Phân tích tài chính Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân

Header Page 1 of 161.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

ĐẶNG THỊ HOÀNG ÁNH

PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU
VÀ XÂY DỰNG BÌNH NGÂN
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Vân Anh

Hà Nội - Năm 2016

Footer Page 1 of 161.


Header Page 2 of 161.

MỤC LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT .............................................................................. i
DANH MỤC BẢNG .................................................................................... i
DANH MỤC HÌNH..................................................................................... ii
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................. 4
CHƢƠNG 1 ................................................................................................ 6

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP .............................................. 6
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................................................... 6
1.1.1. Một số công trình tiêu biểu ................................................................ 6
1.1.2. Kết luận về khoảng trống cần nghiên cứu .......................................... 9
1.2. Khái quát chung về phân tích tài chính doanh nghiệp .......................... 11
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 11
1.2.2. Mục tiêu ........................................................................................... 12
1.2.3. Nhiệm vụ ......................................................................................... 13
1.3. Quy trình và phƣơng pháp phân tích tài chính ..................................... 14
1.3.1. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích ....................................................... 14
1.3.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp................................................ 18
1.3.3. Phƣơng pháp phân tích tài chính ....................................................... 18
1.4. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp .......................................... 19
1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính .............................................................. 19
1.4.2. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán ......................... 22
1.4.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh .......................................................... 26
1.4.4. Phân tích rủi ro tài chính .................................................................. 30
1.5. Dự báo tài chính.................................................................................. 31
1.5.1. Khái niệm, mục đích và quy trình dự báo tài chính ........................... 31
1.5.2. Nội dung dự báo tài chính ................................................................ 32
CHƢƠNG 2 ............................................................................................... 36
PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ........................................ 36
2.1. Phƣơng pháp thu thập và xử lý số liệu ................................................. 36

Footer Page 2 of 161.


Header Page 3 of 161.

2.1.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ........................................................... 36
2.1.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu ................................................................ 38
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Phƣơng pháp so sánh .......................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Phƣơng pháp tỷ lệ .............................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Phƣơng pháp phân tích Dupont ........... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thiết kế nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3 ................................................. Error! Bookmark not defined.
THỰC TRẠNG TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP
KHẨU VÀ XÂY DỰNG BÌNH NGÂN ........ Error! Bookmark not defined.

3.1. Tổng quan Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình NgânError! Bookm
3.1.1. Giới thiệu chung ................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty ................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Phân tích tài chính Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình
Ngân ............................................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Phân tích cấu trúc tài chính của doanh nghiệpError! Bookmark not defined.

3.2.2. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toánError! Bookmark not define
3.2.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh ............ Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Phân tích rủi ro tài chính .................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá chung về tình hình tài chính Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu
và Xây dựng Bình Ngân ............................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Các kết quả đạt đƣợc .......................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Những vấn đề tồn tại và nguyên nhân . Error! Bookmark not defined.

3.4. Dự báo tài chính Công ty CP XNK và XD Bình NgânError! Bookmark not define
3.4.1. Dự báo doanh thu bình quân giai đoạn 2016-2017Error! Bookmark not defined
3.4.2. Dự báo báo cáo tài chính .................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4 ................................................. Error! Bookmark not defined.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CÔNG TY CỔ

PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ XÂY DỰNG BÌNH NGÂNError! Bookmark not def

4.1. Định hƣớng phát triển của công ty trong thời gian tớiError! Bookmark not define
4.2. Giải pháp cải thiện tình hình tài chính của công tyError! Bookmark not defined.

Footer Page 3 of 161.


Header Page 4 of 161.

4.2.1. Tăng cƣờng quản lý khoản phải thu .... Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Quản lý hàng tồn kho hợp lý .............. Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Nâng cao khả năng thanh toán tức thời Error! Bookmark not defined.
4.2.4. Huy động cơ cấu vốn hợp lý ............... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ................................................. Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 38

Footer Page 4 of 161.


Header Page 5 of 161.

DANH MỤC VIẾT TẮT

Ký hiệu

STT

Nguyên nghĩa

1

BCTC

Báo cáo tài chính

2

DT

Doanh thu

3

LN

Lợi nhuận

4

TS

Tài sản

5

VCSH

Vốn chủ sở hữu

DANH MỤC BẢNG
STT

Bảng

Footer Page 5 of 161.

Nội dung

i

Trang


Header Page 6 of 161.

1

Bảng 3.1

Phân tích tình hình biến động tài sản

48

2

Bảng 3.2

Phân tích tình hình biến động nguồn vốn

53

3

Bảng 3.3

Phân tích tình hình công nợ

57

4

Bảng 3.4

Phân tích khả năng thanh toán

59

5

Bảng 3.5

6

Bảng 3.6

Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản

63

7

Bảng 3.7

Phân tích hiệu quả sử dụng vốn

65

8

Bảng 3.8

Ảnh hƣởng của các nhân tố tới ROE

66

9

Bảng 3.9

Phân tích hiệu quả quản lý chi phí

67

10

Bảng 3.10

11

Bảng 3.11

12

Bảng 3.12 Tốc độ tăng trƣởng doanh thu giai đoạn trƣớc

75

13

Bảng 3.13 Báo cáo kết quả kinh doanh dự báo

80

14

Bảng 3.14 Bảng cân đối kế toán dự báo

81

So sánh khả năng thanh toán Công ty CP XNK
và XD Bình Ngân với các công ty trong ngành

So sánh ROA, ROE của Công ty CP XNK và
XD Bình Ngân với các công ty trong ngành
Phân tích rủi ro tài chính

61

69
71

DANH MỤC HÌNH
STT

Hình

Footer Page 6 of 161.

Nội dung

ii

Trang


Header Page 7 of 161.

1

Hình 3.1

Sơ đồ tổ chức công ty

45

Cơ cấu tài sản của Công ty CP XNK và XD
2

Hình 3.2

Bình Ngân và các công ty cùng ngành tại

51

31/12/2015
Cơ cấu nguồn vốn của Công ty CP XNK và
3

Hình 3.3

XD Bình Ngân và các công ty cùng ngành

55

tại 31/12/2015
4

Hình 3.4

Khả năng thanh toán giai đoạn 2013-2015

60

Chỉ tiêu khả năng thanh toán của Công ty CP

5

Hình 3.5

XNK và XD Bình Ngân với các công ty trong

62

ngành năm 2015
Chỉ tiêu ROA của Công ty CP XNK và XD

6

Hình 3.6

Bình Ngân với các công ty trong ngành năm
2015

Footer Page 7 of 161.

iii

70


Header Page 8 of 161.
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết
Nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế khu vực và
thế giới. Hệ thống các doanh nghiệp có sự thay đổi lớn, nhất là sự lớn mạnh và phát triển không
ngừng của khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Tuy nhiên, trong quá trình đó, các doanh
nghiệp cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Môi trƣờng cạnh tranh gay gắt

khiến nhiều doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, mất khả năng thanh khoản và trả nợ ngân hàng. Để
tồn tại và phát triển các doanh nghiệp cần phải chủ động hoạch định hoạt động sản xuất kinh
doanh nói chung và tình hình tài chính nói riêng. Phân tích tài chính có vai trò hết sức quan trọng
trong việc đánh giá chính xác tình hình doanh nghiệp. Việc phân tích tài chính thƣờng xuyên cho
phép doanh nghiệp đánh giá khái quát và toàn diện các mặt hoạt động của mình, thấy rõ những
điểm mạnh, điểm yếu và tiềm năng phát triển trong tƣơng lai. Đây chính là cơ sở giúp nhà quản
trị doanh nghiệp đƣa ra các dự báo và các quyết định tài chính thích hợp nhằm nâng cao chất
lƣợng quản lý kinh tế, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Mặc dù việc phân tích tài chính có vai trò rất quan trọng nhƣng hiện nay giống nhƣ nhiều
doanh nghiệp vừa và nhỏ khác ở Việt Nam, Công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân
chƣa thực sự chú trọng và quan tâm đúng mức đến hoạt động này. Ban lãnh đạo công ty mới chỉ
coi phân tích tài chính nhƣ một bộ phận nhỏ trong công tác tài chính - kế toán; mới chủ yếu dừng
lại ở mức phân tích đơn giản về diễn biến tài sản, nguồn vốn và lợi nhuận. Việc phân tích tài
chính cũng chƣa đƣợc thực hiện thƣờng xuyên và đầy đủ; đội ngũ cán bộ kế toán còn thiếu, hạn
chế về kiến thức và kinh nghiệm nên việc phân tích tài chính chƣa thực sự chuyên sâu. Các thông
tin đƣa ra chỉ khái quát, sơ lƣợc, thiếu sự gắn kết liên hệ giữa các chỉ tiêu phân tích trong việc
tìm ra bản chất của vấn đề và phƣơng hƣớng giải quyết. Do vậy, kết quả phân tích tài chính chƣa
trở thành nguồn thông tin hữu ích giúp ban lãnh đạo trong việc ra các quyết định tài chính, kinh
doanh. Hơn nữa, do hoạt động trong lĩnh vực đặc thù về xuất nhập khẩu các máy móc, thiết bị
công nghiệp nên vấn đề quản lý nói chung và quản lý tài chính nói riêng của công ty cũng có
nhiều điểm khác biệt so với các doanh nghiệp khác. Ngoài các yếu tố tác động trong nƣớc, công
ty còn chịu ảnh hƣởng từ các yếu tố nƣớc ngoài nhƣ biến động của thị trƣờng quốc tế, tỷ giá,
chính sách thuế xuất nhập khẩu… Vì vậy, việc nghiên cứu và đánh giá hoạt động tài chính của
công ty là hết sức cần thiết, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế thế giới và kinh tế trong nƣớc có
diễn biến thay đổi khó lƣờng trong thời gian qua.

4

Footer Page 8 of 161.

Header Page 9 of 161.
Hiện nay có rất nhiều đề tài về phân tích tài chính nhƣng với Công ty CP Xuất nhập khẩu
và Xây dựng Bình Ngân chƣa có một công trình nghiên cứu nào về vấn đề nêu trên. Xuất phát từ
thực trạng đó và nhận thức đƣợc vai trò quan trọng của phân tích tài chính trong các doanh
nghiệp nói chung cũng nhƣ sự cần thiết phải phân tích tài chính tại Công ty CP Xuất nhập khẩu
và Xây dựng Bình Ngân nói riêng, tác giả lựa chọn đề tài “Phân tích tài chính Công ty cổ phần
Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
Câu hỏi nghiên cứu:


Tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân giai
đoạn 2013-2015 nhƣ thế nào?



Thành tựu và hạn chế về mặt tài chính của công ty là gì?



Để cải thiện tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình
Ngân cần phải làm gì?

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

 Mục đích: dựa trên phân tích thực trạng về tình hình tài chính, đề xuất các giải
pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng
Bình Ngân.
 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống các vấn đề lý thuyết về phân tích tài chính doanh nghiệp.

- Phân tích và đánh giá tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây
dựng Bình Ngân giai đoạn 2013-2015, từ đó chỉ ra thành tựu cũng nhƣ hạn chế và nguyên nhân.
- Đề xuất giải pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và
Xây dựng Bình Ngân trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

 Đối tƣợng nghiên cứu: tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và
Xây dựng Bình Ngân.
 Phạm vi nghiên cứu: luận văn tập trung nghiên cứu số liệu giai đoạn 2013-2015 tại
Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân trong mối tƣơng quan
so sánh với một số doanh nghiệp cùng ngành hoặc trung bình ngành.

4. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm những chƣơng sau:

5

Footer Page 9 of 161.


Header Page 10 of 161.
Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về phân tích tài chính
doanh nghiệp
Chƣơng 2. Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu
Chƣơng 3. Thực trạng tài chính tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng
Bình Ngân
Chƣơng 4. Một số giải pháp cải thiện tình hình tài chính tại Công ty cổ phần Xuất
nhập khẩu và Xây dựng Bình Ngân

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN
TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Phân tích tài chính có ý nghĩa và vai trò vô cùng quan trọng không chỉ cho các đối
tƣợng bên trong doanh nghiệp mà còn cả các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp. Nhận
thức đƣợc vai trò và ý nghĩa thực tế đó đã có rất nhiều công trình nghiên cứu của một số
tác giả viết về hoạt động này. Mỗi công trình nghiên cứu đều mang những nét đặc trƣng
riêng và có tính khả thi cao. Đó có thể là những nghiên cứu lý luận, cũng có thể là những
nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn doanh nghiệp.

1.1.1. Một số công trình tiêu biểu
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích tài chính của Công ty Cổ phần Xây dựng
Tasco” của tác giả Trần Ngọc Vân (2014), Trường ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà
Nội.
Trên cơ sở kế thừa cơ sở lý luận của các nghiên cứu đi trƣớc và bổ sung thêm
phân tích các yếu tố ảnh hƣởng tới tình hình tài chính thông qua mô hình 5 áp lực
(Porter’s Five Force), tác giả đã làm rõ thực trạng tài chính Công ty Cổ phần Xây dựng
Tasco trong khoảng thời gian từ năm 2010-2013. Cụ thể, tác giả đi sâu vào phân tích tình
hình nguồn vốn, tài sản, doanh thu, chi phí, dòng tiền cùng các nhóm chỉ tiêu tài chính về

6

Footer Page 10 of 161.


Header Page 11 of 161.
khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng tài sản, khả năng sinh lời, đòn bẩy tài chính. Trên
cơ sở đó, tác giả đã đƣa ra những điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất các giải pháp nhằm cải
thiện tình hình tài chính Công ty Cổ phần Xây dựng Tasco nhƣ cải thiện quản lý tài sản,
xây dựng cơ cấu vốn hợp lý, hoàn thiện bộ máy tài chính, nâng cao trình độ cán bộ kế toán...

Tuy nhiên luận văn này chƣa làm rõ nội dung về đánh giá rủi ro kinh doanh và rủi ro tài
chính.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần PVI”
của tác giả Hồ Thị Khánh Vân (2013), Trường ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đề tài đi sâu nghiên cứu hệ thống số liệu và báo cáo tài chính của Công ty Cổ
phần PVI trong khoảng thời gian từ năm 2010-2012. Phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu là
phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp tỷ lệ với hệ thống sơ đồ, bảng biểu, số liệu và các chỉ
số tài chính để thể hiện các nội dung lý luận và thực tiễn. Cụ thể, tác giả tập trung phân
tích các chỉ tiêu về biến động tài sản, nguồn vốn, các chỉ tiêu về khả năng thanh toán, các
chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhƣ ROA,
ROE để đƣa ra đánh giá về mặt tích cực và hạn chế trong tình hình tài chính của Công ty
cổ phần PVI. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hoạt động sản
xuất kinh doanh. Tuy nhiên luận văn này chƣa thực hiện đƣợc các nội dung về phân tích
dòng tiền, về dự báo tốc độ tăng trƣởng.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích tài chính Công ty Cổ phần Kinh Đô” của tác
giả Vũ Thị Bích Hà (2013), Trường ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Luận văn đã khái quát đƣợc những vấn đề lý luận liên quan đến phân tích tài chính
doanh nghiệp, bao gồm: khái niệm, vai trò phân tích tài chính doanh nghiệp, các tiêu chí
đánh giá tình hình tài chính tại doanh nghiệp, các nguyên tắc cơ bản về quản lý tài sản
nguồn vốn tại doanh nghiệp. Tác giả vận dụng các phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp
thống kê, phƣơng pháp phân tích tổng hợp để đánh giá thực trạng tài chính tại Công ty Cổ
phần Kinh Đô trong giai đoạn 2009-2011. Những hạn chế về quản lý tài sản, nguồn vốn,
hàng tồn kho kém hiệu quả, quy trình quản lý chƣa hợp lý, hệ thống giám sát rủi ro tài
chính chƣa toàn diện, trình độ của cán bộ kế toán tài chính chƣa cao... đã đƣợc tác giả đề

7

Footer Page 11 of 161.

Header Page 12 of 161.
xuất giải quyết thông qua các giải pháp nhƣ tăng doanh thu, giảm chi phí, cải thiện công
tác xử lý khoản phải thu, nâng cao trình độ của nhân viên tài chính kế toán.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần thực
phẩm Đức Việt” của tác giả Đào Thị Bằng (2013), Trường ĐH Kinh tế - Đại học Quốc
gia Hà Nội.
Tác giả đã đi vào nghiên cứu chất lƣợng phân tích tài chính tại Công ty Cổ phần
thực phẩm Đức Việt, đặc biệt là công tác phân tích tài chính giai đoạn 2009-2011. Đề tài
đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp và đánh giá đƣợc chất
lƣợng phân tích tài chính của Công ty Cổ phần thực phẩm Đức Việt. Mặt khác, luận văn
cũng đã phân tích đƣợc nguyên nhân ảnh hƣởng đến chất lƣợng phân tích tài chính, từ đó
đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng phân tích tài chính của Công ty Cổ phần thực
phẩm Đức Việt trong thời gian tiếp theo. Để có đƣợc những thành công trong nghiên cứu
nhƣ vậy, tác giả đã sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp nghiên cứu, trong đó chủ yếu là
phƣơng pháp phân tích và tổng hợp với các công cụ thống kê. Tuy nhiên luận văn vẫn
còn một số hạn chế nhất định đó là phạm vi nghiên cứu, mặc dù lấy số liệu của 3 năm
2009, 2010, 2011 nhƣng một số chỉ tiêu tài chính chƣa so sánh các năm với nhau để thấy
đƣợc xu hƣớng biến động và cũng chƣa tiến hành so sánh với chỉ tiêu tài chính của ngành
thực phẩm hoặc các công ty cùng ngành.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần Đầu tư
và Thương mại Tín Phát” của tác giả Nguyễn Xuân Hoàng (2014), Trường ĐH Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trên cơ sở lý luận về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp, tác giả đã phân
tích chi tiết về tình hình tài chính gồm biến động tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí và
lợi nhuận cùng các nhóm hệ số tài chính đặc trƣng (khả năng thanh toán, hiệu quả sử
dụng tài sản, hệ số nợ, khả năng sinh lời) của Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại
Tín Phát từ năm 2010-2013. Ngoài phƣơng pháp phân tích tổng hợp, phƣơng pháp so
sánh; tác giả còn sử dụng phƣơng pháp phân tích Dupont để làm rõ mối quan hệ giữa tỷ
suất sinh lời và vòng quay tài sản. Từ kết quả phân tích, tác giả chỉ ra những điểm yếu
của doanh nghiệp nhƣ lƣợng tiền mặt nhàn rỗi lớn, phải thu khách hàng tăng liên tục qua

8

Footer Page 12 of 161.


Header Page 13 of 161.
các năm, hiệu quả quản lý chi phí giảm sút và đƣa ra một số giải pháp cải thiện tình hình
tài chính nhƣ tăng cƣờng kiểm soát chi phí, quản lý hiệu quả các khoản phải thu, phải trả
tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hoạt động phân tích tài chính tại Công ty TNHH Tân
Sáng” của tác giả Lê Thị Hồng Quang (2012), Trường ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia
Hà Nội.
Tác giả đã hệ thống những vấn đề cơ bản về phân tích tài chính doanh nghiệp và
cụ thể đi vào phân tích, đánh giá thực trạng tài chính tại Công ty TNHH Tân Sáng. Trong
luận văn tác giả tập trung phân tích về cơ cấu nguồn vốn, cơ cấu tài sản, biến động dòng
tiền, tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh; đánh giá khả năng thanh
toán, hiệu quả sử dụng tài sản, hệ số nợ, khả năng sinh lợi và chỉ số tăng trƣởng bền vững
qua các năm. Trên cơ sở đánh giá về các điểm mạnh và điểm yếu trong tình hình tài
chính, tác giả đƣa ra các giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính công ty nhƣ tăng
cƣờng khả năng huy động vốn, đẩy mạnh tiêu thụ tạo tăng trƣởng doanh thu, tăng khả
năng thu hồi nợ, tiết kiệm chi phí hạ giá thành sản phẩm… Luận văn còn hạn chế khi
chƣa so sánh đánh giá khách quan các chỉ tiêu của công ty với các chỉ tiêu trung bình
ngành hoặc đối thủ cạnh tranh để thấy thực trạng tài chính Công ty TNHH Tân Sáng là
tốt hay xấu so với doanh nghiệp cùng ngành.

1.1.2. Kết luận về khoảng trống cần nghiên cứu
Nhìn chung, các luận văn nêu trên đều đi vào giải quyết các vấn đề mang tính lý
luận và thực tiễn, đánh giá đƣợc một cách khái quát và toàn diện tình hình tài chính của
doanh nghiệp. Sau khi có đƣợc những phân tích, đánh giá này, các luận văn đều đƣa ra
đƣợc những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, cải thiện tình hình tài chính của doanh

nghiệp nghiên cứu. Tuy vậy, các luận văn trên cũng có những điểm riêng biệt sau:
- Khác biệt về đối tƣợng nghiên cứu. Cụ thể, luận văn của Trần Ngọc Vân (2014)
có đối tƣợng nghiên cứu là Công ty cổ phần Xây dựng Tasco, trong khi hai luận văn của
Hồ Thị Khánh Vân (2013) và của Nguyễn Xuân Hoàng (2013) có đối tƣợng nghiên cứu
là Công ty Cổ phần PVI và Công ty Cổ phần Đầu tƣ và Thƣơng mại Tín Phát. Riêng hai
luận văn của Vũ Thị Bích Hà (2013) và Đào Thị Bằng (2013) đều lựa chọn các doanh

9

Footer Page 13 of 161.


Header Page 14 of 161.
nghiệp trong ngành thực phẩm làm đối tƣợng nghiên cứu, đó là Công ty Cổ phần Kinh
Đô và Công ty Cổ phần thực phẩm Đức Việt.
- Khác biệt về thời gian nghiên cứu: trong quá trình tổng quan các nghiên cứu có
liên quan đến đề tài phân tích tài chính, tác giả đã lựa chọn các luận văn có phạm vi
nghiên cứu gần với mặt thời gian nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, trên thực tế ở mỗi giai
đoạn có sự khác nhau về tình hình kinh tế- xã hội, môi trƣờng kinh doanh, môi trƣờng
ngành, các yếu tố tác động… nên ở mỗi doanh nghiệp sẽ có nhiều điểm khác biệt. Hạn
chế về phạm vi nghiên cứu khiến các luận văn này giảm giá trị trong bối cảnh kinh tế
mới.
- Khác biệt về ngành nghề lĩnh vực kinh doanh: các doanh nghiệp đƣợc nghiên
cứu có ngành nghề kinh doanh mang tính chất đặc thù nên những khó khăn, thuận lợi mà
các doanh nghiệp gặp phải trong hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và hoạt động
tài chính sẽ khác nhau. Cụ thể, luận văn của hai tác giả Vũ Thị Bích Hà và Đào Thị Bằng
tập trung phân tích tài chính của các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm. Trong khi,
luận văn của tác giả Trần Ngọc Vân tập trung vào nghiên cứu doanh nghiệp trong ngành
xây dựng; luận văn của tác giả Lê Thị Hồng Quang lại có đối tƣợng nghiên cứu trong
ngành thƣơng mại.

Có thể thấy đối tƣợng nghiên cứu khác nhau với đặc thù lĩnh vực kinh doanh
không giống nhau sẽ dẫn đến định hƣớng phát triển khác biệt, nên sẽ có những cách tiếp
cận riêng trong việc phân tích thực trạng hoạt động của từng doanh nghiệp, và từ đó sẽ có
các giải pháp phù hợp với những phân tích riêng của từng đối tƣợng doanh nghiệp. Chính
vì vậy, trong quá trình tham khảo những luận văn này, tác giả đã chọn lọc những nội
dung phù hợp với doanh nghiệp mình nghiên cứu trong luận văn.
Trên thực tế việc phân tích tài chính tại Công ty CP XNK và XD Bình Ngân chƣa
đƣợc một công trình nào nghiên cứu. Cùng với đó, công ty mới chỉ coi việc phân tích tài
chính thông qua báo cáo tài chính là khâu cuối cùng trong công tác tài chính- kế toán và
đƣợc thực hiện khi vay vốn ngân hàng hoặc định kỳ chốt sổ sách kế toán. Phƣơng pháp
và các chỉ tiêu phân tích còn sơ sài, chủ yếu tập trung vào chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh
doanh. Chính vì vậy, kết quả phân tích chƣa thực sự là công cụ hữu hiệu giúp cho ban

10

Footer Page 14 of 161.


Header Page 15 of 161.
lãnh đạo công ty trong việc ra quyết định tài chính, kinh doanh. Hơn nữa, do hoạt động
trong lĩnh vực thƣơng mại, xuất nhập khẩu các máy móc, thiết bị làm mát nên vấn đề
quản lý nói chung và quản lý tài chính nói riêng cũng có nhiều điểm khác biệt so với các
doanh nghiệp khác. Bên cạnh các yếu tố tác động trong nƣớc, công ty còn chịu ảnh
hƣởng từ các yếu tố nƣớc ngoài nhƣ biến động của thị trƣờng quốc tế, tỷ giá, chính sách
thuế xuất nhập khẩu… Vì vậy, việc nghiên cứu và đánh giá hoạt động tài chính của Công
ty CP XNK và XD Bình Ngân là hết sức cần thiết.
Với vai trò là một nhân viên trong công ty với mong muốn góp phần cải thiện tình
hình tài chính, đóng góp chung vào sự phát triển bền vững của công ty, tác giả đã lựa
chọn đề tài “Phân tích tài chính Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Bình
Ngân” làm luận văn tốt nghiệp của mình. Để từ đó, tác giả đề xuất một số giải pháp thiết

thực cải thiện tình hình tài chính, góp phần giúp việc phân tích tài chính tại công ty đƣợc
tiến hành một cách khoa học và thƣờng xuyên, làm cơ sở đƣa ra những thông tin tài chính
đầy đủ, toàn diện và khách quan cho ban lãnh đạo và các đối tƣợng quan tâm.

1.2. Khái quát chung về phân tích tài chính doanh nghiệp
1.2.1. Khái niệm
Hoạt động tài chính của doanh nghiệp là một trong những nội dung cơ bản của
hoạt động kinh doanh nhằm giải quyết các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đƣợc biểu hiện dƣới hình thái tiền tệ. Nói cách
khác, tài chính doanh nghiệp là những quan hệ tiền tệ gắn trực tiếp với việc tổ chức, huy
động, phân phối, quản lý và sử dụng vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp. [9, tr22]
Để tiến hành sản xuất kinh doanh, trƣớc hết các doanh nghiệp phải có một lƣợng
vốn nhất định, bao gồm: vốn chủ sở hữu, vốn vay và các nguồn vốn khác. Quản trị doanh
nghiệp có nhiệm vụ tổ chức, huy động mọi nguồn vốn cần thiết đáp ứng mọi nhu cầu về
vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Đồng thời, cần phải quản lý, tổ chức và sử dụng
vốn một cách hợp lý để đạt hiệu quả cao nhất trên cơ sở chấp hành tốt chế độ, chính sách
quản lý kinh tế tài chính của nhà nƣớc. Do đó, việc thƣờng xuyên phân tích tài chính
nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho các đối tƣợng sử dụng, giúp họ đánh giá chính xác

11

Footer Page 15 of 161.


Header Page 16 of 161.
thực trạng tài chính, nguyên nhân và mức độ ảnh hƣởng của từng nhân tố tới tình hình tài
chính - khâu trung tâm của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh là một vấn đề có ý nghĩa
quan trọng trong công tác quản lý kinh tế của doanh nghiệp.
Phân tích tài chính doanh nghiệp là tổng thể các phƣơng pháp đƣợc sử dụng để

đánh giá tình hình tài chính đã qua và hiện nay, giúp cho nhà quản lý doanh nghiệp đƣa
ra các quyết định quản lý chuẩn xác và đánh giá đƣợc doanh nghiệp, từ đó giúp những
đối tƣợng quan tâm đi tới những dự đoán chính xác về mặt tài chính của doanh nghiệp,
qua đó có các quyết định phù hợp của chính họ. [3, tr5]
Phân tích tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các báo cáo tài chính
và các chỉ tiêu tài chính đặc trƣng thông qua hệ thống các phƣơng pháp, công cụ và kỹ
thuật phân tích giúp ngƣời sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau, vừa đánh giá toàn
diện, tổng hợp, khái quát lại vừa xem xét một cách chi tiết tình hình tài chính doanh
nghiệp, để nhận biết, phán đoán, dự báo và đƣa ra các quyết định tài chính, đầu tƣ, tài trợ
phù hợp.

1.2.2. Mục tiêu
Mục đích cơ bản của phân tích tài chính là nhằm cung cấp những thông tin cần
thiết, giúp các đối tƣợng sử dụng thông tin đánh giá khách quan về sức mạnh tài chính
của doanh nghiệp, khả năng sinh lời, và triển vọng phát triển sản xuất kinh doanh trong
tƣơng lai. [9, tr17]
Có rất nhiều đối tƣợng quan tâm và sử dụng thông tin kinh tế tài chính của doanh
nghiệp nhƣ Hội đồng quản trị, Ban giám đốc, các nhà đầu tƣ, các nhà cho vay, nhà cung
cấp, chủ nợ, cổ đông hiện tại, tƣơng lai, khách hàng, ngƣời lao động… Mỗi một đối
tƣợng sử dụng thông tin của doanh nghiệp lại quan tâm theo giác độ và mục tiêu khác
nhau. Xuất phát từ nhu cầu đa dạng về mặt thông tin, đòi hỏi phân tích tài chính phải
đƣợc tiến hành bằng nhiều phƣơng pháp khác nhau để từ đó đáp ứng nhu cầu của nhiều
đối tƣợng quan tâm.
Đối với nhà quản trị doanh nghiệp việc phân tích thƣờng xuyên tình hình tài chính
sẽ giúp họ thấy rõ hơn bức tranh về thực trạng tình hình tài chính, xác định đầy đủ và
đúng đắn những nguyên nhân, mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến tình hình tài chính

12

Footer Page 16 of 161.

Header Page 17 of 161.
của doanh nghiệp. Từ đó, có những giải pháp hữu hiệu để ổn định và tăng cƣờng tình
hình tài chính.
Đối với các cổ đông hiện tại, thƣờng quan tâm đến lợi nhuận và khả năng trả nợ,
sự an toàn của tiền vốn mà họ đã bỏ ra. Thông qua phân tích tài chính, giúp họ đánh giá
hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, khả năng điều hành của
nhà quản trị, từ đó quyết định sử dụng hoặc bãi miễn nhà quản trị, cũng nhƣ quyết định
việc phân phối kết quả kinh doanh.
Đối với chủ nợ nhƣ ngân hàng, nhà cho vay, nhà cung cấp: mối quan tâm của họ là
hƣớng vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Do đó, họ cần chú ý đến tình hình và khả
năng thanh toán của doanh nghiệp cũng nhƣ quan tâm đến lƣợng vốn chủ sở hữu, khả
năng sinh lời để đánh giá đơn vị có khả năng trả nợ đƣợc hay không khi quyết định cho
vay, bán chịu sản phẩm cho doanh nghiệp.
Đối với nhà đầu tƣ trong tƣơng lai điều mà họ quan tâm là sự an toàn của đồng
vốn đầu tƣ, mức độ sinh lãi, thời gian hoàn vốn. Vì vậy, họ cần những thông tin về tài
chính, tình hình hoạt động, kết quả hoạt động kinh doanh, tiềm năng tăng trƣởng của
doanh nghiệp. Họ thƣờng phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp qua các thời kỳ
để quyết định có đầu tƣ hay không, đầu tƣ dƣới hình thức nào và vào lĩnh vực nào.
Đối với các cơ quan chức năng nhƣ thuế và các cơ quan quản lý khác của chính
phủ cần các thông tin từ phân tích tài chính để xác định nghĩa vụ của doanh nghiệp với
Nhà nƣớc, thống kê tổng hợp phân tích hình thành số liệu thống kê, chỉ số thống kê, kiểm
tra tình hình tài chính, kiểm tra tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và xây
dựng các kế hoạch quản lý vĩ mô.
Đối với ngƣời lao động: phân tích tài chính giúp ngƣời lao động đánh giá triển
vọng phát triển của công ty trong tƣơng lai, giúp họ đƣa ra quyết định có gắn bó lâu dài
với công ty hay không. Nhìn chung một doanh nghiệp có tình hình tài chính lành mạnh,
tƣơng lai phát triển lâu dài sẽ thu hút đƣợc nhiều ngƣời lao động gắn bó làm việc.

1.2.3. Nhiệm vụ
Phân tích tài chính doanh nghiệp giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp khắc phục
đƣợc những thiếu sót, phát huy những mặt tích cực và dự đoán đƣợc tình hình phát triển

13

Footer Page 17 of 161.


Header Page 18 of 161.
của doanh nghiệp trong tƣơng lai. Chính vì vậy, phân tích tài chính doanh nghiệp có
những nhiệm vụ sau:
- Kiểm tra và đánh giá các chỉ tiêu tài chính đã xây dựng: nhiệm vụ trƣớc tiên của
phân tích tài chính là kiểm tra độ tin cậy của nguồn thông tin phục vụ cho phân tích.
Ngoài ra, phân tích cần xem xét đánh giá tình hình chấp hành các quy định, các thể lệ
thanh toán của Nhà nƣớc đã ban hành và luật kinh doanh quốc tế.
- Xác định các nhân tố ảnh hƣởng tới các chỉ tiêu tài chính và tìm nguyên nhân gây
nên các mức độ ảnh hƣởng đó: biến động của chỉ tiêu tài chính là do ảnh hƣởng trực tiếp
của các nhân tố nào gây nên, xác định trị số của các nhân tố và thấy đƣợc mức độ ảnh
hƣởng của nó. Bên cạnh đó cần xác định nguyên nhân từ trong hay ngoài doanh nghiệp:
nguyên nhân khách quan có thể do ảnh hƣởng của khủng hoảng kinh tế, tình hình chiến
tranh... và nguyên nhân chủ quan do chất lƣợng của sản phẩm, tình hình thu hồi công nợ,
tình hình tiêu thụ sản phẩm...
- Đề xuất các giải pháp nhằm khai thác tiềm năng và khắc phục những tồn tại yếu
kém của từng chỉ tiêu tài chính trong hoạt động kinh doanh: phân tích tài chính không chỉ
đánh giá kết quả chung chung, mà cũng không chỉ dừng lại ở chỗ xác định nhân tố và tìm
nguyên nhân, mà phải từ cơ sở nhận thức đó phát hiện các tiềm năng cần phải đƣợc khai
thác.
- Xây dựng phƣơng án kinh doanh tối ƣu căn cứ vào chỉ tiêu tài chính đã phân
tích: Nếu kiểm tra và đánh giá đúng đắn, nó có tác dụng giúp cho doanh nghiệp điều

chỉnh các chỉ tiêu tài chính kịp thời và đề ra các giải pháp tiến hành trong tƣơng lai nhƣ
việc tìm kiếm thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm.
- Nhiệm vụ của phân tích tình hình tài chính nhằm xem xét dự báo, dự toán tình
hình tài chính có thể đạt đƣợc trong tƣơng lai rất thích hợp với chức năng hoạch định các
mục tiêu kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trƣờng.

1.3. Quy trình và phƣơng pháp phân tích tài chính
1.3.1. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích
Phân tích tài chính sử dụng nhiều nguồn dữ liệu để phân tích, trƣớc hết là hệ thống
chỉ tiêu thông tin kế toán đƣợc trình bày trên hệ thống báo cáo tài chính của doanh

14

Footer Page 18 of 161.


Header Page 19 of 161.
nghiệp, nhằm cung cấp cho các đối tƣợng sử dụng thông tin về tình hình tài sản, nguồn
vốn, kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình công nợ, những thông tin về luồng tiền vào
và ra trong kỳ của doanh nghiệp.
- Hệ thống báo cáo tài chính
Hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp bao gồm các báo cáo tổng hợp, phản ánh
tổng quát bằng các chỉ tiêu giá trị về tình hình tài sản, nguồn vốn hình thành tài sản theo
kết cấu, kết quả hoạt động kinh doanh và lƣu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp tại một
thời điểm, thời kỳ nhất định. Đây là tài liệu không thể thiếu đƣợc trong việc cung cấp
thông tin tài chính phục vụ cho việc ra quyết định của các đối tƣợng quan tâm.
Chế độ kế toán Việt Nam đã quy định hình thức và nội dung của các BCTC, áp
dụng cho tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế, bao gồm:
Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lƣu chuyển tiền tệ, thuyết
minh báo cáo tài chính.

+ Bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát giá trị tài
sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định
(cuối ngày, cuối quý hoặc cuối năm). Do đó, các số liệu phản ánh trên Bảng cân đối kế
toán đƣợc sử dụng làm tài liệu chủ yếu khi phân tích tổng tài sản, nguồn vốn và kết cấu
của tài sản, nguồn vốn. Kết cấu của Bảng cân đối kế toán gồm 2 phần: phần tài sản và
phần nguồn vốn.
Phần tài sản gồm các chỉ tiêu phản ánh toàn bộ trị giá tài sản hiện có tại 1 thời
điểm. Trị giá tài sản hiện có bao gồm toàn bộ tài sản thuộc quyền sở hữu của doanh
nghiệp (tiền mặt, hàng tồn kho, khoản phải thu, tài sản cố định) và các loại tài sản đi thuê
đƣợc sử dụng lâu dài, trị giá các khoản nhận ký cƣợc, ký quỹ…
Phần nguồn vốn phản ánh nguồn hình thành nên các loại tài sản của doanh nghiệp.
Các chỉ tiêu ở phần này phản ánh quy mô và kết cấu của các nguồn vốn doanh nghiệp bỏ
ra và huy động từ bên ngoài để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh (nợ ngắn hạn, nợ
dài hạn, vốn chủ sở hữu). Đồng thời nó cũng thể hiện trách nhiệm pháp lý của doanh

15

Footer Page 19 of 161.


Header Page 20 of 161.
nghiệp đối với các nhà cấp vốn cho doanh nghiệp (ngân hàng, cổ đông, nhà cung cấp,
ngƣời lao đông…)
Bảng cân đối kế toán là một tài liệu rất quan trọng trong việc đánh giá một cách
tổng quát tình hình về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tại một thời điểm
trong kỳ kế toán. Bất kỳ một sự biến động nào của bất kỳ một khoản mục nào trên bảng
cân đối kế toán đều có ý nghĩa kinh tế nhất định về tình hình tài chính công ty.
+ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một trong những báo cáo tài chính tổng

hợp phản ánh tình hình doanh thu, chi phí và kết quả của doanh nghiệp sau một kỳ hoạt
động.
Dựa vào số liệu trên Báo cáo kết quả kinh doanh, ngƣời sử dụng thông tin có thể
phân tích và đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ, so sánh với kỳ trƣớc và với
các doanh nghiệp khác cùng ngành để nhận biết khái quát kết quả hoạt động của doanh
nghiệp trong kỳ và xu hƣớng vận động, nhằm đƣa ra các quyết định quản lý tài chính phù
hợp. Các khoản mục chủ yếu trên Báo cáo kết quả kinh doanh bao gồm: doanh thu từ
hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh thu từ hoạt động tài chính, doanh thu từ hoạt động
khác và các khoản chi phí tƣơng ứng với từng hoạt động đó. Ngoài ra, Báo cáo kết quả
kinh doanh còn cho biết tình hình thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp với nhà nƣớc
trong kỳ kinh doanh đó.
+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ là một trong bốn báo cáo tài chính bắt buộc mà doanh
nghiệp nào cũng phải lập để cung cấp cho ngƣời sử dụng thông tin của doanh nghiệp,
đƣợc lập để trả lời các vấn đề liên quan đến các luồng tiền vào, ra trong doanh nghiệp,
tình hình tài trợ, đầu tƣ bằng tiền của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Những luồng tiền
vào, ra và các khoản coi nhƣ tiền đƣợc chia thành 3 nhóm:
 Lƣu chuyển tiền tệ từ hoạt động sản xuất kinh doanh: phản ánh các khoản
tiền đã thu đƣợc và đã chi trong quá trình sản xuất kinh doanh. Nguồn tiền đƣợc
cung cấp chủ yếu là tiền thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ.

16

Footer Page 20 of 161.


Header Page 21 of 161.
 Lƣu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu tƣ: phản ánh các thu tiền đầu tƣ do bán
cổ phiếu, trái phiếu đã mua; tiền lãi thu đƣợc từ các khoản đầu tƣ vào các đơn vị
khác; thu bán, thanh lý tài sản cố định…và các khoản chi tiền đầu tƣ vào các đơn

vị khác dƣới các hình thức mua cổ phiếu, trái phiếu, góp vốn liên doanh, chi mua
sắm tài sản cố định…
 Lƣu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài chính: phản ánh các khoản tiền thu
đƣợc từ các chủ sở hữu hoặc các nhà đầu tƣ, và các khoản tiền chi ra để mua lại cổ
phiếu của chủ sở hữu, trả cổ tức cổ đông…
+ Thuyết minh báo cáo tài chính
Thuyết minh báo cáo tài chính là báo cáo tài chính trình bày những thông tin trọng
yếu mà các báo cáo khác chƣa thể hiện đƣợc. Thuyết minh báo cáo tài chính mô tả mang
tính tƣờng thuật và phân tích chi tiết các thông tin đã đƣợc trình bày trong Bảng cân đối
kế toán, Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ cũng nhƣ các thông tin
cần thiết khác theo yêu cầu của các chuẩn mực kế toán nhƣ: đặc điểm hoạt động doanh
nghiệp, kỳ kế toán, đơn vị tiền tệ sử dụng khi trình bày báo cáo, chính sách kế toán áp
dụng…Thuyết minh báo cáo tài chính cung cấp những thông tin hữu ích cho các đối
tƣợng sử dụng để phân tích đƣa ra những ý kiến đánh giá khách quan và phù hợp.
- Các tài liệu kế toán và một số tài liệu khác
Để đảm bảo việc phân tích một cách sâu sắc và toàn diện, nhà phân tích cần thu
thập đầy đủ những thông tin liên quan đến tình hình tài chính doanh nghiệp thông qua:
+ Các tài liệu kế toán là các sổ chi tiết, tổng hợp các tài khoản kế toán. Cụ thể là
các sổ theo dõi hàng tồn kho, theo dõi nguyên vật liệu, sổ theo dõi các khoản nợ phải thu,
nợ phải trả, sổ theo dõi các khoản vay ngắn hạn, dài hạn, sổ theo dõi TSCĐ và một số tài
khoản khác. Ngoài ra, nhà phân tích còn có thể sử dụng một số tài liệu khác để có đƣợc
các thông tin đặc thù về doanh nghiệp nhƣ: thông tin về tổ chức doanh nghiệp, đặc điểm sản
xuất kinh doanh, năng lực sản xuất, lao động, quy trình công nghệ, hoạt động marketing...
+ Tài liệu bên ngoài doanh nghiệp, liên quan đến tình hình nền kinh tế, cơ hội kinh
doanh, thị trƣờng, ngành kinh tế. Đặc biệt, các nhà phân tích cần phải so sánh các chỉ tiêu tài
chính của doanh nghiệp với hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành. Thông qua việc đối chiếu với

17

Footer Page 21 of 161.

Header Page 22 of 161.
chỉ tiêu trung bình ngành, nhà phân tích biết đƣợc vị thế của doanh nghiệp mình trong ngành,
từ đó đánh giá đƣợc thực trạng tài chính doanh nghiệp cũng nhƣ hiệu quả sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp là tốt hay xấu trong xu thế chung của ngành. Nhƣ vậy việc phân
tích tài chính sẽ trở nên đầy đủ và có ý nghĩa hơn.

1.3.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp
- Thu thập thông tin
Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết
minh thực trạng tài chính doanh nghiệp, phục vụ cho quá trình dự đoán, đánh giá tình
hình tài chính. Nó bao gồm cả những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài,
những thông tin về kế toán và thông tin quản lý khác. Trong đó các thông tin kế toán
phản ánh tập trung trong các báo cáo tài chính doanh nghiệp, là những nguồn thông tin
đặc biệt quan trọng. Phân tích tài chính trên thực tế là phân tích các báo cáo tài chính
doanh nghiệp.
- Xử lý thông tin
Giai đoạn tiếp theo của phân tích tài chính là quá trình xử lý thông tin đã thu thập
đƣợc. Tùy thuộc vào góc độ nghiên cứu, ngƣời sử dụng thông tin có thể sử dụng các
phƣơng pháp xử lý thông tin khác nhau phục vụ mục tiêu phân tích đã đặt ra. Xử lý thông
tin là quá trình xắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất định nhằm tính toán, so
sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết quả đã đạt đƣợc phục vụ cho
quá trình dự đoán và ra quyết định.
- Dự đoán và ra quyết định
Thu thập và xử lý thông tin nhằm chuẩn bị những tiền đề và điều kiện cần thiết để
đƣa ra dự đoán và các quyết định về tài chính. Có thể nói mục tiêu của phân tích tài chính
là đƣa ra các quyết định tài chính. Đối với chủ doanh nghiệp, phân tích tài chính nhằm
đƣa ra các quyết định tăng trƣởng, phát triển, tối đa hoá lợi nhuận hay tối đa hoá giá trị
doanh nghiệp. Đối với ngƣời cho vay và đầu tƣ đó là các quyết định về tài trợ và đầu tƣ.

Đối với cấp trên của doanh nghiệp là các quyết định quản lý doanh nghiệp.

1.3.3. Phƣơng pháp phân tích tài chính
18

Footer Page 22 of 161.


Header Page 23 of 161.
Để phân tích tài chính tại doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều phƣơng pháp phân
tích khác nhau. Về mặt lý thuyết có nhiều phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp
nhƣ phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp tỷ lệ, phƣơng pháp Dupont, phƣơng pháp đồ
thị... Tùy vào đối tƣợng sử dụng và mục đích phân tích, ngƣời ta có thể sử dụng một số
phƣơng pháp hoặc kết hợp nhiều phƣơng pháp với nhau. Các phƣơng pháp này đƣợc tác
giả tập trung nghiên cứu trong chƣơng 2 luận văn.

1.4. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp
1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính
Phân tích cấu trúc tài chính là việc phân tích tình hình huy động, sử dụng vốn và
mối quan hệ giữa tình hình huy động với tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp. Qua
đó, giúp nhà quản lý nắm đƣợc tình hình phân bổ tài sản và các nguồn tài trợ tài sản, biết
đƣợc nguyên nhân cũng nhƣ các dấu hiệu ảnh hƣởng đến cân bằng tài chính. [9, tr139]
Về thực chất, phân tích cấu trúc tài chính của doanh nghiệp bao gồm phân tích cơ
cấu tài sản, phân tích cơ cấu nguồn vốn và phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn
vốn.

1.4.1.1. Phân tích cơ cấu tài sản
Bên cạnh việc tổ chức, huy động vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, các
doanh nghiệp còn phải sử dụng số vốn đã huy động một cách hợp lý, có hiệu quả. Sử
dụng vốn hợp lý, có hiệu quả không những giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm đƣợc chi phí

huy động vốn mà quan trọng hơn còn giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm đƣợc số vốn đã
huy động. Điều đó đồng nghĩa với việc tăng lƣợng vốn huy động vào hoạt động kinh
doanh. Với cùng một lƣợng vốn đã huy động, nếu biết sử dụng hợp lý doanh nghiệp sẽ có
điều kiện đầu tƣ cả về chiều rộng và chiều sâu cho kinh doanh. Doanh nghiệp cần phải
xác định cụ thể cần phải đầu tƣ số vốn đã huy động đƣợc vào lĩnh vực nào hay bộ phận
tài sản nào. Vì thế phân tích tình hình sử dụng vốn bao giờ cũng đƣợc thực hiện trƣớc hết
bằng cách phân tích cơ cấu tài sản. Thông qua đó, nhà quản lý doanh nghiệp sẽ nắm đƣợc
tình hình đầu tƣ (sử dụng) số vốn đã huy động, biết đƣợc việc sử dụng số vốn đã huy
động có phù hợp với lĩnh vực kinh doanh và có phục vụ tích cực cho mục đích kinh
doanh của doanh nghiệp hay không.

19

Footer Page 23 of 161.


Header Page 24 of 161.
Phân tích cơ cấu tài sản của doanh nghiệp đƣợc thực hiện bằng cách tính ra và so
sánh sự thay đổi giữa kỳ phân tích với kỳ gốc về tỷ trọng của từng bộ phận tài sản chiếm
trong tổng số tài sản, đƣợc xác định qua công thức sau:
Tỷ trọng của từng bộ
phận tài sản

=

Giá trị của từng bộ phận tài sản
Tổng tài sản

x 100

Bên cạnh đó để biết đƣợc chính xác tình hình sử dụng vốn, nắm đƣợc các nhân tố
ảnh hƣởng và mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến sự biến động về cơ cấu tài sản, các
nhà phân tích còn kết hợp cả việc phân tích ngang, tức là so sánh sự biến động giữa kỳ
phân tích với kỳ gốc trên tổng số tài sản cũng nhƣ theo từng loại tài sản.
Để thuận tiện cho việc đánh giá cơ cấu tài sản, khi phân tích có thể lập bảng bao
gồm các chỉ tiêu về tài sản và số liệu các chỉ tiêu này đƣợc thể hiện qua các kỳ kinh
doanh. Qua đó, các nhà quản lý sẽ thấy đƣợc những đặc trƣng trong cơ cấu tài sản của
doanh nghiệp, xác định đƣợc tính hợp lý của việc sử dụng vốn, từ đó sẽ có quyết định đầu
tƣ vào loại tài sản nào thích hợp, đầu tƣ vào thời điểm nào, xác định đƣợc việc gia tăng
hay cắt giảm những loại tài sản nào để giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh doanh của doanh
nghiệp.

1.4.1.2. Phân tích cơ cấu nguồn vốn
Để tiến hành hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp cần xác định đƣợc nhu cầu
đầu tƣ, tiến hành tạo lập, tìm kiếm, tổ chức và huy động vốn. Doanh nghiệp có thể huy
động vốn cho nhu cầu kinh doanh từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có thể qui về hai
nguồn chính là vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Vốn chủ sở hữu là số vốn của các chủ sở
hữu, nhà đầu tƣ đóng góp ban đầu và bổ sung thêm trong quá trình kinh doanh, không
phải là các khoản nợ nên doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán. Khác với vốn chủ
sở hữu, nợ phải trả phản ánh số vốn mà doanh nghiệp chiếm dụng trong hoạt động sản
xuất kinh doanh. Do vậy, doanh nghiệp phải có trách nhiệm thanh toán. Doanh nghiệp
cần phải xác định số vốn cần huy động, nguồn huy động, thời gian và chi phí huy động
sao cho vừa đảm bảo đáp ứng nhu cầu về vốn kinh doanh, vừa tiết kiệm chi phí huy động,
tiết kiệm chi phí sử dụng vốn và bảo đảm an ninh tài chính cho doanh nghiệp. Vì thế,
thông qua việc phân tích đánh giá cơ cấu nguồn vốn, nhà phân tích sẽ nắm đƣợc cơ cấu

20

Footer Page 24 of 161.

Header Page 25 of 161.
vốn huy động, biết đƣợc trách nhiệm của doanh nghiệp với ngân hàng, nhà cung cấp,
ngƣời lao động, cơ quan thuế… Cũng qua phân tích cơ cấu nguồn vốn, các nhà quản lý
cũng nắm đƣợc mức độ độc lập về tài chính cũng nhƣ xu hƣớng biến động của cơ cấu
vốn trong thời kỳ tiếp theo.
Việc phân tích cơ cấu nguồn vốn đƣợc thực hiện tƣơng tự nhƣ đối với phân tích cơ
cấu tài sản, đƣợc xác định qua công thức:
Tỷ trọng của từng bộ
phận nguồn vốn

=

Giá trị của từng bộ phận nguồn vốn
Tổng nguồn vốn

x 100

Phân tích biến động về nguồn vốn ta dùng số liệu trên bảng cân đối kế toán làm tài
liệu phân tích. Để biết đƣợc chính xác tình hình huy động vốn, nắm đƣợc các nhân tố tác
động đến sự thay đổi cơ cấu nguồn vốn, các nhà phân tích kết hợp cả việc phân tích
ngang (so sánh sự biến động giữa kỳ phân tích với kỳ gốc trên tổng nguồn vốn cũng nhƣ
theo từng loại vốn) với phân tích dọc (so sánh tình hình biến động giữa kỳ phân tích và
kỳ gốc về tỷ trọng của từng bộ phận nguồn vốn chiếm trong tổng số nguồn vốn).
Nội dung phân tích sẽ giúp nhà quản lý biết nguồn vốn tăng hoặc giảm bao nhiêu
trong kỳ kinh doanh? Cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp? Những chỉ tiêu nào ảnh
hƣởng chủ yếu tới sự tăng giảm nguồn vốn?... Để từ đó có giải pháp huy động vốn và cải
thiện sử dụng vốn của doanh nghiệp.

1.4.1.3. Phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn

Phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp nếu chỉ dừng ở việc phân tích cơ cấu tài
sản và cơ cấu nguồn vốn thì sẽ không thể hiện hết đƣợc chính sách sử dụng vốn của
doanh nghiệp. Chính sách sử dụng vốn không chỉ phản ánh nhu cầu vốn cho hoạt động
sản xuất kinh doanh mà còn có quan hệ trực tiếp đến an ninh tài chính, đến hiệu quả sử
dụng vốn của doanh nghiệp, tác động trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh cũng nhƣ rủi ro
kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, cần thiết phải phân tích mối quan hệ giữa tài sản
và nguồn vốn để thấy đƣợc chính sách sử dụng vốn của doanh nghiệp. Việc phân tích
thƣờng đƣợc xác định thông qua các công thức sau:

21

Footer Page 25 of 161.