Tiểu luận Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số phương pháp dạy học ppt

Tiểu luận
Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho
học sinh lớp 5 thông qua việc vận
dụng một số phương pháp dạy học


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài
Tạo hứng thú cho người học luôn là một vấn đề quan trọng trong hoạt động
dạy - học. Bởi vì dạy - học là hoạt động phức tạp, trong đó chất lượng, hiệu quả
phụ thuộc vào chủ thể nhận thức là người học. Và điều này lại phụ thuộc vào nhiều
yếu tố khác như: năng lực nhận thức, động cơ học tập, sự quyết tâm...và các yếu tố
khách quan như: môi trường học tập, người tổ chức quá trình dạy học, sự hứng thú
trong học tập,... Ở đây tôi xin được quan niệm sự hứng thú trong học tập như là hệ
quả của các yếu tố tương tác đó.
Hứng thú là một trong những mặt biểu hiện của xu hướng nhân cách, nó có
vai trị rất to lớn đối với hoạt động của con người nói chung và hoạt động nhận thức
nói riêng. Hứng thú làm tăng hiệu quả của quá trình nhận thức làm nảy sinh khát
vọng hành động và hành động một cách say mê, sáng tạo, tăng năng suất làm việc
ở mỗi người. Trong hoạt động học tập hứng thú là yếu tố quan trọng thôi thúc học
sinh nắm bắt tri thức một cách nhanh hơn, sâu sắc hơn. Khi có hứng thú học một
mơn học nào đó, học sinh sẽ say mê trong nghiên cứu, học tập việc lĩnh hội tri thức
trở nên dễ dàng hơn và ngược lại, khi nắm bắt được vấn đề, tức hiểu được bài thì
người học lại có thêm hứng thú học tập, nhờ đó kết quả học tập của họ ngày càng
được nâng cao, phát triển một cách tích cực. Như đại văn hào Macxim Goocki khái
quát: “tài năng, nói cho cùng là tình u đối với cơng việc”. Chính vì vậy, việc tạo
hứng thú học tập cho người học là một trong những yêu cầu nhất thiết đối với việc
dạy học.
Bàn về hứng thú học tập xin được nói về thực trạng giáo dục ngày nay là vấn

đề học môn Lịch sử. Học sinh phổ thông không mặn mà với môn Sử. Kết quả tuyển


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

sinh Đại học năm 2006 – 2007 đã chứng minh điều đó: Tỷ lệ thí sinh có điểm thi
dưới trung bình chiếm hơn 80%, trong đó, hơn 60% có điểm thi dưới 1 (1/10). Kết
quả đó cho thấy học sinh của chúng ta đang bị mù về lịch sử. Trong hệ thống giáo
dục của bất cứ quốc gia nào, Lịch sử ln là mơn học bắt buộc và có vai trị quan
trọng hình thành nhân cách, tư tưởng và tinh thần của mỗi người. Kết quả môn Sử
như vậy phải chăng do sách giáo khoa soạn khô khan, cách dạy của giáo viên chưa
tạo hứng thú, giáo viên chưa thật sự đầu tư cho tiết dạy , phương pháp dạy học chưa
hiệu quả, học sinh thiếu phương tiện học tập, ... Đứng trước thực trạng giáo dục của
nước nhà là một giáo viên Tiểu học tương lai, nhận thức được tầm quan trọng của
bậc Tiểu học nói chung và mơn học Lịch sử trong nhà trường Tiểu học nói riêng tơi
xin được góp chút cơng sức của mình vào việc dạy học môn Lịch sử ở Tiểu học
thông qua việc tìm hiểu đề tài: “ Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5
thông qua việc vận dụng một số phương pháp dạy học”.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

PHẦN NỘI DUNG

Chương I : CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 Lí luận chung về hứng thú và hứng thú học tập
1.1.1Khái niệm chung về hứng thú
Hứng thú là một hiện tượng tâm lí phức tạp, như nhà tâm lí học L. X.
Vưgơtxki đã khẳng định : “Đối với việc nghiên cứu, hầu như khơng có vấn đề nào
rắc rối hơn vấn đề tìm hiểu hứng thú thực sự của một con người

1.1.1.1 Định nghĩa hứng thú
I. Phrebac đã coi hứng thú như một thuộc tính có sẵn, mang tính bẩm sinh của
con người; U. Giêmxơ cho rằng: Hứng thú có nguồn gốc sinh vật, cịn Framixka
quan niệm hứng thú là trường hợp riêng biệt của thiên hướng …
Sau này, các nhà tâm lý học đã đưa ra định nghĩa tương đối hoàn chỉnh về
hứng thú: “Hứng thú là thái độ lựa chọn đặc biệt của cá nhân đối với một đối
tượng nào đó, vừa có ý nghĩa đối với cuộc sống vừa có khả năng mang lại xúc
cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động”. Ở đây, hứng thú thể hiện mối
quan hệ giữa chủ thể với thế giới khách quan, giữa đối tượng với nhu cầu và xúc
cảm, tình cảm của chủ thể hoạt động …
1.1.1.2Vai trò hứng thú trong hoạt động của cá nhân
Hứng thú có vai trị quan trọng đối với mọi hoạt động của con người, cùng với
nhu cầu, hứng thú có kích thích hoạt động, làm cho con người hoạt động tích cực,


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

say mê và đem lại kết quả cao trong học tập, lao động, cơng tác. Ngược lại, khi
khơng có hứng thú, khơng có sự say mê con người sẽ thực hiện nó một cách gượng
ép, khơng mang tính tự giác, hoạt động trở nên khó khăn hơn, nặng nhọc, dễ gây
cho con người mệt mỏi, chán nản và hiệu quả đạt được sẽ khơng cao.
Vì quan trọng như vậy nên hứng thú nói chung và hứng thú nhận thức nói riêng,
đang là một trong những vấn đề được các nhà tâm lý học và giáo dục học hết sức
quan tâm, như đại văn hào M. Goocki từng viết: “Tài năng nói cho cùng là tình u
đối với cơng việc".
1.1.1.3 Định nghĩa hứng thú học tập
Hứng thú học tập chính là thái độ lựa chọn đặc biệt của chủ thể đối với đối
tượng của hoạt động học tập, vì sự cuốn hút về mặt tình cảm và ý nghĩa thiết thực
của nó trong q trình nhận thức và trong đời sống của cá nhân. Được thể hiện
qua sơ đồ sau:

Thái độ,
hứng thú
↓
Kỹ năng
↓
Tri thức

Lịng u thích, tin tưởng vào khoa học, ham tìm tịi, khám phá

Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi, nhận biết đúng các nhân vật, sự kiện,
hiện tượng lịch sử, có cảm xúc, tình cảm trước sự kiện,…

Ghi



Hiểu



nhớ

Vận
dụng



Phân
tích



Tổng
hợp

1.2 Khái quát về môn Lịch sử ở Tiểu học
1.2.1 Vai trị mơn Lịch sử lớp 5
Cung cấp cho học sinh các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử từ giữa TK
XIV đến nay, cụ thể là thời kì kháng chiến chống Pháp và kháng chiến chống Mỹ


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

cứu nước. Qua đó cho học sinh thấy được Lịch sử của đất nước ta trong những năm
kháng chiến ác liệt đó, một đất nước nghèo chịu sự ảnh hưởng của chế độ phong
kiến nặng nề đã đứng lên dành chiến thắng từ tay của bọn chủ nghĩa đế quốc như
thế nào. Biết được công ơn to lớn mà cha ông ta đã hi sinh để dành độc lập. Từ đó
hình thành ở các em lịng u nước, lịng tự hào dân tộc, để các em hình thành và
phát triển nhân cách đúng đắn.
1.2.2 Đặc điểm nội dung chương trình mơn Lịch sử lớp 5
Cung cấp cho học sinh một số kiến thức cơ bản, thiết thực về: Các sự kiện,
hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu tương đối có hệ thống theo dịng thời gian
của lịch sử Việt Nam từ giữa TK XIV đến nay.
1.3 Đặc điểm học sinh lớp 5 trong học tập
Rất hiếu động luôn thích thú với những hoạt động tìm tịi, khám phá.
Khả năng trực quan nhạy bén hơn khả năng tư duy.
Xét về mặt tâm lý, học sinh lớp 5 luôn muốn tự khẳng định mình với thầy cơ, bạn
bè và rất thích được khen .
1.4 Hứng thú học mơn Lịch sử của học sinh lớp 5
* Khái niệm hứng thú học môn Lịch sử của học sinh lớp 5

Trên cơ sở những phân tích trên, tơi xin đi đến định nghĩa về hứng thú học
môn Lịch sử như sau: Hứng thú học môn Lịch sử là thái độ lựa chọn đặc biệt của
HS đối với q trình lĩnh hội, có sự hiểu biết và vận dụng những tri thức Lịch sử
trong quá trình học tập cũng như trong cuộc sống, do thấy được sự hấp dẫn và ý
nghĩa thiết thực của môn Lịch sử đối với bản thân.
* Các biểu hiện hứng thú học môn Lịch sử của học sinh lớp 5


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Những biểu hiện này khá phong phú, đa dạng và nhiều khi cịn phức tạp, chúng có
thể đan xen vào nhau. Đó là:
- Biểu hiện về mặt xúc cảm: HS có xúc cảm tích cực (u thích, say mê,...) đối với
mơn Lịch sử u thích mơn Lịch sử, coi việc học Lịch sử là niềm vui, niềm hạnh
phúc.
- Biểu hiện về mặt nhận thức: HS nhận thức đầy đủ, rõ ràng những nguyên nhân
của sự yêu thích trên liên quan đến đối tượng của hoạt động học Lịch sử (nội dung
và phương pháp học), hoặc gián tiếp liên quan đến đối tượng trên (Lịch sử được
ứng dụng nhiều trong thực tiễn, giáo viên dạy hay)…
- Biểu hiện về mặt hành động: HS biểu hiện bằng các hành động học tập tích cực
học tập.
+ Trong giờ lên lớp: Say mê học tập, chăm chú nghe giảng; ghi chép bài đầy đủ,
cẩn thận; tích cực suy nghĩ, hăng hái phát biểu xây dựng bài, hay nêu thắc mắc với
GV; tích cực làm việc cùng nhóm để hồn thành nhiệm vụ.
+ Ở ngoài lớp và về nhà: Học bài, làm bài đầy đủ; tự giác làm bài tập; tự sưu tầm,
đọc thêm nhiều tài liệu, sách báo có liên quan đến mơn Lịch sử; tham gia các hoạt
động ngoại khóa về Lịch sử ,…
- Biểu hiện về mặt kết quả học tập: Kết quả học tập đạt loại khá, giỏi về môn LS.
1. 5 Cơ sở một số phương pháp dạy học tạo hứng thú học tập môn Lịch sử
a/ Những yếu tố chủ quan (bên trong):

- Trình độ phát triển trí tuệ của HS là cơ sở cần thiết để phát triển hứng thú học
môn Lịch sử ở các em.
- Thái độ đối với việc học tập môn Lịch sử.
b/ Những yếu tố khách quan (bên ngoài):


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

- Điều kiện vật chất cần thiết để dạy học có hiệu quả: bao gồm các tài liệu, sách vở,
đồ dùng học tập phục vụ cho môn học, trang thiết bị dạy học, phương tiện,...của nhà
trường. Đây là yếu tố cần thiết để HS học tốn có kết quả.
- Hồn cảnh, mơi trường học tập:
+ Mơi trường gia đình: Thái độ của cha mẹ đối với việc học tập môn Lịch sử
+ Tập thể HS: Trong tập thể, nếu HS tích cực hoạt động cùng nhau, tạo nên bầu
khơng khí tâm lý tích cực, làm nảy sinh niềm vui, cùng tham gia bài học tạo nên
hứng thú trong việc học tập mơn Lịch sử.
+ Giáo viên: đó là trình độ chun mơn, năng lực sư phạm, lịng say mê nhiệt tình,
sự hứng thú với nghề nghiệp của GV đối với môn Lịch sử, đặc biệt là phương pháp
dạy học... ảnh hưởng cơ bản đến sự phát triển hứng thú học tập của HS.
Tóm lại, hứng thú học mơn Lịch sử của HS tiểu học nảy sinh và phát triển
dưới ảnh hưởng qua lại của tổ hợp những yếu tố chủ quan và những yếu tố khách
quan nhất định. Do đó, muốn hình thành và phát triển hứng thú học môn Lịch sử
cho HS, cần phải chú ý cả những yếu tố bên trong, cũng như những yếu tố bên
ngoài, đặc biệt là cần chú ý đến vai trò “chủ đạo của người GV” mà cụ thể là
phương pháp dạy học mà người giáo viên sử dụng.
1.6 Một số phương pháp dạy học nhằm tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học
sinh lớp 5
* Phương pháp trực quan
* Phương pháp quan sát
*Phương pháp kể chuyện

* Phương pháp đóng vai
* Phương pháp hỏi đáp


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

* Phương pháp trò chơi học tập

Chương II: HƯỚNG DẪN, TỔ CHỨC CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
NHẰM TẠO HỨNG THÚ HỌC MÔN LỊCH SỬ CHO HỌC SINH LỚP 5
2.1 Phương pháp trực quan
Áp dụng đối với những bài có nội dung về nhân vật lịch sử: ( Trong chương
trình SGK- Lịch sử lớp 5, Dạng bài này có ở các bài: bài 1; bài 2; bài 5; bài 6).
Các bài có nội dung đề cập tới các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến, chiến
thắng, chiến dịch, phản công, tiến công ( các bài: )
Ví dụ: Khi dạy bài “Bài 6: Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” (tr 15)
-Giới thiệu bài: Mở đầu cho bài học giáo viên dán hình ảnh bến nhà Rồng và hỏi:
Đố các em biết hình ảnh trên là địa danh nào?
+HS sẽ hào hứng trả lời, lôi cuốn các em tham gia vào tiết học, tìm hiểu xem bức
tranh trên là địa danh nào. Sau đó GV dùng nó để giới thiệu bài mới.

Hình 1: Bến Nhà Rồng


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

HĐ: Tìm hiểu về Nguyễn Tất Thành ( ngày sinh, quê quán)
- Dựa vào SGK yêu cầu HS cho biết về ngày sinh của Nguyễn Tất Thành?
- Sau khi học sinh trả lời GV dán hình ảnh Nguyễn Tất Thành lên bảng kèm theo
chú thích về ngày sinh. Lưu ý bức ảnh này được chụp vào khoảng thời gian năm

1911, lúc người 21 tuổi.
- Về quê quán GV treo bản đồ, yêu cầu HS chỉ quê Bác trên bản đồ.
--> Áp dụng phương tiện trực quan là bản đồ vào dạy học, các em sẽ có sự tri giác
cụ thể hơn, có thể ghi nhớ và khắc sâu được nội dung hơn.

Hình 2: Nguyễn Tất Thành ( 1890 – 1969)

Hình 3: Bản đồ Việt Nam


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

-Giới thiệu một số hình ảnh về quê hương của Bác cho HS xem

H
ình 4: Làng Hồng Trù q ngoại

Hình 5: Làng Sen q nội

Nhà sàn của bác


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Hình 6: Ngơi nhà Bác sống thời niên thiếu

Hình 7: Nhà sàn của Bác

+ Qua các hình ảnh này HS sẽ thấy được Bác sinh ra từ vùng quê của xứ Nghệ
nghèo khổ : “ Làng Sen đóng khố thay quần. Ít cơm nhiều cháo xoay quần quanh

năm”
--> Với những hình ảnh sinh động, đa dạng và phong phú đó sẽ đọng mãi trong kí
ức HS, các em sẽ thích thú với tiết học Lịch sử vì kiến thức chẳng hề khơ khan mà
trái lại rất dễ nhớ.
Ví dụ: “ Bài 26: Tiến vào dinh Độc Lập” ( tr 55)


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

HĐ: Trình bày chiến dich Hồ Chí Minh lịch sử và cuộc tấn công vào Dinh Độc lập.
- GV trình bày trận đánh trên sơ đồ chiến lược cho HS dễ hình dung: Chiến dịch
Hồ Chí Minh bắt đầu vào lúc 17 giờ ngày 26/6/1975. Quân ta chia làm 5 cánh qn
tiến vào Sài Gịn. Tại mũi tiến cơng phía Đơng, dẫn đầu là lữ đồn xe tăng 203

Hình 8: Sơ đồ chiến dịch HCM

Hình 9: Xe tăng 843 tiến vào dinh

Bộ chỉ huy chiến dịch giao nhiệm vụ cho lữ đoàn phối hợp với đơn vị bạn cắm lá
cờ lên nóc Dinh Độc Lập. Chiếc xe tăng 843 của đồng chí Bùi Quang Thuận đi
đầu,…xe tăng 843 lao vào cổng phu và bị kẹt lại. Xe tăng 390 lập tức húc đổ cổng
chính tiến thẳng vào.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Hình 10: Lữ đồn xe tăng 203 tiến vào dinhHình 11: Xe tăng 390 húc đổ cổng dinh
Lá cờ tung bay trên nốc dinh Độc Lập, Tiếng reo hò sung sướng mừng giờ phút
lịch sử đất nước được thống nhất và độc lập. Bắc Nam sum họp một nhà. Qua đó
các em thấy được cái hào hùng, oanh liệt trong chiến dịch này. Những hình ảnh đó

sẽ khắc sâu vào trí nhớ của các em.
- Kết thúc phần trình bày trận đánh bằng lời GV cho HS xem 1 đoạn video về Tiến
vào Dinh Độc Lập. ( Ở bài dạy này GV nên sử dụng phương tiện dạy học hiện đại
là bài giảng điện tử cho có hiệu quả và khoa học hơn).
2.2 Phương pháp quan sát
a) Bài học có nội dung về tình hình kinh tế- chính trị, văn hố- xã hội...
(Trong chương trình lớp 5 là các bài: bài 4; bài 12; bài 13; bài 16; bài 19; bài 21;
bài 27 và bài 28).
Ví dụ: “ Bài 12: Vượt qua tình thế hiểm nghèo” ( tr 24)
HĐ: Tìm hiểu hồn cảnh nước ta sau cách mạng tháng Tám
-Yêu cầu HS đọc trong sách giáo đoạn “Từ cuối 1945 -> nghìn cân treo sợi tóc”,
kết hợp với việc quan sát các bức hình sau trả lời câu hỏi:
Hồn cảnh nước ta lúc đó có những khó khăn, nguy hiểm gì?


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Hình 12: Qn Pháp ở Sài Gịn 1945

Hình 14: Quân Trung Quốc dân đảng
1945

Hình 13: Quân Anh đến Sài Gịn 9/1945

Hình15: Xương của các nạn nhân trận đói
được cải tán ( Hà Nội)

Hình 16: Dân đói năm 1945
Ví dụ : “ Bài 22 : Đường Trường Sơn”
HĐ : Tìm hiểu về đường Trường Sơn, GV cho HS quan sát những hình ảnh dưới

đây và đặt câu hỏi : có em nhận xét gì về khi quan sát những hình ảnh dưới


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

-->Phương pháp này giúp cho HS có biểu tượng sinh động, cụ thể về sự kiện lịch
sử, kết hợp với việc đối chiếu với sách giáo khoa, phân tích, tổng hợp để tìm ra câu
trả lời. Chứ khơng phải chỉ tưởng tượng suông và đọc sách trả lời, mang cái nhìn cụ
thể cho hs, bồi dưỡng cảm xúc, tình cảm yêu nước, thương nòi cho học sinh.
* Lưu ý: Ở Tiểu học, mục tiêu quan sát phải đơn giản, phù hợp với trình độ nhận
thức của học sinh.
2.3 Phương pháp hỏi đáp
- Nếu việc dạy học chỉ đơn thuần truyền thụ kiến thức, thầy đọc trị chép, khơng
phát huy được tính tích cực chủ động học tập của học sinh thì học sinh sẽ nhanh
cảm thấy chán nản, mệt mỏi, bị thụ động. Vận dụng phương pháp hỏi đáp vào dạy
học Lịch sử là một trong những cách dạy học hữu hiệu tạo hứng thú học tập cho
học sinh. Vì phương pháp này kích thích tính tích cực, độc lập sáng tạo trong học
tập, bồi dưỡng học sinh năng lực diễn đạt bằng lời nói và làm khơng khí lớp học sơi
nổi.
Ví dụ: “ Bài 12: Vượt qua tình thế hiểm nghèo” ( tr 24)
- Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm gì để giải quyết nạn đói, nạn dốt và giặc ngoại
xâm? (Lập “ Hũ gạo cứu đói”, tổ chức “ Ngày đồng tâm”, Kêu gọi tăng gia sản xuất
với khẩu hiệu: “ Không một tấc đất bỏ hoang!”, “ Tấc đất tấc vàng”, Phát động “


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Tuần lễ vàng”. Phát động phong trào xoá nạn mù chữ; Ngoại giao mềm dẻo, khôn
khéo...).
- Kết quả của những biện pháp đó là gì? ( Từng bước đẩy lùi giặc đói, giặc dốt và

giặc ngoại xâm).
--> Đặt ra những câu hỏi u cầu HS phải tìm tịi, phải có cảm nhận riêng của
mình. Khi trả lời được HS sẽ cảm thấy phấn khởi vì trình độ, khả năng của mình so
với những bạn khác, các em sẽ có hứng thú học tập tiếp tục chú ý nghe giảng, trả
lời các câu hỏi. Những HS còn lại sẽ noi theo, muốn trả lời được như bạn để khẳng
định mình. Từ đó sẽ tạo nên khơng khí học tập sơi nổi, vui tươi.
*Lưu ý : Câu hỏi đưa ra phải rõ ràng, dễ hiểu xoáy vào trọng tâm để tất cả HS đều
hiểu được yêu cầu của câu hỏi.
- Cần đặt câu hỏi cho mọi học sinh trong lớp, tức là câu hỏi có nhiều mức độ, khó,
dễ, trung bình.
- Cần chú ý lắng nghe câu trả lời của các em khi cần có thể nhận xét, bổ sung, csửa
chửa để hoàn thiện nội dung câu trả lời cho các em.
2.4 Phương pháp kể chuyện
- Áp dụng với những dạng bài có nội dung về nhân vật lịch sử: ( Trong chương
trình SGK- Lịch sử lớp 5, Dạng bài này có ở các bài: bài 1; bài 2; bài 5; bài 6).
Thông thường đối với dạng bài này giáo viên nên sử dụng các phương pháp
như kể chuyện, sắm vai .... Giáo viên có thể vừa là người dẫn chuyện, trực tiếp kể
chuyện có thể là người dẫn dắt, gợi ý giúp học sinh nắm vững cốt truyện. Ngồi ra
có thể cho học sinh sắm vai để kể.
Ví dụ: Khi dạy bài “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” giáo viên có thể dùng
phương pháp kể chuyện để tìm hiểu về quê hương và thời niên thiếu của Bác.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Thông qua câu chuyện “Nguyễn Tất Thành 5 tuổi đi theo cha mẹ vào Huế”. Nội
dung câu chuyện là sự nghèo khó trong tuổi thơ của Bác ở vùng q nghèo, và
truyền thống hiếu học của gia đình Bác.
Ví dụ: “ Bài 17: Chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ” ( tr 37)
HĐ: Kể về những tấm gương trong cuộc kháng chiến Điện Biên Phủ. GV dùng

phương pháp kể chuyện kể cho HS nghe câu chuyện anh hùng Tô Vĩnh Diệm lấy
thân mình chèn pháo, Phan Đình Giót lấp lỗ châu mai, Bế Văn Đàn lấy thân mình
làm giá súng,..
+ Bế Văn Đàn lấy than mình làm giá súng:
Bế Văn Đàn là người dân tộc Tày, quê Cao Bằng, xuất thân trong một gia đình
nghèo có truyền thống cách mạng, cha làm thợ mỏ, mẹ mất sớm, lớn lên đồng chí
tham gia hoạt động du kích.
Chiến dịch Đơng Xn (1953 – 1954) đồng chí Bế Văn Đàn làm liên lạc tiểu đồn.
Mặc cho bom rơi, đạn nổ, đồng chí đã dũng cảm vượt qua lưới đạn dày đặc của
địch, xuống truyền đạt mệnh lệnh cho đại đội kịp thời, chính xác. Trong khi đó,
trận chiến đấu diễn ra ngày càng ác liệt hơn, đồng chí được lệnh ở lại đại đội chiến
đấu.
Địch phản kích lần thứ ba, chúng điên cuồng mở đường tiến, đại đội bị thương
vong nhiều, chỉ còn 17 người, bản thân Bế Văn Đàn cũng bị thương, nhưng đồng
chí vẫn tiếp tục chiến đấu. Một khẩu trung liên của đơn vị khơng bắn được vì xạ
thủ hy sinh. Khẩu trung liên của Chu Văn Pù cũng chưa bắn được vì khơng có chỗ
đặt súng, tình thế hết sức khẩn trương, không ngần ngại Bế Văn Đàn chạy lại cầm 2
khẩu trung liên đặt lên vai mình và hơ bạn bắn. Đồng chí Pù cịn do dự thì Bế Văn
Đàn đã nói: ''Kẻ thù trước mặt, đồng chí có thương tơi thì bắn chết chúng nó đi''.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

Đồng chí Pù nghiến răng nổ súng vào đội hình quân địch quật ngã hàng chục tên.
Địch hoảng hốt bỏ chạy, đợt phản kích này của chúng bị bẻ gãy.
Trong lúc lấy thân mình làm giá súng, đồng chí Bế Văn Đàn bị hai vết thương nữa
và đã anh dũng hy sinh, hai tay vẫn cịn ghì chặt súng trên vai mình. Tấm gương
dũng cảm của đồng chí đã cổ vũ cán bộ, chiến sĩ trên toàn mặt trận hăng hái thi đua
giết giặc lập cơng,
-Sau đó cho HS quan sát những bức hình sau:

Hình 17: Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng Hình 18: Tơ Vĩnh Diệm lấy than
mình chèn pháo
 HS Tiểu học rất thích nghe kể chuyện, vận dụng phương pháp kể chuyện vào
dạy học sẽ giúp các em tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, dễ nhớ, và thú vị.
*Lưu ý: Nên chú ý dành nhiều thời gian cho học sinh tiếp xúc với tư liệu lịch sử để
hình thành các biểu tượng lịch sử.
- Cần tái hiện quá khứ đúng như nó đã tồn tại, tức là cần tơn trọng tính chân thực
lịch sử.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

- Nếu chọn phương pháp kể chuyện mà yêu cầu HS kể lại chuyện, cần chống lại
cách học thuộc lòng, từng câu từng chữ trong SGK của học sinh. Phải để học sinh
kể lại câu chuyện lịch sử bằng chính ngơn ngữ của mình.
- Thời gian kể chuyện chỉ nên chiếm vài phút còn lại để giới thiệu tiểu sử, hoặc mô
tả một hiện tượng tự nhiên hoặc xã hội,…
2.5 Phương pháp đóng vai
Ví dụ: “ Bài 10: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” (tr 21)
-Cho HS sắm vai Bác Hồ, các vi tướng chính phủ lâm thời, nhân dân, đồng bào
Việt Nam diễn tả lại khơng khí của buổi lễ Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập.
+ 5, 6 bạn HS đứng trên bục giảng quay mặt về phía lớp. Trong đó có 1 bạn đóng
Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn Độc lập. Yêu cầu đọc chậm rãi, hùng dũng. “ Hỡi đồng
bào cả nước, tất cả mọi người sinh ra đều có quyền tự do và bình đẳng...”
+ Một tốp 10 – 15 bạn HS đứng quay mặt lên bục giảng. Hướng về phía các bạn ở
trên đóng làm nhân dân vui sướng, phấn khởi trong ngày độc lập của đất nước.
Giúp HS khắc sâu nội dung bài học.

* Lưu ý: Tình huống đóng vai phải phù hợp với nội dung yêu cầu của bài học và

trình độ của HS, tình huống khơng nên q phức tạp.
- Khuyến khích mọi HS đặc biệt là những em nhút nhát tham gia quá trình thảo
luận, xây dựng vở kịch.
- Trong thời gian thảo luận GV nên đến từng nhóm để quan sát, lắng nghe, kịp thời
phát hiện những khó khăn, vướng mắc để giúp đỡ, hỗ trợ HS kịp thời.


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

- Nên chuẩn bị một số điều kiện cơ sở vật chất phù hợp cho vở diễn để phần đóng
vai them hứng thú, hấp dẫn.
2.6 Phương pháp trị chơi học tập
Áp dụng với các kiểu bài có dạng bài ôn tập, tổng kết.Các bài về nhân vật, sự
kiện, các bài về các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến. Giáo viên nên vận dụng tổng
hợp phương pháp trò chơi học tập kết hợp với những phương pháp khác như hoạt
động nhóm, hỏi đáp, quan sát,..
* Trò chơi giải mật mã
Với trò chơi này có thể sử dụng để củng cố bài học hoặc cũng có thể sử dụng
trong các tiết làm bài tập lịch sử. Đặc biệt khi giáo viên muốn nhấn mạnh một sự
kiện lịch sử quan trọng hay nhân vật lịch sử có cơng lớn đối với đất nước.
Ví dụ: “Bài 10: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập” (tr 21)
Để củng cố lại bài học GV có thể cho HS chơi trò chơi giải mật mã như sau:
a/ Chuẩn bị
- Giáo viên chuẩn bị các dữ kiện lịch sử, các dữ kiện đó có liên quan đến một sự
kiện hay một nhân vật lịch sử được coi là “mật mã” .
- Mỗi dữ kiện là một câu hỏi gợi ý để học sinh trả lời.
- Sau khi tìm được tất cả các dữ kiện, học sinh sẽ có căn cứ để xác định các dữ
kiện đó liên quan đến một sự kiện hay một nhân vật lịch sử.
b/ Sử dụng trò chơi
Phần củng cố bài học, giáo viên đưa ra một bơng hoa bằng giấy có 4 cánh, mỗi

cánh hoa là mỗi dữ kiện, nhụy hoa là một “mật mã” :


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

* GV nêu câu hỏi để học sinh tìm ra các dữ kiện trên mỗi cánh hoa:
- Cánh hoa 1: Ngày 5/6/1911 đã diễn ra sự kiện lịch sử gì?
- Cánh hoa 2: Cách mạng tháng Tám thành cơng vào thời gian nào?
- Cánh hoa 3: Ngày khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa?
- Cánh hoa 4: “ Hỡi đồng bào cả nước. Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình
đẳng. Tạo hóa đã cho họ những quyền không ai xâm phạm được,...quyền được
sống, quyền được tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc...” là đoạn trích trong tác
phẩm nào?
* Cho học sinh lựa chọn cánh hoa để trả lời.
* Khi đã tìm được tất cả câu trả lời ở các cánh hoa, giáo viên cho học sinh tìm mối
liên hệ giữa các dữ kiện đó để giải mật mã ở nhụy hoa.
* Đáp án:
- Cánh hoa 1: Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước
- Cánh hoa 2: 19/8/1945.
- Cánh hoa 3: 2/9/1945.
- Cánh hoa 4: Tuyên ngôn Độc lập.
- Nhụy hoa: “Mật mã: Bác Hồ đọc Tun ngơn Độc lập”
* Trị chơi ơ chữ
Sau phần ơn tập, hệ thống hố có thể cho học sinh chơi trị chơi “Ơ chữ” để củng
cố kiến thức.
Ví dụ: Khi dạy bài “Ơn tập: Chín năm kháng chiến, bảo vệ độc lập dân tộc (19451954)” ( tr 40) GV có thể cho HS chơi trị chơi ô chữ như sau:


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

a/ Chuẩn bị
-Ơ chữ gồm 8 ơ hàng ngang và 1 ô hàng dọc
1
2
3
4
5
6
7
8
*Dựa vào các gợi ý sau để tìm chữ cái :
1-

Để đẩy lùi giặc đói Bác Hồ tổ chức ngày này ?

2-

Để đẩy lùi giặc dốt Bác Hồ tổ chức lớp học này ?

3-

Nhân dân Phú Thọ đã làm gì để chống quân Pháp nhảy dù ?

4-

Thu – Đông 1947, Việt bắc trở thành: “......Giặc Pháp”.

5-

Ngày 16/09/1950, quân ta nổ súng tấn công cứ điểm này ?

6-

Tên của người anh Hùng “Chặt cánh tay phá đồn địch” ?

7-

Ngày 01/05/1954, ta mở.... tấn công lần thứ 3 đánh chiếm các cứ điểm

còn lại trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
8-

Tên của người anh hùng lấy thân mình lấp lỗ châu mai ?

b/ Sử dụng trị chơi
*Đáp án:
1
2

N

G

À

Y

Đ

Ồ

N

G

T

Â

M

B

Ì

N

H

D

Â

N

H

Ọ

C

V

Ụ


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

3

C

4

M

Ồ

Ắ

M

C

H

H

Ơ

Ơ

N

G

K

H

A

V

Ă

Đ

Ợ

G

I

7
A

N

Đ

Ì

N

C

Ầ

T

6

8 P H

G

Ê

L

N

N

Đ

5

C

Ơ

N

H

Ĩ

T

* Tất cả các chữ cái ghép lại thành từ “ Thắng lợi”.
Đây là phương pháp học mà chơi, chơi mà học có hiệu quả giáo dục cao. Học
sinh phát tận dụng hết vốn kiến thức của mình để có thể trả lời đúng câu hỏi.
Khuyến khích được tất cả các Hs trong lớp được tham gia, tạo không khi sôi nổi,
vui tươi, hào hứng trong các em.
Một số kế hoạch dạy học cụ thể minh họa cho việc tạo hứng thú học tập thong
qua việc sử dụng một số phương pháp dạy học.

KẾ HOẠCH DẠY HỌC
Môn: Lịch sử và Địa lí

Ngày soạn: 4/ 6/ 2012

Lớp: 5

Người soạn:

Tuần:

Người dạy:

Bài 64: Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:

U


Đề tài: Tạo hứng thú học môn Lịch sử cho học sinh lớp 5 thông qua việc vận dụng một số PPDH

- HS biết về quê hương và thời niên thiếu của Nguyễn Tất Thành – Bác Hồ kính
yêu của dân tộc ta.
- HS hiểu được ý chí quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước của Người.
- HS biết được mục đích ra nước ngồi của Bác là do mong muốn tìm ra con
đường cứu nước đúng đắn để giải phóng dân tộc.
2. Kĩ năng:
- Kể được câu chuyện về ý chí quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước của Bác.
3. Thái độ:
- Cảm phục ý chí quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước của Bác.
- Có thái độ kính yêu và biết ơn Bác Hồ.
- Rút ra được bài học cho bản thân.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Giáo viên: Hình ảnh về Bác, gia đình Bác, quê hương Bác, bến cảng Nhà
Rồng. Giáo án điện tử
- Học sinh: SGK
III. HOẠT ĐỢNG DẠY- HỌC CHỦ ́U:
Tiến trình dạy Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

học

Ổn định lớp

- Cho lớp hát.

- Lớp hát

( 1phút)
2.Kiểm tra bài - Chấm vở bài tập 4-5 HS
cũ

- Nhận xét, ghi điểm.

( 3 phút)
3.Bài mới:

-Giới thiệu bài: cho HS quan sát

( 1 phút)

hình ảnh sau và hỏi:

- Thực hiện