Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực đấu thầu xây lắp của công ty xây dựng và chuyển giao công nghệ thủy lợi

L IC M
Tr

N

c tiên, tác gi xin g i l i c m n đ n Th y giáo PGS.TS. Nguy n

Bá Uân, Ng

i đã tr c ti p h

ng d n và giúp đ tác gi trong quá trình

nghiên c u và hoàn thành lu n v n này.
Tác gi xin chân thành c m n Ban giám hi u tr
phòng ào t o

i h c & Sau

ng

i h c Th y l i,

i h c, Ban ch nhi m Khoa Kinh t và Qu n

lý c ng nh các Th y cô giáo khoa Kinh t và Qu n lý đã h

ng d n, t o đi u

ki n thu n l i cho Tác gi v m i m t trong quá trình nghiên c u và hoàn
thành lu n v n.

Tác gi c ng xin chân thành c m n đ n toàn th các Cán b Công ty
Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i, cùng toàn th b n bè và Gia
đình đã chia s , đ ng viên, t o đi u ki n cho Tác gi trong su t quá trình hoàn
thành lu n v n.
Tác gi xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày tháng n m 2014
Tác gi lu n v n

Nguy n V n Hi p


L I CAM

OAN

Tác gi xin cam đoan đ tài nghiên c u “

xu t m t s gi i pháp

nâng cao n ng l c đ u th u xây l p c a Công ty Xây d ng và Chuy n giao
công ngh Th y l i’’ là c a riêng Tác gi . Các s li u, k t qu nêu trong lu n
v n ch a t ng đ

c công b trong b t k đ tài nghiên c u nào khác.
Hà N i, ngày tháng n m 2014
Tác gi lu n v n

Nguy n V n Hi p

M CL C
L IC M

N

L I CAM

OAN

M CL C
DANH M C CÁC T

VI T T T

DANH M C CÁC B NG BI U
DANH M C CÁC S
PH N M

, HÌNH V

U .............................................................................................. 1

1. Tính c p thi t c a đ tài:......................................................................... 1
2. M c đích nghiên c u c a lu n v n: ....................................................... 2
3.

it

4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u: ......................................................... 2
ng pháp nghiên c u: ....................................................................... 2

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài: ............................................. 3
6. K t qu d ki n đ t đ

c: ...................................................................... 3

7. N i dung c a lu n v n:............................................................................ 3
CH

NG 1 T NG QUAN V

U TH U XÂY L P VÀ N NG L C

U TH U XÂY L P C A DOANH NGHI P ........................................ 4
1.1. M T S
1.1.1.

KHÁI NI M ......................................................................... 4

u th u và đ u th u xây l p: ......................................................... 4

1.1.2. M t s khái ni m liên quan đ n đ u th u: ....................................... 5
1.1.3. Các lo i hình đ u th u:.................................................................... 6
1.1.4. N ng l c đ u th u xây l p: .............................................................. 7
1.2. CÁC NHÂN T

NH H

NG T I N NG L C

U TH U

XÂY L P C A DOANH NGHI P ........................................................... 8
1.2.1. Nhân t khách quan: ........................................................................ 8
1.2.2. Nhân t ch quan ........................................................................... 12
1.3. CÁC TIÊU CHÍ

ÁNH GIÁ N NG L C

U TH U XÂY

L P C A DOANH NGHI P ................................................................... 16


1.3.1. N ng l c tài chính: ......................................................................... 16
1.3.2. N ng l c kinh nghi m thi công: ..................................................... 17
1.3.3. N ng l c nhân s : .......................................................................... 18
1.3.4. N ng l c máy móc thi t b : ............................................................ 19
1.3.5. N ng l c cung ng n i b :............................................................. 19
1.3.6. N ng l c v d báo giá c a gói th u: ............................................ 21
1.3.7. ánh giá n ng l c đ u th u thông qua k t qu đ u th u: ............ 24
1.4. S

C N THI T PH I NÂNG CAO N NG L C

U TH U

C A DOANH NGHI P ............................................................................ 26

1.5. KINH NGHI M V VI C NÂNG CAO N NG L C

U TH U

C A DOANH NGHI P ............................................................................ 27
1.5.1. Kinh nghi m t ng c

ng kh n ng tài chính:................................ 27

1.5.2. T ng c

ng liên danh, liên k t v i các nhà th u khác: ................. 28

1.5.3. T ng c

ng ho t đ ng marketing: ................................................. 28

1.5.5. Kinh nghi m t ch c và qu n lý thi công: ..................................... 29
1.5.6. Kinh nghi m cung ng n i b : ....................................................... 29
1.5.7. Kinh nghi m báo giá d th u: ....................................................... 29
1.5.8. Kinh nghi m tuy n ch n và s d ng nhân s : ............................... 30
1.5.9. Kinh nghi m nghiên c u th tr

ng: .............................................. 30

1.5.10. Kinh nghi m tìm hi u n ng l c c a đ i th c nh tranh: ............ 30
1.6. M T S

N I DUNG S A

I C A LU T

1.6.1. u tiên phát tri n ngu n l c trong n

U TH U 2013 . 30

c: ...................................... 30

1.6.2. C i ti n đ n gi n hóa th t c hành chính: .................................... 31
1.6.3. B sung ph

ng pháp đánh h s d th u: ................................... 31

1.6.4. L a ch n nhà th u trong mua s m t p trung: ............................... 31
1.6.5. Ph

ng th c l a ch n nhà th u và nhà đ u t : ............................ 32

1.6.6. L a ch n nhà đ u t : ..................................................................... 32
1.6.9. Tham gia th c hi n c a c ng đ ng:............................................... 33


1.6.10. Hành vi b c m và x lý vi ph m v đ u th u:............................. 33
K T LU N CH
CH

NG 1 .............................................................................. 34

NG 2 PHÂN TÍCH TH C TR NG N NG L C

U TH U

XÂY L P C A CÔNG TY XÂY D NG VÀ CHUY N GIAO CÔNG
NGH TH Y L I ........................................................................................ 35
2.1. GI I THI U KHÁI QUÁT V

CÔNG TY XÂY D NG VÀ

CHUY N GIAO CÔNG NGH TH Y L I ......................................... 35
2.1.1. Thông tin chung: ............................................................................ 35
2.1.2. Quá trình và hình thành phát tri n c a Công ty:........................... 35
2.1.3 L nh v c kinh doanh:....................................................................... 36
2.1.4. C c u t ch c b máy t ch c c a Công ty: ............................... 37
2.2. K T QU

U TH U C A CÔNG TY TRONG M T S

N M

G N ÂY (2010 -2013) ............................................................................. 40
2.2.1. K t qu chung: ............................................................................... 40
2.2.2. Tình hình đ u th u: ........................................................................ 41
2.2.3. K t qu m t s gói th u xây l p đi n hình Công ty trúng th u: ... 44
2.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T
HO T

NG

NH H

NG T I N NG L C

U TH U XÂY L P C A CÔNG TY ...................... 45

2.3.1. Nhân t khách quan: ...................................................................... 45
2.3.2. Nhân t ch quan: .......................................................................... 53
2.4. PHÂN TÍCH,

ÁNH GIÁ N NG L C

U TH U XÂY L P

C A CÔNG TY ......................................................................................... 57
2.4.1. N ng l c tài chính: ......................................................................... 57
2.4.2. N ng l c kinh nghi m thi công: ..................................................... 65
2.4.3. N ng l c nhân s : .......................................................................... 66
2.4.4. N ng l c máy móc thi t b : ............................................................ 68
2.4.5. Phân tích n ng l c cung ng n i b : ............................................. 70
2.4.6. N ng l c d báo giá trong đ u th u:............................................. 71


2.4.7. ánh giá n ng l c đ u th u c a Công ty thông qua k t qu đ u th u:
.................................................................................................................. 72
2.5.

ÁNH GIÁ CHUNG V N NG L C HO T

NG

U TH U

XÂY L P C A CÔNG TY: ..................................................................... 73
2.5.1. ánh giá n ng l c ho t đ ng đ u th u xây l p c a Công ty: ....... 73
2.5.2. Nguyên nhân h n ch n ng l c đ u th u xây l p c a Công ty...... 74
K T LU N CH

NG 2 .............................................................................. 76

CH

XU T M T S

NG 3:

L C

GI I PHÁP NÂNG CAO N NG

U TH U XÂY L P C A CÔNG TY XÂY D NG VÀ

CHUY N GIAO ............................................................................................ 77
CÔNG NGH TH Y L I ........................................................................... 77
3.1. M C TIÊU VÀ

NH H

NG PHÁT TRI N C A CÔNG TY

TRONG TH I GIAN T I ....................................................................... 77
3.1.1. M c tiêu phát tri n chung c a Công ty: ........................................ 77

3.1.2.

nh h

3.2. NH NG C

ng phát tri n c a Công ty: .............................................. 77
H I, THÁCH TH C - THU N L I VÀ KHÓ

KH N C A CÔNG TY ............................................................................ 78
3.2.1. Nh ng c h i và thách th c: .......................................................... 78
3.2.2. Nh ng thu n l i và khó kh n: ........................................................ 79
3.2.3. S c n thi t c a vi c nâng cao n ng l c đ u th u xây l p c a Công
ty: .............................................................................................................. 80
3.3.

XU T M T S

GI I PHÁP NÂNG CAO N NG L C

U

TH U XÂY L P C A CÔNG TY XÂY D NG VÀ CHUY N GIAO
CÔNG NGH TH Y L I........................................................................ 81
3.3.1. Gi i pháp nâng cao n ng l c tài chính: ........................................ 81
3.3.2. Gi i pháp đào t o phát tri n và s d ng hi u qu ngu n nhân l c:
.................................................................................................................. 86
3.3.3. Gi i pháp nâng cao n ng l c k thu t, máy móc trang thi t b : ... 90

3.3.4. Gi i pháp nâng cao n ng l c cung ng n i b : ............................ 93
3.3.5. Nâng cao ch t l
ph

ng công tác l p h s

d

th u, hoàn thi n

ng pháp l p giá d th u: .................................................................. 96

3.3.6.

i m i công ngh thi công, ng d ng công ngh tin h c: ......... 103

3.3.7.

y m nh công tác marketing trong xây d ng: .......................... 105

3.3.8. Gi i pháp h tr khác: ................................................................. 109
K T LU N CH

NG 3 ............................................................................ 111

K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................... 112
DANH M C TÀI LI U THAM KH O: ................................................. 115


DANH M C CÁC T

VI T T T

CTTK

: Công trình trên kênh

CGCN

: Chuy n giao công ngh

DN

: Doanh nghi p

KHTL

: Khoa h c Th y l i

NQ-CP

: Ngh đ nh chính ph

QH

: Qu c h i

QL T XD

: Qu n lý đ u t Xây d ng

QLDANN và PTNT : Qu n lý d án Nông nghi p và phát tri n Nông Thôn
TKTK- BVTC

: Thi t k k thu t b n v thi công

TNHH

: Trách nhi m h u h n

UBND

: y ban nhân dân

XD

: Xây d ng


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 2.3. Giá tr trúng th u/giá tr d th u c a Công ty qua các n m .. 43
B ng 2.5: C c u v n đ u t vào tài s n dài h n t 2010 đ n 2013 ...... 57
B ng 2.6. C c u v n đ u t vào tài s n ng n h n t 2010 đ n 2013 .... 59
B ng 2.7. Ngu n v n cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty t
2010 đ n 2013 .......................................................................................... 62
B ng 2.8. Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng v n n m 2010-2013 64
B ng 2.9. Các lo i công trình xây d ng .................................................. 65


DANH M C CÁC S

, HÌNH V

S đ 2.1. Mô hình t ch c qu n lý c a Công ty...................................... 39
Bi u đ 2.1. Bi u đ doanh thu c a Công ty các n m 2010 - 2013 ......... 41
Bi u đ 2.2. Tình hình đ u th u tính theo % s l n d th u .................... 42
Bi u đ 2.3. Tình hình đ u th u tính theo s l n d th u c a Công ty .... 43
Bi u đô 2.4: Tình hình đ u th u c a Công ty tính theo giá tr công trình 44


1

PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài:
Trong n n kinh t th tr

ng, m i ho t đ ng kinh t đ u t n t i quy lu t

c nh tranh, đi u này c ng đúng c v i ngành xây d ng, các doanh nghi p xây
d ng trong n
nghi p n

c (nhà th u) c nh tranh v i nhau và c nh tranh v i các doanh

c ngoài trong đi u ki n n n kinh t h i nh p.

u th u chính là

m t hình th c c nh tranh công khai, minh b ch và bình đ ng cho m i nhà
th u. V i m i doanh nghi p, khi tham gia đ u, mu n nâng cao kh n ng th ng
th u đ u c n thi t ph i trang b cho mình kh n ng v ngu n l c, v trình đ
n ng l c, v kinh nghi m uy tín,…n u không c g ng hoàn thi n mình đ b t
k p v i yêu c u c a s phát tri n và đi u ki n c nh tranh kh c li t thì Doanh
nghi p s nhanh chóng b đào th i ra kh i th tr
Th tr

ng xây d ng.

ng xây d ng Vi t Nam ngày càng đ

c hoàn thi n h n v m i

y u t , trong đó có v n đ v lu t. Lu t đ u th u đang đ
g n h n đ n chu n m c c a các n
đ

c th tr

c hoàn thi n ti n

c phát tri n trên th gi i.

chi m l nh

ng, nâng cao n ng l c đ u th u đòi h i các doanh nghi p ph i

ch p hành nghiêm túc các đi u kho n trong Lu t đ u th u và ph i đáp ng

các tiêu chu n c b n: tiêu chu n k thu t, ch t l

ng; tiêu chu n v kinh

nghi m; tiêu chu n v tài chính, giá c ; tiêu chu n v ti n đ thi công. B i
v y, nhà th u nào có kh n ng b o đ m t t h n các tiêu chu n trên, kh n ng
trúng th u c a nhà th u đó s cao h n các nhà th u khác.
Ngành xây d ng là m t ngành có tính ch t đ c thù, nên ho t đ ng đ u
th u trong l nh v c này có tính c nh tranh gi a các nhà th u r t cao. Th c t
cho th y, đ đ ng v ng và chi n th ng trong cu c c nh tranh này, công ty xây
d ng ph i v n d ng h t t t c các kh n ng mình có, luôn n m b t nh ng c
h i c a môi tr
tr

ng kinh doanh. Nh t là trong th i gian t i đây, v i môi

ng c nh tranh ngày càng gay g t, thì v n đ nâng cao n ng l c đ u th u,

nâng cao kh n ng c nh tranh c n ph i giành đ
các công ty trong tham gia đ u th u xây l p.

c s quan tâm đ c bi t c a


2

V i mong mu n đóng góp nh ng ki n th c đã đ

ch ct pc ab n

thân đ i v i đ n v n i mình công tác, tác gi đã l a ch n đ tài lu n v n
nghiên c u “

xu t m t s gi i pháp nâng cao ho t đ ng đ u th u xây

l p c a Công ty Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i’’
2. M c đích nghiên c u c a lu n v n:
Xu t phát t vi c nghiên c u h th ng các c s lý lu n v đ u th u
xây l p và n ng l c c nh tranh trong đ u th u xây l p, k t h p v i nh ng k t
qu nghiên c u th c ti n n ng l c c nh tranh trong đ u th u xây l p c a đ n
v nghiên c u, lu n v n ti n hành đ xu t m t s gi i pháp c b n nh m nâng
cao n ng l c đ u th u xây l p c a Công ty Xây d ng và Chuy n giao công
ngh Th y l i, nh m góp ph n kh ng đ nh v th c a Công ty trên th tr

ng

xây d ng trong đi u ki n n n kinh t h i nh p.
it

3.
-

ng và ph m vi nghiên c u:

it

ng nghiên c u: Là n ng l c c nh tranh trong đ u th u xây l p c a

Doanh nghi p xây d ng, nh ng nhân t

nh h

ng và nh ng gi i pháp nâng

cao n ng l c c nh tranh.
- Ph m vi nghiên c u: Nghiên c u ho t đ ng đ u th u xây l p, n ng l c
đ u th u xây l p c a Công ty Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i
trong th i gian v a qua và đ ra nh ng gi i pháp nâng cao n ng l c đ u th u
cho giai đo n chi n l
4. Ph

c s p t i.

ng pháp nghiên c u:
D a trên c s các v n b n pháp lu t, chính sách hi n hành v xây

d ng và đ u th u, nh ng s li u th c p thu th p t Công ty Xây d ng và
Chuy n giao công ngh Th y l i, lu n v n s
nghiên c u sau đây đ gi i quy t v n đ : Ph
t ; ph

d ng nh ng ph

ng pháp đi u tra, kh o sát th c

ng pháp phân tích th ng kê, t ng h p, so sánh; ph

v n ý ki n chuyên gia và m t s ph

ng pháp

ng pháp k t h p khác.

ng pháp tham


3

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài:
- Ý ngh a khoa h c: H th ng hóa các c s lý lu n v ho t đ ng đ u th u
và n ng l c c nh tranh đ u th u c a DN xây d ng, t đó đ a ra đ xu t m t
s gi i pháp nh m nâng cao n ng l c đ u th u, t ng kh n ng c nh tranh v i
các đ i th trong đ u th u xây l p.
- Ý ngh a th c ti n: Tác gi l a ch n nghiên c u đ tài này đ nâng cao n ng
l c c nh tranh đ u th u xây l p và là ngu n tài li u tham kh o h u ích cho
Công ty Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i trong th i gian t i.
6. K t qu d ki n đ t đ

c:

Lu n v n d ki n nghiên c u và đ t đ

c nh ng k t qu nh sau:

- H th ng hóa nh ng lý lu n chung v đ u th u xây l p, n ng l c đ u th u,
các tiêu chí đánh giá và nhân t

nh h

ng đ n n ng l c đ u th u xây l p c a

doanh nghi p.
-

ánh giá th c tr ng n ng l c đ u th u xây l p c a Công ty Xây d ng và

Chuy n giao công ngh Th y l i. Qua đó rút ra nh ng k t qu đ t đ

cc n

phát huy h n n a và nh ng t n t i, y u kém c n kh c ph c đ nâng cao n ng
l c c nh tranh c a Doanh nghi p.
- Trên c s phân tích, nghiên c u th c tr ng n ng l c đ u th u c a Công
ty, lu n v n nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp c b n nâng cao n ng l c
đ u th u xây l p c a Công ty Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i
trong th i gian t i.
7. N i dung c a lu n v n:
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, n i dung c a lu n v n g m ba ch
Ch

ng:

ng 1: T ng quan v đ u th u xây l p và n ng l c đ u th u xây l p c a
Doanh nghi p.

Ch

ng 2: Phân tích th c tr ng n ng l c đ u th u xây l p c a Công ty Xây
d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i.

Ch

ng 3:

xu t m t s gi i pháp nâng cao n ng l c đ u th u xây l p c a

Công ty Xây d ng và Chuy n giao công ngh Th y l i.


4

CH
T NG QUAN V

NG 1

U TH U XÂY L P VÀ N NG L C

U TH U

XÂY L P C A DOANH NGHI P
1.1. M T S
1.1.1.

KHÁI NI M

u th u và đ u th u xây l p:

1.1.1.1.

u th u:
ng trên m i ph

ng di n nh n đ nh khác nhau thì “đ u th u” có

nh ng khái ni m khác nhau, nh ng v n mang cùng m t n i dung và ý ngh a.
Sau đây tác gi xin trích d n m t s khái ni m v “đ u th u”.
Theo kho n 2 đi u 4 c a lu t đ u th u s 61/2005/QH11 ngày 29/11/2005
thì “

u th u là quá trình l a ch n nhà th u đáp ng các yêu c u c a bên

m i th u đ th c hi n gói th u thu c các d án quy đ nh t i i u 1 c a Lu t
này trên c s b o đ m tính c nh tranh, công b ng, minh b ch và hi u qu
kinh t ”.[17]
Theo giáo trình hi u qu và qu n lý d án Nhà n
u th u là quá trình l a ch n nhà th u đáp ng đ

thì: “

c c a Mai v n B u
c các yêu c u c a

bên m i th u trên c s c nh tranh gi a các nhà th u.
Bên m i th u là ch đ u t ho c đ i di n h p pháp c a ch đ u t có
d án c n đ u th u.
Nhà th u là t ch c kinh t có đ đi u ki n và có t cách pháp nhân đ
tham ra đ u th u. Nhà th u có th là cá nhân trong tr

ng h p đ u th u

tuy n tr n t v n”.[1]
1.1.1.2.

u th u xây l p:

u th u xây l p: là lo i hình đ u th u th c hi n d án nh m l a ch n nhà
th u th c hi n các công vi c xây l p c a d án. ây là lo i hình đ u th u ph
bi n nh t hi n nay.[1]
Còn theo

i u 4 Lu t đ u th u s 43/2013/QH13 thì “

u th u là quá

trình l a ch n nhà th u đ ký k t và th c hi n h p đ ng cung c p d ch v t


5

v n, d ch v phi t v n, mua s m hàng hóa, xây l p; l a ch n nhà đ u t đ
ký k t và th c hi n h p đ ng d án đ u t theo hình th c đ i tác công t , d
án đ u t có s d ng đ t trên c s b o đ m c nh tranh, công b ng, minh
b ch và hi u qu kinh t ”.[16]
Nh v y có th hi u đ u th u xây l p là quá trình mua bán đ c bi t, s n
ph m là các công trình xây d ng. Trong l nh v c xây l p, các nhà th u ch
y u c nh tranh v i nhau b ng gi i pháp k thu t, ch t l

ng công trình và giá

c .
1.1.2. M t s khái ni m liên quan đ n đ u th u:
hi u rõ h n v các n i dung c a đ u th u, ta c n n m rõ m t s khái
ni m liên quan ch t ch đ n đ u th u. Theo đi u 4 gi i thích t ng trong
Lu t đ u th u ban hành ngày 26 tháng 11 n m 2013 thì:
- “Bên m i th u” là c quan, t ch c có chuyên môn và n ng l c đ th c
hi n các ho t đ ng đ u th u, bao g m: (a) Ch đ u t ho c t ch c do ch
đ u t quy t đ nh thành l p ho c l a ch n; (b)
d ng ngu n v n mua s m th
C quan nhà n
n

ng xuyên; (c)

n v d toán tr c ti p s
n v mua s m t p trung; (d)

c có th m quy n ho c t ch c tr c thu c do c quan nhà

c có th m quy n l a ch n.[16]
- “Giá gói th u” Giá gói th u là giá tr c a gói th u đ

c phê duy t trong

k ho ch l a ch n nhà th u. [16]
- “Giá d th u” là giá do nhà th u ghi trong đ n d th u, báo giá, bao
g m toàn b các chi phí đ th c hi n gói th u theo yêu c u c a h s m i
th u, h s yêu c u. [16]
- “Giá trúng th u” là giá đ

c ghi trong quy t đ nh phê duy t k t qu l a

ch n nhà th u. [16]
- “Gói th u” là m t ph n ho c toàn b d án, d toán mua s m; gói th u
có th g m nh ng n i dung mua s m gi ng nhau thu c nhi u d án ho c là


6

kh i l

ng mua s m m t l n, kh i l

mua s m th

ng mua s m cho m t th i k đ i v i

ng xuyên, mua s m t p trung. [16]

- “H s m i th u” là toàn b tài li u s d ng cho hình th c đ u th u
r ng rãi, đ u th u h n ch , bao g m các yêu c u cho m t d án, gói th u, làm
c n c đ nhà th u, nhà đ u t chu n b h s d th u và đ bên m i th u t
ch c đánh giá h s d th u nh m l a ch n nhà th u, nhà đ u t . [16]
- “Nhà th u chính” là nhà th u ch u trách nhi m tham d th u, đ ng
tên d th u và tr c ti p ký, th c hi n h p đ ng n u đ

c l a ch n. Nhà

th u chính có th là nhà th u đ c l p ho c thành viên c a nhà th u liên
danh. [16]

- “Nhà th u ph ” là nhà th u tham gia th c hi n gói th u theo h p đ ng
đ

c ký v i nhà th u chính. Nhà th u ph đ c bi t là nhà th u ph th c hi n

công vi c quan tr ng c a gói th u do nhà th u chính đ xu t trong h s d
th u, h s đ xu t trên c s yêu c u ghi trong h s m i th u, h s yêu
c u. [16]
- “H s d th u, h s đ xu t” là toàn b tài li u do nhà th u, nhà đ u
t l p và n p cho bên m i th u theo yêu c u c a h s m i th u, h s yêu
c u. [16]
- “Th i đi m đóng th u” là th i đi m h t h n nh n h s quan tâm, h s
d s tuy n, h s d th u, h s đ xu t. [16]
1.1.3. Các lo i hình đ u th u:
Theo tính ch t công vi c đ
đ u th u đ

c th c hi n trong chu trình d án đ u t ,

c chia thành 4 lo i:

u th u xây l p: là lo i hình đ u th u th c hi n d án nh m l a ch n
nhà th u th c hi n các công vi c xây l p c a d án. ây là lo i hình đ u th u
ph bi n nh t hi n nay.[1]


7

u th u mua s m v t t thi t b : là lo i hình đ u th u th c hi n đ u t
nh m l a ch n nhà th u th c hi n các công vi c mua s m v t t thi t b cho

d án.
V t t thi t b c a d án bao g m thi t b toàn b ho c thi t b l , thành
ph m, bán thành ph m, nguyên li u và v t li u. [1]
u th u tuy n ch n t v n: là lo i hình đ u th u nh m tuy n ch n m t
công ty ho c m t cá nhân t v n có kinh nghi m chuyên môn đ th c hi n
các công vi c có liên quan trong quá trình chu n b đ u t và th c hi n đ u
t . [1]
u th u d án: là lo i hình đ u th u mà d án không ph i chia nh
thành các gói th u, các d án th c hiên theo ph
giao và ph

ng th c xây d ng - chuy n

ng th c xây d ng - v n hành - chuy n giao. [1]

1.1.4. N ng l c đ u th u xây l p:
“N ng l c đ u th u xây l p bao g m a) N ng l c k thu t: s l ng,
trình đ cán b , công nhân k thu t tr c ti p th c hi n gói th u và s l ng
thi t b thi công s n có, kh n ng huy đ ng thi t b thi công đ th c hi n gói
th u;b) N ng l c tài chính: t ng tài s n, t ng n ph i tr , tài s n ng n h n,
n ng n h n, doanh thu, l i nhu n, giá tr h p đ ng đang th c hi n d dang
và các ch tiêu khác”.[14]
Trên c s khái ni m n ng l c đ u th u xây l p ta nghiên c u toàn b
n ng l c và vi c s d ng các n ng l c đó đ t o ra l i th c a DN so v i các
đ i th khác nh m duy trì v tri c a DN trên th tr

ng và thu đ

c hi u qu

cao nh t trong l nh v c xây l p.
Th c t trong n n kinh t th tr

ng hi n nay đang ph i ch ng ch i v i

tình hình l m phát t ng cao, ho t đ ng đ u th u ngày càng sôi đ ng, c nh
tranh gi a các DN ngày càng gay g t.

đ ng v ng và m r ng th ph n đòi

h i các DN xây d ng ph i không ng ng nâng cao n ng l c đ u th u.


8

1.2. CÁC NHÂN T

NH H

NG T I N NG L C

U TH U XÂY

L P C A DOANH NGHI P
1.2.1. Nhân t khách quan:
Là các nhân t bên ngoài nh h

ng t i n ng l c đ u th u xây l p c a

DN, mà nó không ph i do DN gây ra. Nh ng nhân t khách quan nh h

ng

đ n n ng l c đ u th u c a DN bao g m:
1.2.1.1. Ch đ u t :
Ch đ u t là ng

i ph i ch u trách nhi m toàn di n tr

đ nh đ u t và pháp lu t v các m t ch t l

c ng

i quy t

ng, ti n đ , chi phí v n đ u t và

các quy đ nh khác c a pháp lu t. Ch đ u t đ

c quy n d ng thi công xây

d ng công trình và yêu c u kh c ph c h u qu khi nhà th u thi công xây d ng
công trình vi ph m các quy đ nh v ch t l
môi tr

ng công trình, an toàn và v sinh

ng. Vì v y có th xem ch đ u t là ng

i tr c ti p quy t đ nh và l a

ch n h s d th u c a DN. Do đó, ch đ u t có nh h

ng r t l n đ n các

DN tham gia đ u th u xây d ng.
Theo Lu t đ u th u thì bên m i th u có quy n l a ch n nhà th u trúng
ho c hu b k t qu l a ch n theo quy đ nh c a pháp lu t v đ u th u. Vi c
bên m i th u t th c hi n hay l a ch n t v n l p h s m i th u, ch n t v n
đánh giá h s d th u có nh h

ng r t l n đ n kh n ng th ng th u c a DN.

H có th đ a ra nh ng yêu c u mà ch có m t vài DN đ nh tr
th u đ

c m i th ng

c.
Trong quá trình đ u th u, bên m i th u có quy n yêu c u các các bên

d th u cung c p các thông tin c n thi t ph c v cho vi c l a ch n nhà th u.
N u bên m i th u có tinh th n trách nhi m cao, trình đ chuyên môn nghi p
v t t s t o nên c nh tranh lành m nh trong đ u th u và t đó s l a ch n ra
đ

c nhà th u t t nh t, ng

th u.

c l i d t o ra s quan liêu, tiêu c c trong đ u


9

1.2.1.2. Môi tr
Môi tr

ng pháp lý:
ng pháp lý bao g m v n b n lu t và các v n b n d

V n b n lu t g m có hi n pháp và lu t (b lu t) trong n
V nb nd
y ban th

i lu t.

c và lu t qu c t .

i lu t g m: Ngh quy t c a Qu c h i; Pháp l nh, ngh quy t c a
ng v Qu c h i; L nh, quy t đ nh c a Ch t ch n

c a Chính ph ; Quy t đ nh c a Th t

c; Ngh đ nh

ng Chính ph ;...

Nh ng quy đ nh do Chính ph Vi t Nam ban hành, có nh ng quy đ nh
do các t ch c qu c t (WTO, AFTA, ASEAN) ban hành mà các DN Vi t

Nam khi tham gia vào h i nh p và toàn c u hoá ph i tuân theo. M i quy đ nh
và lu t l trong h p tác kinh doanh qu c t đ u có nh h

ng tr c ti p đ n

hi u qu ho t đ ng kinh doanh, nó tác đ ng tr c ti p đ n m i ph

ng di n

nh tín d ng, thu , ch ng đ c quy n, b o h , u đãi, b o v môi tr

ng,..

nh ng chính sách này khi tác đ ng lên n n kinh t s ra c h i cho DN này
nh ng đ ng th i c ng s t ng nguy c cho DN khác.
S

n đ nh c a môi tr

ng pháp lý c ng nh s

n đ nh chính tr s là m t

nhân t thu n l i t o đi u ki n cho DN phát tri n, làm t ng n ng l c c nh
tranh c a DN đ ng th i góp ph n làm t ng n ng l c c nh tranh c a qu c gia.
Ng

c l i, DN s g p ph i nhi u khó kh n khi ph i đ i di n v i nh ng thay

đ i liên t c c a pháp lu t, d n đ n suy y u n ng l c c nh tranh c a DN.

1.2.1.3. Các đ i th c nh tranh:
S ho t đ ng c a các đ i th c nh tranh nh h
đ u th u c a DN, đ a DN đ ng tr
này đ

c th hi n

ng l n đ n n ng l c

c nh ng khó kh n, thách th c l n.

i u

nh ng n i dung sau:

- M c đ c nh tranh trong ho t đ ng đ u th u ngày càng kh c li t, các
đ i th c nh tranh ngày càng t ng c v s l
các đ i th trong n

ng và n ng l c, không ch có

c mà còn xu t hi n thêm nhi u đ i th qu c t .

- S liên doanh, liên k t gi a các đ i th càng làm cho m c đ c nh
tranh thêm gay g t.


10
- S “móc ngo c” gi a đ i th c nh tranh và ch đ u t .

Chính vì v y khi DN tham gia d th u c ng có ngh a là DN ph i tham
gia vào cu c c nh tranh công khai trên th tr
tranh là nhân t

nh h

ng, trong đó các đ i th c nh

ng tr c ti p nh t đ n kh n ng trúng th u c a DN.

M c đ c nh tranh quy t li t hay không ph thu c vào n ng l c và s l
nhà th u tham gia.

giành chi n th ng thì DN b t bu c ph i v

ng

t qua đ

c

t t c các đ i th trong tham d cu c đ u th u, mu n v y DN ph i đ m b o
có n ng l c v

t tr i h n h n các đ i th c nh tranh. Do đó, yêu c u DN ph i

coi tr ng công tác thu th p thông tin và ti n hành nghiên c u các đ i th c nh
tranh trong quá trình đ u th u, tìm hi u đi m m nh, đi m y u đ có bi n
pháp h p lý.
1.2.1.4. Th tr

T khi n

ng:
c ta gia nh p WTO thì n n kinh t th tr

là n i mà các DN th hi n đ
l

c lâu dài. Chính v y th tr

đó ng

i ta xác đ nh đ

H n n a th tr
ch c đ u th u.
th t th

ng đ

c đánh giá

c n ng l c c a b n thân và xây d ng các chi n
ng là n i di n ra s c nh tranh c a các DN,

c DN nào có n ng l c m nh và DN có n ng l c y u.

ng là n i đ ra các nhu c u và m c tiêu ph c v cho vi c t
đó có r t nhi u các y u t nh cung, c u, giá c lên xu ng

ng, nó nh h

ng l n đ n vi c đ u t và xác đ nh giá d th u sau

này. Theo xu th hi n nay nhi u DN l n và nh trong h th ng t ch c công
ty, h có riêng m t phòng chuyên v l nh v c nghiên c u th tr
th p, c p nh t nh ng v n đ m i nh t tr
th nói DN nào có n ng l c n m b t đ

ng đ thu

c khi làm h s d th u. Do v y có
c th tr

ng t t thì DN đó s có giá

d th u phù h p nh t khi b th u.
1.2.1.5. Các nhà cung c p v t t :
Có nh h

ng đ n n ng l c đ u th u xây l p c a DN c n ph i đ c p,

đó là các nhà cung c p v t t , nguyên li u, trang thi t b đ u vào c a công
trình. Trong h s đ u th u ch đ u t r t quan tâm đ n ngu n g c xu t x


11

c a v t li u s d ng cho công trình. N u DN có nhà cung c p v t t đ m b o
theo quy chu n c a nhà n

c thì đó c ng là l i th khi tham gia đ u th u. Vì

v y, đ vi c cung c p v t t , nguyên li u đúng h n, đúng ch ng lo i và đ m
b o yêu c u ch t l

ng thì DN c n ph i ti n hành l a ch n nhà cung c p m t

cách c n th n. T c là ph i đi u tra các đi u ki n và ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a nhà cung c p đó có phù h p v i mình hay không, m t khác không
ng ng c ng c m i quan h t t đ p v i các nhà cung ng, cùng nhau gi i
quy t nh ng khó kh n trong quá trình th c hi n h p đ ng, t o ni m tin cho
nhau. Vi c nhà th u có m i quan h t t v i các nhà cung ng v t t , nguyên
li u, t n d ng mua hàng v i kh i l

ng l n đ đ

ch

ng chi t kh u, t đó

h giá d th u c ng là m t cách đ nâng cao n ng l c đ u th u c a nhà th u.
1.2.1.6. Bi n đ ng c a môi tr

ng kinh t - xã h i:

Nh ng bi n đ ng c a môi tr
l c đ u th u c a DN. i u này đ

ng kinh t - xã h i có nh h

ng l n n ng

c th hi n rõ nh ng n i dung d

- Nh ng bi n đ ng v giá c nguyên, nhiên v t li u trên th tr
h

i đây:
ng s

nh

ng đ n giá d th u c a nhà th u. N u nhà th u không nhanh chóng n m

b tđ

c nh ng bi n đ ng này thì s không th đ a ra giá d th u h p lý và

d n t i không th giành đ

c quy n thi công công trình. M t khác, n u nhà

th u đ a ra giá d th u th p và th ng th u nh ng đ n khi thi công công trình
thì l i không đem l i đ

c l i nhu n, do chi phí t ng cao.

- Khi n n kinh t ngày càng h i nh p sâu, r ng v i th gi i, ph

ng th c

đ u th u chuy n t ch đ nh th u và đ u th u h n ch sang đ u th u r ng rãi
và đ u th u qu c t thì kh n ng nhà th u giành đ

c quy n thi công công

trình gi m m nh.
- Tình hình phát tri n kinh t và s

n đ nh xã h i c ng tác đ ng đ n ho t

đ ng đ u th u c a DN. N u n n kinh t t ng tr

ng nhanh trong m t th i

gian dài cùng v i m t xã h i n đ nh thì nhà th u s m nh d n h n trong vi c
tham gia đ u th u và ng

c l i khi n n kinh t “u ám”, xã h i b t n, ng

dân m t lòng tin vào ch đ chính tr thì ch c ch n các nhà th u s r t dè d t.

i


12

1.2.1.7. Chính sách v đ u th u:
Khi tham ra đ u th u trong n

các quy đ nh chung c a nhà n
v c, qu c t thì đ t ng c
chính ph v đ

c các DN xây d ng đ u ph i th c hi n

c v đ u th u. Tuy nhiên khi đ u th u khu

ng kh n ng c nh tranh c n ph i có s h tr c a

ng l i, chính sách riêng.

đ m b o tính công b ng, minh

b ch, bình đ ng gi a các nhà th u trong vi c tham gia đ u th u. Nhà n
hoàn thi n các v n b n pháp lu t và các v n b n h

cc n

ng d n thi hành lu t liên

quan đ n ho t đ ng đ u th u, quy đ nh m t cách ch t ch vai trò, nhi m v
đ i v i các bên tham gia. Các ch tài x ph t c ng ph i rõ ràng, c th . Chính
nh ng quy đ nh không ch t ch trong lu t đã t o “khe h ” cho các ho t đ ng
tiêu c c di n ra, th m chí r t ph bi n. Do đó, nhi u khi nhà th u có n ng l c
v n không th th ng th u.
Bên c nh đó, vi c Nhà n

c t ng c

ng ngân sách qu c gia, vay v n

đ u t cho phát tri n c s h t ng, thu hút và đ a ra gói kích c u u đãi v i
DN ho c gi m lãi xu t cho vay c ng là m t thu n l i trong quá trình tìm ki m
c h i đ u th u c a DN.
1.2.1.8. B i c nh kinh t :
Ngoài các y u t đã nêu trên thì b i c nh kinh t c ng nh h

ng m t

ph n đ n n ng l c đ u th u c a DN.
N

c ta th c hi n s chuy n đ i t n n kinh t k ho ch hoá sang n n

kinh t th tr

ng mu n h n so v i nhi u n

c nên các nhà th u Vi t Nam

ch a có nhi u kinh nghi m trong đ u th u, đi u này là r t khó đ c nh tranh
v i các nhà th u n

c ngoài đ y kinh nghi m.

1.2.2. Nhân t ch quan
Là các nhân t phát sinh t trong lòng DN có nh h
c và nâng cao n ng l c c nh tranh c a DN, g m có:

ng đ n vi c c ng


13

1.2.2.1. Ngu n l c tài chính:
đ m b o ti n đ và ch t l

ng thi công công trình thì y u t đ c bi t

quan tr ng mà các nhà th u c n có là m t s
trong l nh tài chính.

n đ nh, v ng m nh và hi u qu

ây là m t d u hi u t t đ i v i ch đ u t trong vi c

đánh giá n ng l c đ u th u c a nhà th u. Các y u t mà ch đ u t s xem xét
đ đánh giá n ng l c đ u th u c a DN là: quy mô, c c u ngu n v n c a DN,
kh n ng huy đ ng v n, hi u qu s d ng v n, s liên k t v i các t ch c tài
chính,…

c bi t là ngu n v n t có. Do đó, đ nâng cao n ng l c đ u th u,

nhà th u c n có c c u ngu n v n h p lý, t l n , kh n ng thanh toán ph i
m c đ v a ph i. H n n a, vi c thi công các công trình th

ng đòi h i m t

ngu n v n l n, đ c bi t là các công trình Giao Thông, Th y L i. V i nh ng

ngu n v n l n này thì không m t nhà th u nào có th t mình có đ
đó, nhà th u c n ph i t o đ
trên th tr

c. Do

c m i quan h v i các t ch c tài chính tín d ng

ng đ đ m b o cho vi c thi công công trình.

Trong đ u th u xây d ng n ng l c tài chính đ c xét trên hai ph ng di n:
- N ng l c tài chính m nh giúp DN hoàn thành nhi m v thi công, b o
đ m ch t l
tín, th

ng, ti n đ và t o ni m tin cho ch đ u t đ ng th i nâng cao uy

ng hi u c a nhà th u.

- Trong đ u th u v i kh n ng tài chính m nh s đ

c ch đ u t đánh giá

cao vì đ i v i các ngu n v n không ph i ngân sách nhà n
m i th u ch đ u t th
đ n khi có kh i l

ng yêu c u nhà th u t

c trong các h s

ng v n tr

c thi công cho

ng nghi m thu r i m i thanh toán, do đó ch có nh ng DN

có n ng l c tài chính m nh m i đáp ng đ

c. M t khác, v i ngu n l c tài

chính m nh s cho phép DN quy t đ nh ra giá b th u m t cách sáng su t và
h p lý.
1.2.2.2. Ngu n nhân l c:
Ngu n nhân l c có nh h

ng r t l n đ n n ng l c đ u th u c a DN,

bao g m c đ i ng cán b lãnh đ o DN, b ph n chuyên trách tham gia đ u
th u và nh ng lao đ ng tr c ti p thi công công trình.


14

a. Lãnh đ o doanh nghi p
i ng cán b lãnh đ o DN s quy t đ nh đ

ng l i, chi n l

c phát

tri n c a DN, tham gia đ u th u nhi u hay ít, xem nh m c tiêu nào, t p trung
vào m c tiêu nào trong th i gian t i. Khi đánh giá b máy lãnh đ o ch đ u t
th

ng quan tâm đ n các tiêu th c nh kinh nghi m lãnh đ o, trình đ qu n

lý DN, ph m ch t kinh doanh và các m i quan h và xa h n n a là kh n ng
xây d ng m t t p th đoàn k t, v ng m nh, thúc đ y m i ng
công vi c.

i h t mình cho

i u này s giúp DN t ng thêm s c m nh, t ng thêm n ng l c

c nh tranh.
b. B ph n chuyên trách:
B ph n chuyên trách tham gia đ u th u s tìm ki m, phân tích, đánh giá
các thông tin liên quan đ n đ u th u, quy t đ nh có tham gia đ u th u hay
không?

a ra giá d th u là bao nhiêu?...

đ i ng cán b c p này ch đ u t th

đánh giá n ng l c trình đ c a

ng xem xét trên các m t:

+ Trình đ chuyên môn, kinh nghi m công tác, thâm niên ngh nghi p,

tác phong làm vi c, s am hi u v kinh doanh và pháp lu t.
+ C c u v các chuyên ngành đào t o phân theo trình đ qua đó cho
bi t trình đ chuyên môn hoá và kh n ng đa d ng hóa c a DN. Th

ng thì

đ i ng cán b k thu t, cán b qu n tr và công nhân lành ngh có chuyên
môn v l nh v c chính c a DN ph i chi m t tr ng ít nh t là 60%.
c.

i ng công nhân:
i ng công nhân tr c ti p thi công công trình s

và ch t l
chi n l
đó nh h

ng công trình. H chính là nh ng ng

nh h

ng đ n ti n đ

i th c hi n nh ng ý t

ng,

c c a các lãnh đ o c p cao, t o nên n ng l c c nh tranh c a DN t
ng đ n uy tín, th

ng hi u nhà th u, nh h

ng đ n k t qu đ u

th u c a các gói th u sau.
Ho t đ ng c a c ba b ph n trên theo cách này ho c cách khác đ u nh
h

ng đ n n ng l c đ u th u c a DN. B t c s y u kém c a b ph n nào c ng


15

s làm gi m n ng l c đ u th u c a DN. Do đó, đ nâng cao n ng l c đ u th u
c a mình, DN c n ph i đ a ra nh ng chính sách phù h p tác đ ng đ n c ba b
ph n này theo h

ng tích c c đ ho t đ ng đ u th u đ t hi u qu cao nh t.

1.2.2.3. Ho t đ ng Marketing:
Marketing là m t công c c nh tranh đóng vai trò quan tr ng trong vi c
m r ng th tr
đ

c chi n l

ng, t ng doanh thu, hi u qu c a DN. M t DN n u xây d ng
c marketing h p lý và bi t cách s d ng nó trong nh ng tình

hu ng, th i đi m thích h p thì s giúp DN đó gi đ

c u th trên th tr

ng

so v i các đ i th c nh tranh.
Marketing trong đ u th u có th hi u DN s gi i thi u trong h s n ng
l c c a mình v nh ng công trình đã thi công t t, đ t đ

c nh ng thành t u

v ti n đ thi công, th m m k thu t, s d ng thi t b máy móc hi n đ i, đ i
ng thi công chuyên nghi p và hi u qu s d ng công trình theo đúng yêu c u
c a ch đ u t .
1.2.2.4. Kh n ng liên doanh, liên k t:
S hình thành t p đoàn DN nói chung là nh kh n ng liên doanh, liên
k t gi a các công ty. DN k t h p v i nhau nh m t ng s c m nh t ng h p v
n ng l c kinh nghi m, tài chính và thi t b công ngh , giúp DN phát huy đi m
m nh, kh c ph c đi m y u nâng cao n ng l c đ u th u.
Trong n n kinh t th tr

ng hi n nay thì liên doanh, liên k t là s h p

tác l n giúp t p đoàn th c hi n các gói th u quy mô l n mà m t DN không
th làm đ

c, qua đó m i DN s

h c h i và trao đ i các kinh nghi m l n

nhau.
1.2.2.5. Trình đ và công tác t ch c l p h s d th u:
ây là công vi c h t s c quan tr ng vì ch đ u t nhìn vào đó mà đánh
giá trình đ n ng l c l p h s d th u. Nhà th u có th b lo i ngay t vòng
đ u do h s không đ m b o yêu c u. Do đó ch t l

ng h s th u là m t

trong nh ng tiêu chí c b n quy t đ nh nhà th u có trúng hay không.