Các loại hình giải trí của thanh niên hà nội hiện nay

LI M U

I . Tính cấp thiết của đề tài:
Xã hội ngày một phát triển, khoa học công nghệ ngày càng cao, máy
móc đã thay con ngời giải quyết nhiều công việc. Con ngời đã có nhiều thời
gian rỗi hơn để dành cho những nhu cầu khác. Một trong những nhu cầu đó
là đợc giải trí. Giải trí là nhu cầu cao của con ngời, đặc biệt là tâng lớp thanh
niên. Thông qua hoạt động giải trí, con ngời tái sản xuất sức lao động, hoà
nhập vào cộng đồng, tạo mối liên hệ với cộng đồng.
Xã hội ngày nay phát triển làm xuất hiện rất nhiều các loại hình giải
trí, mỗi loại hình giải trí mang những đặc điểm và sự bổ ích khác nhau, lợng
ngời tham gia vào mỗi loại hình giải trí cũng không bằng nhau. Với lứa tuổi
thanh niên, đây là giai đoạn hoàn thiện nhân cách, trởng thành của các cá
nhân. Giải trí đợc tầng lớp thanh niên rất quan tâm vì qua giải trí, họ có điều
kiện để thể hiện mình, để học hỏi và trau dồi những kinh nghiệm sống từ bạn
bè, cộng đồng xã hội..Với thanh niên Hà Nội, điều kiện sống là môi trờng
náo nhiệt, nhịp sống công nghiệp quanh năm tiếp xúc với sự ồn ào. Do vậy
mà giải trí đóng một vai trò không thể thiếu trong cuộc sống của tầng lớp
thanh niên Hà Nội. Chính vì tầm quan trọng của giải trí nh vậy, nên thanh
niên Hà Nội trong thời điểm hiện nay rất quan tâm đến hoạt động giải trí. Họ
tham gia vào rất nhiều hoạt động giải trí , dành nhiều thời gian rỗi cho giải
trí. Từ tháng 10 năm 1999, khi Chính phủ áp dụng hai ngày nghỉ cuối tuần
thì nhu cầu giải trí lại càng cao. Để tìm hiểu các loại hình giải trí cũng nh
thực trạng và mức độ tham gia của tầng lớp thanh niên vào các hoạt động
giải trí trong thời điểm hiện nay trên địa bàn thành phố Hà Nội, tôi chọn đề
tài "Các loại hình giải trí của thanh niên Hà Nội hiện nay".
Qua đề tài này góp phần vào việc tìm hiểu về các hoạt động giải trí
của thanh niên thủ đô.
II. ý nghĩa của đề tài:
1. ý nghĩa khoa học:
- Góp phần hình thành quan niệm đúng đắn khoa học về giải trí, hiểu

đợc giải trí là nhu cầu khách quan của con ngời, là một trong những nhân tố

1


góp phần hình thành nhân cách của con ngời.
- Đề tài làm rõ và nhằm phân biệt giữa hoạt động giải trí và các hoạt động
trong thời gian rỗi nhng không phải là giải trí, tránh cái nhìn lầm lẫn và
thiếu thiện cảm về giải trí do các loại hình hoạt động khác mà đợc quy
chụp là giải trí. Đề tài sẽ hớng sự chú ý của xã hội vào việc cần thiết phải
đáp ứng đầy đủ nhu cầu giải trí của xã hội vì sự phát triển hài hoà, gồm cả
tăng trởng kinh tế và nâng cao đời sống văn hoá tinh thần của con ngời.
2. ý nghĩa thực tiễn:
- Đề tài nhằm phác thảo một bức tranh về các loại hình giải trí của thanh
niên Hà Nội, mức độ tham gia vào các loại hình giải trí.
- Thấy đợc sự lệch chuẩn khi nhu cầu giải trí không đợc đáp ứng đầy đủ,
nó sẽ góp phần khuyến cáo cho xã hội về mức độ và hậu quả của việc
không quan tâm đúng mức đến giải trí của thanh niên. Một số khuyến
nghị của đề tài góp phần giúp các nhà quản lý thấy đợc thực trạng và xu
hớng của các loại hình giải trí từ đó đề ra các chính sách nhằm phát triển
các loại hình giải trí mang tính lành mạnh, và hạn chế những loại hình
giải trí có xu hớng lệch chuẩn, để xây dựng đời sống văn hoá tinh thần
cho thanh niên thủ đô nói riêng và c dân thủ đô nói chung.

III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
1. Mục đích:
- Tìm hiểu về thực trạng giải trí của thanh niên Hà Nội
- Đa ra những khuyến nghị nhằm phát triển các loại hình giải trí lành
mạnh và loại bỏ những loại hình giải trí mang tính lệch chuẩn.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:

- Tìm hiểu những loại hình giải trí mà tầng lớp thanh niên Hà Nội a
thích.
- Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến việc tham gia vào những loại hình giải
trí không lành mạnh.
- Đa ra những biện pháp nhằm hạn chế sự tham gia của thanh niên Hà
Nội vào các loại hình giải trí này.
IV. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
- Khách thể nghiên cứu: Thanh niên cha có gia đình riêng, sinh sống
2


và c trú trên địa bàn thành phố Hà Nội.
- Đối tợng nghiên cứu: Các loại hình giải trí mà thanh niên Hà Nội thờng tham gia.
- Phạm vi nghiên cứu : Các loại hình giải trí của thanh niên Hà Nội
trong thời gian rỗi.
V. Phơng pháp nghiên cứu:
- Báo cáo sử dụng phơng pháp phân tích tài liệu. Tài liệu đợc sử dụng là
luận án tiến sỹ của nghiên cứu sinh Đinh Thị Vân Chi với đề tài Nhu
cầu giải trí của thanh niên Hà Nội.
VI. Hệ khái niệm
1. Khái niệm nhu cầu:
Theo nghĩa từ, nhu là cần thiết, cầu là đòi hỏi, mong muốn. Nhu cầu
có cơ sở sinh vật nhng không thể cho đó là biểu hiện của bản tính ngời
tồn tại nguyên dạng của con ngời từ thời đại này sang thời đại khác.
Ngoài sự thoả mãn những nhu cầu cơ bản của sự sinh tồn, con ngời còn
có những nhu cầu xã hội khác. Do vậy nhu cầu của con ngời có tính sinh
học và tính xã hội.
Có thể đa ra một ý niệm về nhu cầu nh sau. Nhu cầu là những đòi hỏi
không ngừng phát triển về đời sống vật chất và tinh thần của cá nhân, với
t cách là thành viên của một xã hội, đợc thể hiện và đáp ứng thông qua

trình độ hoạt động sản xuất và trình độ hoạt động tiêu thụ các sản phẩm
vật chất và tinh thần của xã hội.
2. Khái niệm nhu cầu giải trí
Có 6 nhu cầu xã hội cơ bản của con ngời trong đó có nhu cầu giải trí-tái
sáng tạo. Đó là nhu cầu nghỉ ngơi và tinh thần bằng chuyển trạng thái
hoạt động:từ các hoạt động sinh tồn sinh vật sang các hoạt động thẩm mỹ.
Nhu cầu chính yếu là tái nhận thứcc hiện thực theo phơng thức thẩm mỹ.
Các nhu cầu phụ thuộc là sự sản xuất và tiêu thụ tác phẩm biểu tợng tính,
sự phát triển các năng lực cảm thụ thẩm mỹ, chế độ thời gian rỗi, thiết
chế thời gian rỗi và phơng tiện giải trí.
Dới góc độ văn hoá, nhu cầu giải trí đợc xác định là nhu cầu sản xuất
và tiêu thụ các tác phẩm văn hoá.
3. Khái niệm thời gian rỗi
Trong bất kỳ thời đại nào con ngời cũng tiêu dung thời gian rỗi cho bốn
3


loại hoạt động:
- Hoạt động lao động xã hội
- Hoạt động thuộc các quan hệ cá nhân trong đời sống xã hội
- Hoạt động duy trì, bảo vệ đời sống vật chất cá nhân nhằm thoả mãn các
nhu cầu cá nhân.
- Hoạt động thuộc đời sống tinh thần của cá nhân.
Loại hoạt động thứ t diễn ra không nhiều trong đời sống con ngời. Đó là
số thời gian còn lại của mỗi ngời sau khi đã làm xong ba loại bổn phận
trên. Ngời ta gọi đó là thời gian rỗi, đặc điểm của nó là con ngời có thể tự
do làm những gì mình thích, và đó là sự chuyển từ hoạt động tất yếu, cỡng bức sang tự do, tự giác, tự nguyện.
VII. Giả thuyết nghiên cứu
- Các loại hình giải trí của thanh niên Hà Nội rất phong phú và đa
dạng

- Bên cạnh những loại hình giải trí lành mạnh vẫn tồn tại những
loại hình giải trí lệch chuẩn .

4


Phần kết qủa nghiên cứu
1. Một vài nét về hoạt động giải trí của thanh niên Hà Nội
Xã hội ngày càng phát triển, khoa học kỹ thuật đã thay thế con ngời để trở
thành lực lợng sản xuất trực tiếp, thời gian lao động của con ngời ngày càng
rút ngắn lại và thời gian rỗi càng nhiều hơn. Khi con ngời có đợc một thời
gian rỗi đáng kể, họ muốn sử dụng nó một cách hợp lý và đem lại hiệu quả
cho bản thân họ. Đặc biệt là tầng lớp thanh niên. lứa tuổi mà theo các nhà
khoa học đánh giá là có xu hớng cá nhân cao, luôn muốn thoả mãn những
nhu cầu bản thân. Một trong những nhu cầu lớn mà tầng lớp thanh niên đặt
ra đó là nhu cầu giải trí. Giải trí đem lại cho con ngời sự thoải mái và giải toả
tinh thần sau những giờ làm việc căng thẳng và mệt mỏi. Đặc biệt theo một
nghiên cứu mang tên"Khẳng định sự nhận diện thông qua các hoạt động giải
trí"(Identify affirmation through leasure activities) đã chỉ rõ vai trò của giải
trí trong việc khẳng định cái tôi của chủ thể. Chính giải trí là môi trờng để cá
nhân thể hiện mình. Thông qua giải trí, mỗi ngời tạo cơ hội thể hiện mình là
ai và cho phép mọi ngời hiểu rõ về họ hơn. Vì vậy mà giải trí đã trở thành
hoạt động thờng nhật trong thời gian rỗi của tầng lớp thanh niên. Sự phát
triển của công nghệ đồng thời với sự phát triển dân trí tạo ra rất nhiều các
hình thức giải trí, mỗi loại hình có một đặc trng riêng, sự bổ ích riêng.
Nghiên cứu các loại hình giải trí của thanh niên Hà Nội trong thời điểm hiện
nay ta có thể thấy các loại hình giải trí của thanh niên Hà Nội rất phong phú
và đa dạng. Ta có thể tách các hoạt động giải trí của thanh niên Hà Nội theo
các cấp độ thời gian rỗi để thâý các loại hình giải trí ở mỗi cấp độ và sự
chênh lệch trong việc sử dụng thời gian rỗi cho các loại hình giải trí khác

nhau.

5


1.1 Giải trí cấp ngày:
Giải trí cấp ngày đợc diễn ra trong thời gian rỗi cấp ngày. Nghĩa là
khoảng thời gian còn lại sau khi đã trừ đi các hao phí thời gian cho việc lao
động(học tập), việc gia đình,việc riêng, ngủ, ăn uống, nghỉ ngơi. Theo kết
quả nghiên cứu của luận án tiến sĩ"Nhu cầu giải trí của thanh niên " - Đinh
Thị Vân Chi: thời gian rỗi cấp ngày của thanh niên Hà Nội là 2h6'/ ngày, ăn
nghỉ 3h19', làm thêm 0h43', làm việc/học 7h31', nghủ 7h33', việc riêng1h42',
việc gia đình 2h 04'.
Trong thời gian rỗi cấp ngày của thanh niên Hà Nội có các hình thức
giải trí phổ biến nh xem tivi, đọc sách báo, nghe nhạc, chơi thể thao, đi chơi.
Theo kết quả nghiên cứu cho thấy xem tivi là hoạt động giải trí đợc thanh
niên Hà Nội a thích nhất, 33.93%. Loại hình này "tiêu tốn" thời gian rỗi của
thanh niên nhất. Với sự phổ biến của nó cũng nh là thời lợng phát rất cao.
Bên cạnh đó các chơng trình tivi ngày càng phong phú, mới mẻ và hấp dẫn là
nguyên nhân tạo nên tỷ lệ ngời xem cao.
Một hoạt động giải trí cũng rất phổ biến trong giới thanh niên nói
chung và thanh niên Hà Nội nói riêng là nghe nhạc. Nghe nhạc chiếm tỷ lệ
khá cao, bộ phận thanh niên Hà Nội "chi phí" thòi gian rỗi vào nó là 29.37
%. Thời điểm này nghe nhạc nói chung có xu hớng ngày càng phát triển, nó
đợc coi là loại hình giải trí mang tính thởng thức nghệ thuật. Thoạt nhìn
nghe nhạc không phải là hoạt động(con ngời nh bị thụ động khi nghe nhạc)
nhng xét về bản chất, nghe nhạc là sự chuyển đổi của não từ hoạt động lao
động sang hoạt động thẩm mỹ. Và vì vậy, nó mang tính giải trí cao.
Chơi các môn thể thao cũng là hoạt động giải trí có tỷ lệ thanh niên
tham gia cao, 26.79%. ở đây ta không đề cập dến việc luyện tập thể thao

tăng cờng sức khoẻ mà chỉ quan tâm tới sự tham gia các hình thức thể thao
trong thời gian rỗi nhằm mục đích giải trí. Xét từ góc độ đó các môn thể thao
mà thanh niên Hà Nội thờng tham gia có thể kể tới bóng đá, cầu lông, bơi
lội..
Bóng đá là môn thể thao rất phổ biến, nó đợc xem là môn thể thao vua.
Do đó nó lôi cuốn thanh niên tham gia rất đông đảo. Có thể đá bóng sau giờ
làm việc tại các sân bóng cơ quan hoặc tại các sân chơi ở địa bàn c trú. Thậm
chí thanh niên có thể đá bóng ở các vỉa hè, lòng đờng.
6


Cầu lông là hoạt động thể thao khá đơn giản, không đòi hỏi và yêu
cầu cao đối với ngời chơi. Do vậy mà hình thức này rất phổ biến ở mọi khu
dân c.
Bơi lội từ năm 1990 trờ lại đây với sự phong phú của các bể bơi hiện
đại và tiện nghi đã thoả mãn đợc nhu cầu của tầng lớp thanh niên Hà Nội.
Một hoạt động giải trí mà chúng ta phải đề cập tới trong các loại hình
giải trí của thanh niên Hà Nội thời điểm này là "hội chứng" chat-INTERNET
Với sự phát triển chóng mặt của các trung tâm dịch vụ nhằm đáp ứng nhu
cầu của thanh niên ngày càng cao. Hiện nay cha có con số thống kê cụ thể
trên địa bàn thành phố Hà Nội có khoảng bao nhiêu trung tâm và dịch vụ
chat-INTERNET. Nhng qua quan sát ta có thể thấy đợc mật độ dày đặc của
loại hình giải trí này. Đây là loại hình giải trí mà thanh niên Hà Nộ rất a
chuộng hiên nay. Với giá cả rất phù hợp, các khách hàng có thể đợc thoải
mái khi"dạo chơi" trên INTERNET, gửi một lá th, nghe một bản nhạc, truy
cập thông tin mà mình muốn. ở đây, chúng ta cũng chỉ đề cập đến lĩnh vực
giải trí trong chat-INTERNET chứ không xét đến khía cạnh công việc. Với
sự phát triển nhu cầu ngày càng cao đối với chat-INTERNET cần có một
nghiên cứu cụ thể và quy mô để có thể hiểu đợc nguyên nhân, thực trạng và
xu hớng của loại hình giải trí này.

Tóm lại với thời gian rỗi trung bình 2h6'/ngày, khuôn mẫu giải trí cấp
ngày của thanh niên Hà Nội có thể đợc nhận xét nh sau: Đó là những hình
thức giải trí tơng đối phổ biến và phù hợp với quảng đại quần chúng, về cơ
bản chúng không đòi hỏi chi phí cao hay những chuẩn bị phức tạp về mặt kĩ
thuật.
1.2 Giải trí cấp tuần:
Giải trí cấp ngày đã giúp con ngời có những giờ phút thoải mái và th
giãn sau mỗi ngày làm việc. Nhng do hạn chế về thời gian cũng nh sự lặp lại
thói quen(ngày nào cũng vậy) đã tạo ra sự nhàm chán và làm giảm hiệu quả
giải trí. Do vậy cần phải có sự thay đổi để tạo ra sự mới mẻ gây hng phấn cho
não tạo tâm lý thoải mái cho cá nhân khi bắt tay vào công việc.
Phân tích tài liệu cho thấy trong 2 ngày nghỉ cuối tuần, thanh niên Hà
Nội thờng giải trí ngoài trời nh đi chơi với bạn bè, dã ngoại, làm những việc a thích và chơi thể thao.
Thứ nhất, đi chơi với bạn bè, đây là hình thức phổ biến trong giới thanh niên.
7


ở lứa tuổi này thanh niên có nhu cầu giao tiếp cá nhân cao. Qua đi chơi với
bạn bè các cá nhân thể hiện mình cũng nh học hỏi những kiến thức, kinh
nghiệm sống của bạn bè. Hoạt động chiếm tỷ lệ là 17.82 %. Hình thức "đi
chơi với bạn bè" gồm những hoạt động:
- Đi xem phim, ca nhạc, sân khấu: Do sự phát triển của các loại hình giải trí
khác nh xem tivi, vi tính nối mạng dẫn đến nhu cầu đến các rạp chiếu phim,
nhà hát trong thời kỳ khủng hoảng. Một số điều tra gần đây cho thấy thanh
niên đang có xu hớng quay trở lại với rạp chiếu bóng, nhà hát. Đây là một tín
hiệu đáng mừng cho ngành sân khấu và điện ảnh nớc nhà. Thanh niên đến
rạp(nhà hát) không đơn thuần để thởng thức nghệ thuật mà đồng thời để thoả
mãn những nhu cầu khác(giao tiếp với bạn bè, tâm sự với ngời yêu, trình
diễn các trang phục mới..). Do vậy nếu các rạp không thoả mãn cùng lúc
những nhu cầu đó thì họ sẽ chọn các địa điểm khác (hình thức giải trí khác)

để thởng thức nghệ thuật. Tỷ lệ thanh niên không đi xem các loại hình sân
khấu nh sau: tuồng 98.6 %, chèo 95.8%. cải lơng 94.6%, kịch nói 87.4 %.
- Đi uống cà phê. Hình thức này rất phổ biến trong giới thanh niên. Qua quan
sát chúng ta có thể thấy đợc lợng thanh niên đến các quán cà phê là rất đông.
Không chỉ cuối tuần mà hầu nh các buổi tối các quán cà phê thu hút
hàng trăm lợt thanh niên lui tới. Có những thanh niên tới quán 4-5 tối/tuần(đi
uống cà phê gần nh là giải trí cấp ngày của bộ phận thanh niên này). Chúng
ta có thể thấy ngoài mục đích đi uống cà phê các thanh niên đến đây còn
thoả mãn các nhu cầu nh giao tiếp bạn bè, làm quen..Còn có ngời đến đây
chỉ vì muốn hởng không khí và khung cảnh ở các quán cà phê(náo nhiệt hoặc
yên tĩnh).
- Đi hát karaoke. Thanh niên Hà Nội thờng đi hát Karaoke trong những dịp
vui, ngày nghỉ và lúc rỗi rãi ngày thờng. Họ thờng hát tại quán 74%, tại nhà
26 %. Những bài hát mà họ a thích là ca khúc cách mạng 31.4%, nhạc vàng
28.8%, ca khúc nớc ngoài 20.5%, những bài hát khác 22.8%.
Qua hình thức karaoke các cá nhân một mặt đợc giải toả tinh thần, mặt khác
là phơng tiện thử nghiệm khả năng âm nhạc của mình. Từ góc độ văn hoá,
karaoke là phơng thức thởng thức nghệ thuật và sáng tạo nghệ thuật. Karaoke
có thể trở thành một phơng tiên để phổ biến một lối sống văn hoá và phổ
biến âm nhạc truyền thống của dân tộc với tầng lớp thanh niên.
- Đi câu cá: Đây là loại hình tơng đối mới và nó có xu hớng phát triển trong
8


một vài năm gần đây. Thực chất của việc đi câu cá là một cuộc dã ngoại,
muốn tìm hiểu thiên nhiên, muốn tận hởng thiên nhiên. Trong các buổi đi
câu cá có thể tổ chức ăn uống, hát hò tạo môi trờng giao tiếp giữa các cá
nhân.
Nh vậy đi chơi với bạn bè rất phổ biến và nó đợc biểu hiện dới những hình
thức rất đa dạng. Nó trở thành khuôn mẫu giao tiếp và tơng tác của thanh

niên hiện nay.
Thứ hai, với điều kiện thực tế sống trong môi trờng quanh năm ồn ào náo
nhiệt, thanh niên Hà Nội thờng có nhu cầu đi dã ngoại, 18.25%. Trong những
ngày nghỉ cuối tuần hoặc những ngày lễ, họ thờng tổ chức đi thăm quan các
danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, đền thờ, miếu mạo ngoại thành hoặc các
tỉnh khác. Các hình thức tổ chức cũng khác nhau, nhóm bạn tự tổ chức, khu
phố tổ chức hay Đoàn thể của trờng..
Trong các cuộc dã ngoại, thanh niên đợc thoát khỏi các thiết chế xã hội nh
gia đình, cơ quan, trờng học...Họ có các hành vi ứng xử theo khuôn mẫu và
chuẩn mực của nhóm. Những chuẩn mực này nhiều khi là do ngẫu hứng, đôi
khi đối lập với các chuẩn mực xã hội. Thời gian này cũng là lúc cá nhân thể
hiện sự tự lập của mình, các hành động đợc thực hiện theo nhu cầu của cả
nhóm, tạo ra tâm lý thoải mái cho cá nhân, giúp cá nhân có những giây phút
th giãn tinh thần. Do vậy mà loại hình dã ngoại ngày càng đợc tầng lớp thanh
niên a thích.
Hoạt động giải trí mà thanh niên Hà Nội thờng tham gia trong thời gian rỗi
cuối tuần là làm những việc a thích, 13.89%, tuỳ vào sở thích và khả năng
của mỗi ngời mà có một loạt hoạt động: vẽ, đi siêu thị, nội trợ...Một số bộ
phận thanh niên sử dụng thời gian rỗi để giải trí bằng cách thực hiện những
khả năng cuả mình và qua đó họ muốn thể hiện mình, muốn thỏa mãn nhu
cầu đợc làm việc mà mình thích(vẽ, nội trợ). ở Việt Nam đang có một hình
thức, nhất là nữ giới, dù không đợc mua hàng cũng thích vào siêu thị ngắm
hàng và th giãn nhờ không khí mát mẻ và cách mua bán văn minh.
Tóm lại có thể nhận xét về các loại hình giải trí cấp tuần của thanh
niên Hà Nội nh sau:
- Những hoạt động giải trí đợc a chuộng trong dịp nghỉ cuối tuần thờng là
những hoạt động giải trí vừa thoả mãn nhu cầu giao tiếp đến với thiên nhiên.
- Đây thờng là những hoạt động tập thể vừa thoả mãn nhu cầu giải trí vừa
9

thoả mãn nhu cầu giao tiếp, ít có hoạt động cá nhân.
- Có những hoạt động mang tính tự do cao, có phần ngẫu hứng, ít bị ràng
buộc bởi những khuốn mẫu cố định nên có tính giải trí cao.
2. Các loại hình giải trí không lành mạnh của thanh niên Hà Nội
Bên cạnh những hình thức giải trí lành mạnh, hiện nay còn tồn tại những
loại hình giải trí đi ngợc lại các chuẩn mực xã hội trong tầng lớp thanh niên
Hà Nội. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tợng này. ở đây chúng ta đề cập
đến nguyên nhân xuất phát từ việc không đáp ứng đợc thoả đáng các nhu cầu
giải trí của thanh niên. Khi nhu cầu không đợc đáp ứng thoả đáng, các thành
viên buộc phải tự tổ chức những hoạt động giải trí tuỳ theo khả năng và điều
kiện của từng ngời. Các hoạt động này không có định hớng, không có tổ
chức, không đợc quản lý nên mang tính tự phát cao. Không ít trờng hợp
chúng biến dạng thành những hoat động tiêu cực, tác động xấu tới sự phát
triển toàn diện của thanh niên.
Tác động tiêu cực này đợc thể hiện rõ trong sự xuất hiện những lệch chuẩn
trong giải trí của thanh niên Hà Nội. Lệch chuẩn đợc hiểu là hành vi, hành
động t duy không theo khuôn mẫu ứng xử chung đợc xã hội công nhận,
không đúng nh những điều xã hội trông đợi ở cá nhân trong vị trí xã hội mà
cá nhân đó nắm giữ. Nói cách khác, lệch chuẩn là hành vi lệch ra ngoài
những chuẩn mực- giá trị xã hội.
Có thể thấy các loại hình giải trí đợc coi là lệch chuẩn nh: hoạt động của
các sàn nhảy, hoạt động của các quán karaoke ôm, chơi điện tử ăn tiền, đá
bóng dới lòng đờng, xem băng hình nội dung xấu, đua xe trái phép...
ở đây chỉ xem xét lệch chuẩn trong hoạt động giải trí nh xem nghe, đọc
các văn hoá phẩm có nội dung xấu, cá độ, đua xe trái phép...
Khi thực tế không phù hợp với nhu cầu thì chủ thể luôn phải ý thức
điều đó và tìm phơng án tối u dung hoà sự xung đột. Khi đó, các hoạt động
giải trí mà chủ thể mong muốn sẽ biến chúng trở thành các hoạt động khác.
Những hoạt động thay thế này có thể là lệch chuẩn nếu chúng đợc định hớng

bởi hệ chuẩn mực đặc trng của từng nhóm xã hội chứ không phải là hệ chuẩn
mực phổ quát của toàn xã hội
- Cá độ, chơi trò ăn tiền:
Với sự phát triển của cơ chế hàng hoá dẫn đến thực trạng mọi việc đều cần
phải có tiền. Các loại hình giải trí cũng không tránh khỏi xu thế đó, điện tử
10


ăn tiền, đánh bài ăn tiền...đã trở thành phổ biến trong một bộ phận tầng lớp
thanh niên Hà Nội . Một hiện tợng đang có xu hớng phát triển trong thời
điểm hiện tại đó là cá độ thể thao. Trong tháng 5/1999 cả nớc khám phá, bắt
giữ 420 vụ với 1600 đối tợng tham gia và thu giữ số tiền mặt 1.4 tỷ đồng.
Đây là một vấn đề nan giải đối với các cấp, ngành liên quan.
- Đua xe trái phép:
ở Việt Nam đua xe cha từng đợc đa vào hoạt động hợp pháp, mọi hình thức
đua xe đều đợc coi là phạm pháp. Đua xe không những gây mất trật tự an
ninh xã hộ, gây nguy hiểm cho bản thân ngời lái mà nó còn gây hại đến
những ngời xung quanh. Đối tợng đua xe thờng là các thanh niên con nhà
khá giả, do ăn chơi đua đòi, không đợc sự quản lý của gia đình. Một thực tế
là một bộ phận không nhỏ học sinh, sinh viên tham gia vào đua xe. Đây là
một thực trạng báo động cho việc quản lý của gia đình và nhà trờng đến con
em họ. Một khi cha đợc tổ chức và quản lý chặt chẽ thì đua xe trái phép còn
phát triển tự phát nh một hình thức "nổi loạn" của tuổi trẻ, chúng ta khó lờng
trớc đợc hậu quả.
- Xem sách báo, băng hình độc hại:
Từ khoảng những năm 80, một số sách báo, tranh đồi truỵ bắt đầu xuất hiện
và đợc lu truyền bí mật trong sinh viên. Từ nay, nó trở thành phổ biến tại Ký
túc xá sinh viên các trờng đại học Hà Nội. Và đó không phải là hiện tợng
riêng có của các trờng đại học Hà Nội. Tại TP. Hồ Chí Minh, đã hình thành
một "đờng dây" cung cấp loại ấn phẩm này cho thanh niên.

Bên cạnh đó là băng hình độc hại mà số ngời xem phần đông là thanh niên.
Một cuộc thăm dò tại một trờng cấp III cho thấy có 78 % nam sinh và 27 %
nữ sinh đã từng xem phim sex"nặng"(phim có những cảnh sex chiếm 20 %
thời lợng trở lên). Theo thống kê các cơ sở không có giấy phép kinh doanh
đạt con số kỷ lục:62% cửa hàng sách, 50 % cơ sở kinh doanh văn hóa phẩm,
26 5 cơ sở kinh doanh băng hình......
Hiện nay số lợng các sản phẩm văn hoá độc hại ở Hà Nội là rất lớn.
Chúng đợc bầy bán khắp nơi. Chúng ta có thể hiểu nhu cầu tò mò tìm hiểu
của tuổi trẻ về những gì cha biết. Nh vấn đề giới tính, tình dục là không phải
xấu. Xét từ khía cạnh giáo dục giới tính nó còn có tác động tích cực. Tuy
nhiên do không đợc hớng dẫn, không nhận thức đầy đủ dẫn đến những hành
vi sai sau khi đọc và xem những văn hoá phẩm độc hại.
11


Kết luận và khuyến nghị
1. Kết luận:
Nhu cầu giải trí đóng vai trò vô cung quan trọng trong đời sống của cá
nhân và toàn xã hội nói chung. Nó tạo sự cân bằng bởi những hoạt động lao
động sản xuất-chính trị-xã hội khác. Chính nhờ có nó mà xã hội luôn ổn định
và phát triển. Đối với thanh niên, những ngời đang phát triển và hoàn thiện
nhân cách của mình thì nhu cầu này càng quan trọng. So với trớc đây nhu
cầu giải trí của thanh niên Hà Nội đã có nhiều biến đổi sâu sắc cả về chất và
lợng. Điều đó diễn ra nh quy luật của thời gian và nh hệ quả của nền kinh tế
thị trờng và sự giao lu văn hoá bên ngoài. Đã xuất hiện trong nhu cầu giải trí
của thanh niên Hà Nội nhiều nét mới theo xu hớng gia tăng tính tập thể và
tính tự do của các hoạt động giải trí nh một chỉ báo về sự giải phóng con ngời và đề cao tính cá nhân trong xã hội Việt Nam hiện đại. Song song với nó
là xu hớng đan xen giữa nhu cầu giao tiếp trong đời sống tinh thần của thanh
niên. Những biến đổi ấy mang lại cho thanh niên Hà Nội một đời sống văn
hoá-tinh thần, phong phú hơn, đồng thời cũng đặt ra trớc xã hội đòi hỏi cao

hơn về sự quan tâm đáp ứng.
Thực tế sự đáp ứng đối với nhu cầu của thanh niên hiên nay còn hạn chế.
Do đó làm nảy sinh những loại hình giải trí tiêu cực, những tụ điểm giải trí
12


không lành mạnh. Đây là một thực tế đáng buồn bởi tầng lớp kế cận này
phải đợc tiếp thu những giá trị văn hoá cao cấp, những giá trị chuẩn mực
truyền thống của dân tộc.. Những chủ nhân tơng lai của đất nớc phải là ngời
phát triển toàn diện cả đức và tài.
2. Khuyến nghị:
Thực tế đang đòi hỏi sự quan tâm hơn nữa của toàn xã hội đối với nhu
cầu giải trí của thanh niên. Cần triển khai đầy đủ các biện pháp đa dạng, trên
nhiều lĩnh vực , từ biện pháp quản lý hành chính, xử lý dân sự và hình sự đến
các biện pháp giáo dục, tác động tới nhận thức, làm thay đổi dần quan niệm
xã hội đối với giải trí.
Đây là công việc khó khăn và phức tạp, đòi hỏi thời gian và sự đầu t
thoả đáng, không chỉ về kinh phí mà cả công sức và trí tuệ xã hội. Nó đồng
thời đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội, các cấp, các ngành và các đoàn thể
cũng nh từng gia đình và nhóm sở thích. Cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa các
chủ thể trên mới có thể đáp ứng đợc thoả đáng nhu cầu giải trí cho thanh
niên nói riêng và toàn xã hội nói chung.

13