Thực trạng phát triển và những tác động kinh tế, xã hội, môi trường của các làng nghề ở Từ Sơn Bắc Ninh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (335.03 KB, 27 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
TRẦN VĂN THANH
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN
VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG KINH TẾ, XÃ HỘI,
MÔI TRƢỜNG CỦA CÁC LÀNG NGHỀ
Ở TỪ SƠN TỈNH BẮC NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ
THÁI NGUYÊN - 2010
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
2
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
TRẦN VĂN THANH
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN
VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG KINH TẾ, XÃ HỘI,
MÔI TRƢỜNG CỦA CÁC LÀNG NGHỀ
Ở TỪ SƠN TỈNH BẮC NINH
Chuyên ngành: ĐỊA LÝ HỌC
Mã số: 60.31. 95
LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÝ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ SƠN
THÁI NGUYÊN – 2010
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
3
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào khác.
Tôi cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận văn
Trần Văn Thanh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
4
LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS Nguyễn Thị Sơn, đã tận tâm hƣớng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn
thành luận văn!
Xin chân thành cảm ơn các phòng, Ban thuộc cơ sở đào tạo - Trƣờng
Đại học sƣ phạm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong
quá trình thực hiện luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn, tác giả đã nhận đƣợc
sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban chủ nhiệm và tập thể cán bộ, giảng viên khoa
Địa lý, trƣờng Đại học sƣ phạm Thái Nguyên. Xin chân thành cảm ơn sự giúp
đỡ quý báu đó.
Xin cảm ơn Sở Công Thƣơng, Sở Kế hoạch - Đầu tƣ, Cục Thống kê,
Cục Thuế, Thƣ viện tỉnh Bắc Ninh, Uỷ ban nhân dân thị xã Từ Sơn cùng các
Phòng, Ban, Uỷ ban nhân dân và các hộ sản xuất kinh doanh tại các xã, phƣờng
Châu Khê, Đồng Kỵ, Phù Khê, Hƣơng Mạc, Tƣơng Giang, Đình Bảng... đã tạo
điều kiện thuận lợi giúp đỡ tác giả trong quá trình điều tra khảo sát, thu thập
tài liệu phục vụ cho việc thực hiện luận văn.
Xin cảm ơn Ban giám hiệu, các đồng nghiệp trƣờng Trung học phổ
thông Lý Thƣờng Kiệt thành phố Bắc Ninh, gia đình, bạn bè đã tạo điều
kiện động viên, chia sẻ với tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện
luận văn.
Ngày
tháng
năm 2010
Tác giả
Trần Văn Thanh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
5
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 12
1.
Lý do chọn đề tài................................................................................. 12
2.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................... 13
2.1.
Mục đích .............................................................................................. 13
2.2.
Nhiệm vụ .............................................................................................. 13
3.
Giới hạn nghiên cứu ........................................................................... 14
4.
Lịch sử vấn đề nghiên cứu ................................................................. 14
5.
Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu .......................................... 17
5.1.
Quan điểm nghiên cứu ....................................................................... 17
5.2.
Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................... 18
6.
Những đóng góp chủ yếu của luận văn............................................. 21
7.
Cấu trúc luận văn ............................................................................... 21
Chƣơng 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ LÀNG
NGHỀ ................................................................................................... 22
1.1.
Cơ sở lý luận ........................................................................................ 22
1.1.1. Một số vấn đề về làng nghề ................................................................ 22
1.1.2. Một số hình thức tổ chức sản xuất làng nghề ................................... 34
1.1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển làng nghề....................... 36
1.1.4. Những tác động của các làng nghề .................................................... 47
1.2.
Cơ sở thực tiễn .................................................................................... 52
1.2.1. Khái quát về làng nghề ở Đồng bằng sông Hồng ............................. 52
1.2.2. Khái quát thực trạng phát triển các làng nghề ở Bắc Ninh ............ 54
Tiểu kết chương 1........................................................................................... 60
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
6
Chƣơng 2. TIỀM NĂNG, THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VÀ NHỮNG
TÁC ĐỘNG CỦA CÁC LÀNG NGHỀ, CỤM CÔNG NGHIỆP
LÀNG NGHỀ Ở TỪ SƠN ................................................................... 62
2.1.
Tiềm năng phát triển các làng nghề ở Từ Sơn ................................ 62
2.1.1. Vị trí địa lý ........................................................................................... 62
2.1.2. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên ....................................... 62
2.1.3. Điều kiện kinh tế xã hội ...................................................................... 65
2.2.
Thực trạng phát triển và phân bố các làng nghề ở Từ Sơn ................... 71
2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển các làng nghề ở Từ Sơn ......... 71
2.2.2. Thực trạng phát triển làng nghề ........................................................ 72
2.2.3. Một số làng nghề, cụm công nghiệp làng nghề, khu công
nghiệp làng nghề điển hình trên địa bàn thị xã Từ Sơn ................. 84
2.3.
Những tác động của làng nghề .......................................................... 92
2.3.1. Những hiệu quả ................................................................................... 92
2.3.2. Những vấn đề nảy sinh ....................................................................... 98
Tiểu kết chương 2......................................................................................... 103
Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC
LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN TỪ SƠN ĐẾN 2015 TẦM
NHÌN 2020 .......................................................................................... 104
3.1.
Phƣơng hƣớng phát triển kinh tế - xã hội Từ Sơn đến năm
2015 .................................................................................................... 104
3.1.1. Phƣơng hƣớng chung ........................................................................ 104
3.1.2. Các mục tiêu chủ yếu đến năm 2015 ............................................... 104
3.2.
Quan điểm, mục tiêu phát triển các làng nghề thị xã Từ Sơn ..... 105
3.2.1. Quan điểm phát triển ........................................................................ 105
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
7
3.2.2. Mục tiêu phát triển............................................................................ 106
3.3.
Định hƣớng phát triển các làng nghề trên địa bàn thị xã Từ
Sơn...................................................................................................... 108
3.3.1. Định hƣớng phát triển các làng nghề đã có .................................... 108
3.3.2. Định hƣớng phát triển các làng nghề mới ...................................... 108
3.3.3. Định hƣớng hình thành các tiểu vùng chủ yếu............................... 110
3.4.
Các giải pháp chủ yếu ...................................................................... 111
3.4.1. Giải pháp về quy hoạch .................................................................... 111
3.4.2. Giải pháp về khoa học công nghệ .................................................... 112
3.4.3. Giải pháp về vốn ................................................................................ 113
3.4.4. Giải pháp về đào tạo và nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực ..... 114
3.4.5. Giải pháp về thị trƣờng .................................................................... 115
3.4.6. Giải pháp về quản lí và bảo vệ môi trƣờng .................................... 116
Tiểu kết chương 3......................................................................................... 118
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 119
1.
Kết luận ............................................................................................... 119
2.
Khuyến nghị ........................................................................................ 120
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 122
PHỤ LỤC
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
8
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
1. CCN
: Cụm công nghiệp
2. GTSX : Giá trị sản xuất
3. KCN
: Khu công nghiệp
4. LĐ
: Lao động
5. TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam
6. UBND : Ủy ban nhân dân
7. USD
: Đô la Mỹ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
9
DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU
Bảng 1.1: Phân loại làng nghề Việt Nam theo ngành nghề sản xuất .............. 19
Bảng 1.2: Giá trị C của một số các thông số ô nhiễm trong nƣớc thải ........... 38
Bảng 1.3: Giá trị giới hạn các thông số cơ bản trong không khí xung quanh...... 39
Bảng 1.4: Làng nghề hiện có tỉnh Bắc Ninh năm 2008. ................................. 45
Bảng 2.1: Cơ cấu sử dụng đất ở Từ Sơn ........................................................ 53
Bảng 2.2: Dân số từ 15 tuổi trở lên chia theo trình độ chuyên môn kỹ
thuật cao nhất ................................................................................... 55
Bảng 2.3: Các làng nghề ở Từ Sơn năm 2008 ............................................... 62
Bảng 2.4: Tỷ trọng GTSX làng nghề so với GTSX công nghiệp .................. 64
Bảng 2.5: Một số sản phẩm chủ yếu của làng nghề Từ Sơn giai đoạn 2001 - 2008 .....65
Bảng 2.6: Tổng số lao động, lao động công nghiệp, lao động làng nghề .. …69
Bảng 2.7: Tổng số hộ, số hộ sản xuất nghề và số hộ phi nông nghiệp ..... …. 70
Bảng 2.8: Trình độ học vấn của chủ hộ tại làng nghề Đồng Kỵ, Đa Hội,
Hƣơng Mạc, Tƣơng Giang .............................................................. 72
Bảng 2.9: Giá trị sản xuất kinh doanh và tổng số lao động của CCN làng
nghề sản xuất Thép Châu Khê ........................................................ 79
Bảng 2.10: Giá trị sản xuất kinh doanh và tổng số lao động của CCN làng
nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ ......................................... 80
Bảng 2.11: Thu nhập bình quân theo đầu ngƣời và tỷ lệ hộ đói nghèo ......... 85
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
10
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
Hình 2.1: Dân số và tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên Từ Sơn 2002 - 2008 ........ 54
Hình 2.2: GTSX toàn huyện và GTSX làng nghề ở Từ Sơn giai đoạn
2001 - 2008 ..................................................................................... 64
Hình 2.3: GTSX công nghiệp, GTSX làng nghề và CCN làng nghề ở Từ Sơn
2004 - 2008 ..................................................................................... 83
Hình 2.4: Cơ cấu tổng sản phẩm quốc nội Từ Sơn giai đoan 2000 - 2008..... 84
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
