Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT tại thành phố Hồ Chí Minh

Header Page 1 of 16.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
--------------------------------------

ĐỖ THỊ NGỌC THU

NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
VIỆC CHỌN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CỦA HỌC SINH THPT TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã số: 60340102

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 4 năm 2014

Footer Page 1 of 16.


Header Page 2 of 16.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
--------------------------------------

ĐỖ THỊ NGỌC THU

NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
VIỆC CHỌN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CỦA HỌC SINH THPT TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã số: 60340102

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LƯU THANH TÂM

Footer Page 2 of 16.


Header Page 3 of 16.

CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. Lưu Thanh Tâm

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
Ngày 24 tháng 4 năm 2014
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
1. TS. Trương Quang Dũng

– Chủ tịch Hội đồng

2. TS. Trần Anh Minh

– Phản biện 1

3. TS. Lê Văn Trọng

– Phản biện 2

4. TS. Nguyễn Văn Khoảng

– Ủy viên

5. TS. Nguyễn Hải Quang

– Ủy viên, Thư ký

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được sửa
chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV

Footer Page 3 of 16.


Header Page 4 of 16.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 15 tháng 3 năm 2014

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: ĐỖ THỊ NGỌC THU

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 11 tháng 3 năm 1986

Nơi sinh: Kiên Giang

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

MSHV: 1241820096

I- TÊN ĐỀ TÀI:
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT tại thành phố
Hồ Chí Minh.
II- NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:
Nhiệm vụ của đề tài là xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tác
động đến việc lựa chọn trường đại học của học sinh THPT tại thành phố Hồ Chí Minh, từ
đó đưa ra một số kiến nghị đối với các đơn vị có liên quan trong việc định hướng nghề
nghiệp, tư vấn tuyển sinh cho học sinh THPT khi lựa chọn trường đại học.
Luận văn gồm bốn nội dung chính: cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu, phương
pháp nghiên cứu, kết quả nghiên cứu và thảo luận, kết luận và kiến nghị. Đề tài đã tìm ra
mô hình, các yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT và qua kết
quả phân tích cũng đã cho ra được phương trình hồi quy.
Hạn chế của đề tài là chưa nghiên cứu với lượng mẫu lớn, chỉ giới hạn tại thành
phố Hồ Chí Minh chưa nghiên cứu tất cả các trường trên khắp cả nước.
III- NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: ngày 07 tháng 8 năm 2013.
IV- NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: ngày 17 tháng 3 năm 2014.
V- CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. Lưu Thanh Tâm

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

Footer Page 4 of 16.

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH

Header Page 5 of 16.

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được
cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Học viên thực hiện Luận văn

ĐỖ THỊ NGỌC THU

Footer Page 5 of 16.


Header Page 6 of 16.

ii

LỜI CÁM ƠN
Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn và gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Lưu Thanh
Tâm, người trực tiếp hướng dẫn luận văn, đã tận tình chỉ bảo và giúp tôi tìm ra hướng
nghiên cứu, tiếp cận thực tế, tìm kiếm tài liệu, xử lý và phân tích số liệu. giải quyết vấn
đề… nhờ đó tôi có thể hoàn thành luận văn cao học của mình.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài, tôi còn nhận được nhiều sự
quan tâm, góp ý, hỗ trợ của cha, mẹ, quý thầy cô, đồng nghiệp, bạn bè và người thân.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:
Cha mẹ và người thân trong gia đình đã hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong suốt thời gian qua và đặc biệt trong thời gian tôi theo học khóa thạc sỹ tại
Trường Đại học Công nghệ TP.HCM.
Ban Giám hiệu Nhà trường, Quý thầy cô khoa Quản trị Kinh doanh và Quý thầy
cô Phòng Quản lý khoa học và Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Kỹ thuật
Công nghệ TP.HCM đã truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích trong suốt hai
năm học vừa qua.
Các bạn học viên lớp 12SQT13 và đồng nghiệp đã động viên, hỗ trợ tôi trong quá
trình học tập và nghiên cứu.
Các bạn học sinh tại các trường THPT Long Thới, Lý Thường Kiệt, Ngô Gia
Tự, Nguyễn An Ninh, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Trường Toản, Trần Phú,
Võ Thị Sáu, Đăng Khoa, Đông Đô, Hòa Bình, Hồng Đức, Duy Tân đã nhiệt
tình tham gia trả lời phỏng vấn nghiên cứu cho đề tài.
Học viên

ĐỖ THỊ NGỌC THU

Footer Page 6 of 16.


Header Page 7 of 16.

iii

TÓM TẮT
Đề tài nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của
học sinh THPT tại Thành phố Hồ Chí Minh” được tiến hành trong khoảng thời gian
từ tháng 6/2013 đến tháng 12/2013.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các

yếu tố đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT trên địa bàn TP. HCM. Từ đó,
đưa ra một số kiến nghị đối với các đơn vị có liên quan trong việc định hướng nghề
nghiệp, tư vấn tuyển sinh cho học sinh THPT khi lựa chọn trường đại học.
Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với phương pháp
nghiên cứu định lượng và phương pháp thống kê mô tả. Từ cơ sở lý thuyết kết hợp với
nghiên cứu định tính và các nghiên cứu trước có liên quan, tác giả đã xác định được
các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT tại TP. HCM
và đã đưa ra mô hình nghiên cứu. Trong nghiên cứu định lượng thực hiện thống kê mô
tả, kiểm định thang đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA – Exploratory Factor
Analysis), phân tích hồi quy đa biến, kiểm định mô hình, kiểm định các giả thuyết
nghiên cứu và kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm: giới tính, loại trường THPT, thời
gian tìm hiểu về trường, ngành nghề,…Số mẫu khảo sát được là 566, được phân bố đều
tại các quận/huyện trên địa bàn TP. HCM (mẫu phân tầng) và đồng thời nhóm các
quận/huyện lại theo đặc tính trường THPT và chọn ngẫu nhiên các cá thể trong tầng.
Kết quả nghiên cứu đã xác định được 3 nhân tố ảnh hưởng đến việc chọn trường
đại học của học sinh là: Đặc điểm và nỗ lực truyền thông của trường đại học, Cơ hội
trúng tuyển và Cơ hội tương lai. Kết quả nghiên cứu được thể hiện dưới dạng phương
trình hồi quy tuyến tuyến đa biến như sau: Y = 0.397FDDTT+0.285 FCHTT+0.173 FCHTL
Trong đó Y là việc chọn trường đại học, FDDTT là đặc điểm và nỗ lực truyền thông
của trường đại học, FCHTT là cơ hội trúng tuyển, FCHTL là cơ hội tương lai.
Kết quả nghiên cứu góp phần giúp cho các trường đại học nắm bắt được vai trò
của các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường của học sinh THPT tại TP. HCM, làm

Footer Page 7 of 16.


Header Page 8 of 16.

iv

cơ sở cho các trường đại học xây dựng các chiến lược marketing phù hợp nhằm thu hút
học sinh chọn trường để học, tăng nguồn thu, tự chủ về mặt tài chính và tạo điều kiện
nâng cao chất lượng đào tạo. Mặt khác, qua nghiên cứu này sẽ giúp cho các trường
THPT tại TP. HCM, các trường đại học, các tổ chức hỗ trợ cho học sinh, sinh viên
cũng như các thầy cô giáo, gia đình, cha mẹ học sinh có biện pháp thiết thực nhằm tư
vấn, định hướng và tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh THPT tại TP. HCM trong việc
lựa chọn ngành/nghề, trường đại học để học.
Bên cạnh đó, nghiên cứu này vẫn còn một số hạn chế như: một số yếu tố khác
cũng có thể ảnh hưởng đến việc chọn trường của học sinh THPT nhưng chưa được đưa
vào mô hình nghiên cứu. Do đó, cần có những nghiên cứu khác liên quan để bổ sung
hoàn thiện, khẳng định tính phù hợp các thang đo và mô hình nghiên cứu. Đối tượng
khảo sát trong nghiên cứu là học sinh THPT hệ chính quy tại địa bàn TP. HCM. Do đó,
tính đại diện và khả năng tổng quát hóa của mô hình nghiên cứu sẽ cao hơn nếu đối
tượng khảo sát trên khắp cả nước và việc khảo sát bao gồm luôn cả các hệ giáo dục
thường xuyên và các thí sinh tự do. Nghiên cứu này chỉ đánh giá các thang đo bằng
phương pháp hệ số Cronbach’s Alpha, hệ số tương quan biến tổng và phân tích nhân tố
EFA, còn mô hình lý thuyết được kiểm định bằng phương pháp hồi quy tuyến tính
bội,…Tuy nhiên, hiện nay còn có các phương pháp, công cụ hiện đại khác dùng để đo
lường, đánh giá, kiểm định chính xác hơn chẳng hạn như CFA trên AMOS.

Footer Page 8 of 16.


Header Page 9 of 16.

v

ABSTRACT
Research studies “The factors a affecting the selection of University students in
Ho Chi Minh City” was carried out between June 2013 and December 2013.

The goal of the research project in to indentify and assess the extent of the
influence of factors to choosing the University of high school students in the Ho Chi
Minh City. Since then, a number of recommendations with respect to the relevant units
in the career orientation, admissions counselors for high school students when selecting
universities.
Topical use of qualitative research methods combined with quantitative research
methods and methods of descriptive statistics. From theoretical basis in conjunction
with qualitative research and previous studies are concerned, the authors have
identified factors that affect the choice of college students in high school in Ho Chi
Minh City and has launched research model. In research conducted descriptive
statistics, scale inspection, analysis, exploring factors (EFA – Exploratory Factor
Analysis), multivariate regression analysis, model testing, inspection and research
hypotheses to the differences between the groups: University high school, gender,
education, time to learn about school, career,…
The survey sample was 566, was assigned to the city are in the district in the Ho
Chi Minh City (stratified sample) and at the same time the district back in high school
characteristics and random selection among individuals.
Research results have identified 3 factors that affect the choice of college
students: the characteristics and communication efforts of universities, the opportunity
to order and the opportunity to future. Research results are expressed in the form of the
multivariate linear regression: Y = 0.397FDDTT + 0.285 FCHTT + 0.173 FCHTL. Where Y
is the choice of the University; FDDTT is the characteristics and communication efforts
of universities; FCHTT is the opportunity to order and FCHTL is the future opportunities.

Footer Page 9 of 16.


Header Page 10 of 16.

vi

Research results contributed to the capture of the factors affecting the selection of
high school students in Ho Chi Minh City, as the basis for the formulation of
appropriate marketing strategies to attract students to choose schools, increase
revenues, financial autonomy and improving the quality of training. On the other hand,
this study helps for students, students as well as teachers, families, parents with
practical measures aimed at consultation, aimed at creating the best condition for high
school students in Ho Chi Minh City in choosing majors/occupation, graduate school to
study.
In addition, this study is still a number of limitations: some other factors can also affect
the choice of high school student s but not yet included in models of research.
Therefore, there should be other studies relating to complement, perfection, affirmed fit
the scale and pattern study. Survey subjects in studies of high school students is the
main system in Ho Chi Minh City. Therefore, the representative and the ability to
generalize the model studied would be higher if the survey objects around the country
and the survey, including the continuing education system and liberal candidates. This
study reviews the scale using method of coefficient Alpha Cronbach’s , correlation of
variables and factors analysis of EFA, is a theoretical model is calibrated using a
multiple linear regression method,…However, there are also other methods, other
modern instruments used to measure, evaluate, more accurate tests such as the CFA on
AMOS.

Footer Page 10 of 16.


Header Page 11 of 16.

vii

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan ............................................................................................................................... i
Lời cám ơn ................................................................................................................................. iii
Tóm tắt ........................................................................................................................................ iii
ABSTRACT ................................................................................................................................ v
Mục lục ...................................................................................................................................... vii
Danh mục các từ viết tắt ........................................................................................................... xi
Danh mục các bảng .................................................................................................................. xii
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ, đồ thị ..................................................................................... xiii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
1. Lý do nghiên cứu ....................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu: ................................................................................................. 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ............................................................................. 4
4. Phương pháp nghiên cứu: .......................................................................................... 6
5. Ý nghĩa của đề tài ...................................................................................................... 6
6. Kết cấu của đề tài ...................................................................................................... 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ...................................... 7
1.1.

Một số khái niệm .............................................................................................. 7

1.1.1.

Học sinh THPT ................................................................................................ 7

1.1.2.

Hướng nghiệp .................................................................................................. 7

1.1.3.

Tư vấn hướng nghiệp ....................................................................................... 7

1.1.4.

Chọn trường ..................................................................................................... 8

1.1.5.

Lựa chọn ngành nghề đào tạo ........................................................................... 8

1.2

Cơ sở lý thuyết ................................................................................................. 9

1.2.1.

Thuyết lựa chọn duy lý ..................................................................................... 9

1.2.2

Những yếu tố tác động đến việc lựa chọn ngành nghề của học sinh .................. 9

Footer Page 11 of 16.


Header Page 12 of 16.

viii

1.2.3.

Giáo dục và giáo dục đại học .......................................................................... 15

1.2.4.

Chọn trường đại học ........................................................................................16

1.3.

Mô hình chọn trường đại học của học sinh ......................................................16

1.3.1.

Mô hình của Chapman.....................................................................................16

1.3.2.

Mô hình của Jackson ...................................................................................... 20

1.3.3.

Mô hình của Litten ......................................................................................... 21

1.3.4.

Mô hình Cosser và Toit .................................................................................. 22

1.4.

Các nghiên cứu trước có liên quan.................................................................. 23

1.4.1.

Các nghiên cứu trên thế giới ........................................................................... 23

1.4.2.

Các nghiên cứu ở Việt Nam............................................................................ 24

1.4.2.1. Nghiên cứu của Trần Văn Quí và Cao Hào Thi .............................................. 24
1.4.2.2. Mô hình của Nguyễn Phương Toàn ................................................................ 26
1.4.2.3. Mô hình của Nguyễn Minh Hà ....................................................................... 27
1.5.

Tóm tắt chương .............................................................................................. 28

CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................. 29
2.1.

Khung nghiên cứu .......................................................................................... 29

2.2.

Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 30

2.3.

Mô hình đề xuất trong nghiên cứu .................................................................. 31

2.4.

Giả thuyết nghiên cứu .................................................................................... 32

2.5.

Thiết kế nghiên cứu........................................................................................ 36

2.5.1.

Nghiên cứu định tính...................................................................................... 36

2.5.1.1 Chọn mẫu....................................................................................................... 36
2.5.1.2. Thu thập dữ liệu ............................................................................................. 37
2.5.1.3. Kết quả .......................................................................................................... 37
2.5.2.

Nghiên cứu đinh lượng................................................................................... 37

2.5.2.1. Kích thước mẫu.............................................................................................. 38
2.5.2.2. Phân bố mẫu nghiên cứu ................................................................................ 38

Footer Page 12 of 16.


Header Page 13 of 16.

ix

2.5.2.3. Xây dựng thang đo ......................................................................................... 41
2.5.2.4. Thu thập dữ liệu ............................................................................................. 44
2.6.

Phương pháp phân tích dữ liệu ....................................................................... 45

2.7.

Tóm tắt chương .............................................................................................. 48

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ VIỆC CHỌN NGÀNH/ NGHỀ, TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................................................... 50
3.1.

Thực trạng của việc chọn ngành/nghề - trường đại học dự thi của học sinh

THPT tại TP. HCM ..................................................................................................... 50
3.1.1.

Xu hướng chọn ngành/ nghề của học sinh THPT tại TP. HCM .......................51

3.1.2.

Xu hướng chọn trường đại học của học sinh THPT tại TP. HCM ................... 57

3.2.

Kết quả nghiên cứu......................................................................................... 60

3.2.1.

Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ....................................................................... 60

3.2.2.

Kiểm định thang đo bằng Cronbach’s Alpha .................................................. 67

3.2.3.

Phân tích nhân tố - EFA ................................................................................. 71

3.2.3.1 Phân tích nhân tố cho các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của
học sinh THPT ............................................................................................................ 71
3.2.3.2 Phân tích nhân tố cho các yếu tố quyết định chọn trường ............................... 74
3.2.3.3 Hiệu chỉnh mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu .............................. 74
3.2.4.

Kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu ........................................... 76

3.2.4.1. Kiểm định mô hình nghiên cứu ...................................................................... 76
3.2.4.2. Phân tích hồi quy đa biến ............................................................................... 78
3.2.4.3. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ............................................................. 81
3.2.4.4. Phân tích mối liên hệ giữa các biến trong mô hình ......................................... 82
3.3.

Phân tích kết quả nghiên cứu .......................................................................... 85

3.3.1.

Cảm nhận của học sinh THPT về các thang đo thành phần ảnh hưởng ........... 85

3.3.2.

Mức độ quyết định của học sinh THPT về việc chọn trường đại học .............. 86

3.4.

Tóm tắt chương .............................................................................................. 86

Footer Page 13 of 16.


Header Page 14 of 16.

x

CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ VỀ
ĐỊNH HƯỚNG CHỌN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CỦA HỌC INH THPT ............................ 88
4.1.

Kết luận.......................................................................................................... 88

4.2.

Thảo luận kết quả nghiên cứu ......................................................................... 89

4.3.

Kiến nghị ....................................................................................................... 96

4.4.

Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo .......................................... 99

Tài liệu tham khảo .................................................................................................................. 100
Phụ lục 1: Dàn bài thảo luận nhóm
Phụ lục 2: Bảng câu hỏi khảo sát
Phụ lục 3: Danh sách các trường THPT tại TP.HCM
Phụ lục 4: Thống kê mô tả
Phụ lục 5: Kết quả Cronbach’s Alpha lần 1
Phụ lục 6: Kết quả phân tích EFA
Phụ lục 7: Kết quả Cronbach’s Alpha lần 2
Phụ lục 8: Kết quả phân tích hồi quy đa biến
Phụ lục 9: Kết quả kiểm định đa nhóm
Phụ lục 10: Kết quả kiểm định T - Test
Phụ lục 11: Giá trị các biến quan sát

Footer Page 14 of 16.


Header Page 15 of 16.

xi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
THPT: Trung học phổ thông
THCS: Trung học cơ sở
CNH: Công nghiệp hóa
HĐH: Hiện đại hóa
ĐHQG: Đại học quốc gia

TP. HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
ANOVA: Analysis of Variance – Phân tích phương sai
THCN: Trung học chuyên nghiệp

Footer Page 15 of 16.


Header Page 16 of 16.

xii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang

Bảng 2.1 Cấu trúc nhóm thảo luận nhóm ..................................................................... 36
Bảng 2.2 Mẫu khảo sát phân tầng theo Quận/Huyện các trường Công lập ................................ 40
Bảng 2.3 Mẫu khảo sát phân tầng theo Quận/Huyện các trường Ngoài Công lập ..................... 40
Bảng 3.1 Các trường THPT được khảo sát tại các quận/huyện .................................................. 61
Bảng 3.2 Phân bố mẫu theo loại trường THPT và giới tính ....................................................... 62
Bảng 3.3 Phân bố mẫu theo loại trường THPT và dự định sau khi tốt nghiệp ........................... 63
Bảng 3.4 Phân bố mẫu theo mức độ chắc chắn chọn trường và thời gian tìm hiểu về trường.. . 65
Bảng 3.5 Cronbach’s Alpha của thang đo mối quan hệ ảnh hưởng............................................ 67
Bảng 3.6 Cronbach’s Alpha của thang đo đặc điểm của trường đại học .................................... 68
Bảng 3.7 Cronbach’s Alpha của thang đo cơ hội trúng tuyển .................................................... 68

Bảng 3.8 Cronbach’s Alpha của thang đo năng lực điều kiện bản thân ........................ 69
Bảng 3.9 Cronbach’s Alpha của thang đo cơ hội tương lai........................................... 69
Bảng 3.10 Cronbach’s Alpha của thang đo truyền thông tiếp thị của trường đại học .... 70
Bảng 3.11 Cronbach’s Alpha của thang đo quyết định chọn trường đại học của HS .... 70
Bảng 3.12 Cronbach’s Alpha của các thang đo ............................................................ 71

Bảng 3.13 Kết quả kiểm định thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường .... 73
Bảng 3.14 Thống kê mô tả các nhân tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học ..................... 76

Bảng 3.15 Bảng ma trận tương quan theo hệ số Pearson .............................................. 77
Bảng 3.16 Các thông số của mô hình hồi quy .............................................................. 79
Bảng 3.17 Kết quả hồi quy .......................................................................................... 80
Bảng 3.18 Kết quả phân tích phương sai...................................................................... 80
Bảng 3.19 Giá trị trung bình của các thang đo thành phần ảnh hưởng .......................... 86
Bảng 3.20 Giá trị trung bình của thang đo chọn trường đại học ................................... 86

Footer Page 16 of 16.


Header Page 17 of 16.

xiii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ
Trang
Hình 1.1 Mô hình chọn trường đại học của Chapman (1981) .................................................... 19
Hình 1.2 Mô hình chọn trường đại học của Jackson (1982) ....................................................... 21
Hình 1.3 Mô hình chọn trường đại học của Litten (1982). ......................................................... 22
Hình 1.4 Mô hình chọn trường đại học của Trần Văn Quí và Cao Hào Thi (2009) ................... 25

Hình 1.5 Mô hình chọn trường đại học của Nguyễn Phương Toàn (2011) ................... 26
Hình 1.6 Mô hình chọn trườn đại học Mở của Nguyễn Minh Hà (2011) ...................... 27
Hình 2.1 Khung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của
học sinh …………………… ....................................................................................... 29
Hình 2.2 Quy trình nghiên cứu .................................................................................... 30
Hình 2.3 Mô hình nghiên cứu đề xuất .......................................................................... 35

Biểu đồ 3.1 Phân bố mẫu theo giới tính ....................................................................... 62
Biểu đồ 3.2 Phân bố mẫu theo dự tính sau khi tốt nghiệp .......................................................... 64

Biểu đồ 3.3 Phân bố mẫu theo mức độ chắc chắn chọn trường và thời gian tìm hiểu về
trường …………. ........................................................................................................ 66
Biểu đồ 3.4 Phân bố mẫu theo ngành/nghề chọn của học sinh ..................................... 66
Sơ đồ 3.5 Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh.................................................................... 75

Footer Page 17 of 16.


Header Page 18 of 16.

1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu
Thực tế đã ghi nhận có không ít học sinh cuối cấp 3 ở Việt Nam chưa xác định rõ
ngành học và trường mình sẽ dự thi. Theo kết quả khảo sát của Báo Người Lao Động
trên 60% học sinh thừa nhận rằng mình không được hướng nghiệp khi chọn ngành
nghề đăng ký tuyển sinh đại học (http:/nld.com.vn/viec-lam/tren-64-nguoi-tim-vieckhong-xac-dinh-muc-tieu-nghe-nghiep-124865.htm).Theo số liệu thống kê của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, tính đến ngày 31-5-2012, cả nước có tổng số 204 trường đại học
(trong đó có 149 trường công lập, 55 trường ngoài công lập) và 215 trường cao đẳng
(trong đó có 187 trường công lập, 28 trường ngoài công lập) (http: tuoitre.vn/giaoduc/501101/cong-bo-danh-sach-cac-truong-dh-cd-cong-lap.html). Đến nay, 40/63 tỉnh,
thành phố có trường ĐH và có 62/63 tỉnh, thành có ít nhất một trường CĐ hoặc ĐH
chỉ trừ tỉnh Đăknông chưa có trường ĐH, CĐ nào. Theo thống kê gần đây mỗi năm
có khoảng 1,1 triệu học sinh dự thi tốt nghiệp THPT ở Việt Nam nhưng hệ thống
các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp chỉ có thể tiếp nhận khoảng
20%- 30% số học sinh tốt nghiệp THPT. Tình hình này dẫn đến áp lực hết sức nặng
nề cho các học sinh trong các kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng và trung học chuyên

nghiệp hàng năm, số thí sinh mỗi năm mỗi tăng cao (Theo Nguyễn Phi Yến, 2006).
Bên cạnh đó, theo điều tra của Bộ Giáo dục và đào tạo trong năm 2011, có
khoảng

63%

sinh

viên

tốt

nghiệp

nhưng

không

tìm

được

việc

làm

( Kết quả khảo sát của đề tài trọng điểm cấp Bộ do ĐH Sư
Phạm TP HCM cho thấy việc học tập không định hướng dẫn đến hơn 50% sinh viên
tốt nghiệp phải được đào tạo lại khi được tuyển dụng ( Việc định
hướng như thế nào cho các công dân trẻ tuổi này nhận thấy sự quan trọng của công

Footer Page 18 of 16.


Header Page 19 of 16.

2

việc mình đã chọn, tương lai của họ sẽ như thế nào với sự lựa chọn đó cũng như tạo
ra một lòng nhiệt tâm trong công việc là một trong những vấn đề đã và đang tồn tại.
Nhiều kết quả nghiên cứu đã cho thấy hiện có một xu hướng tích cực, nhưng không
thuận trong sự nghiệp đào tạo (của quốc gia) và cả trong con đường tiến thân (của học
sinh). Đó là đại bộ phận học sinh trung học đều muốn chọn hướng vào đại học ngay
sau khi tốt nghiệp phổ thông. Biểu hiện này tích cực ở chỗ cả phụ huynh và học sinh
ngày càng nhận rõ giá trị của chất xám trong cơ chế thị trường. Song, xét về toàn cục
của sự phát triển kinh tế xã hội, sẽ là không bình thường, không thuận với quy luật tăng
trưởng, nếu xã hội này cứ 10 người là cử nhân (kỹ sư, bác sỹ...) lại chỉ có 3 người là
công nhân. Theo khoa học lao động của nền kinh tế thị trường, tỷ lệ đó (10/3) chỉ hợp
lý khi việc đào tạo nhân lực có cơ may đảo ngược chỉ số lao động (3/10): Cứ 13 người
lao động thì có khoảng 10 công nhân lành nghề, 3 người còn lại có cả cử nhân và trung
cấp kỹ thuật. ( />Từ nhận định trên cho thấy việc chọn nghề, nơi đào tạo nghề của học sinh rất
quan trọng không chỉ đối với cá nhân, gia đình học sinh mà còn rất quan trọng đối với
sự phát triển của xã hội. Ước mơ của các em đôi khi còn rất xa vời với thực tế lao
động, hoạt động nghề nghiệp, các em chưa thấy được giá trị đích thực của các
ngành nghề, chưa lượng hết khả năng của bản thân mình. Do đó, khi chọn nghề
nghiệp có thể không đúng, khi học xong và đi làm sẽ gặp rất nhiều trở ngại nghề
nghiệp của mình dẫn đến sự hụt hẫn, bi quan, chán nản trong học tập cũng như
miễn cưỡng trong lao động và gây nên sự lãng phí cho gia đình và xã hội.
Ngày nay, về phía các trường đại học (nhà cung ứng), việc thu hút sinh viên
là một trong những nhu cầu rất quan trọng. Xét ở góc độ nhà cung ứng, việc thu

hút sinh viên là cách thức làm tăng nguồn thu, giúp trường tự chủ về mặt tài chính
và tạo điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo. Còn nếu xét ở gốc độ nhu cầu, có
nhiều lý do khác nhau để người muốn học chọn một trường đại học nào đó để

Footer Page 19 of 16.


Header Page 20 of 16.

3

học. Hiển nhiên ta có thể đoán rằng ước muốn tiếp thu kiến thức, sự trao dồi học
tập, mong mỏi tình bạn bè, quan hệ xã hội,… có thể là những động lực chính hình
thành các mục tiêu tìm kiếm nơi học tập của các nhân người muốn học. Tuy
nhiên, trên thực tế các động lực này cũng biến đổi không ngừng và đan xen với
nhau, điều đó khiến cho việc tạo ra các động lực thu hút người muốn học từ các
trường đại học sẽ có những thử thách.
Xây dựng một chiến lược nhằm thu hút được người học trước hết đòi hỏi phải
thỏa mãn được mong muốn của họ, nhưng đồng thời phải có một tầm nhìn xa và
dựa trên quy luật mang tính căn cơ hơn là mang tính bề nổi nhất thời. Ngoài ra
việc xây dựng chiến lược chỉ được gọi là đúng đắn khi nhìn ra được vị thế so sánh
giữa các đối tượng cạnh tranh với nhau (giữa các trường đại học). Theo các quan
điểm hiện đại trong ngành Marketing thì mọi hành vi của người tiêu dùng đều
được dựa trên những quy luật tìm ẩn trong nhận thức. Do đó, để có một cái nhìn
chung nhất và mang tính kiên định về các yếu tố dẫn đến quyết định chọn trường
của người muốn học đại học mà đối tượng chính là học sinh THPT thì cần phải
soi sáng được quy luật dẫn dắt đến quyết định chọn trường diễn ra trong tâm trí
họ (Chaudhuri, 2006).
Nói một cách khác, khi tìm ra một mô hình (model) hoặc khuôn mẫu
(framework) sẽ cho phép ta đoán biết được các tiêu chí đánh giá trong tâm trí của

học sinh THPT về việc chọn nơi học tập trước khi ra quyết định chọn trường. Từ
đó, các trường đại học có thể xây dựng các chính sách thu hút thỏa mãn cả hai
điều quan trọng: đó là phù hợp với mục tiêu của người học và mang tính bền
vững. Với những lý do nêu trên, đề tài "Khảo sát các yếu tố tác động đến việc
chọn trường của học THPT tại thành phố Hồ Chí Minh” được tác giả chọn để
nghiên cứu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
a) Mục tiêu tổng quát

Footer Page 20 of 16.


Header Page 21 of 16.

4

Xác định và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến việc chọn trường đại
học của học sinh THPT trên địa bàn TP.HCM.
b) Mục tiêu cụ thể
Đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm mục tiêu:
−

Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT
tại TP.HCM.

−

Đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến việc chọn trường đại học của
học sinh THPT tại TP.HCM.

−

Đề xuất một số kiến nghị đối với các đơn vị liên quan để góp phần nâng cao hiệu
quả công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 THPT trong quyết định lựa
chọn lựa chọn trường dự thi trong kỳ thi ĐH, CĐ.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: các học sinh THPT tại các trường trung học tại TP.HCM.
Nghiên cứu này tiến hành khảo sát và đánh giá mức độ tác động của các yếu tố
ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh lớp 12 THPT hệ chính quy trên
địa bàn TP.HCM.
Phạm vi:
Khảo sát và đánh giá mức độ tác động của các yếu tố đến quyết định chọn trường
đại học trong kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ năm 2013 của học sinh lớp 12 tại các trường:
Nguyễn Thị Minh Khai, Ngô Gia Tự, Nguyễn An Ninh, Võ Thị Sáu, Trần Phú, Võ
Trường Toản, Lý Thường Kiệt, Long Thới, Đăng Khoa, Đông Đô, Duy Tân, Hòa Bình,
Hồng Đức.
Nghiên cứu chỉ khảo sát học sinh khối THPT hệ chính quy, không khảo sát hệ bổ
túc văn hóa, thí sinh tự do.
Nghiên cứu không xét đến việc mượn trường đại học để dự thi (mặc định là nguyện
vọng 1 – quy chế thi 3 chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo) của học sinh THPT.

Footer Page 21 of 16.


Header Page 22 of 16.

5

4. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tiến hành thu thập tài liệu từ nhiều nguồn
khác nhau: các bài báo, các đề tài nghiên cứu và các tài liệu khác có liên quan. Thông
qua phân tích tổng hợp từ đó rút ra các kết luận khoa học là cơ sở lý luận cho đề tài và
đưa ra mô hình nghiên cứu đề xuất.
Phương pháp điều tra xã hội học bằng phiếu hỏi:
−

Bảng hỏi được xây dựng dựa theo mô hình nghiên cứu của đề tài nhằm thu thập

thông tin đưa vào phân tích và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.
−

Nghiên cứu sơ bộ: được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định tính thông qua

kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung, phỏng vấn và thăm dò ý kiến các học sinh trong 13
trường nhằm thu thập những thông tin sơ bộ về vấn đề cần nghiên cứu để xác định lại
các yếu tố và các biến sẽ xuất hiện trong nghiên cứu, thiết lập các thang đo về các yếu
tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn trường đại học của học sinh THPT tại thành phố Hồ
Chí Minh.
−

Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng.

Kỹ thuật phỏng vấn trực diện thông qua bảng câu hỏi được sử dụng để thu thập thông
tin từ các học sinh tại các trường THPT được khảo sát nhằm kiểm định thang đo, qua
đó xác định các yếu tố quan trọng tác động đến việc lựa chọn trường đại học của học
sinh THPT tại thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu cuối cùng của nghiên cứu định lượng
này là đưa ra các kết luận tương ứng của đề tài.
Qui trình phân tích dữ liệu:
−

Thang đo được đánh giá qua các bước:
• Đánh giá bằng công cụ thống kê mô tả.
• Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach alpha.
• Phân tích nhân tố khám phá (EFA) nhằm thu nhỏ và tóm tắt dữ liệu để đưa
vào các thủ tục phân tích đa biến.
• Phân tích hồi quy và kiểm định sự phù hợp của mô hình nhằm đo lường và

Footer Page 22 of 16.


Header Page 23 of 16.

6

đánh giá tác động của các nhân tố đến quyết định chọn trường của học sinh.
• Phân tích kiểm định T – Test và kiểm định phương sai (Oneway Anova) để xác
định sự khác biệt giữa các nhóm trong việc đánh giá tầm quan trọng của các yếu
tố đến quyết định chọn trường.
5. Ý nghĩa của đề tài:
Với các lý do và mục tiêu nghiên cứu đã nêu trên, đề tài nghiên cứu có một số ý
nghĩa như sau:
−

Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần xác định được các yếu tố quan trọng ảnh hưởng

đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT trên địa bàn TP. HCM.
−

Kết quả nghiên cứu góp phần giúp cho các trường đại học nắm bắt được vai trò của

các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học của học sinh THPT tại TP. HCM
và làm cơ sở cho các trường đại học xây dựng các chiến lược marketing phù hợp nhằm
thu hút học sinh chọn trường để học, tăng nguồn thu, tự chủ về mặt tài chính và tạo
điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo.
−

Giúp cho các trường THPT tại TP. HCM, các trường đại học, các tổ chức hỗ trợ

cho học sinh, sinh viên cũng như các thầy cô giáo, gia đình học sinh có biện pháp thiết
thực nhằm tư vấn, định hướng và tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh THPT tại TP.
HCM trong việc lựa chọn trường đại học để học.
−

Nghiên cứu này có thể là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu khác tương tự.

6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và các phụ lục, nội dung của luận
văn bao gồm trong 4 chương sau đây:
Chương 1: Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3 : Thực trạng về việc chọn ngành/ nghề, trường đại học và kết quả nghiên cứu
Chương 4: Giải pháp và kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả về định hướng
chọn trường đại học cho học sinh THPT

Footer Page 23 of 16.


Header Page 24 of 16.

7

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
Chương một giới thiệu một số các khái niệm, cơ sở lý thuyết, mô hình của các
nghiên cứu trước có liên quan.Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất mô hình nghiên cứu và
các giả thuyết cho đề tài nghiên cứu này.
1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Học sinh THPT:
Theo Luật Giáo dục Việt Nam năm 2006 (Luật Giáo dục số 38/2005QH11 có hiệu
lực ngày 01/01/2006, mục 2, điều 26), giáo dục trung học phổ thông được thực hiện
trong ba năm học từ lớp 10 đến lớp 12. HS vào học lớp 10 phải có bằng tốt nghiệp
trung học cơ sở, có tuổi là 15. Trong nghiên cứu này, đối tượng học sinh (HS) THPT là
các em HS đang học lớp 12 chuẩn bị thi tốt nghiệp trung học phổ thông và chuẩn bị dự
thi vào đại học. Như vậy HS lớp 12 có thể được xem là khách hàng tiềm năng của dịch
vụ giáo dục bậc đại học. Với đối tượng này, có tuổi khoảng 18 với tâm sinh lý của
người chuẩn bị trưởng thành nên cũng có nhiều điểm phức tạp trong tâm lý, chẳng hạn:
thích tự khẳng định mình, bị ảnh hưởng của bạn bè, các cá nhân khác,…
1.1.2. Hướng nghiệp:
Tùy theo đặc trưng của mỗi lĩnh vực hoạt động khoa học, có thể có những quan
điểm khác nhau về khái niệm này. Trong nghiên cứu này, hướng nghiệp là sự tác động
của một tổ hợp lực lượng xã hội, lấy nền tảng của hệ thống sư phạm làm trung tâm
nhằm giúp cho các HS có sự hiểu biết cơ bản về ngành nghề trong xã hội. Từ đó, các
em có thể lựa chọn cho mình một cách có ý thức về nghề nghiệp trong tương lai (Theo
Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2006).
1.1.3. Tư vấn hướng nghiệp:
Tư vấn hướng nghiệp là một quá trình họat động tích cực, tự giác của HS dưới sự
hướng dẫn của nhà trường, của gia đình cùng sự hỗ trợ của các tổ chức xã hội để giúp
HS tìm hiểu về các ngành nghề trong xã hội và chọn được ngành nghề phù hợp cho bản
thân trong tương lai (Theo Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2006).

Footer Page 24 of 16.


Header Page 25 of 16.

8

1.1.4. Chọn trường:
Các em HS lớp 12 trước khi chuẩn bị tốt nghiệp thường được nhà trường, gia đình,
người thân tư vấn trong việc chọn trường, ngành học phù hợp với mục tiêu nghề
nghiệp và học lực. Trong nghiên cứu này, khái niệm chọn trường được hiểu là quyết
định chọn trường đại học, cao đẳng (học viện) để đăng ký dự thi và theo học sau khi tốt
nghiệp THPT.
1.1.5. Lựa chọn ngành nghề đào tạo:
Việc lựa chọn ngành nghề của HS là một quá trình lâu dài và phức tạp, nó được
biểu hiện ở những mức độ khác nhau ngay từ những lớp đầu của bậc THCS, ngày càng
phát triển dần và hoàn thiện dần ở cấp bậc THPT, nhất là ở lớp cuối cấp ba (lớp 12) của
bậc THPT. Quá trình chọn lựa này gồm những đặc tính sau:
Tính chủ thể: đối với HS THPT, quá trình lựa chọn ngành nghề được diễn ra với
nhiều sự chi phối của những mối quan hệ xã hội phức tạp như: gia đình, bạn bè, thầy cô
giáo, trường lớp, đoàn thể, các tổ chức xã hội,…Những mối quan hệ này tác động đến
nhận thức, nhu cầu, động cơ, sự hứng thú của HS. Tuy nhiên, để đi đến một quyết định
lựa chọn ngành nghề cho tương lai là do chính chủ thể đưa ra và tự khẳng định (Theo
Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2006).
Tính khách thể: Quá trình lựa chọn ngành nghề là sự kết hợp giữa nhu cầu,
nguyện vọng cá nhân với yêu cầu do ngành nghề và xã hội đòi hỏi (không phải bất cứ
ngành nghề nào cũng được xã hội chấp nhận). Trong xã hội, mỗi cá nhân có một vị trí
xác định. Với vị trí đó, cá nhân vừa được hưởng quyền lợi cũng như phải có trách
nhiệm đối với cộng đồng xã hội. Mối quan hệ giữa quyền lợi và trách nhiệm trong việc
lựa chọn ngành nghề được biểu hiện qua mối quan hệ giữa nguyện vọng cá nhân với

đòi hỏi về số lượng và chất lượng mà nhu cầu về nguồn lực trong các lĩnh vực mà
ngành nghề đòi hỏi (Theo Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Thị Thanh Huyền, 2006). Khi
đó, chủ thể của sự lựa chọn trở thành đối tượng của sự lựa chọn.

Footer Page 25 of 16.