Nghiên cứu ảnh hưởng của bức xạ tia γ (Co 60 ) trên chè và đặc điểm nông sinh học của một số dòng chè đột biến mới được tuyển chọn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN CHÍ NGHĨA

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA BỨC XẠ
TIA γ (Co60) TRÊN CHÈ VÀ ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH
HỌC CỦA MỘT SỐ DÒNG CHÈ ĐỘT BIẾN MỚI
ĐƢỢC TUYỂN CHỌN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN CHÍ NGHĨA

NGHIÊN CỨU ẢNH HƢỞNG CỦA BỨC XẠ
TIA γ (Co60) TRÊN CHÈ VÀ ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH
HỌC CỦA MỘT SỐ DÒNG CHÈ ĐỘT BIẾN MỚI
ĐƢỢC TUYỂN CHỌN
Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT
Mã số: 60.62.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN VĂN TOÀN

THÁI NGUYÊN - 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng cho bảo vệ một học vị nào, mọi sự giúp
đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn
trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc./.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011
Tác giả luận văn

Phan Chí Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt 2 năm học tập, với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp
đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay luận văn của tôi đã
được hoàn thành.
Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn tới:
Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học, Khoa Nông học cùng toàn thể cán bộ,
giảng viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ, chỉ bảo tôi trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Với lòng biết ơn chân thành, tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới: TS. Nguyễn
Văn Toàn, Phó viện trưởng Viện KHKT NLN Miền núi phía Bắc, người đã tận
tình chỉ bảo động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn và viết
báo cáo.
Ban giám hiệu Trường Đại học Hùng Vương, Khoa Nông - Lâm -Ngư, cùng
các đồng nghiệp đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề
tài và viết luận văn.
Tôi vô cùng biết ơn sự động viên, giúp đỡ của gia đình và bạn bè trong suốt
thời gian học tập và thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011
Tác giả luận văn

Phan Chí Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iii

MỤC LỤC

Trang
1

PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1

1.2. Mục tiêu của đề tài

2

1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

2

PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

3

2.1. Đặc điểm sinh vật học của cây chè

3

2.1.1. Rễ chè

3

2.1.2. Thân, cành chè

3

2.1.3. Mầm chè

6

2.1.4. Búp chè

7

2.1.5. Lá chè

12

2.1.6. Hoa, quả và hạt chè

15

2.2. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè trên thế giới và ở Việt Nam

16

2.2.1. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè trên thế giới

16

2.2.2. Tình hình nghiên cứu chọn giống chè ở Việt Nam

17

2.3. Phương pháp đột biến và các khái niệm

19

2.3.1. Một số khái niệm

19

2.3.2. Nghiên cứu sử dụng phương pháp đột biến trong chọn tạo giống cây 20
trồng
PHẦN 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN 24
CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu

24

3.2. Phạm vi nghiên cứu

24

3.3. Nội dung nghiên cứu

25

3.4. Phương pháp nghiên cứu

25

PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

31

4.1. Ảnh hưởng của tác nhân đột biến bức xạ γ (Co60) trên chè

31

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv

4.1.1. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến quá trình mọc của 31
chè
4.1.2. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến sự biến dị một số đặc 38
trưng hình thái của chè
4.1.3. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến chiều cao của chè

45

4.1.4. Ảnh hưởng của liều lượng xử lý tia γ (Co60) đến kích thước và hình 47
thái lá chè
4.2. Đặc điểm nông sinh học của một số dòng chè đột biến mới được tuyển 50
chọn
4.2.1. Đặc điểm hình thái lá của các dòng chè đột biến mới được tuyển chọn

50

4.2.2. Đặc điểm sinh trưởng búp của các dòng chè đột biến mới được tuyển 51

chọn
4.2.3. Đặc điểm năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của các dòng 54
chè đột biến mới được tuyển chọn
4.2.4. Đánh giá chất lượng của các dòng chè đột biến mới được tuyển chọn

55

4.2.5. Đánh giá tính chống chịu sâu bệnh hại của các dòng chè đột biến mới 59
được tuyển chọn
4.2.6. Đánh giá tính đa hình di truyền của các dòng chè đột biến mới được 62
tuyển chọn
PHẦN 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

68

TÀI LIỆU THAM KHẢO

70

PHỤ LỤC

73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Tia γ (Co60)

: Tia gamma (nguồn đồng vị Coban 60)

CT

: Công thức

Kr

: Kilo rơngen

KT

: Kim Tuyên

PVT

: Phúc Vân Tiên

SCT

: Shan Chất Tiền

TD

: Trung Du

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Kim Tuyên
Bảng 4.2: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Phúc Vân Tiên
Bảng 4.3: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Shan Chất Tiền
Bảng 4.4: Quá trình mọc của các công thức thí nghiệm giống Trung Du
Bảng 4.5: Một số biến dị điển hình của giống chè Kim Tuyên khi sử dụng tác nhân
tia γ (Co60)
Bảng 4.6: Một số biến dị điển hình của giống chè Phúc Vân Tiên khi sử dụng tác
nhân tia γ (Co60)
Bảng 4.7: Một số biến dị điển hình của giống chè Shan Chất Tiền khi sử dụng tác
nhân tia γ (Co60)
Bảng 4.8: Một số biến dị điển hình của giống chè Trung Du khi sử dụng tác nhân
tia γ (Co60)
Bảng 4.9: Biến động chiều cao của các giống chè sau khi sử dụng tác nhân đột biến
γ (Co60)
Bảng 4.10: Biến động kích thước và hình thái lá của các giống chè khi sử dụng tác
nhân đột biến γ (Co60)
Bảng 4.11: Đặc điểm hình thái lá của các dòng chè thí nghiệm
Bảng 4.12: Thời gian hoàn thành đợt búp đầu tiên (vụ xuân/2011)
Bảng 4.13: Tốc độ sinh trưởng búp chè vụ xuân các dòng đột biến
Bảng 4.14: Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của các dòng đột biến
Bảng 4.15: Thành phần sinh hoá chủ yếu của các dòng chè đột biến trong búp chè 1
tôm 2 lá non
Bảng 4.16: Kết quả thử nếm cảm quan các dòng đột biến

Bảng 4.17: Diễn biến mật độ bọ cánh tơ của các dòng đột biến
Bảng 4.18: Diễn biến mật độ nhện đỏ của các dòng đột biến
Bảng 4.19: Diễn biến mật độ rầy xanh của các dòng đột biến
Bảng 4.20: Hệ số tương đồng di truyền của các dòng đột biến

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Tỷ lệ mọc của các công thức thí nghiệm sau 5 tháng theo dõi
Hình 4.2: Phương trình tương quan giữa liều lượng xử l‎ý tia γ (Co60) và tỷ lệ mọc
của các giống chè
Hình 4.3: Phương trình tương quan giữa liều lượng xử l‎ý tia γ (Co60) và tần số đột
biến của các giống chè
Hình 4.4: Chiều cao trung bình của các giống chè sau khi sử dụng tác nhân đột
biến γ (Co60)
Hình 4.5: Biểu đồ tốc độ tăng trưởng búp chè trong vụ xuân
Hình 4.6: Sơ đồ hình cây về mối quan hệ di truyền giữa các dòng chè

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




8

PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Chè là thức uồng có giá trị, tác dụng lâu dài và là đồ uống phổ biến nhất trên
thế giới. Việt Nam là một trong những nước có điều kiện tự nhiên thích hợp cho sự
sinh trưởng phát triển của cây chè. Tuy nhiên hiện nay, năng suất và chất lượng chè
của Việt Nam chưa cao, giá chè xuất khẩu của chúng ta chưa cao, chỉ bằng 70% giá
chè bình quân thế giới. Chính vì vậy mà thu nhập của người làm chè cũng rất thấp.
Mục tiêu trong những năm tới, ngành chè Việt Nam phải đạt giá xuất khẩu tương
đương với thế giới. Để làm được điều này, thì việc chọn tạo ra những giống chè mới
có năng suất, chất lượng cao chuyển giao cho sản xuất đóng vai trò quan trọng hàng
đầu.
Hiện nay, công tác chọn tạo giống chè ở Việt Nam sử dụng nhiều phương
pháp khác nhau như chọn lọc cá thể trực tiếp trên nguồn vật liệu có sẵn trong tự
nhiên, chọn giống bằng phương pháp lai hữu tính hay phương pháp đột biến...
Trong các phương pháp chọn tạo giống nói trên, phương pháp gây đột biến có thể
tạo ra sự thay đổi một hay nhiều tính trạng của cây trồng mà đôi khi bằng các con
đường chọn tạo giống khác không thể làm được. Trong công tác chọn tạo giống cây
trồng bằng phương pháp đột biến, các nguyên tố tạo nguồn bức xạ có vai trò quan
trọng tạo ra các biến dị khi xử l‎ý trên cây trồng, làm cơ sở cho các nhà khoa học
chọn tạo ra giống mới. Chính vì vậy, ngày 02 tháng 06 năm 2010, Thủ tướng Chính
phủ đã có Quyết định số 755/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Quy hoạch chi tiết phát
triển, ứng dụng bức xạ trong nông nghiệp đến năm 2020. Một trong những mục tiêu
cụ thể của quyết định là chọn tạo và đưa ra 1 - 2 giống cây trồng một năm, chiếm ít
nhất 40% tổng số giống cây trồng và vi sinh vật mới.
Trong những năm vừa qua, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm miền núi phía
Bắc đã tiến hành công tác chọn tạo giống chè bằng phương pháp đột biến thực
nghiệm và đã tạo ra một số cá thể, dòng chè có nhiều đặc tính qu‎ý như: hàm lượng
axít amin cao, hàm lượng tanin thấp cho chế biến chè xanh, hàm lượng chất thơm
cao, tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....