Thế giới nhân vật trong đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh

Header Page 1 of 16.

; PHẠM HÀ NỘI 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

NGUYỄN THỊ HÀ

THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG ĐỒNG THOẠI
TÔI LÀ BÊTÔ CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Văn học trẻ em

HÀ NỘI, 2016

Footer Page 1 of 16.


Header Page 2 of 16.

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo – Tiến sĩ Nguyễn Thị Nhàn, người đã
tận tình hướng dẫn, chỉ bảo tôi, cung cấp cho tôi những tri thức, nhưng kinh
nghiệm quý báu, động viên khích lệ giúp đỡ tôi hoàn thành khoá luận này.
Tác giả khóa luận cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong
khoa Giáo dục Mầm non đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành nghiên cứu
này. Song do hạn chế về thời gian và bản thân chưa tôi có kinh nghiệm trong
giảng dạy nên “Khoá luận tốt nghiệp” của tôi còn nhiều thiếu sót. Rất mong
nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn để “Khoá luận tốt
nghiệp” của tôi được hoàn hiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng 05 năm 2016
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hà

Footer Page 2 of 16.


Header Page 3 of 16.

LỜI CAM ĐOAN
Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của cô giáo – Tiến sĩ Nguyễn Thị Nhàn.
Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu đề tài : “Thế giới nhân vật trong
đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh” là kết quả nghiên cứu của chính
bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn của TS.Nguyễn Thị Nhàn.
Đề tài tôi nghiên cứu không trùng với bất kì đề tài nào của tác giả khác.
Nếu sai, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm
Hà Nội, tháng 05 năm 2016
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hà

Footer Page 3 of 16.


Header Page 4 of 16.

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Lịch sử vấn đề ................................................................................................ 2
3. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 4
6. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4
7. Cấu trúc khóa luận.......................................................................................... 4
NỘI DUNG
CHƯƠNG I: THẾ GIỚI NHÂN VẬT VỚI NHỮNG TÍNH CÁCH ĐA DẠNG
........................................................................................................................... 6
1.1. Bêtô và những người bạn............................................................................. 6
1.1.1. Bêtô – một chú chó thông thái .................................................................. 6
1.1.2. Bêtô và những bài học về cuộc đời ......................................................... 21
1.1.3. Những người bạn của Bêtô: Laica và Binô ............................................. 29
1.2. Những nhân vật trong gia đình bé Ni ......................................................... 33
1.2.1. Nhân vật bé Ni........................................................................................ 34
1.2.2. Nhân vật người cha bé Ni ....................................................................... 36
1.2.3. Nhân vật người mẹ bé Ni ........................................................................ 38
1.2.4. Nhân vật bà cố bé Ni .............................................................................. 39
1.3.Nhân vật kẻ ác lão Hiếng............................................................................ 40
CHƯƠNG 2: NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG THẾ GIỚI NHÂN VẬT ............. 43
2.1.Nghệ thuật nhân hóa ................................................................................... 43
2.2.Nghệ thuật miêu tả ..................................................................................... 48
2.2.1.Nghệ thuật miêu tả ngoại hình ................................................................. 48
2.2.2.Nghệ thuật miêu tả hành động ................................................................. 49
2.2.3. Nghệ thuật miêu tả nội tâm ..................................................................... 51

Footer Page 4 of 16.

Header Page 5 of 16.

KẾT LUẬN...................................................................................................... 57
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 58

Footer Page 5 of 16.


Header Page 6 of 16.

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Văn học thiếu nhi có vai trò quan trọng đối với sự hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách con người từ thuở ấu thơ. Nhà văn Võ Diệu Thanh đã
từng chia sẻ trên Báo Văn Nghệ Trẻ số ra 5/5/2015: “Văn học thiếu nhi không chỉ
là phương tiện tốt nhất giúp các em tiếp thu dần những tri thức cần thiết trong đời
sống mà còn là món ăn tinh thần bổ ích nuôi dưỡng tâm hồn và phát triển toàn
diện nhân cách cho các em”[8]. Chính vì vậy, nhiều nhà thơ, nhà văn như Tô
Hoài, Võ Quảng, Phạm Hổ, Nguyễn Nhật Ánh…đã dành tâm huyết cả cuộc đời để
sáng tác những tác phẩm hay nhất cho các em và được các em đón nhận.
Có thể nói, trong số lượng phong phú các tác phẩm văn xuôi viết cho thiếu
nhi Việt Nam thế kỉ XX, truyện đồng thoại là thể loại được các em yêu thích và
đón đọc nhất. Các tác phẩm tiêu biểu như: Dế mèn phiêu lưu ký của Tô Hoài
(1941), Làm Mèo của Trần Đức Tiến (2002), Văn Ngan tướng công của Vũ Tú
Nam (2006),…đã trở thành người bạn thân thiết, là nguồn dinh dưỡng nuôi dưỡng
tinh thần không thể thiếu trong quá trình trưởng thành của các em.
1.2. Xuất hiện năm 2007, truyện đồng thoại Tôi là Bêtô của nhà văn
Nguyễn Nhật Ánh ra đời như một cuộc bứt phá về cách xây dựng nhân vật và cách

kể chuyện sáng tạo tuyệt vời của nhà văn U50 này. Nhà nghiên cứu Phong Lê đã
chia sẻ trên tờ nhật báo Thanh Niên (ngày 27/5/2007) nói rằng: “Đã lâu lắm rồi,
tôi lại đọc được một truyện thú vị như thế”[3]. Theo nhà nghiên cứu thì cái hay của
Tôi là Bêtô nằm ở lối kể chuyện tự nhiên về những chuyện đời thường mà không
hề tẻ nhạt, song song với đó là những triết lí hồn nhiên mà tác giả muốn người đọc
cảm nhận. Những triết lí đó tưởng chừng như đơn giản nhưng không phải ai cũng
dễ dàng cảm nhận được nhất là khi mà cuộc sống ngày càng bận rộn, người ta bỏ
quên nhiều thứ và nhất là khi con người không còn biết ý nghĩa của cuộc sống này
đem lại. Tôi là Bêtô – câu chuyện về một chú cún tinh nghịch, “già đời” xuất hiện
Footer Page 6 of 16.

1


Header Page 7 of 16.

cùng với các nhân vật khác kể lại những sự việc xảy ra xung quanh mình với
những triết lí về: tình người, tình bạn, cái thiện, cái ác, nỗi buồn, niềm vui và cả
những mơ ước tưởng chừng như xa vời.
1.3. Trong Tôi là Bêtô ta không chỉ nhìn thấy bức tranh đầy màu sắc về thế
giới tuổi thơ trong sáng, mà còn dễ dàng nhận ra trong từng trang sách là những ý
nghĩa nhân văn, tuy đơn giản nhưng vô cùng sâu sắc đi ra từ chính những sinh hoạt
hằng ngày của con người. Gần gũi, quen thuộc - triết lí nhân văn là những từ để
đánh giá tác phẩm xuất sắc này. Tác phẩm cũng rất đỗi thành công khi sử dụng thủ
pháp nhân hóa, nghệ thuật miêu tả có sức cuốn hút người đọc.
Giữa những bộn bề cuộc sống, khi con người ta cứ xoáy theo cuộc sống
thị trường, ở đâu đó là những gốc tối của số phận, trẻ thơ bị già hóa với những trò
chơi đắt tiền hay sự “ngủ quên” của người lớn khi không quan tâm đến tâm hồn
trong sáng của con trẻ. Những cuốn sách không chỉ là phương tiện tốt nhất giúp
các em tiếp thu tri thức mà còn là món ăn tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn và nhân

cách các em. Thông qua thế giới nhân vật trong truyện đồng thoại Tôi là Bêtô của
Nguyễn Nhật Ánh người đọc sẽ phần nào thấy được và cảm nhận được câu chuyện
của chính chúng ta ở trong đó.
Với tất cả những lí do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài luận văn Thế giới
nhân vật trong đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh làm vấn đề khoa học
của khóa luận.
2. Lịch sử vấn đề
Được đánh giá là một trong những cây bút tiêu biểu của nền Văn học
Thiếu nhi Việt Nam, Nguyễn Nhật Ánh và các sáng tác của ông đã trở thành đề tài
của nhiều nhà nghiên cứu. Truyện đồng thoại Tôi là Bêtô cũng là đối tượng được
quan tâm song chỉ dừng lại ở những nhận định đánh giá mà chưa được nghiên cứu
xem xét đầy đủ, toàn diện. Sau đây, tôi xin điểm qua một số ý kiến tiêu biểu:

Footer Page 7 of 16.

2


Header Page 8 of 16.

- Trên tờ nhật báo Thanh Niên ( ngày 27/5/2007) nói về sự xuất hiện mới
mẻ của Tôi là Bêtô, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều dành cho cuốn sách không ít
những lời khen ngợi. Ông viết: “Khi bắt đầu đọc cuốn sách này, dù không có sự
phân biệt nào thì tôi vẫn có một cảm giác đây là những câu chuyện viết cho những
đứa trẻ. Điều quan trọng lại bắt đầu chính ở đây. Cuốn sách đã lôi cuốn tôi bởi nó
đã không đi đúng như những gì tôi dự báo. Một cuốn sách viết cho tất cả chúng ta:
trẻ con và người lớn. Cuộc đời của con chó nhỏ Bêtô cũng chứa đựng tất cả những
hiện thực đời sống mà mỗi con người đều đi qua: niềm vui, sở thích, tình bạn, nỗi
sợ hãi, lòng dũng cảm, kí ức, thiện ác, ước mơ,…Thủ pháp nhân cách hóa một con
vật không được nhà văn sử dụng mà ông chỉ kể về con vật đó bằng đại từ nhân

xưng ngôi thứ nhất với một thứ ngôn ngữ làm chúng ta tin rằng chúng ta đã đọc
được ngôn ngữ của loài vật này”[9].
- Báo Người Lao Động số ra ngày 2/9/2007, nhà phê bình văn học Phạm
Xuân Nguyên cũng có đôi lời bình phẩm về cuốn sách Tôi là Bêtô: “Nhẹ nhàng và
thâm thúy, cuốn hút từ đầu tới cuối, cuốn truyện làm bật cười con trẻ và làm trầm
tư người lớn. Những trải nghiệm buồn vui, những mất mát đắng cay, những ảo
mộng tan vỡ, những thức ngộ xót xa, cứ bảng lảng, cứ ẩn hiện phía sau những câu
chữ bình dị, trong một giọng kể hồn nhiên, ngây thơ. Bất cứ lúc nào đem ra đọc
cũng được. Đọc một mình, cười khóc một mình. Và rồi ai đọc cũng có thể nói: Tôi
là Bêtô”[5].
- Trên tờ Kiến thức ngày nay( số 613/2007), nhà nghiên cứu Lã Thị Bắc Lý
có cái nhìn sâu sắc về Tôi là Bêtô: “Tôi xem Tôi là Bêtô là một thành công mới của
Nguyễn Nhật Ánh. Điểm mạnh của thiên truyện này là xây dựng nhân vật và cách
kể chuyện lôi cuốn, ngôn ngữ giàu chất thơ”[4].
Nhìn chung, các bài viết đều nêu lên những cảm nhận ngắn gọn, mang
tính giới thiệu về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của truyện đồng thoại Tôi là
Bêtô. Tiếp thu những lời nhận xét, đánh giá có tính khái quát, gợi mở của giới
Footer Page 8 of 16.

3


Header Page 9 of 16.

nghiên cứu, đề tài của khóa luận đi sâu khảo sát về thế giới nhân vật trong truyện
đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh .
3. Mục đích nghiên cứu
- Luận văn tìm hiểu thế giới nhân vật trong đồng thoại Tôi là Bêtô của
Nguyễn Nhật Ánh.
- Thông qua thế giới nhân vật thấy được ý nghĩa nhân văn, bài học sâu sắc,

những chân lý được đúc kết trong đồng thoại Tôi là Bêtô đối với học sinh lứa tuổi
Mầm non trong việc bồi dưỡng nhân cách của trẻ.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Thế giới nhân vật trong truyện đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật
Ánh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Với đề tài này, chúng tôi tập trung nghiên cứu thế giới nhân vật trong
đồng thoại Tôi là Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khóa luận tìm hiểu những tri thức về lí luận liên quan đến đề tài như:
truyện đồng thoại, nhân vật, các biện pháp nghệ thuật( miêu tả, nhân hóa,…)
- Tìm hiểu thế giới nhân vật trong đồng thoại Tôi là Bêtô và nghệ thuật xây
dựng nhân vật của Nguyễn Nhật Ánh.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp nghiên cứu tác phẩm theo thể loại
- Kết hợp với các thao tác khoa học khác: Phân tích, tổng hợp, bình giảng.
7. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, phần Nội dung của
khóa luận gồm 2 chương như sau:
Footer Page 9 of 16.

4


Header Page 10 of 16.

Chương 1. Thế giới nhân vật trong đồng thoại Tôi là Bêtô với những tính
cách đa dạng.

Chương 2. Nghệ thuật xây dựng thế giới nhân vật trong đồng thoại Tôi là
Bêtô của Nguyễn Nhật Ánh.

Footer Page 10 of 16.

5


Header Page 11 of 16.

Chương 1
THẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG ĐỒNG THOẠI TÔI LÀ BÊTÔ VỚI
NHỮNG TÍNH CÁCH ĐA DẠNG
1.1. Bêtô và những người bạn
1.1.1. Bêtô – một chú chó thông thái
1.1.1.1. Bêtô và những nhận biết về cuộc sống đồng loại
Trong Tôi là Bêtô Nguyễn Nhật Ánh xây dựng hình ảnh nhân vật chú chó
nhỏ Bêtô – một chú chó thông thái với những hiểu biết về cuộc sống không chỉ
cuộc sống của loài cún mà cả cuộc sống của con người. Với cách kể chuyện lôi
cuốn, Nguyễn Nhật Ánh khiến bạn đọc cảm giác như chính con người đang nói về
những gì diễn ra trong cuộc sống: nơi ở, sở thích, tiền bạc, niềm vui, nỗi buồn,..
cùng với đó là những bài học đáng nhớ.
Cuộc sống của thế giới con người luôn thay đổi, nó giống như một cuốn
sách vậy. Sẽ có một vài chương khá buồn, một vài chương hạnh phúc, một vài
chương thú vị và cũng có những chương đầy kịch tính. Phải thử lật một trang để
đọc mới khám phá hết được những điều bí ẩn đó. Con người cũng vậy, phải trải
qua những thăng trầm trong cuộc sống mới cảm nhận hết được giá trị của nó.
Với con người thì như vậy không biết dưới cái nhìn về cuộc sống của một
chú chó nhỏ thì sao? Một chú chó thì suy nghĩ được những gì? Nghĩ về những đồ
ăn mà chủ của nó đem cho từng bữa, những khúc xương, những miếng thịt, hay

những cuộc đấu đá tranh giành thức ăn đó? Không chỉ dừng lại ở những suy nghĩ
đó, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mang đến cho bạn đọc về một chú chó thông minh,
hiểu sâu sắc về cuộc sống của con người cũng như của thế giới loài vật để một lần
nữa khẳng định rằng loài vật cũng có những cảm xúc như con người vậy. Cuộc
sống của chú chó nhỏ Bêtô cũng chứa đựng tất cả những hiện thực cuộc sống mà

Footer Page 11 of 16.

6


Header Page 12 of 16.

con người đã đi qua: niềm vui, nỗi buồn, sự sợ hãi, lòng can đảm, kí ức và cả
những ước mơ,…
Trước hết, Bêtô nhận biết rằng, loài cún cũng như con người. Chúng có tên
gọi. Bêtô nhận biết cái tên của mình đầu tiên. “Tên tôi là Bêtô” mở đầu tác phẩm là
lời giới thiệu ngắn gọn của chú chó mang tên Bêtô. “Đó là cái tên mà chị Ni đặt
cho tôi. Đúng ra ban đầu là Bêbêtô. Bạn có biết Bêbêtô là gì không? Chắc bạn nghĩ
đó là một loại củ cải? Trật lất rồi bạn ơi. Đó là tên của một cầu thủ đội Brazil”.
Thoạt nghe tên thì nhiều người sẽ nghĩ tên của một người nào đó đang giới thiệu
tên của mình nhưng đâu ngờ đó là tên của một chú chó nhỏ được đặt theo tên của
một cầu thủ đội Brazil. Chắc hẳn bạn đọc sẽ tò mò không hiểu chú chó mang tên
của cầu thủ Brazil này sẽ làm gì tiếp theo đây? Chưa dừng lại ở đó chú chó này còn
nhớ chính xác cái tên đó được đặt vào ngày 17 tháng 7 năm 1994, ngày mà đội
tuyển Brazil đoạt chức vô địch giải bóng đá thế giới lần thứ 15 và cũng là ngày mà
nó được gia đình chị Ni nhận nuôi. “Nhà tôi” – nhà chú hiện nay – tất nhiên là nhà
mà chú đang ở và bắt đầu giải thích vì sao lại phải nói như vậy. Vì theo suy nghĩ
của Bêtô thì khi nhắc đến hai chữ “nhà tôi” mọi người sẽ nghĩ về cái nhà mà người
ta đã rời xa. “Người ta nghĩ đến cái nhà cách đó một trăm mét và nói: Mưa thế này,

không biết nhà tôi có dột không. Người ta nghĩ về cái nhà cách đó một ngàn mét và
nói: Không biết giờ này ở nhà tôi mọi người đang làm gì. Người ta nghĩ về cái nhà
cách đó nửa vòng trái đất và lần này người ta sụt sùi: Chẳng biết chừng nào tôi mới
được thăm lại nhà tôi”. Bêtô nhận ra nhiều người bạn của chú cũng vậy. Mỗi bạn
có cái tên đẹp: Binô và Laica.
Nhìn ngắm bản thân và các bạn đồng loại, Bêtô nhận ra những đặc điểm của
loài mình. Bêtô có bộ lông màu đen và chú có cái đuôi để bày tỏ tình cảm. Binô thì
ngược lại chú có bộ lông màu trắng, xù, chiếc đuôi của Binô ngắn cụt ngủn “trông
giống một viên phấn bảng ai đánh rơi nó giữa bụi lau”. Người bạn tên Laica là một
con cún thú vị. Cả ba đều thích gặm xương và cái mõm “không phải lúc nào cũng
Footer Page 12 of 16.

7


Header Page 13 of 16.

chỉ để ngửi”. Chúng có cái đuôi để thể hiện tình cảm lúc nào cũng thích ngoe
nguẩy với những con người chúng thích. Bêtô thừa nhận “Ở đời, đôi khi giọng nói
quan trọng hơn lời nói gấp trăm lần. Con người ta có khả năng thể hiện tình cảm
bằng giọng điệu. Ngôn ngữ trong trường hợp này chỉ là cái vỏ, chẳng có ý nghĩa
gì”. Còn với chú, bọn cún như chú cũng nghĩ như vậy nhưng chỉ khác là “chúng tôi
thể hiện tình cảm bằng đuôi”. Người xưa có câu “Nói ngọt lọt đến xương”, “Lời
nói chẳng mất tiền mua lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”[15]. Lời nói một khi đã
nói ra thì sẽ không lấy lại được. Một lời nói ác ý nói ra có thể tha thứ nhưng sẽ
không bao giờ quên được. Mạnh Tử cũng đã nói “Lời nói giản dị mà ý nghĩa sâu
xa đó là lời nói hay”[15]. Bêtô cũng nhận ra “Mõm có một chức năng quan trong
hơn: trò chuyện, tâm sự, thậm chí kêu gào hay khóc lóc, nói chung là phát ra
những thông điệp của tâm hồn. Con người có lẽ cũng vậy thôi. Nếu phát ra những
thông điệp đẹp đẽ của tâm hồn, miệng lưỡi sẽ thơm tho hơn là chỉ dùng nó để

chuyển thông điệp của thức ăn đến dạ dày”. Đừng để cái miệng chỉ để vận chuyển
thức ăn mà hãy để cái miệng giúp ta gửi đến người mà ta yêu thương bằng những
lời nói tốt đẹp bằng cả thái độ chân tình.
Hóa ra mỗi bạn của Bêtô đều có những dáng vẻ khác nhau.Thảo nào chúng
cùng là bè bạn trong một loài mà vẫn có nét riêng không lẫn được.
Bêtô còn nhận biết khá rõ về những nét “tính cách” của loài cún. Đó là
những trò nghịch ngợm thích đùa, thích nhay xé đồ đạc, thích trèo cầu thang. Một
chú chó rành bóng đá hơn cả những người không biết gì đến bóng đá, bạn có bao
giờ nghĩ đến điều đó chưa? Nghe thật buồn cười phải không? Nhưng hãy nghe nói
về môn thể thao này dưới con mắt chính “cầu thủ” Bêtô: “Bọn cún chúng tôi cũng
hay chơi cái trò nhí nhố này. Nhưng thay vì quả bóng, tụi tôi giành nhau khúc
xương, có khi chỉ là cái đuôi cá nhỏ xíu. Tất nhiên tụi tôi không chia thành hai phe.
Mà vô số phe. Có năm thằng cún thì 5 phe. Và mười phe nếu đâu đó chạy tới năm
thằng nữa. Tụi tôi không cần trọng tài. Nếu thằng nào tự xưng là trọng tài thì hắn
Footer Page 13 of 16.

8


Header Page 14 of 16.

cũng nói oai thế thôi. Vì ngay sau đó lập tức tự hắn cũng thành một phe”. Vì quá
rành nên chú cũng nhận ra rằng “Xưa nay chiến tranh nổ ra cũng chỉ vì miếng ăn.
Mặc dù người ta luôn tìm cách che lấp đi bằng những điều cao cả”.
Đối với Bêtô, điều hấp dẫn với chú không phải một tảng mỡ để trước mặt,
một miếng bít-tết cũng chỉ là thú vui rẻ tiền. Hấp dẫn chú chỉ là một quyển sách,
một cái đồng hồ, một chiếc giày bởi vì sao? Theo Bêtô “Miếng bít-tết sẽ chui tọt
vào trong bụng trong nháy mắt nhưng một chiếc giày hay một quyển sách thì
không vậy. Nó vẫn ở với bạn, cùng chơi với bạn cho đến khi bạn mệt nhoài còn nó
thì lam nham những dấu răng hoặc rách bươm ra”. Điều này Laica là người bạn

“tâm đầu ý hợp” với Bêtô nhất. Bêtô bày cho Laica đủ mọi thứ trò chơi mà chú hay
chơi “gặm quần áo và giày dép” nhưng chú thật không ngờ Laica có thể “tấn công
cả cục xà phòng” thứ mà Bêtô nói “không tài nào ngửi nổi”. “Nhìn cái cách hắn
nhay các thứ một cách thuần thục tôi biết tỏng hắn là bậc thầy trong nghệ thuật
này”. Binô lại khác, chú chó thông thái cũng hấp dẫn bằng chú chó nghịch ngợm
chứ? Nhưng “một nhà tư duy giỏi vẫn có thể là một nhà hành động tồi”. Đối với
Bêtô leo lên cầu thang hay leo xuống cầu thang là điều thật quá đơn giản. Binô
hăng hái leo lên những bậc thang trên gác nơi ba chị Ni làm việc nhưng khi leo
xuống cầu thang đối với chú quả là một điều khó khăn. Binô mãi mãi chết điếng ở
đầu cầu thang và chỉ đến khi ba chị Ni, mẹ chị Ni hoặc chính chị Ni ẵm nó trên tay
thì Binô mới không bị “mắc kẹt trong nỗi sợ hãi” đó nữa.
Thế giới cún của Bêtô cũng vô cùng phong phú. Các bạn có đời sống tình
cảm thật đẹp. Đó là tình bạn, tình cảm gắn bó với chủ nhà.
Cuộc sống thật nhàn tẻ nếu ta không tìm được một điều khiến ta có cảm giác
thỏa mái , vui vẻ mỗi khi ta ở gần nó. Có thể đó là điều mà chúng ta nên kiếm tìm
trong thế giới công nghệ hiện nay. Một người bạn mà có thể lắng nghe, thấu hiểu,
khiến bạn vui vẻ, giải tỏa lo âu. Một người bạn “cùng chơi cho đến khi bạn mệt
nhoài còn nó thì lam nham những dấu răng hoặc rách bươm ra”. William Arthur
Footer Page 14 of 16.

9


Header Page 15 of 16.

Ward - Nhà giáo dục người Mỹ - tác giả cuốn sách Fountains of Faith – Suối
nguồn niềm tin có nói: “Bạn là người mà ta thấy thoải mái khi ở cùng, ta sẵn lòng
trung thành, đem lại cho ta lời chúc phúc và ta cảm thấy biết ơn vì có họ trong
đời”[11]. Những người bạn tốt thực sự khó tìm, khó rời xa và làm ta không thể
quên. Với Bêtô “Tình bạn là điều gì đó thật kì diệu. Đó là thứ tình cảm trong sáng

và vô điều kiện, là món quà tặng mà khi đã trao nó vào tay ai số phận hiếm khi giật
lại. Vì vậy mà nó bền chắc và có thể kéo dài thăm thẳm qua thời gian và sự xa
cách”.
Tình cảm giữa bà cố của Laica là một thứ tình cảm đặc biệt, nó đại diện cho
sự trung thành của loài cún đối với con người. Laica được chị Ni đem về nhà. Sau
khi chơi chán chê, Laica mới thực sự nhớ đến bà. Kể từ ngày hôm đó Laica không
động đến thức ăn dù là cả một bàn ăn thịnh soạn được đem đến cho nó. Khẩu phần
đó đến cả Ni cũng chưa hề được ăn sang như vậy. Laica càng chưa từng được ăn
sang như vậy? Ở nhà bà cố chú còn tranh nhau thức ăn với đám chó đó mà thức ăn
chỉ là cơm trộn với xương cá. Nhưng tại sao hắn lại lơ đi những khẩu phần ăn đặc
biệt mà Bêtô đang thèm khát đó? Bêtô nghĩ “chắc hắn không khoái làm vua” và rồi
chú cảm thấy rõ ràng một điều ở Laica “cái thế giới đơn sơ nghèo khổ ở nhà bà
mới là nơi hắn sống thanh thản, không một chút than phiền”. Laica thực sự nhớ bà,
muốn về nơi mà thuộc về chú.
Những con cún thường có những thói quen cắn xé bất kỳ đồ vật gì chúng
thấy. Bêtô nhận ra điều đó và chú và những người bạn của chú đã biến đồ đạc ở gia
đình chị Ni thành “bãi chiến trường” và khi đó chúng nhận ra được nhiều ý nghĩa
của cuộc sống hơn. Thói quen yêu thích của Bêtô có thể là cắn và xé hết những gì
mà chú tóm được. Nghe chú kể về thành tích đáng nể của chú thì ai cũng sẽ đồng
tình với bà cố rằng: “Cún thế mới là cún chứ. Một con cún không nghịch ngợm là
một con cún bỏ đi”. Sau khi “xé rách tám cuốn tập, mười hai cuốn sách, làm hỏng
bốn chiếc đồng hồ các loại, làm cho không sử dụng được năm đôi giày, sáu đôi dép
Footer Page 15 of 16.

10


Header Page 16 of 16.

và đặc biệt là làm biến mất hàng chục đôi vớ của tất cả các thành viên trong nhà”

thì mới đây chú đã kịp bổ sung vào bảng liệt kê đầy ấn tượng của chú là biến chiếc
điện thoại cầm tay của ba chị Ni thành thứ rất thích hợp nằm trong thùng rác. Cũng
có vẻ hấp dẫn ấy chứ nhưng hấp dẫn hơn nhiều những thứ đó mà chú chưa thực
hiện được là những chiếc áo và những chiếc quần treo trên mắc áo cao thật cao kia.
“Một ý thích thật bệnh hoạn” – chú nghĩ vậy vì chú quá thấp bé để làm được điều
đó. “Khi bạn không làm được điều bạn muốn làm, có lẽ bạn cảm thấy tự do bị
cướp đoạt”. Tự do là điều mà con người ai cũng muốn. “Càng hiểu biết, con người
càng tự do”( Voltaire)[13]. Được làm điều mình thích đó là tự do, thích những
điều mình làm thì đó là hạnh phúc. Đơn giản hạnh phúc của con người là được tự
do, tự do với cuộc sống của mình và làm những điều mình muốn. Bêtô cũng tự tạo
ra cơ hội cho mình để thực hiện sự tự do của chú. Nhưng cái giá của sự tự do mà
chú đạt được thì không hề nhỏ. Chú đến gần những cái mắc áo và dùng mõm ủi
chiếc ghế con sát tường. Chú nhảy chồm chồm lên nhưng cảm thấy không được
tích sự gì. Cuối cùng, thì chú phóng bằng tất cả sức lực táp được chiếc quần xuống.
Nhưng máu phụt ra ngoằn ngoèo trên nền nhà. Trước khi ngủ thiếp đi trong sự đau
đớn chú nghĩ “Lẽ nào để có được chút xíu tự do, tôi phải trả giá bằng máu?” Để có
cuộc sống tự do, con người đã phải đấu tranh. Đấu tranh để có tự do đồng nghĩa
với con người cũng phải trả giá rất nhiều, nó không chỉ là máu mà là cả cái chết.
Chẳng phải là hạnh phúc khi được làm những điều mình thích sao? Bêtô
nói rằng “Đớp cho lão đó một phát” là một trong những điều thú vị trong đời của
chú. Lão Hiếng – kẻ mà không chú chó nào ưa nổi, “hung thần đột ngột mọc lên
như một thứ nấm độc trong thế giới yên bình của khu tập thể”. Gọi lão là lão Hiếng
vì lão hiếng mắt và bọn cún như chú cũng không nhớ tên thật lão là gì nữa. “Khi
người ta không còn nhắc đến tên một ai đó, người đó sẽ bị xóa sạch khỏi kí ức của
cộng đồng. Nếu bạn là một nhân vật, bằng cách đó người ta sẽ xóa tên bạn khỏi
lịch sử dễ như phủi một hạt bụi”.
Footer Page 16 of 16.

11

Header Page 17 of 16.

Cuộc sống của loài vật cũng giống như con người vậy. Thông qua cách
mà Nguyễn Nhật Ánh dẫn dắt người đọc đến với Tôi là Bêtô, mượn chính ngôn
ngữ của loài cún – loài động vật gần gũi trung thành nhất với con người để gửi
gắm những thông điệp về cuộc sống đến con người. Tác giả muốn chính những độc
giả tìm được chính mình trong cuộc sống này vậy. Hiểu và cảm nhận được hết ý
nghĩa đó thì con người sống đáng sống biết chừng nào.
1.1.1.2. Bêtô và những nhận biết về con người
Không chỉ để Bêtô tìm hiểu cặn kẽ về cuộc sống con người mà Nguyễn
Nhật Ánh muốn để chú chó thông thái này “lần sâu” vào những góc khuất của xã
hội, đó là con người. Con người là gì? Con người có cái gì? Con người làm gì?
Những câu hỏi tương tự như vậy sẽ không bao giờ có thể trả lời hết được. Cũng
không thể hiểu hết được tất cả nhưng sẽ một phần nào Bêtô sẽ cùng cảm nhận và
khám phá với chúng ta về chính chúng ta.
Con người là điều gì đó thật bí mật. Không ai định nghĩa cũng không ai có
thể tóm lược hết những gì liên quan đến con người. Hiểu được con người chỉ con
người mới có thể. Nhưng không phải ai cũng hiểu được. Cứ cho rằng người với
người cùng chung sống 10 năm, 20 năm hay nhiều hơn thế nữa. Liệu họ đã hiểu
hết nhau chưa? Câu trả lời vẫn là không thể hiểu. Trong hoàn cảnh này thì người
đó như vậy nhưng vào hoàn cảnh khác con người sẽ thay đổi. Nhưng bạn đã bao
giờ được nghe một chú chó nói về con người chưa. Về cách sống, cách nghĩ, cách
mà con người có thể tồn tại trong thế giới này chưa? Sâu sắc và tinh tế - cách nghĩ
của chú chó nhỏ mang tên Bêtô sẽ đưa chúng ta đến những điều bí ẩn của con
người.
Là con người chắc hẳn ai cũng có cái tên. Với loài cún như chú cũng cần
có một cái tên chứ. Bêtô – cái tên mà chú nghĩ rằng “càng lớn tuổi, con người ta
càng nói ít đi. Họ nghĩ nhiều hơn”. Chẳng phải ban đầu chú có cái tên là Bêbêtô
sao? Sau đó anh Nghé, anh chị Ni gọi chú là B…bêtô, ba chị Ni và mẹ chị Ni thì

Footer Page 17 of 16.

12


Header Page 18 of 16.

gọi chú là Bêtô. Chú nghĩ rằng “May mà bà nội chị Ni về chơi ít ngày, chưa kịp gọi
đến tên tôi. Nếu không tên tôi chỉ gọn lỏn: Tô”. Con người càng nhiều tuổi thì nghĩ
nhiều hơn và nói ít đi vì họ là người từng trải, họ đã thấm mọi khó khăn, vất vả,
mọi vui buồn của cuộc sống này. Suy nghĩ và lời nói có tương quan hết sức chặt
chẽ với nhau, chúng không mâu thuẫn mà biện chứng lẫn nhau cùng diễn tả tính
cách, thái độ hay hành vi của con người. Người suy nghĩ nông cạn, thiếu suy xét
thì lời nói ra cũng thiếu sức cảm hóa, gây khó chịu cho người khác. Ngược lại,
người có suy nghĩ chín chắn, nói ít nghĩ nhiều thì luôn nói ra những lời hay ý đẹp,
thỏa mãn lòng người. Khi bước qua tuổi dậy thì, qua những bồng bột tuổi trẻ, bước
vào tuổi trưởng thành. Con người ta sẽ dần đi vào chiều sâu nội tâm hơn. Họ bắt
đầu suy nghĩ nhiều hơn trước khi đưa ra ý kiến. “Cái mồm làm hại cái thân” câu
nói đó luôn đúng. Người thông minh luôn biết kiềm chế, suy nghĩ trước khi nói bất
cứ điều gì. Có lẽ trong cuộc sống hàng ngày, ít khi chúng ta để ý hay bận tâm đến
những lời mình nói với mọi người. Nhưng chúng ta không biết rằng những gì
chúng ta nói phản ánh chính con người chúng ta. Đó là bài học cuộc sống: Nói ít
lại, nghĩ nhiều hơn.
Bêtô là chú cún có thể phân biệt con người: người tốt, người xấu, người
hiền lành, kẻ độc ác. Bêtô có dịp đến chơi thăm nhà bà cố chị Ni. Bà cố là một
người rất yêu thương loài vật. Ở đó chú gặp rất nhiều các con vật khác, tất cả đề có
tên gọi giống như chú. “Bà đặt tên cho chúng như tên người, có lẽ đó là một cách
bày tỏ tình yêu thương của bà”. Phi Hùng là cái tên bà đặt cho ả mèo tam thể. Bêtô
thực sự buồn cười khi nghe cái tên “ rặt mùi nam nhi” của ả. Nhưng ả mèo đó thực
sự là mối thù địch đối với bốn chú chó trông như “những quý ông tốt bụng” có mặt

nhà bà cố. “Khi một kẻ được đối xử đặc biệt hơn những kẻ khác, tự nhiên hắn trở
thành cái gai trong mắt những kẻ còn lại. Dù bản thân hắn và những kẻ không ưa
hắn, xét cho cùng thì cũng chẳng ai ác độc gì”. Con người cũng vậy, để sống và tồn
tại, họ luôn phải cố gắng vươn lên cao hơn để có cuộc sống khá hơn. Cuộc sống sẽ
Footer Page 18 of 16.

13


Header Page 19 of 16.

tốt đẹp hơn khi người ta biết nhìn những điều tốt đẹp ở nơi nhau, để khen ngợi,
khuyến khích nhau thay vì lục tìm những điểm yếu của nhau đố kị, ghen ghét.
Ngược lại, lão Hiếng là kẻ lúc nào cũng “ngứa chân đá vào bụng bọn cún
chúng tôi những cú đau điếng”, lão như “hung thần đột ngột mọc lên như một thứ
nấm độc trong thế giới yên bình của khu tập thể”. Bêtô có thể nhận biết được
người xấu kẻ tốt. Loài cún dùng mũi để phân biệt người xấu kẻ tốt và cũng để lão
Hiếng không có cơ hội đá chúng nữa. “Lão luôn tìm mọi cơ hội sút vào bọn tôi như
sút vào một quả bóng và vẻ mặt lão hả hê khi nhìn thấy bọn tôi bị đá văng đi và
khóc trong đau đớn”. “Khác với chị Ni, lão Hiếng không có khả năng nghe được
tiếng khóc của lũ cún chúng tôi. Lận trong người một trái tim vô cảm, có vẻ lão
không thể thấu được nỗi đau của kẻ khác. Nhưng cũng có thể lão biết hết nhưng
lão lấy đó làm trò vui”. “Không chỉ riêng tôi, bọn cún hàng xóm đứa nào cũng bị
bầm dập với lão Hiếng không dưới chục lần”. Cuộc sống này khắc nghiệt lắm, có
người này người kia, người tốt người không tốt. Với Bêtô “không phải cái gì thuộc
về loài người đều tốt. Lão Hiếng thuộc về loài người. Nhưng lão không tốt”. Sống
trong xã hội nhiều cám dỗ hiện nay có phải lúc nào ta cũng tìm được một người
thực sự tốt, thực sự để ta tin tưởng. Để có điều đó bạn cũng phải trả giá cho sự tin
cậy của mình. “Khi bạn quá tin cậy hoặc sùng bái một ai, chắc chắn bạn không bao
giờ đề phòng, thậm chí nghi ngờ. Và đôi khi bạn chết vì niềm tin ngây thơ của

mình”. Lòng tin nó cũng giống như một cục tẩy nó sẽ mòn dần khi mỗi lỗi sai ta
mắc phải, nó cũng giống như một tờ giấy vậy nếu đã vò nát nó một lần thì nó khó
mà trở lại như ban đầu. J.E.B. Spredemann cũng từng nói “Sự tin tưởng, một khi
đã mất đi thì không hề dễ dàng lấy lại, có thể cần đến một năm nhưng cũng có thể
cần cả cuộc đời”[12]. Nó luôn là chân lí sống cho những ai muốn tồn tại trong thế
giới mà “kẻ ác có thể nở nụ cười từ bi và thốt lên những lời ngon ngọt như vớt ra
từ một hũ đường”. Nhưng đôi khi “định mệnh buộc con người ta phải sống cạnh
một kẻ hung dữ suốt đời này sang đời khác mà không có cách gì thoát ra được.
Footer Page 19 of 16.

14


Header Page 20 of 16.

Những nỗi bất hạnh như thế rất hay xảy ra và không loại trừ một ai: một con
người, một lãnh thổ hay một dân tộc”. Lúc đó sự tự do đã bị bó buộc, hạnh phúc
cũng sẽ tự mất đi.
Bêtô nhận biết về con người, về những quy luật trong cuộc sống: con
người có lúc trẻ sẽ có lúc già. Con người đều có những năm tháng của tuổi thơ. Đó
là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta, là quãng thời gian đẹp nhất của mỗi người.
Ở đó lưu giữ những khoảnh khắc, kỉ niệm đẹp đẽ về một thời chơi đùa với chúng
bạn. Nó sẽ theo ta đến suốt cuộc đời. Loài vật cũng giống con người. Tất nhiên
cũng có một thời trẻ con. Một chú chó mà hiểu rõ trẻ con hơn ai hết. Bêtô gắn tuổi
thơ của chú với tuổi thơ của con người và ngẫm nghĩ “Với trẻ con, thật không có gì
đáng chán hơn một người bạn lúc nào cũng rủ rê học bài hay làm bài”. Chú cũng
nói “Một đứa bạn hấp dẫn là một đứa bạn lúc nào cũng xúi ta làm những điều
không nên làm và không làm những điều đáng ra phải làm. Vứt tập vào trong ngăn
bàn để đi đá bóng, trốn ngủ trưa để đi tắm sông, ôi điều đó mới tuyệt vời làm sao”.
Hiểu và suy nghĩ như một con người thực sự, Bêtô khiến ta phải hoài niệm về

chính tuổi thơ của mình, lục lọi trí nhớ để tìm những khoảnh khắc đẹp đẽ ấy và để
tìm thấy kí ức về người bạn thời thơ ấu. Nhưng không phải những người bạn “xấu”
theo như Bêtô nói đều hấp dẫn. Những người bạn “thông thái” cũng hấp dẫn không
kém. “Không chỉ loài người, bọn cún chúng tôi cũng bị chinh phục bởi sự thông
tuệ. Bạn nhớ lại đi, có phải trò chuyện với một người thông minh bao giờ cũng thú
vị? Và sau mỗi cuộc đàm đạo, chắc chắn bạn sẽ học được một điều gì đó”. Một
người bạn tốt cũng sẽ chỉ cho ta nhiều bài học của cuộc sống. Sống thanh bạch,
trong sạch, sống có ý nghĩa. William Arthur Ward – nhà giáo dục người Mỹ cũng
đã nói rằng:“Người bạn thực sự biết điểm yếu của bạn nhưng chỉ cho bạn thấy
điểm mạnh; cảm nhận được nỗi sợ của bạn nhưng củng cố niềm tin; thấy được
những lo lắng của bạn nhưng giúp bạn giải phóng tinh thần; nhận ra những điều

Footer Page 20 of 16.

15


Header Page 21 of 16.

bạn bạn bất lực nhưng nhấn mạnh những điều bạn có thể làm”[12]. Thật ý nghĩa
nhưng đó là những gì mà một người bạn thực sự cần làm.
Bêtô cũng suy nghĩ về sự sống và cái chết. Sự sống và cái chết là gì? Nó là
hai mặt của cuộc sống này. Con người được sinh ra thì sẽ có ngày cũng phải biến
mất. Biến mất như thế nào? Lặng lẽ hay đột ngột ta cũng không thể biết trước
nhưng có một quy luật “Dù sớm hay muộn, trước hay sau, dù muốn hay không
muốn thì cuối cùng con người vẫn phải đi đến cái danh giới không mong muốn
giữa sự sống và cái chết”. Đã là quy luật thì nó luôn được thực hiện. Nhưng có
phải cái chết nào cũng đáng sợ. Chết không có nghĩa là mất đi tất cả. Con người
chết đi không có nghĩa là họ không còn tồn tại. Họ luôn hiện hữu trong tâm trí của
những người còn sống. “Nếu chúng ta vẫn luôn sống trong ký ức của một ai đó,

chúng ta sẽ không bao giờ chết”. Thật vậy, cái chết nó là một trạng thái chỉ tồn tại
trong tâm trí của người khác, đó là vì sao nó không phải là kết thúc. Không có lời
tạm biệt. Chỉ có những kỉ niệm đẹp giữa người với người mà thôi. Bêtô hiểu rõ
điều này hơn hết vì chú tưởng như rằng đã mất đi người bạn “Có thể bạn không tin
những gì tôi nói nhưng nếu bạn biết rằng trong vương quốc của tâm tưởng, nơi con
người ta không cần phải vót nhọn thái độ theo hoàn cảnh, không cần phải thu xếp
lời ăn tiếng nói để sự thẳng thắn khỏi bị đánh lừa thì bờ cõi của sự chân thật được
mở rộng đến vô biên và mỗi ý kiến cá nhân đều có một ngai vàng tráng lệ của
riêng mình”. Con người sống bằng nhiều cách nhưng khi chết họ cũng chết bằng
nhiều cách. Những người đó thường không giống như một con người bình thường.
Sống không đáng sống và họ “chết ngay lúc đang còn sống”.
Bêtô nhận biết con người cũng có niềm vui, nỗi buồn, giận hờn và cả hạnh
phúc qua những câu chuyện của loài cún. Bêtô cảm nhận được những điều đó dù là
nhỏ nhặt nhất. Câu chuyện về chú chó có tên Laica cũng thật sự đáng suy ngẫm.
Chú bỏ ăn và “đeo cái cái bộ mặt của kẻ cảm thấy đời chẳng có gì đáng sống” như
vậy hai ngày liền khi được chị Ni đem về nhà chơi. Dù đã được chị Ni chăm sóc
Footer Page 21 of 16.

16


Header Page 22 of 16.

tận tình và được “chiêu đãi” những món ăn mà Bêtô nghĩ đến chị ấy cũng “chưa
chắc đã được ăn sang như thế ”. Bêtô đã từng chứng kiến cảnh Laica và ba đứa còn
lại nhà bà cố sục mõm vào đĩa cơm trộn xương cá, giành nhau như những kẻ khốn
cùng. Vì lí do gì mà thằng hung hăng, chúa quậy như nó không thèm màng tới
“khẩu phần ăn đặc biệt” đó. Chẳng ai có thể mang niềm vui lại cho thằng Laica
ngoài bà cố. Khi bà cố chưa tới nhà, nó đã mừng rỡ, ngoáy tít cái đuôi. Bêtô nhận
ra chú cũng giống Laica “Nếu bị bứng ra khỏi mảnh đất quen thuộc của mình, chắc

tôi cũng sẽ héo rũ. Mỗi người sẽ héo theo cách của mình. Tươi như hoa lan hoa
huệ nghe nói cũng là một cách héo”. Có vẻ như Laica chỉ hạnh phúc khi ở chính
mảnh đất mà chú được yêu thương. Nơi mà chú sống thanh thản, nghèo khổ, đơn
sơ nhưng không một chút than phiền. Đó mới là cuộc sống. Con người cũng vậy,
họ sống vì tình cảm. Có thể vật chất với họ thật đáng quý nhưng thứ gọi là tình
cảm thì lúc nào cũng thiêng liêng. Hạnh phúc không phải ở tận đâu xa. Hạnh phúc
là thứ giản dị ngay trong cuộc sống của mỗi con người. Với Laica hạnh phúc của
chú là được ở bên bà cố và sống tại nơi thuộc về nó.
“Bạn đã bao giờ đi ngược nắng trên đường phố vào buổi chiều chưa?”.
Dưới những tia nắng ngược bạn cảm thấy điều gì? Với Bêtô chú cảm thấy điều này
thật thích thú. Cảnh vật thay đổi, con người cũng thay đổi hoàn toàn khác. “Dưới
những tia nắng ngược, những ngôi nhà bỗng nhiên tỏa sáng. Cảnh vật vì thế trông
sạch sẽ và sáng sủa như vừa được lau chùi. Những người đi lại trên phố nom cũng
hồn nhiên và hiền lành hơn. Có vẻ như ngay cả họ cũng vừa được lau chùi. Những
đăm chiêu, mưu mô, tính toán không còn chút dấu vết trên mặt họ. Trông họ thỏa
mái lạ lùng”. Binô cũng đồng ý với Bêtô nhưng Binô có cách nghĩ khác Bêtô “Khi
con người ta trông lương thiện hơn thì không phải vẻ mặt mà chính tâm hồn của họ
được lau chùi!”.

Footer Page 22 of 16.

17


Header Page 23 of 16.

Bêtô cũng cũng có những cảm nhận giống như con người, chú cũng có
những tình cảm đáng quý như con người. Trong đó có tình bạn. Tình bạn của hai
chú chó nhỏ Bêtô và Binô thật khiến con người ngưỡng mộ.
Tình bạn là tình cảm của một người biết quan tâm, giúp đỡ, đồng cảm, một

người mình có thể tin tưởng để chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn. Một người bạn
luôn cạnh, động viên và nhắc nhở, giúp đỡ lúc mình sai,… “Tình bạn là tình yêu
không có cánh”. Đúng vậy, con người ai cũng có bạn. Bạn xấu hay bạn tốt, thân
hay không thân, có “bền chắc và kéo dài thăm thẳm qua thời gian và sự xa cách”
hay chỉ là người bạn ta gặp gỡ một lần rồi quên. Nó là một điều gì đó thật kì diệu.
Bêtô – một chú chó nhạt nhẽo và Binô – một chú chó thú vị. Cả hai đều thích nhau
nhưng không hiểu vì sao lại thích nhau như vậy. Có lẽ là sự đồng cảm của cả hai
với nhau. Thật tình cờ và cũng thật bất ngờ. Như Bêtô nói thì con người có lẽ cũng
vậy “đôi khi bạn yêu mến một ai đó đơn giản vì người đó thật lòng yêu mến bạn.
Tâm hồn chúng ta sinh ra để chờ đáp lại niềm yêu mến đến từ một tâm hồn khác.
Nó giống như một chiếc ống sáo sẵn sàng reo lên khi ngọn gió mùa hè thổi qua”.
Tình bạn luôn vô giá, nếu có giá thì đó không thể là tình bạn.
Là loài vật nhưng Bêtô có cả những ước mơ muốn được thực hiện. Có ai hỏi
ước mơ của bạn là gì? Bạn có thể trả lời luôn câu hỏi đó không? Hay vẫn ậm ừ suy
nghĩ? Ở trên đời, mọi chuyện không có gì khó khăn nếu ước mơ của mình đủ lớn.
Uớc mơ là nhựa sống để nuôi tâm hồn ta lớn lên. Cuộc đời sẽ tẻ nhạt, vô vị biết
bao khi con người ta sống không có ước mơ, khát vọng. “Quá trẻ thì không hiểu
được rằng ước mơ đôi khi không phải là điều nhất định phải thực hiện cho bằng
được, hơn nữa có thể là điều người ta không có khả năng thực hiện trong suốt cuộc
đời mình”. Trẻ ta mơ một ngày nào đó khi lớn lên ta sẽ làm cô giáo dạy học sinh,
mơ làm bác sĩ cứu người, hay mơ trở thành ca sĩ diễn viên điện ảnh để được nổi
tiếng,.. Ta vẫn luôn ước mơ điều đó thành sự thật nhưng không phải những ước mơ
đó bắt buộc ta phải thực hiện. Có thể làm được hoặc không thể làm nhưng cái cần
Footer Page 23 of 16.

18


Header Page 24 of 16.

là ta phải có mục tiêu để thực hiện nó. Những hoãi bão đó cần có sự công nhận chứ
không vì không thể thực hiện mà cười nhạo chủ nhân những ước mơ đó. “Gặp một
chú lùn ước mơ sẽ chơi bóng rổ hay một chú bé dị tật ở chân nuôi mộng sau này
thành ngôi sao bóng đá thì đó không phải là điều bạn nên chế nhạo”. Cuộc sống là
một ẩn số, những chuyện mà nó xảy ra luôn là những điều bất ngờ đối với ta, ta
không nghĩ rằng nó có thể đến với mình như thể nó đã sắp đặt. “Một ngày nào đó
bạn sẽ nhận ra ý nghĩa của ước mơ không phải ở chỗ nó có phù hợp với khả năng
thực tế hay không. Điều quan trọng là nó cho phép bạn sống thêm một cuộc đời
nữa với cảm xúc của riêng bạn, trong một thế giới mà bạn có thể hóa thân một cách
hồn nhiên nhất vào đấng toàn năng. Như vậy, ước mơ không chỉ là chiếc bàn là
tinh thần giúp bạn ủi phẳng những nếp nhăn của số phận mà còn là cách để bạn bắt
gặp hình ảnh của Thượng Đế trong bản thân mình”. Thật tuyệt vời làm sao khi bạn
thực hiện được ước mơ đó. Bạn phải hạnh phúc lắm khi nhìn được thành quả của
mình sau bao năm tháng vất vả. Có thể nó đã khiến ta phải khóc, phải đau đớn khổ
cực nhưng khi bạn nhận được những gì mà “Thượng Đế” gửi cho bạn thì lúc đó
nước mắt sẽ thay thế cho nụ cười.
Bêtô cũng có những cảm nhận về ý nghĩa về cái tên gọi của con người và về
chính cái tên mà chú được con người đặt cho. Ai sinh ra cũng cần một cái tên. Cái
tên theo ta từ khi ta chào đời đến khi ta không còn trên cuộc đời. Cái tên mang lại
điều gì cho ta? Cái tên có giúp ta hạnh phúc hơn hay thành công hơn không? Dù
không biết là ngẫu nhiên hay cố tình nhưng việc bạn sống như thế nào? Cố gắng
làm việc, phấn đấu để khiến tên của bạn được vinh danh, được tỏa sáng thì suy cho
cùng, đó là nỗ lực của bản thân chứ không phải cái tên làm nên tất cả. “Mỗi người
sinh ra đều có một cái tên. Cái tên là dấu hiệu để phân biệt người này với người
khác. Không có tên, người ta gọi là vô danh. Vô danh thì không đọng lại trong tâm
trí bất kì ai, không phân biệt được với ai. Nó không có hình thù. Nó chỉ là một khối
nhờ nhờ. Bạn cũng biết rồi đó, cái tên đôi khi được cha mẹ đặt cho một cách ngẫu
Footer Page 24 of 16.

19

Header Page 25 of 16.

nhiên, nhưng chính cách sống của bạn đã không ngừng chưng cất cái tên của mình
qua năm tháng, giúp cho nó tỏa hương”. Không phải ai cũng làm được điều đó.
Khiến cái tên của mình luôn được “tỏa hương”. Có những con người ba mẹ đã đặt
cho cái tên nhưng chính họ tự xóa đi cái tên đó, tự gạt bỏ chính bản thân mình
trong xã hội đó.
Bêtô cũng thật hạnh phúc khi loài người đã đặt cho bọn chú những cái
tên. Những cái tên thuộc về loài vật. Cũng có thể có những cái tên giống như của
con người vậy. Ả mèo Phi Hùng chắc phải hãnh diện vì cái tên của ả lắm. Nhưng
khi một ngày bạn tự gọi tên của bạn. Như Bêtô vậy chú cũng ngạc nhiên và thật
hạnh phúc và thật kiêu hãnh khi gọi tên chính mình. “Tôi chưa bao giờ tự gọi tên
tôi. Hôm nay là lần đầu và tôi ngạc nhiên nhận ra mình tự gọi tên mình rồi lim dim
mắt lắng nghe cái âm thanh vừa thân thiết vừa bỗng nhiên lạ lẫm đó ngân nga
trong tai là một điều vô cùng thú vị. Nếu không tin bạn hãy thử gọi tên bạn một lần
đi, bạn sẽ thấy lòng bạn nẩy mầm một cảm xúc gì đó như là sự trìu mến, nỗi hân
hoan và niềm kiêu hãnh – cùng một lúc”.
Có thể những gì kể trên chưa đủ để nói về con người nhưng thực sự chỉ cần
vậy thôi Nguyễn Nhật Ánh đã liệt kê và cảm nhận chính xác và không thể hoàn
hảo hơn những gì về con người. Nhà văn đã thực sự đặt lòng mình để được trải
nghiệm và viết ra những trang văn đầy cảm xúc về con người như vậy. Thành công
của ông là để chính người đọc có thể nhận thức được rằng “con người là như vậy”.
“Đó cũng là một trong vô vàn những điều thú vị mà cuộc sống cố tình giấu kín ở
ngóc ngách nào đó trong tâm hồn của mỗi chúng ta theo cái cách mà các bậc cha
mẹ vẫn giấu quà tặng con cái ở những nơi bất ngờ nhất trong nhà. Khám phá
những điều thú vị đó, hay tìm thấy những món quà đó chính là làm giàu thêm ý
nghĩa của cuộc sống và bổ sung thêm lý do để cuộc sống trở nên đáng sống”.

Footer Page 25 of 16.

20