Sang kien kinh nghiem trò chơi môn toán lớp 5

Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

I. TÊN ĐỀ TÀI:
“THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI GÓP PHẦN ĐỔI MỚI
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 5”
II. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Tầm quan trọng của vấn đề cần được nghiên cứu:
Môn Toán giúp học sinh có những kiến thức cơ bản về số học các số tự
nhiên, phân số, số thập phân; hình thành kỹ năng năng thực hành tính, đo
lường, giải bài toán có nhiều ứng dụng thiết thực trong đời sống; bước đầu phát
riển về năng lực tư duy, khả năng suy luận hợp lý và diễn đạt đúng cách phát
hiện và cách giải quyết các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống; kích
thích trí tưởng tượng ; chăm học và hứng thú học tập toán; hình thành bước đầu
phương pháp tự học và làm việc có kế hoạch khoa học, chủ động, linh hoạt,
sáng tạo. Để làm được như vậy, sách giáo khoa và các tài liệu hướng dẫn giảng
dạy đã giúp giáo viên tổ chức các hoạt động học tập, thường xuyên tạo ra các
tình huống có vấn đề, tìm các biện pháp lôi cuốn học sinh tự phát hiện và giải
quyết vấn đề bằng cách tìm hiểu kỹ vấn đề đó, huy động các kiến thức và công
cụ đã có để tìm con đường hợp lý nhất giải đáp từng câu hỏi đặt ra trong quá
trình giải quyết vấn đề, diễn đạt các bước đi trong cách giải, tự mình kiểm tra
các kết quả đã đạt được được , cùng các bạn rút kinh nghiệm về phương pháp
giải. Đó là những cơ hội để rèn luyện ngôn ngữ toán học và tập dượt cho học
sinh suy luận, hình thành phương pháp học tập và làm việc khoa học, giúp học
sinh tự phát hiện và chiếm lĩnh tri thức mới, tự kiểm tra và tự khẳng định
những tiến bộ của mình. Qua hơn chục năm công tác, tôi thấy ngày nay học
sinh học toán nhanh hơn, kiến thức ngày càng cao hơn, trình bày bài khoa học,
sáng tạo hơn, song tình trạng giải toán còn sai nhiều, học sinh giải toán còn
chậm, dẫn đến tình trạng ngại học toán. Chính vì vậy, tôi muốn giúp học thực
hành thành thạo toán, giúp các em hứng thú, tự tin hơn nữa trong học tập.
2. Những thực trạng liên quan đến vấn đề cần được nghiên cứu:

Một trong những hình thức dạy học theo xu hướng đổi mới đó là tổ chức
các trò chơi học tập. Không ai có thể phủ nhận những mặt tích cực mà việc tổ
chức trò chơi học tập mang lại sau mỗi tiết dạy. Song không phải bất cứ người
giáo viên tiểu học nào cũng biết cách tổ chức trò chơi học tập đạt hiệu quả.

Năm học 2010 - 2011

Trang 1


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Thực trạng việc dạy học toán ở các trường tiểu học về cơ bản thì phương
pháp dạy học đã được đổi mới. Nhưng chưa thực sự phát huy được vai trò
người học cũng như chưa thực sự phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của
các em. Việc thiết kế và áp dụng các trò chơi toán học vào giảng dạy ở một số
giáo viên còn lúng túng, họ còn băn khoăn không biết nên tổ chức trò chơi vào
lúc nào, cách tổ chức ra sao để đạt hiệu quả. Mặt khác môn toán ở lớp 5 mang
nặng kiến thức hơn cả nên thời gian để tổ chức trò chơi rất hạn hẹp. Với những
lí do đó một số giáo viên chưa dám mạnh dạn thiết kế và áp dụng trò chơi vào
dạy học. Nếu có thì chỉ mang tính chất đối phó trong những giờ thao giảng
hoặc qua loa đại khái, không thường xuyên liên tục.
Về phía học sinh, hầu hết số học sinh trong toàn trường là con nhà nông,
kinh tế còn khó khăn, phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của
con em, trong cuộc sống hàng ngày các em ít được giao tiếp, thăm quan mở
rộng tầm hiểu biết, nhiều em không dám thể hiện mình, khả năng diễn đạt
trước mọi người còn hạn chế.
Là một giáo viên chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5, bản thân tôi nhận thấy
để nâng cao chất lượng dạy học môn toán, người giáo viên không những nắm

vững nội dung chương trình mà còn phải năng động, sáng tạo biết vận dụng
linh họat các phương pháp và hình thức dạy học phù hợp, kích thích tính tò mò,
ham hiểu biết của học sinh, gây được hứng thú trong giờ học toán cũng như
trong các môn học khác sao cho “nhẹ nhàng, tự nhiên và đạt hiệu quả”.
3. Lý do chọn đề tài:
- Như chúng ta đã biết, trẻ em hình thành và phát triển tâm lí, nhân cách
bằng các hoạt động cụ thể hàng ngày. Trước tuổi học tiểu học, ở bậc học mầm
non, với trẻ hoạt động vui chơi là chủ đạo. Đến bậc tiểu học việc học của học
sinh được bắt đầu tiến hành học tập một cách có hệ thống thông qua các môn
học và qua các hoạt động. Nhờ học tập các em sẽ được lĩnh hội những tri thức
về thế giới xung quanh đồng thời phát triển nhân cách của người học sinh,
trong quá trình sinh hoạt vui chơi và qua các tiết học do giáo viên tổ chức. Ở
bậc Tiểu học các em vẫn có thể chơi các trò chơi cũ nhưng có sự chọn lọc và
xuất hiện những loại hình mới trong nhà trường như các trò chơi vận dụng kiến
thức: Giải đố, ai nhanh ai đúng, ......
Các hoạt động vui chơi trong dạy học đã góp phần vào việc phát triển trí
Năm học 2010 - 2011

Trang 2


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

tuệ và trí thông minh của các em, làm cho tâm hồn các em phong phú hơn,
cuộc sống của các em vui tươi lành mạnh hơn, các em sẽ cảm thấy tự tin hơn
về khả năng học tập của mình. Và đặc biệt, thông qua các trò chơi giúp học
sinh không bị ức chế, giảm căng thẳng trong thời gian học tập kéo dài, tạo cho
không khí lớp học sôi nổi bớt căng thẳng về tinh thần. Giúp cho học sinh hào
hứng, ham muốn học tập.

Ở lứa tuổi học sinh tiểu học đặc biệt thì việc học tập và vui chơi là hai
hoạt động chủ đạo. Các em phải được “Học mà chơi - chơi mà học”.
- Lịch sử loài người đã bước sang thế kỉ XXI và tiến như vũ bão vào lĩnh
vực khoa học công nghệ. Phát triển giáo dục là nền tảng, tạo nguồn nhân lực
chất lượng cao; là một trong những động lực quan trọng, thúc đẩy sự nghiệp
công nghiệp hóa - hiện đại hóa; là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng
trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và hội nhập
với Quốc tế đòi hỏi phải khẩn trương đổi mới giáo dục đào tạo. Để đáp ứng
yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, ngành giáo dục nói chung,
bậc tiểu học nói riêng đang đẩy mạnh tiến trình đổi mới cả về nội dung,
phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động dạy và học. Đó là, dạy học theo
hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh. Đổi mới hình thức dạy học cũng là
một trong các giải pháp được toàn xã hội quan tâm, nhằm đưa các hình thức tổ
chức dạy học mới vào nhà trường tiểu học.
Đây là một trong các biện pháp chủ yếu để đạt được các mục đích trên nhằm
tạo cho học sinh hứng thú học tập. Giúp học sinh có được niềm tin, niềm vui
học tập. Để góp phần nâng cao hiệu quả giờ dạy cần tổ chức các trò chơi học
tập hấp dẫn và phù hợp với trình độ nhận thức, đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi
học sinh tiểu học.
- Trong những năm trở lại đây giáo dục bậc tiểu học đã và đang được thực
hiện đổi mới phương pháp và hình thức dạy học sao cho giờ dạy được “nhẹ
nhàng tự nhiên và hiệu quả”.
Một trong những hình thức dạy học theo xu hướng đổi mới đó là tổ chức
các trò chơi học tập. Không ai có thể phủ nhận những mặt tích cực mà việc tổ
chức trò chơi học tập mang lại sau mỗi tiết dạy. Song không phải bất cứ người
giáo viên tiểu học nào cũng biết cách tổ chức trò chơi học tập đạt hiệu quả.
Năm học 2010 - 2011

Trang 3

Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Thực trạng việc dạy học toán ở các trường tiểu học về cơ bản thì phương
pháp dạy học đã được đổi mới nhưng chưa thực sự phát huy được vai trò người
học cũng như chưa thực sự phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của các
em. Việc thiết kế và áp dụng các trò chơi toán học vào giảng dạy ở một số giáo
viên còn lúng túng, họ còn băn khoăn không biết nên tổ chức trò chơi vào lúc
nào, cách tổ chức ra sao để đạt hiệu quả. Mặt khác, môn toán ở lớp 5 mang
nặng kiến thức hơn cả nên thời gian để tổ chức trò chơi rất hạn hẹp. Với những
lí do đó một số giáo viên chưa dám mạnh dạn thiết kế và áp dụng trò chơi vào
dạy học, nếu có thì chỉ mang tính chất đối phó trong những giờ thao giảng hoặc
qua loa đại khái, không thường xuyên liên tục.
Về phía học sinh, nhiều học sinh trong toàn trường là con nhà nông,
kinh tế còn khó khăn, phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của
con em, trong cuộc sống hàng ngày các em ít được giao tiếp, thăm quan mở
rộng tầm hiểu biết, nhiều em không dám thể hiện mình, khả năng diễn đạt
trước mọi người còn hạn chế.
Là một giáo viên chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5, bản thân tôi nhận thấy
để nâng cao chất lượng dạy học môn toán, người giáo viên không những nắm
vững nội dung chương trình mà còn phải năng động, sáng tạo biết vận dụng
linh hoạt các phương pháp và hình thức dạy học phù hợp, kích thích tính tò mò,
ham hiểu biết của học sinh, gây được hứng thú trong giờ học toán cũng như
trong các môn học khác sao cho “nhẹ nhàng, tự nhiên và đạt hiệu quả”.
4. Giới hạn nghiên cứu của đề tài:
* Phạm vi:
- Tìm hiểu chương trình toán lớp 5 (về nội dung chương trình, phương pháp
dạy học và tâm lí của học sinh tiểu học).

- Thông qua tìm hiểu để thiết kế và sưu tầm một số trò chơi toán học phục vụ
các tiết dạy toán lớp 5 góp phần đổi mới phương pháp dạy học toán nhằm nâng
cao chất lượng đại trà, chất lượng học sinh giỏi.
- Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho bản thân. Bước đầu
tập nghiên cứu khoa học làm cơ sở cho việc học tập và dạy học.
* Thời gian và địa điểm:
Từ tháng 9/2010 đến tháng 4/2011.
Học sinh lớp 5 - Trường Tiểu học Quyết Thắng.
Năm học 2010 - 2011

Trang 4


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

III. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1.Vị trí môn toán :
Là một giáo viên tiểu học, tôi nhận thấy song song với việc đổi mới
phương pháp dạy học cho các môn học ở tiểu học thì việc dạy tốt, dạy có hiệu
quả cao môn Toán là vô cùng cần thiết và quan trọng. Bởi toán học không
những giúp cho người học phát triển tư duy trừu tượng, năng lực, phẩm chất trí
tuệ mà nó còn giúp cho người học biết vận dụng những kiến thức cơ bản vào
thực tế cuộc sống. Hơn thế nữa, bộ môn toán còn là môn học để bồi dưỡng và
đào tạo nhân tài trong các trường học. Vì lẽ đó mà thời gian dành cho môn
Toán ở Tiểu học chiếm một phần lớn trong mối quan hệ với các môn học khác
của chương trình.
Qua thời gian đã công tác, tôi thấy phần toán lớp 5 có vị trí rất quan
trọng trong chương trình toán ở tiểu học vì nó là nền tảng để học sinh học tiếp
lên các cấp trên và để học sinh có vốn kiến thức áp dụng vào thực tế cuộc sống

toán chuyển động, toán diện tích.... Nội dung toán được xây dựng trên cơ sở kế
thừa, mở rộng và phát triển phù hợp với nhận thức của học sinh.
Học sinh được làm quen toán ngay từ mẫu giáo và liên tục học cho đến
Các lớp đại học... Cũng như các môn học khác, muốn học tốt môn Toán trước
hết mỗi học sinh cần phải say mê và hứng thú vào việc học, hơn nữa để học tốt
môn Toán giáo viên cần tạo ra cho học sinh lòng say mê vào học tập, làm nền
tảng ban đầu cho trẻ. Trước tình hình ấy, chúng ta cần tổ chức trò chơi toán
nhằm cung cấp trò chơi, những bài tập vui và nhẹ nhàng trong giờ học toán.
Theo yêu cầu kiến thức kỹ năng sử dụng toán ở Tiểu học để học sinh tự học
hoặc tham gia vào các trò chơi cùng bạn theo tinh thần “Học mà vui, vui mà
học” một cách hứng thú và bổ ích.
Ở lứa tuổi học sinh Tiểu học các em hiếu động và nhạy cảm. Bởi vậy,
trò chơi học tập là một phương tiện có ý nghĩa trong việc góp phần thực hiện
đổi mới phương pháp dạy học toán ở Tiểu học nhằm phát huy tính tích cực,
độc lập, sáng tạo của học sinh.
2. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh:
Nhận thức của trẻ từ 6 đến 11 tuổi còn mang tính cụ thể, gắn với các
hình ảnh và hiện tượng cụ thể. Trong khi đó các kiến thức môn toán lại có tính
Năm học 2010 - 2011

Trang 5


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

trừu tượng và khái quát cao. Do vậy, các em thường không thích học toán, ngại
suy nghĩ dẫn đến tiết học kém hiệu quả, học sinh nắm kiến thức hời hợt. Mặt
khác, học sinh lớp 5 được tiếp xúc với những dạng toán mới có những bước
nhảy vọt về kiến thức nên các em thường có hiện tượng lười học, sợ môn toán.

Chính vì lẽ đó, người giáo viên là người dạy phải biết khơi dậy niềm say mê
học toán, óc tư duy, sáng tạo của mỗi học sinh. Làm thế nào để đạt được điều
đó?
Do đặc điểm của môn toán và đặc điểm nhận thức của học sinh lớp 5 mau
nhớ nhưng lại nhanh quên, không thích những hoạt động kéo dài, thích những
hình ảnh trực quan sinh động..., người giáo viên cần lựa chọn phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp để học
sinh nào cũng nắm chắc kiến thức, các khái niệm toán học, các quy tắc tính
toán, bằng thực hành toán học sẽ củng cố tri thức mới, rèn luyện các kỹ năng
cơ sở , phát triển tư duy, phát triển trí thông minh. Trong toán học, công tác
thực hành, luyện tập là cơ hội giúp học sinh làm quen với cách vận dụng kiến
thức, kỹ năng của môn toán để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong học tập và
trong cuộc sống.
IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Trên thực tế, đối với học sinh lớp 5, việc chuyển từ việc giải những
bài toán với nội dung đơn giản, thực tế (ở lớp1-2-3) sang những bài toán có nội
dung khó hơn, trừu tượng hơn (ở lớp 4-5) là điều đặt ra những lưu ý cần thiết
để giáo viên giúp học sinh trong học toán vì có những dạng toán học sinh mới
được làm quen trong chương trình lớp 5: số thập phân, chuyển động đều, hình
hộp chữ nhật, hình lập phương.... Thông qua điều tra thực tế, tôi thấy khi tiếp
xúc với các dạng toán ấy, học sinh thường thấy khó dẫn đến chán nản khi học.
Vậy tôi nghiên cứu vấn đề này là để giúp học sinh có hứng thú hơn khi học
môn toán.
V. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
Để khắc phục được những vấn đề đã nêu ở trên, tôi tìm hiểu kĩ nội dung
và hiểu được nội dung các tiết toán trong chương trình, nghiên cứu cách tổ
chức các trò chơi có thể áp dụng để giải bài toán; giúp học sinh thư giãn, mạnh
dạn nói lên suy nghĩ của mình, nêu vấn đề để cùng giải quyết; gợi cho học sinh
Năm học 2010 - 2011

Trang 6


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

thấy được mối liên hệ giữa dạng toán mới và dạng toán đã học để vừa nắm
chắc bài, vừa củng cố được kiến thức về dạng toán đã học; kiểm tra kết quả
bằng cách thử lại, liên hệ thực tế…
Để làm tốt được điều đó, đòi hỏi người giáo viên phải tâm huyết với nghề,
với học sinh, phải chuẩn bị kĩ lưỡng cho mỗi bài dạy, mỗi tiết dạy và nhất là
phải nghiên cứu khoa học để tìm ra giải pháp hữu hiệu nhất giúp học sinh học
tốt hơn.
Vậy đóng góp của đề tài này chính là tạo cho học sinh có hứng thú khi học
toán, giúp những học sinh còn ngại trong học toán để nâng cao chất lượng học
toán cho học sinh trong các trường tiểu học.
1. Tìm hiểu thực tế của trường:
Năm học 2010 - 2011, trường Tiểu học Quyết Thắng có ba lớp 5 với 104
học sinh. Tôi được phân công dạy và chủ nhiệm lớp 5A. Lớp tôi chủ nhiệm có
35 học sinh trong đó có 20 nữ, 15 nam. Trong quá trình nghiên cứu đề tài của
mình, tôi gặp một số khó khăn và thuận lợi như sau:
*Thuận lợi:
+ Về phía Nhà trường:
- Luôn quan tâm đến chất lượng dạy của giáo viên và chất lượng học của học
sinh.
- Đầu tư đầy đủ cơ sơ vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác dạy và học.
- Hàng tuần có các buổi sinh hoạt chuyên môn để giáo viên trao đổi kinh
nghiệm, thảo luận bài khó để tìm ra phương pháp, hình thức tổ chức dạy học
tối ưu nhất trong quá trình giảng dạy.
- Tổ chức thao giảng các cấp để giáo viên được cọ sát, học hỏi kinh nghiệm

của đồng nghiệp.
+ Về phía giáo viên:
- Phần lớn giáo viên của trường có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đạt và
vượt chuẩn, nhiều giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi các cấp.
- Giáo viên trong các tổ, khối chuyên môn luôn tự học hỏi để bổ sung, cập
nhật kiến thức phục vụ cho công tác giảng dạy của mình.
- Giáo viên quan tâm đến các đối tượng học sinh, nhiệt tình trong công tác
giảng dạy.
+Về phía học sinh:
Năm học 2010 - 2011

Trang 7


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

- Phần nhiều học sinh ngoan, tích cực trong học tập và rèn luyện.
- Các em luôn có đầy đủ đồ dùng học tập, sách giáo khoa, vở viết đúng quy
định.
- Phụ huynh học sinh luôn quan tâm đến việc rèn luyện học tập của con em
mình, có sự phối kết hợp giữa phụ huynh, giáo viên và các lực lượng giáo dục
ngoài Nhà trường.
* Khó khăn:
+ Về phía giáo viên:
- Đôi khi ở một số tiết giáo viên chuẩn bị đồ dùng dạy học còn sơ sài chưa
kích thích được sự hứng thú, tìm tòi, sáng tạo của học sinh.
- Một vài giáo viên chưa nhanh nhạy trong việc đổi mới phương pháp dạy học
theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm.
+ Về phía học sinh:

- Một số ít học sinh còn lười học, làm bài còn cẩu thả, làm các bài toán dưới
hình thức qua loa cho xong.
- Một số gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học của con mình, còn giao
phó việc rèn luyện và học tập của học sinh cho Nhà trường.
2.Thực trạng dạy của giáo viên
* Ưu điểm
- Đa số giáo viên trong trường rất nhiệt tình, tích cực trong quá trình giảng dạy.
Giáo viên đã quan tâm, đầu tư thời gian để tìm hiểu chương trình, nội dung
từng tiết dạy, truyền đạt đủ kiến thức cơ bản, trọng tâm theo yêu cầu, mục tiêu
của mỗi tiết học, mỗi dạng toán và mỗi chương.
- Giáo viên đã chú trọng đến việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, vận
dụng được nhiều phương pháp dạy học như: vấn đáp, trực quan, giảng
giải...giúp học sinh chiếm lĩnh được kiến thức mới.
- Đa số giáo viên đã quan tâm đến việc bồi dưỡng các đối tượng học sinh trong
lớp. Giáo viên đã chú trọng tới đổi mới các hình thức tổ chức dạy học, dạy học
có sử dụng đồ dùng.
- 80% giáo viên có kiến thức về tin học và 60% giáo viên đã thiết kế bài giảng
điện tử.
* Một số tồn tại:

Năm học 2010 - 2011

Trang 8


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

- Khả năng vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học chưa cao, trong quá
trình dạy học vẫn còn tình trạng đề cao vai trò trung tâm của người thầy mà

chưa thực sự chú trọng tới vai trò trung tâm của học sinh trong việc lĩnh hội tri
thức. Thầy còn giảng nhiều, làm mẫu nhiều do đó học sinh tiếp thu và lĩnh hội
một cách máy móc thụ động.
- Một số giáo viên chỉ nặng nề về việc thực hiện phép tính, giải bài toán phụ
thuộc theo sách giáo khoa, áp đặt học sinh tiếp thu kiến thức thụ động không
mang tính sáng tạo, tích cực.
- Đó đây vẫn còn giáo viên chưa tâm huyết với nghề, với học sinh, chưa chuẩn
bị kĩ lưỡng cho bài dạy, mỗi tiết dạy và nhất là vẫn còn dạy theo hình thức dạy
chay, áp đặt kiến thức, dạy bó gọn theo SGK không biết mở rộng, hướng dẫn
học sinh tự phát hiện, tự giải quyết vấn đề. Mặt khác, một số ít giáo viên do
trình độ chuyên môn hoặc do tuổi tác nhiều khi vẫn còn khó khăn trong việc
tiếp cận với công nghệ thông tin để theo kịp yêu cầu chung của giáo dục .
* Nguyên nhân:
- Một số giáo viên có tuổi đời, tuổi nghề cao nên phương pháp dạy học truyền
thống đã ăn sâu vào tiềm thức khó thay đổi hoặc thay đổi chậm. Việc tiếp cận
vấn đề lí luận chung về đổi mới phương pháp còn gặp khó khăn, lúng túng.
- Khi dạy, giáo viên còn chưa nghiên cứu thật kỹ nội dung bài, việc soạn bài
với giáo viên là hình thức sao chép. Khi dạy giáo viên còn lệ thuộc vào tài liệu
có sẵn, hình thức lựa chọn còn sơ sài, chưa cuốn hút học sinh vào bài học, kiến
thức truyền thụ chưa trọng tâm.
- Việc chọn lựa các hình thức dạy học chưa phù hợp với đối tượng học sinh,
chưa phù hợp với bài dạy nên dẫn đến tình trạng học sinh nhàm chán. Trong
tiết học thì dạy chay là chủ yếu vì ngại hướng dẫn bằng đồ dùng sợ mất thời
gian.
3.Thực trạng học của học sinh
*Ưu điểm
- Phần nhiều học sinh tiếp thu bài tương đối nhanh.
- Học sinh có phương pháp học tập tốt, có đầy đủ góc học tập.
- Nhiều học sinh của lớp được gia đình quan tâm, mua đủ sách giáo khoa, các
đồ dùng học tập cần thiết cho môn học.

* Tồn tại
Năm học 2010 - 2011

Trang 9


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Ở lớp 5, các em được học thêm nhiều kiến thức mới: giải toán có nhiều
phép tính, nhân, chia số thập phân, phân số với những số tương đối lớn... Và
thậm chí giải bài toán mang tính tổng hợp kiến thức từ mảng kiến thức nọ sang
mảng kiến thức kia. Để tìm đúng kết quả bài toán các em phải thông qua cách
tính các phép tính có mức độ phức tạp hơn, phải vận dụng kĩ năng phân tích,
tổng hợp. Chính vì vậy khi giải toán các em gặp những bài toán phức tạp với
nhiều phép tính trung gian hay bài toán gắn với thực tiễn đời sống, các bài toán
có thể giải bằng nhiều cách, các em lúng túng thậm chí còn sợ không biết định
hướng tìm cách giải theo dạng toán nào mặc dù các em thuộc qui tắc và công
thức tính.
- Kỹ năng trình bày bài của học sinh chưa tốt, học sinh chưa sáng tạo khi làm
bài mà thường dập khuôn, bắt chước mẫu.
* Nguyên nhân:
- Do đặc điểm tâm lý lứa tuổi và đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học.
- Vì hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thiếu sự quan tâm của phụ huynh đến việc
học của con - em mình .
4. Một số biện pháp khắc phục:
Theo chương trình hiện hành,Toán lớp 5 được chia làm 5 phần :
- Số thập phân và các phép tính với với số thập phân.
- Một só yếu tố thống kê: biểu đồ hình quạt.
- Đại lượng và đo đại lượng.

- Yếu tố hình học
- Giải bài toán có lời văn.
với 5 chương:
*Chương một: - Ôn tập và bổ sung về phân số.
- Giải toán liên quan đến tỉ lệ.
- Bảng đơn vị đo diện tích.
* Chương hai: - Số thập phân.
- Các phép tính với số thập phân.
* Chương ba: - Hình học.
*Chương bốn: - Số đo thời gian.
- Toán chuyển động đều.
*Chương năm: Ôn tập
Năm học 2010 - 2011

Trang 10


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ đổi mới chương trình giáo dục phổ thông
nói chung và chương trình môn Toán tiểu học, môn toán lớp 5 nói riêng, trong
năm học 2010 - 2011, tôi đã tiến hành sử dụng phương pháp nghiên cứu lý
thuyết, nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn (phương pháp khảo sát
điều tra thực tế, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích số liệu,
phương pháp luyện tập, phương pháp tổng kết kinh nghiệm) để tìm ra cơ sở
khoa học chi phối việc lựa chọn nội dung và xác định hệ thống nguyên tắc,
phương pháp dạy học môn Toán từ đó lựa chọn các trò chơi cho phù hợp với
mục tiêu các tiết học góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở lớp 5
( phát hiện và tự giải quyết vấn đề, tự nhận xét, so sánh, phân tích, tổng hợp,

rút ra quy tắc ở dạng khái quát nhất định,…) với những biện pháp như sau:
- Tổ chức, hướng dẫn cho học sinh (cá nhân, nhóm, cả lớp) hoạt động theo chủ
đích nhất định với sự trợ giúp đúng mức của giáo viên, của SGK và của đồ
dùng dạy học, để mỗi cá nhân HS tự phát hiện và giải quyết bài toán thông qua
việc thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức có liên quan đã học,
với kinh nghiệm của bản thân (đã học ở trường, trong đời sống…).
- Điều chủ yếu khi dạy toán là dạy cho học sinh khắc sâu kiến thức của bài
toán, dạng toán. Với mỗi dạng bài, giáo viên đều phải tổ chức cho học sinh
hoạt động để tìm ra phương pháp giải dạng toán đó thông qua các thao tác phân
tích, học sinh cần tự phát hiện ra bài toán ở dạng nào, có liên quan đến những
kiến thức toán học nào? Cần tạo cho học sinh thói quen tự tìm cách giải bài
toán, không chỉ dừng lại ở việc trả lời câu hỏi bài toán cho gì, hỏi gì mà cần
cho học sinh thảo luận để nắm chắc nội dung bài toán, nếu có thể thì liên hệ với
thực tế..
- Để học sinh phát triển tư duy toán học được tốt hơn, tiết học nhẹ nhàng mà
có hiệu quả hơn, giáo viên cần biết động viên, khuyến khích, khơi cho các em
niềm yêu thích và say mê toán học. Tổ chức giải quyết các bài toán dưới hình
thức trò chơi (nếu có thể) để học sinh thi đua tìm ra nhiều cách giải cho một bài
toán, dần dần hình thành cho học sinh thói quen không bằng lòng với kết quả
đạt được và có lòng mong muốn tìm giải pháp tốt cho bài làm của mình.
Tóm lại, tôi cho rằng việc nghiên cứu khoa học để tìm ra con đường dạy học
hiệu quả hơn thì không bao giờ là đã đủ, với mỗi một phương pháp, một cách

Năm học 2010 - 2011

Trang 11


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

thức tổ chức dạy học đều cần phải mang trong nó thêm những kinh nghiệm
thực tế, những tâm huyết của người giáo viên khi áp dụng, những linh hoạt với
từng đối tượng, với từng thời điểm… thì nó mới phát huy được tác dụng. Vậy
đóng góp đầu tiên của đề tài chính là giúp cho bản thân tôi – người nghiên cứu
- tìm hiểu sâu hơn, đúc rút kinh nghiệm, bồi dưỡng chuyên môn để quá trình
dạy học học nói chung, dạy môn toán nói riêng có hiệu quả hơn. Đó cũng chính
là góp một phần nhỏ vào sự nghiệp giáo dục nâng cao kiến thức cho thế hệ trẻ.
4..Phân dạng trò chơi:
- Trò chơi dãy số và so sánh số.
- Trò chơi rèn kĩ năng thực hành bốn phép tính.
- Trò chơi về hình học.
- Trò chơi về đại lượng.
- Trò chơi về giải toán
5. Mục đích, nguyên tắc thiết kế các trò chơi toán học:
*Mục đích:
Học sinh tiểu học mang đặc điểm hiếu động, tò mò, ham chơi, thích
tìm tòi khám phá nhưng lại chóng chán, dễ nhớ nhưng lại cũng dễ quên. Do
vậy dạy học theo quan điểm: “Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt
động học tập” là rất phù hợp với việc dạy và học trong nhà trường tiểu học hiện
nay. Sử dụng trò chơi trong dạy học nói chung và dạy học toán nói riêng nhằm
mục đích:
- Làm cho không khí học tập trong giờ học sôi nổi, bớt căng thẳng, tạo cảm
giác thoải mái, dễ chịu, gây hứng thú học tập cho học sinh, kích thích sự tìm
tòi, khám phá, tạo niềm tin, cơ hội để các em thể hiện mình.
- Góp phần phát triển trí tuệ, rèn luyện trí thông minh nhanh nhẹn. Qua đó các
em vận dụng kiến thức linh hoạt kích thích phát huy trí tưởng tượng, nhớ lâu,
phát triển tư duy mềm dẻo, ứng xử thông minh trong các tình huống phức tạp,
tăng cường khă năng vận dụng vào cuộc sống để các em thích nghi với điều
Năm học 2010 - 2011

Trang 12


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

kiện đổi mới của xã hội.
- Giúp học sinh ôn tập và ứng dụng các kiến thức đã học, người chơi nắm vững
kiến thức cơ bản của bài học.
- Thông qua trò chơi học tập giúp các em phát triển được nhiều phẩm chất như
mạnh dạn, tự tin, tình đoàn kết, lòng nhân ái, giúp đỡ nhau, tính trung thực
thẳng thắn, tinh thần trách nhiệm cao với cộng đồng, .....
*.Nguyên tắc:

Khi thiết kế bất kỳ một trò chơi nào, tôi cũng tuân thủ theo những
nguyên tắc sau:
- Trò chơi phải đảm bảo yêu cầu giáo dục mang tính phổ cập (vừa sức dễ thực
hiện) có nghĩa là: Đa số các bài tập trong trò chơi có mức độ vừa phải đủ để
học sinh bình thường có thể giải quyết được trong một thời gian ngắn và nhiều
học sinh được tham gia.
- Trò chơi phải mang tính chất học tập, cụ thể là phải xác định rõ mục đích
hình thành hay khắc sâu củng cố kiến thức, kĩ năng gì liên quan đến bài học.
Giáo viên hướng dẫn trò chơi luôn luôn bám sát mục tiêu của bài học.
- Trò chơi phải đảm bảo yêu cầu khai thác và thực hành: Phải sử dụng triệt để
phương tiện đồ dùng của môn học, tiết học của nhà trường, của giáo viên và
học sinh. Đồ dùng tự làm là những vật liệu dễ kiếm song phải đảm bảo tính
khoa học, tính thẩm mĩ, tính giáo dục và phải đủ cho số lượng học sinh tham
gia.
- Trò chơi phải đảm bảo phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo của học sinh,

nó phải mang tính cạnh tranh trong quá trình tổ chức trò chơi. Trò chơi vui
nhưng phải có tổ chức thì mới đạt hiệu quả. Vì vậy phải có luật chơi và luật
chơi phải được giới thiệu rõ ràng trước khi chơi. Luật chơi cần nêu rõ nội dung,
cách tổ chức, số lượng người chơi, đánh giá một cách công bằng và chính xác
theo đúng luật chơi đã nêu.

Năm học 2010 - 2011

Trang 13


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

6. Thiết kế một số trò chơi
Dạng 1. Củng cố khái niệm và so sánh số:

*Trò chơi thứ nhất: Ai đúng? Ai nhanh?
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững khái niệm cách đọc, viết cấu tạo
phân số và so sánh sắp thứ tự phân số.
Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, trí thông minh sáng tạo.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 5 - 7 phút.
d) Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 2 con xúc sắc bằng gỗ trên các mặt có ghi các
số trong phạm vi từ 1 đến 9.
Học sinh chuẩn bị giấy nháp và bút để ghi
e) Hướng dẫn cách chơi: Chơi theo nhóm, gồm 4 nhóm, mỗi nhóm 3 học sinh,
cả 4 nhóm đứng thành hàng đối diện quan sát kết quả thầy giáo tung xúc sắc 3
lần liên tiếp. Các nhóm có thể phân công nhau ghi kết quả từng lần tung. Sau
đó có 5 phút để:

- Viết các phân số sau mỗi lần tung.
Ví dụ: Viết phân số từ số trên mặt ( mặt trên là số 3, mặt dưới là số 5) của xúc
sắc:

3
; .....
5

- So sánh và sắp thứ tự các phân số sau từng lần tung.
- So sánh và sắp thứ tự các phân số cả nhóm đã viết được.
- GV cùng cả lớp sẽ làm trọng tài kiểm tra 4 nhóm.
g) Luật chơi:
- Viết đầy đủ các phân số trong các lần tung: 10 điểm.
- So sánh và sắp thứ tự từng cặp đúng: 10 điểm.
- So sánh sắp thứ tự tất cả các phân số đã viết trong nhóm thì cộng: 20 điểm
( có 1 phần sai hoặc thiếu sẽ không được tính điểm).
Nhóm nào xong trước và đúng thì được cộng thêm 1 điểm.

Năm học 2010 - 2011

Trang 14


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Nhóm thắng cuộc là nhóm đạt nhiều điểm hơn .
*Trò chơi thứ 2: Cướp cờ tính điểm
a) Mục đích chơi : Giúp học sinh nắm vững cấu tạo hàng của số thập phân và
cách ghi số theo vị trí ứng dụng linh hoạt trong tình huống chơi.

Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, thông minh sáng tạo .
b) Đối tượng chơi : Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 7-10 phút .
d) chuẩn bị : 5 lá cờ gồm các màu: xanh, đỏ, tím, vàng, trắng , 5 mẩu mút để
cắm cờ, 1 miếng mút đỏ để làm dấu phẩy.
- Giáo viên và một học sinh sẽ làm thư kí ghi thứ tự lá cờ được cắm và điểm
của từng nhóm .
e) Luật chơi: 2 nhóm xếp hàng, điểm danh từ 1-5 như sau:
Xếp hàng:

54321

_

12345

Mỗi nhóm sẽ tham gia chơi hai lượt, mỗi lượt 5 em ghép thành một đội xếp
thành đội hình như trên

Phần nguyên

Phần thập phân

- Khi thầy cô giáo hô thì 2 em số 1 (ở hai đội ) chạy lên cướp cờ và chỉ được
cướp 1 lá ở hàng cao nhất của số thập phân.
- Người cướp được ở hàng nào phải hô to lên hàng đó, lần lượt các em số 2
cướp một lá cờ ở hàng cao nhất còn lại, các em còn lại tuỳ theo dấu phẩy đặt
ở đâu thì lá cờ cướp được sẽ đạt ở điểm tương ứng.
- Đội nào đạt nhiều điểm hơn đội đó sẽ thắng cuộc.
* Trò chơi thứ 3. Hãy tìm lấy ngôi nhà của bạn

Năm học 2010 - 2011

Trang 15


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

a) Mục đích : Giúp học sinh nắm vững tính chất cơ bản của phân số, ứng dụng
linh hoRèn luyện tác phong nhanh nhẹn , trí thông minh sáng tạo.
b) Đối tượng chơi:Dành cho học sinh khá giỏi.
c) Thời gian chơi : 7 – 10 phút .
d) Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị một số chun buộc, vẽ hình 2 ngôi nhà, trên
mỗi ngôi nhà có ghi một phân số.
15
27

3
5

`

6
10

5
9

9

15

30
54

15
25

21
35

- 8 bút chì và các thẻ bài được ghi các phân số như trên.

60
108

150
270

- Mỗi đội cử 4 bạn tham gia chơi một lần và chơi trong hai lượt.
e) Hướng dẫn cách chơi: Giáo viên tráo đều các thẻ bài rồi chia cho các đội
viên của 2 đội một cách xen kẽ, yêu cầu học sinh quan sát kĩ số nhà ghi trên
hình vẽ của 2 toà lâu đài và quan sát kĩ số ghi trên thẻ bài rồi suy nghĩ và
quyết định xem mình sẽ được vào ngôi nhà nào. Khi đó sẽ ghi tên bằng bút
màu ở sau thẻ bài và ghi tên ở bên dưới hình vẽ của ngôi nhà. Sau đó chuyển
thẻ bài cho GV và về chỗ.
g) Luật chơi: GV cùng hai bạn được chọn làm “ bảo vệ” sẽ kiểm tra thẻ vào
cửa với tên đã ghi ở dưới ngôi nhà. Bạn nào vào nhầm sẽ bị buộc tóc túm lại ở
trên đầu. Sau hai lần chơi đội nào có nhiều bạn bị buộc chun thì đội đó sẽ thua.
Dạng 2. Rèn kỹ năng thực hành bốn phép tính.

*Trò chơi thứ nhất: “ Ai nhanh, ai đúng”
a. Mục đích chơi: Giúp HS nắm vững cấu tạo số thập phân, nắm vững quy tắc
và có kĩ năng nhân nhẩm một số thập phân với 10; 100; ….
Rèn cho học sinh tính tư duy, tác phong năng động sáng tạo.
b. Đối tượng chơi: Dành cho HS trung bình trở lên.

Năm học 2010 - 2011

Trang 16


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

c. Thời gian chơi: 7 – 10 phút
d. Chuẩn bị: 10 tấm thẻ và phát cho 5 em mỗi đội.
e. Hướng dẫn cách chơi: Khi giáo viên đọc to một số thập phân hai đội phải
mau chóng xếp thành hàng ngang đứng giơ thẻ sao cho đúng với số giáo viên
vừa đọc.
- Khi giáo viên đọc lần hai “ Gấp số được xếp lên 10 lần” học sinh cũng làm
tương tự như lần 1.
- Giáo viên đọc lần 3 “ Giảm số vừa xếp xuống 100 lần” HS cũng làm tương tự
như lần 2.
g. Luật chơi: Mỗi lần đúng được 10 điểm.
- Chậm chạp, lúng túng: 5 điểm.
- Đội nào nhiều điểm hơn thì thắng cuộc.
*Trò chơi thứ 2: Đoán số tuổi tôi nghĩ
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh có kĩ năng tính toán nắm vững quy tắc nhân
chia với 10, bảng chia 9, dấu hiệu chia hết cho 9, khả năng cộng trừ các số tự

nhiên.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh khá giỏi
c) Thời gian chơi: 7 phút
d) Chuẩn bị: 2 nhóm mỗi nhóm 5 em ( học sinh chuẩn bị giấy, bút)
e) Hướng dẫn cách chơi: Giáo viên làm mẫu một lượt, yêu cầu học sinh đưa ra
câu đố và em nghĩ ra tuổi của một người nào đó nhân với 10 rồi trừ đi một số
chia hết cho 9 trong bảng chia 9. Em chỉ nêu kết quả cuối cùng và đố đối
phương đoán nhanh số tuổi bạn nghĩ trong đầu.
Ví dụ:
- Học sinh A:
Tuổi A nghĩ là 18, A nhẩm 18 × 10 − 27 = 153 . A nêu kết quả: 153.
- Học sinh B đoán:
B nhẩm: 153 + 27 = 180. Vậy tuổi A nghĩ là 18.

Năm học 2010 - 2011

Trang 17


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Cô giáo và cả lớp đếm từ 10 cho đến 1. Nếu đối phương đoán sai hoặc chậm thì
sẽ thua chuyển sang lần đố khác. Mỗi đội được đố đội kia 3 lần và ghi kết quả
trả lời, sau đó đổi vai trò ngược lại.
g) Luật chơi:
Mỗi câu đố chính xác được 10 điểm.
Người đoán đúng được 10 điểm.
Đội nào có số điểm cao hơn thì đội đó thắng cuộc.
* Trò chơi thứ 3: Nhanh mắt khéo tay

a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững khái niệm phân số, mối liên quan
giữa phân số với số tự nhiên, có kĩ năng cộng trừ phân số cùng mẫu.
Rèn cho học sinh kĩ năng quan sát tinh tế.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh khá giỏi
c) Thời gian chơi: 5 – 7 phút
d) Chuẩn bị: Giáo viên viết sẵn lên bảng với nội dung sau:
a- Có 9 que tăm được xếp thành một phân số ( như hình vẽ)

Hãy tìm cách chuyển vị trí một số que tăm ( không quá 4 que) để phân số tạo
thành một số tự nhiên.
b- Có 16 que tăm được xếp thành một dãy tính có phân số như sau ( hình vẽ).

e) Hướng dẫn cách chơi:
Chơi thi đua giữa hai đội. Mỗi đội cử 3 em, mỗi em chuyển số que tăm đã cho
như hình vẽ để được một phép tính đúng. Khi giáo viên hô bắt đầu tính giờ thì
hai bạn số 1 của hai đội lên làm, bạn số 1 làm xong chạy về chỗ thì bạn tiếp
theo mới được lên làm ( cách làm không trùng nhau).
Năm học 2010 - 2011

Trang 18


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

g) Luật chơi: Giáo viên và học sinh sẽ làm trọng tài và cổ vũ cho hai đội. Hết
thời gian đội nào xong và làm đúng thì được 30 điểm.
Mỗi cách chuyển đổi đúng thì được 10 điểm.
Đội nào làm đúng mà xong trước thì được cộng thêm 3 điểm.
Đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc.

* Trò chơi thứ tư: Thử trí thông minh
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững quy tắc về thực hiện các phép tính.
Có kĩ năng thực hiện các phép tính nhanh và thành thạo.
Rèn cho học sinh cách tư duy sáng tạo và linh hoạt.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh khá giỏi
c) Thời gian chơi: 7 phút
d) Chuẩn bị: Giáo viên chọn hai đội , mỗi đội 3 em và viết vào 2 bảng nhóm
ghi nội dung như sau:
*Điền vào tổng sau đây các số hạng còn thiếu rồi tính tổng đó:
2 + 4 + 6 + 8 + ….. + 100
- Học sinh chuẩn bị giấy bút.
e) Hướng dẫn cách chơi: Giáo viên và học sinh hô kết bạn, 3 em sẽ cùng bàn
nhau cách làm rồi viết vào giấy đã chuẩn bị.
g) Luật chơi: Nhóm nào xong trước và đúng thì nhóm đó thắng cuộc.
Dạng 3:Trò chơi về hình học

* Trò chơi thứ nhất: Những bông hoa điểm 10
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nhớ lâu công thức tính chu vi, diện tích của
các hình cơ bản trong chương trình. Từ đó vận dụng linh hoạt kết hợp với kĩ
năng tính nhẩm để tính toán chu vi, diện tích của một số hình.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 5 – 7 phút.
d) Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một bó hoa đặt ở giữa bục giảng, trên những
bông hoa được cắt bằng giấy màu bên trong ghi nội dung các câu hỏi:

Năm học 2010 - 2011

Trang 19

Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

1/ Có mấy loại góc, đó là những góc nào? So sánh các góc với góc vuông.
2/ Hình vuông có đặc điểm gì?
3/ Hình chữ nhật có đặc điểm gì?
4/ Nêu đặc điểm giống và khác nhau giữa hình vuông và hình chữ nhật.
5/ Nêu điểm khác giữa tính chu vi và diện tích một hình? Cho VD minh hoạ.
4,5 m
6/ Đố em nhận dạng hình gì :
Diện tích của nó em thì đọc thơ

5,2m

Có bạn cứ tiếc ngẩn ngơ
Thì ra mới biết lơ mơ tính nhầm

6,2 m

Số đo rõ rệt trong hình
Em hãy giúp bạn thử tìm xem sao?
7/ Cho “ Một hình tứ giác có hai cạnh dài bằng nhau, hai cạnh ngắn bằng nhau
là hình chữ nhật” Đúng hay sai? Vì sao?
8/

Hình bên tên gọi là gì?

Chu vi, Diện tích - Em thì tính mau
Em có biết được mấy câu?
Thơ về diện tích, chu vi hình này.

12 m
8m
15 m

e) Hướng dẫn cách chơi:
Chơi thi đua giữa các cá nhân. Học sinh xung phong lên hái hoa. Hái hoa xong
phải đọc cho cả lớp nghe câu hỏi sau đó mới trả lời. Nếu bạn trả lời chính xác,
diễn đạt trôi chảy thì cả lớp vỗ tay thật to và thưởng cho bạn một bông hoa.
Nếu bạn trả lời đúng nhưng chưa trôi chảy thì vỗ tay nhưng hơi nhỏ. Nếu bạn
trả lời sai cô giáo gợi ý nhưng không trả lời được thì lặc cò cò về chỗ, bạn khác
lên thay.
g) Luật chơi: Giáo viên nhận xét đánh giá và có phần thưởng cho học sinh trả
lời xuất sắc.
*Trò chơi thứ hai: Ghép hình từ năm mảnh cơ bản.

Năm học 2010 - 2011

Trang 20


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

a) Mục đích chơi: Giúp học sinh thực hành sử dụng năm mảnh cơ bản, hai tam
giác nhỏ, một tam giác nhỡ, tứ giác và hình vuông để ghép tạo thành hình tam
giác, hình tứ giác, hình thang, hình chữ nhật, …..
Phát triển trí tưởng tượng thông minh óc sáng tạo cho học sinh.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 10 phút

d) Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sáu bộ, mỗi bộ năm mảnh cơ bản sau đó chia
lớp thành 6 nhóm mỗi nhóm 5 em, sáu cờ hiệu mỗi nhóm 1 cờ.
e) Cách chơi: Chơi thi đua giữa các nhóm.
Giáo viên giải thích yêu cầu của trò chơi, dùng năm mảnh cơ bản để ghép
lần lượt thành các hình: hình vuông, hình chữ nhật, hình thang, hình tam giác,
hình tứ giác
( Giáo viên nêu từng yêu cầu) sau đó bắt đầu tính giờ chơi.
g) Luật chơi: Đội nào ghép xong trước thì giơ cờ hiệu dành quyền trả lời, các
em ghép giơ hình lên cho cả lớp xem. Đáp án đúng sẽ thưởng một tràng pháo
tay.
Dạng 4.Trò chơi về đại lượng.

*Trò chơi thứ nhất: “Hãy sửa sai”
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh củng cố lại các đơn vị đo lường (đo thời gian,
đo độ dài, đo khối lượng, đo diện tích).
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 5 – 7 phút.
d) Chuẩn bị: Giáo viên viết sẵn vào bảng nhóm với nội dung sau:
+ Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống:
* 1 giờ 15 phút = 1,25 giờ

* 3 giờ 42 phút = 222 giờ

* 270 mm = 2,70 m

* 1m 2 mm = 1002 mm

* 3600 m2 = 3,6 km2

* 1 kg =

1
tạ
100

+ Sửa lại cho đúng những phần còn sai:
Năm học 2010 - 2011

Trang 21


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

e) Hướng dẫn cách chơi: Chơi thi đua giữa hai đội, mỗi đội ba em. Hai đội
chơi theo kiểu “tiếp sức”, mỗi em điền vào hai dòng.
g) Luật chơi: Đội nào điền nhanh, đúng nhiều hơn thì thắng cuộc.
*Trò chơi thứ hai: “ Đồng hồ thời gian”
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh củng cố và nắm vững các đơn vị đo thời gian:
tuần lễ, ngày, tháng, năm, thế kỉ, phút, giây.
b) Đối tượng chơi:Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 5 – 7 phút.
d) Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị bốn hình mặt nạ được làm bằng bìa cứng
( một mặt cười và một mặt mếu trong mỗi hình mặt nạ); 10 bảng con ghi các
phép đổi đơn vị đo thời gian ( Có thể ghi các phép đổi đúng hoặc đổi sai).
Học sinh thành lập bốn đội chơi, mỗi đội bốn em.
Cử ban thư kí: 2 em.
Các em còn lại làm cổ động viên.
Nội dung trong bảng được ghi như sau:
1 thế kỉ = 10 năm

1 năm = 12 tháng

1 năm thường = 366 ngày

1 năm nhuận = 365 ngày

1 tuần = 7 ngày

1 giờ = 60 phút

1 phút = 60 giây

6 giờ =

1
ngày
4

20 phút =

1
giờ
5

e) Hướng dẫn cách chơi: Chơi thi đua giữa các đội. Giáo viên lần lượt xuất
hiện các bảng con, các đội quan sát khi giáo viên có tín hiệu ( gõ thước), nếu
đội nào cho là đúng thì quay mặt cười, đội nào cho là sai thì quay mặt mếu.
Giáo viên yêu cầu học sinh giải thích:
- Vì sao đội em cho là đúng?
- Căn cứ vào đâu đội em cho là sai?

- Giáo viên cùng đưa ra đáp án bằng cách quay mặt nạ, ban thư kí ghi điểm cho
các đội sau mỗi lần chơi.
Năm học 2010 - 2011

Trang 22


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

g) Luật chơi: Mỗi lần trả lời đúng và quay mặt nạ đúng thì cho 10 điểm.
- Nếu quay mặt nạ đúng nhưng giải thích sai thì trừ 5 điểm .
- Nếu quay sai thì không được điểm.
- Đội nào nhiều điểm thì thắng cuộc. Nếu có từ hai đội bằng điểm nhau thì đặt
câu hỏi phụ tìm đội thắng cuộc.
Dạng 5. Trò chơi về giải toán.

*Trò chơi thứ nhất: Đội nào vô địch
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững cách giải bài toán tìm hai số khi
biết tổng và hiệu của hai số đó. Rèn tác phong nhanh nhẹn, trí thông minh,
sáng tạo.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh trung bình trở lên.
c) Thời gian chơi: 10 phút.
d) Chuẩn bị: Giáo viên chia lớp thành ba đội, mỗi đội năm em và viết sẵn năm
bộ đề toán cho ba đội. Nội dung như sau:
Đề 1. Hai mảnh vườn năng suất như nhau cùng trồng rau xanh. Mảnh thứ
nhất có diện tích 21, 5 m2, mảnh thứ hai có diện tích 19 m2. Cả hai mảnh thu
được 137,7 kg rau xanh. Hỏi mỗi mảnh thu được bao nhiêu ki-lô-gam rau
xanh?
Đề 2. Chu vi hình chữ nhật bằng 45 cm. Chiều dài gấp 4 lần chiều rộng.

Tính chiều dài và chiều rộng của hình chữ nhật.
Đề 3. Tìm hai số biết rằng tổng của của chúng bằng số lớn nhất có ba chữ
số và hiệu của chúng bằng số lớn nhất có hai chữ số.
Đề 4. Sân trường hình chữ nhật có chu vi bằng 250 m, chiều rộng kém
chiều dài 50 m. Tính diện tích sân trường.
Đề 5. Một thửa ruộng hình chữ nhật có chu vi 420 m, chiều dài hơn
chiều rộng 40 m. Tính diện tích thửa ruộng đó.
e) Hướng dẫn cách chơi: Khi giáo viên hô (5 phút bắt đầu) thì mỗi em trong
đội bốc thăm đề của mình trong bộ đề của đội và làm các yêu cầu của đề. Em

Năm học 2010 - 2011

Trang 23


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

nào làm xong trước thì nộp bài rồi về chỗ ngồi, giáo viên đánh dấu những bài
nộp trước thời gian quy định. Hết thời gian giáo viên cùng cả lớp chấm điểm
cho từng đội.
g) Luật chơi: Mỗi bài giải đúng được 10 điểm.
Nếu sai một phép tính hoặc một lời giải trừ 2 điểm.
Mỗi bài nộp trước thời gian quy định được cộng thêm một điểm.
Hết thời gian mà bạn nào còn viết tiếp là phạm quy thì không được tính điểm.
Đội nào có tổng điểm nhiều hơn thì thắng cuộc.
* Trò chơi thứ hai: Tìm đội vô địch
a) Mục đích chơi: Giúp học sinh nắm vững khái niệm tìm hai số khi biết hiệu
và tỉ số của hai số đó.
b) Đối tượng chơi: Dành cho học sinh khá giỏi.

c) Thời gian chơi: 7- 10 phút
d) Chuẩn bị: Giáo viên chia lớp thành hai đội, mỗi đội ba em, số em còn lại
vừa nháp vừa cổ vũ cho đội mình.
Nội dung yêu cầu của hai đội như sau:
Đặt đề toán theo tóm tắt sau rồi giải
...

33,3km/giờ

33,3km/giờ

11,1km/giờ

e) Hướng dẫn cách chơi : Ba bạn mỗi bạn cần đặt được một đề toán khác
nhau và giải bài toán của mình ( dựa vào tóm tắt trên).
g) Luật chơi: Đặt đề toán chính xác ( không thừa không thiếu dữ kiện) phù hợp
với thực tiễn được 5 điểm.
Mỗi phép tính và lời giải đúng được 5 điểm.
Đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc.
Giáo án dạy thực nghiệm
Lớp 5A có chất lượng khảo sát đầu năm, cụ thể:

Năm học 2010 - 2011

Trang 24


Đề tài:Thiết kế và tổ chức một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học
môn toán lớp 5

Lớp

Giỏi

Sĩ số

5A

35

Khá

Trung bình

Yếu

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

15

42,8

10

28,6

10

28,6

0

0

Và khi được hỏi về môn học mà học sinh yêu thích ở lớp, tôi thu được kết quả
về môn toán như sau: Thích học toán: 10/35 chiếm 28,6 %
Sau khi nghiên cứu, tôi đã dạy thực nghiệm tiết toán trong đó có sử dụng trò
chơi toán học đã được sưu tầm thiết kế ở phần trên, Tiết "Ôn tập về phân số"
Trong tiết học tôi đã sử dụng trò chơi thứ ba - dạng 1 “Hãy tìm lấy ngôi nhà
của bạn”.
Tiết: Ôn tập về phân số
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu và biết vận dụng tính chất cơ bản của phân
số.
2. Kĩ năng: Tìm và thiết lập các phân số bằng nhau.
II. Đồ dùng dạy học:

- Hình vẽ hai ngôi nhà và một số chun buộc.
- Phiếu học tập theo nhóm bài tập 2.
III. Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ ( 4 phút)
- Kiểm tra vở bài tập của học sinh.

- Tổ trưởng kiểm tra và báo cáo

- Gọi 1 học sinh lên chữa bài tập 4.

- 1 học sinh lên bảng làm - học

- GV nhận xét kết luận chốt lời giải sinh dưới lớp làm nháp, theo dõi
đúng.

nhận xét.

- GV tổng kết củng cố lại phần kiến
thức vận dụng.
2. Bài mới
a) Giới thiệu bài: GV nêu rõ mục tiêu - Học sinh nhắc lại tên bài.
của tiết học.
Năm học 2010 - 2011

Trang 25