Biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn Đạo đức ở trường tiểu học tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐOÀN THỊ CÚC

BIỆN PHÁP THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
TỰ CHỌN MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thái Nguyên – 2010
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐOÀN THỊ CÚC

BIỆN PHÁP THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
TỰ CHỌN MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Giáo dục học
Mã số:601401

Người hướng dẫn khoa học: TS Phùng Thị Hằng

Thái Nguyên – 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên




LỜI CẢM ƠN
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến
TS Phùng Thị Hằng – Người đã tận tình hướng dẫn tôi trong quá trình thực
hiện và đi đến hoàn thiện đề tài này.
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến tập thể giáo viên và học sinh các
trường tiểu học Đội Cấn – TP Thái Nguyên, trường tiểu học Nguyễn Viết
Xuân – TP Thái Nguyên, trường tiểu học Chiến Thắng – Đồng Hỷ - Thái
Nguyên, trường tiểu học Giang Tiên – Phú Lương – Thái Nguyên đã nhiệt
tình và tạo mọi điều kịên giúp đỡ tôi trong quá trình thực hịên đề tài này.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô giáo và
các bạn bè thân hữu đã nhiệt tình giúp đỡ, chỉ dẫn cho tôi trong quá trình học
tập và hoàn thiện đề tài này.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2010
Tác giả

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên




MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài…………………………………………………..…...…1
2. Mục đích nghiên cứu…………………………………………….…....….3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu……………………………..………..3
4. Giả thuyết khoa học…………………………………………..….……….3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………………….……….4
6. Phạm vi nghiên cứu……………………………………………..….…......4
7. Phương pháp nghiên cứu……………………………………….…………5
8. Những đóng góp mới và ý nghĩa của đề tài…………………….…………6
NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP
THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TỰ CHỌN
MÔN ĐẠO ĐỨC TRONG NHÀ TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1 Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề………………………………….….7
1.2 Cơ sở lý luận về biện pháp thực hiện chương trình
tự chọn môn đạo đức trong nhà trường tiểu học……………..………..……9
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản có liên quan đến đề tài………………...…..9
1.2.1.1 Khái niệm biện pháp.
1.2.1.2 Khái niệm chương trình, chương trình tự chọn……………………10
1.2.2 Một số vấn đề lý luận cơ bản về chương trình tự chọn
môn Đạo đức ở trường tiểu học………………………………………….11
1.2.2.1 Vị trí, mục tiêu, nhiệm vụ của môn Đạo đức ở trường tiểu học…..14
1.2.2.2 Khái quát về chương trình môn Đạo đức………………..…….…..18
1.2.2.3 Chương trình tự chọn môn Đạo đức ở trường tiểu học…….….…..20
1.2.3 Một số đặc điểm tâm lý của lứa tuổi của học sinh tiểu học……..…..23
Tiểu kết chương 1……………………………………………………..…..26

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG VỀ VIỆC THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
TỰ CHỌN MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
TỈNH THÁI NGUYÊN
2.1 Vài nét về các trường tiểu học được khảo sát…………………...…….7
2.2. Mục đích và nội dung khảo sát……………………………………...27
2.3. Kết quả khảo sát về việc thực hiện chương trình tự chọn
môn đạo đức tại một số trường tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên……....28
Tiểu Kết chương 2…………………………………………………….…67

CHƯƠNG 3
BIỆN PHÁP THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH TỰ CHỌN
MÔN ĐẠO ĐỨC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
3.1 Một số nguyên tắc và cơ sở pháp lý để xây dựng biện pháp…………68
3.2 Một số biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn Đạo đức
ở nhà trường tiểu học………………………………………………….…72
3.3 Khảo nghịêm ý kiến giáo viên về tính khả thi của các biện pháp
thực hiện chương trình tự chọn môn Đạo đức ở trường tiểu học…..……. 93
Tiểu kết chương 3………………………………………..………97
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……………….……………..……..………98
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………..…………..……….103
PHỤ LỤC …………………………………………………….....….……116

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên




MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Bước vào thế kỷ XXI, con người cùng với sự phát triển nhanh chóng
của khoa học tự nhiên, khoa học xã hội – nhân văn và sự phát triển về mọi
mặt trong xã hội ta nói chung, đòi hỏi ngành giáo dục phải tạo ra sự thích ứng
của con người với sự phát triển đó là vô cùng cần thiết, đó chính là sự thích
nghi của con người với môi trường xung quanh, là câu trả lời cho quan điểm
về việc học: Học để biết, học để làm việc, học để tự khẳng định mình, học để
cùng chung sống.
Bên cạnh đó, yêu cầu đặt ra đối với nền giáo dục nước ta là đào tạo
con người để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Làm sao phải chuẩn bị nhân lực phát triển tốt cả về đức lẫn tài để xây dựng
đất nước, phấn đấu đến năm 2020 nước ta có bản trở thành một nước công
nghiệp, vì thế đất nước ta rất cần những thế hệ có đủ tài và đức để hoàn thành
công cuộc đổi mới này.
Đạo đức là cái “gốc” của mỗi con người , vì vậy giáo dục đạo đức là
việc làm rất quan trọng và cần thiết trong việc hình thành nhân cách toàn
diện.” Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì
làm việc gì cũng khó “(Hồ Chí Minh).
Bởi vậy trong nhà trường song song với việc truyền thụ cho các em
học sinh hệ thống tri thức kỹ năng của nhân loại cần đặt vấn đề giáo dục đạo
đức lên hàng đầu. Giáo dục đạo đức cho con người là một việc làm vô cùng
quan trọng và cấp thiết. Giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ, đặc biệt đối với học
sinh tiểu học – bậc học đầu tiên cung cấp cho các em những tri thức kỹ năng
cơ bản và nền tảng để các em tiếp tục hoàn thiện và phát triển nhân cách ở
các bậc học tiếp theo.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên

1


Ở bậc tiểu học hành vi đạo đức của học sinh được hình thành qua con
đường cơ bản và quan trọng nhất đó là con đường dạy học các môn học trong
đó có môn Đạo đức. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục đạo đức cho
học sinh tiểu học giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Mục đích giáo dục của bậc
tiểu học là giúp cho các em có những hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực
hành vi đạo đức và pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ của
các em, từng bước hình thành kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản
thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đã học, kỹ năng lựa chọn
và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp chuẩn mực trong các tình huống từ
đơn giản đến phức tạp của đời sống hàng ngày, từng bước hình thành thái độ
tự trọng, tự tin, yêu thương và tôn trọng con người.
Với vai trò quan trọng như vậy, giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu
học giữ vị trí quan trọng hàng đầu. Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học
được thực hiện thông qua việc dạy học môn đạo đức từ lớp 1 cho tới lớp 5.
Với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học thì dạy đạo đức cho
các em không chỉ là thuyết giảng các bài học đạo đức ở trên lớp, Bộ Giáo dục
& Đào tạo dành thời lượng ba tiết trên năm để giáo viên tổ chức tiết học tự
chọn giúp học sinh có cơ hội được tiếp xúc với thực tiễn, đời sống xã hội để
các em củng cố lại những kiến thức đã học, thực hành những nội dung đó
trong thực tế cuộc sống một cách linh hoạt và sáng tạo, giúp các em tìm hiểu
thêm về nhà trường và địa phương mình, tạo điều kiện để học sinh hình
thành, củng cố ý thức, tình cảm, hành vi và thói quen hành vi.
Tuy nhiên việc dạy học chương trình tự chọn môn đạo đức trong các
trường tiểu học hiện nay chưa được thực hiên một cách nghiêm túc, quá trình
thực hiện chương trình còn gặp nhiều khó khăn và trở ngại. Điều này khiến
cho hiệu quả của việc thực hiện chương trình chưa cao, ảnh hưởng tới chất

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên



2


lượng học tập môn Đạo đức nói riêng và quá trình giáo dục đạo đức cho các
em học sinh tiểu học nói chung.
Chính vì những lý do trên, chúng tôi đã chọn vấn đề “biện pháp thực
hiện chương trình tự chọn môn Đạo đức ở trường tiểu học tỉnh Thái
Nguyên” . Nghiên cứu đề tài này chúng tôi mong muốn sẽ tìm hiểu được thực
trạng thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức ở các trường tiểu học tỉnh
Thái Nguyên, từ đó tìm ra những thuận lợi và khó khăn gặp phải trong việc
thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức ở trường tiểu học, dựa trên cơ sở
đó đề xuất một số biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn Đạo đức ở
nhà trường tiểu học để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh.
2. Mục đích nghiên cứu
Tên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về việc thực hiện chương
trình tự chọn môn đạo đức ở một số trường tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên,
đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn
đạo đức ở các trường tiểu học hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy học môn Đạo đức trong nhà trường tiểu học .
3.2 Đối tƣợng nghiên cứu:
Biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức trong nhà
trường tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Quá trình thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức ở các trường

tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên còn có những hạn chế nhất định. Nếu đề
xuất được những biện pháp phù hợp, có tính khoa học thì hiệu quả dạy học
môn học này sẽ được nâng cao.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên



3


5.Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài này tập trung giải quyết ba nhiệm vụ chính sau:
5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận để làm rõ những vấn đề có liên quan đến
việc thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức trong nhà trường tiểu học,
đặc biệt là những yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả thực hiện chương trình tự
chọn môn đạo đức.
5.2 Phát hiện và đánh giá thực trạng về việc thực hiện chương trình tự
chọn môn đạo đức ở một số trường tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên thông
qua việc điều tra, khảo sát các đối tượng là cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh
tiểu học.
5.3 Đề xuất một số biện pháp thực hiện chương trình tự chọn môn
đạo đức ở nhà trường tiểu học thuộc tỉnh Thái Nguyên, nhằm nâng cao hiệu
quả thực hiện chương trình tự chọn nói riêng và nâng cao chất lượng giáo dục
đạo đức cho học sinh nói chung.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1 Về nội dung nghiên cứu
Đề tài đi sâu khảo sát thực trạng về nhận thức và việc tổ chức thực
hiện chương trình tự chọn môn đạo đức trong nhà trường tiểu học thuộc
tỉnh Thái Nguyên, trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp nhằm tăng cường

hiệu quả của việc thực hiện chương trình tự chọn đối với môn học này
trong nhà trường.
6.2 Về khách thể điều tra.
Đề tài điều tra 300 học sinh tiểu học,120 cán bộ quản lý và các giáo
viên giảng dạy trong nhà trường tiểu học ( Trường tiểu học Đội Cấn- TP Thái
Nguyên, trường tiểu học Chiến Thắng - Đồng Hỷ - Thái Nguyên, trường tiểu
học Nguyễn Viết Xuân – TP Thái Nguyên, trường tiểu học Giang Tiên – Phú
Lương – Thái Nguyên )

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên



4


7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài chúng tôi sử dụng phối hợp các
phương pháp nghiên cứu sau:
7.1 Các phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết
Sử dụng các phưong pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hoá, hệ
thống hoá,các tài liệu lý luận có liên quan đến việc dạy học môn đạo đức
trong nhà trường tiểu học .
7.2 Các phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn


Phƣơng pháp quan sát:
Tiến hành quan sát một số giáo án và một số giờ dạy tự chọn môn

đạo đức của giáo viên các trường tiểu học tỉnh Thái Nguyên nhằm thu thập

thông tin cho đề tài.


Phƣơng pháp đàm thoại
Trực tiếp trao đổi đối với các cán bộ quản lý và giáo viên giảng dạy

trong nhà trường, trò chuyện với các em học sinh lớp 1,lớp 2, lớp 3 để tìm
hiểu về nhận thức, thực trạng thực hiện chương trình tự chọn môn đạo đức
trong nhà trường tiểu học.


Phƣơng pháp điều tra viết:
Điều tra giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh tiểu học để thu thập

những số liệu cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu.
* Soạn hai bộ phiếu khảo sát:
Mẫu 1: Dành cho đối tượng là giáo viên tiểu học.
Mẫu 2: Đối tượng khảo sát là học sinh các trường tiểu học.


Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia
Gặp các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, các giáo viên giảng dạy

có kinh nghiệm, các nhà quản lý xin ý kiến trao đổi về những vấn đề có liên
quan đến việc nghiên cứu và hoàn thành đề tài.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên

5


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....