nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch Sử 6 bằng PP kể chuyện

Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

TÊN ĐỀ TÀI
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP KỂ CHUYỆN TRONG DẠY MÔN LỊCH
SỬ CHO HỌC SINH LỚP 6 Ở TRƯỜNG THCS PHÚ TÂN
A.PHẦN MỞ ĐẦU
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
- Kiến thức ở mơn Lịch Sử lớp 6 có thể nói là những kiến thức sơ khai và cơ bản
của chương trình lịch sử cấp trung học cơ sở. Tuy nhiên ở lứa tuổi học sinh lớp 6,
các em còn rất nhỏ và chưa chuẩn bị tốt cho việc học tập bộ môn riêng lẻ, với
nhiều giáo viên giảng dạy ở các môn khác nhau khi các em mới bước vào cấp
THCS. Các em còn quen học theo cách ở tiểu học, chỉ có một giáo viên giảng dạy
là chính (trừ các mơn chuyên biệt), vả lại khâu soạn bài, theo dõi bài khi giáo viên
giảng dạy chưa được chuẩn bị tốt, khiến cho tiến trình dạy học cịn gặp khơng ít
khó khăn, cho nên việc áp dụng phương pháp giảng dạy và đánh giá kết quả học
tập còn nhiều vướng mắc, nhất là khâu thời gian.
-Bên cạnh khó khăn trong việc chuẩn bị nội dung kiến thức và thời gian, cịn có
những bất cập về kiến thức lịch sử.Giai đoạn lịch sử Việt Nam thời kì trước cơng
ngun đối với các em thì thật là "huyền thoại" và mang tính "cổ tích". Mặc khác,
khả năng tư duy và "nhớ bài" của các em cũng còn hạn chế.
- Sách giáo khoa Lịch sử 6 có nhiều kênh hình để minh họa cho học sinh tham
khảo, quan sát, đặc biệt ngồi kênh hình về các cơng cụ lao động cịn có bộ cơng
cụ phục chế để học sinh trực quan và các lược đồ treo tường nói về các cuộc khởi
nghĩa đầu tiên của nhân dân ta trong thời kì đầu dựng nước.Tuy nhiên, các em chỉ
nhìn theo yêu cầu của giáo viên, chứ chưa có những khái niệm gì về cơng cụ lao
động, chưa biết nhận xét sự phát triển của công cụ sản xuất qua quá trình lao động
của con người.
2. MỤC ĐÍCH VÀ Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU:
Sáng kiến sử dụng phương pháp kể chuyện trong dạy lịch sử cho họ sinh

lớp 6 nhằm mục đích tìm hiểu ngun nhân, thực trạng học mơn Lịch Sử của các
em học sinh khi cịn ở cấp tiểu học (chương trình lịch sử của lớp 4 và lớp 5 ), qua
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 1


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

đó tìm ra biện pháp dạy học phù hợp với khả năng của học sinh, đồng thời thực
hiện triệt để đổi mới phương pháp dạy học môn Lịch Sử, đổi mới trong cách đánh
giá kết quả học tập của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng bộ mơn Lịch Sử
và dần hình thành cho các em những hiểu biết cơ bản về lịch sử Việt Nam từ
nguồn gốc đến thế kỉ X như Bác Hồ đã dạy ngay trong bài đầu tiên học phần lịch
sử Việt Nam (bài 8. Thời nguyên thủy trên đất nước ta)
"Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam"
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Các phương pháp kể chuyện lịch sử trong dạy học môn lịch sử lớp 6 (phần Lịch
sử Việt Nam) như: Kể toàn nội dung câu chuyện, kể một phần có liên quan đến
nội dung bài học, hoặc kể chuyện bằng đọc thơ, ca dao về Lịch Sử...
4.KHÁCH THỂ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
- Khách thể nghiên cứu: Học sinh khối lớp 6 trường THCS Phú Tân.
- Phạm vi nghiên cứu: Các phương pháp kể chuyện lịch sử trong dạy học.
5.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
5-1- Phương pháp điều tra thăm dò
5-2- Phương pháp quan sát.
5-3- Phương pháp trò chuyện.

5-4- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động.
5-5- Phương pháp đọc sách và tài liệu (truyện tranh lịch sử, sách giáo khoa
môn Ngữ Văn 6, diễn ca lịch sử Việt Nam, một số tài liệu khác...)
5-6- Phương pháp trực quan sinh động.

B.PHẦN NỘI DUNG
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 2


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1/ Dạy lịch sử đối với giáo viên khơng đơn thuần chỉ là dạy theo lối lí thuyết
sn, mà cần phải tìm hiểu, khơi phục và dựng lại q khứ của loài người và xã
hội loài người một cách sinh động, gần gũi, làm cho học sinh dễ hiểu, dễ tiếp thu
bằng những hình ảnh, lược đồ, bản đồ, mơ hình lịch sử, cơng cụ phục chế, bằng
truyện kể…có như thế dạy Lịch sử mới có thể truyền cảm và thu hút niềm say mê
của học sinh đối với Lịch Sử.
2/ Đối với học sinh, việc học lịch sử khơng phải là nghe, nhìn và ghi chép mà
phải tự mình biết khám phá, tìm hiểu thêm tư liệu, được nhìn tận mắt, sờ vào hiện
vật, cơng cụ phục chế..., cao hơn nữa là có khả năng nhận xét được một cách cơ
bản về các sự kiện lịch sử được học, hoặc xác định được trên lược đồ một số địa
danh lịch sử mà các em được học trong chương trình lịch sử lớp 6. Ví dụ: xác định
trên lược đồ Việt Nam một số di chỉ khảo cổ ở Việt Nam, biết nhận xét sự tiến bộ
của nhân dân ta qua từng giai đoạn lịch sử, từ thời sơ khai đến thời kì dựng nước
và giữ nước… Có như thế các em mới thích thú và khẳng định được khả năng của

mình trong học tập.
3/Sách giáo khoa Lịch Sử lớp 6 có nhiều hình ảnh, lược đồ, cơng cụ phục chế...
đó là yếu tố cần thiết và tích cực để học sinh tham khảo, nghiên cứu và trực quan
khi học tập. Thế nhưng, bước chuẩn bị, nghiên cứu bài chưa được học sinh chuẩn
bị tốt, ảnh hưởng khơng ít đến quá trình giảng dạy của giáo viên trên lớp, nhất là
về mặt thời gian. Học sinh lớp 6 vẫn cịn quen cách học sn theo thời ở cấp tiểu
học và thích cách học theo “kiểu cổ truyền” nghe giáo viên giảng bài, hoặc nhìn
giáo viên xác định, trình bày các sự kiện lịch sử trên bản đồ, lược đồ và chép bài.
Thế nhưng vấn đề bất cập đối với việc học môn Lịch Sử của các em là: Khả năng
nhớ bài và tư duy lịch sử của các em rất hạn chế, khâu tự học, học nhóm trên lớp
cịn chậm, mất nhiều thời gian.
4/Đối với môn Lịch Sử lớp 6, có một yếu tố thuận lợi và thu hút học sinh vào
hoạt động học tập, đó là kể chuyện lịch sử lồng ghép vào quá trình dạy học. Các
em rất chăm chú lắng nghe, thậm chí có những chuyện các em đã được học ở
chương trình mơn Ngữ Văn 6, các em hứng thú kể theo cơ. Vì vậy, tơi đã đề ra
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 3


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

giải pháp kể chuyện lịch sử trong dạy học đối với các bài học có liên quan với
những truyện kể về q trình dựng nước và giữ nước của cha ông ta từ nguồn đến
thế kỉ X. Cụ thể như sau:
- Ở các bài học có nội dung truyện kể, tơi u cầu các em đọc truyện trước một
bước các truyện các em được học hoặc có trong chương trình Ngữ Văn 6, hay giới
thiệu truyện tranh lịch sử cho các em mượn đọc trong tủ sách thư viện (vì nội

dung chương trình lịch sử lớp 6 có liên quan khá mật thiết với nội dung chương
trình ngữ văn lớp 6 như các truyện: Con Rồng cháu tiên, bánh Chưng bánh Giầy,
Thánh Gióng, Sơn Tinh - Thủy Tinh).
- Khuyến khích học sinh nắm được nội dung chính của bài học thơng qua kể
chuyện lịch sử.
- Khi học trên lớp, giáo viên sẽ kể lại câu chuyện có liên quan một cách ngắn
gọn, hoặc gợi ý câu chuyện để học sinh biết được diễn biến của sự kiện Lịch Sử.
Đối với phương pháp dạy này, buộc tất cả các học sinh phải tự thân vận động, có
nghĩa là bản thân các em phải đọc truyện, đọc sách, và độc lập phát biểu theo yêu
cầu của giáo viên. Khơng có sự "copy trí nhớ" như kiểm tra hoặc "nhắc bài" như
nội dung trong sách giáo khoa.

CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Chương trình Lịch sử lớp 6 (phần lịch sử Việt Nam) chiếm thời lượng không
nhiều gồm 21 tiết học bao gồm cả tiết ôn tập chương. Thời lượng 1 tiết/ tuần, do
đó học sinh cịn lơ là trong học tập, ít chịu đầu tư nghiên cứu, hoặc do thời lượng
ít q, nhiều ngày các em khơng nhớ để học bài, dẫn đến tình trạng khơng thuộc
bài, khơng soạn bài hoặc có một số ít học sinh soạn bài chưa đạt yêu cầu . Vậy
nguyên nhân học sinh ít đầu tư, nghiên cứu soạn bài trong học mơn Lịch Sử là do
đâu? Qua tìm hiểu, tơi đã phát hiện những nguyên nhân cơ bản sau:
- Nguyên nhân từ giáo viên:
+ Do mới tiếp xúc với học sinh khối 6, chưa nắm bắt được cách học tập và khả
năng tiếp thu kiến thức của học sinh.
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 4


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

+ Trong dạy học, giáo viên yêu cầu học sinh phải thực hiện những yêu cầu bài
học tương đối khá cao. Trong khi khả năng của các em còn một số hạn chế nhất
định.
- Nguyên nhân từ học sinh:
+ Qua tìm hiểu, trao đổi với đồng nghiệp và bản thân các em học sinh, các em
chưa thật sự bắt nhịp với việc học bộ môn và học nhiều giáo viên như ở cấp trung
học cơ sở.
+ Nội dung bài học tương đối nhiều so với ở cấp tiểu học, việc kiểm tra thường
xuyên, kiểm tra định kì đối với học sinh cũng cịn mới mẻ. Các em ít nghiên cứu
soạn bài, học bài thì chỉ học một nội dung, trong khi bài học có 2 hay 3 nội dung.
Vả lại, các em còn quen cách học ở tiểu học, chưa có sự đầu tư cho học tập không
chỉ đối với môn Lịch Sử mà cịn ở một số mơn học khác.
+Học sinh chưa biết cách học bài một cách khoa học, cụ thể: việc trình bày chữ
viết (chữ viết mắc nhiều lỗi chính tả), một quyển tập ghi bài nhiều môn học, học
bài không bao giờ học tiêu đề, chỉ học nội dung của bài học mà thôi, dẫn đến việc
không xác định được giáo viên yêu cầu trình bày nội dung nào? (thường khi giáo
viên gọi trả bài, học sinh đem tập lên, không chờ giáo viên đặt câu hỏi mà các em
tự đọc, khi giáo viên đặt câu hỏi, các em hỏi lại giáo viên "cô hỏi câu 1 hay câu 2
vậy cô?"
Với nhận thức chưa đầy đủ của học sinh và cách học thiếu khoa học như trên ,
dẫn đến hậu quả là: Khi yêu cầu các em trả lời nội dung câu hỏi trong bài học, các
em thường không đáp ứng được hoặc đáp ứng chưa đầy đủ. Từ đó, các em chưa
nắm được bài, dẫn đến khó học bài, không thuộc bài hoặc học không đầy đủ nội
dung cả bài.

CHƯƠNG III. GIẢI PHÁP TẠO RA HIỆU QUẢ, CHẤT LƯỢNG MỚI

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 5


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

Đối với lứa tuổi học sinh ở lớp 6, các em vừa mới bước đầu hòa nhập và tiếp
cận với cách học mới ở cấp trung học cơ sở, các em chưa có sự định hướng đúng
đắn về mục tiêu học tập của bản thân cho nên sự đầu tư và tự giác học tập của các
em cịn hạn chế. Đã nhiều lần tơi nhắc nhở các em học bài, soạn bài nhưng chưa
đạt hiệu quả, mặc dù một tuần chỉ có 1 tiết học. Một số học sinh thì chỉ học 1 nội
dung, hoặc học những nội dung các em cho là dễ học, hay nội dung bài ít. và
“cách học vẹt” như trên để trả bài đã dẫn đến việc các em mau quên kiến thức,
nhưng khi tôi kể chuyện lịch sử cho các em nghe thì các em lại nhớ rất lâu. Do đó,
tơi đã mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy của mình và cả việc kiểm tra
đánh giá đối với học sinh trong dạy học môn Lịch Sử lớp 6 nhằm thu hút các em
vào hoạt động học tập trong lớp và dần chấn chỉnh thái độ học tập ở nhà đối với
môn Lịch Sử (tự học bài, soạn bài, đọc sách tham khảo...), đồng thời cũng học tập
tốt đối với tất cả các môn, biết cách sắp xếp thời gian hợp lí cho các mơn học.
Sau đây là giải pháp cụ thể đối với Kể chuyện Lịch Sử trong dạy học môn
Lịch Sử lớp 6 cho học sinh, nhằm tạo ra hiệu quả chất lượng mới.
1. Cách thứ nhất : Giáo viên kể chuyện Lịch Sử, sau đó yêu cầu học sinh trả
lời câu hỏi hoặc nêu nhận xét:
- Ở lứa tuổi của học sinh lớp 6, các em rất ngây thơ và hồn nhiên, thích đắm
mình vào những lời ca, câu thơ đặc biệt là truyện cổ tích. Nội dung kiến thức Lịch
Sử 6, có được ưu thế đó. Thời kì dựng nước Văn Lang- Âu Lạc của các Vua
Hùng, An Dương Vương đến đầu thế kỉ X lại có rất nhiều truyện kể phù hợp với
nội dung bài đáp ứng được sự yêu thích của các em.

Ví dụ:Bài 15. Nước Âu Lạc.
Mục 5.Nước Âu Lạc sụp đổ trong hoàn cảnh nào?
Câu hỏi để học sinh trả lời: Theo em, truyện Mỵ Châu -Trọng Thủy nói lên
điều gì?
Ở câu hỏi này, các em chưa được học, hay chỉ có một số ít em được đọc truyện
hay xem cải lương, nên việc nhận xét câu hỏi này là điều khó khăn. Do đó, giáo
viên sẽ kể tóm tắt nội dung của truyện và gợi ý để các em trả lời.

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 6


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

Hoặc ở bài 17. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40.
Mục 2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
Giáo viên kể chuyện về Hai Bà Trưng đến giai đoạn khởi nghĩa đánh tan quân
Hán giành độc lập, kết hợp nội dung bài học để các em trả lời các câu hỏi trong
sách giáo khoa từ đó biết được nguyên nhân, diễn biến và kết quả của khởi nghĩa
Hai Bà Trưng.
Bài 18. Trưng Vương và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán.
Giáo viên kể tiếp về Hai Bà Trưng: những chính sách an dân, phát triển kinh tế
và canh giữ những nơi trọng yếu của đất nước đến cuộc kháng chiến chống quân
Hán xâm lược trở lại năm 42.
Qua đó, giúp học sinh nêu lên nhận xét của mình về những việc làm của Hai
Bà Trưng sau khi giành được độc lập. Tinh thần kháng chiến chống ngoại xâm của
Hai Bà Trưng nói riêng và của nhân dân Âu Lạc lúc bấy giờ nói chung. Đặc biệt,

biết được vì sao nhân dân ta lập đền thờ Hai Bà Trưng.

Tranh Đông Hồ: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 7


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

2. Cách thứ hai: Giáo viên kể một đoạn hoặc gợi ý để học sinh kể lại câu chuyện
có liên quan đến nội dung bài học.
Cụ thể ở bài 12. Nước Văn Lang.
Mục 1.Nhà nước Văn Lang ra đời trong hoàn cảnh nào?
Ở mục này có 2 câu hỏi liên quan đến hai truyện mà các em được học trong môn
Ngữ Văn 6.
+Câu thứ nhất: Theo em, truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh nói lên hoạt động gì của
nhân dân hồi đó?
+Câu thứ hai:Sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí (hình 31, 32) nói lên điều gì?
Hãy liên hệ các loại vũ khí ấy với truyện Thánh Gióng.
Với 2 câu hỏi trên, đối với học sinh khá- giỏi, các em có thể trả lời ngay được vì
các em đã được học ở mơn Ngữ Văn 6 rồi. Nhưng đối với các em học sinh ở mức
trung bình, có thể các em khơng nhớ hoặc nhớ chậm. Do đó, giáo viên gợi ý và
yêu cầu học sinh kể tiếp từng đoạn, vừa giúp các em nhớ truyện và khắc sâu thêm
kiến thức và hiểu được nội dung chính của bài học Lịch Sử.

Sơn Tinh- Thủy Tinh

Tranh vẽ Thánh Gióng

3.Cách thứ ba: Kể chuyện bằng thơ, ca dao (Đại Nam quốc sử diễn ca, Lịch Sử
nước ta).
Đại Nam quốc sử diễn ca là một hình thức kể lại lịch sử nước ta bằng thể thơ
lục bát. Thơ lục bát là thể thơ gieo vần rất dễ thuộc và nhớ rất lâu (thuộc rồi thì
khó qn) như những ca dao, tục ngữ mà các em đã thuộc và ghi nhớ.
Ví dụ bài 17. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40
Mục 2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 8


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

Giáo viên có thể đọc đoạn thơ sau để nêu nguyên nhân, diễn biến và kết quả của
khởi nghĩa Hai Bà Trưng:
Bà Trưng quê ở Châu Phong
Giận người tham bạo, thù chồng chẳng quên.
Chị em nặng một lời nguyền
Phất cờ nương tử, thay quyền tướng quân.
Ngàn tây nổi áng phong trần
Ầm ầm binh mã xuống gần Long Biên.
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tơ Định dẹp n biên thành .

Đơ kì đóng cõi Mê Linh
Lĩnh Nam riêng một triều đình nước ta.
(Trích Đại Nam quốc sử diễn ca)
Hoặc khi dạy bài 21. Khởi nghĩa Lí Bí. Nước Vạn Xn (542-602)
Khi nói về cơng lao của Lí Bí, Bác Hồ có đoạn viết trong Lịch Sử nước ta như
sau:
Anh hùng thay ơng Lí Bơn
Tài kiêm văn võ, sức hơn muôn người.
Đánh Tàu đuổi sạch ra ngồi
Lập nên triều Lý sáu mươi năm liền.
(Trích Lịch Sử nước ta- Hồ Chí Minh)
Với cách dạy lồng ghép liên môn như thế, học sinh dễ tiếp thu, dễ nhớ và đặc
biệt lớp học thêm sinh động hơn, không khí lớp thoải mái, nhẹ nhàng khơng bị gị
bó, nặng nề, nhất là giờ học vào các tiết buổi chiều, các em dễ buồn ngủ và lo ra.

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 9


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ SAU KHI ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP MỚI
Qua thời gian áp dụng phương pháp dạy bằng kể chuyện lịch sử đối với dạy
học môn Lịch Sử lớp 6, tôi nhận thấy được sự chuyển biến tích cực của học sinh.
Các em rất háo hức khi được nghe kể chuyện, đọc thơ, thậm chí có một số em bảo
giáo viên đọc chậm để các em ghi lại, hoặc khi đến tiết học các em bảo : " Một lát
kể chuyện nữa nghe cô". Và tôi nghĩ rằng, kể chuyện Lịch Sử trong dạy học đã

cuốn hút được các em, đó là yếu tố thuận lợi để tôi rèn luyện cho học sinh kỹ năng
tự học bộ môn Lịch Sử lớp 6 như thế nào là hợp lí và đạt hiệu quả cao như: đọc
bài, soạn bài, tham khảo sách như truyện tranh lịch sử hoặc các truyện trong
chương trình Ngữ Văn 6, giúp các em có thêm nhiều nguồn kiến thức để học tốt
hơn.
Kết quả cụ thể như sau:
Mục 1.Nhà nước Văn Lang ra đời trong hoàn cảnh nào?
+ Ở câu thứ nhất: Theo em, truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh nói lên hoạt động gì của
nhân dân hồi đó?
Các em đã trả lời được chính xác: truyện Sơn Tinh- Thủy Tinh nói lên hoạt động
chống lũ lụt, bảo vệ mùa màng của nhân dân hồi đó.
+ Câu thứ hai:Sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí (hình 31, 32) nói lên điều gì?
Hãy liên hệ các loại vũ khí ấy với truyện Thánh Gióng.
Học sinh trả lời được:
- Sự xuất hiện các vũ khí cho biết hồi xưa con người đã "đánh nhau" do có
xung đột.
-Vũ khí thời Đơng Sơn làm bằng đồng, cịn vũ khí thời Thánh Gióng làm bằng
sắt.
Mặc dù nhận thức của học sinh về sự xuất hiện các loại vũ khí là để "đánh
nhau" hiểu theo cách đơn giản của các em, nhưng cũng phản ánh được sự tư duy
ban đầu của học sinh " làm vũ khí là để đánh nhau". Trên cơ sở đó, giáo viên chấn
chỉnh lại câu từ cho các em phù hợp hơn như: tự vệ khi cần thiết, vì xã hội lúc bấy
giờ có sự giao lưu giữa các bộ lạc, sự xung đột giữa các bộ lạc đơi khi cũng xảy
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 10


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

ra, hoặc tự vệ đánh trả kẻ thù xâm lược. Ví dụ như Thánh Gióng đánh giặc Ân
xâm lược...
Hay ở bài 15. Nước Âu Lạc.
Mục 5.Nước Âu Lạc sụp đổ trong hoàn cảnh nào?
Câu hỏi để học sinh trả lời: Theo em, truyện Mỵ Châu -Trọng Thủy nói lên
điều gì?
Sau khi học sinh nghe kể chuyện Mỵ Châu- Trọng Thủy, các em trả lời được:
Triệu Đà giả vờ cầu thân để cho Trọng Thủy "ăn cắp" nỏ thần, sau đó đánh Âu
Lạc, An Dương Vương khơng có nỏ thần nên bị thua.
Ở bài 17. Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40
Mục 2.Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng bùng nổ.
Sau khi giáo viên đọc đoạn thơ trong Đại Nam quốc sử diễn ca về Hai Bà Trưng
và đặt câu hỏi yêu cầu học sinh nêu nguyên nhân, diễn biến và kết quả của khởi
nghĩa Hai Bà Trưng. Các em đã trả lời đáp ứng được yêu cầu như sau:
- Thù Tô Định tham lam, độc ác đã giết chết chồng của Trưng Trắc là Thi Sách.
- Hai Bà Trưng kéo quân về Long Biên rất đơng, đuổi Tơ Định giành độc lập,
đóng đơ ở Mê Linh.
Giáo viên gọi học sinh đọc Lời thề Trưng Trưng Trắc (Trích Thiên Nam ngữ
lục- sách giáo khoa Sử 6/ trang 48) để bổ sung kiến thức cho các em về nguyên
nhân khởi nghĩa của Hai Bà Trưng đầy đủ hơn.( có nghĩa là Hai Bà Trưng khởi
nghĩa vì lòng yêu nước, gây dựng lại nền độc lập mà các vua Hùng đã dựng nên,
và thù chồng là duyên cớ để thúc đẩy khởi nghĩa mau chóng nổ ra).
Qua kiểm tra khảo sát trên đầu học sinh với các câu hỏi có áp dụng phương
pháp kể chuyện Lịch Sử trong dạy học, tôi đã ghi nhận được số liệu cụ thể ở các
lớp trước và sau khi áp dụng phương pháp kể chuyện như sau:

Lớp-ss

Đạt mức giỏi

Đạt mức khá

Đạt mức TB

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Chưa đạt
Trang 11


Sáng kiến kinh nghiệm-

Trước
6/1- 31
7
6/2- 31
8
6/3- 26
6
6/4- 28
8
6/5- 31
9
CK/147
38
Tỉ lệ % 25.8

Sau

11
11
8
11
12
53
36.1

Môn Lịch Sử 6

Trước
10
12
9
9
10
50
34

Sau
15
17
12
13
14
71
48.3

Trước
12

8
7
9
7
43
29.3

Sau
5
3
6
3
3
20
13.6

Trước
Sau
2
3
4
2
1 (Tuyền)
5
2 (Hiền, Thiên)
16
3
10.9
2.0

PHẦN C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT:
Phương pháp kể chuyện trong dạy học lịch sử là một trong những phương
pháp dạy học có hiệu quả và chất lượng không chỉ đối với môn Lịch Sử mà cịn
đối với nhiều mơn học khác, Kể chuyện là cách truyền thụ kiến thức một cách đơn
giản, ngắn gọn và khá đầy đủ để người nghe tiếp thu một cách nhẹ nhàng mà hiệu
quả, đặc biệt đối với học sinh khối lớp 6. Những câu chuyện Lịch Sử được sắp xếp
bố cục một cách lo-gic, tình tiết câu chuyện được thể hiện một cách tinh tế, hấp
dẫn, người nghe dễ dàng tiếp thu và khắc sâu kiến thức.
Việc áp dụng kiến thức liên môn từ Ngữ Văn vào trong dạy học Lịch Sử 6
bằng phương pháp kể chuyện để giải quyết tình huống dạy học nêu trên thực sự có
hiệu quả. Học sinh bước đầu đã có sự đổi mới trong cách học, biết nghiên cứu
soạn bài, tìm đọc tư liệu (nhất là các truyện Lịch Sử). Qua đó, giáo viên giáo dục
cho các em lịng u nước, yêu quê hương, lòng cảm phục và biết ơn đối với các
anh hùng dân tộc bằng những việc làm thiết thực của các em, quan trọng hơn cả là
thái độ học tập của các em, để góp phần xây dựng quê hương, đất nước sau này.
Kể chuyện đã thu hút được các em vào hoạt động học tập và qua đó rèn cho
học sinh kỹ năng tự học, nhưng nếu như có sự bỗ trợ của một số yếu tố khác thì
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 12


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

tơi chắc chắn rằng dạy học Lịch Sử không chỉ đối với lớp 6 mà là cả cấp học
THCS đều đạt hiệu quả cao.
Sau đây, tôi xin đề xuất một số bỗ trợ cho phương pháp kể chuyện trong dạy
học Lịch Sử lớp 6 nhằm đạt hiệu quả hơn :

- Đối với các cấp lãnh đạo: cung cấp đầy đủ các tranh ảnh Lịch Sử 6 có liên
quan đến nội dung bài học, truyện tranh lịch sử để học sinh tham khảo...
- Giáo viên giảng dạy Lịch sử nói chung cần phải rèn luyện nâng cao tay nghề
đối với việc sử dụng, khai thác tranh ảnh trong dạy học, sưu tầm tranh ảnh của
các câu chuyện, thiết kế bài giảng điện tử và kể chuyện Lịch Sử thơng qua tranh
ảnh, học sinh sẽ thích thú hơn, học tập phấn khởi hơn.
- Dành thời gian hợp lí và xoay vịng trên lớp trong q trình dạy để tất cả học
sinh thể hiện năng khiếu kể chuyện của các em. Nên quan tâm nhiều cho những
đối tượng học sinh gặp khó khăn về học, để từng bước rèn luyện cho các em
những kĩ năng cần thiết và cơ bản nhất đối với học bộ môn Lịch Sử.
- Cần lưu ý rằng việc lồng ghép kể chuyện trong dạy học Lịch Sử là một
phương tiện nhằm giải quyết được vấn đề trong dạy học Lịch Sử chứ khơng phải
là giờ kể chuyện trên lớp. Do đó, giáo viên cần lưu ý về thời gian dành cho hoạt
động kể chuyện này.
- Đối với học sinh:
+ Trong giờ học cần tập trung chú ý nghe giáo viên giảng bài, hăng hái phát
biểu, đóng góp ý kiến xây dựng bài, ghi chép đầy đủ nội dung bài.
+ Ở nhà cần học tập đầy đủ các nội dung học tập, biết sắp xếp và bố trí thời
gian hợp lí cho các môn học. Dành thời gian nghiên cứu bài trước khi đến lớp theo
hướng dẫn của giáo viên bộ môn.
+ Siêng năng đọc sách tham khảo, truyện lịch sử để bổ sung kiến thức và giúp
hoạt động học tập trên lớp diễn ra thuận lợi và đạt kết quả tốt.
Bên cạnh đó, giáo viên dạy Lịch Sử cũng cần phối hợp chặt chẽ với tổ chức
Đoàn- Đội của trường để mở câu lạc bộ "Em yêu Lịch Sử Việt Nam" tạo sân chơi
bổ ích cho các em, đồng thời thực hiện tốt hơn nữa mục đích, u cầu của việc
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 13

Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

dạy- học lịch sử cho học sinh, đặc biệt là Lịch Sử Việt Nam theo chuẩn kỹ năngkiến thức của Bộ giáo dục và đào tạo.
Phú Tân, ngày 02 tháng 2 năm 2015
Giáo viên thực hiện

Huỳnh Thị Dược

Xác nhận của Hội đồng khoa học Trường
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 14


Sáng kiến kinh nghiệm-

Môn Lịch Sử 6

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

Hiệu Trưởng
(ký, đóng dấu)

Giáo viên thực hiện: Huỳnh Thị Dược

Trang 15