Nghiên cứu phân lập và tuyển chọn vi sinh vật phân giải lân có hiệu quả cao trên đất thoái hóa nghèo chất dinh dưỡng ở Lục ngạn - Bắc Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
––––––––––––
––––––––––

Phạm Ngọc Tri

“Nghiên cứu phân lập và tuyển chọn vi sinh vật phân giải lân có hiệu lực
cao trên đất thoái hoá nghèo chất dinh dưỡng ở Lục Ngạn - Bắc Giang”

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM NGHIỆP

Thái Nguyên - 2010

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên




Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

Phạm Ngọc Tri

“Nghiên cứu phân lập và tuyển chọn vi sinh vật phân giải lân có hiệu lực
cao trên đất thoái hóa nghèo chất dinh dưỡng ở Lục Ngạn - Bắc Giang”

Chuyên Ngành: Lâm học
Mã số: 60.62.60

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Phạm Quang Thu

Thái Nguyên – 2010

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên




i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của riêng tôi, những số liệu
và kết quả trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chƣa hề đƣợc sử dụng
để bảo vệ ở một học vị nào.
Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã đƣợc cảm ơn. Các
thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.
TÁC GIẢ

Phạm Ngọc Tri

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


ii

LỜI CẢM ƠN
Đƣợc sự đồng ý của Ban Giám hiệu trƣờng Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, Khoa Sau Đại học, với sự giúp đỡ hƣớng dẫn của Tiến sĩ Phạm
Quang Thu, tôi đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu phân lập và tuyển chọn vi
sinh vật phân giải lân có hiệu lực cao trên đất thoái hoá nghèo chất dinh
dưỡng ở Lục Ngạn - Bắc Giang”.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ
của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Nhân dịp hoàn thành đề tài này
cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô giáo cùng các anh chị
trong phòng Thí nghiệm Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
Đặc biệt tôi xin trân trọng cảm ơn sự chỉ bảo giúp đỡ tận tình của thầy
giáo hƣớng dẫn PGS. TS. Phạm Quang Thu
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của gia đình,
bạn bè đã tạo các điều kiện về vật chất và tinh thần để tôi hoàn thành bản luận
văn này.
Xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, ngày 02 tháng 05 năm 2010
Học viên

Phạm Ngọc Tri

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC
Nội dung

Trang

TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ...........................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................... ix
CHƢƠNG 1: MỞ ĐẦU .................................................................................. 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................... 2
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.................................................................. 3
1.3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................. 3
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................... 3
CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................ 4
2.1. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nƣớc ......................................................... 4
2.2. Nghiên cứu tại Việt Nam ......................................................................... 6
2.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu ................................................................ 8
2.3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 9
2.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 10
CHƢƠNG 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ................................................................................................ 14
3.1. Đối tƣợng ................................................................................................. 14

3.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


iv
3.2.1. Phân lập và tuyển chọn chủng vi sinh vật phân giải lân khó tan có hiệu
lực cao và vi sinh vật đối kháng nấm gây bệnh cho Bạch đàn từ đất. ............ 14
3.2.2. Mô tả và giám định chủng vi sinh vật phân giải lân khó tan có hiệu lực
cao và vi sinh vật đối kháng nấm gây bệnh cho Bạch đàn. ............................ 14
3.2.3. Nghiên cứu khả năng tập hợp các chủng vi sinh vật trong chế phẩm
hỗn hợp ............................................................................................................ 14
3.2.4. Nghiên cứu ảnh hƣởng của các yếu tố dinh dƣỡng và môi trƣờng đến
quá trình nhân sinh khối vi sinh vật phân giải lân khó tan, vi sinh vật đối
kháng nấm gây bệnh cho Bạch đàn và xây dựng quy trình sản xuất chế phẩm
vi sinh vật phân giải lân. ................................................................................. 14
3.2.5. Đánh giá hiệu lực của chế phẩm đối với cây Bạch đàn ở giai đoạn
vƣờn ƣơm ......................................................................................................... 14
3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 15
3.3.1. Phƣơng pháp phân lập và tuyển chọn các chủng vi sinh vật phân giải
lân khó tan, vi sinh vật đối kháng nấm gây bệnh cho Bạch đàn ..................... 15
3.3.1.1. Phƣơng pháp phân lập ........................................................................ 15
3.3.1.2. Phƣơng pháp tuyển chọn các chủng phân giải lân có hiệu lực cao, vi
sinh vật đối kháng nấm gây bệnh Bạch đàn .................................................... 17
3.3.1.3. Phƣơng pháp xác định hàm lƣợng lân dễ tiêu do vi khuẩn phân giải 18
3.3.2. Phƣơng pháp mô tả đặc điểm và giám định các loài vi sinh vật ........... 18
3.3.2.1. Phƣơng pháp mô tả vi sinh vật ........................................................... 18
3.3.2.2. Phƣơng pháp giám định vi sinh vật.................................................... 18

3.3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu khả năng tập hợp các chủng vi sinh vật trong
chế phẩm hỗn hợp ........................................................................................... 19
3.3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của các yếu tố dinh dƣỡng và môi
trƣờng đến quá trình nhân sinh khối vi sinh vật phân giải lân khó tan, vi sinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


v

vật đối kháng nấm gây bệnh và xây dựng quy trình sản xuất chế phẩm vi sinh
vật phân giải lân .............................................................................................. 19
3.3.4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của môi trƣờng dinh dƣỡng đến
sinh trƣởng và phát triển của vi sinh vật ......................................................... 19
3.3.4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của thời gian nuôi cấy đến mật
độ tế bào vi sinh vật ........................................................................................ 21
3.3.4.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của tốc độ lắc đến mật độ tế bào
vi sinh vật ........................................................................................................ 21
3.3.4.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của độ pH môi trƣờng dinh
dƣỡng đến mật độ tế bào vi sinh vật ............................................................... 21
3.3.4.5. Phƣơng pháp nghiên cứu ảnh hƣởng của loại giá thể rắn (chất mang)
đến mật độ tế bào vi sinh vật ........................................................................... 22
3.3.5. Phƣơng pháp đánh giá hiệu lực của chế phẩm đối với bạch đàn ở giai
đoạn vƣờn ƣơm ............................................................................................... 23
CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ................................. 24
4.1. Kết quả về phân lập, tuyển chọn và định loại các chủng vi sinh vật phân
giải lân, vi sinh vật đối kháng nấm gây bệnh từ đất rừng nghèo kiệt ............. 24
4.1.1. Kết quả phân lập các chủng vi khuẩn phân giải lân .............................. 24

4.1.2. Kết quả tuyển chọn các chủng vi khuẩn có hiệu lực phân giải lân cao 26
4.1.3. Kết quả phân lập và tuyển chọn các chủng vi khuẩn đối kháng nấm gây
bệnh cây Bạch đàn........................................................................................... 28
4.1.4. Kết quả định loại các chủng vi sinh vật phân giải lân có hoạt tính cao và
các chủng vi sinh vật đối kháng với nấm gây bệnh bằng kỹ thuật phân tử .... 30
4.1.4.1. Kết quả tách chiết DNA và chạy phản ứng PCR ............................... 30
4.1.4.2. Kết quả xác định các chủng vi sinh vật.............................................. 31
4.2. Nghiên cứu khả năng tập hợp các chủng vi sinh vật để sản xuất chế phẩm
hỗn hợp ............................................................................................................ 36
4.2.1. Đánh giá mật độ tế bào của các chủng vi sinh vật phân giải lân và vi
sinh vật đối kháng nấm gây bệnh cho cây Bạch đàn sau khi hợp chủng ........ 36
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


vi

4.2.2. Nghiên cứu về hoạt tính sinh học của các chủng vi sinh vật khi phối
hợp chủng ........................................................................................................ 37
4.3. Nghiên cứu ảnh hƣởng của một số yếu tố dinh dƣỡng và môi trƣờng đến
quá trình nhân sinh khối của các chủng vi khuẩn phân giải lân khó tan ........ 39
4.3.1. Ảnh hƣởng của môi trƣờng dinh dƣỡng đến mật độ tế bào vi khuẩn ... 39
4.3.2. Ảnh hƣởng của thời gian nuôi cấy đến mật độ tế bào vi khuẩn ........... 41
4.3.3. Ảnh hƣởng của tốc độ lắc đến mật độ tế bào vi sinh vật ...................... 43
4.3.4. Ảnh hƣởng của độ pH môi trƣờng dinh dƣỡng đến mật độ tế bào
vi sinh vật ........................................................................................................ 45
4.3.5. Ảnh hƣởng của loại giá thể rắn (chất mang) đến mật độ tế bào ........... 47
4.4. Xây dựng quy trình công nghệ và sản xuất chế phẩm vi sinh hỗn hợp
dạng viên nén cho cây bạch đàn...................................................................... 50

4.4.1. Thành phần của chế phẩm vi sinh hỗn hợp ........................................... 50
4.4.2. Xây dựng quy trình công nghệ và sản xuất chế phẩm vi sinh hỗn hợp
dạng viên nén cho cây Bạch đàn ..................................................................... 50
4.4.3. Bảo quản chế phẩm ............................................................................... 52
4.5. Đánh giá hiệu lực của chế phẩm đối với sinh trƣởng của bạch đàn ở giai
đoạn vƣờn ƣơm ............................................................................................... 53
4.5.1. Thí nghiệm nhiễm chế phẩm với cây bạch đàn trắng Eucalyptus
camaldulensis .................................................................................................. 53
4.5.2. Thí nghiệm nhiễm chế phẩm với cây bạch đàn nâu Eucalyptus
urophylla ......................................................................................................... 56
CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................. 60
5.1. Kết luận ................................................................................................... 60
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 63
Tài liệu tiếng Việt............................................................................................ 63
Tài liệu tiếng Anh............................................................................................ 64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

CFU : Mật độ số khuẩn lạc
CT

: Công thức

Dpg

: Đƣờng kính vòng phân giải

DTB

: Đƣờng kính trung bình

PCR : Chạy phản ứng bằng kỹ thuật phân tử
PGL : Phân giải lân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

http//: www.lrc-tnu.edu.vn


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not

read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....