Nghiên cứu đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý an toàn lao động trong xây dựng công trình trung tâm dạy nghề huyện mường chà, tỉnh điện biên

L I CAM OAN
H c viên xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a b n thân h c viên.Các k t
qu nghiên c u và các k t lu n trong lu n v n là trung th c, không sao chép t b t k
m t ngu n nào và d
đ

i b t k hình th c nào.Vi c tham kh o các ngu n tài li u đã

c th c hi n trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tác gi lu n v n

Tr n Trung Toàn

i


L I CÁM

N

Lu n v n Th c s “Nghiên c u đ xu t các gi i pháp t ng c

ng công tác qu n

lý an toàn lao đ ng trong xây d ng công trình Trung tâm d y ngh huy n
M

ng Chà, t nh

i n Biên” đã đ

c h c viên hoàn thành đúng th i gian quy

đ nh và đ m b o đ y đ các yêu c u trong đ c
H c viên xin chân thành cám n TS
Th y l i Hà N i đã t n tình h

ng đ

c phê duy t.

inh Th M nh gi ng viên tr

ng

ih c

ng d n giúp đ đ tác gi hoàn thành lu n v n

này.H c viên c ng xin chân thành cám n các th y cô giáo Tr

ng

i h c

Th y l ivà các th y cô giáo đã tr c ti p nhi t tình gi ng d y h c viên trong su t
quá trình h c t p t i tr

ng.

Tuy nhiên, do trình đ nh n th c c a b n thân còn h n ch , th i gian có h n,

môi tr

ng công tác

n i khó kh n nên lu n v n này không tránh kh i nh ng

t n t i. Vì v y,h c viên mong nh n đ

c nh ng ý ki n đóng góp và h

ng d n

chân thành c a các th y cô giáo, s tham gia và trao đ i nhi t tình c a b n bè và
đ ng nghi p.
H c viên r t mong mu n nh ng v n đ còn t n t i s đ

c phát tri n

m cđ

nghiên c u sâu h n góp ph n ng d ng nh ng ki n th c khoa h c vào ph c v
trong l nh v c ngành xây d ng mang l i hi u qu kinh t cao.
Tác gi xin chân thành cám n!
Hà N i, ngày 15 tháng 8 n m 2016
H C VIÊN

Tr n Trung Toàn

ii

M CL C
CH NG 1
: T NG QUAN V CÔNG TÁC AN TOÀN LAO
NG TRONG
XÂY D NG
.............................................................................................................. 5
1.1 Tình hình ch p hành các quy đ nh v an toàn lao đ ng ....................................... 5
1.1.1 Công tác an toàn lao đ ng t i các doanh nghi p xây d ng .................................. 6
1.1.2 Công tác an toàn lao đ ng t i các công tr ng xây d ng .................................... 7
1.2 Công tác t p hu n v an toàn lao đ ng ............................................................... 12
1.2.1 ánh giá chung v công tác t p hu n an toàn lao đ ng ..................................... 12
1.2.2 nh h ng c a công tác t p hu n đ n tai n n lao đ ng ..................................... 14
1.3 Tình hình s d ng các thi t b b o h lao đ ng.................................................. 18
1.3.1 Các thi t b b o v cá nhân ................................................................................. 18
1.3.2 Thi t b b o v khi s d ng các d ng c c m tay............................................... 19
1.3.3 S d ng bi n báo và tín hi u an toàn.................................................................. 21
CH NG 2
: C S KHOA H C VÀ C S PHÁP LÝ V
M B O AN
TOÀN LAO
NG TRONG XÂY D NG ............................................................ .... 25
2.1 Chính sách, pháp lu t v an toàn lao đ ng ......................................................... 25
2.1.1 Quy đ nh v an toàn lao đ ng ............................................................................. 25
2.1.2 Quy đ nh v hu n luy n an toàn lao đ ng .......................................................... 28
2.2 Nguyên nhân gây tai n n lao đ ng trong xây d ng ............................................ 32
2.2.1 Công tác thi công n n – móng ............................................................................ 32
2.2.2 V n hành máy thi công ....................................................................................... 33
2.2.3 Làm vi c trên cao ............................................................................................... 34
2.2.4 An toàn đi n........................................................................................................ 35

2.2.5 Phòng ch ng cháy n .......................................................................................... 35
2.3 K thu t đ m b o an toàn lao đ ng trong xây d ng........................................... 36
2.3.1 Công tác thi công n n – móng ............................................................................ 36
2.3.2 V n hành máy thi công ....................................................................................... 37
2.3.3 Làm vi c trên cao ............................................................................................... 41
2.3.4 An toàn đi n........................................................................................................ 43
2.3.5 Phòng ch ng cháy n .......................................................................................... 45
CH NG 3
: GI I PHÁP QU N LÝ AN TOÀN LAO
NG TRONG XÂY
D NG CÔNG TRÌNH TRUNG TÂM D Y NGH HUY N M
NG CHÀ, T NH
I N BIÊN
............................................................................................................ 49
3.1 Gi i thi u v d án Trung tâm d y ngh huy n M ng Chà ............................. 49
3.1.1 Qui mô xây d ng ................................................................................................ 49
3.1.2 Ki n trúc ............................................................................................................. 50
3.1.3 K t c u ................................................................................................................ 52
3.1.4 H th ng đi n, ch ng sét, phòng h a ................................................................. 54
3.1.5 Thoát n c: ......................................................................................................... 54
iii


3.2 Phân tích các y u t nguy hi m, có h i đ i v i bi n pháp t ch c thi công c a
công trình ....................................................................................................................... 54
3.2.1 Bi n pháp đ m b o an toàn – v sinh lao đ ng .................................................. 55
3.2.2 ánh giá bi n pháp đ m b o an toàn – v sinh lao đ ng ................................... 59
3.3 Các gi i pháp qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng công trình Trung tâm
d y ngh huy n M ng Chà, t nh i n Biên ................................................................ 61
3.3.1 Các nguy c gây m t an toàn ............................................................................. 61

3.3.2 Gi i pháp k thu t .............................................................................................. 62
3.3.3 Gi i pháp v t ch c th c hi n ........................................................................... 68

K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................................. 72
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................... 74

iv


DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1-1 Dàn giáo công trình dân d ng ....................................................................... 8
Hình 1-2 Tai n n do s p dàn giáo công trình Formusa ................................................ 9
Hình 1-3 Công tr ng g n đ ng dây đi n cao th ........................................................ 9
Hình 1-4 R i dây d n đi n d i đ t .............................................................................. 10
Hình 1-5 Công tác hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng ............................................ 14
Hình 1-6 Công tác hoàn thi n m t công trình dân d ng [2].......................................... 16
Hình 1-7 Hi n tr ng thi công m t công trình dân d ng .............................................. 18
Hình 1-8 S d ng máy khoan c m tay thi u máy hút b i ............................................. 20
Hình 1-9 Hi n tr ng v tai n n đi n gi t khi s d ng máy khoan [11] ...................... 21
Hình 1-10 Hi n tr ng v tai n n do không có bi n c nh báo [19] .............................. 22
Hình 2-1 C thép và h gi ng ch ng b o v mái h móng ........................................... 37
Hình 2-2 S d ng 02 máy đào trong khoang đào.......................................................... 39
Hình 2-3 Công nhân làm vi c trên cao .......................................................................... 42
Hình 2-4 Ph ng ti n b o h cá nhân phòng đi n gi t ................................................. 44
Hình 2-5 Tách ng i b đi n gi t ra kh i ngu n đi n ................................................... 45
Hình 2-6 Hô h p nhân t o cho ng i b đi n gi t ......................................................... 45
Hình 2-7 N i quy phòng cháy, ch a cháy ..................................................................... 47
Hình 3-1 S đ khoang đào ........................................................................................... 64
Hình 3-2 Dàn giáo ......................................................................................................... 65
Hình 3-3 Kê b kích b ng t m ván ................................................................................ 66

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1 So sánh tai n n lao đ ng n m 2014 và 2015 [2] ............................................ 15

vi


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Nh ng n m g n đây, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , s l
công trình xây d ng đ

ng các d án,

c tri n khai, thi công bàn giao đ a vào v n hành, s

d ng ngày càng nhi u. Trong đó nhi u công trình có qui mô l n, k thu t thi
công ph c t p; l c l

ng lao đ ng tham gia, trong đó có c lao đ ng n

t ng nhanh. Các công ngh , thi t b thi công tiên ti n đ

c ngoài

c ng d ng r ng rãi

trên nhi u công trình, đem l i n ng su t, hi u qu lao đ ng cao, ti n đ thi công
đ

c rút ng n, ch t l

Xây d ng t ng b

ng công trình t ng lên đáng k , t o đi u ki n đ ngành

c h i nh p v i khu v c và th gi i.

M c dù, công tác an toàn lao đ ng đã đ

c chú tr ng và t ng c

ng nh m h n

ch th p nh t x y ra tai n n, nh ng tình tr ng tai n n lao đ ng trong l nh v c
xây d ng v n đang

m c cao. Theo th ng kê c a B Lao đ ng - Th

ng binh

và Xã h i, l nh v c xây d ng chi m 30% trên t ng s v tai n n lao đ ng (trong
đó 55% do ngã, 24% v

ng các v n đ v đi n, 10% do s p đ thi t b trên công

trình, 10% liên quan đ n ph

ng ti n b o v cá nhân). Theo th ng kê, nguyên

nhân ch y u đ x y ra tai n n lao đ ng ch t ng
chi m 54,1%, trong đó ng
đ ng cho ng

i là do ng

i s d ng lao đ ng

i s d ng lao đ ng không hu n luy n an toàn lao

i lao đ ng; ng

i s d ng lao đ ng không xây d ng quy trình,

bi n pháp làm vi c an toàn; thi t b không đ m b o an toàn lao đ ng. Ngoài ra,
nguyên nhân t ng

i lao đ ng chi m 24,6% nh : ng

trình quy ph m an toàn lao đ ng; ng

i lao đ ng vi ph m quy

i lao đ ng không s d ng ph

ng ti n

b o v cá nhân, 21,3% còn l i là do các nguyên nhân khách quan khác. M t
khác, trang đi n t c a B Lao đ ng - Th

ng binh và Xã h i c ng cho bi t, có

h n 80% công nhân ngành xây d ng là lao đ ng th i v và lao đ ng t do, ph n
nhi u trong s h ch a đ

c đào t o bài b n nên ý th c v b o h lao đ ng r t
1


kém, ch bi t làm l y ngày công, ít khi quan tâm đ n an toàn lao đ ng. Trong khi
các ch th u v i k thu t, công ngh h n ch , công tác giám sát thi công, đ m
b o an toàn lao đ ng không đ
nh ng v tai n n th

c coi tr ng là m t trong s nguyên nhân d n đ n

ng tâm.

Chính vì v y, công tác qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng c n ph i đ

c

nghiên c u đ đ xu t các gi i pháp hi u qu đ m b o h n ch th p nh t x y ra
tai n n trên các công tr

ng xây d ng.

Công trình trung tâm d y ngh huy n M
n

ng Chà là m t công trình do Nhà

c đ u t xây d ngđ ph c v công tác d y và h c ngh cho huy n M

ng

Chà v i các m c tiêu bình quân hàng n m đào t o ngh cho kho ng 400 lao
đ ng nông thôn, trong đó đào t o, b i d

ng 40 l

t cán b , công ch c xã.

Công trình này có nhi u h ng m c thi công cùng m t lúc, th i gian thi công
ng n. Vì v y, các gi i pháp đ m b o an toàn lao đ ng trong quá trình xây d ng
là r t c n thi t.
Trên c s h th ng pháp lu t v qu n lý an toàn xây d ng t i Vi t Nam, đ tài
t p trung nghiên c u, đánh giá th c tr ng v công tác qu n lý an toàn lao đ ng
trong xây d ng đ đ xu t các gi i pháp k thu t và t ch c th c hi n nh m
nâng cao công tác qu n lý an toàn lao đ ng đ i v i công trình Trung tâm d y
ngh huy n M

ng Chà, t nh i n Biên.

2. M c đích nghiên c u
Nghiên c u đ xu t các gi i pháp k thu t và t ch c th c hi n đ t ng c

ng

hi u qu c a công tác qu n lý an toàn lao đ ng trong quá trình xây d ng công
trình Trung tâm d y ngh huy n M
3. Cách ti p c n và Ph

ng Chà, t nh i n Biên.

ng pháp nghiên c u

Cách ti p c n:
Ti p c n các k t qu đã nghiên c u v k thu t và t ch c đ m b o an toàn lao
đ ng trong l nh v c xây d ng;
2


Các v n b n pháp lu t v an toàn lao đ ng trong xây d ng.
Ph

ng pháp nghiên c u:

Thu th p, phân tích các tài li u liên quan đ n công tác an toàn lao đ ng c a các
công tr
Ph

ng xây d ng hi n nay;

ng pháp chuyên gia: trao đ i v i th y h

ng d n và các chuyên gia có kinh

nghi m nh m đánh giá và đ a ra gi i pháp phù h p nh t.
it

4.

ng và ph m vi nghiên c u

it

ng nghiên c u:

it

ng nghiên c u c a đ tài này là công tác đ m b o an toàn lao đ ng đ i

v i công tr

ng thi công công trình Trung tâm d y ngh huy n M

ng Chà,

t nh i n Biên.
Ph m vi nghiên c u:
Lu n v n t p trung nghiên c u bi n pháp t ng c

ng công tác đ m b o an toàn

đ i v i m t s công tác có nguy c cao x y ra m t an toàn lao đ ng trong quá
trình thi công công trình Trung tâm d y ngh huy n M

ng Chà. C th là công

tác san n n, công tác thi công trên cao và công tác đ m b o an toàn đi n trên
công tr

ng.

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
Ý ngh a khoa h c:
tài này đã t ng k t công tác an toàn lao đ ng trong ngành Xây d ng. Qua k t
qu này s góp ph n tích c c cho công tác qu n lý an toàn lao đ ng trên các
công tr

ng Xây d ng.

Ý ngh a th c ti n:
tài này đã t ng k t v công tác an toàn lao đ ng trên các công tr

ng Xây

d ng, đánh giá th c tr ng v công tác đ m b o an toàn và các gi i pháp c th
đ i v i công tác đ m b o an toàn lao đ ng trên công tr
3

ng thi công công trình

Trung tâm d y ngh huy n M

ng Chà. K t qu này s góp ph n tích c c trong

công tác l p, th m đ nh, th c hi n các bi n pháp đ m b o an toàn lao đ ng đ i
v i t ng công tr

ng c th .

4


CH
NG 1 : T NG QUAN V
TRONG XÂY D NG

CÔNG TÁC AN TOÀN LAO

Nh ng n m g n đây, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , s l
công trình xây d ng đ

NG

ng các d án,

c tri n khai, thi công bàn giao đ a vào v n hành, s

d ng ngày càng nhi u. Các công ngh , thi t b thi công tiên ti n đ

c ng d ng

r ng rãi trên nhi u công trình, đem l i n ng su t, hi u qu lao đ ng cao, ti n đ
thi công đ

c rút ng n, ch t l

ngành Xây d ng t ng b
v sinh lao đ ng đã đ

ng công trình t ng lên đáng k , t o đi u ki n đ

c h i nh p v i khu v c và th gi i. Công tác an toàn c chú tr ng và t ng c

ng nh m h n ch th p nh t x y

ra tai n n.Tuy nhiên, tình tr ng tai n n lao đ ng trong l nh v c Xây d ng x y ra
đang

m c đáng báo đ ng, đ c bi t là t l tai n n lao đ ng ch t ng

g n 40% t ng s ng

i chi m

i ch t[1]. Tình tr ng tai n n lao đ ng t ng cao trong l nh

v c Xây d ng trong nh ng n m v a qua có th do các nguyên nhân chính nh
sau:
-

Vi ph m các quy đ nh v an toàn lao đ ng;

-

Công tác t p hu n v an toàn lao đ ng ch a đ t yêu c u;

-

Vi ph m v vi c trang b và s d ng các thi t b b o h lao đ ng;

Vì v y, trong ch

ng này, tác gi s t p trung đánh giá t ng quan v tình hình

ch p hành các quy đ nh và công tác t p hu n v an toàn lao đ ng, và vi c trang
b , s d ng các thi t b b o h lao đ ng trong l nh v c Xây d ng

Vi t Nam

trong nh ng n m g n đây.
1.1 Tình hình ch p hành các quy đ nh v an toàn lao đ ng
Trong l nh v c Xây d ng, vi c th c hi n các quy đ nh v an toàn - v sinh lao
đ ng

m t s đ n v ch a đ

cán b , nhân viên và ng

c nghiêm túc. Không ít đ n v tuy có t ch c cho

i lao đ ng h c t p và tri n khai th c hi n các quy đ nh

v b o đ m an toàn - v sinh lao đ ng nh ng còn mang tính hình th c, hi u qu
mang l i ch a cao. Tình tr ng an toàn - v sinh lao đ ng không đ m b o trong
5


lao đ ng, đ x y ra cháy n còn khá ph bi n, đ c bi t tai n n lao đ ng có chi u
h

ng gia t ng, mà nguyên nhân ch y u là do ng

i s d ng lao đ ng và ng

i

lao đ ng ch a th c hi n nghiêm túc các quy đ nh v an toàn - v sinh lao đ ng
[1].
1.1.1 Công tác an toàn lao đ ng t i các doanh nghi p xây d ng
Các k t qu kh o sát c a các c qua ch c n ng đã cho th y h u h t các đ n v
đ u b trí cán b làm công tác an toàn - v sinh lao đ ng, trong đó có m t s
đ n v s d ng cán b chuyên trách, v i đa s có chuyên môn, nghi p v v an
toàn - v sinh lao đ ng(h u h t có trình đ cao đ ng, đ i h c) [2], [3]. Nh ng
vi c th c hi n trách nhi m v an toàn – v sinh lao đ ng v n mang tính hình
th c[3].
i v i vi c t ch c m ng l

i an toàn- v sinh viên t i n i lao đ ng, là m t yêu

c u b t bu c theo quy đ nh[4], s đ n v thành l p m ng l

i an toàn- v sinh

viên chi m t l r t th p trong các đ n v có ch c n ng thi công, cá bi t có m t
s đ n v s d ng trên 1.000 lao đ ng v n không thành l p m ng l

i an toàn-

v sinh viên[1].M c dù quy đ nh yêu c u các đ n v s d ng trên 1.000 lao đ ng
ph i thành l p H i đ ng b o h lao đ ng[4], nh ng v n có m t s đ n v thu c
lo i này không thành l p, trong khi m t s đ n v s d ng ít lao đ ng h n l i
thành l p H i đ ng b o h lao đ ng.
V vi c l p k ho ch an toàn- v sinh lao đ ng hàng n m, k t qu kh o sát c a
S Xây d ng Thành ph H Chí Minh cho bi t các đ n v th c hi n r t h n
ch [5].
i v i vi c t ki m tra v an toàn- v sinh lao đ ng, đa s đ n v có ti n hành
t ki m tra toàn di n nh ng t n su t ki m tra chênh l ch nhau khá nhi u, có đ n
v ki m tra 12 l n/n m nh ng c ng cóđ n v ch ki m tra 1 l n/n m, không đúng
quy đ nh yêu c u t i thi u ph i t ki m tra toàn di n 6 tháng/l n[6].M t s công
tr

ng ch a l p s nh t ký an toàn (s nh t ký thi công c ng không ghi chép các

6


thông s v an toàn lao đ ng); doanh nghi p có t ki m tra an toàn lao đ ng trên
công tr

ng nh ng hi u qu ch a cao, n ng tính hình th c[3].

V vi c ban hành n i quy, quy ch v an toàn – v sinh lao đ ng, ph n l n các
đ n v có ban hành n i quy, quy ch đ đi u hành công tác an toàn – v sinh lao
đ ng nh ng vi c qu n lý c th th

ng xuyên thông qua các v n b n đi u hành,

ch đ o còn h n ch , theo k t qu kh o sát c a S Xây d ng Thành ph H Chí
Minh: ch có 4/41 đ n v kê khai có ban hành nh ng v n b n d ng này[5].
1.1.2 Công tác an toàn lao đ ng t i các công tr

ng xây d ng

S Xây d ng Thành ph H Chí Minh đã ki m tra các công tr

ng xây d ng

nh ng công trình có quy mô l n, đang trong quá trình thi công, s d ng nhi u
lao đ ng ch u r i ro nh thi công t ng h m, trên các t ng cao, s d ng các thi t
b có yêu c u nghiêm ng t v an toàn (v n th ng, c n tr c…)[5]. Các công
tr

ng đ u có m t s v n đ v an toàn – v sinh lao đ ng nh trong t ch c

m t b ng công tr

ng, hu n luy n, trang b ph

ng ti n b o h lao đ ng cho

công nhân, qu n lý s d ng các thi t b có yêu c u nghiêm ng t v an toàn…[5].
V t ch c m t b ng công tr

ng xây d ng, các công tr

có thi t k t ng m t b ng công tr
khai t i c ng chính c a công tr
không xu t trình đ

ng đ

c ki m tra đ u

ng xây d ng nh ng không niêm y t công

ng theo quy đ nh, cá bi t có m t s công trình

c thi t k t ng m t b ng công tr

ng xây d ng (3/13 công

trình)[5].
V công tác đ m b o k thu t an toàn v sinh lao đ ng, tai n n ch ng ngã cao và
s d ng đi n đ

c đánh giá là chi m t l l n nh t trên các công tr

d ng. C th , t l tai n n lao đ ng làm ch t ng

ng xây

i do ngã cao chi m 28,1 %,

đi n gi t chi m 19 %[1].
i v i công tác phòng ch ng ngã cao,tình tr ng vi ph m quy đ nh v an toàn
khi làm vi c trên cao khá ph bi n. M t s công tr

7

ng không l p đ t đ b


ph n rào ch n ng n ngã cao t i các mép sàn, h thang máy, l thông t ng, nhi u
v trí ch ch ng dây, thi u b ng c nh báo khu v c nguy hi m (ví d Hình 1-1).

Hình 1-1 Dàn giáo

công trình dân d ng

Hình 1-1 cho th y r t rõ vi c vi ph m quy đ nh v an toàn lao đ ng khi làm vi c

trên dàn giáo: kho ng cách t sàn dàn giáo đ n t
trang b dây an toàn và ph

ng nhà l n h n 20 cm, không

ng ti n b o v cá nhân, không có hàng rào b o v

phía ngoài. Ngoài ra, ch công trình còn cho phép tr em ch i trên dàn giáo.

Th c t cho th y, tình tr ng này x y ra r t ph bi n đ i v i các công trình riêng
l (xây nhà

c a các h gia đình).

8


Hình 1-2 Tai n n do s p dàn giáo
Hình 1-2 th

công trình Formusa

hi n c nh đ nát c a dàn giáo b s p t i công tr

ng d

án

Formusa, Hà T nh do ki m tra k t c u dàn giáo không đ m b o nh ng không
báo cáo [1].

Hình 1-3Công tr

ng g n đ

ng dây đi n cao th

i v i công tác an toàn khi s d ng đi n, k t qu ki m tra t i các công tr
xây d ng v n t n t i các v n đ th

thi công công trình g n đ

ng

ng tr c nh không có bi n pháp b o v khi

ng đi n cao th (ví d nh Hình 1-3); không n i đ t
9


v các t đi n (4/13 công trìnhvi ph m), dây d n đi n không treo mà r i d
(k c trên m t sàn đ ng n

c) - Hình 1-4, không s d ng

iđ t

c m chuyên d ng

ho c s d ng thi t b đi n c m tay nh ng không th c hi n đo cách đi n tr

c

khi đ a vào s d ng[5].

Hình 1-4 R i dây d n đi n d

iđ t

Ngoài công tác an toàn ngã cao và s d ng đi n, công tác phòng ch ng cháy n

c ng r t c n thi t ph i quan tâm vì t l đ x y ra các đám cháy c ng không nh
[2]. H u h t các công trình đã ki m tra đ u không có ho c có nh ng không đ y
đ ph

ng án phòng cháy ch a cháy, c u n n cho công tr

ng. Vi c b trí thi t

b ch a cháy c c b t i các khu v c đang th c hi n nh ng công vi c d x y ra
cháy (thi công hàn, c t, l p đ t các h th ng l nh…) v n ch a đ y đ , nhi u
công trình b trí thi u s l

ng bình ch a cháy, tiêu l nh ch a cháy t i nh ng v

trí này[3],[5].
V công tác t ch c th c hi n an toàn – v sinh lao đ ng trên công tr
công tr

ng, nhi u

ng xây d ng không thành l p Ban an toàn ho c có thành l p nh ng

ho t đ ng kém hi u qu [2]. Công tác giám sát an toàn – v sinh lao đ ng trên
các công tr

ng không đ

còn l ng l o. Th c t

c chú tr ng, s ki m tra c a các c quan ch c n ng

nhi u công trình xây d ng, ch đ u t d án th

ng thuê

các nhà th u đ m trách t ng ph n vi c; các nhà th u l i s d ng cai th u - thuê
các nhóm th thi công. Do đó, v n đ b o đ m an toàn lao đ ng đ

c phó m c

h t cho các cai th u. H n n a, do áp l c v ti n đ công trình, c ng v i khó
10


kh n v tài chính, nên vi c đ u t th c hi n các quy đ nh v b o đ m an toàn lao
đ ng ch a đ

c các nhà th u xây d ng quan tâm đúng m c[5].

i v i công tác qu n lý s d ng các thi t b có yêu c u nghiêm ng t v an toàn,
vi c b trí s d ng thi t b th c t còn nhi u v n đ , nh s d ng v n th ng l ng
nh ng c a ra vào v n th ng t i m t s công trình l p đ t không đúng quy đ nh
(không kín, có th m t phía trong công trình); ho c có v n th ng không có b o
hi m thi t b , trong l ng không dán b ng ch d n v n hành, ho c có tr

ng h p

không có quy t đ nh phân công nhân viên v n hành[5]. Nhi u công tr
không l p ph

ng án v n hành an toàn v n hành c n tr c tháp m c dù s d ng

c n tr c tháp tay ngang có ph m vi ho t đ ng v
tr

ng.

ng

t ra kh i m t b ng công

i v i vi c v n hành c n tr c tháp, vi ph m ph bi n t i các công trình

là không b trí ph c u ho c ph c u ph i làm kiêm nhi m nhi u vi c, không s
d ng còi báo khi c u hàng, v t t , không niêm y t s đ gi i h n t i tr ng- t m
v i c a c n tr c[3].
T nh ng phân tích hi n tr ng th c t v tình hình ch p hành nh ng quy đ nh an
toàn – v sinh lao đ ng c a các doanh nghi p xây d ng c ng nh t i các công
tr

ng xây d ng, có th th y r ng vi c th c hi n t t nh ng quy đ nh an toàn –

v sinh lao đ ng đã có s quan tâm h n t phía ng
th c v nh ng quy đ nh này c a ng

i lao đ ng c ng đ

tình tr ng tai n n lao đ ng t i các công tr
v n có chi u h

i s d ng lao đ ng và ý
c nâng cao. Tuy nhiên,

ng xây d ng trên ph m v c n

ng gia t ng (n m sau cao h n n m tr

c

c) mà nguyên nhân

chính v n là s thi u trách nhi m c a các đ n v s d ng lao đ ng và s ch
quan, thi u ý th c c a chính nh ng ng

i lao đ ng trong vi c th c hi n nh ng

quy đ nh v an toàn – v sinh lao đ ng khi th c hi n các công vi c n ng nh c t i
hi n tr

ng. Vì v y, công tác qu n lý an toàn – v sinh lao đ ng c n ph i đ

t ng c

ng đ yêu c u các doanh nghi p Xây d ng ph i th c hi n nghiêm ch nh

các quy đ nh v an toàn lao đ ng nh m tránh các tai n n lao đ ng x y ra.

11

c

1.2 Công tác t p hu n v an toàn lao đ ng
1.2.1

ánh giá chung v công tác t p hu n an toàn lao đ ng

M i công trình xây d ng đ

c xây d ng theo m t thi t k và công ngh k thu t

riêng c ng nh xây d ng trong nh ng đi u ki n môi tr

ng khác nhau. Quá

trình t khi kh i công cho đ n khi hoàn thành công trình th

ng kéo dài, ph

thu c vào quy mô và tính ch t ph c t p v k thu t c a t ng công trình. Quá
trình thi công đ

c chia thành nhi u giai đo n, m i giai đo n thi công l i chia

thành nhi u công vi c khác nhau, các công vi c ch y u di n ra ngoài tr i ch u
tác đ ng r t l n c a các nhân t môi tr

ng x u nh m a, n ng nóng, b i, n ...

Do đó, các cá nhân tham giacác ho t đ ng xây d ng th

v i môi tr

ng xuyên ph i ti p xúc

ng t i n i xây d ng công trình c ng nh các lo i máy xây d ng và

các d ng c lao đ ng nên r t d x y ra các tai n n lao đ ng và phát sinh các
b nh ngh nghi p. Vì v y, đ đ m b o an toàn cho ng
nâng cao ch t l

i và thi t b c ng nh

ng xây d ng công trình, các đ n v s d ng lao đ ng ph i h t

s c coi tr ng công tác t p hu n v an toàn lao đ ng.
B Lao đ ng - Th

ng binh và Xã h i (B L TBXH) [7]đã công b ngành Xây

d ng là m t trong 11 ngành có nguy c cao v tai n n lao đ ng. Công b này
đ

c cho là do ngành xây d ng là ngành có l c l

c n

ng lao đ ng cao th 4 trong

c, trong đó kho ng 80% công nhân xây d ng hi n nay làm vi c có tính

th i v , ch a đ

c đào t o bài b n, thi u chuyên môn và ch a đáp ng đ

nh ng yêu c u v tính chuyên nghi p trên công tr

c

ng.

ánh giá chung v công tác hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng, theo đánh
giá c a C c An toàn lao đ ng thu c B L TBXH[1],công tác hu n luy n này
đã có nh ng chuy n bi n tích c c v c n i dung và ph
trong nh ng n m v a qua; s ng

iđ

ng pháp hu n luy n

c hu n luy n t ng d n theo các n m.

i ng cán b làm công tác qu n lí Nhà n

cđ

c nâng cao trình đ nghi p v

thông qua các khoá hu n luy n, t p hu n v ch đ , chính sách; k n ng và
nghi p v thanh tra; t p hu n gi ng viên, đào t o chuyên môn v giám sát môi
12

tr

ng và b nh ngh nghi p, phòng ch ng b nh b i ph i si líc, … M c dù đã có

s c g ng trong công tác hu n luy n v an toàn - v sinh lao đ ng nh ng trong
th c t s l

ng ng

iđ

c hu n luy n v an toàn - v sinh lao đ ng còn ít. C c

An toàn lao đ ng [7]c ng cho bi t ch có kho ng g n 10% s cán b làm công
tác an toàn - v sinh lao đ ng
l n là đ

các doanh nghi p nhà n

c hu n luy n nghi p v và b i d

c, liên doanh, t nhân

ng ki n th c v an toàn - v sinh

lao đ ng.
V vi c đào t o v an toàn lao đ ng trong h th ng giáo d c, vi c đ a các ki n
th c v an toàn - v sinh lao đ ng vào gi ng d y trong h th ng giáo d c, đào

t o và d y ngh ch a đ

c nhi u và còn ch m[3]. Vi c xây d ng giáo trình và

ph bi n ki n th c an toàn - v sinh lao đ ng trong h th ng giáo d c và đào t o,
d y ngh v n còn ch a đ

c tiêu chu n hoá, còn thi u nhi u n i dung.

giáo viên, hu n luy n viên ch a đ

i ng

c đào t o m t cách có h th ng v ki n th c

an toàn - v sinh lao đ ng c ng nh ch a có nh ng hi u bi t c b n v lu t pháp
an toàn - v sinh lao đ ng[3].
V ch t l

ng và ph

ng pháp hu n luy n, ch t l

c a các l p hu n luy n ch a đáp ng đ

ng và n i dung hu n luy n

c các yêu c u phát tri n hi n nay nh :

an toàn trong s d ng công ngh m i; các y u t đ c h i, nguy c r i ro m i;

c p nh t các ph

ng pháp c i thi n đi u ki n lao đ ng m i, các tiêu chu n an

toàn - v

sinh lao đ ng qu c t , khoa h c v

c i thi n đi u ki n lao

đ ng,...Ph

ng pháp gi ng d y n ng v lý thuy t, ít th c ti n, thi u hình nh,

c nh báo, thí nghi m, d ng c tr c quan, th c hành, mô hình mô ph ng (Hình
1-5) ... d n đ n hi u qu gi ng d y ch a đ

công nhân đ

c cao. Ngoài ra, s l

ng cán b ,

c đào t o so v i qui đ nh c a pháp lu t là quá ít và không đ

ki m tra, ki m soát v m t ch t l
doanh nghi p t

c

ng, đ c bi t là khi xu t hi n m t s lo i hình

nhân cung c p d ch v hu n luy n an toàn – v sinh lao

đ ng[1].

13


Hình 1-5 Công tác hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng
Hình 1-5 là nh ch p trong m t bu i hu n luy n v công tác an toàn – v sinh lao

đ ng. Hình nh này cho th y, đ n v này đã ch p hành quy đ nh v công tác
hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng nh ng ph

ng pháp hu n luy n ch thông

qua b ng vi c phát tài li u và thuy t trình không có hình nh, không có mô hình,
do đó có th làm cho hi u qu c a công tác hu n luy n này không đ t hi u qu
cao.
1.2.2

nh h

ng c a công tác t p hu n đ n tai n n lao đ ng

V tình hình tai n n lao đ ng, theo thông báo c a C c An toàn lao đ ng [1], m i
n mc n

c có t i h n 600 ng

i ch t vì tai n n lao đ ng. L nh v c Xây d ng

là m t trong hai l nh v c ngh x y ra tai n n lao đ ng ch t ng

inhi u nh t. M t

trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng ch t ng

i là do đ n

v s d ng lao đ ng t ch c hu n luy n v các bi n pháp đ m b o an toàn lao
đ ng ch a đ t hi u qu theo yêu c u.

14


B ng 1.1 So sánh tai n n lao đ ng n m 2014 và 2015 [2]
Ch tiêu th ng kê

TT

N m 2014 N m 2015

T ng/gi m

1

S v

6.709

7.620

+911 (13,6 %)

2

S n n nhân

6.941

7.785

+844 (12,2 %)

3

S v có ng

592

629

+37 ( 6,2%)

4

S ng

i ch t

630

666

+36 (5,7%)

5

S ng

i b th

1.544

1.704

+160 (10,4 %)

6

S lao đ ng n

2.136

2.432

+296 (13,9%)

i ch t

ng n ng

B ng 1.1 cho th y các ch tiêu th ng kê v tai n n lao đ ng c a n m 2015

đ u t ng so v i n m 2014. Thông báo v tình hình tai n n lao đ ng c a C c An
toàn lao đ ng [1] cho th y l nh v c xây d ng đ x y ra nhi u tai n n lao đ ng
ch t ng

i nh t (35,2% t ng s v tai n n ch t ng

i và 37,9% t ng s ng

i

ch t) và c ng là l nh v c có s v tai n n nghiêm tr ng nhi u nh t trong n m
2015 (4 v trong t ng s 6 v tai n n nghiêm tr ng). C c An toàn lao đ ng c ng
ch ra r ng ng
ng

i s d ng lao đ ng không hu n luy n an toàn lao đ ng cho

i lao đ ng là m t trong n m nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng

(9,7% t ng s v do nguyên nhân này).
Hình 1-6 cho th y m t s công nhân đang vi c trên cao khi thi công hoàn thi n

m t công trình dân d ng – m t công vi c đ

c cho là có t l x y ra tai n n lao

đ ng nhi u nh t trong l nh v c xây d ng. M c dù đang làm vi c trên cao
ngoài tr i, nh ng nh ng công nhân này đang làm vi c trong tình tr ng không có
rào b o v , sàn c a dàn giáo không đ m b o và không có thi t b b o h . Hình
nh này có th nói lên m t s ch quan, thi u hi u bi t v đi u ki n m t an toàn
lao đ ng và m t ph n là do công tác hu n luy n v an toàn lao đ ng đ i v i c
ng

i s d ng lao đ ng và ng

i lao đ ng ch a đ

15

c coi tr ng.


Hình 1-6 Công tác hoàn thi n m t công trình dân d ng [2]

Ngoài ra, trong l nh v c xây d ng đã đ x y ra r t nhi u v tai n n lao đ ng
nghiêm tr ng và s v tai n n v n gia t ng nh ng công tác hu n luy n v an
toàn lao đ ng t i các công tr

ng xây d ng v n ch a đ

c đ cao và v n b cho

là m t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng. V tai n n
x y ra ngày 22/8/2008 t i công trình nhà dân (huy n Hóc Môn) làm ch t m t

công (sinh n m 1986) do b ngã t trên cao vào l ch l p thang máy[2].V tai
n n th hai x y ra ngày 28/8/2008 t i công trình xây d ng tr m nghi n xi m ng
(qu n 9) làm ch t m t công nhân (sinh n m 1982) do b ngã dàn giáo t trên cao
– nguyên nhân c a 2 v tai n n này đ
luy n, c nh báo cho ng

c xác đ nh m t ph n là do không hu n

i lao đ ng khi làm vi c trên cao [2].

Ngoài nh ng v tai n n do ngã t trên cao, nh ng n m v a qua đã ch ng ki n
nhi u v tai n n khi đang khai thác đá ph c v các công trình xây d ng; nhi u
v tai n n do s t l mái h đào, đi n gi t, do l i v n hành máy thi công … t t c
nh ng v tai n n k trên đ u có m t ph n nguyên nhân đ n t công tác hu n
luy n v an toàn lao đ ng. Ví d : khi khai thác đá ph i đ
t khai thác theo đi u ki n đ a hình c ng nh ph

c hu n luy n v th

ng c a các phi n đá, công tác

an toàn n mìn trong khai thác đá đ đ m b o an toàn khi khai thác đá
sau.

16

các đ t


M t s công trình nghiên c u đã ch ra r ng tình tr ng an toàn có nh h

ng

đáng k đ n hành vi an toàn cá nhân, và gi a hành vi an toàn cá nhân và vi c
th c hi n đ m b o an toàn lao đ ng có t
v y, nh h

ng quan khá ch t ch [8],[9]. Nh

ng c a tình tr ng an toàn đ i v i hành vi an toàn cá nhân đã chuy n

bi n thành các k t qu th c hi n an toàn lao đ ng. Do đó, vi c nâng cao tình
tr ng an toàn là m t bi n pháp hi u qu đ c i thi n công tác an toàn lao đ ng,
nói m t cách khác là c n ph i coi tr ng công tác t p hu n v an toàn lao đ ng
trong m i công tác trên công tr

ng.

đánh giá v t m quan tr ng c a hu n luy n an toàn lao đ ng, v n hóa an toàn
và tình tr ng an toàn đã đ

c nghiên c u t nh ng n m cu i c a th k tr

c

[10]. Zohar[9] cho r ng có th đo l ng đ c tình tr ng an toàn b ng ph ng pháp
đ nh l

ng b ng 8 nhân t trong đó, ông nh n m nh t m quan tr ng c a hu n

luy n an toàn lao đ ng. Ông là ng

i đ u tiên nghiên c u đ nh l

ng v v n hoá

an toàn và tình tr ng an toàn v i công trình “tình tr ng an toàn trong các t ch c
công nghi p: lý lu n và th c ti n”.
trên s phi u đi u tra thu đ

đ a ra ph

ng pháp này, Zohar đã d a

c t 400 công nhân làm vi c trong 20 t ch c và s

d ng phép phân tích nhân t .
T nh ng đánh giá chung và nh h

ng c a công tác hu n luy n an toàn lao

đ ng đ n tai n n lao đ ng, chúng ta có th th y r ng công tác hu n luy n và t p
hu n v ý th c ch p hành các quy đ nh v an toàn lao đ ng c ng nh các k
thu t đ m b o an toàn lao đ ng đang đ

c cho là m t trong nh ng nguyên nhân

ch y u gây ra tai n n lao đ ng trong l nh v c xây d ng. Vì v y, ng

i s d ng

lao đ ng c n ph i coi tr ng công tác t p hu n v an toàn lao đ ng tr

c khi th c

hi n các công vi c đ c bi t ph i th

ng xuyên c p nh t nh ng k thu t an toàn

phù h p v i công ngh xây d ng m i c ng nh quy trình v n hành nh ng thi t
b hi n đ i … đ t p hu n đ i v i cán b qu n lý v an toàn lao đ ng c ng nh
đ i v i ng

i lao đ ng.
17


1.3 Tình hình s d ng các thi t b b o h lao đ ng
C c An toàn lao đ ng [1] cho bi t s d ng các thi t b b o h lao đ ng không
đúng quy trình ho c lo i thi t b b o h lao đ ng là nh ng nguyên nhân chính
d n đ n các tai n n lao đ ng trên các công tr

ng xây d ng ngày càng nhi u.

Trong đó, không trang b đ thi t b b o h cá nhân và các b ph n b o v cho
các d ng c , máy ph c v trong xây d ng là r t ph bi n.
1.3.1 Các thi t b b o v cá nhân
Các công tr

ng không trang b đ b o h lao đ ng cho công nhân ph bi n là

thi u qu n, gi y b o h lao đ ng, ch y u ch trang b m và áo. M t vài công
tr

ng có tình tr ng c p phát đ b o h lao đ ng cho các đ i tr

tr c ti p cho ng

i lao đ ng (2/13 công tr

ng, không c p

ng) – theo k t qu ki m tra an toàn

lao đ ng c a S Xây d ng Thành ph H Chí Minh [5].

Hình 1-7 Hi n tr

ng thi công m t công trình dân d ng

Hình 1-7 là m t ví d c th v tình tr ng thi u ph

ng ti n b o h cá nhân khi

đang làm vi c trên cao. Hình nh này cho th y ch có m t s ng

i s d ng m

b o h lao đ ng (02 cán b k thu t – góc trên bên trái không s d ng m b o
18

h ), m t vài ng

i s d ng gang tay nh ng không có ng

i nào s d ng dây an

toàn trong khi đang thi công trên cao. Ngoài ra, công trình này còn không trang
b các rào ch n cho dàn giáo. Th c tr ng này v n đang ti p di n
công trình nhà

riêng l c a các h gia đình trong ph m vi c n

Vi c s d ng ph
đ , th
nhi u tr

h u h t các
c.

ng ti n b o h lao đ ng c a công nhân c ng còn nhi u v n

ng là công nhân không s d ng đ trang b b o h lao đ ng đ

c c p,

ng h p không s d ng giày b o h , không đ i m b o h ,không đeo

dây an toàn khi làm vi c trên cao. Theo đi u tra c a C c An toàn lao đ ng [1],

nhi u công tr
cá nhân cho ng

ng đ

c ch th u trang b đ y đ ph

ng ti n b o h lao đ ng

i lao đ ng nh ng h không s d ng vì c m th y v

ng víu. Lý

do này cho th y nh n th c không đ y đ v nguy c m t an toàn lao đ ng do
không s d ng thi t b b o h cá nhân.
1.3.2 Thi t b b o v khi s d ng các d ng c c m tay
Trong các công tr

ng xây d ng, d ng c s d ng đi n c m tay đ

c s d ng

r t ph bi n nh máy mài, khoan, c t, đ m bê tông, … Khi các b ph n b o v
c a các d ng c này b h ng ho c h dây d n đi n, ch m đi n ra v máy, dây
d n không đ m b o, c u dao đi n,

c m đi n … s gây ra nhi u tai n n lao

đ ng.
Khi các b ph n b o v c a các d ng c này b h ng, các m nh d ng c , v t li u

gia công v ng b n ra, b i trong khi đang thao tác làm phát sinh nhi u tai n n do
h p che ch n b h ng ho c không đóng l i; b t không ch c ch n; h ng kính
ch n b i; thi u thi t b hút b i (Hình 1-8). Ngoài ra, ng
b nh ngh nghi p nh b nh ph i do b i …

19

i lao đ ng có th b