Xác định một số đặc điểm sinh học và các b ệnh thường gặp của nhím bờm nuôi nhốt trong nông hộ tại tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LƢƠNG THỊ LAN

XÁC ĐỊNH MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC
VÀ CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP CỦA NHÍM BỜM NUÔI
NHỐT TRONG NÔNG HỘ TẠI TỈNH BẮC KẠN
Chuyên ngành: CHĂN NUÔI
Mã số: 60 62 40

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. DƢƠNG MẠNH HÙNG

THÁI NGUYÊN NĂM 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung
thực, khách quan và chưa có ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn Thạc Sĩ Khoa
học nông nghiệp, tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của Nhà trường và địa
phương. Nhân dịp hoàn thành luận văn này tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn và
sự kính trọng sâu sắc nhất tới:
Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Khoa Sau Đại học và
các thầy cô giáo Khoa Chăn nuôi - Thú y Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của thầy giáo hướng
dẫn: TS. Dƣơng Mạnh Hùng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình
triển khai các nội dung nghiên cứu cũng như đã góp nhiều ý kiến quý báu cho việc
hoàn thành luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Chi cục Thú y tỉnh Bắc Kạn, ông
Võ Văn Sự Bộ môn đa dạng sinh học và Động vật quý hiếm Viện chăn nuôi và các
bà con nông dân nuôi Nhím trong tỉnh đã tạo điều kiện, giúp đỡ về thời gian, cơ sở
vật chất, nhân lực giúp tôi hoàn thành luận văn.
Nhân dịp này tôi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới toàn thể
gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và sự giúp đỡ vô
hạn về mọi mặt, động viên, khuyến khích tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng gửi tới các thầy cô giáo, các quý vị trong Hội đồng chấm
luận văn lời cảm ơn chân thành và lời chúc tốt đẹp nhất.
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2011
Học viên

Lƣơng Thị Lan

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

iii

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề .................................................................................................................................. 1
2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................................................. 1
2.1. Xác định được một số đặc điểm sinh học cơ bản của nhím bờm như quá
trình sinh trưởng phát triển, sinh lý sinh dục, sinh sản, khả năng cho thịt và
chất lượng thịt. ............................................................................................................................. 1
2.2. Xác định được một số bệnh thường gặp và biện pháp phòng trị .......................... 2
2.3. Đưa ra một số biện pháp kỹ thuật nâng cao hiệu quả nuôi nhí m bờm trong nông hộ2
3. Ý nghĩa khoa học và ứng dụng của đề tài ...................................................................... 2
3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................................. 2
3.2. Ý nghĩa thực tiễn .................................................................................................................. 2
CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................................. 3
1.1. Vị trí phân loại của nhím bờm trong hệ thống phân loại động vật .................. 3
1.2. Nhƣ̃ng hiểu biết về nhí m ................................................................................................... 6
1.2.1. Nhím bờm Nam Phi ......................................................................................................... 6
1.2.2. Nhím Bắc Mỹ...................................................................................................................... 7
1.2.3. Nhóm nhím Việt Nam ...................................................................................................... 9
1.2.4. Một số bài thuốc từ con nhí m ....................................................................................... 9
1.3. Cơ sở khoa học của sự sinh trƣởng phát dục.......................................................... 13
1.3.1. Cơ sở di truyền học của sự sinh trưởng .................................................................. 13
1.3.2. Sự sinh trưởng và các chỉ tiêu đánh giá sức sinh trưởng .................................. 13
1.3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh trưởng ....................................................... 14
1.4. Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu các tính trạng ............................................. 17
1.5. Đặc điểm sinh sản .............................................................................................................. 20

1.6. Cơ sở nghiên cƣ́u các tí nh trạng ngoại hì nh ở động vật ..................................... 20
1.6.1. Màu sắc lông, da ............................................................................................................. 20
1.6.2. Ngoại hình ......................................................................................................................... 21
1.7. Cơ sở nghiên cƣ́u tập tí nh của động vật ................................................................... 21
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv
1.7.1. Tập tí nh của động vật .................................................................................................... 21
1.7.2. Cơ sở di truyền tập tí nh ở động vật ........................................................................... 22
1.8. Cơ sở nghiên cƣ́u đề kháng của động vật ................................................................. 22
1.9. Cơ sở nghiên cƣ́u các tí nh trạng sinh trƣởng. ........................................................ 23
1.9.1. Tốc độ sinh trưởng ......................................................................................................... 23
1.9.2. Khối lượng cơ thể............................................................................................................ 24
1.9.3. Tốc độ mọc lông .............................................................................................................. 24
1.9.4. Kích thước các chiều đo của cơ thể .......................................................................... 24
1.10. Cơ sở xác đị nh tí nh trạng của động vật .................................................................. 25
1.10.1. Tuổi đẻ lứa đầu ............................................................................................................. 25
1.10.2. Số con đẻ ra - tỷ lệ đẻ ................................................................................................... 25
1.10.3. Khối lượng con .............................................................................................................. 26
1.11. Tình hình nghiên cứu nhím bờm ở trong và ngoài nƣớc ................................. 26
1.11.1. Tình hình nghiên cứu nhí m ở trong nước ........................................................... 26
1.11.2. Tình hình nghiên cứu nhím ở nước ngoài........................................................... 27
CHƢƠNG 2 : ĐỊA ĐIỂM , ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................................................ 28
2.1. ĐỊA ĐIỂM VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ....................................................... 28
2.1.1. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................................................... 28
2.1.2. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................................... 28

2.2. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU......................................................................................... 28
2.3. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................. 28
2.3.1. Nội dung nghiên cứu ..................................................................................................... 28
2.3.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu và phƣơng pháp xác định các chỉ tiêu ................... 28
2.3.3. Phương pháp sử lý số liệu và tính toán ................................................................... 32
CHƢƠNG 3 : KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................... 34
3.1. Đặc điểm ngoại hì nh của nhím bờm........................................................................... 34
3.1.1. Hình dáng cơ thể của nhím bờm ............................................................................... 34
3.1.2. Màu sắc lông, da của nhí m bờm ................................................................................ 34
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




v
3.2. Khả năng sử dụng thức ăn và các loại thức ăn đƣợc sử dụng
nuôi nhím bờm. ..................................................................................................................... 36
3.2.1. Khả năng sử dụng các loại thức ăn của nhím bờm............................................. 36
3.2.2. Các loại thức ăn trong khẩu phần ăn 1 ngày đêm của nhím bờm .................. 37
3.3. Theo dõi các chỉ tiêu sinh trƣởng của nhí m bờm .................................................. 38
3.3.1. Sinh trưởng tích lũy của nhím bờm .......................................................................... 38
3.3.2. Sinh trưởng tuyệt đối của nhím bờm ........................................................................ 40
3.3.3. Sinh trưởng tương đối của nhím bờm...................................................................... 42
3.4.1. Sinh lý sinh dục của nhím bờm .................................................................................. 45
3.4.3. Những biểu hiện động dục của nhí m bờm ............................................................. 48
3.5. Theo dõi một số tập tính của nhím bờm ................................................................... 49
3.5.1. Tập tính tự vệ và tính nết của nhím bờm ................................................................ 49
3.5.2. Tập tính ăn ngủ của nhím bờm .................................................................................. 49
3.5.3. Tập tính giao phối của nhím bờm ............................................................................. 50
3.5.4. Tập tính đẻ con của nhím bờm ................................................................................... 51

3.6. Khả năng cho thị t của nhí m bờm ................................................................................ 52
3.7. Thành phần hóa học của thịt nhím bờm .................................................................. 52
3.8. Các bệnh thƣờng gặp của nhím bờm ......................................................................... 54
3.9. Sơ bộ hạch toán hiệu quả nuôi nhím bờm ............................................................... 57
3.10. Đề xuất m ột số giải pháp k ỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả nuôi nhí m
bờm ................................................................................................................................................. 58
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ..................................................................................................... 59
1. Kết luận .................................................................................................................................... 59
2. Đề nghị ...................................................................................................................................... 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 61

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Cs

Cộng sự

Tr

Trang

n

Số con

STT

Số thứ tự

Đvt

Đơn vị tính

h

Giờ

g

Gam

Kg

Kilogam

đ

Đồng

%

Phần trăm

kl

khối lượng

a.a

axit amin

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.12. Kết quả mổ khảo sát thịt nhí m bờm ........................................................................... 52
Bảng 3.13. Kết quả phân tích thành phần hoá học của thịt nhím bờm ...................................... 53
Bảng 3.14. Kết quả phân tích thành phần axit amin thịt nhím bờm .......................................... 53
Bảng 3.15. Kết quả theo dõi các bệnh thư ờ

ng gặp của nhí m bờm ...................................... 54

Bảng 3.16. Phác đồ điều trị một số bệnh thư ờ

ng gặp của nhí m bờm ................................. 55

Bảng 3.17. Chi phí thức ăn để sản xuất ra 1kg nhím bờm .......................................................... 57
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................................................................. 59
1. Kết luận ........................................................................................................................................ 59
2. Đề nghị ......................................................................................................................................... 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................................. 61

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




viii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Biểu đồ sinh trưởng tích luỹ của nhím bờm qua các giai đoạn tuổi ............ 40
Hình 3.2. Biểu đồ sinh trưởng tuyệt đối của nhím bờm .................................................... 42
Hình 3.3. Biểu đồ sinh trưởng tương đối của nhím bờm .................................................. 44
Hình 3.4. Biểu đồ thời gian đẻ con của nhím bờm ............................................................. 51

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




1

MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Hòa cùng với sự phát triển của nền kinh tế các nước trên thế giới và trong khu
vực, nền kinh tế nước ta cũng có những bước phát triển

, nhu cầu của người tiêu

dùng về thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao ngày c àng được người tiêu dùng quan

tâm. Cùng với nghề nuôi gấu lấy mật , nuôi hươu lấy nhung , nuôi ong lấy mật thì
nghề nuôi n hím đang phát triển rầm rộ

trong vài năm gần đây và hiện đang trở

thành nghề chăn nuôi có giá trị thu nhập cao.
Nhím bờm là loại động vật hoang dã quý hiếm sống trong rừng núi ở nhiều địa
phương của nước ta và các nước trên thế giới . Đây là loài động vật đặc sản quý
hiếm: Thịt có mù i thơm đặc biệt , tỷ lệ đạm cao, rất bổ phù hợp với thị hiếu của
nhiều người tiêu dùng được bán trên thị trường với giá cao. Nhím bờm có tầm vóc
cơ thể khá lớn, chịu được kham khổ, dễ nuôi, chống chị u bệnh tật tốt, nguồn thức ăn
đa dạng phong phú , phù hợp với điều kiện kinh tế , khí hậu tập quán chăm sóc của
nhân dân ở nhiều đị a phương . Trong một số năm gần đây , nhím cũng đang bị săn
lùng ráo riết đẩy nhím vào nguy cơ diệt vong . Một số nơi đã bắt đầu thuần hóa và
nuôi nhím, nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày một tăng .
Tuy nhiên , đến nay có rất ít công trình nghiên cứu khoa học nào đi sâu nghiên
cứu về giống nhím bờm. Do vậy những nghiên cứu góp phần xác đị nh về các đặc
điểm sinh trưởng, phát triển, sinh lý sinh dục , sinh sản và các bệnh thường gặp của
nhím bờm là cần thiết . Các nghiên cứu này nhằm cung cấp những thông tin về
giống nhí m bờm cho các nhà chăn nuôi để có cơ sở so sánh với các giống nhí m
khác. Từ đó góp phần đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nâng cao hiệu quả
kinh tế trong chăn nuôi động vật hoang dã . Trước thực tiễn đó chúng tôi tiến hành
đề tài: “Xác định một số đặc điểm sinh học và các b ệnh thường gặp của nhím
bờm nuôi nhốt trong nông hộ tại tỉnh Bắc Kạn.
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Xác định được một số đặc điểm sinh học cơ bản của nhím bờm như quá
trình sinh trưởng phát triển, sinh lý sinh dục, sinh sản, khả năng cho thịt và
chất lượng thịt.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....