Đề thi học sinh giỏi môn Toán lớp 9 thành phố Thanh Hóa năm học 2015 2016

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI NĂM HỌC 2015 - 2016

THANH HÓA

MÔN: TOÁN LỚP 9
Thời gian làm bài: 150 phút

Bài 1: (4,0 điểm)
Cho P =

x x  2x  x  2
x x 3 x 2

+

x x  2x  x  2
x x 3 x 2

1. Rút gọn P. Với giá trị nào của x thì P > 1
2. Tìm x nguyên biết P đạt giá trị nguyên lớn nhất
Bài 2: (4,0 điểm)
1. Giải phương trình

5  3x  x  1
x  3  3  2x

=4

2. Tìm số nguyên x, y thỏa mãn x2 + xy + y2 = x2y2
Bài 3: (4,0 điểm)
1. Cho a = x +
b=y+
c = xy +

1
x

1
y
1
xy

Tính giá trị biểu thức: A = a2 + b2 + c2 – abc
2. Chứng minh rằng với mọi x > 1 ta luôn có. 3(x2 -

1
1
) < 2(x3 - 3 )
2
x
x

Bài 4: (4,0 điểm) Cho tứ giác ABCD có AD = BC; AB < CD. Gọi I, Q, H, P lần lượt là
trung điểm của AB, AC, CD, BD
1. Chứng minh IPHQ là hình thoi và PQ tạo với AD, BC hai góc bằng nhau.
2. Về phía ngoài tứ giác ABCD, dựng hai tam giác bằng nhau ADE và BCF. Chứng minh
rằng trung điểm các đoạn thẳng AB, CD, EF cùng thuộc một đường thẳng.

Bài 5: (2,0 điểm) Tam giác ABC có BC = 40cm, phân giác AD dài 45cm đường cao AH
dài 36cm. Tính độ dài BD, DC.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài 6: (2,0 điểm) Với a, b là các số thực thỏa mãn đẳng thức (1 + a)(1 + b) =
Hãy tìm GTNN của P = 1  a 4 + 1  b 4

9
.
4


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

ĐÁP ÁN ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TOÁN LỚP 9
Bài

Câu

Tóm tắt cách giải
Điều kiện x > 0; x  1; 4

1
1

P=

( x  2)( x  1) 2

x 1

=
=

( x  2)( x  1)( x  1)

+

x 1

0,5
+

( x  2)( x  1)( x  1)



0,5

( x  2)( x  1) 2

x 1
x 1

2( x  1)
x 1

P > 1

Điểm

0,5

2( x  1)
2( x  1)
2x  2  x  1
> 1
- 1 > 0
>0
x 1
x 1
x 1

x3
> 0 Theo đ/k x > 0  x + 3 > 0
x 1

0,5

 x–1>0  x>1

Kết hợp điều kiện x > 0; x  1; 4
0,5

Suy ra x > 1; x  4 thì P > 1
2

P=

2( x  1)
4
=2+
Với x > 0; x  1; 4
x 1
x 1

0,5

P nguyên  x – 1 là ước của 4

0,5

P đạt giá trị nguyên lớn nhất  x – 1 = 1  x = 2

0,5

Vậy P đạt giá trị lớn nhất bằng 6 khi x = 2
0,25

Điều kiện x – 3 + 3  2 x  0
Phương trình tương đương
3 x  5 - x  1 - 4 2 x  3 - 4x + 12 = 0

1

(*)

0,5

3
2

Xét x < - Thì (*)  - 3x + 5 + ( x – 1) + 4(2x + 3) – 4x + 12 = 0
2

 2x = -28
 x = - 14 (Thỏa mãn đk)

0,25


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

0,25

3
2

Xét - ≤ x < 1 Thì (*)
 - 3x + 5 + x – 1 – 4(2x + 3) – 4x + 12 = 0
2
(Thỏa mãn đk)
7

 x=

Xét 1 ≤ x <

0,25

5
Thì (*)
3

 - 3x + 5 – (x -1) – 4(2x + 3) – 4x + 12 = 0
 x=

3
(loại)
8

Xét x ≥

5
Thì (*)  3x – 5 – (x – 1) – 4(2x + 3) – 4x + 12 = 0
3

x=-

2
(Loại)
5

0,25
0,25




2
7

Vậy phương trình có nghiệm x   14; 
Ta có x2 + xy + y2 = x2y2
 (x + y)2 = xy(xy + 1)

0,5
 xy  0

2

+ Nếu x + y = 0  xy(xy + 1) = 0  
 xy  1

0,5

Với xy = 0. Kết hợp với x + y = 0  x = y = 0
x  1
 x  1
hoặc 
 y  1
y  1

Với xy = -1. Kết hợp với x + y = 0  

0,5

+ Nếu x + y  0  (x + y)2 là số chính phương
xy(xy + 1) là hai số nguyên liên tiếp khác 0 nên chúng nguyên tố

cùng nhau. Do đó không thể cùng là số chính phương
Vậy nghiệm nguyên của phương trình là (x; y) = (0; 0); (1; -1);
(-1; 1)
a 2 = x2 +

1
+2
x2

0,5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1
+2
y2

b2 = y 2 +
1

1
+2
x y2

c 2 = x 2y 2 +
3

ab = (x +

0,5

2

1
1
1
x
y
x
y
)(y +
) = xy +
+
+
=c+
+
x
y
xy
y
x
y
x

x
y
 abc = (c +
+
).c

y
x

0,5
0,5

x
y
= c + c(
+
)
y
x
2

= c2 + (xy +

0,5

1
x
y
)(
+
)
xy y
x

= c 2 + x2 + y2 +

1
1
+ 2
2
y
x

= a 2 – 2 + b2 – 2 + c 2
 A = a2 + b2 + c2 – abc = 4

3(x2 2

1
1
) < 2(x3 - 3 )
2
x
x

 3(x -

1
1
1
1
)(x + ) < 2(x - )(x2 + 2 + 1)
x
x
x
x

0,5

1
1
) < 2(x2 + 2 + 1) (1)
 3(x +
x
x

( Vì x > 1 nên x Đặt x +

1
> 0)
x

1,0

1
1
= t thì x2 + 2 = t2 – 2
x
x

0,5

Ta có (1)  2t2 – 3t – 2 > 0
 (t – 2)(2t + 1) > 0 (2)

Vì x > 1 nên (x – 1)2 > 0  x2 + 1 > 2x  x +

 (2) đúng. Suy ra điều phải chứng minh

1
> 2 hay t > 2
x


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1

4
IP = HQ; IP//HQ (Tính chất đường trung bình) và AD = BC (GT)

0,5

 IPHQ là h.b.h

0,5

Có IP = IQ =

1
1
AD = BC nên IPHQ là hình thoi
2
2

Gọi P 1 ; Q 1 là giao điểm của PQ với AD và BC
Nhận thấy ∆ HPQ cân đỉnh H

 HPQ = HQP (Góc ở đáy tam giác cân) (1)

Mà PH // BC  BQ 1 P = HPQ (So le trong) (2)

0,5

QH // AD  AP 1 P = HQP (So le trong) (3)
Từ (1); (2); (3) Suy ra AP 1 P = BQ 1 P ( đpcm)

2

Gọi K, M, N lần lượt là trung điểm của EF, DF, CE
Từ giả thiết ∆ ADE = ∆ BCF và dựa vào tính chất của đường

0,5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

trung bình trong tam giác ta có ∆ HMP = ∆ HNQ (c.c.c)

0,5

Suy ra MHP = NHQ  MHQ = NHP  MHN và PHQ có
cùng tia phân giác

0,5

Mặt khác dễ có IPHQ và KMHN là các hình thoi.

0,5

Suy ra HK và HI lần lượt là phân giác của MHN và PHQ. Suy ra
0,5

H, I, K thẳng hàng
5

Đặt BD = x, DC = y. Giả sử x < y. Pitago trong tam giác vuông
AHD ta tính được HD = 27cm. Vẽ tia phân giác của góc ngoài tại
A, cắt BC ở E. Ta có AE  AD nên AD2 = DE.DH. Suy ra
DE =

AD 2
45 2
=
= 75cm
DH
27

0,5

Theo tính chất đường phân giác trong và ngoài của tam giác
DB
EB
x
75  x

=
=

(1)
DC
EC
y
75  y

Mặt khác x + y = 40 (2)

0,5

Thay y = 40 – x vào (1) và rút gọn được
x2 – 115x + 1500 = 0  (x – 15)(x – 100) = 0
Do x < 40 nên x = 15, từ đó y = 25.
Vậy DB = 15cm, DC = 25cm
Áp dụng Bunhiacopski cho hai dãy a2; 1 và 1; 4 ta có
(12 + 42)(a4 + 1) ≥ (a2 + 4)2

0,5
0,5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

6

1 a



4

a2  4

≥

17

0,5

(1)

Dấu “=” xảy ra  a =

1
2

Áp dụng Bunhiacopski cho b2; 1 và 1; 4 ta có
4

2

17(b + 1) ≥ (b + 4)

2

Dấu “=” xảy ra  b =
Từ (1) và (2)  P ≥

b4 1 ≥



b2  4
17

(2)

0,5

1
2

a2  b2  8
17

( )

Mặt khác theo giả thiết (1 + a)(1 + b) =

5
9
 a + b + ab =
4
4

Áp dụng Côsi ta có:
a  a2 +
b  b2 +
ab 

1
4

0,5

1
4

a2  b2
2

0,5

Cộng từng vế ba bất đẳng thức ta được
3 2
1
5
≥ a + b + ab =
(a  b 2 ) +
2
2
4
 a 2 + b2 ≥ (
1
8
2
P≥
=
17

5 1
3
1
- ):
=
Thay vào (  )
4 2
2
2
17
2

Vậy giá trị nhỏ nhất của P bằng

17
1
khi a = b =
2
2

Lưu ý: - Học sinh làm cách khác đúng cho điểm tương đương
- Bài hình không có hình vẽ hoặc hình vẽ sai không cho điểm