Nghiên cứu ảnh hưởng của vận hành hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông kôn hà thanh đến ngập lụt vùng hạ du

L IC M

N

Trong quá trình h c t p và làm lu n v n t t nghi p cao h c, đ
giúp đ c a các th y, cô giáo tr
PGS.TS. Ph m Th H

ng

cs

i h c Th y l i, đ c bi t là cô giáo

ng Lan, cùng s n l c c a b n thân.

n nay, tác

gi đã hoàn thành lu n v n th c s k thu t, chuyên ngành Th y v n h c v i
đ tài “ Nghiên c u nh h

ng c a v n hành h th ng h ch a trên l u v c

sông Kôn - Hà Thanh đ n ng p l t vùng h du”.
Các k t qu đ t đ

c là nh ng đóng góp nh trong vi c xây d ng quy

trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh. Tuy nhiên,
trong khuôn kh lu n v n, do đi u ki n th i gian và trình đ còn h n ch nên
không th tránh kh i nh ng thi u sót. Tác gi r t mong nh n đ

c nh ng l i

ch b o và góp ý c a các th y, cô giáo và các đ ng nghi p.
Tác gi bày t lòng bi t n sâu s c t i Cô giáo PGS.TS. Ph m Th
H

ng Lan đã h

ng d n, ch b o t n tình và cung c p các ki n th c khoa

h c c n thi t trong quá trình th c hi n lu n v n. Xin chân thành c m n các
th y, cô giáo b môn K thu t sông và Qu n lý thiên tai, Mô hình toán và d
báo KTTV, khoa Th y v n, phòng

ào t o

i h c và Sau

i h c tr

ng

i h c Th y L i đã t o m i đi u ki n thu n l i cho tác gi hoàn thành t t
lu n v n th c s c a mình.
Tác gi chân thành c m n C c Qu n lý tài nguyên n

c đã t o đi u

ki n cung c p các tài li u liên quan và giúp đ tác gi hoàn thành lu n v n.

Tác gi xin chân thành c m n các b n bè đ ng nghi p và gia đình đã
đ ng viên, khích l tác gi trong quá trình h c t p và th c hi n lu n v n này.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

H c viên
Nguy n Tu n Anh


L I CAM K T
Tôi cam k t đây là công trình nghiên c u đ c l p c a b n thân v i s
giúp đ c a giáo viên h

ng d n.

Các thông tin, d li u, s li u nêu trong lu n v n đ

c trích d n rõ ràng,

đ y đ v ngu n g c. Nh ng s li u thu th p và t ng h p c a cá nhân đ m
b o tính khách quan và trung th c.
H c viên

Nguy n Tu n Anh


M CL C

M
U ................................................................................................................................. 1
1. Tính c p thi t ..........................................................................................................................1
2. M c tiêu c a lu n v n. ............................................................................................................2
3. i t ng và ph m vi nghiên c u. .........................................................................................2
4. Cách ti p c n và ph ng pháp nghiên c u. ...........................................................................2
5. N i dung và b c c c a lu n v n. ..........................................................................................3
CH NG I T NG QUAN NGHIÊN C U V N HÀNH H CH A
N NG P L T
H DU ..................................................................................................................................... 4
1.1. Nghiên c u trên th gi i ......................................................................................................4
1.2. Nghiên c u Vi t Nam.......................................................................................................9
1.2.1. Quy trình v n hành h ch a .................................................................................................. 10
1.2.2. H th ng công ngh h tr v n hành .................................................................................... 13

1.3.

nh h

ng nghiên c u trên h th ng sông Kôn - Hà Thanh ............................................14

CH NG II
C I M A LÝ T NHIÊN L U V C SÔNG KÔN - HÀ THANH..... 15
2.1. c đi m đ a lý t nhiên......................................................................................................15
2.1.1. V trí đ a lý ............................................................................................................................ 15
2.1.2. c đi m đ a hình, đ a m o .................................................................................................. 15
2.1.3. c đi m đ a ch t th nh ng .............................................................................................. 16
2.1.4. Th m ph th c v t ................................................................................................................ 17
2.1.4.1. Cây công nghi p và cây nông nghi p ............................................................................. 17
2.1.4.2. R ng................................................................................................................................ 17

2.1.5. c đi m m ng l i sông ngòi ............................................................................................. 18
2.1.6. c đi m khí h u .................................................................................................................. 20
2.1.7. c đi m m ng l i tr m quan tr c trên l u v c sông Kôn ................................................. 23
2.1.8. c đi m dòng ch y.............................................................................................................. 25
2.1.8.1. Dòng ch y n m ............................................................................................................... 25
2.1.8.2. Dòng ch y l ................................................................................................................... 27
2.1.8.3. Dòng ch y mùa ki t ........................................................................................................ 29
2.1.9. Tình hình khai thác tài nguyên n c trên l u v c ................................................................ 30
2.1.9.1. Tình hình khai thác tài nguyên n c............................................................................... 30
2.1.9.2. Tình hình chuy n n c trên l u v c ............................................................................... 35

2.2.

c đi m kinh t - xã h i.....................................................................................................35

2.2.1. Tình hình kinh t ................................................................................................................... 35
2.2.2. Tình hình xã h i .................................................................................................................... 36
2.2.2.1. Dân s ............................................................................................................................. 36
2.2.2.2. Lao đ ng, vi c làm.......................................................................................................... 37
2.2.2.3. Giáo d c và đào t o ........................................................................................................ 37
2.2.2.4. Y t .................................................................................................................................. 38


CH NG III NG D NG MÔ HÌNH TÍNH TOÁN NH H NG C A V N HÀNH
H TH NG H CH A TRÊN L U V C SÔNG KÔN
N VÙNG H DU .................. 39
3.1. ng d ng mô hình Hec-ResSim mô ph ng ch đ v n hành h th ng h ch a th ng
ngu n làm biên đ u vào tính toán th y l c h du ......................................................................39
3.1.1. Gi i thi u tóm t t mô hình Hec-ResSim ............................................................................... 39
3.1.2. Thi t l p mô đun v n hành h th ng h ch a th ng ngu n. ............................................... 42

3.1.2.1. Xây d ng m ng l i mô ph ng v n hành liên h ch a th ng ngu n sông Kôn .......... 42
3.1.2.2. Thi t l p đ u vào mô hình Hec-ResSim ......................................................................... 43
3.1.3. Hi u ch nh và ki m đ nh mô hình ......................................................................................... 46
3.1.4. Tính toán xác đ nh quá trình x c a các h ch a th ng ngu n theo ch đ v n hành........ 49
3.1.4.1. Nguyên t c v n hành x n c gi m l h du c a các h ch a ....................................... 49
3.1.4.2. Các ph ng án v n hành các h ch a............................................................................. 52
3.1.4.3. Tính toán xác đ nh quá trình x c a các h ch a th ng ngu n theo ch đ v n hành.. 55

3.2. ng d ng mô hình Mike 11 và công c vi n thám tính toán xác đ nh ng p l t t i các
vùng ng p l t trong h th ng ......................................................................................................68
3.2.1. Gi i thi u mô hình Mike 11 .................................................................................................. 68
3.2.1.1. u đi m n i tr i .............................................................................................................. 69
3.2.1.2. C s lý thuy t ................................................................................................................ 69
3.2.1.3. Các gi thi t c b n......................................................................................................... 70
3.2.1.4. H ph ng trình c b n .................................................................................................. 70
3.2.1.5. Thu t toán ....................................................................................................................... 72
3.2.1.6. C u trúc mô hình............................................................................................................. 73
3.2.1.7. Kh n ng ng d ng c a mô hình .................................................................................... 74
3.2.2. Thi t l p các mô đun và s li u đ u vào cho mô hình th y l c ............................................ 75
3.2.2.1. Các lo i thông tin, d li u c n t ng h p, phân tích x lý và nh p vào mô hình............. 75
3.2.2.2. T ng h p, phân tích x lý d li u đ a hình ..................................................................... 75
3.2.2.3. T ng h p, phân tích x lý d li u th y v n .................................................................... 76
3.2.3. Thi t l p biên tính toán cho mô hình th y l c ...................................................................... 77
3.2.4. Hi u ch nh và ki m đ nh mô hình ......................................................................................... 78
3.2.4.1. Hi u ch nh mô hình MIKE 11 ........................................................................................ 78
3.2.4.2. Ki m đ nh mô hình MIKE 11 ......................................................................................... 79
3.2.5. Phân tích đánh giá đánh giá nh h ng v n hành h th ng h ch a đ n ng p l t h du. .. 80
3.2.5.1. nh h ng c a vi c v n hành h th ng h ch a đ n h du............................................ 80
3.2.5.2. Xây d ng b n đ ng p l t ............................................................................................... 83

CH NG IV
XU T CÁC GI I PHÁP QU N LÝ GI M NG P ÚNG CHO H DU
L U V C SÔNG KÔN - HÀ THANH .................................................................................. 89
4.1. Gi i pháp công trình ............................................................................................................89
4.1.1. Xây d ng h th ng các đê bao, đê khoanh vùng b o v khu v c tr ng đi m ....................... 89
4.1.2. C ng c h th ng h ch a và kiên c hóa các h th ng kênh m ng n i đ ng. .................. 89
4.1.3. Ho ch đ nh l i hành lang thoát l (c m m c ch gi i hành lang thoát l ). ........................... 90
4.1.4. M r ng các lòng sông thoát l và t ng c ng kh n ng thoát l cho các c a sông nh
n o vét, n n dòng ............................................................................................................................ 91


4.1.5. Xây d ng, m r ng kh u đ các c u, c ng và xây d ng b sung h th ng đ ng giao
thông ............................................................................................................................................... 93

4.2. Gi i pháp phi công trình ......................................................................................................93
4.2.1. Gi i pháp tr ng r ng, c i t o r ng ........................................................................................ 93
4.2.2. Chuy n đ i c c u cây tr ng................................................................................................. 95
4.2.3. Xây d ng h th ng c nh báo l và xây d ng b n đ c nh báo ng p l t. .............................. 96
4.2.4. Xây d ng ph ng pháp d báo, c nh báo l đ n h và c nh báo ng p l t h l u h khi x
l l n ho c do r i ro v đ p. ........................................................................................................... 98
4.2.5. Gi i pháp v n hành h ch a.................................................................................................. 100
4.2.6. Quy ho ch các khu dân c , các khu kinh t t p trung........................................................... 100
4.2.7. Nâng cao nh n th c c ng đ ng ............................................................................................. 100
4.2.8. C ch chính sách ................................................................................................................. 104
4.2.9. ng d ng công ngh thông tin trong phòng ch ng l , gi m ng p úng h du. ...................... 105

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................................. 106
1. K t lu n: ..................................................................................................................................106
2. Ki n ngh : ................................................................................................................................106
TÀI LI U THAM KH O ....................................................................................................... 108

PH L C BÁO CÁO.............................................................................................................. 109


DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 2.1: S đ m ng l

i sông su i l u v c sông Kôn - Hà Thanh ................................... 20

Hình 2.2: S đ m ng l

i tr m khí t

ng th y v n ............................................................ 25

Hình 2.3: S đ h th ng h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh................................. 32
Hình 3.1: S đ c u trúc v n hành mô hình Hec-ressim ...................................................... 41
Hình 3.2: M ng l i h ch a th ng ngu n l u v c sông Kôn mô ph ng trong mô hình
Hec-ResSim.. ........................................................................................................................... 43
Hình 3.3: Thi t l p s li u đ u vào mô hình HEC - RESSIM .............................................. 44
Hình 3.4: Ti u l u v c trên l u v c sông Kôn tính đ n tr m th y v n Bình T ng và
giao di n input trong mô hình HEC RESSIM ......................................................................... 45
Hình 3.5: M ng l

i sông Kôn ph c v cho hi u ch nh, ki m đ nh mô hình Hec-ResSim . 46

Hình 3.6: K t qu hi u ch nh mô hình mô ph ng Hec-ResSim theo ph ng án 3 cho tr n
l n m 1987.. ........................................................................................................................... 47
Hình 3.7: K t qu ki m đ nh mô hình mô ph ng Hec-ResSim cho n m 2005 .......................... 48
Hình 3.8: Mô hình Hec-ResSim s d ng đ tính toán v n hành x n
Hình 3.9: Mô t h ph

c ............................. 54

ng trình Saint-Vernant ................................................................... 72

Hình 3.10: H th ng các đi m l

i ......................................................................................... 72

Hình 3.11: B n đ mô hình s đ cao (DEM) sông Kôn ........................................................ 76
Hình 3.12: S đ th y l c mô hình Mike 11 khu v c h l u sông Kôn ................................. 77
Hình 3.13: K t qu hi u ch nh mô hình MiKe 11 ................................................................... 79
Hình 3.14: K t qu quá trình m c n

c.................................................................................. 80

Hình 3.15: K t qu gi m l t i Th nh Hòa n m 1987 ............................................................ 82
Hình 3.16: K t qu gi m l t i Th nh Hòa n m 2007 ............................................................ 82
Hình 3.17: K t qu gi m l t i Th nh Hòa n m 2009 ............................................................ 83
Hình 3.18: B n đ ng p l t ng v i l t nhiên n m 2007..................................................... 85
Hình 3.19: B n đ ng p l t ng v i k ch b n x l theo ph

ng án v n hành tr n l 2007 .. 86

Hình 3.20: Bi u đ so sánh di n tích ng p tr n l 2007 ......................................................... 87
Hình 3.21: Bi u đ so sánh di n tích ng p ng tr n l 2007 khi qua đi u ti t c a các h ..... 88
Hình 4.1: Hành lang b o v sông theo cách qu n lý c a M ................................................ 91
Hình 4.2: Mô hình xây nhà v

t l ....................................................................................... 92

Hình 4.3: Công c c nh báo l s m ph c v cho công tác phòng ch ng l ......................... 99
Hình 5.1: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a thu đi n V nh S n A ................................. 110
Hình 5.2: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a V nh S n B ................................................. 111


Hình 5.3: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a thu đi n Trà Xom 1 ................................... 112
Hình 5.4: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a

nh Bình .................................................. 113

Hình 5.5: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a Núi M t....................................................... 114
Hình 5.6: Quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a Thu n Ninh ................................................. 115
Hình 5.7: Bi u đ đi u ph i h V nh S n A ......................................................................... 115
Hình 5.8: Bi u đ đi u ph i h V nh S n B ......................................................................... 116
Hình 5.9: Bi u đ đi u ph i h Trà Xom 1 .......................................................................... 116
Hình 5.10: Bi u đ đi u ph i h

nh Bình ........................................................................... 117

Hình 5.11: Bi u đ đi u ph i h Núi M t .............................................................................. 117
Hình 5.12: Mô hình Hec-ResSim s d ng đ tính toán v n hành x n
Hình 5.13: V n hành n m h Trà Xom n m 1987 theo Ph
Hình 5.14: V n hành n m h
Hình 5.15: Quá trình M c n

Hình 5.18: Quá trình M c n

c tr m Bình T

Hình 5.21: Quá trình M c n

ng tr n l 2007 theo Ph

Hình 5.24: Quá trình M c n

Hình 5.27: Quá trình M c n

Hình 5.30: Quá trình M c n

ng án 2 .................................. 127

ng án 3 .................................. 129

Hình 5.33: V n hành n m h Thu n Ninh n m 1987 theo Ph
Hình 5.35: Quá trình l u l

ng tr m Bình T

ng án 2 ............... 128

ng án 3 ..................................... 128

nh Bình n m 1987 theo Ph

Hình 5.34: V n hành n m h Núi M t n m 1987 theo Ph

ng án 2 ............... 126

ng án 2 ..................................... 127

ng tr n l 2009 theo Ph

Hình 5.31: V n hành n m h Trà Xom n m 1987 theo Ph
Hình 5.32: V n hành n m h

ng án 2 .................................. 126

nh Bình n m 2009 theo Ph
c tr m Bình T

ng án 2 ............... 125

ng án 2 ..................................... 125

ng tr n l 2007 theo Ph

Hình 5.28: V n hành n m h Trà Xom n m 2009 theo Ph
Hình 5.29: V n hành n m h

ng án 2 .................................. 124

nh Bình n m 2007 theo Ph
c tr m Bình T

ng án 1 ............... 123

ng án 2 ..................................... 124

ng tr n l 1987 theo Ph

Hình 5.25: V n hành n m h Trà Xom n m 2007 theo Ph
Hình 5.26: V n hành n m h

ng án 1 .................................. 123

nh Bình n m 1987 theo Ph
c tr m Bình T

ng án 1 ............... 122

ng án 1 ..................................... 122

ng tr n l 2009 theo Ph

Hình 5.22: V n hành n m h Trà Xom n m 1987 theo Ph
Hình 5.23: V n hành n m h

ng án 1 .................................. 121

nh Bình n m 2009 theo Ph
c tr m Bình T

ng án 1 ............... 120

ng án 1 ..................................... 121

nh Bình n m 2007 theo Ph

Hình 5.19: V n hành n m h Trà Xom n m 2009 theo Ph

Hình 5.20: V n hành n m h

ng án 1 .................................. 120

ng tr n l 1987 theo Ph

Hình 5.16: V n hành n m h Trà Xom n m 2007 theo Ph
Hình 5.17: V n hành n m h

ng án 1 ..................................... 119

nh Bình n m 1987 theo Ph
c tr m Bình T

c ............................. 119

ng án 3 ................................ 129

ng án 3...................................... 130

ng tr n l 1987 theo Ph

ng án 3 ................ 130


Hình 5.36: Quá trình M c n

c tr m Bình T

ng tr n l 1987 theo Ph

Hình 5.37: V n hành n m h Trà Xom n m 2007 theo Ph
Hình 5.38: V n hành n m h

ng án 3 ............... 131

ng án 3 ..................................... 131

nh Bình n m 2007 theo Ph

ng án 3 .................................. 132

Hình 5.39: V n hành h Thu n Ninh n m 2007 theo Ph

ng án 3 ........................................ 132

Hình 5.40: V n hành n m h Núi M t n m 2007 theo Ph

ng án 3...................................... 133

Hình 5.41: Quá trình l u l
Hình 5.42: Quá trình m c n

ng tr m Bình T

ng tr n l 2007 theo Ph

ng án 3 ................ 133

c tr m Bình T

ng tr n l 2007 theo Ph

ng án 3 ................ 134

Hình 5.43: V n hành n m h Trà Xom n m 2009 theo Ph
Hình 5.44: V n hành n m h

ng án 3 ..................................... 134

nh Bình n m 2009 theo Ph

ng án 3 .................................. 135

Hình 5.45: V n hành h Thu n Ninh n m 2009 theo Ph

ng án 3 ........................................ 135

Hình 5.46: V n hành n m h Núi M t n m 2009 theo Ph

ng án 3...................................... 136

Hình 5.47: Quá trình l u l
Hình 5.48: Quá trình m c n

ng tr m Bình T

ng tr n l 2009 theo Ph

ng án 3 ................ 136

c tr m Bình T

ng tr n l 2009 theo Ph

ng án 3 ................ 137


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 2.1: Các tr m đo khí t
B ng 2.2:

ng, th y v n trong vùng ........................................................ 23

c tr ng dòng ch y các sông trong vùng............................................................ 26

B ng 2.3: T n su t dòng ch y n m. (Theo n m thu v n) .................................................... 26
B ng 2.4: Bi n đ ng dòng ch y tháng qua các n m t i các tr m đo ..................................... 26
B ng 2.5: Mô hình phân ph i dòng ch y n m 1978-1979 t i Bình T
B ng 2.6:

ng ........................... 27

c tr ng l thi t k các tr m ............................................................................... 28

B ng 2.7:
c tr ng l ti u mãn (tháng V, VI), l s m (tháng VIII, IX), l mu n (tháng
XII, I) thi t k tr m Bình T ng.............................................................................................. 28
B ng 2.8: T ng l
B ng 2.9:

ng l l n nh t th i đo n t i Bình T

c tr ng Qmax, W7 ngày max tr m Bình T

ng ................................................ 29
ng (tri u m3) .............................. 29

B ng 2.10: Kh n ng x y ra ki t ngày nh nh t n m t i tr m Bình T ng (%) ........................... 30
B ng 2.11: Dòng ch y nh nh t t i các tr m trong và lân c n l u v c ................................... 30
B ng 2.12: K t qu tính toán t n su t dòng ch y ki t ............................................................. 30
B ng 2.13: L u l

ng n

c sau khi phát đi n đ

c chuy n qua sông Kôn ........................... 35

B ng 3.1: Di n tích các l u v c khu gi a ............................................................................. 45
B ng 3.2: Các thông s chính đ

c hi u ch nh theo các giá tr c a ba ph

B ng 3.3: Ch s Nash theo các ph

ng án ............... 47

ng án ........................................................................... 47

B ng 3.4: K t qu ki m đ nh ................................................................................................. 48
B ng 3.5: Các ph ng án m c n c tr c l và m c n c đón l c a các h ch a trong
mùa l ........ .............................................................................................................................. 53
B ng 3.6: Các tr n l l n ....................................................................................................... 53
B ng 3.7: T ng l ng l gi m đ c c a các h ch a trong các tr n l theo các ph ng án
v n hành..... .............................................................................................................................. 55
B ng 3.8: Hi u qu gi m l t i tr m th y v n Bình Nghi theo các ph
B ng 3.9: M c n

c quy t đ nh v n hành c a h Trà Xom ................................................. 57

B ng 3.10: K t qu gi m l tr n l 1987 c a h Trà Xom theo ph
B ng 3.11: M c n

c quy t đ nh v n hành c a h

B ng 3.12: K t qu gi m l tr n l 1987 c a h
B ng 3.13: M c n

ng án v n hành ............ 57

nh Bình ............................................... 58
nh Bình theo ph

ng án v n hành .......... 58

c quy t đ nh v n hành c a h Thu n Ninh ............................................. 59

B ng 3.14: K t qu gi m l tr n l 1987 c a h Thu n Ninh theo ph
B ng 3.15: M c n

ng án v n hành ..... 55

ng án v n hành ....... 59

c quy t đ nh v n hành c a h Núi M t .................................................. 60

B ng 3.16: K t qu gi m l tr n l 1987 c a h Núi M t theo ph

ng án v n hành........... 60


B ng 3.17: K t qu gi m l cho tr m Bình Nghi n m 1987 ................................................... 61
B ng 3.18: K t qu gi m l tr n l 2007 c a h Trà Xom theo ph
B ng 3.19: K t qu gi m l tr n l 2007 c a h

ng án v n hành ............ 62

nh Bình theo ph

ng án v n hành .......... 62

B ng 3.20: K t qu gi m l tr n l 2007 c a h Thu n Ninh theo ph
B ng 3.21: K t qu gi m l tr n l 2007 c a h Núi M t theo ph

ng án v n hành ....... 63
ng án v n hành........... 64

B ng 3.22: K t qu gi m l cho tr m Bình Nghi n m 2007 ................................................... 64
B ng 3.23: K t qu gi m l tr n l 2009 c a h Trà Xom theo ph

B ng 3.24: K t qu gi m l tr n l 2009 c a h

ng án v n hành ............ 65

nh Bình theo ph

ng án v n hành .......... 66

B ng 3.25: K t qu gi m l tr n l 2009 c a h Thu n Ninh theo ph

ng án v n hành ....... 67

B ng 3.26: K t qu gi m l tr n l 2009 c a h Núi M t theo ph

ng án v n hành ........ 67

B ng 3.27: K t qu gi m l cho tr m Bình Nghi n m 2009 ................................................... 68
B ng 3.28: D li u đ a hình..................................................................................................... 75
B ng 3.29: Các tr m th y v n s d ng tính toán .................................................................... 77
B ng 3.30: D li u th y v n c n thu th p là các tr n l x y ra vào ........................................ 77
B ng 3.31: Thông s tr n l đ a vào hi u ch nh mô hình....................................................... 78
B ng 3.32: Th i đo n thu th p s li u..................................................................................... 78
B ng 3.33: Thông s tr n l đ a vào ki m đ nh mô hình ....................................................... 79
B ng 3.34: Th i đo n thu th p s li u ki m đ nh ................................................................... 79
B ng 3.35: K t qu gi m l t i Th nh Hòa theo ph

ng án v n hành.................................... 81

B ng 3.36: B ng k t qu gi m l t i hai đi m ki m soát Bình Nghi và Th nh Hòa ............ 83
B ng 3.37: Di n tích ng p l t ng v i l 2007 ch a qua đi u ti t .......................................... 86

B ng 3.38: B ng th ng kê di n tích ng p ng v i các c p đ sâu .......................................... 87
B ng 5.1: Thông s k thu t các h ch a.............................................................................. 109
B ng 5.2: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a thu đi n V nh S n A ................... 109
B ng 5.3: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a V nh S n B ................................... 110
B ng 5.4: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a thu đi n Trà Xom 1 ..................... 111
B ng 5.5: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a

nh Bình ...................................... 112

B ng 5.6: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a Núi M t ......................................... 113
B ng 5.7: B ng tra quan h F=f(Z) và W=f(Z) h ch a Thu n Ninh ................................... 114
B ng 5.8: Th ng kê các lo i đ t trong khu v c nghiên c u (
B ng 5.9:

n v : ha) ............................. 118

c tr ng hình thái l u v c sông.......................................................................... 118


1

M

U

1. Tính c p thi t
H du l u v c sông Kôn - Hà Thanh là thành ph Quy Nh n là t nh l
Bình

nh và là m t trong 8 đô th lo i 1 tr c thu c t nh c a Vi t Nam, là

trung tâm kinh t , chính tr , v n hoá, khoa h c k thu t và du l ch l i th
xuyên b ng p l t và h n hán. Chính ph và chính quy n đ a ph

ng

ng r t quan

tâm đ n công tác phòng ch ng l t bão, gi m nh thiên tai cho thành ph Quy
Nh n và các huy n lân c n, đ c bi t là các huy n V nh Th nh, Tây S n, Vân
Canh, Tuy Ph
th y đi n đ

c, Hoài Nh n, Hoài Ân. Hàng lo t các công trình th y l i,
c xây d ng v a ph c v phát tri n kinh t xã h i, v a phòng

ch ng, gi m nh thiên tai.
Hi n nay theo th ng kê các h ch a thu c l u v c sông Kôn - Hà
Thanh có 06 h ch a có dung tích t 30 tri u m3 tr lên, trong đó g m các h
ch a: Trà Xom 1 (Wtb= 39,5 tri u m3; Whi = 21,2 tri u m3, CSLM = 20MW);
Thu n Ninh (Wtb= 35,4 tri u m3; Ft
m3; Whi = 109,6 tri u m3, Ft
Whi = 209 tri u m3, Ft

i = 1.036 ha), Núi M t (Wtb= 111 tri u

i = 8.760 ha),

nh Bình (Wtb= 226 tri u m3;

i = 15.515 ha), V nh S n A (Wtb= 34 tri u m3; Whi

= 22 tri u m3, CSLM = 66MW), V nh S n B (Wtb= 97 tri u m3; Whi = 80
tri u m3).
Cho đ n nay các h th y đi n và th y l i trên đã đi vào v n hành, h
Núi M t v n hành n m 1986, h

nh Bình v n hành n m 2009, h V nh S n

A và V nh S n B n m 1994.
Nhi m v chính c a các h ch a th y đi n, th y l i xây d ng trên đ a
bàn là: Phát đi n, t

i, tham gia vào vi c c t gi m l vào mùa m a và ch ng

h n vào mùa khô cho vùng đ ng b ng và h l u. Tuy nhiên m t v n đ đ t ra
là các công trình này g n nh ho t đ ng đ c l p, m c đ ph i h p c a các
công trình này trong h th ng v m t ngu n đi n, c ng nh vi c ph i h p


2

gi m l , t ng dòng ch y v mùa ki t ch a đ
v n hành h ch a th

c ch t ch và nh h

ng vi c

ng ngu n đ n h du nh th nào c ng ch a đ

c

nghiên c u m t cách đ y đ và do nhi u ch th qu n lý. Do đó, vi c v n
hành x l c a các h ch a trên l u v c nh h
h du (l n m 2013 gây ng p l t

ng nghiêm tr ng đ n ng p l t

thành ph Quy Nh n và các huy n lân

c n, đ c bi t là các huy n V nh Th nh, Tây S n, Vân Canh, Tuy Ph

c, Hoài

Nh n, Hoài Ân).
Xu t phát t th c t trên, lu n v n s ti p c n v i tên đ tài là: “Nghiên
c u nh h

ng c a v n hành h th ng h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà

Thanh đ n ng p l t vùng h du”.
2. M c tiêu c a lu n v n.
- Nghiên c u mô ph ng ch đ v n hành h th ng h ch a th
ngu n làm c s cho tính toán nh h
- Nghiên c u nh h

ng

ng ch đ v n hành h ch a đ n h du.

ng v n hành h th ng h ch a đ n ng p l t

h

du.
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u.

Toàn b l u v c sông Kon - Hà Thanh thu c đ a bàn t nh Bình

nh,

v i t ng di n tích là 3.809 km2 (g m: l u v c sông Kôn là 3.102 km2 và l u
v c sông Hà Thanh là 707 km2).
4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u.

Trong nghiên c u ch y u s d ng các ph
1- Ph

ng pháp sau:

ng pháp th ng kê và x lý s li u: Ph

d ng trong vi c x lý các tài li u v đ a hình, khí t

ng pháp này đ

cs

ng, th y v n, thu l c

ph c v cho các tính toán, phân tích c a lu n v n.
2- Ph

ng pháp mô hình toán: Mô hình th y v n th y l c đ

đ mô ph ng các k ch b n tính toán đi u ti t h c ng nh s
ng p l t

h du.

nh h

c dùng
ng t i


3

3- Ph

ng pháp k th a: Trong quá trình th c hi n, lu n v n c n

tham kh o và k th a các k t qu có liên quan đã đ

c nghiên c u tr

c đây

c a các tác gi , c quan và t ch c khác. Nh ng th a k nh m làm k t qu
tính toán c a lu n v n phù h p h n v i th c ti n c a vùng nghiên c u.
5. N i dung và b c c c a lu n v n.
Lu n v n đ

c trình bày v i b c c nh sau:

-M đ u
- Ch

ng 1: T ng quan nghiên c u v n hành h ch a đ n ng p l t h du

- Ch

ng 2:

c đi m đ a lý t nhiên l u v c sông Kôn - Hà Thanh

- Ch

ng 3:

ng d ng mô hình tính toán nh h

ng c a v n hành h

th ng h ch a trên l u v c sông Kôn đ n vùng h du
- Ch

ng 4:

xu t các gi i pháp qu n lý gi m ng p úng cho h du

l u v c sông Kôn - Hà Thanh
- K t lu n và ki n ngh


4

CH

NG I

T NG QUAN NGHIÊN C U V N HÀNH H
N NG P L T

CH A

H DU

1.1. Nghiên c u trên th gi i
V n hành h ch a là m t m t trong nh ng v n đ đ

c chú ý nghiên

c u t p trung nhi u nh t trong l ch s hàng tr m n m c a công tác quy ho ch,
qu n lý h th ng ngu n n

c, 2004). Nghiên c u v n hành qu n lý h th ng

h ch a luôn phát tri n cùng th i gian nh m ph c v các yêu c u phát tri n
c a xã h i. M c dù đã đ t đ

c nh ng ti n b v

t b c trong nghiên c u qu n

lý v n hành h ch a nh ng cho đ n th i đi m hi n t i không có m t l i gi i
chung cho m i h th ng mà tùy đ c thù c a t ng h th ng s có các l i gi i
phù h p.
Trong nh ng n m 70, vi c ng d ng lý thuy t đi u khi n và phân tích
h th ng đã r t r ng rãi trong các ngành kinh t , qu c phòng. Các ch

ng

trình qui ho ch tuy n tính và qui ho ch đ ng nh GAM, GAM-MINOS đ

c

các nhà quy ho ch thu l i áp d ng hi u qu trong qui ho ch, đi u hành h
th ng công trình thu l i, nh t là h th ng các công trình h ch a.
Nh ng n m 80, các bài toán xác su t th ng kê ng d ng trong thu l i
đã đ

c chú ý đ n lý thuy t phân tích đ b t đ nh, đ tin c y r i ro c a h

th ng. Các tác gi Mays L. W, Tung Y. K... công b nhi u k t qu

ng d ng

lý thuy t này trong l nh v c k thu t thu l i và thi t k đê.
T nh ng n m 90, công ngh GIS (h th ng thông tin đ a lý) cùng
nh ng ph n m m tin h c đ y hi u l c ra đ i đã mang l i s c m nh m i trong
vi c thu th p, phân tích, đánh giá c ng nh th hi n các k t qu ph c v vi c
tính toán ki m soát l trên h th ng sông và phân tích ng p l t trên lãnh th .
Các thu t toán t đ ng dò tìm t i u đ

c áp d ng r ng rãi. Các công ngh

m i c a ngành vi n thám, rađa, v tinh đã và đang th c s thay đ i ph

ng


5

th c thu nh p thông tin trong công tác phòng ch ng bão - l .
Nh v y, đã xu t hi n và h i t nh ng c s lý lu n v ph

ng pháp

tính và mô hình toán, cùng các công ngh thông tin hi n đ i trong nghiên c u,
tính toán thu v n, thu l c, làm c s cho vi c nghiên c u đi u hành h
th ng liên h ch a. Tuy nhiên, đó m i ch là nh ng nghiên c u v k thu t c
b n, còn khi v n d ng t h p chúng trong đi u hành h th ng h ch a cho

t ng l u v c c th còn g p r t nhi u h n ch , khó kh n.
T nh ng phân tích trên cho th y v n hành h th ng h th ng h ch a
ph c v đa m c tiêu là m t quá trình ph c t p, b chi ph i b i nhi u y u t
ng u nhiên, trong khi ph i th a mãn các yêu c u h u nh đ i ngh ch c a các
ngành dùng n

c nên m c dù đã đ

c đ u t nghiên c u r t bài b n và chi

ti t nh ng các ng d ng thành công ch y u g n li n v i đ c thù t ng h
th ng, không có ph

ng pháp lu n, công c có th dùng chung cho m i h

th ng. Có th tóm t t các ph

ng pháp xây d ng quy trình v n hành h th ng

h ch a thành 03 nhóm chính: mô ph ng; t i u; k t h p gi a mô ph ng và
t i u.
Ph

ng pháp mô ph ng: Mô hình mô ph ng k t h p v i đi u hành h

ch a bao g m tính toán cân b ng n
đ il
tr

c c a đ u vào, đ u ra h ch a và bi n

ng tr . K thu t mô ph ng đã cung c p c u n i t các công c gi i tích

c đây cho phân tích h th ng h ch a đ n các t p h p m c đích chung

ph c t p. Theo Simonovic, các khái ni m v mô ph ng là d hi u và thân
thi n h n các khái ni m mô hình hoá khác. Các mô hình mô ph ng có th
cung c p các bi u di n chi ti t và hi n th c h n v h th ng h ch a và quy
t c đi u hành chúng (ch ng h n đáp ng chi ti t c a các h và kênh riêng bi t
ho c hi u qu c a các hi n t

ng theo th i gian khác nhau). Th i gian yêu

c u đ chu n b đ u vào, ch y mô hình và các yêu c u tính toán khác c a mô
ph ng là ít h n nhi u so v i mô hình t i u hoá. Các k t qu mô ph ng s d


6

dàng th a hi p trong tr

ng h p đa m c tiêu. H u h t các ph n m m mô

ph ng có th ch y trong máy vi tính cá nhân đang s d ng r ng rãi hi n nay.
H n n a, ngay sau khi s li u yêu c u cho ph n m m đ

c chu n b , nó d

dàng chuy n đ i cho nhau và do đó các k t qu c a các thi t k , quy t đ nh
đi u hành, thi t k l a ch n khác nhau có th đ

c đánh giá nhanh chóng. Có

l m t trong s các mô hình mô ph ng h th ng h ch a ph bi n r ng rãi
nh t là mô hình HEC-5, phát tri n b i Trung tâm k thu t th y v n Hoa K .
M t trong nh ng mô hình mô ph ng n i ti ng khác là mô hình Acres, t ng
h p dòng ch y và đi u ti t h ch a (SSARR), mô ph ng h th ng sóng t
tác (IRIS). Gói ph n m m phân tích quy n l i các h s d ng n

ng

c (WRAP).

M c dù có s n m t s các mô hình t ng quát, v n c n thi t ph i phát tri n các
mô hình mô ph ng cho m t (h th ng) h ch a c th vì m i h th ng h
ch a có nh ng đ c đi m riêng.
Ph

ng pháp t i u: K thu t t i u hoá b ng quy ho ch tuy n tính

(LP) và quy ho ch đ ng (DP) đã đ
qu n lý tài nguyên n

c s d ng r ng rãi trong quy ho ch và

c. Nhi u công trình nghiên c u áp d ng k thu t h

th ng cho bài toán tài nguyên n

c Yeh (1985), Simonovic (1992) và Wurbs

(1993). Young (1967) l n đ u tiên đ xu t s d ng ph

ng pháp h i quy

tuy n tính đ xây d ng quy t c v n hành chung t k t qu t i u hoá. Ph
pháp mà ông đã dùng đ
c b n ph

c g i là “quy ho ch đ ng (DP) Monte-Carlo”. V

ng pháp c a ông dùng k thu t Monte-Carlo t o ra m t s chu i

dòng ch y nhân t o. Quy trình t i u thu đ
t o sau đó đ
nh h

ng

c c a m i chu i dòng ch y nhân

c s d ng trong phân tích h i quy đ c g ng xác đ nh nhân t

ng đ n chi n thu t t i u. Các k t qu là m t x p x t t c a quy trình

t i u th c. M t mô hình quy ho ch đ thi t k h th ng ki m soát l h ch a
đa m c tiêu đã đ

c phát tri n b i Windsor (1975). Karamouz và Houck

(1987) đã đ ra quy t c v n hành chung khi s d ng quy ho ch đ ng (DP) và


7

h i quy (DPR). Mô hình DPR s d ng h i quy tuy n tính nhi u bi n đã đ
Bhaskar và Whilach (1980) g i ý. M t ph

c

ng pháp khác xác đ nh quy trình

đi u hành m t h th ng nhi u h ch a khác là quy ho ch đ ng b t đ nh
(Stochastic Dynamic Programing – SDP). Ph

ng pháp này yêu c u mô t rõ

xác su t c a dòng ch y đ n và t n th t. Ph
(1971), Louks và nnk (1981) và nhi u ng
hoá th

ng đ

ng pháp này đ

c Butcher

i khác s d ng. Mô hình t i u

c s d ng trong nghiên c u đi u hành h ch a s d ng dòng

ch y d báo nh đ u vào. Datta và Bunget (1984) đ xu t m t quy trình đi u
hành h n ng n cho h ch a đa m c tiêu t m t mô hình t i u hoá v i m c
tiêu c c ti u hoá t n th t h n ng n. Nghiên c u ch ra r ng khi có m t s
đánh đ i gi a m t đ n v l
t

ng tr và m t đ n v l

ng x t các giá tr đích

ng ng thì phép gi i t i u hoá ph thu c vào dòng ch y t

ng lai b t đ nh

c ng nh d ng hàm t n th t. Áp d ng mô hình t i u hoá cho đi u hành h
ch a đa m c tiêu là khá khó kh n. S khó kh n trong áp d ng bao g m phát
tri n mô hình, đào t o nhân l c, gi i bài toán, đi u ki n th y v n t
đ nh, s b t l c đ xác đ nh và l
gi a nhà phân tích v i ng

ng lai b t

ng hóa t t c các m c tiêu và m i t

i s d ng. M t ph

ng pháp khác đang đ

ng tác

cs

d ng hi n nay đ gi i thích tính ng u nhiên c a đ u vào là logic m . Lý
thuy t t p m đã đ

c Zadeth (1965) gi i thi u. Nhi u ph n m m v n hành

t i u h th ng h ch a đã đ

c xây d ng, tuy nhiên kh n ng gi i quy t các

bài toán th c t v n còn h n ch . Các ph n m m t i u hi n nay nói chung
v n ch đ a ra l i gi i cho nh ng đi u ki n đã bi t mà không đ a ra đ

c các

nguyên t c v n hành h u ích. Ph n l n các ph n m m v n hành h ch a đ

c

k t n i v i mô hình di n toán l d a trên mô hình Muskingum hay sóng đ ng
h c nh các ph n m m th

ng m i MODSIM, RiverWare, CalSIM. i u này

r t h n ch cho vi c đi u hành ch ng l và không áp d ng đ
có nh h

ng c a th y tri u hay n

c cho l u v c

c v t. Các nghiên c u m i nh t g n đây


8

v đi u hành ch ng l c ng ch đ
Ph

c áp d ng cho h th ng m t h .

ng pháp k t h p: Theo Wurb (1993), trong t ng quan v các nhóm

mô hình chính s d ng trong thi t l p quy trình v n hành h th ng h ch a đã
t ng k t “M c dù, t i u hóa và mô ph ng là hai h

ng ti p c n mô hình hóa

khác nhau v đ c tính, nh ng s phân bi t rõ ràng gi a hai h

ng này là khó

vì h u h t các mô hình, xét v m c đ nào đó đ u ch a các thành ph n c a
hai h

ng ti p c n trên”. Wurb c ng đ c p đ n nhóm Quy ho ch m ng l

i

dòng (Network Flow Programming) nh là m t k t h p hoàn thi n c a hai
h

ng ti p c n t i u và mô ph ng. Trong các quy trình t i u ph c v bài

toán liên h ch a (Labadie, 2004) thì c hai nhóm quy ho ch n b t đ nh
(Implicit stochastic optimization) và quy ho ch hi n b t đ nh (Explicit
stochastic optimization) đ u c n có mô hình mô ph ng đ ki m tra các quy
trình t i u đ

c thi t l p.

Tóm l i, ph

ng pháp mô ph ng v n là ph

ng pháp đ

c s d ng

nhi u nh t trong phân tích v n hành h th ng h ch a và cho k t qu hoàn
toàn ch p nh n đ

c. Trong h u h t các bài toán c th thì mô hình mô ph ng

c ng không th thi u trong vi c xác đ nh các quy trình v n hành.
T i khu v c châu Á, các nghiên c u v các bi n pháp ch ng l và đi u
hành h th ng đa h ch a ch ng l đ

c phát tri n m nh m

Trung Qu c

trong nh ng n m g n đây. Hi u qu c a vi c đi u ti t h ch ng l đ
hi n rõ trong vi c ch ng l 100 n m vào n m 1995
1998

sông Tr

ng Giang. Nh n th c đ

c th

sông Liaohe và l n m

c t m quan tr ng c a vi c đi u

hành h th ng đa h ch a ph c v ch ng l , n m 1998 chính ph Trung Qu c
đã giao cho C c Phòng ch ng L l t và H n hán Qu c gia và 3 tr

ng đ i

h c:

i nV

i h c Công ngh Dalian,

i h c H H i và

i h c Thu

Hán th c hi n d án “H th ng qu n lý tích h p trong ki m soát l b ng các
h ch a (Integrated Management System for Flood Control of Reservoirs)


9

trong 05 n m v i nhi m v là thi t l p h th ng ph n m m ki m soát l cho
h th ng đa h ch a, thu th p và x lý s li u t ng th theo th i gian th c,
phân tích m a, d báo l , trao đ i d li u trên toàn qu c thông qua h c s
d li u l n trên máy tính. K t qu c a d án là b ch

ng trình ph n m m và

b c s d li u có th s d ng b i trung tâm đi u hành ch ng l và các h
ch a đ n l . Các k t qu này đã đ

c đ ng t i trên nhi u t p chí Khoa h c

qu c t . Cu i n m 2005 t i Trung Qu c đã t ch c m t H i th o qu c t v
đi u hành các h th ng h ch a đa m c tiêu. Các báo cáo đ u t p trung vào
hai v n đ chính là xác đ nh các đ
mô ph ng và ph
ph

ng pháp đ

1.2. Nghiên c u

ng cong quy trình theo các ph

ng pháp t i u. Trong đó, ph

ng pháp mô ph ng v n là

c s d ng nhi u h n.
Vi t Nam

V n hành h th ng liên h ch a

Vi t Nam nói chung ch a đ

trung nghiên c u. M t s nghiên c u liên quan đã đ
ng đ
cđ nl .

ng, B

c ti n hành ch y u t p trung vào nhi m v ch ng l . M t

s nghiên c u v n hành h đi u ti t c p n
c pn

ct p

c các c quan nghiên

c u c a các B Nông nghi p và PTNT, B Tài nguyên và Môi tr
Công th

ng pháp

c m i t p trung vào các m c tiêu

c bi t, các nghiên c u ch a mang tính h th ng liên h ,

và ph c v đa m c tiêu.
Vi t Nam các h ch a trên các h th ng sông v i nhi u m c đích
khác nhau đã và đang đ

c ti n hành xây d ng, nh h th ng h ch a trên

sông H ng, sông Ba, sông Sê San, sông

ng Nai v.v..

i n hình nh t là h

th ng h ch a trên h th ng sông H ng g m các h ch a S n La, Hoà Bình,
Tuyên Quang, Thác Bà và t

ng lai có thêm h Lai Châu. Các h ch a này

làm nhi m v chính là c t l vào mùa l , sau đó là phát đi n, cung c p n
mùa c n, ngoài ra còn ph c v giao thông, du l ch, nuôi tr ng thu s n v.v...

c

10

1.2.1. Quy trình v n hành h ch a
- Nhi m v "Rà soát th ng kê các h ch a th y đi n th y l i có dung
tích t 0,5 tri u m3 tr lên" thu c ngu n v n đ i ng d án “Xây d ng quy
trình và t ng c

ng n ng l c c p phép khai thác, s d ng tài nguyên n

c cho

th y đi n” - Hoàn thành n m 2009.
K t qu c a nhi m v là b ng th ng kê các h ch a th y đi n, th y l i
trên ph m vi toàn qu c có dung tích t 0,5 tri u m3 tr lên trong đó có l u
v c sông Kôn - Hà Thanh.
Nhi m v này ti n hành đi u tra, thu th p thông tin d li u c a t t c
các h ch a có dung tích t 500.000 m3 tr lên, trong đó bao g m c các h
ch a s xây d ng quy trình v n hành liên h ch a thu c d án này, tuy nhiên
các thông tin v th c t quá trình v n hành h ch a, nh ng khó kh n, thu n
l i trong quá trình v n hành trong nh ng n m qua ch a đ

c đi u tra, thu

th p.
- Xây d ng b n đ l u v c các c p sông c a h th ng sông Mi n Trung
và Tây Nguyên (Hoàn thành n m 2008).
S n ph m c a d án là b b n đ các c p sông thu c vùng Mi n Trung
và Tây Nguyên, k t qu c a d án này dùng đ tham kh o trong quá trình xây
d ng, thi t l p và ch y mô hình toán, th y v n c a d án.
- Xây d ng danh m c l u v c sông Vi t Nam (hoàn thành n m 2009).

S n ph m d án là danh m c t t c các l u v c sông Vi t Nam, k t qu
c a d án này là tài li u tham kh o cho xây d ng quy trình v n hành liên h
ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh.
- D án “ i u tra tài nguyên n
n

c th i vào ngu n n

tài nguyên n

c, tình hình khai thác, s d ng và x

c trên l u v c sông Trà Khúc - Kôn” do C c Qu n lý

c th c hi n (Hoàn thành n m 2007).

S n ph m c a d án dùng đ tham kh o trong quá trình xây d ng quy


11

trình v n hành liên h ch a sông Kôn - Hà Thanh.
- D án “Xây d ng b n đ nguy c ng p l t t nh Bình

nh” th c hi n

t tháng 01/2007 đ n tháng 3/2009 do k s Nguy n V n Lý làm ch nhi m
cùng các đ ng nghi p thu c ài Khí t

ng Th y V n khu v c Nam Trung B .

D án đã ti n hành thu th p các b n đ k thu t s t l 1/10.000; các
y u t đ a hình đ a m o; các s li u v dân sinh, kinh t xã h i, b n đ quy
ho ch phát tri n kinh t vùng.

ã đi u tra thu th p t ng c ng 233 v t l trên

các sông L i Giang, La Tinh, Kôn và Hà Thanh.

ã đo t ng c ng 71 m t c t

th y l c: Sông L i Giang: 22 m t c t; sông La Tinh: 12 m t c t và trên sông
Kôn - Hà Thanh: 37 m t c t.
-

tài nghiên c u khoa h c c p B “Nghiên c u xây d ng công ngh

d báo l và c nh báo ng p l t cho các sông chính t nh Bình
Hòa” do TS

nh và Khánh

ng Thanh Mai ch nhi m có th k th a s li u.

- Quy ho ch th y l i sông Kone – Hà Thanh – La Tinh. S n ph m c a
d án dùng đ tham kh o trong quá trình xây d ng quy trình v n hành liên h
ch a sông Kôn - Hà Thanh.
- D án“Quy ho ch th y l i khu v c mi n Trung giai đo n 2012-2020
và đ nh h

ng đ n n m 2050 trong đi u ki n bi n đ i khí h u, n

c bi n

dâng” c a Vi n Quy ho ch th y l i.
K t qu c a d án: Th t

ng chính ph đã cho ban hành Quy t đ nh

s 1588/Q -TTg ngày 24 tháng 10 n m 2012 v vi c Phê duy t Quy ho ch
th y l i khu v c mi n Trung giai đo n 2012 - 2020 và đ nh h
2050 trong đi u ki n bi n đ i khí h u, n

ng đ n n m

c bi n dâng.

S n ph m c a d án dùng đ tham kh o trong quá trình xây d ng quy
trình v n hành liên h ch a sông Kôn - Hà Thanh.
- Các D án L p quy trình v n hành liên h ch a đã và đang tri n khai
th c hi n, bao g m:


12

+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông H ng trong
mùa l (đã k t thúc); L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông
H ng trong mùa c n đang tri n khai th c hi n.
+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Ba;
+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Vu Gia-Thu

B n;
+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Srêpôk;
+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Sê San;
+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông

ng Nai;

+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông H

ng;

+ L p quy trình v n hành liên h ch a trên l u v c sông Mã.
i n hình là Quy trình đi u hành ch ng l h ch a Hoà Bình đ
d ng khá chi ti t và liên t c đ

c xây

c b sung hoàn ch nh. Ngoài ra, còn m t lo t

các nghiên c u khác v v n hành h ch a Hoà Bình và h th ng h ch a trên
các l u v c c a Vi t Nam:
- Công ty t v n

i n I (1991) đã nghiên c u vi c k t h p phát đi n,

ch ng l h du và khai thác t ng h p h ch a Hoà Bình.
- Vi n Quy ho ch và Qu n lý n

c (1991) c ng nghiên c u l p quy

trình v n hành h ch a Hoà Bình phòng l và phát đi n.
- Nguy n V n T

ng (1996) nghiên c u ph

ng pháp đi u hành h

ch a Hoà Bình ch ng l hàng n m v i vi c xây d ng t p hàm vào b ng
ph

ng pháp Monte-Carlo.
- Tr nh Quang Hoà (1997) xây d ng công ngh nh n d ng l th

ng

ngu n sông H ng ph c v đi u hành h ch a Hoà Bình ch ng l h du.
- Vi n Quy ho ch Thu l i và Công ty T v n i n 1 (2000) đã nghiên
c u hi u ích ch ng l và c p n
là Tuyên Quang) trên sông Gâm.

c h du c a công trình h ch a

i Th (nay


13

- Hoàng Minh Tuy n (2002) đã phân tích đánh giá vai trò c a m t s
h ch a th

ng ngu n sông H ng cho phòng ch ng l h du.

- Lâm Hùng S n (2005) nghiên c u c s đi u hành h th ng h ch a
l u v c sông H ng, trong đó chú ý đ n vi c phân b dung tích và trình t
ph i h p c t l c a t ng h ch a trong h th ng đ đ m b o an toàn h ch a
và h th ng đê đ ng b ng sông H ng.
- Vi n khoa h c Thu l i (2006) đã th c hi n d án xây d ng quy trình
v n hành liên h ch a trên sông

à và sông Lô đ m b o an toàn ch ng l

đ ng b ng B c B khi có các h ch a Thác Bà, Hoà Bình, Tuyên Quang.
- Tr n H ng Thái (2005) và Ngô Lê Long (2006) b

c đ u áp d ng

thu t t i u hoá trong v n hành h Hoà Bình phòng ch ng l và phát đi n.
- Nguy n H u Kh i và Lê th Hu (2007) nghiên c u áp d ng mô hình
HEC-RESSIM cho đi u ti t l c a h th ng h ch a trên l u v c sông
H

ng, cho phép xác đ nh trình t và th i gian v n hành h p lý các h ch a

b o đ m ki m soát l h l u sông H

ng (t i Kim Long và Phú c).

1.2.2. H th ng công ngh h tr v n hành
Song song v i quy trình đi u hành thì công tác d báo thu v n ph c
v đi u hành c ng đ

c coi tr ng, các d án, đ tài nghiên c u liên quan là:

- Tr nh Quang Hoà (1997) v i công ngh nh n d ng l th

ng ngu n

sông H ng đã góp ph n vào nhi m v phòng, ch ng l đ ng b ng sông H ng
r t hi u qu .
- T ng c c KTTV (1998) đã xây d ng m t d án trong d án liên
ngành hi n đ i hoá h th ng đo đ c và d báo thu v n trên sông

à và sông

H ng tr c ti p ph c v đi u hành.
- N m 2005 Trung tâm đã có v n b n v kh n ng d báo thu v n g i
H i đ ng đi u ch nh quy trình v n hành h ch a thu đi n Hoà Bình góp
ph n vào quy t đ nh ban hành “Quy trình v n hành liên h ch a thu đi n


14

Hoà Bình, Tuyên Quang, Thác Bà trong mùa l hàng n m”, ban hành n m
2007 c a Th t

ng Chính ph .

- Nguy n Lan Châu (2005) đã nghiên c u xây d ng công ngh d báo
l sông à ph c v đi u ti t h Hoà Bình trong công tác phòng ch ng l b ng
tích h p các mô hình thu v n thu l c và đi u ti t h ch a.

- Tr n Tân Ti n (2006) đã nghiên c u liên k t mô hình RAMS d báo
m a và mô hình sóng đ ng h c m t chi u d báo l khu v c mi n Trung.
- V Minh Cát (2007) đã nghiên c u xây d ng công ngh d báo l
trung h n k t n i v i công ngh đi u hành h th ng phòng ch ng l cho đ ng
b ng sông H ng-Thái Bình.
- Nguy n V n H nh (2007) đã xây d ng h th ng thông tin ph c v
v n hành h ch a đa m c tiêu Tuy n Lâm- à L t-Lâm
1.3.

nh h
nh h

ng.

ng nghiên c u trên h th ng sông Kôn - Hà Thanh
ng nghiên c u trên h th ng sông Kôn - Hà Thanh c a lu n

v n là t p trung nghiên c u nh ng v n đ c th v tình hình l và ng p l t
vùng h du l u v c theo các ph

ng án khi ch a có các h ch a trên l u v c

đi vào v n hành và khi có các h ch a trên l u v c đã v n hành (áp d ng v n
hành các h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh theo Quy trình v n hành
liên h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh đã đ

c Th t

ng chính ph

phê duy t t i Quy t đ nh s 1462 /Q -TTg ngày 21 tháng 8 n m 2014) theo
c a các tr n l đi n hình, qua phân tích, t ng h p, xác đ nh l a ch n các nhân
t có tác đ ng chính nh h
các ph

ng đ n m c đ ng p l t vùng h du l u v c theo

ng án v n hành. T đó, xác đ nh m c đ

nh h

ng, tác đ ng tích

c c c a vi c v n hành các h ch a trên l u v c sông theo Quy trình v n hành
liên h ch a trên l u v c sông Kôn - Hà Thanh. Sau cùng là ti n hành xây
d ng b n đ ng p l t theo các ph

ng án và đ xu t các bi n pháp qu n lý,

giám sát th c hi n Quy trình v n hành liên h ch a.


15

CH
C I M
2.1.

A LÝ T

NG II

NHIÊN L U V C SÔNG KÔN - HÀ THANH

c đi m đ a lý t nhiên

2.1.1. V trí đ a lý
L u v c sông Kone - Hà Thanh n m
t nh thu c vùng Duyên h i Mi n Trung đ

phía Nam t nh Bình

nh là m t

c gi i h n trong ph m vi:

- 13o31' đ n 14o36' V đ B c
- 108o24' đ n 109o15’ Kinh đ

ông

Có ranh gi i hành chính:
- Phía B c: Giáp l u v c

m Trà

- Phía Nam: Giáp l u v c sông C u
- Phía Tây: Giáp l u v c sông Ba
- Phía ông: Giáp Bi n ông
T ng di n tích t nhiên toàn vùng nghiên c u là 4.194 km2, g m ph n

l n đ t đai c a 7 huy n và 1 thành ph thu c phía Nam t nh Bình
Huy n An Nh n, Phù Cát, Tây S n, Tuy Ph

nh là:

c, Vân Canh, V nh Th nh, 9 xã

c a huy n Phù M và thành ph Quy Nh n. Dân s trong vùng nghiên c u
tính đ n 31 tháng 12 n m 2009 là 1.160.719 ng
t nh Bình

i chi m 71,8% dân s toàn

nh.

c đi m đ a hình, đ a m o

2.1.2.

Vùng l u v c sông Kone - Hà Thanh - La Tinh n m g n bên s
ông dãy Tr
Tây sang

ng S n, đ a hình d c và b chia c t m nh. H

n phía

ng d c chính t

ông, núi và đ ng b ng xen k nhau do m t s dãy núi t Tr

ng

S n kéo dài xu ng bi n t o thành.
a hình đ

c chia làm 3 d ng:

a hình núi trung bình và núi th p: có di n tích kho ng 174.051 ha