QUẢN TRỊ RŨI RO VÀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ

Quản trị rủi ro
Vì một mục tiêu phát triển an
toàn và bền vững...

Nguyễn Phi Long ASA
Thạc sĩ kế toán, thành viên hội kiểm toán
Úc

© NP L
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Tư vấn t ài chính

Cam kết chung

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

2

1


Sơ lược tiểu sử



Phó giám đốc tài chính – Tập đoàn Đầu tư Sài gòn



Thành viên ban kiểm soát – Ngân hàng Nam Việt



Thành viên ban kiểm soát – Đại học Hùng Vương



Thành viên ban kiểm soát – Công ty Cổ phần BOT Phý Mỹ



Phó giám đốc tư vấn – Công ty Cổ phần Tư vấn Mặt trời Việt



Giảng viên – Business Edge, dự án MPDF Ngân hàng thế giới

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

3

Mục tiêu khóa học
 Xác định được thế nào là “rủi ro” tiềm ẩn.

 Đánh giá được ảnh hưởng của rủi ro.

 Thu thập và phân tích thông tin đầu vào.

 Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ - phòng ngừa rủi ro.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

4

2


Nội dung thảo luận
 Làm thế nào để xác định được rủi ro?

 Rủi ro ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào?

 Phương pháp và cách tiếp cận khi xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ.

 Hoạt động của quy trình kiểm soát trong hệ thống kiểm soát nội bộ.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

5

Bố cục chương trình

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

6

3


Khởi động


Lúc 10am, thứ 5 ngày 16 tháng 1 năm 2003, tàu con thoi Colombia
được phóng từ sân bay vũ trụ Kennedy.



81 giây sau khi đượ c phóng, một mảnh gốm cách nhiệt có diện tích 20 inch nặng 2.5 pound đã rơi ra và đâm vào
cánh trái con tàu, trong khi con tàu đang bay với vận tốc hai lần âm thanh. 1600 mảnh vỡ của con tàu thu thập tại
sân bay quân sự Barksdale.



Báo cáo của NASA kết luận tàu con thoi hiện tại không an toàn và một số lỗi kỹ
thuật cần đ ược khắc phục trong thời gian tới. Ngoài ra, hệ thống quản lý của NASA

không an toàn trong quản lý hệ thống và không duy trì được văn hoá an toàn cao.

Tư vấn tài chính

© NPL

7

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Rủi ro

Là những nguy cơ có khả năng xảy ra cao
và
gây ra những ảnh hưởng tiêu cực ...

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

8

4


Tổng quan

Tác nhân c on
người

Tác nh ân
bên
n g o ài

Tác n hân
quy tr ình

RỦI RO
Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

9

Tổng quan

Quyền lợi

Trách
nhiệm
Tư vấn tài chính

© NPL

10
Chúng t ôi cam kết cùng khách
hàng phát triển hướng tới tương lai !

5


Bản chất rủi ro
 Rủi ro luôn mang trạng thái và có nguyên nhân từ xúc cảm; đặc biệt những
xúc cảm có tính gây gổ hoặc bất đồng.

 Rủi ro luôn gắn liền với mọi hoạt động thường ngày.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

11

Rủi ro được chia...
 Phi tài chính:
 Tai nạn giao thông, cháy nhà, điện giật,...

 Tài chính
 Thiếu vốn, vượt quá khả năng sản xuất, tăng lãi suất ngân hàng,...

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

12

6


Xác định rủi ro
Thiết lập phạm vi

Xác đ ị n h rủi ro

Liên tục theo dõi v à kiểm soát
những chiến lược quản lý rủi ro

Phân tích và đánh giá rủi ro

Xử lý rủi ro

Trao đổi và h ỗ trợ

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

13

Yếu tố rủi ro


Nguy cơ tiểm ẩn



Biến động môi trường



Khả năng xảy ra thiệt hại



Mức độ thiệt hại



Thời gian



Nguyên nhân liên quan



Bù đắp thiệt hại

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

14

7


Mức độ rủi ro

THƯỚC ĐO RỦI RO

Thấ p

Trung bình

Ca o

Mức độ
Những mức độ gây rủi ro
?

?

?

?

?

?

Hậu quả
Hậu quả, nạn nhân

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

15

Mức độ rủi ro

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

16

8


Biến thiên của rủi ro khi được
đưa vào như một yếu tố kế hoạch

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

17

Mối quan hệ các rủi ro trong một tổ chức

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

18

9


Đánh giá mức độ rủi ro
Rủi ro số: ...

Người kiểm soá t:

Nội dung:
Rủi ro:
Ảnh hưởng (+/ -):
Phạm vi rủi ro / đe doạ:

Lĩnh vực rủi ro / đe doạ :

Nguồn
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο

Ο
Ο

Thực tế và kế hoạch
Ο Rủi ro không thể tránh

Ο

Ο Rủi ro chấp nhận được Ο Rủi ro trong kiểm

Ο

soá t

Ο

Stt.
© NPL

Các dấu hiệu rủi ro chính / xu hướng

Ο Rủi ro thấp

Hoạt động / thước đo sử dụng

1
Ngày
…………………………….

Người chịu trách nhiệm

Người kiểm soá t rủi ro

Ngày

Trạng thái

……………………….

Tư vấn tài chính
19

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

2

…

Stt.

Hoạt động / thước đo mới

6

7

…

Ghi chú

Phần 1

XÁC ĐỊNH ĐƯỢC THẾ NÀO LÀ RỦI RO...

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

20

10


Rủi ro phi tài chính
 Nguyên nhân chủ quan:

 Nguyên nhân khách quan:

Tư vấn tài chính

© NPL

21

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Rủi ro phi tài chính
Khách

Chủ

quan

quan

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

22

11


Rủi ro phi tài chính

Yếu tố con

•

người

Điều kiện phát sinh
rủi ro

•

Môi trường nuôi dưỡng
tiểm ẩn

•

Tác nhân trung gian

•

Trực tiếp tham gia

•

Hệ t h ốn g (bản chất)

•

Cục bộ (hiện tượng)

quá trình rủi ro

Điều kiện

Rủi ro

môi trường

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

23

Hiện tượng rủi ro...
 Tai nạn

 Rượu, các chất kích thích

 Điện giật

 Hỏa hoạn (cháy nổ,...)

 Ngộ độc
Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

24

12


Con người – tác nhân trung gian...
 Chủ quan, bỏ sót

 Ẩu, coi thường

 Năng lực trình độ

 Không tuân thủ

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

25

Tương tác giữa quản lý rủi ro và các cấp quản lý

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

26

13


Quan hệ của rủi ro trong các phần hành hoạt
động

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

27

Quan hệ của rủi ro trong các phần hành hoạt
động

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

28

14


Ngăn ngừa rủi ro...


Định kỳ phân tích đánh giá hệ thống, quy trình nghiệp vụ,...



Đánh giá các khả năng rủi ro có thể xảy ra đ ối với mỗi bộ phận, mỗi hoạt động nghiệp vụ,…



Đánh giá các kế hoạch, các nhiệm vụ sản xuất kinh doanh



Thiết lập và triển khai các biện pháp phòng ngừa phù hợp



Thể chế hóa và tổ chức phổ biến.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

29

Một số biện pháp phòng tránh như...
 Phổ biến, đào tạo quy trình nghiệp vụ (đặc
biệt có liên quan tới an toàn lao động)

 Lập hệ thống biển bảng báo hiệu

 Kiểm tra, rà soát thường xuyên định kỳ
© NPL

Tư vấn tài chính
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

30

15


Kế hoạch

Tư vấn tài chính

© NPL

31

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Phi tài chính – Hoạt động: 01
1.

Hãy kể 05 nguy cơ có thể xảy ra rủi ro phi tài chính và mức độ khả năng có thể xảy ra tại
doanh nghiệp của anh / chị.

2.

Anh / chị hãy đánh giá mức độ ảnh hưởng của những rủi ro đó.

3.

Doanh nghiệp của anh / chị đã thực hiện những biện

pháp nào để phòng ngừa những rủi ro đó.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

32

16


Phần 2

RỦI RO TÀI CHÍNH

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

33

Xác định rủi ro tài chính

 Rủi ro tài chính cũng là rủi ro.

 Tại sao cần phải xác định rủi ro tài chính?

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

34

17

Ảnh hưởng của rủi ro tài chính...

Rủi ro cao đem lại khả năng lợi nhuận cao

R
ủ
i
r
o

Lợi nhuận
Tư vấn tài chính

© NPL

35

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Quan hệ rủi ro và lợi nhuận
Vùng I

Vùng II

Vùng III

Thiếu quan tâm

Tối ưu hóa phòng

Phòng ngừa rủi ro

đến rủi ro

ngừa rủi ro

q uá mức

Lợi nhuận tương tác
với rủi ro

Rủi ro
Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

36

18


4 lý do phải quản lý rủi ro tài chính...
 Quản lý rủi ro là một phần của công việc quản trị.

 Quản trị rủi ro sẽ giảm thiểu tính bất ổn của lợi nhuận.

 Quản trị rủi ro sẽ tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông.

 Quản trị rủi ro sẽ thúc đẩy an toàn tài chính và năng lực cá
nhân.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

37

Vài ví dụ về rủi ro tài chính
 Nguồn: ERisk

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

38

19


Xác định rủi ro như thế nào?
1.

Hiểu rõ thực trạng doanh nghiệp của mình

2.

Thiết lập hệ thống các điểm kiểm tra và giải pháp cân bằng

3.

Thiết lập hệ thống các hạn chế và rào cản

4.

Kiểm soát nguồn tài chính và quỹ tiền mặt

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

39

Xác định rủi ro như thế nào?
5.

Thiết lập đúng và đủ các chỉ tiêu chuẩn

6.

Trả đúng cho mức độ tác nghiệp mong muốn

7.

Cân bằng các lợi ích và các yếu tố chi phí
Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

40

20


Kiểm soát rủi ro
 Thiết lập phạm vi:

 Thiết lập thống nhất từ trên xuống.
 Đặt đúng và đủ các tiêu chí và câu hỏi.
 Thiết lập các nguyên tắc phân loại rủi ro.
 Cung cấp đào tạo và phát triển nội bộ.
 Liên hệ giữa rủi ro và khả năng bù đắp thiệt hại.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

41

Kiểm soát rủi ro
 Phân tích và đánh giá rủi ro:

 Thiệt hại từ rủi ro.
 Các trường hợp rủi ro có khả năng xảy ra.

 Hoạt động quản lý đánh giá rủi ro định kỳ.
 Dấu hiệu rủi ro.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

42

21


Kiểm soát rủi ro
 Xử lý và kiểm soát rủi ro:

 Tăng trưởng có chọn lọc.
 Hỗ trợ lợi ích kinh tế.
 Kiểm soát các hiệu ứng trái ngược – rủi ro.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

43

Phương pháp phân tích
 Kiểm tra sức căng (stress testing)

 Phân tích theo kịch bản (scenario analysis)

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

44

22


Rủi ro:
bản chất hay hiện tượng...
 Rủi ro hệ thống

 Rủi ro trường hợp

 Tác nhân con người

Tư vấn tài chính

© NPL

45

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Bản chất hay hiện tượng... Hoạt động: 02

1.

Nhân viên bảo vệ của công ty XYZ thường xuyên uống rượu, ban giám đ ố c đã thực hiện cảnh cáo lần thứ ba
(03) lần trong tháng vừa qua.

2.

Trong khi đi kiểm tra tắt máy lần cuối cùng, trưởng bộ phận kỹ thuật phát hiện một đoạn ống gaz có nguy cơ sút
mối nối, ông đã ghi nhận vào sổ, tuy nhiên do cuối ngày, mọi công nhân đang ra về nên không thực hiện sửa
chữa ngay mà chỉ ghi nhận để sáng sớm hôm sau sẽ sửa chữa.

3.

Cô A là giám đ ốc bộ phận kinh doanh của công ty ABC, công ty vừa thực hiện ký kết hợp đồng hợp tác kinh
doanh, giá trị hợp đồng này rất lớn và sẽ có ảnh hưởng rất lớn đối với công ty trên thị trường, chắc chắn rằng
giá trị cổ phiếu của công ty sẽ tăng khi thông tin này đượ c công bố. Do quá vui mừng vì thành công đạt được, cô
A đã kể cho con trai – 7 tuổi của mình về thành công trên.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

46

23


CRO – Giám đốc quản trị rủi ro
 Vai trò của giám đốc quản trị rủi ro

 Hệ thống quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

Tư vấn tài chính

© NPL

47

Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

Hệ thống quản trị
và yếu tố cấu thành...

Hệ thống quản trị doanh nghiệp

Quản trị điều hành

Quản trị đầu tư

Phân tích rủi ro

Cảnh báo rủi ro

Nguồn dữ liệu và công nghệ

Quản trị lợi ích cổ đông

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

48

24


Hệ thống quản trị doanh nghiệp
Trách nhiệm của ban điều hành và quản trị gồm:



Xác định rủi ro doanh nghiệp thông qua chính sách rủi ro, mức an toàn vốn, tỷ lệ nợ,...



Đảm bảo doanh nghiệp có (nguồn nhân lực) có kỹ năng quản lý rủi ro.



Thiết lập tổ chức doanh nghiệp và xác định các vai trò và trách nhiệm quản
trị rủi ro kể cả giám đốc quản trị rủi ro – CRO.



Thiết lập “văn hóa doanh nghiệp” bởi thiết lập hệ thống thống nhất từ trên xuống.



Tạo các cơ hội đào tạo hòa nhập nội bộ từ các bài học tại chính doanh
nghiệp và đào tạo phát triển cá nhân bên ngoài.

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

49

Quản trị điều hành
 Cân đối giữa chiến lược kinh doanh và chính
sách rủi ro doanh nghiệp.

 Rủi ro được xem xét và đưa vào giá và lợi ích mục tiêu trong quá trình
thực hiện chiến lược kinh doanh.

 Cân đối quyền lợi và trách nhiệm ( – vấn đề)

Tư vấn tài chính

© NPL
Chúng t ôi cam kết cùng khách hàng phát triển hướng tới tương lai !

50

25