KHẢO SÁT LẬP LUẬN CỦA HỌC SINH VỀ MỘT SỐ CÂU HỎI MAGNETISM CONCEPTUAL SURVEY SAU KHI HỌC CHƯƠNG TỪ TRƯỜNG – VẬT LÍ 11

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Trịnh Nguyễn Hữu Dũng

KHẢO SÁT LẬP LUẬN CỦA HỌC SINH VỀ
MỘT SỐ CÂU HỎI MAGNETISM CONCEPTUAL
SURVEY SAU KHI HỌC CHƯƠNG
“TỪ TRƯỜNG” – VẬT LÍ 11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Trịnh Nguyễn Hữu Dũng

KHẢO SÁT LẬP LUẬN CỦA HỌC SINH VỀ
MỘT SỐ CÂU HỎI MAGNETISM CONCEPTUAL
SURVEY SAU KHI HỌC CHƯƠNG
“TỪ TRƯỜNG” – VẬT LÍ 11

Chuyên ngành : Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lí
Mã số

: 60 14 01 11
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. NGUYỄN ĐÔNG HẢI

Thành phố Hồ Chí Minh – 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng công bố trong bất kì
công trình nào khác.
Tác giả

Trịnh Nguyễn Hữu Dũng


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình làm luận văn, tác giả đã nhận được sự động viên, giúp đỡ và hỗ
trợ nhiệt tình từ gia đình, thầy cô, nhà trường và bạn bè. Thông qua luận văn, tác giả
muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến:
- Ban lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều
kiện thuận lợi để tác giả có thể học tập tại trường.
- TS. Nguyễn Đông Hải – GV hướng dẫn trực tiếp – người thầy đã tận tình giúp
đỡ và chỉ dẫn, định hướng cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn chỉnh
luận văn.
- Quý thầy cô khoa Vật lí và Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm
Thành phố Hồ Chí Minh cũng như các anh (chị), các bạn học viên lớp Lí luận và
phương pháp dạy học môn Vật lí K25 Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh đã giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian làm luận văn.
- Quý thầy cô bộ môn Vật lí và các em học sinh lớp 11 tại trường THPT
Nguyễn Du và Nguyễn Khuyến đã giúp tác giả thực hiện khảo sát trong luận văn.
- Gia đình cùng bạn bè đã luôn bên cạnh động viên, giúp đỡ trong suốt thời gian

học tập và thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tác giả xin kính gửi lời chúc sức khỏe và hạnh phúc đến tất cả mọi
người.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 09 năm 2016

Trịnh Nguyễn Hữu Dũng


MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các hình vẽ
MỞ ĐẦU .................................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài...............................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................................2
3. Giả thuyết khoa học .........................................................................................................2
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ...............................................................................2
5. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................................2
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................................2
7. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu .....................................................................3
8. Đóng góp của đề tài .........................................................................................................3
9. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................................3
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN..........................................................................................4
1.1. Vấn đề nghiên cứu lập luận của HS trong học vật lí ................................................4
1.1.1. Khái niệm về lập luận của HS trong học vật lí...............................................4
1.1.2. Sự cần thiết nghiên cứu lập luận của HS trong học vật lí .............................5
1.1.3. Phương pháp nghiên cứu lập luận của HS trong học vật lí ..........................7

1.2. Bài MCS trong nghiên cứu dạy học vật lí .................................................................8
1.2.1. Giới thiệu về bài MCS.......................................................................................8
1.2.2. Thực trạng sử dụng bài MCS trong nghiên cứu dạy học vật lí ................. 10
1.2.3. Lí do sử dụng bài MCS trong đề tài này ...................................................... 17
Kết luận chương 1 .............................................................................................................. 18
CHƯƠNG 2. KHẢO SÁT LẬP LUẬN CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC
CHƯƠNG “TỪ TRƯỜNG” ............................................................................................ 19


2.1. Khảo sát một số câu hỏi MCS trên học sinh .......................................................... 19
2.1.1. Đối tượng khảo sát .......................................................................................... 19
2.1.2. Phương pháp thực hiện................................................................................... 19
2.1.3. Tổng quan kết quả khảo sát ........................................................................... 20
2.2. Phỏng vấn một số học sinh đã tham gia khảo sát .................................................. 22
2.2.1. Đối tượng phỏng vấn ...................................................................................... 22
2.2.2. Phương pháp thực hiện................................................................................... 25
2.3. Phân tích lập luận của HS về các khái niệm trong chương “Từ trường”............ 25
2.3.1. Từ trường ......................................................................................................... 25
2.3.2. Đường sức từ ................................................................................................... 28
2.3.3. Cảm ứng từ ...................................................................................................... 31
2.3.4. Lực từ tác dụng lên dòng điện thẳng ............................................................ 33
2.3.5. Lực từ tác dụng lên hạt mang điện chuyển động ........................................ 35
Kết luận chương 2 .............................................................................................................. 40
CHƯƠNG 3. SỰ TƯƠNG QUAN CỦA QUÁ TRÌNH DẠY HỌC VÀ LẬP
LUẬN CỦA HỌC SINH SAU KHI HỌC CHƯƠNG “TỪ TRƯỜNG”................ 41
3.1. Lí giải sự tương quan của quá trình dạy học và lập luận của học sinh sau
khi học chương “Từ trường” .................................................................................... 41
3.2. Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quá trình dạy học đối với
lập luận của học sinh cho chương “Từ trường” ..................................................... 45
3.2.1. Tổ chức hoạt động nhận thức của HS theo tiến trình xây dựng tri

thức khoa học .................................................................................................... 45
3.2.2. Tổ chức hoạt động nhận thức của HS theo hướng phát triển năng
lực giải quyết vấn đề......................................................................................... 49
3.2.3. Hệ thống hóa bài học với sơ đồ tư duy ........................................................ 51
3.2.4. Sử dụng bài tập định tính ............................................................................... 52
Kết luận chương 3 .............................................................................................................. 56
KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 57
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ 58
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
GV

:

Giáo viên

HS

:

Học sinh

NPV :

Người phỏng vấn

THPT :

Trung học phổ thông


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1.

Các kiến thức và câu hỏi thể hiện chúng trong bài MCS ...........................9

Bảng 1.2.

Tỷ lệ phần trăm ở các đáp án mà sinh viên năm ba và năm tư đã
chọn về các câu hỏi trong bài MCS ở tiền kiểm....................................... 12

Bảng 1.3.

Tỷ lệ phần trăm ở các đáp án mà sinh viên năm ba và năm tư đã
chọn về các câu hỏi trong bài MCS ở hậu kiểm ....................................... 13

Bảng 1.4.

Tỷ lệ phần trăm ở các đáp án mà sinh viên tốt nghiệp đã chọn về
các câu hỏi trong bài MCS ở hậu kiểm...................................................... 13

Bảng 1.5.

Kết quả kiểm định sự khác biệt giới tính về điểm trung bình của
lớp đại số ở tiền kiểm................................................................................... 14

Bảng 1.6.

Kết quả kiểm định sự khác biệt giới tính về điểm trung bình của
lớp đại số ở hậu kiểm ................................................................................... 14

Bảng 1.7.

Kết quả kiểm định sự khác biệt giới tính về điểm trung bình của
lớp giải tích ở tiền kiểm ............................................................................... 15

Bảng 1.8.

Kết quả kiểm định sự khác biệt giới tính về điểm trung bình của
lớp giải tích ở hậu kiểm ............................................................................... 15

Bảng 1.9.

Kết quả kiểm định sự khác biệt giới tính về điểm trung bình của
lớp giải tích nâng cao ở hậu kiểm .............................................................. 15

Bảng 1.10.

Kết quả kiểm định sự khác biệt về điểm trung bình giữa lớp đại số
và giải tích ở tiền kiểm ................................................................................ 16

Bảng 1.11.

Kết quả kiểm định sự khác biệt về điểm trung bình giữa lớp đại số
và giải tích ở hậu kiểm................................................................................. 16

Bảng 2.1.

Các khái niệm cần khảo sát trong chương “Từ trường” .......................... 20

Bảng 2.2.

Kết quả khảo sát của HS trường Nguyễn Du............................................ 21

Bảng 2.3.

Kết quả khảo sát của HS trường Nguyễn Khuyến ................................... 22

Bảng 2.4.

Bộ câu hỏi phỏng vấn HS và các khái niệm liên quan ............................ 23


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1.

Độ khó của các câu hỏi trong MCS ........................................................... 11

Hình 1.2.

Độ phân cách của các câu hỏi trong MCS ................................................ 12

Hình 2.1.

Đồ thị tỷ lệ % HS chọn đúng mỗi câu trong bài khảo sát ....................... 22

Hình 3.1.

Sơ đồ tiến trình khoa học xây dựng kiến thức .......................................... 45


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....