“ 12 con giáp trong sáng tác hội họa của một số họa sĩ việt nam tiêu biểu

Lời cảm ơn

Tôi xin chân thành cảm ơn Th.S Nguyễn Thị Hồng Thắm đã hướng dẫn
gúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này . Tôi xin bày tỏ lòng bết ơn tới Ban giám
hiệu trường ĐHSP Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi và các thầy giáo ,cô giáo
trong khoa nghệ thuật đã gúp đỡ tôi hoàn thành đề tài này .
Tôi xin chân thành cảm ơn.

Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu này là của tôi .Đề tài này không lặp
lại bất kì đề tài nào được nghiên cứu trước đây .Tôi xin hoàn toàn chịu trách
nhiệm về lời cam đoan này.

1


MỤC LỤC

2


A MỞ ĐẦU
1-Lý do chọn đề tài
Hình ảnh 12 con giáp đã quá quen thuộc với người dân Việt Nam, nó gắn
bó và là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người Việt từ văn
hóa, tính ngưỡng tâm linh đến các sáng tác nghệ thuật … Từ khi còn bé chúng
ta đã được tiếp xúc và sống cùng các hình ảnh con giáp, hình ảnh con giáp
xuất hiện trong các trò chơi dân gian, các câu ca dao câu vè hay những mẩu
truyện nói về triết lí về châm ngôn cuộc sống, thậm chí hình ảnh con giáp còn
có ý nghĩa trong tín ngưỡng trong tâm linh của mỗi người nó có một ý nghĩa

biểu trưng cho số tuổi cuộc đời, sự nghiệp cũng như tình duyên của mỗi
người, nó có từ rất lâu đời và đã trở thành giá trị truyền thống. Chính vì thế
nó là đề tài quen thuộc, là nguồn cảm hứng sáng tác đối với với rất nhiều loại
hình nghệ thuật đặc biệt là nghệ thuật tạo hình. Hình ảnh đó đã được các họa
sĩ khai thác và phát triển để tạo ra các tác phẩm có giá trị về nghệ thuật và
truyền thống. Từ hình ảnh mười hai con giáp các họa sĩ đã sáng tạo, cách tân
để vẽ nên rất nhiều các bức tranh có giá trị nghệ thuật cao về ngôn ngữ thể
hiện, bố cục, đường nét, màu sắc …làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật
của nước nhà. Cũng qua hình ảnh 12 con giáp các họa sĩ đã gửi gắm thông
điệp với thế hệ sau này hãy gìn gữi và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân
tộc ta. Là một sinh viên ngành sư phạm mỹ thuật em luôn mong muốn tìm
hiểu để mở rộng vốn hiểu biết của mình về những giá trị nghệ thuật,nghững
thông điệp mà họa sĩ gửi gắm trong tác phẩm của mình.Qua các tác phẩm của
họa sĩ em có thể hiểu biết thêm về kiến thức mỹ thuật và là nguồn tài liệu giúp
em có thể vận dụng vào trong quá trình học tập cũng như giảng dạy sau này.
Vì vậy em lựa chọn đề tài “ 12 con giáp trong sáng tác hội họa của một số họa
sĩ Việt Nam tiêu biểu ” để nghiên cứu.

3


Với thời gian và lượng kiến thức có hạn khi nghiên cứu, nên đề tài này
không tránh được những sai sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp
của các thầy cô giáo và các bạn.
2-Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu về đề tài “ 12 con giáp trong sáng tác hội họa của một số họa
sĩ Việt Nam tiêu biểu ” nhằm hiểu được những đặc trưng tiêu biểu, giá trị, ý
nghĩa biểu tượng của 12 con giáp trong đời sống và trong tranh của một số
họa sĩ Việt Nam tiêu biểu. Từ đó thấy thấy được giá trị nội dung, giá trị nghệ
thuật, phong cách sáng tác của các họa sĩ gửi gắm qua một số tác phẩm hội

hoạ về 12 con giáp. Nghiên cứu đề tài này đồng thời giúp tôi vận dụng vào
trong quá trình học tập và sáng tác, giảng dạy sau này.
3-Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu 12 con giáp trong đời sống xã hội của người Việt Nam
Tìm hiểu 12 con giáp trong sáng tác hội họa của một số họa sĩ Việt Nam
tiêu biểu để làm rõ giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, phong cách sáng tác
qua một số tác phẩm hội họa về 12 con giáp
Rút ra được bài học kinh nghiệm của vấn đề nghiên cứu để vận dụng vào
học tập, dạy tốt môn mỹ thuật ở trường trung học cơ sở
4-Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu 12 con giáp trong sáng tác hội họa của một số họa sĩ. Nghiên
cứu giá trị tạo hình và ý nghĩa đặc trưng của 12 con giáp trong tác phẩm hội
họa
4.2 Phạm vi nghiên cứu:
4


Sáng tác hội họa của một số họa sĩ Việt Nam tiêu biểu như: Phan Cẩm
Thượng, Nguyễn Tư Nghiêm, Đỗ Phấn, Lê Trí Dũng.
5-Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp sưu tầm tài liệu
Phương pháp hệ thống và xử lí thông tin
Phương pháp phân tích, so sánh, chứng minh
6-Đóng góp của đề tài
Qua các tác phẩm vẽ về 12 con giáp của một số họa sĩ Việt Nam đã góp
phần gìn giữ và phát triển cho nền nghệ thuật Việt Nam. Học hỏi được những
giá trị nghệ thuật mà các họa sĩ đã gửi gắm qua các tác phẩm của mình. Hiểu
được những đặc trưng, giá trị, ý nghĩa biểu tượng của hình 12 con giáp trong
đời sống xã hội, và trong nghệ thuật .Bổ sung nguồn tư liệu nghiên cứu cho

sinh viên các trường nghệ thuật học tập, sáng tác và giảng dạy bộ môn mỹ
thuật

B NỘI DUNG
CHƯƠNG1. 12 CON GIÁP TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA XÃ HỘI
CỦA NGƯỜI VIỆT
1.1 12 con giáp trong đời sống văn hóa, tín ngưỡng
1.1.1 12 con giáp trong đời sống văn hóa người Việt
* Khái quát về 12 con giáp
5


12 con giáp trong văn hóa của người Việt lý giải:Từ xa xưa, lịch được lập
theo các chu kỳ thay đổi đều đặn của Mặt Trăng. Vì dử dụng theo lịch âm nên
các ngày chính xác của một năm mới luôn thay đổi theo từng năm .Mỗi năm
đều được “hộ trì” bởi một trong số 12 con vật
Theo cung hoàng đạo của người Việt: Tý – Sửu – Dần – Mão – Thìn –Tỵ –
Ngọ – Mùi – Thân – Dậu – Tuất – Hợi…Lần lượt là Chuột – Trâu – Hổ –
Mèo – Rồng – Rắn – Ngựa – Dê – Khỉ – Gà – Chó – Lợn. Trong số các con
vật này thì con Rồng là con vật thần thoại. Bảy con vật còn lại là những con
vật nuôi trong nhà. Và cứ mỗi chu kỳ 12 năm, lại mang tên những con vật cũ
Theo từ Hán việt, con giáp tức Sinh tiếu .Sinh chỉ năm sinh của con
người,Tiếu chỉ sự giống nhau ,đồng dạng,tương tự.Sinh tiếu về mặt chữ nghĩa
là chỉ mối liên hệ đồng dạng tương tự gữa con người và động vật. Còn người
việt thường gọi là “cầm tinh”, người ta cho rằng, con người sinh vào năm nào
thì có số mệnh của con giáp năm đó
Ở đây ta có các mối quan hệ:
Quan hệ giữa cách tính lịch thiên văn can chi với mười hai con giáp.
Quan hệ giữa năm tuổi của con người với con vật cầm tinh.
* Mười hai con giáp trong đời sống văn hóa của người Việt

Những biểu trưng của các con vật đã trở thành những hình ảnh và những
biểu tượng gần gũi, thân thiết và đầy triết lý đối với tâm thức cũng như đời
sống, văn hóa của người Việt. Những biểu trưng đó là nguồn sáng tạo nghệ
thuật tạo hình(trang trí, hội họa, mỹ nghệ…)
Một trong những cảm hứng sáng tạo thẩm mỹ là tính nhân cách hóa, khái
quát hóa. Nhân cách hóa là một biến thể của ẩn dụ bằng cách dùng từ ngữ
6


biểu đạt hình dáng và thuộc tính của con người gán cho con vật phù hợp với
hình dáng tính cách con vật, một sự liên tưởng mang lại hiệu quả thẩm mỹ bất
ngờ (Ví dụ như đám cưới chuột với hành động hối lộ cho mèo). Vì vậy ẩn dụ
là phương thức tiêu biểu để nhân cách hóa
Ngày nay con rồng -con vật thiêng liêng – vẫn được người Việt và các dân
tộc khác dùng làm biểu tượng của sự phát triển.Ví như con rồng châu Á, con
rồng Việt Nam “ Thăng Long”. Biết bao bài thơ, bài văn, bản nhạc, bức
tranh… nói về biểu tượng Thăng Long …Thăng Long trở thành hồn thiêng
sông núi, niềm tự hào của dân tộc… Từ những biểu tượng với những ý nghĩa
cao siêu con rồng được gần gũi với các trẻ em khi anh thợ tè trong các công
viên, các nơi hộ hè nặn những con rồng bột nhiều màu sắc gây hứng thú cho
trẻ, biết bao đồ chơi điện tử mang hình dáng con rồng .Với tâm thức trẻ con
ham chơi rồng – rắn, thì biểu tượng con rồng còn đeo đuổi các em cả khi khôn
lớn, trưởng thành với những ước mơ bay bổng
Còn ở biểu tượng của những con vật bình dị, người Việt Nam đã gửi gắm
bao nhiêu tình cảm thân thương, đời thường. Và những con vật ấy dường như
là cả một xã hộ được gán cho tính cách người và chung sống với người trong
đời sống thẩm mỹ. VD như trong ca dao :
Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi

Bà ơi đi chợi mua tôi đồng riềng…
Mỗi thứ thịt phải có gia vị riêng theo sở thích của người Việt, nhưng đằng sau
đó ta vẫn cảm nhận được một tình cảm thân thương đáng yêu. Những câu
chuyện vui về mèo và chuột, như người Việt đã vẽ nên bức tranh Đông Hồ
hay trong ca dao thú vị:

7


Con mèo mà trèo cây cau
Hỏi thăm chú Chuột đi đâu vắng nhà
Chú Chuột đi chợ đường xa
Mua mắn mua mối giỗ cha chú Mèo…
Đã gợi lên trong tâm thức trẻ em Việt Nam chuyện về chú chuột, chú mèo mà
ngày xưa văn học dân gian đã để lại dấu ấn trong tuổi thơ
Hay những câu chuyện về mèo cũng mang một ý nghĩa thẩm mỹ lý
thú”thường có câu như chó với mèo”

Nhân cách hóa trong con giáp, các nghệ sĩ thời hiện đại khai thác khá nhiều
trong các tác phẩm nghệ thuật như câu chuyện “Người ngựa, ngựa người “
của Nguyễn Công Hoan . “Nhớ rừng” của Thế Lữ
Từ những hình tượng thân quen, gẩn gũi, người xưa đã hóa thân vào đó
những suy nghĩ, tình cảm của mình cũng như những kinh nghiệm trong cuộc
sống nhằm thể hiện đạo lý dân tộc, thể hiện lối sống có văn hóa Việt Nam.
Đạo lý dân tộc là đường lối, là nguyên tắc cơ bản chỉ đạo cuộc sống, xuất phát
từ chính lòng mình, theo tiếng nói thầm kín hướng thiện của nhân tính, của
lương tâm. Những tư tưởng truyền đạt từ đời nọ sang đời kia nhằm phát triển
nhân cách thông qua những câu ca dao tục ngữ ,những truyện kể mang tính
dân gian, phong phú về nhiều thể loại ,bao trùm không gian và thời gian,rất xa
xưa mà gần gũi với cuộc sống đời thường

Và, từ những con vật biểu trưng cho mười hai con giáp, thông qua tính
chất đặc trưng loại của nó, người Việt đã dựa vào đó, khái quát thành những
biểu tượng gắn liền với đời sống tâm linh của mình.Vì vậy khi nói người này
cầm tinh tuổi gì, sinh năm con gì, người Việt hầu như điều nhận định người

8


đó sẽ có những tính cách của con vật trong năm sinh của người đó, mặc dù
đúng sai chưa được kiểm nghiệm một cách khoa học.
Từ những cảm hứng sáng tạo nghệ thuật, người Việt, qua hệ thống biểu
tượng mười hai con giáp theo tính chất, đặc trưng của từng con vật, đã hình
thành nên những đối tượng cụ thể của từng loại hình nghệ thuật trong văn hóa
dân gian.Đối với những hình tượng con giáp mang tính chất thiêng liêng, cao
quý chẳng hạn như con rồng thành đối tượng của điêu khắc trang trí, nhất là
trong các đình chùa, cũng như các vật dụng của vua chúa ngày xưa. Còn
những con vật mang giá trị gần gũi thân quen với đời sống thường nhật của
con người lại trở thành đối tượng của nghệ thuật hội họa, nghệ thuật ngôn từ,
chẳng hạn như con gà, con lợn, con trâu…những con vật gắn bó mật thiết với
đời sống của người dân lao động
Như trên đã trình bày, mười hai con giáp gắn liền với đời sống văn hóa
cũng như tinh thần của người Việt. Chính vì vậy, trong đời sống, mười hai
con giáp được xem như một thuyết dự báo về vũ trụ cũng như con người. Đó
là các dự báo về thời tiết mùa màng, dự báo về các mối quan hệ trong gia đình
và xã hội, nhất là trong hôn nhân, về các công việc lớn trong đời như làm nhà,
xây dựng nhà thờ,mồ mả….
Dự báo về mùa màng dược kết hợp với kinh nghiệm nhiều đời có ý nghĩa
quan trọng đối với xã hội nông nghiệp
Còn mười hai con giáp với hôn nhân thì đi vào tâm thức của người nông
dân sâu sắc vì nó dự báo cho sự hòa hợp nhân duyên. Trong xã hội cũ, con vật

cầm tinh rất được coi trọng khi con người tính chuyện trăm năm . Thí dụ như:
“Con gái mạng Mộc , tuổi Dần, tuổi Ngựa nếu sinh vào tháng 2,3,4,5 sẽ khắc
với mẹ chồng mạng Thổ, cầm tinh con rồng, con chó, con trâu, con dê. Thật
ra, việc hôn nhân của con người phụ thuộc vào mối lương duyên, chứ không
9


phụ thuộc vào việc họ cầm tinh con gì, đó là những dự đoán phi khoa
học,không có căn cứ, nhưng người đời vẫn tin và nhiều khi vẫn cho là đúng.
Do đó tuổi tác và hôn nhân vẫn có chỗ đứng trong đời sống tâm linh của con
người với tất cả ma lực, huyền bí hấp dẫn trí tò mò của con người, mặc dù,
theo năm tháng nó cũng mờ dần trong cuộc sống hiện đại
Ngoài việc hôn nhân, người ta còn xem tuổi để làm nhà, tậu trâu…Dù sao
thì, tuân theo những dự báo này sec tạo cho con người an tâm khi làm các
việc lớn.Và an tâm thì cảm thấy vui, tin tưởng vào cuộc sống của chính
mình.Vì vậy đến nay người việt còn tin vào bản mệnh mười hai con giáp.
Chẳng hạn như người tày và người Việt còn xem chân gà luộc để dự báo vận
hạn trong năm
Chính những dự báo này đã như góp phần cho con người có sự an tâm trong
tâm thức để sống,lao động có ích cho xã hội.
Và cũng chính từ những dự báo này đã đem lại cho con người những tình cảm
thân thương, yêu mến các con vật, giáo dục tinh thần bảo vệ, giữ gìn môi
sinh, môi trường , phục vụ cho cuộc sống, cho sựu phát triển của con người,
đồng thời cũng gúp cho con người sống ngày càng hòa đồng với tự nhiên
Nếu như người Ấn Độ sáng tạo ra con số 0, một số điếm mà không đếm được
gì, cho phép người ta đếm được cả số âm lẫn số dương, và là biểu tượng cho
sự chuyển động không ngừng của tạo hóa – một vòng tròn không có mở đầu,
không có kết thúc , mang ý nghĩa triết học sâu sắc…thì người Trung Quốc lại
phát hiện ra con số 12 , cho phép chúng ta tích hợp số học và hình học, giữa
ma phương (hình vuông) tĩnh, với ma trận (hình tròn) động, được ứng dụng

với 12 đốt của bốn ngón tay ( nếu tính hình tròn thì chúng ta có 10 đốt –
Thiên can tức là trời tròn, và nếu đếm theo hình vuông thì có 12 đốt- Địa chi
tức là đất vuông và 12 cung trong tử vi
10


Văn hóa mười hai con giáp thể hiện nhận thức vũ trụ của người xưa tích hợp
cả 3 yếu tố : Vũ trụ quan, thế giới quan và nhân sinh quan ( thuyết tam tài:
thiên - địa - nhân hợp nhất). Qua những phân tích về hình tượng từng con giáp
trong một số lĩnh vực đời sống văn hóa người Việt, cũng như qua so sánh với
những biểu tượng và ý nghĩa của các con vật được đưa vào lịch Can chi trong
truyền thống văn hóa Trung

Hoa và vùng Viễn Đông, chúng ta có thể thấy,

người Việt có những cách nhìn rất hiện thực và sinh động về tường con giáp.
Và, như một quy luật phổ biến đối với đời sống văn hóa ( nhất là lĩnh vực văn
học nghệ thuật ), những con giáp thân quen đã trở thành những biểu tượng đa
dạng ,đa nghĩa để người Việt khai thác và sử dụng . Từ đó đúc kết thành
những hình ảnh mang tính triết lý, hình tượng cũng rất sinh động, gần gũi, để
làm đẹp cho kho tàng văn hóa nghệ thuật cũng như cho lối ứng xử của mình.
Chính với những sáng tạo rất thực tiễn, người Việt đã làm phong phú thêm
cho một trong những nét văn hóa đặc thù của văn hóa phương Đông – hệ
thống lịch pháp mười hai con giáp.
Nghiên cứu đối chiếu giữa văn hóa mười hai con giáp của Trung Quốc với
văn hóa nhiều nước trong đó có Việt Nam, chúng ta thấy có một độ khúc xạ
làm cho biểu tượng mười hai con giáp của Trung Hoa bị biến dạng và người
Việt đã ký gửi vào đấy những quan niệm của mình. Thí dụ như, văn hóa của
người Trung Nguyên rất coi trọng con ngựa, với tâm lý suy tôn “ vó ngựa
trường trinh”, nên con ngựa được xem như biểu tượng của chiến tranh. Còn

người Việt, cư dân lúa nước đi lại bằng thuyền, đánh nhau bằng những “ thớt
voi” nên khi tiếp nhận con ngựa chiến của người Trung Quốc, người Việt biến
thành con ngựa thờ gắn với những anh hùng dân tộc. Cũng hình tượng con
rồng, nhưng con rồng của Trung Quốc là biểu tượng gắn với quyền uy của
nhà vua nên rất oai phong, lẫm liệt và như có một ma lực khuất phục con
người . Nhưng ở người Việt, biểu tượng rồng lại gắn với nước ( nông nghiệp
11


lúa nước), với cội nguồn dân tộc ( con rồng cháu tiên ), nên biểu tượng về
rồng vừa thiêng liêng tượng trưng cho Tổ quốc, dân tộc vừa thân thương, vui
vẻ chơi đùa với lũ trẻ (trò chơi rồng rắn , múa lân, rước rồng…)
Mười hai con giáp gắn bó mật thiết với đời sống con người, với xã hội loài
người . Nó bám sâu vào cội nguồn văn hóa, và đạo lý dân tộc. Bên cạnh
những mặt tích cực , cần phải giữ gìn , phát huy ,thì cũng bộc lộ nhiều điều
đáng phải quan tâm, nhằm gạn đục khơi trong để tránh những điều không tốt
cho sự phát triển của xã hội. Chẳng hạn như, hiện tượng mê tín dị đoan, tin
vào bói toán, xem sao giải hạn, cúng bái tốn của, tốn công, mang nỗi lo vào
người. Còn có những kẻ lợi dụng mê tín để buôn thần, bán thánh, đẩy người
nghèo vào những cảnh cùng quẫn …Đó là những hủ tục cần phải chấn chỉnh
và loại bỏ nhằm giữ gìn bản sắc lành mạnh, tốt đẹp của dân tộc . Để khắc
phục tình trạng đó, không có gì cần thiết và cấp bách hơn hiện nay là phải làm
cho ngưởi dân nâng cao trình độ dân trí để tự mình chịu trách nhiệm với chính
mình về những hành vi của mình.
Như chúng ta đã biết, hệ thống mười hai con giáp từ lâu đã trở thành
những biểu tượng vừa thiêng liêng vừa gần gũi với mỗi người dân Việt, từ trẻ
tới già. Khi còn trẻ thơ, những đứa bé đã chơi bịt mắt bắt dê,rồng rắn lên
mây…Lớn tí nữa chúng lại được chơi và được hát những bài đồng dao về
những con vất ( trong đó có không ít con vật trong hệ thống mười hai con
giáp). Những trò chơi, những bài đồng giao đó không chỉ dạy chúng nhận biết

cái xấu, cái tốt của cuộc đời (như những câu thơ ngụ ngôn đầy hấp dẫn và có
tính giáo dục cao ), mà còn là những bài học đầu tiên dễ nhớ và đã nhớ là nhớ
suốt đời về những con vật và về môi trường thiên nhiên. Thật khó có bài học
về môi trường nào cho trẻ lại hay, lại dễ hiểu, dễ nhớ như các trò chơi và
những bài đồng dao. Rồi thì, cả ngàn năm qua, cứ mỗi năm mới đến, là một
12


lần biểu tượng của một con giáp lại xuất hiện để đi sâu vào khía cạnh của
cuộc sống con người trong suốt cả năm đó. Bởi vậy, mười hai con giáp, cùng
với những con vật thân quen khác, đã nhập thân vào những tác phẩm nghệ
thuật điêu khắc, kến trúc, hội họa, văn học, thơ ca…suốt cả ngàn năm qua.
Thật khó có thể trình bày được hế những gắn bó của đời sống văn hóa của
người Việt với mười hai con giáp.
Vì những giá trị nhân bản đẹp đẽ và gần gũi như vậy, mà từ xưa tới nay
mười hai con giáp cùng những biểu tượng của chúng đã không bị phai mờ đi.
Một điểu đặc biệ nữa, như một số biểu tượng văn hóa tốt đẹp khác, càng bước
vào kinh tế thị trường , càng hội nhập với khu vực và quốc tế, khi con người
càng giàu lên, hệ thống mười hai con giáp cùng những giá trị biểu tượng của
chúng lại được đề cao và luôn được nhắc tới. Những con giáp nhiều khi đã trở
thành biểu tượng cho đất nước Việt Nam đối với quốc tế, mà ví dụ điển hình là
con trâu đã trở thành linh vật của Sea game 22 tại Việt Nam( biểu tượng trâu
vàng Sea Games)…Còn người Việt thì luôn tự hào mình là con Rồng, cháu
Tiên.
1.1.2 12 con giáp trong tín ngưỡng tâm linh
*Tính chất của 12 con giáp
Tuổi Tý: Chuột là con vật đứng đầu trong mười hai con giáp, vì thế những
người sinh vào năm Tý là những nhà lãnh đạo bẩm sinh. Con chuột cũng tượng
trưng cho những đặc điểm tính cách như dí dỏm, sang tạo và ham hiểu biết
Nhìn chung thì người tuổi Tý nói nhiều, quyến rũ và đầy sức sống nhưng có

khuynh hướng trở lên hung hăng. Người tuổi Tý có thể ngoan cố đi theo con
đường của họ. Họ cũng có thể có tham vọng và hiểm độc, nhưng những đặc
điểm đó mang lại cho họ sự gan dạ và kiên định. Người tuổi Tý sẽ không
13


chấp nhận thất bại và luôn khao khát sự thống trị . Họ luôn kiểm soát và tìm
cách dẫn đầu trong mọi chuyện.
Người tuổi tý có những tính cách mạnh mẽ và nhiều khi có thể kéo họ đi sai
đường ,tuy nhiên họ sẽ không bao giờ để lộ ra.Tuy nhiên, một vài lời khuyên
khôn ngoan cho những người sinh vào năm Tý là:Học cách đối xử ân cần với
mọi người và cố kìm chế việc áp đặt ý kiến riêng của mình lên những người
khác là điều hết sức quan trọng . Hy vọng rằng , người tuổi Tý sẽ trưởng thành
hơn và thông thái hơn để trở lên kiên nhẫn và bao dung hơn với mọi người
Tuổi Sửu: Trâu là con vật đứng thứ hai trong mười hai con giáp, và cũng
giống như những người tuổi Tý, những người sinh vào năm Sửu thường có
những tính cách mạnh mẽ và nổi trội. Họ là những người có lập trường kiên
định và luôn tin rằng con đường đến với thành công là làm việc chăm chỉ.
Người tuổi Sửu có tính cách bền bỉ và sự cố gắng nhằm mang lại sự sung túc,
ổn định cho bản thân và gia đình. Hãy tưởng tượng cảnh một con Trâu đang
cày bừa trên đồng, bạn sẽ có một cái nhìn rõ ràng về người tuổi Sửu.
Chậm chạp và kiên định với sức mạnh ấn tượng, điều này làm tăng thêm sự
khâm phục dành cho con Trâu. Đó là lý do vì sao con Trâu là biểu tượng cho
sự nhẫn nại và kiên trì.
Tuổi Dần: Hổ là con vật đứng thứ ba trong mười hai con giáp. Con Hổ đại
diện cho các tính cách như dũng cảm, thích ganh đua, và hay thay đổi. Họ sẽ
đương đầu với bất kỳ khó khăn thử thách nào ở phía trước, đặc biệt là khi cần
phải bảo vệ người mà mình yêu quý hoặc kính trọng.
Những người sinh vào năm Dần có bề ngoài hiền lành. Nhưng bạn đừng để
điều đó đánh lừa, vì một con Hổ sẽ vùng dậy khi thấy cần thiết. Vốn được

14


sinh ra để lãnh đạo nên những người sinh năm Dần luôn muốn kiểm soát mọi
thứ và họ sẽ ương bướng ngang ngạnh nếu không được làm người đứng đầu.
Người tuổi Dần thường thông minh và có sức cuốn hút khiến họ luôn được
mọi người yêu mến. Ít có con vật nào vừa có tình nghĩa và chu đáo, lại vừa
lắm mưu mô và khó lường, mà cũng thành thật như con Hổ.
Những người sinh vào năm Dần có thể hùng hổ và luôn thích thử thách,
nhưng họ cũng có thể rất hòa đồng và trung thành, và điều này giúp họ trở
thành một đồng minh tuyệt vời.
Tuổi Mão: Mèo là con vật đứng thứ tư trong mười hai con giáp. Mèo
tượng trưng cho lòng tốt, sự nhạy cảm và dịu dàng. Những người tuổi Mão
cũng rất hiếu khách và thích giúp đỡ người khác – đây là đặc tính tự nhiên, vì
họ không thích những tình huống khó lường trước.
Tuy nhiên, lòng tốt và sự nhiệt tình giúp đỡ của họ thường dễ bị người khác
lợi dụng. Thái độ hòa hoãn và dễ chịu của những người tuổi Mão là một sự
thay đổi so với ba cung tuổi đầu tiên. Nhưng, thái độ đó, lại một lần nữa,
khiến họ dễ bị xúc phạm và lợi dụng.
Những người tuổi Mão là những tạo vật hết sức mong manh và có thể trở nên
bối rối khi mọi thứ bị xáo trộn. Họ cũng thường có xu hướng cẩn trọng và bảo
thủ – đây là điều khiến họ bỏ lỡ nhiều cơ hội trong cuộc sống.
Tuy nhiên, bù lại việc thiếu sự hùng hổ và quyền lực thì người tuổi Mão có
một trái tim nhân hậu và tâm hồn bình an giúp họ trở thành những người bạn
tuyệt vời nhất.

15


Tuổi Thìn: Con Rồng là con vật hùng mạnh và được kính trọng nhất trong

số mười hai con giáp. Nó tượng trưng cho tham vọng và thống trị, nhưng
đồng thời nó cũng là con vật linh thiêng và mang tính thần thánh.
Người sinh vào năm Thìn tràn đầy năng lượng và sức mạnh, có sức quyến rũ
và tỏa sáng, và là biểu tượng của sự giàu có và quyền lực. Không ngại thử
thách và sẵn sàng dấn thân vào mạo hiểm là phần cốt lõi trong những điều
làm cho người tuổi Thìn trở nên đặc biệt.
Họ thích sống theo nguyên tắc của chính mình và muốn được ở một mình. Đó
là một người đặc biệt, thực sự thiêng liêng và thần thánh.
Tuổi Tỵ : Một con rắn có thể xuất hiện thật lạnh lẽo và trơn trượt, nhưng
bạn đừng để mình bị đánh lừa, vì người tuổi Tỵ gây ấn tượng, bí ẩn, khôn
ngoan, hấp dẫn và khá lãng mạn. Người sinh năm Tỵ có khả năng đưa mọi
thứ trở về trạng thái tĩnh, nhờ đó, gieo rắc sự tĩnh lặng qua chuyển động đầy
gợi cảm, khiến người khác thấy lúng túng và bị quyến rũ.
Vì thế, quan trọng là phải lưu ý đến người tuổi Tỵ, và không bao giờ đặt niềm
tin tuyệt đối vào họ bởi vì họ có thể nhanh chóng phản lại bạn.
Tuổi Ngọ: Con Ngựa tượng trưng cho các đặc điểm như sức mạnh, năng
lượng và một cá tính cởi mở. Người tuổi Ngọ vô cùng sôi nổi và thường thích
cuộc sống tiệc tùng. Họ thường thích được vui vẻ và luôn luôn tìm kiếm
những điều thú vị.
Người tuổi Ngọ có thể có hai thái cực đối lập nhau. Họ ngọt ngào nhưng lại
có thể luôn kiêu hãnh, tự cao mà lại nhún nhường, và họ là người khiêm tốn
và nhút nhát, tuy nhiên, lại trở nên ngạo mạn một khi họ cảm thấy thoải mái.

16


Thế nhưng những người tuổi Ngọ lại là một nhóm người vui vẻ. Tính cách
nổi bật nhất ở họ chính là sự tự do phóng khoáng. Họ được sinh ra là để được
độc lập và tự do ở những không gian rộng mở.
Tuổi Mùi: Một người sinh vào năm Mùi được nhắc đến nhiều ở khía cạnh

nghệ thuật với tài năng tuyệt vời trong những nỗ lực sáng tạo. Người tuổi Mùi
có mắt thẩm mỹ và có năng khiếu về thời trang. Đồng thời họ cũng là người
chu đáo.
Họ luôn cẩn thận để không làm tổn thương bất kỳ ai, và nếu phải làm thế thì
họ cũng sẽ giải quyết lại tình huống đó. Trên hết, người sinh năm Mùi là
người được bạn bè ngưỡng mộ và dễ hòa đồng.
Những người tuổi Mùi thích tận hưởng cảm giác thoải mái khi có những
người bạn thân thiết và các mối quan hệ thân thiện trong công việc.
Mặc dù không phải sinh ra để làm lãnh đạo nhưng họ có những ý kiến thông
minh và tinh thần sẵn sàng sẻ chia, góp phần vào sự thành công cho tập thể –
đây là điều khiến họ trở nên một thành viên tuyệt vời của nhóm.
Người tuổi Mùi sẽ luôn luôn tìm kiếm sự đồng thuận, đặc biệt là từ những
người mà họ tôn trọng. Suốt cuộc đời mình, họ sẽ cần được thúc bách liên tục
và cần đến sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phía gia đình và bạn bè.
Tuổi Thân:Người tuổi Thân là người tò mò, tinh quái, khôn khéo và là
người vui vẻ từ trong tâm. Nếu bạn muốn có ai đó vui nhộn quanh mình thì
hãy tìm một người tuổi Thân. Luôn luôn đùa giỡn, họ là chuyên gia của
những trò chơi khăm. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ rơi vào tình thế
“gậy ông đập lưng ông”, vì các trò đùa có thể là điều ác ý, gây tổn thương cho
người khác.
17


Người sinh năm Thân không chỉ có óc hài ước mà còn là người trí thức nhất
trong tất cả, vì người ta cho rằng khỉ là loài vật gần giống con người nhất.
Những người tuổi Thân là người kiên quyết và sẽ không lùi bước trước khó
khăn để đạt được điều mình muốn.
Trong nhiều trường hợp, thật khó hiểu rõ một người, nhưng người tuổi Thân
thể hiện sự tự tin rằng bản thân họ hài lòng với những gì mình đạt được.
Tuổi Dậu: Con gà tượng trưng cho sự tự tin, kiêu ngạo và tích cực. Những

người tuổi Dậu là người sôi nổi và có vẻ bề ngoài lòe loẹt. Tuy nhiên, họ cũng
là người trung thành, đáng tin cậy với tính cách trung thực và thẳng thắn.
Người tuổi Dậu tự hào về chính họ và không thấy e ngại về thái độ huênh
hoang của mình. Lý do là họ luôn luôn hoàn hảo và họ tập trung hết sức để làm
tôn lên vẻ ngoài của mình. Đôi lúc họ là người hống hách và khó sống chung.
Nhưng nếu bạn có thể vượt qua điều đó thì bạn sẽ hiểu ra rằng người tuổi Dậu
cũng là người biết quan tâm, tình cảm và lãng mạn.
Tuổi Tuất: Người tuổi Tuất quan tâm đến những người khác nhiều hơn
chính bản thân mình. Đối với họ, đảm bảo cho những người khác được vui vẻ
hạnh phúc là điều quan trọng hơn nhiều so với sự giàu có, tiền bạc hay thành
công.
Nhìn chung, người tuổi Tuất là người chu đáo và tốt bụng. Những người sinh
năm Tuất sẽ đưa ra lời khuyên và sẽ có mặt vì người khác. Nhưng đôi khi họ
can dự sâu vào vấn đề và tò mò thái quá. Giống như đối với mọi người, đây là
cũng là khuyết điểm.

18


Có thể khó sống chung với người tuổi Tuất bởi vì họ là người hay tranh cãi,
phán xét và hay bất đồng, nhưng họ là người trung thành và có thể trở thành
một người bạn tốt.
Người sinh năm Tuất muốn sống một cuộc sống đầy đủ nhất. Tuy nhiên, họ cân
nhắc những gì phía trước và muốn tránh bất kỳ sự hối tiếc nào. Họ là người già
dặn và có thể nhìn nhận vấn đề khá nghiêm trọng.
Nhưng khi họ lớn tuổi hơn, họ sẽ học được cách làm thế nào để bớt chỉ trích hơn
Tuổi Hợi: Heo là con vật cuối cùng trong mười hai con giáp, thế nên, nó là
con vật kiên nhẫn vì nó phải đợi tới lượt mình. Người tuổi Hợi là người có
bản tính nhút nhát và có vẻ lãnh đạm, nhưng họ rất biết thông cảm và là người
đáng yêu.

Họ thẳng tính và trung thực, và luôn cố gắng để không bao giờ bỏ rơi người
khác. Đây là kiểu người hiền hòa, thích đến chốn đông người và những chỗ
quen thuộc hơn là những nơi xa lạ.
Người tuổi Hợi có thể tự nuông chiều mình quá mức và có một lối sống
không lành mạnh, nhưng họ là người tốt. Họ tin rằng mọi người đều tốt và sẽ
không làm tổn thương đến bất kỳ ai.
Bản chất của họ là người tốt, nhưng đừng nhầm điều đó với sợ hãi hay hèn
nhát, vì nếu cần thiết, họ sẽ tự bảo vệ chính mình.
* Ý nghĩa của 12 con giáp theo phong thủy

19


Con chuột :Bị coi là con vật không mang lại sự may mắn, thậm chí còn bị
coi là hung thú.Muốn hóa giải sát khí của chuột, mọi người thường dán tranh
Môn Thần (Thần gữi của),Thổ Địa Công hoặc gương Bát quái
Con trâu:Loài vật này được coi là biểu tượng cát lợi. Nếu treo tranh này theo
hướng Đông Bắc thiên về Bắc gia chủ sẽ lại càng đại cát đại lợi.Trong trường
hợp không treo tranh này ,chủ nhân có thể treo tranh “ta cát” :trâu, gà và rắn
cũng mang lại nhiều may mắn.
Con hổ:Là biểu tượng của sức mạnh và quyền lực. Nếu gia chủ là quân hân,
cảnh sát,quan tòa hay làm việc về lĩnh vực thuế nên treo tranh con hổ. Đặc
biệt đối với những chủ nhân thuộc tuổi Ngọ, tuổi Tuất treo tranh con hổ sẽ
khiến âm khí bị tiêu tán,dương khí ngày càng hưng thịnh. Nếu người chủ cầm
tinh con hổ thì treo tranh này lại càng tốt.
Con mèo:Mọi người thường treo tranh con mèo với ý nghĩa hóa giải hung
sát.Tuy nhiên ,đối với những hung sát mạnh như “lộ sát”(đường đâm thẳng
vào nhà),”thiên trảm sát”(hai nhà bên cao hơn )…thì ngoài việc treo tranh còn
phải kết hợp thên nhiều yếu tố khác
Con rồng : Đây là con vật không có thật. Nhưng trong suy nghĩ của mọi

người, rồng mang lại nhiều may mắn. Nếu gia chủ muốn quan hệ ngoại giao
ngày càng tiến triển thuận lợi thì nên treo biểu tượng này ở hướng Thanh
Long(bên trái-tính từ trong nhà nhìn ra) hoặc có thể đặt tượng rồng nhìn ra
cửa.
Con rắn:Loài vật này mang ấm khí nặng nên mọi người tránh không treo biểu
tượng này

20


Con ngựa:Nói đến ngựa là nói đến việc xoay chuyển tài vận khiến sự nghiệp
phát triển.Chính vì thế, trong nhà treo tranh mang hình tượng này thúc đẩy sự
nghiệp ngày càng phát đạt, tân tới. Hướng tốt nhất để treo tranh là hướng
Nam. Đây là phương vị mang lại nhiều tài lộc nên chủ nhân cần lưu ý thì mới
phát huy tác dụng
Con dê: Tranh mang biểu tượng này có thể tang tính nhẫn nại và ý chí cho gia
chủ. Vì lẽ đó, tranh, tượng con dê cũng được chủ nhân để tâm coi trọng.
Con khỉ: Đây là loài động vật rất thông minh, khôn khéo và rất nhanh nhẹn
tuy nhiên nó cũng mang chút ma mãnh,đố kỵ. Vì lẽ đó, mọi người cũng kiêng
không treo tranh này
Con gà :Tranh mang hình tượng gà có tác dụng làm tinh thần phấn chấn và
luôn tiến về phía trước. Những người ham chơi, nhút nhát nên treo tranh này
để thúc đẩy bản thân, nâng cao tinh thần hăng hái làm việc.
Con chó: Chó là loài động vật rất thân thiết và gần gũi với con người . Ngoài
làm bạn với chủ, nó còn đảm nhiệm một công việc hết sức quan trọng là coi
giữ nhà cửa.Trong nhà có thể đặt tượng chó nhưng không nên bày hai con ở
hai bên .Vì sự kết hợp này mang lại điều xui xẻo, bất lợi cho gia chủ.
Con lợn:Con vật này vừa mang biểu tượng no đủ, giàu sang nhưng mặt khác
lại biểu thị sự lười biếng. Chính vì vậy, khi treo tranh nên kết hợp: lợn, hổ,
ngựa để trở thành tranh “tam cát”.

1.2 12 con giáp trong nghệ thuật tạo hình
1.2.1 12 con giáp trong âm nhạc

21


Hình ảnh 12 con giáp rất quen thuộc với chúng ta nó gắn liền với cuộc
sống hằng ngày, nó gần gũi đối với tất cả mọi người chính vì thế mà đề tài 12
con giáp luôn là nguồn cảm hứng trong nghệ thuật từ thơ ca đến nghệ thuật
tạo hình…trong âm nhạc thì hình ảnh mười hai con giáp cũng được thể hiện
rất nhiều có rất nhiều ca khúc viết về mười hai con giáp có bài thì nói về
vòng quay 12 năm tượng trưng cho 12 con giáp, có bài thì nói về tính cách
của 12 con giáp…
Nói đến hình ảnh mười hai con giáp trong âm nhạc thì chúng ta không thể
nhắc đến Album “Ruby Bảo An -12 con giáp” , album là tập hợp các sác tác
của hai nhạc sĩ trẻ Nguyễn Dân và Nguyễn Hồng Thuận.12 ca khúc trong
album là hình ảnh của 12 con vật được sắp xếp theo thứ tự của 12 con giáp
tượng trưng cho 12 năm tuổi của các bé.Mỗi ca khúc được sáng tác nhằm toát
lên tính cách cũng như những nét đặc trưng của từng con giáp, như Chuột thì
lí lắc, Trâu thì siêng năng, Rồng thì uy nghi và oai phong…album có 12 ca
khúc lần lượt là:
Bé Chuột đáng yêu
Trâu ngoan của mẹ
Cọp xì tin
Bé Mèo của bố
Rồng thiên
Rắn con nhút nhát
Ngựa tung hoành
Dê con mít ướt
Khỉ con tài giỏi

22


Tiếng Gà quê
Cún con
Bé heo xinh tròn
Hình ảnh 12 con giáp còn được nhạc sĩ Nguyễn Minh Anh sác tác qua ca
khúc “Chúc xuân 12 con giáp” bài hát được thể hiện vào dịp đầu năm mới
một mùa đẹp nhất và được đón chờ nhất trong năm , bài hát có ý nghĩa chúc
đầu xuân năm mới :
Cùng nhau chúc xuân 12 con giáp
Rộn vang tiếng ca vui khắp mọi nhà
Cùng nhau chúc xuân 12 con giáp
Chúc cho người tuổi Tí ,gặp người vừa ý
Tơ duyên thắm trao ,tuổi xuân thì
Còn người tuổi Sửu ,tình duyên se kết đủ
Như sắc thắm hương xuân

Ngoài ra chúng ta còn có thể bắt gặp hình ảnh 12 con giáp trong ca khúc
“Mười hai con giáp” do nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện sáng tác và được bé Duy
Uyên thể hiện rất thành công ca khúc viết về một vòng quay 12 năm tượng
trưng cho 12 con giáp và các con vật xuất hiện trong lời bài hát lần lượt theo
thứ tự của 12 con giáp với các biểu cảm hành động đáng yêu:
12 năm ,1 vòng quay
12 bạn có cái tên thật lạ ghê

23


Đứng đầu chú Tí bé ti

Rồi đằng sau là chú Sửu to đùng
Vừa la vừa gầm là bác Dần ta
Trên mái nhà cậu Mão lim dim
Nằm hong nắng a ấy thật lười
1.2.2 12 con giáp trong nghệ thuật tạo hình
Hình ảnh 12 con giáp đã được rất nhiều họa sĩ thể hiện trong nghệ thuật
tạo hình như qua các tác phẩm điêu khắc, trong tác phẩm gốm, trong hội
họa…và 12 con giáp đã được họa sĩ Nguyễn Bảo Toàn thể hiện qua các tác
gốm của mình và mở cuộc triển lãm với tên gọi “Đất và con giáp qua lửa”.
Họa sĩ Nguyễn Bảo Toàn (sinh năm 1950) là chuyên viên phục chế gốm
của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Ông đã thực hiện nhiều triển lãm nghệ
thuật sắp đặt lớn như: “Rằm tháng bảy” (1999), “Mùa vàng” (2003), “Hội tụ”
(2004), “Cảm xúc tháng 10” (2008), “Chuyển động” (2010). Triển lãm “Đất
và con giáp qua lửa” là sự nối tiếp thành công và kỷ niệm 20 năm triển lãm
sắp đặt đầu tiên về gốm “Đất và con giáp qua lửa” của họa sỹ Nguyễn Bảo
Toàn vào năm 1994.Triển lãm trưng bày hơn 70 tác phẩm gốm độc đáo về 12
con giáp được trưng bày trong ngôn ngữ sắp đặt.Với chất liệu chủ yếu đất sét
trắng và đất tự chế kết hợp với đan bện bằng tre được xử lí bền vững nung ở
nhiệt độ 1.200 – 1.250 độ C cùng các hình vẽ men lam, màu nền nâu đỏ sẫm
đã tạo cho những sáng tác của họa sĩ có nét độc đáo riêng biệt mang dấu ấn
cá nhân : đó là sự đan xen hòa quyện giữa sự gần gũi mộc mạc của gốm cổ
dân tộc và sự mới mẻ chứa đựng ngôn ngữ đương đại. Các con giáp của ông
không tả thực mà là những biểu tượng giản dị cô đọng theo ý tưởng của nghệ
sĩ, khuếch đại phần đầu, thể hiện nét đặc trưng và tính cách con vật. Bên cạnh
24


đó họa sĩ Bảo Toàn còn thích nặn ngựa. Các con ngựa mang âm hưởng của
các con ngựa trong tâm trí dân gian, được cách điệu gần với ngựa gỗ đình
làng, ngựa giấy vàng mã. Những ký hiệu chấm gạch âm dương tạo nên thứ

ngôn ngữ đặc trưng phong cách của họa sĩ Bảo Toàn. Xa xưa, gần gũi bí ẩn và
mới lạ vẫn là những cảm giác bắt gặp trong không gian gốm của họa sĩ Bảo
Toàn, điều này mang lại những cảm nhận thú vị cho những buổi thưởng
ngoạn. Họa sĩ muốn tinh thần gốm của ông cha ta được nuôi dưỡng và phát
triển tiếp. Và đưa sáng tạo của mình kết hợp với tính truyền thống để cho nó
có một sức sống mới của gốm”
Hình ảnh 12 con giáp là đề tài mà họa sĩ ưa thích và thể hiện. Đề tài này
được họa sĩ lấy đi lấy lại thường xuyên, thể nghiệm trên nhiều chất liệu. Khi
thì được vẽ trên giấy dó, trên gốm, khi làm bằng giấy bồi đưa vào tác phẩm
sắp đặt. Gần đây, nghệ sĩ làm luôn vài bộ con giống bằng gốm, khá hài hước,
thú vị. Các con vật không tả thực mà là những biểu tượng giản dị cô đọng
theo ý tưởng của nghệ sĩ, khuếch đại phần đầu, thể hiện nét đặc trưng và tính
cách con vật.
Bên canh đó 12 con giáp trở thành đề tài truyền thống trong hội họa, cứ dịp
gần Tết, thì các họa sĩ lại chuẩn bị khai bút hoặc triển lãm tranh Tết. Trong
các đề tài tranh Tết đó, thì đề tài 12 con Giáp là đề tài trở đi trở lại nhiều nhất.
Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi… 12 con vật làm biểu tượng cho một
vòng can chi đã trở thành thân thuộc lắm đời sống người Việt, Việc người này
cầm tinh con gì, thì tính cách tướng mạo thế nào, vẫn được người ta dùng trở
đi trở lại liên tục trong đời sống, như một thứ “quy thức mẫu”. Vẽ tranh 12
con giáp có sức lôi cuốn kỳ lạ , được rất nhiều họa sĩ quan tâm và thể hiện
như họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng, Phạm Viết Hồng Lam, Đỗ

25