Nghiên cứu sử dụng bã dong riềng làm thức ăn bổ sung nuôi bò thịt tạ i huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ DUY

NGHIÊN CƢ́U SƢ̉ DỤNG BÃ DONG RIỀNG LÀM THƢ́C ĂN BỔ
SUNG NUÔI BÒ THỊT TẠI HUYỆN NGUYÊN BÌNH,
TỈNH CAO BẰNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên - Năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ii

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ DUY

NGHIÊN CƢ́U SƢ̉ DỤNG BÃ DONG RIỀNG LÀM THƢ́C ĂN BỔ
SUNG NUÔI BÒ THỊT TẠI HUYỆN NGUYÊN BÌNH,
TỈNH CAO BẰNG

Chuyên ngành :
Mã số:

CHĂN NUÔI
60 6240

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
1. TS. Trần Trang Nhung
2. PGS.TS. Hoàng Toàn Thắng

Thái Nguyên - Năm 2010
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




i
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, những số liệu đã được sử dụng trong bản luận
văn này là hoàn toàn trung thực và chưa hề sử dụng cho bảo vệ một học vị
nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã được cảm ơn. Các
thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn này đã được ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả

Lê Duy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ii

LỜI CẢM ƠN
Nhân dịp hoàn thành luận văn khoa học này, cho phép tôi được bày tỏ
lòng biết ơn và sự kính trọng sâu sắc tới:
Tập thể thầy cô giáo hướng dẫn: TS Trần Trang Nhung, PGS. TS
Hoàng Toàn Thắng đã đầu tư nhiều công sức và thời gian hướng dẫn tôi
trong quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn.
Đảng uỷ, Ban giám hiệu, Khoa sau Đại học, các thầy cô giáo khoa
Chăn nuôi - Thú y Trường ĐH Nông Lâm Thái Nguyên.
UBND huyện Nguyên Bình, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, T r ạ m
K N K L h u y ệ n , UBND và các hộ nông dân xã Thành Công huyện Nguyên
Bình đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ trong thời gian học tập và quá trình thực
hiện đề tài.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể gia đình và bè bạn gần xa
đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ về mọi mặt, khuyến khích, động
viên tôi hoàn thành luận văn khoa học này.
Thái Nguyên, ngày

tháng

năm 2010

Tác giả

Lê Duy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iii
MỤC LỤC

Trang
Lời cam đoan .................................................................................................. i
Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii
Mục lục ......................................................................................................... iii
Danh mục các từ viết tắt ................................................................................ vi
Danh mục các bảng ...................................................................................... vii
Danh mục hình ............................................................................................ viii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .............................................................. 1
2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI......................................................................... 2
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................... 3
1.1. Cơ sở khoa học ....................................................................................... 3
1.1.1. Đặc điểm tiêu hóa ở gia súc nhai lại .................................................... 3
1.1.1.1. Hệ vi sinh vật dạ cỏ .......................................................................... 5
1.1.1.2. Mối quan hệ của các vi sinh vật dạ cỏ ............................................... 8
1.1.1.3. Tiêu hóa thức ăn ở bò ...................................................................... 11
1.1.2. Cơ sở khoa học của sự sinh trƣởng ..................................................... 15
1.1.2.1. Khái niệm về quá trình sinh trƣởng và phát dục ............................... 15
1.1.2.2. Những qui luật chung của sinh trƣởng và phát dục .......................... 15
1.1.3. Tiềm năng và các phƣơng pháp chế biến phụ phẩm công nông nghiệp

làm thức ăn cho bò ....................................................................................... 21
1.1.3.1. Tiềm năng nguồn phụ phẩm côn nông nghiệp làm thức ăn cho bò ... 21
1.1.3.2. Các phƣơng pháp xử lý thức ăn thô cho gia súc nhai lại .................. 23
1.1.4. Cơ sở khoa học của việc sử dụng urease cho gia súc nhai lại .............. 28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv
1.1.4.1. Ảnh hƣởng của xử lý urease tới thành phần hóa học của thức ăn thô .... 29
1.1.4.2. Những nguyên tắc sử dụng urê ........................................................ 30
1.1.4.3. Hƣớng nghiên cứu sử dụng urê trong thức ăn của gia súc nhai lại ... 31
1.2. Tình hình nghiên cứu chế biến, sử dụng phụ phẩm công nông nghiệp làm
thức ăn cho bò .............................................................................................. 33
1.2.1. Tình hình nghiên cứu ở trong nƣớc ..................................................... 33
1.2.2. Tình hình nghiên cứu ở nƣớc ngoài .................................................... 37
Chƣơng 2. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 41
2.1. Đối tƣợng, địa điểm, thời gian nghiên cứu ............................................. 41
2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu ......................................................................... 41
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu........................................................................... 41
2.1.3. Thời gian nghiên cứu .......................................................................... 41
2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .................................................................. 41
2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................... 41
2.3.1. Phƣơng pháp điều tra đánh giá nguồn lƣ̣c tận thu bã dong riềng tại đị a
phƣơng ......................................................................................................... 41
2.3.2. Phƣơng pháp chế biến bã dong riềng .................................................. 42
2.3.2.1. Thử nghiệm chế biến bã dong riềng có bổ muối ăn và sung urê ....... 42
2.3.2.2. Phƣơng pháp chế biến bã dong riềng trong sản xuất qui mô hộ gia

đình .............................................................................................................. 42
2.3.3. Phƣơng pháp phân tích thành phần hóa học của các công thức chế biến
bã dong riềng................................................................................................ 43
2.3.4. Phƣơng pháp xác định tỷ lệ tiêu hóa thực invitro của mẫu và vật chất
khô của bã dong riềng trƣớc và sau khi chế biến .......................................... 44
2.3.5. Phƣơng pháp thí nghiệm xác định ảnh hƣởng của việc bổ sung bã dong
riềng sau chế biến tới tăng trọng của bò sinh trƣởng và bò vỗ béo ................ 48
2.3.5.1. Phƣơng pháp xác định trên bò sinh trƣởng ....................................... 48

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




v
2.3.5.2. Phƣơng pháp xác định trên bò vỗ béo .............................................. 49
2.3.6. Các chỉ tiêu theo dõi và cách xác định ................................................ 49
2.4. PHƢƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU ...................................................... 51
Chƣơng 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................. 52
3.1. KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TIỀM NĂNG NGUỒN BÃ DONG RIỀNG ĐỊ
Ở A
PHƢƠNG...................................................................................................................... 52
3.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM ............... 55
3.2.1. Thành phần hóa học của các công thức chế biến bã dong riềng .......... 55
3.2.2. Diễn biến pH của các công thức chế biến bã dong riềng theo thời gian ...... 56
3.2.3. Các chỉ số cảm quan của các công thức chế biến bã dong riềng .......... 59
3.2.4. Kết quả xác định tỷ lệ tiêu hóa bã dong riềng trƣớc và sau chế biến trong
thí nghiệm invitro ................................................................................................. 60
3.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRONG SẢN XUẤT ................................. 63
3.3.1. Chất lƣợng thức ăn bổ sung trong thời gian thí nghiệm ...................... 63

3.3.2. Khả năng thu nhận thức ăn bổ sung là bã dong riềng của bò thí nghiệm .... 64
3.3.3. Sinh trƣởng tích lũy của bò thí nghiệm ............................................... 67
3.3.4. Sinh trƣởng tuyệt đối và tƣơng đối của bò thí nghiệm ........................ 70
3.3.5. Kích thƣớc một số chiều chiều đo chính của bò thí nghiệm ................ 73
3.3.6. Một số chỉ số cấu tạo thể hình của bò thí nghiệm ............................... 76
3.3.7. Hiệu quả thức ăn và hiệu quả kinh tế của bò thí nghiệm ..................... 78
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ........................................................................ 81
1. KẾT LUẬN .............................................................................................. 81
2. TỒN TẠI VÀ ĐỀ NGHỊ .......................................................................... 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 83
Tài liệu tiếng việt ......................................................................................... 83
Tài liệu nƣớc ngoài....................................................................................... 87

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

%IVTD

: Invitro true nigention (Tỷ lệ tiêu hóa thực invitro)

ADF

: Acid Detergent Fibre (Xơ toan tính)

Ash

: Khoáng tổng số

CF

: Crude fibre (Xơ thô)

Cs

: Cộng sự

CK

: Cao khum

CP

: Crude protein (Protein thô)

CSCT

: Chỉ số cao thân

CSDT

: Chỉ số dài thân

CSKL

: Chỉ số khối lƣợng

CSTM

: Chỉ số tròn mình

CV

: Cao vây

DM

: Dry matter (Vật chất khô)

ĐC

: Đối chứng

DTC

: Dài thân chéo

NDF

: Neutral Detergent Fibre (Xơ trung tính)

TCVN

: Tiêu chuẩn Việt Nam

TN

: Thí nghiệm

VN

: Vòng ngực

VO

: Vòng ống

VSV

: Vi sinh vật

UBND

: Uỷ ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1.1: Thành phần hóa học và giá trị dinh dƣỡng của một số phụ phẩm ......23

Bảng 2.1: Sơ đồ các công thức chế biến bã dong riềng ................................. 42
Bảng 2.2: Sơ đồ bố trí thí nghiệm nuôi bò sinh trƣởng ................................. 48
Bảng 2.3: Sơ đồ bố trí thí nghiệm nuôi bò già .............................................. 49
Bảng 3.1: Tình hình sản xuất dong riềng qua những năm gần đây ................ 52
Bảng 3.2: Thành phần hóa học của của bã dong riềng
trƣớc và sau chế biến ............55
Bảng 3.3: Diễn biến pH của các công thức theo thời gian thí nghiệm ........... 57
Bảng 3.4: Các chỉ số cảm quan của các công th
ức sau 30 ngày thí nghiệm..........59
Bảng 3.5: Tỷ lệ tiêu hóa vật chất khô trong thí nghiệm invitro ..................... 61
Bảng 3.6: Chất lƣợng của bã dong riềng lên qua thời gi an sƣ̉ dụng .............. 63
Bảng 3.7: Khả năng thu nh ận thức ăn bổ sung là bã dong riềng của bò thí
nghiệm ......................................................................................................... 64
Bảng 3.8: Sinh trƣởng tích lũy của bê tơ lỡ trong TN1 ................................. 67
Bảng 3.9: Sinh trƣởng tích lũy của bò già trong TN2 ................................... 69
Bảng 3.10: Sinh trƣởng tuyệt đối , tƣơng đối của bê tơ lỡ ............................. 70
Bảng 3.11: Sinh trƣởng tuyệt đối , tƣơng đối của bò già thí nghiệm .............. 72
Bảng 3.12: Kích thƣớc một số chiều đo chính của bò thí nghiệm ................. 74
Bảng 3.13: Một số chỉ số cấu tạo thể hình của bò thí nghiệm. ...................... 76
Bảng 3.14: Tiêu tốn TABS, VCK, Pr/kg tăng trọng của bò thí nghi ệm......... 78
Bảng 3.15: Hiệu quả kinh tế hạch toán sơ bộ trong thí nghiệm ..................... 79

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang

Hình 3.1: Biểu đồ tình hình sản xuất cây dong riềng tại huyện Nguyên Bình
qua 4 năm ..................................................................................... 53
Hình 3.2: Biểu đồ sản lƣợng và lƣợng bã dong riềng tận thu tại huyện
Nguyên Bình qua 4 năm ............................................................... 54
Hình 3.3: Đồ thị diễn biến pH của các công thức ủ theo thời gian ................ 57
Hình 3.4: Biểu đồ tỷ lệ tiêu hóa VCK của các công thức .............................. 61
Hình 3.5: Biểu đồ khả năng thu nhận thức ăn bổ sung là bã dong riềng dạng
tƣơi của bò thí nghiệm .................................................................. 65
Hình 3.6: Biểu đồ khả năng thu nhận vật chất khô từ thức ăn bổ sung là bã
dong riềng của bò thí nghiệm ........................................................ 66
Hình 3.7: Đồ thị sinh trƣởng tích lũy của bò thí nghiệm ............................... 68
Hình 3.8: Biểu đồ sinh trƣởng tuyệt đối của bò thí nghiệm........................... 71
Hình 3.9: Biểu đồ sinh trƣởng tƣơng đối của bò thí nghiệm ......................... 71

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....