut ng/ mang tính lý thuy!t h#n, ch>ng hn nh mua s.m i n t, s tay mua
hàng và  u giá ng c. Cu i cùng, mô hình v mua hàng ca van Weele (2010) ã
 c la chn, b∃i vì nó có mt khuôn m1u rõ ràng ch6 ra mt h th ng các b

c

liên tc ca k& thut mô t vi c mua hàng  c thc hi n và nó s7 giúp gii thích
các k!t qu thc nghi m.


8

Theo van Weele (2010), b

c u tiên ca mua hàng là xác −nh %c tính ca

sn ph)m, bao g∋m %c tính chc nng c5ng nh %c tính k& thut. Sau khi công ty
bi!t v các %c tính sn ph)m, h s7 b.t u chn nhà cung ng. Thông th 2ng mt
s nhà cung ng s7 áp ng  c yêu cu sau mt lot ki(m tra. Sau ó, công ty s7
yêu cu nhà cung ng báo giá. Vi c quy!t −nh nhà cung ng nào s7  c chn ph

thuc vào vi c công ty chú trng vào y!u t nào h#n. Sau khi công ty và nhà cung
ng ã chu)n b−, h s7 th:a thun hp ∋ng. Sau ó, công ty s7 gi #n %t hàng
!n nhà cung ng theo mt vài chu trình quen thuc. Sau ó nhà cung ng s7 xúc
ti!n chu)n b− hàng hóa. Công ty có l7 có vài ki(m tra tr

c khi s dng hàng hóa.

Giai on cu i cùng là ( ánh giá s th( hi n ca nhà cung ng. Trong mô hình,
m=i b

c có nhi u thut ng/ ho%c yêu cu mt −nh ngha rõ ràng cho ng 2i c

hi(u. Ví d, %c tính chc nng ho%c k& thut, chn lc nhà cung ng, hp ∋ng
ph và hp ∋ng,... Do ó, chúng ta s7 gii thích mt vài trong s nh/ng thut ng/
ch a  c rõ ràng trên nh sau:
1.1.2.1.

2c tính ch c n)ng và 2c tính k3 thu,t

∀%c tính chc nng là chc nng mà sn ph)m phi có cho ng 2i dùng. ∀%c
tính k& thut là thuc tính và %c i(m k& thut ca sn ph)m c5ng nh các hot
ng  c th( hi n b∃i nhà cung ng (van Weele, 2010).
1.1.2.2.

Ch4n l5a nhà cung ng

Chn la và tìm ki!m nhà cung ng m i có kh nng làm hàng ch t l ng t t
là mt trong nh/ng b

c quan trng trong hot ng cung ng nguyên vt li u, vì

các nhà cung ng t t có nh h ∃ng trc ti!p !n giá c, ch t l ng,  tin cy và s
s>n có ca nguyên vt li u (Pearson và Ellram, 1995).
Chn la nhà cung ng liên quan !n các t t c các hot ng  c yêu cu (
chn nhà cung ng t t nh t có th( và bao g∋m c vi c xác −nh ph #ng pháp ca
hp ∋ng ph, ki(m tra trình  ban u ca nhà cung ng và nhi u th khác n/a
(van Weele, 2010). Thông th 2ng ng 2i mua s7 xem xét vi c làm th! nào ( óng
góp hi u qu nh t !n quá trình to giá tr− cùng v i nhà cung ng (Freytag and