Sáng kiến kinh nghiệm Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh

Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
PhÇn thø nhÊt: MỞ ĐẦU
I/ BỐI CẢNH CỦA SÁNG KIẾN:
Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc đã từng dạy: "Vì lợi
ích 10 năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người"; "Có tài mà không có
đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó ”. Đối
với ngành giáo dục Người căn dặn: "Dạy cũng như học, phải chú trọng cả tài
lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái gốc quan trọng”. Trong công
cuộc đổi mới hiện nay khi yếu tố con người được đặc biệt coi trọng, thì tiềm
năng trí tuệ cùng với sức mạnh tinh thần và đạo đức của con người càng được đề
cao và phát huy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực xã hội. Việc nâng cao chất lượng
và hiệu quả giáo dục toàn diện cho học sinh là yêu cầu thường xuyên của công
tác giáo dục.
Giáo dục Tiểu học là vấn đề chính trị - xã hội quan trọng, có giá trị cơ bản
và lâu dài, có tính quyết định đối với cuộc đời cá nhân mỗi người. Vì vậy, người
giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng. Lao động
của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là lao động sáng tạo không ngừng,
sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: sáng tạo trong soạn giảng, trong tổ chức
các hoạt động học tập, vui chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt là trong các
biện pháp giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy chỉ
có những giáo viên thực sự tâm huyết với nghề, thực sự thương yêu học sinh của
mình thì mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ. Giáo viên chủ nhiệm ở bậc Tiểu
học có vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở
ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ sở. Vai trò
của giáo viên tiểu học đã được xác định trong “Mục tiêu đào tạo giáo dục tiểu
học” là: “ Lực lượng giáo dục chính, giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động
giáo dục”.
II/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học dạy được tất cả các lớp (từ lớp 1 đến
lớp 5) nhưng trong thực tế, không phải giáo viên nào cũng theo học sinh của
mình từ lớp này lên lớp khác. Vì vậy, mỗi năm lên lớp, các em lại được học với
một thầy giáo hoặc một cô giáo khác nhau. Nếu giáo viên lớp dưới làm tốt công
tác chủ nhiệm, xây dựng tốt nề nếp lớp học, rèn luyện cho học sinh phương
pháp tự học và nhiều kĩ năng sống cơ bản khác; nhưng lên lớp trên, giáo viên
1


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
chủ nhiệm lớp không duy trì, không phát huy thì nề nếp lớp học và chất lượng
học tập của học sinh sẽ ra sao? Do vậy, công tác chủ nhiệm lớp phải được thực
hiện đồng bộ từ lớp 1 đến lớp 5. Nề nếp lớp học, phương pháp học tập, đạo đức,
nhân cách và các kĩ năng sống của học sinh phải được giáo viên chủ nhiệm chú
trọng và rèn ngay từ lớp 1 và được duy trì, phát huy xuyên suốt ở các lớp trên.
Thực tế, đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối
năm, chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn so
với các lớp khác; sĩ số của lớp này duy trì 100% nhưng ở những lớp khác lại có
tới 2, 3 học sinh bỏ học, thậm chí có em đang ở nhà nhưng vẫn không thể vận
động đi học trở lại được. Tất cả những điểm khác biệt đó đều do giáo viên chủ
nhiệm lớp tạo ra. Giáo viên chủ nhiệm nào có tinh thần trách nhiệm cao, tận tâm
với học sinh của mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để thu hút học
sinh đến lớp, làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và luôn cảm
thấy “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
Trong thời gian 17 năm giảng daỵ là 17 năm tôi làm công tác chủ nhiệm
lớp. Nhiều năm làm công tác Đội TNTP và được đào tạo qua Giáo dục quản lí
nên ít nhiều tôi đã tích lũy được kinh nghiệm trong công tác quản lý, giáo dục

đạo đức cho HS. Kết quả lớp tôi chủ nhiệm luôn duy trì sĩ số 100%, chất lượng
học tập cũng như hạnh kiểm của học sinh luôn dẫn đầu trong khối và trong toàn
trường. Đó là lí do tôi chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm ““Vai trò của giáo
viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh”.
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu quá trình chủ nhiệm lớp.
- Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 4A tại trường tôi công tác.
IV. Mục đích nghiên cứu
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng vai trò của giáo viên chủ nhiệm
lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh để đề ra những giải pháp hợp lý
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh và góp phần hoàn thiện
nhân cách học sinh ở trường Tiểu học
- Nghiên cứu lý luận về các giáo viên chủ nhiệm lớp đã thể hiện vai trò của
mình như thế nào trong công tác giáo dục đạo đức học sinh và đã đạt kết quả
như thế nào?

2


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
- Đề ra những giải pháp hiệu quả và cụ thể việc áp dụng nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục đạo đức học sinh trong trường Tiểu học .
- Tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiệm từ việc trải nghiệm thực tế.
PhÇn thø hai: NỘI DUNG
I/ Thực trạng:
* Thực trạng chung:
- Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, các em đã có nhiều thay đổi về nhận thức,
về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Các em rất dễ bị lôi kéo,

dụ dỗ, bị xâm hại,…Nhưng các em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để tự
bảo vệ mình. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng
sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống.
- Một số giáo viên mới ra trường, khi xử lí các tình huống sư phạm còn
lúng túng, bối rối nên thường xuyên phải kéo dài buổi học so với qui định, gây
căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh và làm một số phụ huynh bực bội vì phải chờ
đợi lâu khi đi đón con em mình tan học.
- Một vài giáo viên dù đã dạy lâu năm nhưng vẫn chưa làm tốt công tác chủ
nhiệm lớp, thường hay than phiền về học sinh, về phụ huynh mà chưa tìm được
biện pháp giáo dục học sinh nên nề nếp lớp học và chất lượng học tập của học
sinh chưa cao, làm ảnh hưởng đến chất lượng chung của toàn trường.
* Thực trạng cụ thể lớp tôi phụ trách:
Năm học 2013 – 2014, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 4A, nhìn chung
học sinh lớp tôi khá đồng đều về nhận thức. Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp,
bên cạnh những mặt thuận lợi thì tôi còn có những khó khăn.
1. Thuận lợi:
- Bản thân tôi đã chủ nhiệm lớp 4; 5 nhiều năm nên việc nắm bắt tâm sinh
lí của học sinh lứa tuổi này rất thuận lợi.
- Đa số học sinh ngoan, lễ phép, có ý thức học tập và rèn luyện đạo đức tốt.
- Học sinh trong lớp có ý thức xây dựng tập thể lớp .
- Học sinh cùng độ tuổi, chủ yếu tập trung ở địa bàn Phường nên việc quản
lí học sinh thuận lợi.
- Giữa giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh học sinh và Ban giám hiệu luôn
phối hợp chặt chẽ trong công tác giáo dục toàn diện cho học sinh.
- Cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học trên lớp đầy đủ.
3


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
2. Khó khăn:
- Ở lớp tôi chủ nhiệm có các em học sinh nam hay quậy phá, gây ồn ào,
mất trật tự trong giờ học nhưng lại học rất yếu; nhiều em có hoàn cảnh khó khăn
nên không có góc học tập ở nhà, đến lớp thì thường xuyên quên vở, quên bút,…
Bao nhiêu chuyện rắc rối, bao nhiêu tình huống khó xử trong quá trình làm công
tác chủ nhiệm.
- Có một số em hiếu động, ý thức kỉ luật chưa cao, còn mải chơi, trong lớp
thiếu tập trung nghe giảng, việc học bài ở nhà chưa tốt.
- Một số học sinh học tốt nhưng còn nghịch trong giờ học.
- Phòng học chưa đủ cho mỗi lớp một phòng nên việc di chuyển phòng có
ảnh hưởng đến việc học tập cũng như nề nếp của học sinh.
3. Nguyên nhân:
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng như đã nói ở trên, sau đây là
những nguyên nhân chủ yếu:
- Một số phụ huynh có phương pháp giáo dục con chưa đúng nên học sinh
vẫn dựa dẫm và ỷ lại.
- Một số học sinh luôn cho mình là giỏi nên hay hành động tự do trong lớp.
- Giáo viên chủ nhiệm vẫn nặng về giáo dục trí dục chưa quan tâm và dành
thời gian thích đáng cho việc giáo dục đức dục ở mỗi tiết học cũng như các hoạt
động diễn ra ở lớp, ở trường.
- Cơ sở vật chất của trường còn thiếu.
II. Nội dung sáng kiến.
* Các biện pháp đã tiến hành, bản chất của những giải pháp mới:
1. Xây dựng chương trình kế hoạch chủ nhiệm lớp
Kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp là điều kiện tất yếu để tổ chức thành công
quá trình giáo dục học sinh. Hiệu quả giáo dục học sinh của lớp phụ thuộc phần
lớn vào tính khoa học của bản kế hoạch. Do vậy tôi đã xây dựng chương trình
kế hoạch chủ nhiệm một cách chi tiết, cụ thể như sau:
- Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp 4A tôi đã dựa trên kế hoạch chung của

nhà trường và kế hoach công tác của Liên đội trong năm học 2013 - 2014. Mặt
khác tôi đã tìm hiểu đặc điểm tình hình của lớp, những thuận lợi, khó khăn về
các mặt đạo đức, văn hoá, văn nghệ, thể thao đồng thời tôi cũng cần tìm hiểu
thêm đặc điểm gia đình và nhân dân địa phương.
- Kế hoach chủ nhiệm có những nội dung chính sau:
4


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
+ Điều tra cơ bản học sinh theo cá thông tin trong bảng mẫu của Sở và Phòng
giáo dục. (Theo mẫu trang 6)

LÍ LỊCH HỌC SINH
Họ và tên:………………………………Ngày, tháng, năm sinh:………………...
Quê quán:
………………………………………………………………………….
Nơi sinh:…………………………………………………………………………..
Chỗ ở hiện tại: …………………………………………………………………..
Số điện thoại gia đình:…………………………….
Số điện thoại cá nhân:……………………………..
Hoàn cảnh gia đình:
Khó khăn:
Bình thường:
Khá:
Số thành viên trong gia đình (ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em):
Công việc thường ngày ở gia đình:……………………………………………..
Xếp loại học lực năm học trước(giỏi, khá, trung bình, yếu):…………………….
Những môn học sở trường:………………………………………………..........

Sở trường (năng khiếu)………………………………………………………….
Chức vụ năm lớp năm học trước:…………………………………………………
Họ và tên cha:………………………… Chữ kí (tên):……………………….......
Nghề nghiệp:……………………………………………………….......................
Họ và tên mẹ:…………………………..Chữ kí (tên):……………………………
Nghề nghiệp:……………………………………..................................................
+ Lập kể hoạch chủ nhiệm gồm các mục sau đây: Đặc điểm tình hình của
lớp; nội dung hoạt động và các chỉ tiêu phấn đấu; các biện pháp thực hiện; lập
kế hoạch hàng tháng, hàng tuận; phần theo dõi cá nhân học sinh.
2. Tiến hành công tác chủ nhiệm lớp
2.1. Tìm hiểu và phân loại học sinh:
- Dựa vào kế hoạch chủ nhiệm tôi đã điều tra cơ bản học sinh ngay từ đầu
năm bằng nhiều hình thức: nghiên cứu lý lịch của học sinh để biết hoàn cảnh gia
đình, nghề nghiệp của bố mẹ, thu nhập của gia đình, xem xét học bạ của học
sinh dựa vào kết quả học tập và rèn luyện ở sổ điểm của năm học trước, tìm hiểu
giáo viên chủ nhiệm lớp cũ để hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý và năng lực của
từng học sinh nhất là những học sinh có cá tính đặc biệt. Mặt khác tôi đã trao
5


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
đổi trực tiếp với một số học sinh để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, sở thích,
thái độ trong quan hệ ở tập thể lớp. Việc tìm hiểu học sinh là một việc làm
thường xuyên liên tục vừa có tính cấp bách trong những khoảng thời gian nhất
định, vừa cần thực hiện theo từng giai đoạn sau:
+ Giai đoạn 1: Tôi đã tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh trong
lớp nói chung và cá nhân từng học sinh.
+ Giai đoạn 2: Tôi đã theo dõi và thực hiện kiểm tra tính đúng đắn của sự

phân loại đối tượng giáo dục ở giai đoạn 1, trường hợp chưa chính xác tôi đã
điều chỉnh
chính xác và phân loại tiếp.
+ Giai đoạn 3: Giai đoạn này tôi hoàn chỉnh việc tìm hiểu phân loại học
sinh. Tôi tiến hành với các hình thức sau: quan sát học sinh qua các hoạt động,
qua kết quả học tập rèn luyện, qua sự đánh giá của tập thể. Khi tìm hiểu phân
loại học sinh đã phân chia từng thời kỳ để có những thông tin đủ nhất, rõ ràng
nhất về học sinh nên tôi đã nhanh chóng đề ra những tác động sư phạm phù hợp
với từng đối tượng để đạt hiệu quả cao trong giáo dục.
2.2. Xây dựng tập thể học sinh tự quản:
Một trong những nguyên tắc giáo dục là giáo dục bằng tập thể và thông qua
tập thể. Vì vậy, theo tôi, việc xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong
những nội dung quan trọng trong công tác chủ nhiệm lớp. Nên tôi đã căn cứ vào
khả năng, trình độ phát triển của lớp mình để có phương pháp xây dựng phù
hợp:
- Đầu năm tôi lập sơ đồ tổ chức lớp học như sau:
+ Căn cứ vào học lực của học sinh: Học sinh chậm, hiếu động ngồi bàn
trước; học sinh khá giỏi, ngoan ngồi bàn sau.
+ Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của học sinh: Học sinh thấp ngồi trước,
học sinh cao ngồi sau; học sinh mắt yếu ngồi gần bảng hơn.
+ Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp tôi xếp chỗ ngồi cho hợp lí.
* Chú ý : Trong quá trình lập sơ đồ, có thể thay đổi một số vị trí nếu thấy không
phù hợp. 2-4 sơ đồ lớp/1 năm học.
- Lựa chọn Ban cán sự lớp có uy tín và có năng lực tự quản tập thể lớp:
những học sinh được chọn làm cán bộ lớp bao giờ cũng phải gương mẫu trước
các bạn về mọi mặt: Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, cư xử với bạn bè.

6

Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
- Tổ chức huấn luyện đội ngũ cán sự lớp: Sau khi hướng dẫn cho lớp lựa
chọn và bình bầu Ban cán sự lớp, tôi tiếp tục hướng dẫn các em hiểu biết rõ mục
đích ý nghĩa của việc xây dựng tập thể học sinh tự quản, hiểu về vai trò, chức
năng và nhiệm vụ của Ban cán sự lớp. Sau đó tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng
cán bộ lớp và yêu cầu các em phối hợp thực hiện các nhiệm vụ của mình. Cụ thể
là: hàng ngày, hàng tuần, các cán bộ lớp bao gồm: lớp trưởng, 2 lớp phó , 4 tổ
trưởng, 4 tổ phó sẽ tiến hành công việc của mình như sau:
+ Đầu giờ ( trước giờ truy bài): Tổ trưởng, tổ phó kiểm tra những việc sau:
soạn sách vở theo đúng thời khóa biểu, mang đầy đủ đồ dùng học tập và làm bài
tập về nhà đầy đủ, có ý thức xem bài trước, đi học đúng giờ, mặc trang phục
đúng quy định,... tổ trưởng chấm điểm thi đua ( có sổ theo dõi của từng tổ) theo
qui định như sau: ( vi phạm 1 nội dung trừ: 1 điểm xấu, riêng ý thức đạo đức
trừ: 5 điểm xấu). Đặc biệt đối với cán bộ lớp mà vi phạm 1 nội dung sẽ bị trừ
điểm gấp đôi.
2.3. Liên kết chặt chẽ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường:
- Tôi đã thường xuyên phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội. Vì hoạt
động của Đội tiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và Sao Nhi đồng là hoạt động
không thể thiếu được trong nhà trường tiểu học, nó góp phần vào việc giáo dục
và phát triển một cách toàn diện nhân cách của học sinh. Chính vì vậy giáo viên
chủ nhiệm lớp còn là một phụ trách Chi đội lớp mình. Mà giáo viên tổng phụ
trách có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động Đội. Họ vừa là nhà tổ chức
các hoạt động vừa là chuyên gia về công tác Đội. Do vậy tôi đã kết hợp một
cách chặt chẽ với tổng phụ trách Đội trong việc tổ chức các hoạt động của Chi
đội lớp mình.
- Tôi đã phối hợp với các đoàn thể khác trong trường để giáo dục HS, cụ
thể để nắm bắt thông tin về đối tượng học sinh của lớp mình để có những tác
động, biện pháp giáo dục kịp thời phù hợp, từ đó trao đổi, tham khảo và học hỏi

những kinh nghiệm giáo dục của đồng nghiệp.
- Tôi luôn thường xuyên phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc giáo dục
các em. Vì gia đình và nhà trường là hai môi trường giáo dục gần gũi nhất của
học sinh nên ảnh hưởng của gia đình tới việc giáo dục học sinh rất lớn.
3. Tổ chức giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm:
Nhân cách được hình thành và phát triển trong hoạt động và bằng hoạt động
vì vậy để hình thành và phát triển một cách toàn diện nhân cách của học sinh tôi
7


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
đã tổ chức cho các em tham gia nhiều hoạt động phong phú đa dạng: hoạt động
lao động, hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao, hoạt động văn hoá văn
nghệ và các hoạt động xã hội. Thông qua các hoạt động này các em được củng
cố, bổ sung mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mỹ, tăng cường thể
chất, nhận thức về xã hội và ý thức công dân, có tình yêu quê hương đất nước.
Từ đó hình thành cho các em thái độ tích cực, tinh thần đoàn kết, ý thức giúp đỡ
cộng đồng.
Những hoạt động trên tôi đã tiến hành dưới nhiều hình thức hoạt động qua
các tiết sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đội theo chủ điểm từng tháng, giờ chào cờ đầu
tuần…
* Đối với tiết sinh hoạt lớp: Tôi luôn tạo cho các em cảm giác thích thú và
mong đợi để tham gia. Bởi chính thời gian đó các em được tôn vinh, tuyên
dương và khen ngợi trước thầy cô và các bạn sau một tuần học tập và rèn luyện.
Mặt khác, có em chưa thực sự ngoan thì cũng tự giác nhìn lại mình và sửa chữa
những lỗi mà cô và bạn chỉ ra.
+ Bắt đầu bằng những tóm tắt kết quả học tập và rèn luyện của ba tổ trong
tuần của ban cán sự lớp.

+ Tiếp theo thông qua sổ theo dõi của các tổ, tôi nhận xét, đánh giá từng
học sinh. Đối với những học sinh ít vi phạm, ít quậy phá, ngoan ngoãn thì
thường khi vi phạm tôi chỉ nhắc nhở và khuyên nhủ các em không được tái
phạm, tránh việc nạt nộ, mắng mỏ, tạo tâm lí chán nản, không muốn sửa chữa ở
các em. Có một số học sinh khá ngang bướng, không ưa nặng, nếu la mắng hoặc
quá mạnh tay với các em thường chỉ đem lại tác dụng không mong muốn. Đó là
sự phản ứng và tâm lí bất mãn ở các em. Do đó, ngoài việc xử lí theo đúng qui
định của nhà trường, tôi thường gặp gỡ riêng các em sau buổi sinh hoạt lớp để
hiểu rõ tâm tư của các em, động viên các em cố gắng phấn đấu vì cha mẹ, vì
tương lai của các em. Phân tích cho các em những tác hại của việc sống không
có mục đích, không có lí tưởng. Đồng thời thông qua trao đổi với các em, giúp
các em hiểu rõ hơn về mình, tránh việc hiểu lầm của các em về việc cô giáo có
ác cảm với mình. Từ đó những học sinh này đã có những động thái tích cực
trong học tập, rèn luyện.
Tôi luôn luôn nhắc nhở và động viên tinh thần các em như vậy để tạo động
lực giúp cả lớp cố gắng hơn(dù lớp tôi thường xuyên xếp thứ nhất).

8


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
+ Trong tiết sinh hoạt lớp, tôi còn luôn dạy các em cách học làm người,
cách sống, cách ứng xử với mọi người bằng nhiều hình thức như: kể cho các em
nghe một câu chuyện trong sách, báo, Internet mà tôi sưu tầm được để các em tự
rút ra bài học cho mình.
+ Sau nội dung sơ kết tuần, tôi thường phát động các phong trào như: cuộc
vận động “Học tập là làm việc phải làm suốt cuộc đời” thông qua câu chuyện
về một tấm gương tự học vĩ đại – Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những mẩu chuyện về

Bác là những bằng chứng tiêu biểu nhất cho ý chí tự học, tự rèn luyện, phấn đấu
và vươn lên – một tấm gương sáng ngời cho thế hệ trẻ hôm nay noi theo; học tác
phong anh bộ đội cụ Hồ: nhanh nhẹn, mưu trí,
+ Một nội dung quan trọng của buổi sinh hoạt đó là các em học sinh phải tự
xây dựng cho mình kế hoạch chi tiết về học tập và hoạt động cho tuần học tiếp
theo. Mỗi học sinh với những ưu, khuyết điểm khác nhau sẽ có những hướng
rèn luyện của riêng mình để ngày một tiến bộ hơn. (với một số hình ảnh minh
hoạ ở trang 16)
4. Triển khai có hiệu quả phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”:
- Tôi xác định cho học sinh: “Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi
trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với các em. Xây dựng được lớp học
thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học,
sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Để học sinh thấy
được ý nghĩa đó tôi tiến hành từng bước như sau:
4.1. Trang trí lớp học xanh- sạch- đẹp
- Tôi luôn giáo dục cho học sinh ý thức xây dựng trường lớp Xanh - Sạch Đẹp, tổ chức cho học sinh lao động, trồng và chăm sóc cây xanh, xây dựng
quang cảnh trường học.
- Lớp học phải được trang trí đẹp, phù hợp, có tính thẩm mĩ và tính giáo
dục cao. Bàn ghế kê ngay ngắn, lớp học khang trang, sạch sẽ.
4.2. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà

- Học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngoài việc tiếp thu những kiến thức
ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô
cùng quan trọng. Tôi yêu cầu mỗi em phải lập thời gian biểu buổi chiều và buổi
tối thật cụ thể, phù hợp với tình hình của gia đình và phải được cha mẹ kí xác

9

Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
nhận. Thông qua thời gian biểu, tôi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà
của từng em. Sau đây là mẫu thời gian biểu tôi làm mẫu để hướng dẫn học sinh:
THỜI GIAN BIỂU
Thời gian

Công việc

- Muốn học sinh tự học ở nhà có kết quả thì mỗi em phải biết phương pháp
tự học ở nhà và tôi hướng dẫn cho các em.
- Tôi gặp gỡ trao đổi cùng phụ huynh tạo góc học tập cho con em của
mình. Vì trên thực tế nhiều em phải nằm sấp trên giường hoặc trên sàn nhà để
viết bài, còn sách vở thì các em để tạm trên ghế, giường hoặc trên nóc tủ ti vi.
- Tôi đã bớt chút thời gian đi đến thăm một số gia đình các em gần nhà để
kiểm tra, hướng dẫn các em tự học ở nhà. Việc kiểm tra các em học bài ở nhà
được tôi thực hiện đều đặn và duy trì thường xuyên. Lúc đầu, tôi trực tiếp kiểm
tra và hướng dẫn tỉ mỉ phương pháp học tập cho những em học yếu và những
em trong đội tuyển học sinh giỏi của lớp.
- Khi việc học bài ở nhà của học sinh đã đi vào nề nếp, tôi phân chia lớp
thành các nhóm theo khu vực dân cư (theo tổ) và phân công mỗi nhóm một
nhóm trưởng. Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra và báo cáo với tôi tình hình tự học ở
nhà của các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu ý đến những bạn học yếu
hoặc chưa có ý thức tự học ở nhà.
- Trong giờ truy bài các bạn cán sự lớp kiểm tra xem bạn nào thiếu bài tập,
không làm bài, học bài ở nhà yêu cầu ghi tên để tôi có biện pháp nhắc nhở, giáo
dục.
4.2. Xây dựng mối quan hệ thầy và trò, bạn bè trong lớpvới nhau
* Xây dựng mối quan hệ thầy- trò:

Trong lớp học, giáo viên chủ nhiệm là người gương mẫu về mọi mặt để các
em noi theo. Các hành động, suy nghĩ, cư xử của giáo viên sẽ ảnh hưởng rất
nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh về giáo viên. Muốn vậy, tôi luôn
tuân thủ các quy tắc sau:

10


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
- Soạn bài trước khi đến lớp, chuẩn bị đầy đủ tài liệu, đồ dùng dạy học. Vì
theo tôi, chỉ khi nào thầy cô tự tin thì mới cảm thấy hứng thú với bài dạy và sự
hứng thú đó chắc chắn sẽ lây truyền sang học sinh.
- Khi lên lớp, giáo viên cần nói mạch lac, rõ ràng, dứt khoát. Khi nói nhìn
thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói với chính mình
hay nói chung chung khó hiểu. Giáo viên cần dùng từ, câu dễ hiểu, hợp với trình
độ học sinh, biết lắng nghe và tôn trọng học sinh. Mỗi khi các em phát biểu ý
kiến hay nói một điều gì, cho dù đúng hay chưa đúng thầy cô cũng phải lắng
nghe các em nói, thaanb thiện với các em.
- Hàng ngày, tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi
những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tôi cố tìm ra
ngững ưu điểm nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen,
tôi cũng không quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày càng
hoàn thiện hơn.
- Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm của
học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một người
thầy đối với học trò. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của thầy trước
sau cũng sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao dung,
đức vị tha của người thầy luôn có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học

sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lòng nhân hậu,
bao dung, hết lòng vì học sinh thân yêu của mình. Có một người thầy như vậy
thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực và ham học, thích đi học.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
- Trong cuộc sống ngoài những người thân trong gia đình ra, ai cũng cần có
bạn bè để chia sẻ. Đặc biệt ở lứa tuổi các em nếu có nhiều bạn bè thân thiết
trong lớp, có tinh thần đoàn kết thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp
đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; từ đó em học yếu
cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà không phải e ngại, xấu hổ. Tôi
nghĩ nếu xây dựng được mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó thì sẽ xây dựng
được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân thiện. Từ môi
trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc chắn sẽ được nâng
cao.
- Tôi luôn chú trọng dạy học theo hình thức hoạt động nhóm. Tôi thường
xuyên chia nhóm ngẫu nhiên. Tiết học này, các em làm việc theo nhóm ba, tiết
11


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
sau làm việc theo nhóm bàn, theo nhóm đôi. Lúc đầu có em khó chịu, xấu hổ,
không hợp tác. Tôi đã động viên khích lệ đề ra việc thi đua giữa các tổ. Từ đó
các em rất phấn khích, hào hứng thảo luận sôi nổi, hiệu quả.
- Trong lớp có bạn mâu thuẫn với nhau, tôi kịp thời can thiệp không để mâu
thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn. Tôi gặp gỡ trao đổi riêng với
từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đuôi. Tôi phân tích rõ ai đúng,
ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó giảng hòa và vui vẻ trở lại
chơi với nhau.
- Tôi dựa vào sổ chủ nhiệm nắm được ngày sinh nhật của mỗi em, đến ngày đó

tôi không quên chúc mừng các em và yêu cầu các bạn trong lớp hát tặng em đó.
Các em rất xúc động vì món quà tinh thần vô cùng ý nghĩa.
4.3. Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh
* Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa
- Trong các tiết học ít giờ như tiết Khoa học, Đạo đức, tôi tổ chức cho
các em chơi các trò chơi, sắm vai, diễn kich, hát theo chủ đề. Thông qua các
hoạt động này, các em còn được hình thành và rèn luyện nhiều kĩ năng sống cần
thiết.
*Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt động
ngoài giờ lên lớp.
Ở Tiểu học, giáo dục ngoài giờ lên lớp được qui định trong chương trình
chính khóa, không bắt buộc giáo viên chủ nhiệm phải lên tiết ngoài giờ lên lớp.
Nhưng nếu các hoạt động này chỉ diễn ra ở các tiết học chính khóa trên lớp thì
sẽ mất rất nhiều thời gian, nếu như giáo viên vận dụng và tổ chức không khéo
léo thì sẽ làm ảnh hưởng đến tiến trình giờ học. Do vậy, đối với những hoạt
động chiếm nhiều thời gian, cần nhiều sức lực, tôi tổ chức cho học sinh tham gia
trái buổi, mỗi tuần 1 buổi.
- Tổ chức cho học sinh ôn luyện kiến thức bằng các trò chơi như: Rung
chuông vàng, Hái hoa dân chủ, Thi tìm hiểu về An toàn giao thông, các hoạt
động này gây được sự thích thú, hào hứng cho học sinh mỗi lần tham gia.
- Tổ chức các buổi họp lớp, làm đồ dùng học tập và làm báo tường, vẽ tranh
chào mừng các ngày lễ lớn.
- Hướng dẫn các em làm bình hoa, cắt gấp hoa để trang trí góc học tập và
làm một số đồ chơi đơn giản để trưng bày hoặc để tặng người thân bạn bè. Dựa

12


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
trên hướng dẫn ở báo Chăm học, tôi tập chung cả lớp lại và hướng dẫn các em
làm việc theo nhóm. Các em cùng làm, cùng góp, giúp đỡ nhau làm việc.
5. Tự học tự bồi dưỡng phương pháp công tác chủ nhiệm lớp:
- Công tác chủ nhiệm lớp ở trưòng tiểu học rất phong phú và phức tạp, đòi
hỏi giáo viên chủ nhiệm phải nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ và vượt khó. Vì vậy
việc tự học tự bồi dưỡng phương pháp công tác chủ nhiệm lớp là một việc làm
rất quan trọng và cần thiết của mỗi giáo viên nên tôi đã có kế hoạch tự học tự
bồi dưỡng như sau:
- Tôi luôn tự nghiên cứu qua các tập san giáo dục, các cuốn sách viết về
phương pháp chủ nhiệm lớp, sách phương pháp công tác đội, sách hướng dẫn tổ
chức các trò chơi và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, sách nghiên cứu
về tâm lý lứa tuổi HS tiểu học, sách kỹ năng sống…để tôi có thể ứng dụng trong
quá trình giáo dục của mình.
III. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
- Nội dung sáng kiến kinh nghiệm tôi viết ra được đúc kết qua nhiều năm
làm công tác chủ nhiệm. Khi vận dụng sáng kiến này vào thực tế tôi thấy hiệu
quả rất tốt. Phạm vi áp dụng của sáng kiến này nhân rộng toàn ngành và bất kì
giáo viên nào cũng có thể tham khảo và vận dụng vào thực tiễn.
IV. Hiệu quả của sáng kiến:
Sau khi thực hiện những biện pháp trên với lớp tôi chủ nhiệm, tôi đã thu
đươc kết quả rất khả quan. Sau đây là kết quả lớp tôi chủ nhiệm năm học 2012
– 2013 và học kì I năm học 2013 – 2014:
- Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng học sinh trong Ban cán sự lớp
đã đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập. Các em
thực hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp
cô giáo không cần có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. Đây là một trong
những nhân tố quyết định thành tích lớp tôi đạt được.
- Giáo viên chủ nhiệm đã thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm trong việc
phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường có hiệu quả về

công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
*Trong năm học 2012 – 2013 và học kì I của năm học này, lớp tôi đạt
được những thành tích cụ thể sau:
- Duy trì sĩ số đạt 100%.
- Lên lớp thẳng đạt 100%.
13


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
- Đạt ....... học sinh giỏi cấp thành phố, có ... học sinh đạt giải ...trong kì thi viết
chữ đẹp cấp thành phố.
- Kết quả xếp loại thi đua thực hiện nề nếp, kết quả học tập luôn xếp thứ nhất.
- Đạt danh hiệu chi đội vững mạnh của Liên đội; Tập thể lớp xuất sắc.
- Lớp có 5 bạn có thành tích cao trong đợt thi đua chặng 2 chào mừng ngày Nhà
giáo Việt Nam 20 - 11.
- Lớp có 5 bạn tham gia thi viết chữ đẹp cấp trường đều đạt giải: 1 giải nhất; 2
giải nhì và 2 giải ba.
- Lớp có 2 bạn: Quốc Trung và Yến Nhi được chọn tham gia công diễn văn
nghệ chào mừng ngày 20-11;
- Đạt giải ba báo viết chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20 – 11.
Qua những thành tích trên, có thể thấy kết quả rèn luyện đạo đức của lớp
tôi chủ nhiệm có chuyển biến theo hướng tích cực khi tôi vận dụng các phương
pháp trên. Phần lớn các học sinh của lớp tôi chủ nhiệm có ý thức học tập, kỷ luật
cao, có tinh thần thi đua học tập. Kết quả học tập ngày càng được nâng cao,
hạnh kiểm của các em 100% là hạnh kiểm tốt, các em ngoan, lễ phép khi gặp
giáo viên trong trường và nghe lời thầy cô. Trong giờ học, các em có ý thức tự
giác học tập, nghiêm túc và giữ trật tự.
Ngoài ra, các em còn có ý thức và hành động giữ gìn trường, lớp sạch

đẹp; có tinh thần tương thân, giúp đỡ nhau trong học tập cũng như sinh hoạt.
PhÇn thø ba: KẾT LUẬN
I. Những bài học kinh nghiệm
Qua trải nghiệm thực tế, theo tôi để trở thành một giáo viên chủ nhiệm lớp
giỏi, thành công trong việc giáo dục học sinh thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm
cần phải:
- Mỗi thầy cô phải là điểm sáng, là thần tượng của các em. Các em dễ tin,
dễ nghe theo lời dạy bảo của thầy cô.
- Tìm hiểu để biết được một cách toàn diện hoàn cảnh của từng học sinh.
Hiểu đặc điểm tâm lí, tính cách, sở thích, thói quen,...của mỗi em để có biện
pháp giáo dục phù hợp.
- Phải xây dựng được Ban Cán sự lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của
mình.

14


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
- Luôn bình tĩnh xem xét, xử lí khách quan những lỗi vi phạm của học sinh,
tránh trách nhầm, trách oan, mắng chửi học sinh làm các em hoang mang, thiếu
niềm tin vào người thầy.
- Luôn biết khích lệ biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những ưu
điểm sở trường của các em để các em thấy giá trị của mình được nâng cao, có
niềm tin và hứng thú học tập hơn.
- Luôn thể hiện tình cảm bao dung, lòng yêu thương độ lượng của một người
thầy đối với học sinh, từ đó tạo sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa các em.
- Cần động viên, biểu dương các em kịp thời. Làm tốt thì khen thưởng, chưa
tốt thì nhẹ nhàng khuyên bảo để các em mau tiến bộ, có niềm tin và hứng thú

học tập hơn.
- Duy trì và sáng tạo trong công tác xây dựng “Lớp học thân thiện học sinh
tích cực”, làm sao để tất cả các em luôn cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một
niểm vui”.
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh; kiên trì vận động phụ huynh tích
cực tham gia vào công tác giáo dục học sinh.
- Phối hợp tốt với các đoàn thể để phối hợp giáo dục đồng bộ các em hiệu
quả hơn.
Qua các biện pháp mà tôi áp dụng ở trên tôi thấy đạt hiệu quả rất cao trong
công tác chủ nhiệm của tôi. Đây chỉ là vài biện biện pháp nhỏ mà bản thân được
học tập qua các đồng nghiệp , qua việc đúc kết nhiều năm làm công tác phong
trào. Bản thân sẽ tiếp tục học tập, trao đổi cùng đồng ngiệp để hoàn thành tốt
nhiệm vụ cao cả của người giáo viên như Bác Hồ đã từng dạy: “Vì lợi ích mười
năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”
II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
Thực tiễn làm công tác chủ nhiệm nhiều năm trong trường Tiểu học, tôi
đều vận dụng kinh nghiệm và bổ sung biện pháp mới sao cho phù hợp với tình
hình thực tế của lớp. Khi vận dụng những sáng kiến mới, những biện pháp mới
tôi đã nhận được kết quả đáng mừng. Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ
tinh thần trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học
trò của mình. Thành công tôi đạt được phần lớn đều do sự nỗ lực của bản thân.
Nhưng bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của cán bộ
quản lí nhà trường, sự chia sẻ đóng góp từ bạn bè đồng nghiệp trong tổ chuyên
môn. Nội dung sáng kiến này khi tôi vận dụng đã được đồng nghiệp đánh giá
15


Vai

Vai trũ ca giỏo viờn ch nhim lp trong cụng tỏc GD ao c cho hc sinh

cao. Mt khỏc nh mt mt xớch ca s kt hp gia cỏc mi quan h gia Gia
ỡnh Nh trng Xó hi. Chớnh s quan tõm, sõu sỏt t giỏo viờn ch nhim,
tụi ó giỳp cỏc em xem trng hc, lp hc nh ngụi nh chung hc tp, rốn
luyn vui chi, sinh hoat tp th, phỏt huy c ht kh nng ca mỡnh trc tp
th. mt phn no gúp phn xõy dng phong tro ca lp, ca trng ngy cng
vng manh hn.
III. Kh nng ng dng , trin khai
Cú th ỏp dng i vi nhng giỏo viờn ch nhim cỏc trng Tiu hc.
IV. Nhng kin ngh, xut
nõng cao cht lng cụng tỏc ch nhim cho giỏo viờn Tiu hc, tụi xin
cú ý kin xut nh sau:
- ngh Phũng Giỏo dc, S Giỏo dc v o tao nờn t chc cỏc bui giao
lu v chuyờn v cụng tỏc ch nhim mi giỏo viờn ch nhim lp hc hi,
trao i kinh nghim, nõng cao trỡnh chuyờn mụn nghip v.
- Sau mi nm hc cú bỡnh bu v xột khen thng cho cỏc giỏo viờn ch
nhim gii.
Trờn õy l mt s kinh nghim ca tụi trong quỏ trỡnh giỏo dc ao c
cho hc sinh vi vai trũ giỏo viờn ch nhim lp. Với đề tài này tôi hy vọng đợc
đóng góp một phần công sức nhỏ bé của mình vào chơng trình giáo dục Tiểu
học. Vỡ thi gian cũn han ch nờn nội dung sang kin đợc đề cập đến có thể cha
toàn diện. Tụi rt mong nhn c s gúp ý quý bỏu ca Hi ng chm sỏng
kin kinh nghim cựng cỏc ban ng nghip.
Tụi xin trõn trong cm n!
Ngy 10 thỏng 02 nm 2014
Ngi vit sỏng kin

16


Vai

Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác GD đạo đức cho học sinh
MỤC LỤC
Nội dung
PHẦN MỞ ĐẦU
I. Bối cảnh của đề tài
II. Lý do chọn đề tài
III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
IV. Mục đích nghiên cứu
V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận
II. Thực trạng của vấn đề
III. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
PHẦN KẾT LUẬN
I. Những bài học kinh nghiệm
II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
III. Khả năng ứng dụng, triển khai
IV. Những kiến nghị, đề xuất
Tài liệu tham khảo

17

Trang