SKKN mầm non: MỘT SỐ BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN TRẺ 4 5 TUỔI PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ THÔNG QUA LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC CÓ CHỦ ĐỊNH

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Văn học là loại hình nghệ thuật là một kho tàng tri thức giữ vai trò lớn đối với con
người nói chung và đặc biệt là đối với trẻ mầm non nói riêng. Dẫn dắt trẻ vào thế giới
văn học là nhiệm vụ quan trọng của các cô giáo trong trường mầm non. Đó là sự mở
cửa, là con đường đầu tiên đưa trẻ bước vào thế giới ngôn ngữ, tri thức, giá trị tinh
thần phong phú chứa đựng trong tác phẩm văn học. Sự tiếp xúc thường xuyên của trẻ
mẫu giáo với tác phẩm văn học sẽ kích thích ở trẻ sự nhạy cảm thẩm mỹ, sự phát triển
trí tuệ hình thành tình cảm đạo đức phát huy tính tích cực cá nhân, tính độc lập sáng
tạo.
Văn học trong trường mầm non chính là ngôn ngữ nghệ thuật đầu tiên mở rộng
nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh, từng bước tích lũy kinh nghiệm sáng tạo và
phát triển trí tuệ thoả mãn nhu cầu tinh thần của trẻ gợi cho trẻ những xúc cảm tình
cảm đẹp góp phần giáo dục thẫm mỹ và là phương tiện quan trọng giúp trẻ khám phá
thế giới xung quanh mình trong môi trường đó.
* Về nhận thức: Nhờ có hoạt động làm quen tác phẩm văn học mà giúp trẻ khám phá
được thế giới xung quanh, từng bước tích luỹ kinh nghiệm sáng tạo và phát triễn trí tuệ
thoã mãn nhu cầu tinh thần của trẻ
* Về thẫm mỹ: Trẻ nhận biết được cái đẹp và khám phá cái đẹp của thế giới xung
quanh qua các tác phẩm văn học góp phần giáo dục thẩm mỹ, trẻ biết cái hay cái đẹp
và hướng tới cái đẹp.
* Về ngôn ngữ: Dạy trẻ làm quen với văn học là một trong những hoạt động quan
trọng, xác thực nhất giúp trẻ học ăn, học nói, đem đến cho trẻ những gì tốt đẹp nhất về
phẩm chất đạo đức, mở rộng từ, cung cấp từ mới phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Dạy trẻ
làm quen với văn học còn khuyến khích trẻ đưa ra những nhận xét đúng sai, những
phán quyết xác thực từ hiểu biết của mình qua đó giúp trẻ cách dùng từ nói đúng câu
rõ ràng mạch lạc, diễn đạt một cách biểu cảm làm giàu ngôn ngữ.
* Về tình cảm quan hệ xã hội: Giúp trẻ hình thành cảm xúc ban đầu trong tâm hồn trẻ
thơ, hiểu một cách sâu sắc về mối quan hệ xã hội. Từ đó có thái độ tình cảm, các hành
vi ứng xử đúng đắn
* Về đạo đức: Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học giúp hình thành ở trẻ có đức
tính tốt đẹp như yêu thích văn thơ, đặc biệt là có hành vi tốt với mọi người trong giao

tiếp và ở thế giới xung quanh trẻ.
* Về thể chất và lao động: Thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học giúp
trẻ phát triển thể chất biết lao động tự phục vụ mình, yêu lao động. Biết cách lấy hơi,
biết cường độ cao thấp trong khi đọc thơ, trẻ được hoạt động tích cực trong khi chơi
đóng kịch. Biết ăn uống đủ chất cho cơ thể khoẻ mạnh.
1


Vì vậy việc dạy trẻ làm quen với văn học là một việc làm quan trọng và cần thiết
có thể tận dụng ở mọi lúc mọi nơi khi ở nhà khi đến trường…Đặc biệt trường mầm
non là một môi trường thuận lợi để cung cấp kiến thức cho trẻ qua văn học, có thể cho
trẻ làm quen với văn học thông qua hoạt động góc, hoạt động đón trả trẻ, nhưng đặc
biệt cho trẻ làm quen với văn học thông qua hoạt động có chủ định là cần thiết. Vì ở
hoạt động có chủ định mọi kiến thức đem đến cho trẻ phải chính xác, trẻ cảm nhận và
truyền đạt lại kiến thức có hệ thống, lô gích, cô giáo chỉ là người cố vấn, đặt ra vấn đề
để trẻ tự giải quyết.
Văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ. Văn học đem lại cho trẻ
hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh, đồng thời là ngọn lửa khơi dậy trong tâm
hồn trẻ những mơ ước khát vọng dạy trẻ đúng hướng để trẻ có ý chí vươn lên. Xuất
phát từ yêu cầu thực tế trong sự nghiệp giáo dục hiện nay là không nghừng nâng cao
chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở các dộ tuổi, để phù hợp với đòi hỏi sự phát triển
kinh tế xã hội trong điều kiện phát triển nền kinh tế tri thức. Trường mầm non phải
vừa có nhiệm vụ bồi dưỡng phát triển khả năng ngôn ngữ, vừa phải xây dựng một cái
vốn ban đầu cho trẻ. Với tất cả những lý do trên đã thôi thúc tôi chọn đề tài “ Một số
biện pháp hướng dẫn trẻ 4 – 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua làm quen với tác
phẩm văn học trong hoạt động học có chủ định” làm đề tài nghiên cứu trong gần 1
năm qua.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Văn học là một hoạt động rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện

phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sữ
dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ
ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng,
óc quan sát, khả năng tư duy. Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu
quý, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi và vai trò cụ thể của
văn học, cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học không thể thiếu trong
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen
với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong giáo dục mầm non mới.
Cho trẻ 4 – 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu
của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô
giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn để trẻ cảm nhận những giá trị nội dung,
nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với
2


văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và
thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc
thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch, cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ,
câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện
nhân cách trẻ.
Trong mỗi tác phẩm văn học, thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên
nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa
dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên
nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường
sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học,…Qua tác phẩm
văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình,
tình bạn, tình cô cháu,… Văn học có thể cần đề cập đến những lực lượng siêu nhiên
như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn đọng
trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong

phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần.
Nhờ được nghe, tiếp xúc với văn học, có những hiểu biết sơ đẳng về văn học, đó
là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn. Bước đầu trẻ sẽ nhận
biết được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, truyện. Không
những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình tượng, còn giúp trẻ
phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình thành một số khái niệm văn
học như: Thơ, truyện, nhân vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi những điều đã được nghe
và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần
của trẻ.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận biết các mối
quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật, giữa lời kể, lời
thuật, giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động
văn học.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức, phát triển
trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát
triển ở trẻ hứng thú kỹ năng đọc và kể tác phẩm.
II. THỰC TRẠNG
1. Thuận lợi
* Cơ sở vật chất
- Được sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo các cấp, các ban ngành, đoàn thể địa phương
và Ban chấp hành nhà trường luôn chăm lo và thường xuyên bồi dưỡng chất lượng
trên cô và trẻ góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục mầm non xã nhà. Đặc biệt trong
3


năm học 2011 – 2012 trường được xây dựng khang trang với đầy đủ phòng học, phòng
chức năng đáp ứng công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
- Lớp có đầy đủ đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn học.
* Đối với giáo viên
- Bản thân là một giáo viên mới vào ngành nhưng không ngừng học hỏi, tham khảo

tài liệu, dự giờ đồng nghiệp để rút ra kinh nghiệm cho bản thân tham gia đầy đủ lớp
tập huấn kiến thức về các chuyên đề.
* Đối với học sinh
- Các cháu đi học đều, ngoan, lễ phép
- Bên cạnh đó có hội phụ huynh luôn sát cánh cùng với nhà trường cho nên công tác
phối kết hợp giữa gia đình trẻ và cô giáo đã đạt hiệu quả cao.
2. Những khó khăn
* Về sơ sở vật chất:
- Mặc dù đồ dùng, đồ chơi tương đối đầy đủ nhưng chưa phong phú đa dạng về chủng
loại mầu sắc, hầu hết là đồ dùng, đồ chơi tự làm nên tính khoa học và thẫm mỹ chưa
cao.
* Đối với giáo viên
- Năm học 2011 – 2012 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4 – 5 tuổi với
tổng số trẻ trong lớp là 32 trong đó có 11 cháu gái và 21 cháu trai, là một giáo viên
trực tiếp đứng lớp nên tôi nắm vững được khả năng tiếp thu của từng cháu.
Song nhìn chung mỗi cháu có mỗi đặc điểm mỗi cá tính khác nhau nhưng có một
điểm chung là dễ nhớ chóng quên. Vì thế để thực hiện đề tài này tôi đã gặp không ít
khó khăn.
- Trong phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan vẫn chưa khoa học đang còn hạn chế,
lung túng, chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ truyện kể sang kịch bản sân khấu,
lời thoại còn dài dòng khó hiểu, chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt
động đóng kịch.
- Khả năng cảm nhận các tác phẩm văn thơ, truyện còn hạn chế giọng đọc và cách
phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút
trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt.
* Đối với học sinh
- Sự phát triển khả năng văn học của mỗi trẻ tuy cùng một lứa tuổi nhưng lại ở mức độ
khác nhau
- Đa số trẻ trong lớp đều là con em gia đình có bố mẹ làm nông nghiệp, nhận thức và
hiểu biết của người dân còn rất hạn chế. Một số trẻ chưa được bố mẹ cho đi học lớp

nhà trẻ và mẫu giáo bé, mà vào học lớp nhỡ nên còn nhút nhát trong mọi hoạt động.
4


3. Kết quả của thực trạng trên
Từ những khó khăn của thực trạng ban đầu nên qua khảo sát chất lượng đầu năm
tôi thấy kết quả còn thấp cụ thể là:
Kết quả khảo sát
Đạt
Tổng
S
Chưa đạt
số trẻ
Trung
T
Nội dung khảo sát
Tốt
Khá
khảo
bình
T
sát
Số
Số
Số
%
Số
%
%
%

trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
Khả năng hứng thú nghe
1
32
4 12.5 6 18.8 10 31.2 12 37.5
các tác phẩm văn học
Khả năng trả lời câu hỏi
2
32
3
9.4
6 18.8 12 37.5 11 34.3
đàm thoại
Khả năng cảm thụ tác phẩm
3
32
3
9.4
4 12.5 11 34.4 14 43.7
văn học
Khả năng đọc kể diễn cảm
4
32
4 12.5 4 12.5 9 28.1 15 46.9
tác phẩm văn học
Từ kết quả trên đã thôi thúc tôi tìm ra giải pháp tối ưu nhất để tìm ra giải pháp đạt
hiệu quả nhất.

III. CÁC GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Gây hứng thú cho trẻ
Gây hứng thú để đưa trẻ vào các tác phẩm văn học là một phần rất cần thiết để trẻ
có hứng thú trước khi vào bài tôi đưa ra tình huống bất ngờ để trẻ có tâm thế cảm thụ
tác phẩm tốt hơn tôi đã tạo cho trẻ hứng thú trong các tác phẩm văn học như trong
truyện “Cáo, thỏ và gà trống”
Giọng cô đọc hùng hồn lời thơ: “Cúc cù cu cu cu
Ta vác hái trên vai
Đi tìm cáo gian ác
Cáo ở đâu ra ngay ra ngay”
Đó là lời nói trong tác phẩm nào?
Hay trong truyện Tích Chu:
- Giọng ồm ồm của bà khi biến thành chim “ Cúc cù cu u u
Muộn mất rồi cháu ơi
Bà khát nước quá
Bà biến thành chim, bay đi đây”
- Giọng của bà thể hiện sự yếu ớt chậm rãi “Tích Chu ơi rót cho bà cốc nước bà khát
quá”
- Giọng của bà khi hóa thành chim thì cao “Bà không về nữa đâu, bà đi đây”
5


Ví dụ: Hay trong bài thơ: “Hồ sen” Tôi có thể lấy một lá sen cho giọt nước vào và
làm cho giọt nước chạy và đàm thoại với trẻ về bài thơ.
- Và trong bài thơ “Cây đào” tôi đã làm 1 cây đào cho trẻ quan sát và đàm thoại
- Trong bài thơ “Cây dây leo” tôi cho trẻ quan sát ở cửa sổ lớp tôi đã trồng một cây
dây leo và đàm thoại với trẻ.
2. Đọc kể diễn cảm các tác phẩm văn học
Đọc kể diễn cảm cho trẻ nghe là một trong những cách tốt nhất để khuyến khích
trẻ ham đọc sách, phát triển ngôn ngữ trí tưởng tượng và cách sáng tạo ở trẻ. Trẻ mẫu

giáo luôn thích tìm tòi khám phá về thế giới xung quanh bằng đôi mắt ngạc nhiên,
thích thú qua các tác phẩm văn học để giúp trẻ đến cảm thụ các tác phẩm văn học đạt
hiệu quả và làm thoả mãn nhu cầu ham hiểu biết, thì người đọc kể tác phẩm cần phải
thể hiện giọng điệu một cách mượt mà, truyền cảm có khi du dương ướt át nhưng có
khi cao giọng chua cay phù hợp với tính cách từng nhân vật hoặc giọng điệu của từng
tác phẩm, Tùy cách sử dụng giọng đọc, lời kể kết hợp với cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù
hợp để truyền đạt nội dung, chủ đề của tác phẩm đến với trẻ để tạo ra những rung cảm,
xúc cảm, giúp trẻ làm quen với văn học giàu hình ảnh. Muốn nội dung của tác phẩm
đến với trẻ làm rung động lòng trẻ, gây hứng thú nghe hiểu cho trẻ thì cô giáo phải là
người tìm ra thủ thuật đọc kể diễn cảm. Trước tiên phải xác định loại tác phẩm văn
học thơ hay truyện từ đó tìm hiểu nội dung truyện thơ, luyện giọng điệu, biến giọng
điệu của mình thành giọng điệu của tác phẩm và kết hợp với cử chỉ, điệu bộ nét mặt.
Chính giọng điệu, cử chỉ, nét mặt đây là phương tiện hỗ trợ cho lời kể, giọng đọc
thêm sinh động, hấp dẫn. Phương pháp đọc kể diễn cảm cô cần tách biệt giữa đọc và
kể ở hoạt động có chủ định.
2.1. Đọc thơ cho trẻ cần phải chú ý đến kỹ thuật thể hiện cách ngắt giọng, ngắt
nhịp, đọc nhanh, đọc chậm hay còn gọi là ngữ điệu giọng và một số yếu tố biểu cảm
khác
Thông qua giọng đọc diễn cảm sẽ nâng cao năng lực cảm thụ thơ của trẻ, trẻ làm
quen với nhịp điệu và ngôn ngữ hình ảnh trong thơ biết liên kết với hình ảnh cuộc
sống đem đến cho trẻ nhiều cảm xúc những tình cảm cao đẹp.
“Hoa cà/ tim tím
Hoa mướp/ vàng vàng
Hoa lựu/ chói chang
Đỏ như/ đốm lửa…”
( Hoa kết trái)
Hay có thể là:
“Hoa đào/Trước ngõ
Cười vui/sáng hồng
6

Hoa mai/trong vườn
Rung rinh/cánh trắng…”
(Tết đang vào nhà)
Để tiến hành một giờ dạy thơ tôi cần chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung, tư tưởng nghệ
thuật của bài thơ, xác định giọng điệu, âm điệu, nhịp điệu của bài thơ, khi đọc thơ cho
trẻ nghe tôi cần phải làm sáng tỏ tư tưởng của tác phẩm, thể hiện được cảm xúc của tác
phẩm và sự hiểu biết của bản thân đối với tác phẩm. Thơ có đặc điểm riêng, ngôn ngữ
làm thơ giàu hàm súc âm hưởng, vẻ đẹp của bài thơ không chỉ do nhạc điệu, nhịp điệu
mà còn do vần điệu nối các câu thơ thành một bài thơ. Vì vậy cần trau dồi kỹ thuật đọc
thơ thì mới có thể trình bày tác phẩm thơ một cách diễn cảm. Một điều không thể thiếu
được trong cách đọc thơ diễn cảm đó là sự kết hợp giữa giọng đọc và cử chỉ điệu bộ,
giúp trẻ tiếp nhận tác phẩm một cách dễ dàng hơn.
2.2. Kể chuyện:
Để kể một câu chuyện một cách diễn cảm cho trẻ nghe không như cách đọc chuyện
bình thường chỉ dùng giọng điệu của mình thành giọng điệu của tác phẩm mà trẻ nghe,
cảm nhận như có sự hiện hữu của các nhân vật trong truyện biến nhân vật trong truyện
thành hình ảnh sống động có cá tính.
Ví dụ: Truyện “Cáo, Thỏ và gà trống”
- Giọng của Thỏ buồn ràu
- Giọng của cáo quát nạt (Cường độ to, mạnh) ở cuối giọng cáo vội vàng, run sợ
- Giọng chó nhanh nhảu .
- Giọng gấu hiền từ, chậm rãi
- Giọng gà trống dõng dạc, mạnh mẽ
Lúc này không còn là giọng của cô nữa mà chính là giọng của các nhân vật. Qua
đó trẻ sẽ cảm nhận được ngay tính cách của nhân vật và nội dung câu truyện sẽ
được làm sáng tỏ
Vì vậy tôi luôn phải là người tìm hiểu truyện, tìm ra tính cách của nhân vật để hòa
mình vào nhân vật đó, cuốn mình vào câu truyện để truyền đạt đến trẻ nội dung câu

truyện.
Để kể diễn cảm một câu truyện không nhất thiết phải thuộc từng chữ như trong
sách truyện hoặc thơ mà cần phải thể hiện như cuộc đối thoại giữa nhân vật này với
nhân vật khác, nhiều khi lại trở về là người dẫn truyện, nhưng luôn phải lấy cốt truyện,
nội dung truyện làm trọng tâm.
Để làm được việc đó tôi cần có phương pháp kể chuyện hấp dẫn và sáng tạo để lôi
cuốn trẻ, kết hợp với cử chỉ điệu bộ một cách phù hợp
Ví dụ: Kể chuyện “Dê con nhanh trí” Ngoài những lúc dùng hình ảnh (tranh truyện)
Tôi còn dùng tay của mình làm điệu bộ, ngoài ánh mắt, gương mặt giao
7


lưu với trẻ tôi dùng tay gõ xuống bàn khi dê mẹ gõ cửa gọi dê con…
Như vậy đọc kể diễn cảm có thể nói là hòa trộn giọng đọc, cử chỉ điệu bộ, nét mặt, ánh
mắt của mình với tác phẩm mà tôi sẽ truyền đạt đến trẻ.
3. Sử dụng đồ dùng trực quan sinh động
Như chúng ta đã biết đưa một tác phẩm trọn vẹn đi vào lòng trẻ thơ để giáo dục trẻ
còn rất nhiều yếu tố khác, mà sử dụng đồ dùng trực quan là yếu tố không thể thiếu
trong hoạt động cho trẻ làm quen với văn học, nó xuất phát từ đặc điểm nhận thức của
trẻ, từ tư duy trực quan cụ thể đến tư duy trừu tượng, từ cảm tính đến lý tính và khả
năng chú ý của trẻ thiếu bền vững dễ phân tán, chóng chán, mệt mỏi. Sử dụng đồ dùng
trực quan sẽ khắc sâu tác phẩm một cách dễ dàng. Đồ dùng trực quan phong phú có
thể là tranh ảnh, các con rối, mô hình minh họa và phù hợp mới gây hứng thú cho trẻ
và khơi dậy những rung cảm thẩm mỹ ở trẻ.
a. Ứng dụng công nghệ thông tin.
- Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện. Muốn đạt
kết quả cao thì việc đầu tiên tôi phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp
dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây tôi và các đồng nghiệp thường sử dụng
tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại ứng dụng công nghệ thông tin nên

tôi đã biết ứng dụng để vào bài giảng mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này luôn gây
sự chú ý, tò mò cho trẻ. Vì vậy tôi đã sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy để
mang lại kết quả cao.
- Với câu chuyện “Cáo, Thỏ và Gà Trống” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về
nội dung câu chuyện đó tôi trình chiếu cho trẻ xem. Ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về
các con vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và
thấy được nét đặc trưng của các nhân vật.

8


- Với bài thơ “Hoa Kết trái” tôi đã chụp các loại hoa có trong bài thơ và in vào đĩa
CD. Sau đó tôi trình chiếu cho trẻ xem trước khi cho trẻ đọc bài thơ “Hoa kết trái”.
Tôi còn mở cho trẻ xem vào hoạt động chiều để trẻ được củng cố ôn luyện và đọc lại
bài thơ, trẻ thuộc và nhớ nội dung bài thơ rất nhanh.

Các hình ảnh chụp minh hoạ cho bài thơ “ Hoa kết trái”
b. Sử dụng nghệ thuật múa rối:
- Việc sử dụng rối trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ
tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc.
- Với câu truyện “Chú thỏ thông minh” tôi sử dụng mô hình sân khấu là một khu đầm
lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây….. nhân vật trong truyện được cách điệu hoá, thỏ mặc quần
áo, đi bằng 2 chân… Khi tôi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con
rối bằng ba ngón tay: Ngón cái, trỏ, giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại
trong truyện… Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong hoạt động học có chủ định mà
số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt hiệu quả cao, đa số trẻ nhớ được nội
dung câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết nhận xét
đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như ai là người xấu? Ai là người tốt?
c. Sử dụng đồ dùng trực quan để tổ chức trò chơi đóng kịch:
- Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Qua hoạt

động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm trạng, hành
động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết thể hiện tình
9


cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội
dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên tục của câu truyện, điều này góp phần
đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ. Nhằm giúp
trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính
cách nhân vật. Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để
đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai
theo tổ hoặc nhóm.
Ví dụ trong truyện “Chú dê đen” cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen, tổ 3 làm
chó sói để trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau
đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời
thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này tôi là người dẫn truyện và trẻ
tự diễn theo nội dung câu truyện. Khi trẻ diễn xong lên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn
của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong
truyện là yêu hay ghét.
Sử dụng đồ dùng trực quan vào lúc nào? Có thể sử dụng lúc giới thiệu bài, có khi
lại minh họa cho lời kể, khi trích dẫn làm rõ ý, có thể sử dụng 2 – 3 đồ dùng trực quan
cho một câu truyện. Với phương pháp đổi mới giáo dục không dừng lại ở tranh ảnh mà
còn nên sử dụng mô hình sân khấu, phim ảnh…
Muốn sử dụng đồ dùng trực quan để đưa tác phẩm đến với trẻ cũng cần phải chau
chuốt và điêu luyện tôi tìm hiểu cách sử dụng đồ dùng trực quan đó cho phù hợp. Nếu
dùng tranh minh họa thì khi đến nhân vật nào chỉ vào nhân vật đó, trẻ nhìn và biết
nhân vật đó đang làm gì có giống với tính cách mà tôi vừa kể không. Nếu dùng rối
minh họa thì lại hòa giọng điệu của mình vào nhân vật rối và làm cho rối sống động
hơn…Sử dụng đồ dùng trực quan nào cũng thế, luôn luôn phải theo trình tự của cốt
truyện, hình ảnh nào có trước, hình ảnh nào có sau, tôi luôn phải linh hoạt, sáng tạo

trong khi sử dụng đồ dùng trực quan.
Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách sâu sắc
và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hoá trang cho trẻ rất quan trọng,
với câu truyện “Ba chú Lợn” tôi làm sân khấu có màn che, rồi trang trí cảnh phù hợp
với câu truyện.
Bên cạnh việc làm mô hình sân khấu thì việc hoá trang cho trẻ đóng kịch cũng rất
cần thiết. Với nhân vật “Ba chú Lợn” tôi cho trẻ mặc mặt nạ hình con lợn, bao tay,
giầy hình chân con lợn và áo quần màu sắc khác nhau phù hợp với tính cách của từng
nhân vật.
Việc hoá trang và bố trí sân khấu phù hợp, trang phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin khi
nhập vai tạo cho trẻ hứng thú hơn với từng vở diễn.
10


Hình ảnh trẻ đóng kịch “ Ba chú lợn”
d. Sử dụng đồ dùng trực quan bằng đồ chơi tự tạo
Đồ dùng trực quan lúc này sẽ là phương tiện gợi ý nội dung tác phẩm giúp trẻ
nhớ lâu hơn. Vì vậy đồ dùng trực quan phải đẹp, đảm bảo tính thẩm mỹ, mầu sắc hài
hòa, kích thước vừa phải, thuận tiện khi sử dụng phải đúng lúc, đúng chỗ. Do vậy tôi
đã tích cực làm đồ dùng tự tạo từ các nguyên vật liệu, phế thải để gây hứng thú cho trẻ
Ví dụ: Như trong bài thơ “Đàn gà con” Tôi đã làm được đồ dùng trực quan là gà mẹ
đang ấp trứng và sử dụng trong bài như: Cho trẻ quan sát bằng đồ dùng trực quan gà
mẹ đang ấp ổ trứng và mười chú gà con xinh xắn, sau đó đàm thoại với trẻ về nội dung
bài thơ.

11


Kết quả: Tôi đã đạt giải nhất hội thi đồ dùng đồ chơi tự tạo cấp trường.
4. Hệ thống câu hỏi đàm thoại

Đàm thọai cho trẻ hoạt động làm quen với văn học là một quá trình hỏi đáp, trao
đổi giữa cô và trẻ, trong đó cô giữ vai trò chủ đạo giúp trẻ hiểu sâu và nhớ lại tác phẩm
văn học. Việc đàm thoại kết hợp với giảng giải, gợi mở, giúp trẻ hiểu tác phẩm một
cách đầy đủ có hệ thống, nhờ vậy trẻ có thể dễ dàng nhớ tác phẩm phát huy tính tích
cực, rèn luyện óc tư duy tưởng tượng, khơi dậy những rung cảm, xúc cảm thẩm mỹ.
Đàm thoại là cơ hội tốt để trẻ sử dụng từ và diễn đạt một cách chính xác biểu cảm, từ
đó phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Để phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ qua
hoạt động làm quen với văn học thì không thể nào thiếu được hệ thống câu hỏi đàm
thoại. Câu hỏi đóng vai trò quan trọng trong trò chuyện, đàm thoại, sử dụng câu hỏi
với trẻ nhằm gây hứng thú và sự chú ý của trẻ đến sự vật hiện tượng, cần cho trẻ tìm
hiểu khám phá hơn gợi tính tò mò ở trẻ. Giúp trẻ tìm hiểu kỹ bản chất của sự vật hiện
tượng xung quanh. Phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ nghe hiểu nghĩa của từng loại câu hỏi,
câu trả lời của người khác với câu hỏi trong đời thường, do đó tôi cần chuẩn bị các câu
hỏi trước trò chuyện, đàm thoại cùng với trẻ. Câu hỏi được chuẩn bị trước giúp tôi chủ
động hỏi trẻ, đưa ra những câu hỏi chính xác và dễ hiểu đối với trẻ. Trong quá trình trò
chuyện, đàm thoại, chúng ta nên sử dụng các dạng câu hỏi khác nhau.
4.1. Dạng câu hỏi nhận biết
Giúp trẻ tái tạo nội dung truyện, nhớ lại cách có hệ thống các sự việc diễn ra, loại
câu hỏi này dùng cho những trẻ yếu, trung bình trong lớp.
Ví dụ: Trong câu truyện Tích Chu tôi sử dụng các câu hỏi
+ Các con vừa nghe cô kể chuyên gì?
+ Trong câu truyện cô vừa kể có những ai?
+ Bà Tích Chu thương Tích Chu như thế nào?
+ Khi bà bị ốm Tích Chu đã làm gì?
Ngoài ra tôi còn dùng dạng câu hỏi / nhận biết / nâng cao để buộc trẻ phải suy nghĩ:
- Vì sao bà Tích Chu bị biến thành chim?
- Khi bà biến thành chim Tích Chu đã làm gì để bà trở lại thành người?
4.2. Dạng câu hỏi vận dụng kinh nghiệm.
Trẻ vận dụng khả năng hiểu biết của mình để trả lời nhằm giúp trẻ phát triển trí
tưởng tượng, sáng tạo. Loại câu hỏi này dùng cho những trẻ khá hơn trong lớp.

+ Khi bà ốm thì bà mong muốn điều gì?
+ Con thử tưởng tượng xem Tích Chu lúc đấy như thế nào khi biết bà hóa thành
chim?

12


Bên cạnh đó tôi dùng dạng câu hỏi vận dụng kinh nghiệm nâng cao để giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ, kích thích tư duy trẻ phát triển:
+ Nếu Tích Chu về kịp thời khi bà gọi thì sẽ như thế nào?
+ Con sẽ làm gì khi bà bị ốm?
4.3. Dạng câu hỏi giải thích và phỏng đoán suy luận.
Đây là loại câu hỏi, đòi hỏi trẻ phải sử dụng nhiều mẫu câu để trả lời. Dạng câu hỏi
này giúp trẻ tăng vốn từ, phát triển trí tưởng tượng phong phú, kích thích tư duy phát
triển. Loại câu hỏi này thường dùng cho những cháu giỏi trong lớp.
+ Hành động nào giúp con biết Tích Chu không thương bà?
+ Nếu Tích Chu về ngay khi bài gọi thì chuyện gì sẽ xảy ra?
4.4. Dạng câu hỏi giải thích và phỏng đoán suy kuận nâng cao
Đây là loại câu hỏi đòi hỏi khó có tính chất khai thác trẻ
+ Theo con thế nào là người cháu hiếu thảo?
+ Con có thể đặt tên khác cho câu truyện là gì?
Qua việc sử dụng hệ thống câu hỏi từ đơn giản đến phức tạp, từ thấp đến nâng cao tôi
nhận thấy:
Tất cả trẻ trong lớp đều tham gia tích cực sôi nổi. Khi tôi vừa đặt câu hỏi, tất cả
các cháu đều mạnh dạn giơ tay phát biểu. Những cháu cảm nhận rất tốt trả lời những
câu nâng cao sẽ giúp cho những cháu yếu hơn học hỏi. Đây chính là cách cho trẻ học
qua bạn, dần dần trẻ bắt chước bạn, chịu suy nghĩ trả lời, làm cho những cháu chậm
yếu ngày càng phát triển ngôn ngữ, mở mang kiến thức hơn, mạnh dạn hơn, đồng thời
ngày càng tự tin hơn. Và cũng chính qua hệ thống mà câu hỏi vừa nêu trên, trẻ đã cảm
thụ truyện một cách tích cực hơn, sâu sắc hơn, trẻ nhớ nội dung câu truyện lâu hơn và

khi trẻ đóng kịch, trẻ sẽ tái tạo tính cách nhân vật một cách tự nhiên, chân thật hơn.
Ngoài ra trong hoạt động kể chuyện, tôi luôn tạo bầu không khí vui tươi giúp cho
trẻ có tâm trạng thoải mái, từ đó trẻ tích cực tham gia trả lời câu hỏi tôi đưa ra. Khi trẻ
trả lời câu hỏi, tôi không bao giờ áp đặt trẻ mà tôi để trẻ tự trả lời theo ý trẻ tự diễn đạt
bằng ngôn ngữ của mình, tạo cho trẻ tự tin, mạnh dạn khi diễn đạt. Sau đó tôi hướng
cho trẻ vào nội dung nhất định.
Do nhận thức các cháu trong lớp không đều, khi đưa ra hệ thống câu hỏi, tôi sẽ
đưa ra cả 3 dạng câu hỏi, từ câu hỏi nhận biết, đến câu hỏi vận dụng kinh nghiệm, rồi
đến câu hỏi giải thích và phỏng đoán suy luận. Làm sao cho tất cả trẻ trong lớp đều có
thể trả lời câu hỏi tùy theo khả năng trẻ.
Tuy nhiên nếu các cháu trong lớp đều khá, tôi sẽ chọn những câu hỏi khó có tính
chất suy luận và nâng cao, cần sử dụng các câu hỏi một cách linh hoạt tùy thuộc vào

13


khả năng nhận biết, để tất cả trẻ đều trả lời câu hỏi đúng nội dung và hiểu tác phẩm
văn học hơn.
5. Cho trẻ hoạt động nghệ thuật qua các tác phẩm văn học.
Hoạt động văn học nghệ thuật là tổ chức cho trẻ kể truyện, đọc thơ, đóng kịch. Tôi
đã sử dụng 3 phương pháp, biện pháp trên thì việc tổ chức hoạt động văn học nghệ
thuật sẽ đơn giản hơn.
* Tổ chức cho trẻ đọc thơ:
Yêu cầu trẻ phải thuộc thơ và đọc diễn cảm, cho cả lớp đọc cùng cô 2 – 3 lần, cho
tổ thi đua đọc diễn cảm đọc to, nhỏ, nối tiếp để rèn luyện cho trẻ đọc thuộc thơ, cho 1
– 2 nhóm trẻ lên đọc, cá nhân đọc.
- Trong khi trẻ đọc thơ tôi giúp trẻ đọc để trẻ có thể cảm thụ được âm điệu, vần điệu,
nhịp điệu của bài thơ
* Tổ chức cho trẻ kể lại truyện:
Có thể tập trung cho trẻ kể truyện bằng nhiều cách:

- Kể tiếp và kết thúc truyện (Hiểu các bước trình bày ý tưởng và kết thúc câu truyện)
- Kể truyện theo tranh (Kể theo bộ 4 - 5 tranh hoặc kể theo 1 tranh nhằm tập kể một
câu truyện dựa trên yếu tố trực quan)
- Tả vật (Vật thật, hoặc đồ chơi, tập trình bày ý tưởng dựa trên yếu tố trực quan)
- Kể truyện theo chủ đề (Tập trình bày ý tưởng từ trải nghiệm, kinh nghiệm cá nhân)
- Kể truyện từ nhân vật do tôi nêu ra (Tập trình bày ý tưởng từ trải nghiệm, kinh
nghiệm cá nhân dựa trên gợi ý qua các nhân vật mà trẻ đã biết)
- Kể truyện sáng tạo (Tự chọn chủ đề …Tập trình bày ý tưởng dựa trên vốn kinh
nghiệm, sự tưởng tượng sáng tạo của cá nhân)
- Song để trẻ kể được truyện một cách hấp dẫn thể hiện được giọng điệu diễn cảm tôi
cần chú ý các bước luyện tập cho trẻ kể truyện đó là: Trò chuyện với trẻ để giúp trẻ
lựa chọn ý tưởng và nội dung câu truyện. Đàm thoại để khơi gợi các hình ảnh liên
quan đến nội dung câu truyện. Tôi kể câu truyện theo cách của tôi coi truyện của tôi kể
chỉ là cách kể mẫu cho trẻ tham khảo cho lần kể sau. Không áp đặt cách kể theo khuân
mẫu đối với trẻ.
- Cho trẻ tự kể truyện (Gọi từng trẻ lên kể vì mỗi trẻ có cách kể truyện riêng) và đặt
tên cho câu truyện của mình. Hoặc có thể cho nhóm thảo luận, sau đó cử một trẻ lên
kể, đặt tên truyện của nhóm. Trong cách đặt tên truyện có trẻ lấy tên các nhân vật
trong truyện (Trong tranh) để đặt tên cho câu truyện của mình như: Tích Chu không
vâng lời bà, có thể tập trung cho trẻ kể truyện bằng nhiều cách, anh nông dân hiền
lành, chuyện bạn nhím, bạn ếch…trẻ đã biết sử dụng những câu có tượng hình, tượng
thanh trong câu truyện của mình.
14


Trẻ tuổi mầm non kinh nghiệm cuộc sống của trẻ có những câu truyện xảy ra hàng
ngày, những điều mắt thấy tai nghe…trẻ đều biết, song cái khó mà trẻ không biết cách
kể thành truyện, chọn gì để kể và kể như thế nào? Hàng ngày có những lúc trẻ kể gì đó
cho bạn bè nghe, cho bố mẹ, ông bà nghe…nhưng kể thành truyện trẻ còn e ngại. Trẻ
kể truyện theo ý thích ngắn gọn, dễ hiểu, các câu sử dụng là câu đơn. Có trẻ kể theo

trình tiết sự việc xảy ra, có trẻ đi sâu vào một chi tiết. Muốn trẻ kể truyện theo ý thích
được tự nhiên, tôi cần biết hướng lái, biết khơi dậy ở trẻ những tình cảm chân thực, sự
quan sát kỹ lưỡng, trí tưởng tượng bay bổng và biết cách sử dụng từ phong phú thì câu
truyện sẽ rất hay.
Với hình thức kể truyện theo ý thích, cho thấy trẻ có sức tưởng tượng cùng vốn từ
phong phú, với kinh nghiệm mà có lẽ trẻ được nghe ở các câu truyện nào đó nên đã
nghĩ ra chuyện mang tính chất hư cấu, hãy tạo cho trẻ sự mạnh dạn tự tin trong giao
tiếp khi nói chuyện thì trẻ sẽ kể truyện mạch lạc hơn.
* Tổ chức cho trẻ đóng kịch.
Trò chơi đóng kịch là dạng hoạt động luôn được trẻ mẫu giáo ưa chuộng. Trò chơi
đóng kịch theo tác phẩm văn học là một hình thức đặc biệt giúp nhập vai thành nhân
vật của tác phẩm văn học. Khi chơi trò chơi đóng kịch, trẻ được đóng vai các nhân vật
trong tác phẩm, trẻ được trải nghiệm những xúc cảm, thấm thía hơn những gì xảy ra
với các nhân vật trong tác phẩm, trẻ dễ dàng nắm được sự phát triển và ức chế của các
sự kiện…
Tất cả những điều đó góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ câu truyện một
cách sâu sắc hơn, việc luyện tập của trẻ được tiến hành theo các trình tự:
- Phân vai cho trẻ theo các nhân vật trong tác phẩm, có thể phân cho nhiều trẻ cùng
đóng một vai.
- Giúp trẻ ghi nhớ ngôn ngữ nhân vật, tôi cho trẻ đồng thanh lời thoại của các nhân vật
truyện theo kịch bản. Sau đó cho từng trẻ nhắc lại lời thoại của các vai diễn đã được
phân theo tiến trình của kịch bản, rồi đổi vai thoại giữa các trẻ. Điều này giúp trẻ ghi
nhớ được ngôn ngữ truyện theo kịch bản và có thể đóng được các vai diễn khác nhau.
- Giúp trẻ biểu hiện nhân vật vai mình đóng bằng cách lần lượt cho từng nhóm trẻ tập
đóng kịch một câu truyện cụ thể phối hợp giữa lời nói và cử chỉ, điệu bộ của các vai
diễn. Trẻ được tự thể hiện các hành động, cử chỉ điệu bộ của các nhân vật trong truyện
theo trí tưởng tượng của mình thông qua sự phân tích, gợi ý của tôi. Tôi cần khơi dậy
trí tưởng tượng của trẻ, hướng sự suy nghĩ của trẻ và sự tìm kiếm những phương tiện
để thể hiện cảm xúc của các nhân vật trong tác phẩm. Bằng cách nhận xét và đặt câu
hỏi, tôi giúp trẻ xác định các hành động của mình sao cho thể hiện đúng nội tâm nhân

15


vật và phù hợp giữa các nhân vật trong hành động cũng như trong lời thoại, tạo điều
kiện cho trẻ nhận xét lẫn nhau trong việc nhập vai của tác phẩm.
- Tôi cần nhận xét, bổ xung kịp thời những gì trẻ thực hiện chưa đạt và có thể làm mẫu
cho trẻ xem. Sau đó cho trẻ thực hiện và tôi có thể làm mẫu cho trẻ xem. Rồi cho trẻ
luyện tập theo nhóm dưới sự quan sát và điều khiển của tôi. Sự tham gia trực tiếp của
tôi với tư cách là người nhắc nhở, người dẫn truyện và là người đạo diễn sẽ làm cho vở
kịch có tính chất nhất quán cần thiết. Điều quan trọng là giúp trẻ biết thể hiện cảm xúc
của mình qua các vai diễn khi chơi trò chơi đóng kịch, lôi cuốn được tất cả các trẻ vào
cuộc không để xảy ra tình trạng chỉ có một số trẻ tham gia
Ví dụ: Trong truyện “Chú dê đen” cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen, tổ 3 làm
chó sói để trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và thành thạo. Sau
đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện và cho trẻ nhắc lại lời
thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này tôi là người dẫn truyện và trẻ
tự diễn theo nội dung câu truyện. Khi trẻ diễn xong lên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn
của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong
truyện là yêu hay ghét.
Ví dụ: Như trong câu truyện “Cáo, thỏ, gà trống” tôi phân vai cho cháu đóng nhân
vật: Cáo, Thỏ, Gà trống

Hình ảnh minh hoạ trẻ đóng kịch trong hoạt có chủ định, hoạt động chiều và mọi
lúc mọi nơi
Trò chơi đóng kịch theo tác phẩm văn học không đơn thuần chỉ là trò chơi mà còn
là nghệ thuật kịch vừa mang tính chất thực, vừa mang tính chất chơi. Vì vậy sân khấu
và hóa trang là những điều kiện không thể thiếu trong trò chơi đóng kịch chúng làm
16

cho cuộc chơi thêm phần hấp dẫn và làm tăng cảm xúc chân thực của trẻ khi thể hiện
vai. Thành công của các cuộc chơi phụ thuộc một phần không nhỏ vào sân khấu, đạo
cụ và hóa trang, việc trang trí sân khấu trong trò chơi đóng kịch có một ý nghĩa quan
trọng góp phần tạo ra ấn tượng về một vở kịch thực sự.
6. Phối kết hợp với phụ huynh để tiến hành hoạt động có chủ định đạt hiệu quả
Đây là một giải pháp vô cùng quan trọng. Nó không chỉ đơn thuần lôi cuốn sự
quan tâm của các bậc phụ huynh để họ cùng tham gia thực hiện như mua sắm đầy đủ
100% đồ dùng học tập cho trẻ, đặc biệt là đồ dùng phục vụ cho hoạt động làm quen
với tác phẩm văn học, mà còn tạo cơ hội để các bậc phụ huynh hiểu được công tác
chăm sóc giáo dục trẻ vất vả như thế nào. Từ đó thực hiện tốt lượng thông tin hai
chiều để phối kết hợp chặt chẽ bằng nhiều hình thức như:
- Tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức và tầm quan trọng của trẻ
làm quen với tác phẩm văn học.
- Trò chuyện, trao đổi với các bậc phụ huynh, thông qua hoạt động đón trả trẻ hàng
ngày để họ nắm bắt được tình hình sức khoẻ và khả năng nhận thức của trẻ.
- Tăng cường công tác tuyên truyền để năng cao nhận thức về tầm quan trọng cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học tới các bậc phụ huynh.
- Bồi dưỡng cho trẻ kết hợp với các bậc phụ huynh thông qua các bài thơ, truyện tạo
điều kiện cho trẻ có khả năng phát triển nhận thức riêng của trẻ và những tình huống
kích thích trẻ để trẻ được mạnh dạn, tự tin, tích cực trong hoạt động.
- Trong chương trình học ở các chủ đề tôi in ấn các bài thơ, câu truyện treo ở góc trao
đổi phụ huynh và gửi về nhà cho phụ huynh nhờ phụ huynh về dạy trẻ
- Tổ chức họp phụ huynh theo định kỳ
Ví dụ: Đầu năm học tổ chức họp phụ huynh để vận động mua sắm đồ dùng học
tập, đồ dùng cá nhân cho trẻ đặc biệt là đồ dùng hoạt động làm quen với tác phẩm văn
học. (Tranh truyện, thơ...)
Kết quả: Tôi đã vận động 100% phụ huynh ủng hộ 2 bộ tranh thơ truyện, 32 cuốn
tranh thơ truyện ở góc sách của bé để cho trẻ làm quen ở tất cả các chủ đề. Tổng số
tiền phụ huynh ủng hộ là 500.000đ

IV. KẾT QUẢ KIỂM NGHIỆM QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU
Sau một thời gian nghiên cứu và áp dụng thực hiện một số biện pháp, tôi đã đạt
được một số kết quả sau:
Với tổng số 32 cháu qua quá trình dạy tôi thấy khả năng tư duy, sáng tạo, tưởng
tượng của các cháu ngày càng phong phú như các hoạt động trải nghiệm như: Kể
chuyện theo tranh, kể chuyện theo ý thích trả lời các câu hỏi của cô (Vì sao? Thế nào?)

17


Việc rèn luyện giọng đọc, kể… giúp cho giao lưu của cô được dễ dàng hơn, các
cháu nhanh nhạy trong các hoạt động, ngôn ngữ phát triển mạch lạc, mạnh dạn trong
giao tiếp, khả năng hứng thú nghe và cảm thụ tác phẩm văn học đạt kết quả rất tốt. Cụ
thể qua các bảng khảo sát kiểm nghiệm:
Bảng khảo sát lần 1:

STT

1
2
3
4

Nội dung khảo sát

Tổng
số trẻ
khảo
sát

Khả năng hứng thú nghe
các tác phẩm văn học
Khả năng trả lời câu hỏi
đàm thoại
Khả năng cảm thụ tác
phẩm văn học
Khả năng đọc kể diễn
cảm tác phẩm văn học

Kết quả khảo sát
Đạt
Trung
Khá
bình
Số
Số
%
%
trẻ
trẻ

Tốt
Số
trẻ

%

32

4

12.5

6

18.8

10

32

3

9.4

6

18.8

32

3

9.4

4

32

4

12.5

4

Chưa đạt
Số
trẻ

%

31.2

12

37.5

12

37.5

11

34.3

12.5

11

34.4

14

43.7

12.5

9

28.1

15

46.9

Bảng khảo sát lần 2:

STT

1
2
3
4

Nội dung khảo sát

Khả năng hứng thú
nghe các tác phẩm văn
học
Khả năng trả lời câu

hỏi đàm thoại
Khả năng cảm thụ tác
phẩm văn học
Khả năng đọc kể diễn
cảm tác phẩm văn học

Tổng
số trẻ
khảo
sát

Tốt

Kết quả khảo sát
Đạt
Trung
Khá
bình
Số
Số
%
%
trẻ
trẻ

Số
trẻ

%

32

11

34.4

12

37.5

9

32

12

37.5

10

31.3

32

10

31.3

11

32

11

34.4

11

Chưa
đạt
Số
trẻ

%

28.1

0

0

9

28.1

1

3.1

34.3

10

31.3

1

3.1

34.4

8

25

2

6.2

18


C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN
Từ những kết quả đã dạt được tôi rút ra kinh nghiệm khi dạy trẻ làm quen với văn
học trong hoạt động có chủ định,
- Muốn dạy trẻ làm quen với văn học đạt kết quả cao thì giáo viên luôn phải trau dồi
kiến thức, luôn tìm tòi sáng tạo, rèn luyện giọng đọc, giọng kể…cách phát âm của
mình, tự sửa sang cho mình về ngôn ngữ và tìm hiểu sâu hơn về cách phát âm, ý nghĩa
của từ. Từ đó mới đề ra một số biện pháp tốt để hướng dẫn cho trẻ.

- Để giúp trẻ đi vào tác phẩm và tạo sự hứng thú thì đồ dùng trực quan là không thể
thiếu. Cần tổ chức cho trẻ được thực hành, trải nghiệm qua các đồ dùng, đồ chơi mang
tính sáng tạo, luôn cải biên tạo ra sự mới lạ hấp dẫn, gây sự chú ý của trẻ sẽ giúp trẻ
ghi nhớ lâu hơn về tác phẩm.
- Cho trẻ được tự tay làm ra các sản phẩm để trẻ được tự kể chuyện, tự chơi với những
đồ chơi do mình làm ra.
- Thường xuyên trò chuyện với trẻ, khơi gợi trẻ đặt tên cho nội dùng vừa trò chuyện
hoặc tóm tắt ngắn gọn những điều vừa trò chuyện.
- Khuyến khích trẻ nói ra những ý nghĩ của trẻ qua nội dung truyện nhằm giúp trẻ
luyện cách trình bày, diễn đạt ý…
- Tạo môi trường hoạt động ngôn ngữ phong phú phù hợp với trẻ như: Xem sách,
truyện tranh, nghe đọc truyện, kể chuyện, chơi đóng kịch để trẻ nói chuyện trao đổi
với nhau.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy
- Sử dụng tốt mô hình rối, rối dẹt, rối tay
- Cần có sự phối kết hợp để được hỗ trợ trong các mặt hoạt động. không gì làm phụ
huynh tin tưởng và vui khi tận mắt thấy con mình ngày càng khỏe mạnh, thông minh,
nhanh nhẹn. Do đó các phong trào, hội thi là dịp thể hiện được những gì được tiếp thu
và cũng là hình thức trải nghiệm độc đáo của trẻ thông qua những gì đã được cô dướng
dẫn. Đây là hình thức tuyên truyền sinh động nhất đối với phụ huynh, qua các phong
trào, các hội thi chúng ta sẽ thấy được sự tích cực và trách nhiệm của phụ huynh với
con mình, đối với lớp, với trường lớp con mình đang học. Từ đó chúng ta thuận lợi
trong việc vận động phụ huynh tham gia cùng nhà trường trong các hoạt động.
Giáo viên mầm non vừa là cô giáo, người mẹ người thầy thuốc, người nghệ sỹ rất
tài năng đồng thời là người đặt nền móng đầu tiên trong việc hình thành và phát triển
nhân cách trẻ. Mỗi giáo viên vừa mới ra trường hay đã có nhiều năm kinh nghiệm phải
thường xuyên trưởng thành, tự rèn luyện bản thân và hoàn thiện nghề nghệp bằng cách
luôn có ý trí cao, tinh thần trách nhiệm lớn và biết phối hợp với gia đình, nhà trường,
19

xã hội chăm sóc giáo dục trẻ, luôn là tâm gương sáng cho trẻ học tập và noi theo, chỉ
có lao động cần cù, bền bỉ, kiên trì, chịu khó tìm tòi sáng tạo, biết chắt lọc kinh
nghiệm của bản thân và đồng nghiệp thì mới thấy hạnh phúc. Hạnh phúc đó là tạo
những ấn tượng khó phai của tuổi thần tiên, trẻ sẽ mang những điều đó theo suốt cuộc
đời từ đó vun đắp tâm hồn trẻ những hình ảnh của tuổi thơ đầy khát vọng.
II. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT
- Đối với nhà trường: Ban chấp hành cần tham mưu tốt với lãnh đạo địa phương cũng
như tuyên truyền vận động sự ủng hộ của phụ huynh để bổ xung thêm cơ sở vật chất
và các trang thiết bị phục vụ cho việc học tập của trẻ, cần mua sắm thêm trang thiết bị
phục vụ cho dạy học như trang phục, đồ dùng (Trang bị máy vi tính để trẻ được xem
các câu truyện, bài thơ trực tiếp)
- Phòng giáo dục tổ chức các tiết dạy mẫu cuả bộ môn văn học cho giáo viên có điều
kiện học hỏi, rút kinh nghiệm
Trên đây là một số kinh nghiệm bước đầu của bản thân trong việc nâng cao chất
lượng cho trẻ. Trong quá trình nghiên cứu tìm ra các giải pháp tôi tin rằng mình không
thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Vì vậy rất mong được sự đóng góp ý kiến
của cấp trên cũng như đồng nghiệp xây dựng và góp ý để tìm ra những biện pháp dạy
đạt kết quả cao đúc rút ra những kinh nghiệm có hiệu quả trong quá trình chăm sóc
giáo dục trẻ trong giai đoạn hiện nay của trường mầm non Nga Lĩnh tôi sẽ khắc phục
quá trình công tác của mình.
Tôi xin chân thành xảm ơn!
Nga Lĩnh, Ngày 15 tháng 4 năm 2012
Người viết sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Thị Tuyết

20