đề thi chọn HS giỏi Ngữ văn 9 trường chuyên Lê Quý Đôn

Đề kiểm tra đội tuyển : Ngữ văn
Lớp 9
Câu 1:
Trình bày cảm nhận của em về hai câu thơ sau
a.Miệng cời buốt giá
(Chính Hữu)
b.Nhìn nhau mặt lấm cời ha ha
(Phạm Tiến Duật)
Câu 2
Có ý kiến cho rằng xuyên suốt bài thơ ánh trăng của Nguyễn Duy là hình t-
ợng vầng trăng. Thông qua đó nhà thơ bày tỏ những suy ngẫm sâu sắc của
mình về cuộc đời.
Em hãy phân tích ý nghĩa của hình tợng thơ độc đáo đó.
Đáp án
Câu 1:
H/s phân tích đợc điểm giống và khác nhau ở hai câu thơ
- Giống nhau : Đều cùng miêu tả âm vang tiếng cời của ngời chiến sĩ
ý nghĩa tiếng cời biểu hiện niềm lạc quan vợt mọi khó khăn nguy hiểm, là nét
đẹp phẩm chất cuả ngời chiến sĩ trong cuộc kháng chiến.
- Khác nhau :Trong câu thơ của Chính Hữu buốt giá gợi cho ngời đọc
cảm nhận đợc thời tiết khắcnghiệt, tiếng cời của ngời chiến sĩ đã sởi ấm không
gian, thể hiện tình đồng chí đồng đội gắn bó
Trong câu thơ của Phạm Tiến Duật Cời ha ha là cời to, sảng khoái, trẻ trung,
lấy khó khăn vất vả mặt lấmđể vui đùa ->nét riêng trong thơ Phạm Tiến
Duật
- Đánh giá:
Cả hai nhà thơ đã tạo nên đợc nét trẻ trung sôi nổi lạc quan yêu đời của ngời
chiến sĩ qua tiếng cời-> đó chính là sức mạnh làm nên chiến thắng.
Câu 2
Về cơ bản h/s cần phân tích đợc những ý nghĩa sau :
- ánh trăng là hình tợng xuyên suốt bài thơ và là hình tợng mang nhiều ý

nghĩa
- ánh trăng là hình tợng đẹp của thiên nhiên
- Là biểu tợng của quá khứ nghĩa tình thủy chung qua biện pháp nghệ
thuật nhân hóa:
+ Trăng gắn bó với tuổi thơ
+Trăng trở thành ngời bạn tri kỉ với ngời chiến sĩ
+Trong cuộc sống hòa bình trăng hiện về vẫn đẹp, vẹn nguyên không kể
thái độ con ngời
+Nhắc nhở con ngời sống thủy chung tình nghĩa
Tiết 21
Ngày dạy: 20/2/2008
Hình tợng ngời lính trong thơ ca
hiện đại
(Tiếp)
Hiện thực cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sĩ qua
hai bài thơ Đồng chí (Chính Hữu) và bài thơ về tiểu đội xe không
kính (Phạm Tiến Duật).
1.Hiện thực cuộc sống của ng ời chiến sĩ
- Đó là cuộc sống gian khổ, chịu nhiều thiếu thốn về vật
chất. Điều này đợc thể hiện bằng những hình ảnh thơ rất chân thực:
áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cời buốt giá
Chân không giày
Cách viết câu thơ đối xứng nhau không chỉ tạo sự hài hòa cân đối
cho lời thơ mà còn thể hiện sự thiếu thốn về vật chất của các chiến sĩ
thời kì đầu cuộc kháng chiến. Đây là những hình ảnh thơ rút ra từ
trong đời sống thực tế của ngời chiến sĩ. Theo nh nhà thơ thì lúc đó
chiến dịch vô cùng khó khăn, bản thân Chính Hữu cũng chỉ phong
phanh một bộ áo cánh, đầu không mũ, chân không giày, đêm ngủ

phải rải lá khô nằm không có chăn màn vì thế những ngời lính ấy
phải chịu những cơn sốt hành hạ:
Sốt run ngời vầng trán ớt mồ hôi
Nhng họ vẫn chắc tay súng đứng gác giữa đêm khuya rừng hoang s-
ơng muối, giá rét thấu xơng:
Đêm nay rừng hoang sơng muối
đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Nh vậy bài thơ đã thể hiện chân thực cuộc sống gian nan của ngời
chiến sĩ. Bởi vì đất nớc ta vừa mới đợc độc lập lại tiến hành ngay
cuộc kháng chiến chống Pháp lần 2, cha có thời gian khôi phục và
phát triển kinh tế. Bài thơ giống nh môt thớc phim quay chậm giúp
ngời đọc hiểu rõ cuộc sống kháng chiến của những ngời chiến sĩ
trong ngày đầu chống Pháp.
- Nếu nh những ngời lính trong những ngày đầu cuộc
kháng chiến chống Pháp phải chịu sự thiếu thốn về vật chất thì
những ngời lính trong thơ Phạm Tiến Duật phải đối mặt với sự khốc
liệt của bom thù. Bài thơ không có những câu thơ miêu tả trực tiếp
nhng nhìn vào những chiếc xe không kính, không đèn, không mui
thì ngời đọc đã hình dung rõ sự tàn bạo của chiến tranh:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xớc
Bom đạn của đế quốc Mĩ đã cày xới trên tuyến đờng Trờng
Sơn, giật bỏ những phơng tiện tôí thiểu nhất của chiếc xe khiến nó
trở nên trần trụi, mình đầy thơng tích. Bởi thế ngồi trên những chiếc
xe đó là ngời chiến sĩ đã cận kề với hiểm nguy, đối mặt với cái chết.
Rồi xe không có kính khiến cho bụi phun, ma tuôn ma xối làm cản
trở tầm nhìn của ngời chiến sĩ khiến cho con đờng Trờng Sơn thêm
trắc trở, nguy hiểm bội phần:

- Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng nh ngời già
- Không có kính ừ thì ớt áo
Ma tuôn ma xối nh ngoài trời
Nh vậy hiện thực của ngời chiến sĩ trong những năm đánh
Pháp, đánh Mĩ đã đợc thể hiện một cách chân thực giúp ngời đọc
cảm nhận rõ những gian nan, cơ cực của ngời chiến sĩ. Đây cũng là
hiện thực của đất nớc ta trong hoàn cảnh chiến tranh.
________________
Tiết 22
Ngày dạy: 27/2/2008
Hình tợng ngời lính trong thơ ca
hiện đại
(Tiếp)
Hiện thực cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sĩ qua
hai bài thơ Đồng chí (Chính Hữu) và bài thơ về tiểu đội xe không
kính (Phạm Tiến Duật).
2.Vẻ đẹp tâm hồn của ng ời chiến sĩ
- cả Chính Hữu và Phạm Tiến Duật đều thể hiện vẻ đẹp
tâm hồn rất phong phú của ngời chiến sĩ. Đó là tình yêu nớc yêu lí t-
ởng cách mạng. Dù là ngời chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống
Pháp hay chống Mĩ họ đều có khát vọng chiến đấu vì độc lập tự do.
Bởi vậy ngời chiến sĩ trong bài thơ đồng chí ngày hôm qua chỉ là
những ngời nông dân bình dị, bàn tay quen với việc cày việc cuốc,
cuộc sống yên bình êm đềm nơi làng quê dới lũy tre xanh nhng khi
có giặc ngoại xâm những ngời nông dân bình dị ấy đã lên đờng đánh
giặc:
Ruộng nơng anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nớc gốc đa nhớ ngời ra lính

Gian nhà, ruộng nơng là những vật thân thiết gắn bó với ngời
lính. Giếng nớc, gốc đa là nơi ghi dấu bao kỉ niệm thân thơng. Bớc
chân ra đi những ngời lính nông dân ấy nặng lòngvới quê hơng, làng
xóm, day dứt về nôĩ nhớ mẹ già, vợ trẻ, con thơ nhng đất nớc có giặc
các anh tạm gác tình riêng để lên đờng theo tiếng gọi thiêng liêng
của Tổ quốc. Từ mặc kệ đặt giữa dòng thơ đã diễn tả thái độ dứt
khoát, kiên quyết ra đi của các anh. Ruộng nơng gửi lại bạn, gian
nhà để mặc gió thổi. Tiếng gọi của Tổ quốc đã thôi thúc các anh lên
đờng. Nh vậy đối với các anh cao hơn tình yêu làng xóm, gia đình là
là tình yêu lí tởng cách mạng, yêu đất nớc.
Đất nớc còn bóng quân xâm lợc thì còn ghi dấu bớc chân ngời
chiến sĩ. Bởi vậy anh bộ đội cụ Hồ trong thời kì chống Mĩ tiếp bớc
truyền thống anh hùng của dân tộc họ lại lên đờng. Trong Bài thơ về
tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật đã khắc họa niềm khát khao
độc lập, tự do của anh bộ đội :
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trớc
Chỉ cần tronmg xe có một trái tim
Hình ảnh thơ hoán dụ đã khẳng định nhiệt tình yêu nớc của ng-
ời chiến sĩ đã vợt qua mọi khó khăn gian khổ, lái những chiếc xe đến
đích an toàn, chi viện sức ngời sức của cho miền Nam đánh Mĩ.
- Mặt khác vẻ đẹp tâm hồn của ngời chiến sĩ còn đợc thể
hiện ở ý chí quyết tâm vợt qua mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành
nhiệm vụ. Dù vật chất khó khăn nhng ngời chiến sĩ vẫn nắm chắc tay
súng đứng gác giữa rừng hoang sơng muối chủ động chờ giặc đến để
tiêu diệt:
Đêm nay rừng hoang sơng muối
đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Còn ngời chiến sĩ trong thơ Phạm Tiến Duật cũng nh vậy mặc
cho bom giật, bom rung, mặc cho ma tuôn, ma xối những ngời chiến
sĩ vẫn cha cần rửa, cha cần thay lái thêm trăm cây số nữa. T thế

của họ lúc nào cũng ung dung, bình thản nhìn đất, nhìn trời, nhìn
thẳng để đa xe đến đích an toàn:
- Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng
- Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đờng chạy thẳng vào tim
Điệp từ nhìn đã nhấn mạnh t thế của ngời lính lái xe trên đờng ra
trận đồng thời còn tập trung miêu tả sự quan sát cẩn thận của một
tay lái vững vàng, làm chủ tuyến đờng, làm chủ tình huống.
Tiết 23
Ngày dạy: 5/3/2008