Đề tài Điều tra tình hình sử dụng điện và đề xuất các giải pháp tiết kiệm điện cho các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh

www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 1 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

MỞ ĐẦU
1.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nền khoa học kỹ thuật phát triển khơng ngừng và đời sống người dân

ngày càng được cải thiện, kéo theo đó là nhu cầu sử dụng năng lượng điện
ngày càng tăng cao.
Trước tình trạng nguồn năng lượng truyền thống khơng tái tạo như dầu
mỏ, than, nhiệt điện…đều đang đứng trước những cảnh báo cạn kiệt buộc
nhân loại phải vào cuộc tìm kiếm nguồn năng lượng thay thế. Tuy nhiên
những nguồn năng lượng mới thay thế này chưa nhiều, chưa đáp ứng đầy đủ
nhu cầu của người sử dụng. Do đó nhân loại cần chung tay tiết kiệm và sử
dụng hiệu quả hơn nguồn năng lượng đang khai thác.
Ở Việt Nam nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng việc sử dụng điện
cho sinh hoạt cũng như sản xuất phát triển khơng ngừng, nhưng hiện nay tình
trạng mất điện vẫn còn diễn ra,việc mất điện cũng ảnh hưởng khơng nhỏ đến
đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân cũng như các hoat động sản
xuất. Vì vậy tiết kiệm điện trở thành một trong những vấn đề cấp thiết hiện
nay.
Từ một nước xuất khẩu năng lượng nhưng đến năm 2009 nước ta đã phải
nhập khẩu điện lên 4,84% năm 2009. Thực trạng đó đặt ra nhiều thách thức
cho các ngành chức năng là làm thế nào để giảm tải lượng điện năng tiêu thụ,

đảm bảo và duy trì nguồn điện ổn định cho các lĩnh vực. Theo tính tốn quy
hoạch phát triển năng lượng quốc gia, trong giai đoạn 2010 – 2020 nước ta sẽ
mất cân đối giữa khả năng cung cấp và nhu cầu sử dụng nguồn điện năng, từ
một nước xuất khẩu thành nước nhập khẩu năng lượng.
Việc sử dụng tiết kiệm năng lượng tại hộ gia đình khơng những góp phần
tiết kiệm cho Quốc gia mà còn tiết kiệm tiền điện hàng tháng cho từng hộ gia

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
1 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
1


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 2 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải

pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

đình. Chính vì vậy đề tài “ Điều tra tình hình sử dụng điện và đề xuất các
giải pháp tiết kiệm điện cho các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh” được
thực hiện nhằm mục đích cải thiện đời sống của người dân thơng qua việc tiết
kiệm năng lượng điện.
2.

MỤC ĐÍCH ĐỀ TÀI
Điều tra tình hình sử dụng điện và đề xuất các giải pháp tiết kiệm điện

cho các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh.
3.

NỘI DUNG ĐỀ TÀI
Đề tài gồm những nội dung chính sau:
Tổng quan về kiểm tốn năng lượng và tiết kiệm năng lượng.
Khảo sát tình hình sử dụng năng lượng ở các hộ gia đình tại
TP. HCM.
Nhận xét về tình hình sử dụng năng lượng ở các hộ gia đình tại
TP. Hồ Chí Minh.
Đề xuất giải pháp tiết kiệm năng lượng.

4.

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Các hộ gia đình sinh sống tại các quận trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

5.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
 Phương pháp điều tra, khảo sát, phỏng vấn
Trên cơ sở thu thập thơng tin, sưu tầm điều tra gián tiếp hoặc dựa vào các

kết quả có sẵn trên sách, báo và các phương tiện thơng tin đại chúng cùng với
việc phân tích khảo sát, đánh giá hiện trạng sử dụng năng lượng điện ở Việt
Nam và trên thế giới. Từ đó lựa chọn các giải pháp thích hợp và khả thi cho
việc sử dụng tiết kiệm năng lượng.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
2 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
2


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 3 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

 Phương pháp thu thap dữ liệu
Tham khảo, tổng hợp các báo cáo về nguồn năng lượng truyền thống
đang sử dụng và các nguồn năng lượng thay thế mới, khả năng sử dụng tiết
kiệm và hiệu quả nguồn năng lượng hiện đang sử dụng.
 Phương pháp đánh giá và phương pháp ý kiến chun gia
Sử dụng phương pháp điều tra theo dạng phiếu điều tra, hỏi thăm nhằm
khai thác thơng tin về nhu cầu sử dụng điện của người dân tại địa phương
khảo sát.
 Phương pháp thống kê, phân tích số liệu
Tổng kết, đánh giá, tìm hiểu những đặc điểm kinh tế – xã hội của Việt
Nam nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng, nghiên cứu và đưa ra các biện
pháp, hướng sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm.
6.

THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
Từ ngày 1/11/2010 đến ngày 23/1/2011.

7.

PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Chỉ nghiên cứu các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh, cụ thể là 100 hộ

sinh sống tại các quận: Q.5, Q.12, Q.6, Q.7, Q.Tân Bình, Q. Tân Phú, Q. Phú

Nhuận.
8.

GIỚI HẠN ĐỀ TÀI
- Chỉ nghiên cứu các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh.
- Chỉ điều tra về năng lượng điện.

9.

Ý NGHĨA KHOA HỌC, KINH TẾ, XÃ HỘI
a. Ý nghĩa khoa học
- Xây dựng được cơ sở dữ liệu tương đối chính xác và đầy đủ về hiện
trạng sử dụng điện tại các hộ gia đình tại TP. Hồ Chí Minh.
- Giúp định hướng các phương pháp tiết kiệm điện tại các hộ gia đình tại
TP. Hồ Chí Minh.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
3 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
3


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 4 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

- Đề tài mang tính khả thi, thiết thực có thể áp dụng trên thực tế.
b. Ý nghĩa kinh tế
- Cung cấp giải pháp tiết kiệm điện, tăng hiệu suất sử dụng điện.
- Cung cấp phương pháp sử dụng điện hiệu quả mang lại lợi ích kinh tế
cho xã hội cũng như gia đình.
- Tăng cường bình ổn kinh tế, xã hội, giúp phát triển bền vững
c. Ý nghĩa xã hội
Giải pháp này giúp cung cấp cho cộng đồng một lối sống mới an tồn,
hợp lý, tăng cường về sức khỏe. Giúp bảo vệ và duy trì bền vững nguồn tài
ngun.
10. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Luận văn bao gồm 4 chương:
Mở đầu
Chương I : Khái niệm về KTNL, TKNL và tình hình sử dụng năng
lượng điện tại Việt Nam.
Chương II : Tổng quan về TP. Hồ Chí Minh.
Chương III : Khảo sát tình hình sử dụng điện trong các hộ gia đình tại
TP. Hồ Chí Minh

Chương IV : Đề xuất các giải pháp tiết kiệm điện cho các hộ gia đình
tại
TP. Hồ Chí Minh.
Kết luận và kiến nghị

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
4 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
4


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 5 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

CHƯƠNG I
KHÁI NIỆM VỀ KIỂM TỐN NĂNG LƯỢNG,
TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG VÀ TÌNH HÌNH
SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG ĐIỆN TẠI VIỆT NAM
1.1.

KIỂM TỐN NĂNG LƯỢNG

1.1.1. Khái niệm về KTNL
Kiểm tốn năng lượng là q trình đo đạc và rà sốt các mức tiêu thụ
năng lượng cho quy trình sản xuất nhằm đánh giá các cơ hội có thể tiết kiệm
năng lượng, giám chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận và nâng cao tính cạnh tranh
của doanh nghiệp.
1.1.2. Mục đích KTNL
Thơng qua kiểm tốn năng lượng, người ta có thể đánh giá được tình
hình sử dụng năng lượng của đơn vị trong hiện tại. Sau đó từ các phân tích về
thực trạng sử dụng năng lượng, có thể nhận biết được các cơ hội bảo tồn năng
lượng và tiềm năng tiết kiệm chi phí trong hệ thống sử dụng năng lượng dựa
trên thực trạng hoạt động tiêu thụ năng lượng của đơn vị.
Sau khi phân tích số liệu về các khía cạnh tiêu thụ năng lượng của đơn
vị, kiểm tốn viên sẽ đánh giá về mặt kỹ thuật và kinh tế của các cơ hội bảo
tồn năng lượng và tiềm năng tiết kiệm chi phí trong hệ thống sử dụng năng
lượng thong qua các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật. Từ đó kiểm tốn viên đưa ra các
giải pháp nhằm mang lại tiết kiệm chi phí sử dụng năng lượng cho đơn vị
được kiểm tốn.
1.1.3. Qui trình kiểm tốn năng lượng
Dưới đây là các thủ tục chung theo từng bước để tiến hành một cuộc
kiểm tốn năng lượng:

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
5 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
5


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 6 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

a. Chuẩn bị
- Thảo luận với khách hàng hay lãnh đạo của hộ tiêu thụ được kiểm tốn
về mục tiêu và quy mơ của cuộc KTNL.
- Chỉ định người sẽ thành lập nhóm kiểm tốn, xác định rõ vai trò của

từng thành viên. Chỉ định một thành viên nhóm kiểm tốn là người của
nhà máy được kiểm tốn
- Xác định và chuẩn bị các bảng danh mục kiểm tra
- Xác định và chuẩn bị bộ dụng cụ kiểm tốn năng lượng.
- Xác định và thơng báo cho khách hàng hay lãnh đạo của hộ tiêu thụ
năng lượng những u cầu khác nhau phục vụ cho cơng tác kiểm tốn
năng lượng (ví dụ, các lưu đồ, số liệu về năng lượng và chi phí năng
lượng, các bảng cân bằng năng lượng, v.v...)
- Chuẩn bị các thời biểu chung và thời biểu chi tiết và trình bày chúng
với khách hàng trước khi tiến hành kiểm tốn.
b. Giai đoạn kiểm tốn thực sự
- Thảo luận với các đại diện của cơ sở về các hoạt động sẽ được thực
hiện.
- Tuỳ thuộc vào kỹ thuật được sử dụng, tiến hành một cuộc đối thoại hay
phỏng vấn với cán bộ nhà máy.
- Tiến hành cuộc khảo sát nhanh nhà máy để quan sát các khu vực lãng
phí năng lượng và nhận dạng các khu vực có tiềm năng về tiết kiệm
năng lượng.
- Thu thập các số liệu phù hợp về sử dụng năng lượng, chi phí năng
lượng và quản lý năng lượng trong nhà máy.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
6 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
6


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 7 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

- Nếu có thời gian và nếu được u cầu, tổ chức thảo luận trong 1 buổi
họp tổng kết ngắn vào buổi chiều về các phát hiện ban đầu của cuộc
kiểm tốn.
c. Hậu kiểm tốn
- Đánh giá việc phân phối năng lượng tổng thể trong nhà máy.
- Phân tích đặc tính sử dụng năng lượng tổng thể.
- Chuẩn bị một bản tóm tắt về các khu vực có tiềm năng tiết kiệm năng
lượng (các cơ hội bảo tồn năng lượng, ECOs).
- Bình luận về các hoạt động quản lý năng lượng trong thực tế /hoặc
được hoạch định và thực tế thực hiện (nếu có) trong nhà máy.
- Chuẩn bị 1 báo cáo kiểm tốn năng lượng

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
7 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
7


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 8 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM
BƯỚC 1
KHỞI
ĐẦU
CÔNG
VIỆC

BƯỚC 2
CHUẨN
BỊ KIỂM
TOÁN

BƯỚC 3
THỰC
HIỆN
KIỂM
TOÁN

BƯỚC 4
VIẾT
BÁO
CÁO

Quyết đònh
thực
hiện KTNL

Nhập thông
tin từ
tổ chức
được
kiểm
toán
Thu thập số
liệu
và thông tin

Gặp gỡ tổ
chức
được kiểm
toán
Khảo sát sơ
bộ
toàn bộ
phạm vi
kiểm toán

Phân tích và
đánh
giá chi tiết
Tính toán chi
tiết
thông số cho
các giải
pháp TKNL

Phân tích sơ
bộ

Chuẩn bò
phương
tiện

Viết báo
cáo về
KTNL

Xác đònh
mục
tiêu KTNL
Chuẩn bò
nhân lực
làm kiểm
toán
Xác đònh các
tiêu
chí làm kiểm
toán
Xác đònh phạm vi
kiểm toán
đoán

Chuẩn bò from
thu
thập số liệu
Xác đònh ngày và
thời gian khảo sát

Tham khảo ý kiến
tổ chức được
kiểm toán
báo
Thỏa thuận
hợp
tác và
bảo mật
thông tin

thu thập số liệu
trạng
Chuẩn bò kế
hoạch kiểm toán

Chuẩn bò
nội
dung kiểm
toán

Chuẩn bò
nội dung
thông tin
cần

Thu
thập
thông
tin
Chuẩn
hiện
Phân tích
thông tin

Đánh giá
lựa
chọn giải
pháp
Xác đònh các

cơ hội
TKNL chủ yếu

Trình bày báo
cáo
cho tổ
chức
kiểm
toán
Hoàn
chỉnh
báo cáo
Phân phối
cáo đến
những bộ
phận sử
dụng

Giới thiệu các
cơ hội KTNL đến
tổ chức được
kiểm toán
Kết thúc
khảo sát tại
hiện trường
Hình 1.1. Sơ đồ quy trình kiểm toán năng lượng.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải

Yến
PageSVTH:
8 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
8


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 9 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

1.1.4. Các loại kiểm tốn năng lượng
a. Kiểm tốn sơ bộ (Walk through assessment)
Kiểm tốn sơ bộ là hoạt động khảo sát thống qua q trình sử dụng
năng lượng của hệ thống. Kiểm tốn sơ bộ giúp nhận diện và đánh giá các cơ
hội và tiềm năng tiết kiệm năng lượng của thiết bị tiêu thụ năng lượng chính
trong hệ thống. Hoạt động này có thế phát hiện ra ít nhất 70% các cơ hội tiết
kiệm năng lượng trong hệ thống.

Các bước thực hiện:
 Khảo sát lướt qua tồn bộ tất cả các thiết bị cung cấp và tiêu thụ
năng lượng.
 Nhận dạng ngun lý quy trình cơng nghệ.
 Nhận dạng dòng năng lượng.
 Nhận dạng định tính các cơ hội tiết kiệm năng lượng.
 Nhận dạng các thiết bị, điểm cần đo lường sau, các vi trí đặt thiết bị
đo lường.
b. Kiểm tốn năng lượng tổng thể ( Energy Survey and Analysis)
Kiểm tốn năng lượng tổng thể là hoạt động khảo sát, thu thập, phân tích
số liệu tiệu thụ năng lượng trong q khứ và hiện tại. Phát hiện các cơ hội tiết
kiệm năng lượng chi tiết hơn.
Các bước thực hiện:
 Thu thập và phân tích số liệu q khứ.
 Khảo sát và kiểm tra các số liệu cần đo lường.
 Nhận dạng giải pháp.
 Lập bảng kế hoạch thu thập số liệu tại chỗ.
 Tiến hành thu thập số liệu tại chỗ.
 Khảo sát thị trường để xác định mức độ sẵn có về cơng nghệ và giá
thiết bị (nếu có).

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
9 of 113.
Hồ Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
9


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 10 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

 Phân tích tính khả thi về kỹ thuật của các giải pháp.
 Phân tích tính khả thi về kinh tế, chi phí/ lợi ích đầu tư của các giải
pháp.
 Phân loại mức độ ưu tiên của các giải pháp (theo u cấu của các
doanh nghiệp).
c. Kiểm tốn năng lượng chi tiết (Detailed Analysis of Capital
Intensive Modifications)
Kiểm tốn năng lượng chi tiết là hoạt động khảo sát, thu thập, phân tích
sâu hơn về kỹ thuật, lợi ích kinh tế, tài chính... cho một vài giải pháp tiết kiệm
năng lượng của hệ thống tiêu thụ năng lượng.
Các bước thực hiện:
 Thu thập số liệu q khứ của đối tượng đề án (thiết bị, dây chuyền,
phương án, v.v.);

 Vận hành; Năng suất; Tiêu thụ năng lượng; Khảo sát, đo lường, thử
nghiệm, theo dõi hoạt động của thiết bị đối tượng;
 Lập danh sách các phương án chi tiết có thể áp dụng;
 Khảo sát, đo lường, thử nghiệm, theo dõi hoạt động của thiết bị đối
tượng; Tập qn vận hành;
 Đo lường tại chỗ;
 Xử lý số liệu; Khảo sát thị trường (nếu cần)
 Phân tích phương án;
 Lựa chọn giải pháp tốt nhất về kỹ thuật, đầu tư; thi cơng;
 Tính tốn chi phí đầu tư;
 Phân tích lợi ích tài chính;
 Nhận dạng và phân tích các nguồn vốn...

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
10 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
10

www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 11 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

 Nội dung kết quả thơng tin thể hiện: Thơng tin chi tiết các giải pháp
tiết kiệm năng lượng được sử dụng; Giải pháp quản lý; Giải pháp cơng
nghệ, thiết bị sử dụng; Giá thành; Thơng tin chi tiết các giải pháp tài
chính (mức đầu tư, thời gian thu hồi vốn, nguồn tài chính, lợi ích/chi
phí sử dụng vốn).
1.2.

TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG

1.2.1. Thế nào là tiết kiệm năng lượng
- Tiết kiệm năng lượng là sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
- Sử dụng tiết kiệm là sử dụng đúng lúc, đúng chỗ; khơng dùng nữa thì
tắt ngay.
- Sử dụng hiệu quả là sử dụng một lượng năng lượng ít nhất mà vẫn thỏa
mãn nhu cầu sử dụng.
Một vài ví dụ cụ thể:
+ Chỉ bật đèn tại những vị trí sinh hoạt, cần chiếu sáng và bật vừa đủ,
dùng xong thì tắt ngay; hay với máy điều hòa khơng khí, chỉ nên cài
nhiệt độ từ 240C đến 260C khi sử dụng.
+ Sử dụng các loại đèn tiết kiệm như đèn huỳnh quang, đèn compact
có điện năng tiêu thụ thấp hơn loại đèn dây tóc mặc dù cho độ sáng

như nhau.
1.2.2. Lợi ích của tiết kiệm năng lượng
- Tiết kiệm điện đồng nghĩa việc tiết kiệm chi phí kinh tế cho gia đình và
xã hội.
- Góp phần đảm bảo nhu cầu điện, gas, xăng… cho gia đình và thế hệ
con cháu của chúng ta.
- Góp phần hạn chế cắt điện ln phiên tại khu vực sinh sống.
- Góp phần bảo vệ sự trong lành của mơi trường – chính là bảo vệ sức
khỏe cho gia đình và xã hội.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
11 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
11


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 12 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

1.3.

TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG ĐIỆN
TẠI VIỆT NAM
Đi đơi với mức tăng trưởng kinh tế và đòi hỏi cuộc sống, số lượng các

tòa nhà thương mại và phục vụ dân sinh cũng nhanh chóng gia tăng, kéo theo
đó là nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng cao. Theo tính tốn của Trung
tâm nghiên cứu kỹ thuật Phần Lan cơng bố tại Hội thảo Vietaudit 2, tiềm năng
tiết kiệm năng lượng trong các tòa nhà có thể đạt từ 30 - 35%. Tuy nhiên, trên
thực tế, hiện trạng sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các cơng
trình xây dựng ở Việt Nam hiện chưa tương xứng với tiềm năng và còn khơng
ít rào cản. Theo tính tốn quy hoạch phát triển năng lượng quốc gia, trong giai
đoạn 2010 - 2020 nước ta sẽ mất cân đối giữa khả năng cung cấp và nhu cầu
sử dụng nguồn điện năng. Từ một nước xuất khẩu thành nước nhập khẩu năng
lượng.
Theo đánh giá của Tập đồn Điện lực Việt Nam (EVN) thì việc sử dụng
lãng phí điện năng hiện nay đã đến mức báo động. Hiện nay Việt Nam có tỉ lệ
điện dùng cho ánh sáng sinh hoạt chiếm tỉ lệ 41,7%. Trong khi đó tỉ lệ này ở
các nước chiếm 15-23%. Vân Nam - Trung Quốc: 12-13%, Hàn Quốc:
14,4%, Đài Loan: 21,7%, Thái Lan: 22%, Ba Lan: 22,5%. Tỷ lệ điện dùng
cho ánh sáng sinh hoạt cao là một yếu tố chính gây mất cân đối của hệ thống
điện trong giờ cao điểm tối, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả đầu tư hệ thống điện.
Điện sử dụng cho chiếu sáng chiếm một tỷ trọng lớn và ngày càng gia tăng là

do khả năng tiếp cận với nguồn điện quốc gia ngày càng mở rộng trong cả
nước, do đời sống dân cư ngày càng được nâng cao và q trình đơ thị hóa
ngày càng mạnh mẽ.
Ở nước ta, qua khảo sát cho thấy việc dùng điện còn nhiều lãng phí.
Trong tháng 5/2005, miền Bắc thiếu điện nghiêm trọng, bệnh viện, trường học
bị cắt điện, một số nhà máy khơng có điện sản xuất, cơng nhân xây dựng điện

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
12 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
12


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 13 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải

pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

đã làm việc thâu đêm để đường dây 500kV kịp đóng điện tăng thêm cơng suất
chi viện cho miền Bắc. Trong khi đó nhiều cơ quan, nhà hàng, khách sạn
dùng điện trang trí, quảng cáo bố trí q nhiều đèn và phần lơn dùng bóng đèn
tròn sợi đốt, mới 5 giờ chiều đã bật đèn quảng cáo sáng cả khoảng trời. Ở
nhiều thành phố lớn, đèn trang trí được treo trên cây, số lượng đèn nhiều làm
sáng rực cả khoảng khơng gian. Nhiều nơi mắc đèn ngõ xóm bằng bóng dây
tóc nóng sáng 100 - 300W, hiệu suất chiếu sáng của bóng đèn kém, ánh sáng
khơng đều, chỗ sáng chỗ tối, gây lãng phí điện. Hệ thống đèn chiếu sáng cơng
cộng ở một số nơi còn sử dụng bóng đèn thủy ngân cao áp, đây là loại đèn có
hiệu suất thấp nhưng tiêu hao năng lượng rất lớn, nhiều đường phố, điện chiếu
sáng suốt đêm với độ sáng q mức cần thiết. Nhiều hộ gia đình dùng điện
q lớn, tiền điện thanh tốn từ 5 - 12 triệu đồng/tháng.
Ở các cơng ty, cơ quan nhà nước thường khơng tắt đèn, quạt khi ra ngồi,
để điều hòa ở nhiệt độ thấp hơn 250C; nhiều phòng làm việc bng rèm và bật
đèn, khơng tận dụng ánh sáng tự nhiên;
Nói về vấn đề này, ơng Trịnh Ngọc Khánh - Trưởng ban Kinh doanh,
Tập đồn Điện lực Việt Nam cho biết: Từ một nước xuất khẩu năng lượng
nhưng đến năm 2009, nước ta đã phải nhập khẩu điện lên 4,84% năm 2009.
Thực trạng đó đã đặt ra nhiều thách thức cho các ngành chức năng là làm thế
nào để giảm tải lượng điện năng tiêu thụ, đảm bảo và duy trì nguồn điện ổn
định cho các lĩnh vực.
Tại hội thảo tổng kết dự án Vietaudit 2 diễn ra ngày 16 tháng 3 năm
2010, Thạc Sỹ Nguyễn Cơng Thịnh (Vụ KHCN & MT, Bộ XD) cho biết:
Năm 2009, Bộ XD đã phối hợp với Trung tâm TKNL Hà Nội và Trung tâm
TKNL TP. HCM tổ chức điều tra, khảo sát, đánh giá hiện trạng sử dụng, quản
lý năng lượng tại số tòa nhà ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và một số địa
phương. Kết quả cho thấy, cả 3 khối khảo sát là tòa nhà trụ sở cơ quan hành

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
13 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
13


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 14 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

chính, trung âm thương mại, siêu thị và khách sạn thì lượng năng lượng tiêu
hao nhiều nhất vẫn tập trung ở điều hòa khơng khí (chiếm từ 60 - 70%). Thiết
bị chiếu sáng tiêu hao từ 10 - 25% còn lại là các thiết bị khác như thang máy,

thiết bị văn phòng…
Trong lĩnh vực sản xuất cơng nghiệp, xây dựng dân dụng và giao thơng
vận tải tình trạng lãng phí điện là rất lớn. Năng lượng tiêu hao cho một đơn vị
sản phẩm ở nhiều ngành cơng nghiệp của Việt Nam cao hơn Thái Lan và
Malaysia khoảng 1,5 - 1,7 lần.
Chỉ tính riêng các khu cơng nghiệp - khu chế xuất (KCN - KCX) ở TP.
Hồ Chí Minh thì lượng điện tiêu thụ chiếm gần 20% sản lượng điện tiêu thụ
tồn thành phố. Có thể nói, lượng tiêu thụ điện ở KCN - KCX là khá lớn, ảnh
hưởng trực tiếp đến lượng đien năng của thành phố. . Ơng Lê Anh Tuấn - phó
Ban Quản lý KCN - KCX TP cho biết.
Việc sử dụng năng lượng như trên tại các tòa nhà hay các KCN – KCX
rất khơng hợp lý, thậm chí gây thất thốt, lãng phí mà hiệu quả sử dụng thấp.
Ngun nhân có thể một phần do sự thiếu đồng bộ của hệ thống các văn bản
chính sách về TKNL, bản thân các nhà thiết kế cũng chưa ý thức được lợi ích
và sự cần thiết của TKNL nên vẫn dùng các trang thiết bị cũ kỹ làm tiêu hao
năng lượng trong q trình sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, ngun nhân sâu
xa hơn cả vẫn là ý thức TKNL ở chính người sử dụng.
Chính phủ đã ban hành Nghị định 102 về việc triển khai sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả và đã phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia
về phát triển và sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm. Song trong q trình
tiếp nhận nhiều người vẫn chưa nhận thức hết lợi ích của TKNL hoặc chỉ mới
thực hiện ở khía cạnh nào đó. Điều này dẫn đến việc khơng tận dụng triệt để
năng lượng sẵn có như bình nước nóng năng lượng mặt trời, gió hay ánh sáng

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
14 ofHồ

113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
14


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 15 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

tự nhiên, … Hoặc sử dụng thiết bị khơng phù hợp, khơng bảo dưỡng thường
xun hay chưa hình thành thói quen tắt thiết bị điện khi ra khỏi phòng…
1.3.1. Các rào cản
Có rất nhiều rào cản ảnh hưởng tới việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả trong các cơng trình xây dựng như: chun gia, nhà thiết kế thiếu
năng lực kỹ thuật và quản lý sử dụng năng lượng. Bản thân chủ sở hữu và
người khai thác, sử dụng cơng trình cũng thiếu quan tâm đến TKNL, thiếu
hiểu biết và trách nhiệm xã hội chưa cao. Trong số các sản phẩm TKNL xuất
hiện trên thị trường hiện nay có khơng ít thiết bị đem lại hiệu quả sử dụng
chưa cao và chưa gây được niềm tin đối với người tiêu dùng.

Để khắc phục những khó khăn và rào cản nêu trên, chương trình mục
tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng kiệm và hiệu quả (Bộ Cơng Thương) đã
phối hợp với Bộ Xây dựng thực hiện nội dung “Sử dụng Năng lượng tiết kiệm
và hiệu quả trong các tòa nhà” bao gồm 2 đề án “Nâng cao năng lực và triển
khai hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong cơng tác thiết
kế và xây dựng các cơng trình xây dựng cao tầng và thương mại” và đề án “
Xây dựng mơ hình và đưa vào hoạt động có nề nếp cơng tác quản lý, sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các cơng trình xây dựng”. Mục tiêu,
trong thời gian khơng xa, việc sử dụng năng lượng trong các tòa nhà ở Việt
Nam sẽ giảm đáng kể đạt tới 30 - 35 % như các nhà nghiên cứu Phần Lan đã
nhận định.
1.3.2. Ví dụ điển hình về các hộ nơng dân thành cơng trong sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả
Thực hiện quyết định 79/2006/QĐ-TTg ngày 14/4/2006 của thủ tướng
Chính Phủ về “Chương trình mục tiêu Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả”, năm 2008 Hội nơng dân Việt Nam đã phối hợp với Văn

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
15 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
15


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 16 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

phòng TKNL bộ Cơng Thương thực hiện dự án “Hộ nơng dân sử dụng năng
lượng điện tiết kiệm và hiệu quả”.
Từ thành cơng ban đầu tại 3 tỉnh thí điểm là Thanh Hóa, Bắc Giang và
Hà Nam đến nay mơ hình hộ gia đình sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả đã
được nhân rộng trên cả nước, đi sâu và nhận thức người dân và được thể hiện
bằng những hành động thiết thực.
a. Thay đổi nhận thức
Ơng Vũ Đức Vượng – Giám đốc trung tâm dạy nghề và hỗ trợ việc làm
nơng dân tại lễ mít tinh “Nơng dân sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả”
(Sóc Sơn, Hà Nội ngày 19/3/2010) cho biết, để đạt những thành cơng ban đầu
của đề án trước tiên là do cấp bộ Đảng và Hội đã rất chú trọng đẩy mạnh
tun truyền, giáo dục, phổ biến thơng tin. Những hoạt động như phát động
phong trào “Hộ nơng dân sử dụng năng lượng điện tiết kiệm và hiệu quả”, mơ
hình “Hộ nơng dân thay thế bóng đèn tròn sợi đốt truyền thống bằng bóng đèn
TKNL”, nêu gương điển hình tiên tiến về về sử dụng năng lượng và hiệu
quả… đã giúp hội viên nâng cao nhận thức, dần hình thành ý thức sử dụng
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong sản xuất và sinh hoạt.

Hình 1.2. Đại diện 26 xã thuộc huyện Sóc Sơn tại lễ mít tinh.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
16 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
16


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 17 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

Cơng tác tập huấn tun truyền cho cán bộ chi, tổ hội nơng dân cũng

được coi trọng để từ đó tun truyền, vận động, hướng dẫn hội viên nơng dân
sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Tùy từng điều kiện cụ thể, các chi, tổ hội nơng dân áp dụng để xây dựng
những mơ hình khác nhau như: Xây dựng và sử dụng khí thải Biogas trong
chăn ni, thay thế bóng đèn sợi đốt bằng bóng Compact, khai thác sử dụng
năng lượng mặt trời, phong trào nơng dân bảo vệ an tồn lưới điện nơng
thơn. Khơng chỉ dừng lại ở những hoạt động độc lâp mà thơng qua các phong
trào đó, tiến tới đưa vấn đề nơng dân sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả trở thành chuẩn mực của gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, làng văn
hóa.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương còn có cách làm sáng tạo như hỗ trợ hộ
nơng dân mua thiết bị tiết kiệm điện giá rẻ, trả góp nhằm tạo điều kiện cho bà
con tiếp cận và nhanh chóng nhận ra hiệu quả kinh tế từ việc tiết kiệm năng
lượng.
Bằng những việc làm cụ thể nêu trên đồng thời đưa việc sử dụng năng
lương tiết kiệm và hiệu quả trở thành nội dung sinh hoạt định kỳ trong các
chi, tổ hội nơng dân nhận thức người dân về sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả đã nhanh chóng thay đổi, thể hiện ở những hành động cụ thể đem lại
hiệu quả rõ rệt.
b. Những kết quả thuyết phục
Theo báo cáo cơng bố tại Hội nghị tổng kết Chương trình sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn Thành phố Hà Nội cơng bố ngày 16.3
vừa qua, năm 2009 Hà Nội tiết kiệm được 7,8 triệu kWh điện, 2.300 tấn than,
38.000 lít dầu tương đương hàng trăm tỷ đồng.
Tại một số tỉnh như Thái Bình, Thanh Hóa, Phú Thọ … kể từ khi dự án
“Hộ nơng dân sử dụng năng lượng điện tiết kiệm và hiệu quả” đi vào thực tế,

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải

Yến
PageSVTH:
17 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
17


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 18 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

lượng điện tiêu thụ hàng năm giảm rõ rệt. Cụ thể, năm 2008, Điện lực Thái
Bình được Cơng ty Điện lực I giao thực hiện tiết kiệm điện trên địa bàn tồn
tỉnh là 14,755 triệu kWh. Với nhiều biện pháp tích cực được triển khai ngay
từ đầu năm 2008, trong đó có việc tích cực tun truyền, phổ biến về cơng tác
tiết kiệm điện, nên Điện lực Thái Bình đã thực hiện tiết kiệm được hơn 14,95
triệu kWh, đạt 101% kế hoạch được giao. Được biết. Trong năm 2008 tồn
tỉnh Thanh Hóa đã tiết kiệm được 47,3 triệu kw/h điện từ phong trào nêu trên,

bằng các hình thức như làm hầm biogas, thay thế bóng đèn tròn (có dây tóc)
truyền thống bằng bóng đèn compact…
Hưởng ứng chương trình trên, cán bộ, nhân dân huyện Sóc Sơn – Hà
Nội trong những năm qua bên cạnh việc phát huy các lợi thế về tự nhiên - xã
hội, ln đẩy mạnh việc khai thác hợp lý và sử dụng hiệu quả các nguồn năng
lượng phục vụ phát triển kinh tế.
Tại lễ mittin “Nơng dân sử dụng năng ượng tiết kiệm và hiệu quả 2010”
đồng chí Phó chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn cho biết, trên địa bàn huyện đã
xuất hiện nhiều mơ hình hộ nơng dân sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu
quả trong sinh hoạt và sản xuất với những việc làm cụ thể như thay bóng đèn
tròn sợi đốt truyền thống bằng bóng đèn tiết kiệm điện trong gia đình, trong
chăn ni, áp dụng mơ hình chiếu sáng đường làng, ngõ xóm, trường học, khu
sinh hoạt cơng cộng. Hàng trăm hộ gia đình lắp đặt hệ thống sử dụng năng
lượng mặt trời phục vụ sinh hoạt và sản xuất. Nhiều doanh nghiệp, cơng ty và
các hộ gia đình đã mạnh dạn cải tiến dây chuyền cơng nghệ, đổi mới trang
biết bị nhằm giảm tối đa nguồn kinh phí cho việc sử dụng năng lượng, góp
phần nâng cao hiệu quả kinh tế.
Mặc dù đạt được thành quả to lớn trên phạm vi cả nước song trong thời
gian tới để chương trình đạt được mục tiêu chung đề ra là từ 5% đến 8% tổng
mức tiêu thụ năng lượng trong giai đoạn 2011 - 2015, các cấp, ngành cần phối

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
18 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
18


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 19 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

hợp chặt chẽ hơn nữa với Hội nơng dân nâng cao năng lực quản lý năng
lượng, đẩy mạnh tun truyền để chương trình khơng dừng lại ở hơ hào mà
đem lại sự thay đổi rõ rệt trong người dân từ nhận thức, hành vi đến những
kết quả rõ rệt.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
19 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
19


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 20 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

CHƯƠNG II
TỔNG QUAN VỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
Với vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên thuận lợi, Sài Gòn – nơi một thời
được mệnh danh là “Hòn Ngọc Viễn Đơng” là thành phố đơng dân nhất, đồng
thời cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục quan trọng của Việt Nam.
Nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Đơng Nam Bộ và Tây Nam Bộ,
Tp. Hồ Chí Minh ngày nay bao gồm 19 quận và 5 huyện, với tổng diện tích
2.095,01 km2. Theo kết quả điều tra dân số chính thức ngày 1/4/2009 thì dân
số thành phố là 7.162.864 người (chiếm 8,34% dân số Việt Nam). Tuy nhiên
nếu tính những người cư trú khơng đăng ký thì dân số thực tế của thành phố
vượt trên 8 triệu người. Giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam,

Tp. Hồ Chí Minh chiếm 20,2% tổng sản phẩm và 27,9% giá trị sản xuất cơng
nghiệp của cả quốc gia. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, Hồ Chí Minh trở
thành một đầu mối giao thơng quan trọng của Việt Nam và Đơng Nam Á.
Tuy vậy, Hồ Chí Minh đang phải đối diện với những vấn đề của một đơ
thị lớn có dân số tăng q nhanh. Trong nội o thành phố đường xá trở nên q
tải, thường xun ùn tắc giao thơng . Mơi trường thành phố cũng đang bị ơ
nhiễm do phương tiện giao thơng , các cơng trường xây dựng và cơng nghiệp
sản xuất.
2.1.1. Vị trí địa lý

TP. Hồ Chí Minh nằm ở tọa độ10o10’- 10o38’ Bắc, 106o22 - 106o54’
Đơng, các hướng giáp với các tỉnh thành như sau:
 Hướng Bắc

: giáp Bình Dương

 Hướng Tây Bắc

: giáp Tây Ninh

 Hướng Đơng và Đơng Bắc

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
20 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

: giáp Đồng Nai

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
20


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 21 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

 Hướng Đơng Nam

:giáp Bà Rịa Vũng Tàu

 HướngTây và Tây Nam :giáp Long An, Tiền Giang.
TP. Hồ Chí Minh nằm miền Nam Việt Nam, cách Hà Nội 1.730 km theo
đường bộ, trung tâm thành phố cách bờ biển Đơng 50km theo đường chim
bay. Với vị trí tâm điểm của Đong Nam Á, TP. Hồ Chí Minh là một đầu mối
giao thơng quan trọng cả về đường thủy, đường bộ và đường khơng, nối liền
các tỉnh trong vùng và còn là một cửa ngõ quốc tế.

Hình 2.1. Hình ảnh vị trí TP. Hồ Chí Minh.

2.1.2. Địa chất, thủy văn

Địa chất TP. Hồ Chí Minh bao gồm chủ yếu là trầm tích Pleistocen và
Holocen lộ ra trên bề mặt. Trầm tích Pleistocen chiếm hầu hết phần Bắc, Tây
Bắc và Đơng Bắc thành phố. Dưới tác động của các yếu tố tự nhiên và hoạt
động của con người, trầm tích phù sa cổ hình thành nhóm đất đặc trưng riêng:
đất xám. Với hơn 45 nghìn hecta, tức khoảng 23,4 % diện tích thành phố, đất
xám ở TP. Hồ Chí Minh có ba loại: đất xám cao, đất xám có tầng loang lổ đỏ
vàng và hiếm hơn là đất xám gley. Trầm tích Holocen ở TP. Hồ Chí Minh có

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
21 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
21

www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 22 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

nhiều nguồn gốc: biển, vũng vịnh, sơng biển, bãi bồi... hình thành nhiều loại
đất khác nhau: nhóm đất phù sa biển với 15.100 ha, nhóm đất phèn với
40.800 ha và đất phèn mặn với 45.500 ha. Ngồi ra còn có một diện tích
khoảng hơn 400 ha là "giồng" cát gần biển và đất feralite vàng nâu bị xói mòn
trơ sỏi đá ở vùng đồi gò.
Về thủy văn, nằm ở vùng hạ lưu hệ thống sơng Đồng Nai - Sài Gòn, TP.
Hồ Chí Minh có mạng lưới sơng ngòi kênh rạch rất đa dạng. Sơng Đồng Nai
bắt nguồn từ cao ngun Lâm Viên, hợp lưu bởi nhiều sơng khác, có lưu vực
lớn, khoảng 45.000 km². Với lưu lượng bình qn 20–500 m³/s, hàng năm
cung cấp 15 tỷ m³ nước, sơng Đồng Nai trở thành nguồn nước ngọt chính của
thành phố. Sơng Sài Gòn bắt
nguồn từ vùng Hớn Quản, chảy
qua Thủ Dầu Một đến TP. Hồ Chí
Minh , với chiều dài 200 km và
chảy dọc trên địa phận thành pho
dài 80 km. Sơng Sài Gòn có lưu
lượng trung bình vào khoảng 54
m³/s, bề rộng tại thành phố
khoảng 225 m đến 370 m, độ sâu

Hình 2.2. Bưu điện TP. Hồ Chí Minh.

tới 20 m. Nhờ hệ thống kênh
Rạch Chiếc, hai con sơng Đồng Nai và Sài Gòn nối thơng ở phần nội thành
mở rộng. Một con sơng nữa của TP. Hồ Chí Minh là sơng Nhà Bè, hình thành
ở nơi hợp lưu hai sơng Đồng Nai và Sài Gòn, chảy ra biển Đơng bởi hai ngả
chính Sồi Rạp và Gành Rái. Trong đó, ngả Gành Rái chính là đường thủy
chính cho tàu ra vào bến cảng Sài Gòn. Ngồi các con sơng chính, TP. Hồ Chí
Minh còn có một hệ thống kênh rạch chằng chịt: Láng The, Bàu Nơng, rạch
Tra, Bến Cát, An Hạ, Tham Lương, Cầu Bơng, Nhiêu Lộc-Thị Nghè, Bến

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
22 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
22


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 23 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

Nghé, Lò Gốm, Kênh Tẻ, Tàu Hũ,... Hệ thống sơng, kênh rạch giúp TP. Hồ
Chí Minh trong việc tưới tiêu, nhưng do chịu ảnh hưởng dao động triều bán
nhật của biển Đơng, thủy triều thâm nhập sâu đã gây nên những tác động xấu
tới sản xuất nơng nghiệp và hạn chế việc tiêu thốt nước ở khu vực nội thành.
Nhờ trầm tích Pleistocen, khu vực phía Bắc TP. Hồ Chí Minh có được
lượng nước ngầm khá phong phú. Nhưng về phía Nam, trên trầm tích
Holocen, nước ngầm thường bị nhiễm phèn, nhiễm mặn. Khu vực nội thành
cũ có lượng nước ngầm đáng kể, tuy chất lượng khơng thực sự tốt, vẫn được
khai thác chủ yếu ở ba tầng: 0 – 20 m, 60 – 90 m và 170 – 200 m (tầng trầm
tích Miocen). Tại Quận 12, các huyện Hóc Mơn và Củ Chi, chất lượng nước
tốt, trữ lượng dồi dào, thường được khai thác ở tầng 60 – 90 m, trở thành
nguồn nước bổ sung quan trọng.
2.1.3. Thời tiết, khí hậu

Nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa cận xích đạo, TP. Hồ Chí Minh có
nhiệt độ cao đều trong năm và hai mùa mưa – khơ rõ rệt. Mùa mưa được bắt
đầu từ tháng 5 tới tháng 11, còn mùa khơ từ tháng 12 tới tháng 4 năm sau.
Trung bình, TP. Hồ Chí Minh có 160 tới 270 giờ nắng một thang, nhiệt đó
trung bình 270C, cao nhất lên tới 400C, thấp nhất xuống 13,80C. Hàng năm,
thành phố có 330 ngày nhiệt độ trung bình 25 tới 280C. Lượng mưa trung
bình của thành phố đạt 1.949 mm/năm, trong đó năm 1908 đạt cao nhất 2.718
mm, thấp nhất xuống 1.392 mm vào năm 1958. Một năm, ở thành phố có
trung bình 159 ngày mưa, tập trung nhiều nhất vào các tháng từ 5 tới 11,
chiếm khoảng 90%, đặc biệt hai tháng 6 và 9. Trên phạm vi khơng gian thành

phố, lượng mưa phân bố khơng đều, khuynh hướng tăng theo trục Tây Nam –
Đơng Bắc. Các quận nội thành và các huyện phía Bắc có lượng mưa cao hơn
khu vực còn lại.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
23 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
23


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 24 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

TP. Hồ Chí Minh chịu ảnh hưởng bởi hai hướng gió chính là gió mùa
Tay – Tây Nam và Bắc – Đơng Bắc. Gió Tây – Tây Nam từ Ấn Độ Dương,
tốc độ trung bình 3,6 m/s, vào mùa mưa. Gió Gió Bắc – Đơng Bắc từ biển
Đơng, tốc độ trung bình 2,4 m/s, vào mùa khơ. Ngồi ra còn có gió tín phong
theo hướng Nam – Đơng Nam vào khoảng tháng 3 tới tháng 5, trung bình 3,7
m/s. Có thể nói TP. Hồ Chí Minh thuộc vùng khơng có gió bão. Cũng như
lượng mưa, độ ẩm khơng khí ở thành phố lên cao vào mùa mưa, 80%, và
xuống thấp vào mùa khơng, 74,5%. Trung bình, độ ẩm khơng khí đạt bình
qn/năm 79,5%.
2.1.4. Mơi trường

Với tốc độ gia tăng dân số q nhanh, cơ sở hạ tầng chưa kịp quy hoạch
nâng cấp tổng thể, ý thức một số người dân lại q kém trong nhận thức và
bảo vệ mơi trường chung... Vì vậy, TP. Hồ Chí Minh hiện nay đang phải đối
mặt với vấn đề ơ nhiễm mơi trường q lớn. Hiện trạng nước thải khơng được
xử lý đổ thẳng vào hệ thống sơng ngòi còn rất phổ biến. Nhiều cơ sở sản xuất,
bệnh viện và cơ sở y tế chưa có hệ thống xử lý nước thải là một thực trạng
đáng báo động. Tại cụm cơng nghiệp Tham Lương, nguồn nước bị nhiễm bẩn
bởi chất thải cơng nghiệp với tổng lượng nước thải ước tính 500.000 m³/ngày.
Sơng Sài Gòn, mức độ ơ nhiễm vi sinh chủ yếu do hoạt động ni trồng thuỷ
sản gây ra vượt tiêu chuẩn cho phép đến 220 lần. Cho tới 2008, vẫn chưa có
giải pháp cụ thể nào để chấm dứt tình trạng ơ nhiễm này.
Lượng rác thải ở TP. Hồ Chí Minh lên tới 6.000 tấn/ngày, trong đó một
phần lượng rác thải rắn khơng được thu gom hết. Kết quả quan trắc năm 2007
cho thấy, so với năm 2006, sự ơ nhiễm hữu cơ tăng 2 đến 4 lần. Các phương
tiện giao thơng, hoạt động xây dựng, sản xuất... còn góp phần gây ơ nhiễm
khơng khí. Khu vực ngoại thành, đất cũng bị ơ nhiễm do tồn đọng thuốc bảo
vệ thực vật từ sản xuất nơng nghiệp gây nên.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
24 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
24


www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org www.vinawater.org

Header Page 25 of 113.

Điều tra tình hình sử dụng NL điện và đề xuất các giải
pháp tiết kiệm điện cho
các hộ gia đình tại TP. HCM

Hình 2.3. Ơ nhiễm mơi trường tại các kênh rạch TP. Hồ Chí Minh.

Tình trạng ngập lụt trong trung tâm thành phố đang ở mức báo động cao,
xảy ra cả trong mùa khơ. Diện tích khu vực ngập lụt khoảng 140 km2 với
85% điểm ngập nước nằm ở khu vực trung tâm. Thiệt hại do ngập nước gây

ra ước tính 8 tỷ đồng mỗi năm. Ngun nhân là do hệ thống cống thốt nước
được xây cách đây 50 năm đã xuống cấp. Ngồi ra, việc xây dựng các khu
cơng nghiệp và đơ thị ở khu vực phía nam – khu vực thốt nước của thành
phố này đã làm cho tình hình ngập càng nghiêm trọng hơn.
Trước những bức xúc về thực trạng mơi trường, TP. Hồ Chí Minh đang
khẩn trương tìm mọi cách nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trên
địa bàn. Việc trích ra một nguồn vốn lớn nhiều tỷ đồng đầu tư xây dựng hồ
sinh học cải tạo nước kênh Ba Bò là một ví dụ.

Footer

GVHD: ThS. Vũ Hải
Yến
PageSVTH:
25 ofHồ
113.Thò Bích
Quyên

www.vinawater.or
g
www.vinawater.o
rg

Trang
25