SKKN Tăng Cường Hứng Thú Học Môn Lịch Sử Thpt Thông Qua Các Phương Pháp Tích Cực

www.huongdanvn.com

Sáng kiến kinh nghiệm: TĂNG CƢỜNG HỨNG THÖ
HỌC MÔN LỊCH SỬ THPT(GDTX)
THÔNG QUA CÁC PHƢƠNG PHÁP TÍCH CỰC
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay trong toàn ngành giáo dục đang diễn ra phong trào " Đổi mới
phương pháp dạy học”, " Lấy học sinh làm trung tâm” , " Mỗi thầy giáo cô giáo là
một tấm gương tự học, tự sáng tạo”. Bởi vậy ở mỗi môn giáo viên (GV) cần có sự
chủ động, sáng tạo tích cực đổi mới phương pháp nhằm phát huy tính chủ động,
sáng tạo của học viên (HV) trong học tập.
- Chúng ta biết Lịch sử là một môn khoa học xã hội, bộ môn có một dung
lượng kiến thức lớn, trong mỗi tiết học đòi hỏi HV không chỉ có kĩ năng phát hiện
nhanh mà còn cần có khả năng ghi nhớ. Vì vậy, để có thể lĩnh hội một cách có hệ
thống chuẩn kiến thức, kĩ năng của bài học để tránh tình trạng " Thầy đọc, trò
chép” điều đó sẽ gây ra sự nhàm chán, đơn điệu , nặng nề trong giờ học. Muốn
khắc phục hạn chế đó thì việc tích cực đổi mới phương pháp trong giờ học là điều
rất cần thiết. Làm thế nào để người học có hứng thú trong giờ Lịch sử? Đó là câu
hỏi mà mỗi thầy, cô giáo luôn trăn trở . Cũng chính vì sự trăn trở đó mà bản thân
tôi luôn tìm tòi để nâng cao chất lượng giảng dạy .
- Qua nhiều năm dạy chương trình đổi mới, để tạo hứng thú cho HV, có thể
vận dụng nhiều phương pháp để tiến hành dạy trong một tiết bài lịch sử: Lồng
ghép bài giảng vào các câu chuyện kể về nhân vật lịch sử, tổ chức các trò chơi,
hướng dẫn tham quan ngoại khóa, nhằm làm cho không khí học tập thoải mái, đạt
hiệu quả cao.
Với lí do trên tôi quyết định chọn đề tài "Tăng cƣờng hứng thú học môn
Lịch sử THPT(GDTX) thông qua các phƣơng pháp tích cực”
1) Đối tƣợng nghiên cứu :
- Phương pháp tăng cường sự hứng thú của HV trong việc học bộ môn Lịch sử
thông qua các phương pháp tích cực: kể chuyện các nhân vật lịch sử, tổ chức trò
chơi, hướng dẫn tham quan ngoại khóa trong dạy-học.

2) Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp10,11,12 tại Trung Tâm GDTX Vĩnh
Cửu
3) Phƣơng pháp nghiên cứu:
Để tiến hành làm đề tài này tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu bổ trợ
+ Phương pháp phỏng vấn, so sánh, đối chiếu
+ Hội giảng, dự giờ, trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp trong quá trình
giảng dạy.
+ Áp dụng kinh nghiệm, phương pháp mới trên lớp học
+ Đánh giá kết quả ban đầu và điều chỉnh bổ sung
+ Kiểm tra đánh giá cuối cùng và hoàn chỉnh công việc
1


www.huongdanvn.com

II. THỰC TRẠNG TRƢỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI
1) Thuận lợi :
- Được sự quan tâm hổ trợ của BGĐ, các tổ khối và đồng nghiệp.
- Được sự chỉ đạo của các cấp chính quyền, địa phương. Các ngành
2) Khó khăn :
- Trung tâm có 3 điểm trường: tổ chức dạy cách nhau gần 80km
- Đối tượng người học với nhiều trình độ, có hoàn cảnh khác nhau, mức độ
nhận thức khác nhau
3)Số liệu thống kê:
- Kết quả so sánh chỉ tiêu đạt trước và sau khi thực hiện đề tài ( minh họa
phần cuối của đề tài)
III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
1) Cơ sở lí luận :
Lịch sử có văn hóa, văn hóa gắn liền với các sự kiện lịch sử, trong các sự

kiện lịch sử thường xuất hiện các nhân vật lịch sử. Nhưng ngày nay, HV hiểu biết
về lịch sử dân tộc ít nhiều có giảm đi, phải chăng do phần lớn không được cung
cấp đầy đủ về nguồn thông tin này?
Và có lẽ điểm thi môn Lịch sử của HV phổ thông trong thời gian vừa qua
quá thấp, hàng ngàn điểm 0 trong kỳ thi Đại học-Cao đẳng năm 2010-2011 đã là
hồi chuông cảnh tỉnh cho cả xã hội và những người làm công tác giáo dục.
Đội ngũ GV đứng lớp ở bậc phổ thông vẫn còn nhiều hạn chế, còn thờ ơ
xem nhẹ môn dạy.
Bên cạnh đó, nhiều HV vẫn coi Lịch sử là môn phụ nên rất xem thường…
Những lý do trên phần nào lý giải vì sao giờ lên lớp môn Lịch sử của giáo viên đơn
điệu, thiếu hấp dẫn
2) Cơ sở thực tiễn :
Ở Trung Tâm GDTX đa số HV chưa có sự say mê môn học Lịch sử, cho nên
việc ghi nhớ các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử…còn yếu. Các em chưa độc
lập suy nghĩ để trả lời câu hỏi mà chỉ đọc vẹt trong sách giáo khoa hay chỉ nêu
được diễn biến sự kiện mà không lí giải được vì sao nó lại diễn ra như thế hay sự
kiện đó nói lên điều gì?... Bởi vậy, bản thân các em nên có một phương pháp học
như thế nào để chiếm lĩnh kiến thức từ bài giảng của giáo viên.
Nhằm nâng cao chất lượng D-H trong nhà trường phổ thông. Tôi xin nêu một
vài kinh nghiệm góp phần “Tăng cƣờng hứng thú học môn Lịch sử
THPT(GDTX) thông qua các phƣơng pháp tích cực”.
3) Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của vấn đề :
a/ Vấn đề đặt ra:
Phát huy tính tích cực trong học tập là điều không mới mẻ gì đối với một
GV giảng dạy Lịch sử, nhưng việc nâng nó lên thành một kỹ năng và gây hứng
thú cho người học lại là một vấn đề không đơn giản. Để góp phần nâng cao
hiệu quả dạy và học môn Lịch sử trong nhà trường phổ thông, tôi xin nêu một vài
phương pháp trong việc kể chuyện nhân vật lịch sử trong quá trình giảng dạy,
2

www.huongdanvn.com

tổ chức một số trò chơi, hướng dẫn tham quan ngoại khóa để việc dạy của
người thầy và việc học của trò được hứng thú, giúp HV tiếp thu bài tốt hơn .
b/ Giải pháp, chứng minh vấn đề được giải quyết:

A KỂ CHUYỆN NHÂN VẬT LỊCH SỬ
* Đối với giáo viên:
- Nắm chắc nội dung về nhân vật lịch sử có liên quan đến bài học
- Kể chuyện bằng “giọng kể” để gây hứng thú cho HV, chứ không phải chỉ
là việc học lại nội dung. Có thể áp dụng nhiều dạng khác nhau:
+ Hoạt động nổi bật hay thành tích của nhân vật lịch sử đó là gì?
Ví dụ 1: Bài 22 Lịch sử 12 “Nhân dân 2 miền trực tiếp chiến đấu chống đế
quốc Mĩ xâm lược. Nhân dân miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965-1973)”
(chương IV, lịch sử Việt Nam, Ban cơ bản), phần IV mục 2, trong phần chống
chiến tranh phá hoại miền Bắc lần II của Mĩ, GV giới thiệu về chiến công bắn rơi
B-52 của anh hùng Phạm Tuân, để các em thấy được tài năng của các chiến sĩ ta
trong công cuộc bảo vệ đất nước
+ Ảnh hƣởng hay vai trò của nhân vật đó nhƣ thế nào trong sự kiện lịch
sử
Ví dụ 2: Bài 12 “Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ 1919 đến năm
1925” (chương I, lịch sử Việt Nam, Ban cơ bản), phần II mục 3, GV thông qua
những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc phải giúp cho HV thấy ảnh hưởng của
Nguyễn Ái Quốc đến phong trào cách mạng trong nước trong các giai đoạn tiếp
theo
+ Có thể cho học viên tự chuẩn bị và kể hay đóng vai nhân vật lịch sử
Ví dụ 3: Bài 19 Lịch sử 12 “Bước phát triển của cuộc kháng chiến toàn
quốc chống thực dân Pháp (1951-1953)” (chương III, lịch sử Việt Nam, Ban cơ
bản), phần III, với nội dung tuyên dương các gương anh hùng trong Đại hội Chiến

sĩ thi đua và Cán bộ gương mẫu toàn quốc lần thứ nhất, GV chuẩn bị nội dung
những thành tích của các chiến sĩ để kể cho HV nghe. Thông qua đó giúp các em
nắm chắc về kiến thức nâng cao lòng cảm phục đối với các gương chiến sĩ và nỗ
lực hơn nữa trong học tập và trong cuộc sống
* Đối với HV:
- Tìm hiểu thêm về tiểu sử của nhân vật lịch sử đã đƣợc học
Ví dụ 4: Sau khi học xong Bài 20 Lớp 12 “Cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thục dân Pháp kết thúc (1953-1954)”, với việc được GV giới thiệu tài năng
của Võ Nguyên Giáp trong chỉ đạo tác chiến và giành thắng lợi, HV về nhà sưu
tầm thêm một số nội dung về nhân vật lịch sử đã được học như: tiểu sử, quá trình
tham gia cách mạng đạt được những chiến công gì? .
- Sƣu tầm các tƣ liệu có liên quan đến nhân vật lịch sử đã đƣợc giáo viên giới
thiệu
Ví dụ 5 : HV có thể sưu tầm những tư liệu có liên quan đến nhân vật lịch sử
trên báo, ti vi, internet…

3


www.huongdanvn.com

- Cú th lu ý tỡm cỏc cụng trỡnh (ng ph), hay lu nh ngy k nim cú
liờn quan n nhõn vt lch s ó c bit khc sõu hn v nhõn vt lch s
Vớ d 6: Trờn cỏc tuyn ng giao thụng hin nay thng gn vi tờn mt
nhõn vt lch s nờn giỏo viờn khuyn khớch HV khi tham gia giao thụng trờn cỏc
tuyn ng ny nu tờn ng (nhõn vt lch s) m mỡnh cha bit thỡ hóy tỡm
hiu cho c ngi ú l ai? Tiu s?... Nh vy mi khi i qua li con ng cú
gn vi tờn nhõn vt lch s ú thỡ s gi li nhõn vt lch s giỳp cỏc em khc sõu
thờm kin thc lch s

B T CHC TRế CHI TRONG D-H LCH S
T chc cỏc trũ chi trong gi hc Lch s khụng nhng nhm mc ớch
gii trớ cho HV m cũn to khụng khớ hc tp sụi ni, cỏc em s thy thoi mỏi
nhng vn tip thu bi hc cú hiu qu. Mt khỏc, qua cỏc trũ chi s giỳp cỏc em
ghi nh tt nhng kin thc Lch s v cú hng thỳ i vi cỏc gi hc .
Tuy nhiờn tựy theo tng kiu bi m GV a ra cỏc loi trũ chi sao cho
phự hp. Cú rt nhiu cỏc loi trũ chi cú th ng dng trong gi dy nh: Thi ghi
nh s kin, Gii mt mó lch s, Gii ụ ch Lch s, Thi su tm v thuyt minh
v nhng hỡnh nh Lch s, Nghe chuyn oỏn nhõn vt lch s.
- Gii thiu mt s trũ chi ph bin:
Trũ chi Thi ghi nh s kin
Vớ d 1: Bi 21 Lch s 11: " Phong tro yờu nc chng Phỏp ca nhõn dõn
Vit Nam trong nhng nm cui th k XIX. Cú th ỏp dng kim tra bi c
- Cỏch t chc trũ chi nh sau:
+ Giỏo viờn chiu trờn hỡnh 6 d liu, s kin cú liờn quan n kin thc v
gi HV tham gia gii ỏp cỏc ụ ch.
Liên quân PhápTBN nổ súng
đổ bộ lên bán
đảo Sơn Trà.
(1858)

4

Không thể đánh chiếm
đ-ợc Đà Nẵng, Pháp
Đánh chiếm ở Gia
quyết Định.
định đ-a quân

2

đánh chiếm
(1859)tiếp theo
là ở vị trí nào n-ớc ta?

5

Vĩnh Long, An Giang,
Năm
1873,
Pháp mở
Pháp
đánh
Ba tỉnh miền Tây
Hà Tiên là thuộc ba chiếm
rộngBắc
đánh
kìchiếm
lần 1 ở
(1867)
tỉnh miền nào n-ớc ta?
khu vực(1873)
nào n-ớc ta?

Năm 1862 quân Pháp
Ba
tỉnh
miền n-ớc
Đôngta
đánh

chiếm
n-ớc ta.
ở đâu?
(1862)

3

Pháp1882-1883
đánh chiếm
Năm
quân
Bắc kì, Trungkì.
Pháp mở rộng đánh
(1882-1883)
chiếm n-ớc ta ở đâu?

6

4


www.huongdanvn.com

Mỗi ô đều có các câu hỏi và câu trả lời tương ứng.
Ô
chữ số
1

2

3
4
5
6

Câu hỏi tương ứng sau mỗi ô chữ
Ngày 1/9/1858 ở nƣớc ta có sự
kiện tiêu biểu nào?
Không thể đánh chiếm đƣợc Đà
Nẵng, Pháp quyết định cho quân
đánh chiếm vị trí nào nƣớc ta?
Ba tỉnh miền Đông nƣớc ta: Gia
Định, Định Tƣờng, Biên Hòa bị
Pháp chiếm đóng khi nào?
Năm 1867 quân Pháp đánh
chiếm ba tỉnh miền nào nƣớc ta?
Pháp mở rộng đánh chiếm Bắc
Kì lần thứ nhất vào thời gian nào?
Năm 1882-1883 quân Pháp đánh
chiếm khu vực nào nƣớc ta?

Đáp án
Liên quân Pháp-TBN nổ súng
đổ bộ lên bán đả Sơn Trà
(1858)
Đánh chiếm ở Gia Định (1859)
Năm 1862
Ba tỉnh miền Tây nước ta
Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần I
(1873)

Pháp đánh chiếm Bắc Kì,
Trung Kì (1882-1883)

+ Giáo viên tổ chức cho HV tham gia trả lời các câu hỏi, khi HV trả lời được 5 ô
bất kì, giáo viên cho đoán ô chữ còn lại để sâu chuỗi các kiến thức còn lại
Trò chơi: “Đoán ý đồng đội”
- Cách tổ chức trò chơi: Chọn hai HV tham gia cuộc chơi , và giáo viên cho
10 thông tin trong bài học (Bài 21 lớp 11) một HV đứng quay về phía bảng thông
tin, một HV đứng quay xuống phía dưới lớp. Thông qua gợi ý của bạn, HV phải
đoán đúng từ thông tin yêu cầu. Trong 2 phút trả lời đúng từ 6 thông tin trở lên là
thắng cuộc.
Đáp án:
1. Hàm Nghi
2. Tôn Thất Thuyết
3. 1888
4. Nguyễn Thiện Thuật
5. Hƣơng Khê

Người đứng đầu phong trào
Cần Vương ông là ai?
Ai là người mượn danh nghĩa
Hàm Nghi xuống chiếu Cần
Vương?
Hàm Nghi bị bắt và bị lưu
đầy sang Angiêri khi nào?
Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa
Bãi Sậy ông là ai?
Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
nhất trong phong trào Cần
Vương là cuộc khởi nghĩa nào?

5


www.huongdanvn.com

6.Mậu Thinh, Thƣợng Thọ. Mĩ Khê
7. Phan Đình Phùng
8. Hoàng Hoa Thám

Khởi nghĩa Ba Đình đựơc
diễn ra ở ba làng nào?
Lãnh đạo của cuộc khởi
nghĩa Hương Khê ông là ai?
Ai được mệnh danh “Con hùm
xám” của núi rừng Yên Thế?

- Trò chơi: “Giải mật mã lịch sử”
- GV cho các dữ kiện lịch sử , yêu cầu HV nêu những hiểu biết của em về dữ
kiện đó, sau dó đoán xem những dữ kiện đó nói về sự kiện nào hay nhân vật nào?
- Cách tổ chức trò chơi: GV giới thiệu
Ví dụ 2: Bài 9- Lịch sử 11: “Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc
đấu tranh bảo vệ cách mạng( 1917-1921)”

Châu MĨ
Châu Âu

Cách mạng
tháng Mười
1
Nga

năm 1917
Châu á

Châu Úc

Giống như mặt trời chói lọi, cách
mạng tháng Mười Nga chiếu sáng
khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu
hàng triệu người bị áp bức, bóc lột
trên trái đất. Trong lịch sử loài người
chưa từng có cuộc cách mạng nào
có ý nghĩa to lớn và sâu xa như th ế”

Châu Phi
Hồ Chí Minh

- Đáp án đúng về sự kiện: “Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917” và giải
thích vì sao có hình ảnh Bác Hồ sau dó GV đưa ra câu trích dẫn “Giống nhƣ mặt
trời chói lọi , cách mạng tháng Mƣời Nga chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh
hàng triệu ngƣời bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài ngƣời chƣa
từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu sắc nhƣ thế”
(Hồ Chí Minh)
- Trò chơi: “Giải ô chữ lịch sử”
-

Ví dụ 3: Bài 25 lịch sử 11 “Sơ kết phần Lịch sử Việt Nam (1858-1918)”

Cách tổ chức trò chơi: GV thiết kế ô chữ hàng ngang và hàng dọc. Đặt các
câu hỏi để HV giải đáp. Mỗi ô chữ là một sự kiện Lịch sử trong các bài học, ô chữ
hàng dọc là kiến thức bài học Lịch sử cần nhấn mạnh cũng có thể mỗi ô chữ hàng

ngang có một chữ cái chìa khóa, sau đó yêu cầu đoán những chữ bí ẩn có nội dung
là gì?
6


www.huongdanvn.com

- GV: Hướng dẫn HV tìm một số nhân vật và sự kiện tiêu biểu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
- Giải ô chữ hàng ngang:
1. Lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa Hương Khê là ai?
- Đáp án: Phan Đình Phùng. ( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Phan
Đình Phùng)
2. Ai là người đã chế tạo thành công súng trường trong cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp?
- Đáp án: Cao Thắng( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Cao Thắng)
3. Lãnh tụ trong cuộc khởi nghĩa Ba Đình là ai?
- Đáp án: Đinh Công Tráng( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Đinh
Công Tráng)
4. Ông là người chủ trương dùng "Bạo động để giành độc lập" vào đầu thế

kỉ XX?
- Đáp án: Phan Bội Châu. ( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Phan bội
Châu)
5. Cuối năm 1967 Pháp đã chiếm xong khu vực nào nước ta?
- Đáp án: Chiếm xong Nam Kì
6. Sau Hiệp ước Hác Măng và Patơnốt ở nước ta có phong trào đấu tranh
tieu biểu của quan quân triều đình chống lại thực dân Pháp?
- Đáp án: Cần Vƣơng.
7


www.huongdanvn.com

7. Ông là người chỉ huy hai trận đánh phục kích tại Cầu Giấy?
- Đáp án: Hoàng Tá Viêm. ( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Hoàng Tá
Viêm)
8. Nguyễn Ánh lên ngôi đặt niên hiệu là gì?
- Đáp án: Gia Long( HV: Tìm hiểu hoàn cảnh lịch sử khi nhà Nguyễn thành lập)
9. Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ?
- Đáp án: Hƣơng Khê.( HV: giải thích )
10. Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất của phong trào Cần Vương được nổ ra ở
Bắc Kì?
- Đáp án: Khởi nghĩa Bãi Sậy.
11. Ai là người khởi xướng và là lãnh tụ phong trào Duy Tân vào những năm
cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX?
- Đáp án: Phan Châu Trinh( HV: Tìm hiểu về tiểu sử, hoạt động của Phan Châu
Trinh)
Giải ô chữ hàng dọc: Từ năm 1858-1884. Việt Nam bị nước nào xâm lược?
- Đáp án: Pháp xâm lƣợc.
1

C A O T
2
3 Đ I N H C O N G T R
4
C H I E M
5
C
6
7 H O A N G T A V I E
G I A
8
H
9
K H
10
P H A N
11

P
H
A
P
X
A
M
L
U
O
C

H
A
N
H
O
N

A
N
G
A
N
V

N Đ I N H P H U N G
G

O
O
I
H

N
N
N
A

G
G K H E
G H I A B A I S A Y

U T R I N H

N B O I C H A U
G N A M K I
U O N G

- Trò chơi: “Thi sưu tầm và thuyết minh về hình ảnh lịch sử”:
Ví dụ 4: Bài 23 Lịch sử 11 “Phong trào yêu nước và cách mạng Việt Nam từ
đầu TK XIX-Chiến tranh thế giớithứ nhất (1914)” GV tổ chức trò chơi thay phần
củng cố

8


www.huongdanvn.com

- Cách tổ chức trò chơi: GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu các nhóm sưu tầm
các tranh ảnh lịch sử và thuyết minh về các tranh ảnh đó. Đại diện các nhóm lên
giới thiệu và thuyết minh các bức tranh lịch sử: Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh
+ Phan Bội Châu(1867-1940) tại làng Đan Nhiễn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ
An. Hiệu là Sào Nam. ông nổi tiếng là thông minh, năm 1900 đỗ giải trạng nguyên
trường thi Nghệ An, nhiệt tình yêu nước, có chủ trương “Nợ máu phải trả bằng
máu”. Trước khi Nguyễn Ái Quốc xuất hiện Phan Bội Châu được coi là “Ngôi sao
sáng nhất trên bầu trời cách mạng Việt Nam”
+ Phan Châu Trinh( 1872-1926) Tại Quảng Nam. Có xu hướng cải cách với câu
nói nổi tiếng “Bất bạo động , bạo động tắc tử”. ông là lãnh tụ của phong trào Duy
Tân vào những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, ông là niềm tự hào của dân tộc
- Trò chơi: “Nghe chuyện đoán nhân vật”
Ví dụ 5: Áp dụng Bài 23, Lịch sử 10 “Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống
nhất đất nước, bảo vệ tổ quốc cuối TK XVIII

- Cách tổ chức trò chơi: GV giới thiệu về “người anh hùng áo vải” có công lớn
của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước. HV đoán xem nhân vật đó
là ai?
- Đáp án: Nguyễn Huệ-Quang Trung
Ví dụ 6: Áp dụng bài 40 Lịch sử 10 “Lênin và phong trào công nhân Nga đầu
TK XX”
- Cách tổ chức trò chơi: GV trình bày hoạt động phong trào công nhân Nga
diễn ra sôi nổi vào những năm cuối TK XIX đầu TK XX. Vậy ai là người thống
nhất các nhóm Mac-xit ở Xanh Pê-tec-bua.
- Đáp án: V.I. Lê-nin

C HƢỚNG DẪN THAM QUAN NGOẠI KHÓA
“ Dân ta phải biết sử ta”. Tổ chức học ngoại khóa đem lại nhiều thú vị cho
HV sau nhiều giờ học tập trên lớp. HV có dịp tham quan thực tế. Bằng nhiều
phương pháp khác nhau GV có thể thuyết trình, minh họa, kể chuyện...về nội dung
bài giảng sẽ sinh động hơn góp phần nâng cao về nhận thức, biết ơn tổ tiên những
vị anh hùng bất khuất của dân tộc.

9


www.huongdanvn.com

Ví dụ 1: Sau khi kết thúc Phần hai Lịch sử việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế
kỉ XIX ( Lịch sử 10) tổ chức tham quan khu văn miếu Trấn Biên ( Biên HòaĐồng Nai): Nơi lưu lại nhiều di tích , tranh- ảnh tìm về cội nguồn dân tộc . Qua
đó giáo dục HV học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về đức
tính: Chuyên cần trong học tập.

Văn miếu Trấn Biên được xây dựng sớm nhất ở miền Nam và ra đời sau văn
miếu Quốc Tử Giám hơn 700 năm. Là nơi thờ đức Khổng tử và các bậc vĩ nhân,

danh nhân, văn hóa giáo dục của Việt nam.

Trong gian thờ này, đặc biệt có trưng bày 18 kg đất và 18 lít nước mang về từ đền
Hùng, biểu trưng cho 18 đời vua Hùng, cội nguồn của dân tộc Việt.

10


www.huongdanvn.com

Gian nhà thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh

Gian nhà thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh

- Tổ chức cho HV tham quan viện bảo tàng thành phố Hồ Chí Minh
* Một số hình ảnh lưu giữ trong viện bảo tàng

Vũ khí của quân ta tại chiến thắng Đông Bộ Đầu (1258) Cọc gỗ trong chiến thắng Bạch Đằng (1288)

11


www.huongdanvn.com

- Để giới thiệu 1 trong 10 trận đánh, chiến dịch tiêu biểu trong lịch sử đấu
tranh của dân tộc . Nhà sử học Lê Văn Hƣu viết trong Đại Việt sử ký toàn thư:
“Tiền Ngô Vƣơng có thể lấy quân mới họp của đất Việt ta mà phá đƣợc trăm
vạn quân của Lƣu Hoằng Tháo, mở nƣớc xƣng vƣơng, làm cho ngƣời phƣơng
Bắc không dám lại sang nữa. Có thể nói là một cơn giận mà yên đƣợc dân, mƣu
giỏi mà đánh cũng giỏi vậy”.

Ngô Quyền với chiến thắng Bạch Đằng lịch sử (tranh minh họa)

Ví dụ 2: Sau khi kết thúc Phần hai Lịch sử việt Nam ( từ 1919-2000) ( Lịch sử
lớp 12) tổ chức tham quan khu căn cứ chiến khu Đ ( Vĩnh Cửu- Đồng Nai ). Nơi
lưu lại nhiều chiến công oanh liệt của nhân dân ta thời kháng chiến chống Pháp Mỹ . Qua đó giáo dục HV học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh về đức tính: giản dị trong cuộc sống.

Khu di tích căn cứ khu Ủy
12


www.huongdanvn.com

Thắp hương và nghe thuyết trình về lịch sử chiến khu Đ

Hố bom trong chiến khu

Đoàn viên đi tham quan địa đạo
13


www.huongdanvn.com

... Thật là xúc động biết bao khi đứng trên “vùng đất cách mạng huyền
thoại này!”. Mặc dù nhiều lần bị địch đánh phá ác liệt, căn cứ Trung ương
Cục miền Nam vẫn được bảo vệ vững chắc và trở thành biểu tượng của
tinh thần quả cảm, trí thông minh của quân và dân Việt Nam. Hôm nay và
mai sau, thế hệ trẻ chúng tôi sẽ mãi mãi trân trọng và biết ơn các chiến sĩ,
đồng chí yêu nước đã cống hiến cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng

vẻ vang của Đảng và dân tộc Việt Nam anh hùng.
Tóm lại: Dạy học ( nói chung) dạy học lịch sử ( nói riêng) yêu cầu GV phải biết
linh hoạt sử dụng các phương pháp sao cho phù hợp, đảm bảo mục tiêu bài dạy.
Các câu chuyện kể về nhân vật lịch sử, các trò chơi, những buổi sinh hoạt ngoại
khóa đều phải đạt chuẩn kiến thức kĩ năng lịch sử cần ghi nhớ :
- Kể chuyện nhân vật lịch sử: GV phải đảm bảo tính sư phạm, biết kể và
hướng dẫn HV kể sao cho đúng cách ( không lạm dụng)
- Tổ chức trò chơi xen kẽ trong tiết học :Đòi hỏi GV phải chuẩn bị tốt, cần
tránh sự trùng lập gây phản cảm, không tổ chức thời gian quá dài, đảm bảo cho
mục tiêu các bước lên lớp.
- Hướng dẫn tham quan ngoại khóa sẽ đem lại cho HV những hiểu biết
nhiều điều: hướng về nguồn cội dân tộc, tự hào về lịch sử qua các thời đại và lịch
sử cho mình tầm nhìn ra thế giới….
IV. KẾT QUẢ:
Đổi mới phương pháp dạy học nói chung, đổi mới phương pháp dạy học
Lịch sử nói riêng là quá trình thực hiện thường xuyên và kiên trì để đạt kết quả
Qua nhiều năm thực hiện bản thân tôi đã đạt kết quả khả quan . Xin nêu thành tích
2 năm để so sánh:

Lớp

Năm học 2010-2011

Năm học 2011-2012

(Trước khi thực hiện chuyên đề)

(Sau khi thực hiện chuyên đề)

G

K

TB

Y

G

K

TB

Y

10A..VA

0

15

70

15

15

35

50

0

11A...VA

0

15

75

10

20

50

30

0

12 VA

0

20

75

5

25

55

20

0

14


www.huongdanvn.com

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
- Từ kết quả thu được, tôi nhận thấy việc vận dụng tốt các phương pháp tích cực
sẽ đem lại hiệu quả cao, đây cũng là một trong những nội dung thể hiện sự đổi
mới phương pháp dạy học. Điều đó cho thấy đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng tích cực “lấy HS làm trung tâm”là một định hướng đúng đắn của Ngành
Giáo Dục Việt Nam .
- Muốn thực hiện tốt các phương pháp nêu trên: Cần sự quan tâm giúp đỡ của
Ban Giám Đốc ( về thời gian thực hiện , về kinh phí). Các tổ khối( khâu tổ chức,
giám sát) Về phía HV ( phải có sự nỗ lực học tập) nhất là về phía GV ( bản thân
phải không ngừng học hỏi trình độ chuyên môn- nghiệp vụ) …Nhằm khơi dậy
niềm say mê học Lịch sử từ HV mới mong thành công trong tiết dạy.
VI. KẾT LUẬN:
Phương pháp dạy học là cách thức, con đường để đạt tới thành công như
"Ngọn đèn lớn soi sáng ngƣời đi trong đêm tối", "Thiếu phƣơng pháp ngƣời
có tài cũng không đạt kết quả, có phƣơng pháp đúng thì ngƣời bình thƣờng
cũng làm đƣợc việc phi thƣờng”, "Phƣơng pháp chính là linh hồn của nội dung

đang vận động”. Một giờ học đạt hiệu quả phải là giờ học tạo được cho HV hứng
thú trong học tập, nhằm giúp HV có khả năng nắm bắt chuẩn về kiến thức rồi vận
dụng kiến thức ấy vào cuộc sống . Do vậy, việc dạy học bộ môn Lịch sử đòi hỏi
mỗi thầy, cô giáo luôn phải có sự tìm tòi, sáng tạo trong phương pháp để không
ngừng nâng cao chất lượng D-H trong nhà trường phổ thông (nhất là đối tượng
người học là Ngành GDTX)
VII. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ, KHẢ NĂNG ÁP DỤNG:
1) Hƣớng dẫn phổ biến đề tài
- Sẽ áp dụng vào quá trình giảng dạy ở Trung Tâm GDTX đối với tất cả các
lớp 10,11,12.
2) Hƣớng dẫn nghiên cứu đề tài:
- Tiếp tục nghiên cứu, phổ biến đề tài này dạy một số bộ môn khác như Văn,
GDCD…nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

15


www.huongdanvn.com

3) Đề nghị:
- Hàng năm nên tổ chức các buổi hội thảo triển khai các SKKN đạt yêu cầu
cao để GV có điều kiện học tập .
- Nên tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu lịch sử Đảng vào các ngày lễ lớn trong
năm, tổ chức thi tốt nghiệp THPT nên có thi môn lịch sử nhằm giúp HV ôn, rèn kĩ
năng tư duy .
- Hỗ trợ về kinh phí tạo điều kiện tốt cho việc tổ chức các buổi ngoại khóa .
VIII. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1 Phương pháp dạy học lịch sử- Nhà xuất bản giáo dục – Năm 2004
2 Tâm lí học đại cương
- Nhà xuất bản giáo dục – Năm 2004

3 Những mẫu chuyện lịch sử - Nhà xuất bản giáo dục – Năm 2003
4 Đại cương lịch sử VN tập 3 - Nhà xuất bản giáo dục – Năm 2004
5 SGK Lịch sử 10,11,12 cơ bản- Phan Ngọc Liên ( Tổng chủ biên)- NXB GD
Năm 2011 ( Tái bản )
6 SGK Lịch sử 10,11,12 nâng cao - Phan Ngọc Liên ( Tổng chủ biên)- NXB
GD Năm 2011 ( Tái bản).
7 Một số hình ảnh, lời dẫn : Văn miếu Trấn Biên (Biên Hòa – Đồng Nai),
viện bảo tàng thành phố Hồ Chí Minh, khu căn cứ chiến khu Đ (Vĩnh Cửu- Đồng
Nai).
NGƯỜI THỰC HIỆN
( Ký tên)

Lê Thị Kim Liên

16