25 cách mở bài hay về Truyện Kiều của Nguyễn DU

25 cách mở bài mới mẻ, cực kì độc đáo, mang đậm chất
văn và cảm hứng thơ cho người đời sau khi bình phẩm
Truyện Kiều của Nguyễn Du
---------------------(Lưu ý: Có thể dùng phần mở bài dưới đây cho tất cả các đoạn thơ “Truyện Kiều” trong SGK)

1.

Nguyễn Du và “Truyện Kiều” là tác gia và tác phẩm minh chứng hùng hồ cho
nét đẹp tinh túy được thời gian gạn lọc, chắt chiu.Đó là những trang thơ “đọc
trăm lần vẫn trăm lần mới mẻ”, “Mỗi lần giở những trang Kiều là mỗi lần
thấy lung linh nét mới”, khơng thể phai nhịa dù năm tháng đã trơi qua.Cũng
chính vì thế mỗi lần đọc đoạn trích______________là lịng tơi lại dâng lên cơn
sóng trào ngưỡng mộ, trân trọng đối với Tố Như.

2.

“Giá đem lòng tơi, tơi đọc Nguyễn Du
Có phải đã hiểu nhân dân mình thêm chút nữa”
(Đọc Kiều – Chế Lan Viên)
Các tác giả của thời đại chúng ta đã thấu cảm những vấn đề của xã hội, của nhân
dân mình qua những dịng thơ, ngọt bóng cơ Kiều.Họ thẳng thắn, họ bộc trực, họ
không ngần ngại đem những vấn đề lớn ra để so sánh, để tâm tình cùng Nguyễn
Du.Tơi nghe man mát trong những câu Kiều là hương vị rất đời, thật gần gụi, gắn
liền “máu thịt”, nhất là trong đoạn trích ___________________.
3.
“Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời nghìn thu
Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những nhày
Hỡi Người xưa của ta nay
1

Khúc vui xin lại so dây cùng Người”
(Kính gửi cụ Nguyễn Du – Tố Hữu)
Hỡi ôi! Khi đặt bút viết những dòng thơ này, phải chăng Tố Hữu đã nhân danh dân tộc,
nhân danh đất nước cất tiếng gọi người xưa để người nay, người sau tiếp cận giá tri nhân
đạo cao vời của cha ơng mình? Đó chính là ___________________ trong giữa lòng Kiều
chứ còn đâu!
4.
Trong khu rừng văn chương phong phú của nước nhà, tôi thấy hầu như các nhà thơ tên
tuổi đều đã hơn một lần tiếp xúc vào kiệt tác thi ca của dân tộc – Truyện Kiều.Hơn thế
nữa, họ lưu tên mình lại bên những bài thơ lấy cảm hứng, từ Huy Cận, Chế Lan Viên, đến
Anh Thơ, Hồ Dzếnh, Vũ Cao…Trong đó có những người con hầu như khơng dứt ra được
dịng sữa mẹ ngọt ngào ấy, với Chế Lan Viên có đến 14 bài, Tế Hanh 6 bài, riêng Bùi
Giáng thì khơng thể đềm chính xác số lượng…Khi tâm hồn đã chạm ngõ Truyện Kiều,
qua____________________, tơi mới hiểu được sự say mê, thích thú của các nhà văn, nhà
thơ với Nguyễn Du và tác phẩm của ơng từ đâu mà đến.

5.
Tơi lặng khóc khi đọc những dịng Kiều, có một sự cảm thơng chia sẻ cho những con
người mang phận cánh kiến, con sâu cả lúc sinh ra đến lúc chết đi của một đại thi
hào.Lúc sống Nguyễn Du quan tâm đến bao người, giờ ơng nằm xuống, cịn bao người
“hà nhân khấp Tố Như”?
“Một vùng cồn bãi trống chênh
Cụ cùng thập loại chúng sinh nằm kề”
(Bên mộ cụ Nguyễn Du – Vương Trọng)
Có lẽ tơi tìm thấy nỗi buồn tủi, cơ đơn của một đời nhân thế trong một đoạn trích
nhỏ___________________.
6.
Tơi ngắm thơ Nguyễn Du thật lâu, nhưng dường như mãi mãi chẳng thể tìm thấy chân

hồn của nó ở đâu? Dù vậy, mỗi lần đọc Kiều, mọi sự mọi việc sáng rõ hơn, chẳng thể
mập mờ, dấu kín, dấu vết thi ca, dấu vết thời đại.Thật kì lạ là trong đoạn trích sau đây
__________________________ tơi đã hiểu được, vì sao Huy Cận lại coi kiệt tác Truyện
Kiều như một “ánh trăng soi”, một chân hồn của thời đại:
2


“Cái thuở tối tăm trời đất ấy
Lòng anh làm một ánh trăng soi”
(Nhớ Tố Như – Huy Cận)

7.
“Ông hỏi đời sau ai khóc mình
Mà nay bốn biển lại lừng danh
Cho hay mọi cái đều mây nổi
Cịn với non sơng một chữ tình”
(Viết sau khi hồn thành Từ điển Truyện Kiều – Đào Duy Anh)
Cái đã làm Nguyễn nên danh với xứ sở cịn gì khác ngồi một chữ “Tình”? Vì nặng
lịng với non sơng đất nước, với chúng sinh thiên hạ mà những giọt thơ lớn loang bóng
trong những đoạn trích nhỏ, điển hình là __________________________.
8.
“Anh sinh vào thế kỉ nhiều tà huy, mưa bụi
Quờ tay ra không người đồng điệu nằm bên
Nỗi đau anh trùng với nỗi đau nhân loại
Mượn câu Kiều hóa thạch cuộc đời riêng”
(Nghĩ thêm về Nguyễn – Chế Lan Viên)
Không phải ai cũng kiến tạo được “hóa thạch cuộc đời riêng” như Tố Như.Phải trải qua
sự bào mòn khắc nghiệt của thời gian, trăm lần thử lửa của nhân dân, mới có được.Lạ
thay, tơi tìm thấy rất nhiều mẩu “hóa thạch” nhỏ bé nhưng chứa đọng rất nhiều nỗi đau
nhân loại.Tựa như trong đoạn trích ________________.

9.
“Trong trăm trứng Âu Cơ, anh trứng lép
Mẹ xót thương nên đã ủ hết lòng
3


Chung một chất chia đều cho nhân loại
Anh nở ra thành một thi nhân
Hay là một tình nhân thì cũng thế !
Gắng trả cho đời hơn cả số đời cho
Mẹ sẽ giàu thêm nhờ cả những mùa út lép
Và đó là điều kì diệu của hồn thơ.”
(Gửi Nguyễn Du – Chế Lan Viên)
Nhờ mùa út lép ấy, mà văn chương trung đại thu hoạch được những kiệt tác bội thu.
Chỉ xót thay, cái “út lép” ấy, ấn vào cả vận người, “phong vận” người như thơ ấy, uẩn
khúc, bế tắc triền miên khơng ngớt. Nếu ví Nguyễn Du như một dũng sĩ đơn độc giữa sa
mạc, thì Truyện Kiều sẽ là giáo mác đột kích quân thù, là người bầu bạn, sẻ chia, là bầu
sữa ngọt.Ta đọc đoạn trích ___________________ để cảm được “hồn thơ”, nhìn thấy
bóng dáng con người vĩ đại dù “vùi lấp đi đâu cũng nảy mầm” (Võ Liêm Sơn).
10.

“Vẫn đây phần mộ sè sè
Thấp cao ngọn cỏ nghiêng che hương tàn”
(Thăm mộ cụ Nguyễn Du – Đồng Thị Chúc)
Sao mà xót xa đến thế, chạnh lịng đến thế!
Một con người vĩ đại mà sao “phong trần còn để phong trần như ai”, lại phải thấp cao
ngọn cỏ nghiêng che chút “hương tàn”? Đời người mất đi, để lại hậu thế cịn lại gì, khơng
phải xác phàm, mà là nỗi đau đời, tấm lòng yêu thương con người, sẽ vang vọng mãi
trong lòng chúng ta.Tiếp bước vang lên ở cả thế hệ sau, trong từng trang sách, điển hình
như đoạn trích__________________.

11.
“Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên
Thơ ai vọng trên thời gian vang vọng
Biển thăm thẳm bên trời thăm thẳm
4


Và hồn ai từ bấy chẳng nguôi yên…”
(Vườn Nguyễn Tiên Điền)
Ngơ Thế Oanh thấy thơ Nguyễn, đời Nguyễn cịn vang vọng mãi bên đời, dù “Bao triều
đại phế hưng. Bao nhiêu nỗi thăng trầm”, cịn tơi, tơi thấy, đời Nguyễn neo đậu trong
đoạn trích nhỏ về Kiều____________________
12.
“Tơi cúi lạy ơng sau mỗi trang Kiều
Ơng phiêu diêu để đời tơi tĩnh lại
Ơng tiên mệnh để đời tơi bớt dại
Ơng khóc kẻ tài hoa, tôi biết lối mà về”
(Với Nguyễn Du – Thái Thăng Long)
Nguyễn Du với mỗi người đọc thơ như một vị thánh giữa cõi hồng trần, xua tan hết
mây mù và tang thương, dẫn đến chốn đất lạ lùng của thi ca hịa vào thế tục.Ơng là nhà
thơ của lồi người, cười cùng người và khóc cùng người.Nhất là qua “Truyện Kiều”, đứa
con được đỡ đẻ từ những tháng năm ấp ủ hoài thai đã dần khẳng định vị trí của mình trên
văn đàn đất nước, Nguyễn Du xứng đáng là người tiên mệnh thay tạo hóa.
13.
“Tố Như ơi! Với những dòng thơ rớm máu
Người đã cho ta thêm rõ sắc mùa xuân
Có phải Tổ quốc ta đã ứa lệ trăm lần
Để có hơm nay. Ngày tươi đẹp đó.”
(Xưa nay – Phương Thúy)
Đọc để suy ngẫm về tương lai đất nước, ta càng thấm đẫm giấc mơ Nguyễn Du qua

từng câu Kiều.Nâng gót những giấc mơ ấy, tơi nghiêng mình kính phục Nguyễn Du, đặc
biệt là qua đoạn trích______________________.
14.
“Khi ta kỉ niệm Nguyễn Du chả ích gì cho Nguyễn
Chả qua để kẻ u thơ khỏi tủi lịng
Ơng đã hóa mây trắng ngang trời hoài niệm
5


Hóa ra Kiều cao gấp mấy đời ơng”
(Kỉ niệm Nguyễn Du – Chế Lan Viên)
Đứa con của người nghệ sĩ sinh ra được trịn trĩnh là do chính họ đã sống hết mình cho
nghệ thuật, trút cạn linh hồn, rút sạch tinh hoa để tái tạo một nàng Kiều lưu danh mn
thuở “…cao gấp mấy đời ơng”.Vì thế, khi nói về nghề hình ảnh Nguyễn hiện ra, như thể
Nguyễn là báu vật của nghề.“Truyện Kiều” chính là báu vật trong báu vật mà Nguyễn đã
gửi lại cho đời.Nỗi niềm ấy ta có thể thấy qua đoạn trích _________________
15.
“Truyện Kiều bên mẹ ngày đêm
Về già Mẹ lại năng xem Truyện Kiều
Cuốn thơ nằm, đến là yêu
Chông chênh như chiếc gối nghèo Mẹ đây.”
(Chiếc gối – Phan Cung Việt)
Truyện Kiều như một món ăn tinh thần bậc nhất của những người mẹ, người bà đất
Việt, đã đi sâu vào cốt tủy, hóa mình thành một phần văn hóa.Kì diệu thay, Truyện Kiều
mang trong mình cả chất bác học uyên thâm mà ý nhị, đến khi đọc ta buộc lòng phải
nâng niu từng chữ như châu như ngọc.Đặc biệt là qua đoạn trích
_________________chất dân gian hịa quyện chất bác học.
16.
“Một nụ hơn có lay động con tim
Tình cầm cờ sao bằng tình cầm sắt

Cái trinh trắng của một đời đã mất
Ôi nhụy đào cịn đâu nữa trao anh”
(Em có trong Kiều – Ngơ Viết Dinh)
Hàng ngàn người phụ nữ Việt Nam trên mọi miền đất nước, dường như đều thấy mình
trong cuộc đời “sóng xao Tiền Đường” của nàng Kiều.Mỗi một dịng thơ, mỗi một câu
chữ, thậm chí cả dấu phẩy dấu chấm, như vẽ nên bức chân dung của hiện thực đời sống,
phải như thế mới là Kiều, sai một li cũng nào phải.Chính vì thế trong đoạn trích nhỏ của
cả một kiệt tác thi ca _______________ ta có thể cảm thấy máu tn trào ở đầu ngịi bút
và trong tim bạn đọc.
17.
6


“Lao xao nhịp sóng Tiền Đường
Nghe trong tơi, mát tâm hồn Nguyễn Du”
(Ở sông Tiền Đường – Phan Thị Thanh Nhàn)
Nhà phê bình văn học Hồi Thanh đã từng nói một cuốn sách viết về thơ Việt mà mở ra
không nhắc đến Nguyễn Du tôi thấy như một sự bội bạc.Thật vậy, Truyện Kiều là thi
phẩm mẫu mực cho các nhà văn sau này! Qua đoạn trích nhỏ__________________ ta
cũng có thể cảm nhận được tiếng kêu cứu thầm lặng, u hồi của người con gái trong thế
kỉ XVIII.Họ bị chính con người của mình xua đuổi, khơng thể sống với cái tơi đích
thực.Xã hội ghì ép con người trước bậc thềm của lề thói tục lệ đương thời, những cái xấu
xa ích kỉ đã dồn Thúy Kiều cũng như bao người con gái “hồng nhan bạc phận” phải trầm
mình xuống sơng Tiền Đường để tìm lối thốt.Đặc biệt là qua đoạn trích_____________,
Nguyễn Du đã đặc tả rất đậm người con gái đã trải qua phong trần mà chẳng phong trần,
sống trong bùn nhơ mà sáng nhòa!
18.
“Ngủ đi Kiều của anh ơi
Tình yêu như thể giọt cười trong mơ
Chàng Kim hay chính nhà thơ

Như vần trăng bọt bèo xơ cuối trời”
(Ru em Thúy Kiều)
Nàng Kiều từ bao lâu nay vẫn luôn xuất hiện trong những câu ru, điệu ngâm, đi sâu
vào cốt rễ cội nguồn dân tộc.Kiều khiến Nguyễn Du trở nên bất tử trước lớp nhà văn, nhà
thơ trước đó và cả sau này.Ơng trải lịng mình trên trang giấy đến độ, mỗi lần nhắc đến
Kiều người ta phải nhắc đến Nguyễn Du với cả lòng yêu thương, còn hơn cả chàng Kim
Trọng , tình yêu trong sáng, thanh khiết của nàng.Cũng vì ơng thương nàng q nên mỗi
dịng, mỗi chữ chẳng nén nổi giấc mơ hạnh phúc mà Kiều ln tìm kiếm, đặc biệt là
trong đoạn trích ______________ khiến ta trầm mình vì một tình yêu quá đỗi đời thường,
giản dị trước mọi bão giông đang chực chờ vồ đến!
19.
“…Và nhờ Kiều mà Cụ Nguyễn Du
Đã gửi gắm được ít nhiều tâm sự
Và Nguyễn Du đã trở nên bất tử
Một tay Kiều gây hai cuộc tồn vong”
7


(Khi đọc Truyện Kiều – Hà Nguyên Dũng)
Thuở bé thơ, bà thường hay ngâm cho tôi nghe Truyện Kiều mỗi đêm.Nàng Kiều đi vào
tâm thức của tôi từ những điều rất nhỏ nhặt, những ơn nghĩa phải tròn đạo làm con, làm
người.Tôi chẳng thể cân đo đong đếm được giá trị từng câu chữ trong tập truyện thơ
nhưng tôi nghĩ lịng người viết dường như ln đau đáu một nỗi đau Người đến lạ lùng!
Từ câu đầu đến câu cuối, không lúc nào Nguyễn Du không thôi dõi mắt trông Kiều, tơi
đặc biệt thích đoạn trích____________________, nó bộc tả được con người Kiều một
cách chân xác, dồi dào sinh mệnh nhất!
20.
“Dẫu cho nghìn vạn lời ru
Chẳng bớt nỗi Nguyễn Du thương Kiều
Đã sinh ra để yêu thương

Nên tai ương cũng là điều tự nhiên.
(Tìm Kiều – Trần Mạnh Hảo)
Ai làm ơn hãy chia sớt với Nguyễn chút yêu thương cả tận dành cho những con người
bạc phận, long đong nghìn đời, vạn kiếp ! Tai ương tương hòa cùng nỗi niềm vấn vít con
người khiến những nàng Kiều, Đạm Tiên, Tiểu Thanh, cô gái đàn dưới thành Thăng Long
tựa như xé rách trang giấy, bước ra diện kiến kẻ bạc phận chung thuyền đị số phận.Có
người từng nói, Nguyễn Du thật nhẫn tâm khi đem đứa con của mình ra giày vò khổ sở
đến cùng cực, nhưng ta đâu hề hay biết dưới lớp chữ ấy là cả một biển trời nâng niu và
bảo bọc, nhất là trong đoạn trích______________, nỗi đau tơ vẽ ngịi bút nhất mực nhân
ái ấy, tài tình đến lạ!

21.
“Thế đấy ! Nguyễn Du vĩ đại ơi
Câu thơ máu thịt thấm bao đời
Bốn chiều cuộc sống hồn dân tộc
Đựng cả mênh mơng của đất trời”
(Bói Kiều)
Truyện Kiều chứa đựng trong nó một sức mạnh nội sinh máu thịt lắm, mà chỉ những ai
biết thương, biết cảm mới thấy biên giới của nó, đó là khơng biên giới trong thi ca.Chưa
một ai dám khẳng định mình hiểu hết Tryện Kiều, có chăng thì cũng chỉ là một phần nhỏ,
8


đủ sâu để tự hào và trân quý.Đặc biệt là qua đoạn trích _________________ ta lại càng
lớn lên trong tiềm thức một sức mạnh lớn lao của dân tộc: sức mạnh của tấm lòng nhân ái
vị tha.

22.
Đại thi hào Nguyễn Du chính thức được vinh danh là Danh nhân văn hóa thế giới tại kỳ
họp Đại hội đồng lần thứ 37 (ngày 05 – 20.11) của Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn

hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) diễn ra tại Paris (Pháp).Truyện Kiều trở thành một
di sản của nhân loại tầm cỡ thế giới.Trong những dáng dấp ngôn từ tuyệt mĩ ấy, chúng ta
sẽ thấu cảm đến đâu sự vĩ đại vượt thời gian không gian và tầm vóc tư tưởng của Nguyễn
Du.Riêng tơi, tơi thấy nó in đậm tuyệt vời trong đoạn trích __________________
23.
Giáo sư Đào Duy Anh từng nói: “Trong lịch sử ngơn ngữ và lịch sử văn học VN, nếu
Nguyễn Trãi với Quốc âm thi tập là người đặt nền móng cho ngơn ngữ văn học dân tộc
thì Nguyễn Du với Truyện Kiều lại là người đặt nền móng cho ngơn ngữ văn học hiện đại
của nước ta”. Có lẽ vì vậy mà đọc Kiều ta thấy một phần thi hồn xứ sở, như giọt nước
mát lành tưới tắm người con chân quê, bình dị, dù có chất bác học vẫn cịn đó Nho
gia.Mỗi khi nhắm mắt ta đều thấy từng dòng thơ chạy qua tâm trí__________________.
24.
“Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hóa thành văn” (Chế Lan Viên)
“Truyện Kiều” của Nguyễn Du đóng một vai trị quan trong trong tiến trình lịch sử văn
học Việt Nam vì bằng cách cảm nhận và thể hiện chân thành, sâu sắc những nỗi khổ đau,
day dứt của mình, người nghệ sĩ ấy đã trở thành "khí quan của xã hội và đại biểu của thời
đại, của nhân loại" (Biêlinxki).Đặc biệt là trong trích đoạn ____________________ ta
càng trơng rõ cái tài, cái tầm, cái tầm của Nguyễn.
25.
Ta có thể dùng 4 từ để hình dung cả đời Thúy Kiều:“tạo vật đố tài”.Thanh Hiên đã dùng
hết bút lực và tấm lịng cao cả của mình đưa Thúy Kiều vào đời sống.Từ giây phút cắt bỏ
nhau thai, nhà thơ đã thả đứa con của mình ra để hồn thiện q trình sinh tồn.Và đứa
con ấy lớn lên nhanh như thổi, dù bị nhiều người hiểu nhầm, chê ghét, nó vẫn ưỡn ngực
sống đua với thời gian và trở thành bất tử.Qua đoạn trích ____________________ ta có
thể thấy tầm vóc lớn lao của bản thân thiên thi.

9


10