Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

MỤC LỤC
TT

Nội dung

Trang

I

ĐẶT VẤN ĐỀ

3,4 ∕ 28

1

Cơ sở lý luận

3

2

Cơ sở thực tiễn

4

3

Mục đích của đề tài

5

4

Phạm vi của đề tài

5

II

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

5,6∕ 28

1

Nội dung lý luận nghiên cứu

6

2

Thực trạng của vấn đề

7

a

Thuận lợi

7

b

Khó khăn

7

c

Khảo sát thực tế

8

3

Các biện pháp thực hiện

9∕ 28

Biện pháp 1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp
với lứa tuổi của trẻ.
Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời ca trước
khi tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian:
Biện pháp 3: Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi

17 - 19

Biện pháp 4: Tổ chức trò chơi dân gian vào các hoạt
động học:

23,24

Biện pháp 5: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò

24

1 ∕ 28

9 - 17

19 - 24


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

chơi

4

Kết quả của sáng kiến kinh nghiệm

25

III

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

25

IV

TÀI LIỆU THAM KHẢO

27

Nhận xét, đánh giá của HĐ trường

28

2 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận
Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau, trong
đó có thể nói, trò chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu của dân tộc.
Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ
và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ em, trò
chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ
thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi,
quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế
giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành
những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ
cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới
thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS. TS Nguyễn Văn
Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: “ Cuộc sống đối với trẻ
em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một

trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo
và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp
trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu
gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ
quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi.
Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian
của thiếu nhi ngày trước - đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ
có ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế, giúp các em hiểu và quay
về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”
Đối với trẻ em, chơi dân gian thiếu nhi với những chức năng đặc biệt của
nó đã mang lại cho trẻ thơ nhiều điều thú vị và bố ích, đồng thời thể hiện nhu
3 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng
đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của
các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn
tình cảm và trí tuệ cho các em. Trò chơi dân gian trẻ em đã gắn liền với tuổi thơ
của biết bao thế hệ người Việt Nam, góp phần nuôi dưỡng, bồi đắp tình yêu quê
hương, đất nước.
Những trò chơi dân gian hồn nhiên hấp dẫn ngày nay đang bị mai một.
Hiện nay trong nhà trường có dạy những trò chơi nhưng còn nặng về mục đích
“học”, nhẹ về “chơi”, gia đình học sinh thì quá bận bịu với công việc khác nên
thiếu quan tâm hướng dẫn các em chơi. Vì vậy chúng ta rất hiếm khi bắt gặp
hình ảnh các em tụm năm, tụm bảy rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê… Chính vì
vậy các trò chơi dân gian dường như đã bị lãng quên, có những em không biết gì
về các trò chơi dân gian, các bài hát, bài đồng dao, các câu thành ngữ như: “Một
đập ăn quan” (Trò chơi Ô ăn quan). Bài đồng dao trò chơi “Mèo đuổi chuột”, trò

chơi “Rồng rắn lên mây”, “Thả đỉa ba ba”, “Bịt mắt bắt dê”… không được nhắc
đến. Nhưng chúng ta đã quên đi một phương pháp giáo dục đầy hiệu quả mà
chúng ta có sẵn đó là kho tàng đồng dao và trò chơi dân gian, về lĩnh vực giáo
dục thì kho tàng này đã cung cấp nội dung và phương pháp giáo dục “Không
thầy, không sách” tương đối rõ ràng và đầy đủ hơn cả.
2. Cơ sở thực tiễn
Ở lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo. Thông qua hoạt động
vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho
trẻ chơi các trò chơi nói chung và trò chơi dân gian nói riêng. Năm học 2008 –
2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: “ Xây dựng trường học
thân thiện – Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò chơi dân gian vào
trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian thực sự có
hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các giáo viên, đặc
biệt là các giáo viên mầm non. ( Vì khả năng chú ý có chủ định của trẻ mầm non
còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ
cuộc ).
4 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Hiện nay, trẻ em ở một xã hội công nghiệp chỉ quen với máy móc hiện đại
với nhiều tiện ích nhưng theo đó là sự dần lãng quên những trò chơi dân gian
truyền thống. Phải chăng với các em, trò chơi dân gian không còn là sự thu hút,
hấp dẫn. Liệu rằng trẻ em hôm nay có còn nhớ đến những trò chơi dân gian nữa
hay không là ở chính chúng ta – những người giáo dục.
Nhận thấy tầm quan trọng của các trò chơi dân gian việt nam đối với trẻ
mầm non nên trong quá trình giảng dạy, tôi không ngừng nghiên cứu, tìm tòi các
biện pháp làm thế nào để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ một cách hiệu quả

nhất. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Sáng kiến kinh nghiệm tổ chức trò chơi dân
gian, Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5- 6 tuổi” để
nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi đã thực hiện
3. Mục đích của đề tài
- Khảo sát thực trạng tổ chức sử dụng trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo
lớn 5 – 6 tuổi ở trường mầm non Tân Ước
- Xây dựng tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.
4. Phạm vi của đề tài
Lớp 5 tuổi A2 Trường Mầm non Tân Ươc s- Huyện Thanh Oai-TP Hà
Nội.
- Thời gian thực hiện đề tài: Trong 1 năm học: Từ tháng 9/ 2015 đến tháng
4/2016
II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Nội dung lý luận nghiên cứu
Trò chơi dân gian là loại trò chơi do nhân dân nghĩ ra và được truyền từ
thế hệ này sang thế hệ khác. Người lớn dùng để dạy trẻ học nói, học đếm, học
tính toán…Trò chơi dân gian là một hình thức văn hóa phản ánh cuộc sống của
mỗi dân tộc, mỗi địa phương qua các thời kỳ lịch sử. Chính vì vậy mỗi dân tộc,
mỗi địa phương đều có những trò chơi của dân tộc mình, các trò chơi đó lớn lên,
sống mãi theo thời gian với dân tộc mà ngày nay người ta gọi là trò chơi dân
gian.
Trò chơi dân gian Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng dao, một
thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu đơn giản,
5 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

gieo vần một cách thoải mái, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại không
dứt. Đồng dao được cấu trúc theo một logic riêng, đôi khi không có nghĩa gì cả,

nhưng bằng tư duy lien tưởng trẻ em vẫn có thể nhập vào câu hát để dẫn đến
những kết cục bất ngờ: cái ngược đời, cái phi lý lại có thể chấp nhận vì đấy là
những bài hát của trẻ em. Trò chơi dân gian có nhiều thể loại phù hợp với các sở
thích, các tính khác nhau của nhiều đối tượng người chơi như sôi nổi, điềm đạm
hay trầm tĩnh. Mỗi trò chơi lại có quy luật riêng, mang những sắc thái khác nhau
khiến trẻ em chơi không biết chán.
Trò chơi dân gian trẻ em không chỉ đơn thuần là một trò chơi của trẻ con
mà nó còn chứa đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc.
Nó không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, mà
còn giúp các em hiểu về tình bạn, quê hương, đất nước. Chính vì vậy, trò chơi
dân gian rất cần thiết được lựa chọn, tổ chức trong trường mầm non.
Qua từng thời kỳ phát triển của xã hội, các hình thức chơi của trẻ cũng
thay đổi. Một số trò chơi dân gian truyền thống, dần bị mai một, thay thế bằng
những trò chơi hiện đại với máy móc, công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, trò chơi
dân gian có nhiều thế mạnh riêng. Giáo viên có thể sử dụng những vật liệu sẵn
có, rẻ tiền, thậm chí không cần đồ dùng, dụng cụ mà chỉ cần trẻ chơi với nhau.
Điều này rất phù hợp với tình hình thực tế của cấp học. Trẻ em được tiếp cận và
trực tiếp tham gia chơi các trò chơi dân gian sẽ giúp cho trẻ sớm hình thành các
thói quen hoạt động có hệ thống, tính tập thể giúp trẻ tự tin, linh hoạt hơn trong
mọi hoạt động cũng như sự phát triển sau này của trẻ. Thông qua trò chơi dân
gian, trẻ sẽ phát triển được các giác quan (thị giác, thính giác, vị giác, xúc giác,
khứu giác), phát triển trí nhớ, phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ.
Trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi ham học hỏi, thích khám phá, tìm tòi và tìm
hiểu về thế giới xung quanh. Chúng thực sự là những chủ thể với những năng
lực riêng, có khả năng tư duy sáng tạo và giao tiếp với mọi người. Chúng có kỹ
năng nghe, hiểu lời nói của người khác và noi cho người khác hiểu. Trẻ 5 – 6
tuổi chủ động, độc lập, có sáng kiến, biết tự tìm kiếm các phương thức giải
quyết các nhiêm vụ đặt ra, tự kiểm tra…kết quả trong hoạt động học và vui chơi.
Trẻ 5 – 6 tuổi tập trung chú ý và nỗ lực, cố gắng giải quyết và hoàn thành nhiệm
vụ trong hoạt động của chúng.

6 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Các hành động của trẻ 5 tuổi đòi hỏi phải có tính liên tục và tuần tự. Nhiều
trò chơi phải nghĩ kỹ trước khi chơi như: Ô ăn quan, Cờ đi đường…đây là cơ sở
để phát triển tính tư duy logic cho trẻ.
Mối quan hệ giữa cô giáo và trẻ 5 tuổi trong trò chơi dân gian ngày càng
gần gũi. Cô giáo vừa như người bạn chơi với trẻ vừa như người hướng dẫn trẻ
chơi, chính nhờ sự giúp đỡ của cô giáo mà trẻ tự lựa chọn nguyên vật liệu để
làm đồ chơi và có thể tự tổ chức các trò chơi dân gian mà mình yêu thích.
2. Thực trạng của vấn đề
Trẻ mẫu giáo "chơi mà học, học mà chơi". Trẻ rất hiếu động, tò mò, ham
muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trong khi chơi, trẻ thực sự học để
lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Biết được tầm
quan trọng đó, là một người giáo viên tôi cần phải coi trọng việc tạo ra môi
trường giáo dục trẻ bằng những hoạt động thiết thực, nhằm phát triển một cách
toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Trí tuệ - Đạo đức - Thẩm mĩ - Thể lực. Từ đó,
giúp trẻ hoàn thiện nhân cách, ngôn ngữ, tư duy, phát triển các kỹ năng thực
hành, giao tiếp, ứng xử.
a. Thuận lợi
- Luôn được sự hướng dẫn, chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng
giao dục huyện, ban giá hiệu nhà trường.
- Được sự quan tâm tạo điều kiện về cơ sở vật chất của ban giám hiệu nhà
trường.
- Giáo viên trong lớp đoàn kết biết tìm tòi sáng tạo và sưu tập nhiều trò
chơi dân gian để tổ chức cho trẻ.
- Học sinh của lớp đều học qua các khối nhà trẻ, mẫu giáo bé, nhỡ, 100%

học sinh đều học đúng độ tuổi nên việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ rất
dễ dàng, trẻ dễ nhớ cách chơi các trò chơi.
b. Khó khăn
- Công việc của giáo viên ở lớp rất nhiều, không có thời gian riêng để làm
đồ dùng đồ chơi.

7 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

- Lớp có nhiều trẻ hiếu động, cha mẹ chưa quan tâm đến con, rất ít cho
con nghe và chơi trò chơi dân gian.
- Nhiều trẻ chưa thực sự thích chơi các trò chơi dân gian, chỉ thích siêu
nhân, hoạt hình.
- Đội ngũ giáo viên trong trường trẻ, phần nhiều trong độ tuổi sinh nở và
nuôi con nhỏ nên thời gian trao đổi kinh nghiệm giữa đồng nghiệp còn bị hạn
chế.
* Về phía gia đình:
Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, còn cho
rằng việc trẻ đến trường chỉ là chơi chứ học vẫn là thứ yếu.
* Về phía nhà trường:
Đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ cho công tác giảng dạy, Ban giám hiệu
tạo điều kiện cho giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi ở các lớp đáp ứng nhu cầu sử
dụng hàng ngày của giáo viên.
- Giáo viên được quán triệt, tiếp thu, bồi dưỡng nội dung kế hoạch chuyên
đề một cách đầy đủ, sử dụng nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương và đã thể hiện
đồng bộ về chương trình đổi mới cho từng độ tuổi.
* Về phía trẻ:
- Số trẻ trong lớp chưa đồng đều về chất lượng, nhiều cháu còn nhút nhát

trẻ vẫn chưa tích cực và chủ động trong học tập. Một số trẻ không học qua lởp
Mẫu giáo nên các kĩ năng vẽ , nặn , xé dán vẫn còn yếu .
- Các bậc phụ huynh mải làm ăn kinh tế ít quan tâm đến việc học tập của
con nên khả năng tiếp cận nghệ thuật của trẻ chưa tốt.
c. Khảo sát thực tế
Căn cứ vào khả năng nhận thức của trẻ lớp mình, căn cứ vào kế hoạch
thực hiện các hoạt động theo các chủ đề, tôi lựa chọn sưu tập những trò chơi dân
gian
TT

Chủ đề

Trò chơi dân gian
8 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

11

Trường mầm non

Nhảy bao bố, thả đỉa ba ba, kéo co, bắn
bi

2

Gia đình

Nu na nu nống,chi chi chành chành, hội

dồng tổng cốc, chốn tim,ô ăn quan…

3

Nghề nghiệp

Đi cà kheo, kéo cưa lừa xẻ.

4

Thế giới động vật

Nặn tò he, rồng rắn lên mây, mèo đuổi
chuột, bịt mắt bắt dê, gắp cua bỏ giỏ,.

5

Thế giới thực vật, Tết và
mùa xuân

Tập tầm vông, trồng nụ trồng hoa, đua
thuyền, cướp cờ, đập niêu, chơi đu.

6

Phương tiện và quy định
giao thông

Rải rồng rải rét, trồng đống trồng kê,đua
xe bò.

7

Nước và các mùa trong
năm

Kéo co

8

Trường tiểu học

Nhảy dây, gẩy chun nịt.

9

Quê hương đất nước – Bác
Hồ

Kéo cưa lừa xẻ, cướp cờ,đồ, chơi đu.

*Kết quả đạt được
Tôi đã lựa chọn, sưu tầm được 35 trò chơi dân gian.
Khi đã lựa chọn được theo chủ đề, đã giúp tôi sử dụng các trò chơi dân
gian dạy trẻ một cách hiệu quả.
Trẻ hào hứng tham gia trò chơi dân gian mà tôi tổ chức.
Trẻ nắm được cơ bản cách chơi, luật chơi của các trò chơi.
3.Các biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ.

9 ∕ 28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Trò chơi dân gian rất phong phú và đa dạng, vì thế không hẳn trò chơi nào
cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Bởi vậy, khi lựa chọn trò chơi dân gian tôi đã lựa
chọn những trò chơi đơn giản, dể hiểu, dễ nhớ đối với trẻ.
Với trẻ 5 – 6 tuổi, khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ đã cao
hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế, trẻ có thể chơi được các trò chơi dài
hơn và khó hơn. Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ MGL, tôi thực hiện
theo các tiêu chí sau:
+ Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
+ Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
+ Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
+ Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
+ Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ: “Thả đỉa
ba ba”, “Ô ăn quan”, “Chuyền thẻ”, “Lộn cầy vồng”, “Trốn tìm”, “Đếm sao”,
“Kéo co”, “Mèo đuổi chuột”, “Rồng rắn lên mây”, “Chồng đống chồng đe”,
“Trồng nụ trồng hoa”, “Vuốt hột nổ”, “Cướp cờ”…
Với mỗi trò chơi tôi thường nghiên cứu số lượng người chơi, cách chơi,
địa diểm chơi, cách chơi, luật chơi để tổ chức, hướng dẫn trẻ chơi.
Ví dụ:
* Trò chơi: “Thả đỉa ba ba”:
– Số lượng người chơi: 10 đến 12 người chơi.
– Địa điểm chơi: Sân rộng.
– Cách chơi: Vẽ một vòng tròn rộng 3m hoặc vẽ 2 đường thẳng song song,
cách nhau 3m để làm sông (tùy theo số lượng người chơi để vẽ sông to hay nhỏ).
Các bạn chơi đứng thành vòng tròn quay mặt vào trong. Chọn một bạn vào

trong vòng tròn vừa đi vừa đọc bài đồng dao:
Thả đỉa ba ba
Chớ bắt đàn bà
Phải tội đàn ông
Cơm trắng như bông
10 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Gạo tiền như nước
Đổ mắm đổ muối
Đổ chuối hạt tiêu
Đổ niêu nước chè
Đổ phải nhà nào
Nhà đấy phải chịu
Cứ mỗi tiếng đọc lại đập nhẹ vào vai một bạn. Tiếng cuối cùng rơi vào ai
thì bạn đó phải làm đỉa.

Hình ảnh minh họa trò chơi” Thả đỉa ba ba”
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong
phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của
từng trò chơi. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một
trò chơi dân gian nào đó thì giáo viên cần phải tìm hiểu trước về cách
chơi, luật chơi cũng như các đồ dùng trong trò chơi cần đếm. Để từ đó có thể
chuẩn bị đầy
đủ những thứ cần thiết cho một trò chơi và tổ chức được tốt. Mỗi trò chơi
dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò
chơi không thể tiến hành được.

11 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Ví dụ như trò: “Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ
vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non… Trò chơi “Ném còn” không
thể diễn ra nếu thiếu quả còn – đồ chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn
giản như trò chơi “Bịt mắt bắt dê” cũng không thể được tổ chức nếu không có
dải vải hoặc dải khăn bịt mắt…
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó,
giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay
không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ
các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
“Đỉa” đứng vào giữa sông, người chơi tìm cách lội qua sông, vừa lội vừa
hát: “Đỉa ra xa tha hồ tắm mát”. Đỉa phải chạy đuổi bắt người qua sông. Nếu
chạm được vào ai (bạn chưa lên bờ) thì coi như bị thua, phải làm đỉa thay, trò
chơi lại tiếp tục.
– Luật chơi:
+ Người đọc bài ca phải lưu loát hấp dẫn, mỗi tiếng ca phải chỉ đúng vào
một bạn, không được bỏ sót bạn nào.
+ Đỉa phải chạy được trong ao hoặc sông, không được lên bờ.Người phải
lội qua ao, không được đi hoặc đứng mãi trên bờ.
+ Đỉa chạm vào bất cứ phần thân thể của ai khi họ còn trong ao thì người
đó phải bị thua, vào làm đỉa thay.
+ Với một khoảng thời gian mà đỉa không bắt được ai thì đổi bạn làm đỉa,
trò chơi lại tiếp tục.
* Trò chơi: “Ô ăn quan”:
– Số lượng người chơi: 2 đến 5 người chơi.

– Địa điểm chơi: Trong phòng nhóm hoặc ngoài sân trường.
– Cách chơi:Vẽ 1 hình chữ nhật chia đôi theo chiều dài và ngăn thành 5
hàng dọc cách khoảng đều nhau, ta có được 10 ô vuông nhỏ. Hai đầu hình chữ
nhật được vẽ thành 2 hình vòng cung, đó là ô quan lớn đặc trưng cho mỗi bên,
đặt vào đó 1 viên sỏi lớn có màu sắc khác nhau để dễ phân biệt 2 bên, mỗi ô
vuông được đặt 5 viên sỏi nhỏ, mỗi bên có 5 ô. Hai người ngồi bên. Người thứ
nhất đi quan nắm sỏi trong 1 ô vuông bất kỳ, sỏi rải đều xung quanh từng viên
một trong những ô vuông cả phần ô quan lớn. Khi đến hòn sỏi cuối cùng ta vẫn
lấy ô bên cạnh và cứ thế tiếp tục đi quan (bỏ những viên sỏi nhỏ vào từng ô liên
12 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

tục). Cho đến lúc nào viên sỏi cuối cùng được dừng cách khoảng là 1 ô trống,
như thế ta chập ô trống bắt lấy phần sỏi trong ô bên cạnh để nhặt ra ngoài. Vậy
là những viên sỏi đó đã thuộc về người chơi và người đối diện mới bắt đầu được
chơi. Đến lượt đối phương đi quan cũng như người đầu tiên. Cả hai thay phiên
nhau đi quan cho đến khi nào nhặt được phần ô quan lớn và lấy được hết
phần của đối phương. Như thế người đối diện đã thua hết quan.
– Luật chơi:
+ Hết quan toàn dân thu quân kéo về.
+ Hết ván lại bày như cũ.
+ Ai thiếu phải vay của bên kia.
+ Tính thắng thua theo nợ các viên sỏi. Quan ăn 10 viên sỏi.

Hình ảnh minh họa trò chơi “ Ô ăn quan’
* Trò chơi: “Mèo đuổi chuột”:
– Số lượng người chơi: Từ 7 đến 10 người chơi hoặc có thể chơi tập thể

lớp.
– Địa điểm chơi: Sân rộng.
– Cách chơi: Tất cả đứng thành vòng tròn, tay nắm tay giơ lên cao rồi hát:
Mèo đuổi chuột
13 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Mời bạn lại đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
Mèo chạy theo sau
Chuột cố chạy mau
Trốn đâu cho thoát
Thế rồi chú chuột
Lại hóa vai mèo
Co cẳng chạy theo
Bỗng mèo hóa chuột.
Một người được chọn làm mèo và một người được chọn làm chuột.Hai
người này đứng giữa vòng tròn, quay lưng vào nhau. Khi mọi người hát đến câu
cuối thì chuột bát đầu chạy, mèo chạy đuổi theo sau. Tuy nhiên mèo phải chạy
đúng lỗ chuột đã chạy.
– Luật chơi: Nếu mèo không chạy đúng lỗ để bắt chuột thì mèo sẽ bị thua.
Nếu chuột bị mèo bắt thì chuột cũng bị thua.

14 ∕
28

Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

* Trò chơi: “Rồng rắn lên mây“:
– Số lượng người chơi: từ 7 đến 10 người chơi hoặc có thể tập thể lớp.
– Địa điểm chơi: Sân rộng.
– Cách chơi: Một người đứng ra làm thầy thuốc những người còn lại xếp
hàng một, tay người sau nắm vạt áo hoặc đặt lên vai người đằng trước. Sau đó
tất cả bắt đầu đi lượn qua lượn lại như con rắn, vừa đi vừa hát:
Rồng rắn lên mây
Có cây lúc lắc
Có nhà điểm binh
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay không?
Người đóng vai thầy thuốc trả lời:
– Thầy thuốc đi chơi (hay đi chợ, đi câu cá, đi vắng nhà).
Đoàn người lại tiếp tục đi và hát tiếp cho đến khi nào thầy thuốc trả lời:
– Có!
Và bắt đầu đoạn đối thoại như sau:
Thầy thuốc hỏi:
– Rồng rắn đi đâu?
Người đứng đầu làm cái trả lời:
– Rồng rắn đi lấy thuốc để chữa bệnh cho con.
– Con lên mấy?
– Con lên một.
– Thuốc chẳng hay.
– Con lên hai.
– Thuốc chẳng hay.
Cứ như thế cho đến khi cái trả lời:

Con lên mười.
Thuốc hay vậy.
15 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Tiếp theo thầy thuốc đòi hỏi
– Xin khúc đầu.
– Những xương cùng xẩu.
– Xin khúc giữa.
– Những máu cùng me.
– Xin khúc đuôi.
– Tha hồ thầy đuổi.
Lúc đó thầy thuốc phải tìm cách bắt được người cuối cùng trong hàng.
Người đứng đầu hàng phải dang tay chạy cố ngăn cản không cho thầy thuốc bắt
được người ở cuối hàng. Trong lúc đó người ở cuối hàng phải chạy và tìm cách
né tránh thầy thuốc.
– Luật chơi: Nếu người thầy thuốc bắt được người cuối cùng thì người đó
phải làm thay thầy thuốc.
* Trò chơi: “Bịt mắt bắt dê“:
– Số lượng: 10 đến 12 trẻ hoặc tập thể lớp.
– Địa điểm: Sân chơi rộng rãi.
– Cách chơi: Sau khi chơi trò “Oẳn tù tì”, người thua sẽ phải bị bịt mắt và
đi tìm dê, những người khác làm dê chạy nhảy xung quanh. Những người làm dê
phải luôn miệng kêu “be, be” hoặc trêu chọc người bị bắt làm dê, phải luôn né
tránh người bị bịt mắt đang tìm cách bắt dê. Khi nào người bị bịt mắt chạm vào
con dê nào thì người đó bị bịt mắt. Sau khi dùng khăn tay bịt mắt, mọi người sẽ
chạy xung quanh người bịt mắt bằng cách đập vào vai hay vuốt má người bị bịt

mắt rồi chạy khi người đó chụp mình.
– Luật chơi: Khi người bị bịt mắt chụp được người nào, phải đoán và nói
tên người đó. Nếu nói đúng thì người bị bắt bị bịt mắt, nếu nói sai trò chơi tiếp
tục như cũ. Người bị bắt có thể lừa người bị bịt mắt bằng cách khụy chân xuống
giả làm người lùn hoặc kiễng chân lên cao, cốt làm sao cho người bị bịt mắt
không đoán ra mình.
* Trò chơi: “Kéo co“:
– Số lượng: 10-12 người hoặc tập thể lớp.
– Địa điểm: Sân chơi rộng rãi.
16 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

– Cách chơi: Một sợi dây thừng dài được đặt ở sân và ở giữa dây có mốc
đánh dầu. Số người chơi được chia đều về 2 đội. Mọi người cùng nắm tay vào
sợi dây và dùng sức để kéo.
– Luật chơi: Mốc đánh dấu về phía đội nào thì đội đó là đội chiến thắng.

Hình ảnh minh họa trò chơi “ kéo co”
* Trò chơi: “Trồng nụ trồng hoa“:
Số lượng: Chơi theo nhóm từ 5 trẻ trở lên.
– Địa điểm chơi: Trong phòng hoặc ngoài sân trường.
– Cách chơi: Chọn hai người ngồi bệt xuống đất, đối diện nhau. Chồng
các bàn chân rồi đến các bàn tay, lần lượt nắm rồi xòe ra. Số người còn lại nhảy
qua. Khi nào đủ bốn chân bốn tay xòe mà người nhảy không bị chạm thì người
nhảy được quyền chơi tiếp ván khác.
– Luật chơi: Khi người nhảy chạm vào chân thì mất lượt, phải ngồi vào
thay thế.

* Trò chơi: Lộn cầu vồng:
– Số lượng: Chơi theo nhóm, mỗi nhóm có 2 người.
– Địa điểm chơi: Trong phòng hoặc ngoài sân trường.
– Cách chơi: Hai trẻ đứng quay mặt vào nhau, vừa vung tay lên theo nhịp
vừa hát:
17 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Lộn cầu vồng
Nước trong nước chảy
Có cô mười bảy
Có chị mười
Hai chị em ta
Ra lộn cầu vồng.
Khi hát tiếng cuối cùng cả hai trẻ vẫn nắm tay vào nhau cùng giơ lên đầu
rồi cùng chui qua tay về một phía, quay lưng vào nhau. Ở tư thế quay lưng vào
nhau các em tiếp tục vung tay lên rồi hạ tay xuống như lần trước vừa vung tay
vừa hát. Đến tiếng cuối cùng các em lại chui qua tay lộn lại và về tư thế như ban
đầu.
Biện pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời ca trước khi tổ chức cho trẻ
tham gia vào các trò chơi dân gian:
* Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi:
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và
phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi
của từng trò chơi. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân
gian nào đó tôi cần phải tìm hiểu trước về cách chơi, luật chơi cũng như các đồ
dùng trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết

cho một trò chơi và tổ chức được tốt. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều
loại đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành
được.
Ví dụ như trò: “Chơi chuyền“: tôi chuẩn bị 10 que chuyền và một đồ vật
có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non… Trò chơi “Ném còn“ tôi chuẩn
bị quả còn – đồ chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn giản như trò chơi
“Bịt mắt bắt dê” cũng không thể được tổ chức nếu không có dải vải hoặc dải
khăn bịt mắt…
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó,
tôi tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ
dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố
cần thiết cho trò chơi.
Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trò chơi
18 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

* Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng dao):
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không bao
giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà chúng thường vừa chơi
vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho không khí
chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý
nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ. Ví dụ như: chơi
” Chi chi chành chành”, trẻ đọc:
“Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa chết trương
Tam vương ngũ đế

Bắt dế đi tìm
Ù à ù ập…”.
Câu hát dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò
chơi không thể tiến hành. Hay như chơi “Rải ranh” trẻ hát:
“Rải ranh
Bẻ cành
Hái ngọn
Chọn đôi”.
Cùng với lời hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi một cách khéo
léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc hai viên con dưới đất, rồi lại giơ tay đỡ viên
cái vừa rơi xuống.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian
trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt
động chiều, hoạt động ngoài trời… Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng
thú và tích cực tham gia chơi.
Biện pháp 3: Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi:

19 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những
trò và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “Kéo co”, “Rồng rắn lên
mây”, “Thả đỉa ba ba”, “Trồng nụ trồng hoa”…
Trẻ chơi trò chơi “Kéo co”
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ

như “Chi chi chành chành”, “Ô ăn quan”, “Rải ranh”.
Trẻ chơi trò chơi “Ô ăn quan”
Biện pháp 4: Tổ chức trò chơi dân gian vào các hoạt động học:
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế,
hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ
chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ
được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể
chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh nghiệm sống
và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, tôi chú ý lựa chọn và tổ chức các trò
chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động.
* Hoạt động ngoài trời: tôi tận dụng không gian rộng và thoáng, tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ
như:
“Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy dây”, “Nhảy lò cò”, “Thả
đỉa ba ba”, Lộn cầu vồng…
Trẻ chơi trò chơi “Bịt mắt bắt dê”
* Hoạt động góc: tôi đã tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm
nhỏ trong một không gian hẹp như: ” Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”,
“Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”
Trẻ chơi trò chơi “Chơi chuyền”
* Hoạt động chung và hoạt động chiều ( chủ yếu diễn ra trong phòng
nhóm): nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi cờ”,
“Vấn đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”…
Trẻ chơi trò chơi “Rải ranh”
Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
20 ∕
28

Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

* Hoạt động giáo dục thể chất: tôi lựa chọn các trò chơi vận động nhằm
rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ
phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới
có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng
động.
Ví dụ:
+ Trò chơi “Rồng rắn lên mây“, khi trẻ đọc xong câu cuối: “Xin khúc đuôi
– Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (đứng sau cùng) phải chạy thật
nhanh, nếu
không sẽ bị “thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải
làm “thầy” để đuổi những trẻ khác.
Trò chơi “Rồng rắn lên mây”
+ Trò chơi “Nhảy dây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “Nhảy lò cò” có nhiều nấc
chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai… đến bàn mười (Nhảy lò cò ); từ một nụ, một
hoa… đến tám hoa (Trồng nụ trồng hoa )… Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết
nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn
và khéo léo mới có thể tiến dần đến được nấc cuối của trò chơi.
Trẻ chơi trò chơi “Nhảy dây”
+ Trò “Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng
vì nếu câu cuối bài là “ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra,
ngón tay của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
Trẻ chơi trò chơi “Chi chi chành chành”
– Làm quen môi trường xung quanh, làm quen với toán, làm quen văn học
khi lựa chọn các trò chơi tôi đã lồng ghép các trò chơi dân gian để cung cấp cho
trẻ những kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ
dùng, đồ chơi và rèn luyện trí nhớ, khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:

+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: ” Con ruồi có cánh – Đòn gánh có
mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của
một số con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
21 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

“Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
+ “Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán cộng hay trừ. Đó
là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần lên
và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái trai, cái
hến…”, sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “Đôi tôi, đôi chị…”, “Ba lá đa,
ba lá đề…”, “Tám quả trám, hai lên chín”… Bài tập đó có thể giúp trẻ
đếm thành thạo trong phạm vi 10.
– Hoạt động giáo dục âm nhạc tôi chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát
như các trò chơi: “Tập tầm vông” , “Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ
Quảng”…
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, tôi đã
lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ điểm của bài dạy.
Ví dụ:
– Chủ đề “Thế giới động vật” tôi tổ chức các trò chơi: “Đồng dao hỏi tuổi

xứ Quảng”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”, “Bịt mắt bắt dê”, “Phụ đồng ếch”,
“Thi tìm những con vật có từ láy”…
– Chủ đề “Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi: “Trồng nụ
trồng hoa”, “Mít mật mít gai”, “Làm nón mão bằng lá”…
– Chủ đề “Tết và mùa xuân” tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi truyền
thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như “Ném còn”, “Cướp cờ”, “Bịt mắt đập
niêu”, “Đẩy gậy”, “Chơi đu”,”Múa lân”…
“ Nhảy lò cò” có nhiều nấc chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…đến bàn
mười ( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một hoa…đến tám hoa ( Trồng nụ trồng hoa )…
Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ
phải có sức bền, khỏe mạnh, nhanh nhẹn và khéo léo mới có thể tiến dần đến
được nấc cuối của trò chơi.
22 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

+ Trò “ Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh
miệng vì nếu câu cuối bài là “ ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay
ra, ngón tay của trẻ sẽ bị giữ lại, như thế là thua.

Hình ảnh minh họa cho trò chơi “ Chi chi chành chành”
- Với lĩnh vực Khám phá khoa học: toán, văn học khi lựa chọn các trò chơi
đáp ứng được các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ
năng sử dụng đồ dùng đồ chơi…
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.

Ví dụ:
+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn gánh
23 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

có mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc
trưng của một số con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“ Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
+ “ Chơi chuyền” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán cộng hay trừ.
Đó là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần
lên và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, con trai,
con hến, con nhện giăng tơ…” sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “ đôi
chúng tôi, đôi anh chị…”, “ba lá đa, ba lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”…
Bài tập đó có thể giúp trẻ đếm thành thạo trong phạm vi 10.
- Với môn âm nhạc nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các
trò chơi: “ Tập tầm vông”.
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọ trò chơi phù hợp với đề tài và chủ
điểm của bài dạy. Chẳng hạn như:

24 ∕
28


Một số kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

- Chủ điểm “ Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: “ Bịt mắt bắt
dê”, “ Câu ếch”, “ Thi tìm những con vật có từ láy : Chuồn chuồn; Ba ba; Rùa
rùa”…
- Chủ điểm “ Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi: “ Giã
gạo”, “ Trồng nụ trồng hoa”,
- Chủ điểm “ Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như “ Némcòn”, “ Cướp
cờ”, “ Đẩy gậy”, “ Kéo co” , “ Đánh mảng”…
Biện pháp 5: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi:
Đặc điểm nổi bật của các trò chơi dân gian là không quy định số người
chơi, càng nhiều người chơi càng tốt. Vì vậy, tôi luôn khuyến khích, động viên
tất cả các trẻ tham gia chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi
khi có một người vào thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay
đổi. Còn trò chơi “Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “cái đuôi” sẽ dài ra
một chút và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò
chơi “Thả đỉa ba ba”, “Chi chi chành chành”, “Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng
tương tự như vậy. Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào
ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán,
loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ
được nâng lên rất nhiều.

4. Kết quả của sáng kiến kinh nghiệm

25 ∕

28