Bài giảng sinh lý hô hấp 1 Đại học Y Hà Nôi

Sinh lý h« hÊp
Tµi liÖu tham kh¶o:
- Sinh lý häc, tËp 1, nxb Q§ND, 2002.
- Sinh lý häc tËp 1, nxb Y häc, 2001.


Bµi 1
Th«ng khÝ phæi
Môc tiªu:
1- Tr×nh bµy ®­îc c¸c ®éng t¸c thë, mèi liªn
quan gi÷a phæi vµ lång ngùc
2-Tr×nh bµy ®­îc c¸c thÓ tÝch, dung tÝch vµ l­
u l­îng thë.
3-Sù biÕn ®æi ¸p lùc trong khoang phÕ m¹c
vµ phÕ nang.


1- phÕ nang vµ mµng h« hÊp.
1.1- PhÕ nang
Cã # 300 triÖu
∅ 0,2mm
Tæng S = 50mm2


1.2- mµng h«hÊp

Mµng nÒn TB néi m«

-Cã 6 líp
-Dµy 0,20,6µm.

Surfactant
Lßng
phÕ nang

TB néi m«

Hång cÇu

TB biÓu m« cña PN
Mµng nÒn TB biÓu m«
Kho¶ng kÏ


1.3- liên quan giữa phổi và lồng ngực

1.3.1-Tính nở của phổi (C-compliance) :
-Sức căng bề mặt của dịch lòng phế nang.
-Sợi chun của thành phế nang.
-Trương lực cơ của thành phế quản.
C =V1 / P1 (V1: biến đổi thể tích)
P1 : biến đổi áp suất)
Người lớn C = 200 ml / cm H2O.
Trẻ em
C = 5 - 10 ml / cm H2O


1.3.2- khoang phÕ
m¹c vµ ¸p suÊt ©m
tÝnh trong khoang
phÕ m¹c

* khoang phÕ m¹c
*¸p suÊt khoang phÕ
m¹c


HÝt vµo

¸p suÊt khoang

phÕ m¹c

- 6→ - 9 mmHg

- 2→ - 4 mmHg

+ Cuèi th× hÝt v¸o cè: - 30 mmHg
+ Cuèi th× thë ra cè: 0 ®Õn -1 mmHg

Thë ra


* Nguyªn nh©n t¹o ¸p lùc ©m khoang phÕ
m¹c:
+Phæi ®µn håi → co vÒ rèn phæi.
+Thµnh ngùc v÷ng ch¾c → l¸ thµnh
theo s¸t thµnh ngùc.
* Trµn dÞch, trµn khÝ mµng phæi.


2-các động tác hô hấp

- Động tác hít vào và thở ra.
- Không khí ra vào phổi được
tuân theo định luật vật lí BoyllMariotte:
P x V = K (ở nhiệt độ không đổi)


HÝt vµo

2.1- §éng t¸c hÝt vµo:
Lµ tÝch cùc.
HÝt vµo

C¬ hoµnh

¸p suÊt trong
phÕ nang

- 3→ - 5 mmHg

(S = 250cm2)

C¬ liªn s­ên

+ Cuèi th× hÝt v¸o cè:
- 50 ®Õn - 80 mmHg


-2.2-

§éng t¸c thë ra.

- Lµ thô ®éng
¸p suÊt trong
phÕ nang

Thë ra

Thë ra

+ 3→ + 5 mHg

C¬ hoµnh
(S = 250cm2)

Cuèi th× thë ra cè:
+ 80 ®Õn +100 mmHg

C¬ liªn s­ên


2.3- Một số động tác hô hấp đặc biệt
- Ho, hắt hơi: là động tác hô hấp bảo
vệ.
- Rặn: động tác trợ lực cho cơ bàng
quang, trực tràng, tử cung.
- Nói, hát là hình thức thở ra ...
- Tập khí công: thở chậm sâu (chủ yếu
co cơ hoành).


3- c¸c thÓ tÝch, dung tÝch h« hÊp

3.1- C¸c thÓ tÝch
h« hÊp:
-TT khÝ l­u th«ng:
VT = 500ml

1500-1800

HÝt vµo
hÕt søc

-TT khÝ dù tr÷ hÝt vµo:
IRV = 1500 - 1800ml
- TT khÝ dù tr÷ thë ra:
ERV = 1200ml
-TT khÝ cÆn:
RV = 1000- 1200ml

500

1200

1100

Thë ra
HÕt søc

ThÓ tÝch khÝ cÆn


3.2- C¸c dung tÝch h« hÊp:

- Dung tÝch hÝt vµo:
IC = TV + IRV
- Dung tÝch sèng:
VC = IRV + TV + ERV

IC

Phô thuéc: tuæi...
 Nam: 3,5 - 3,8 lit
 N÷ : 2,8 - 3,2 lit

VC



BT: VC% ≥ VC lý
thuyÕt.


VC < 80% ⇒ RL
th«ng khÝ h¹n chÕ.


ThÓ tÝch khÝ cÆn


- Dung tÝch cÆn
chøc n¨ng:

FRC = ERV + RV

= 2,2 - 2,5lit

- Tæng dung tÝch

TLC

phæi:
TLC = VC + RV = # 5lit

FRC


3.3- lưu lượng hô hấp
- Định nghĩa
- Thông khí phút: TV x f = 6-8 l/ min
(f : tần số)
- Thông khí tối đa phút: 70-100 l/ min.
- Thể tích thở ra tối đa giây (FEV1)
- Chỉ số Tiffeneau= FEV1/ VC
BT Tiffeneau 75%
< 75%: RLTK tắc nghẽn


4- kho¶ng chÕt vµ th«ng khÝ phÕ nang.

4.1- Kho¶ng chÕt (d)
Cã 2 lo¹i:

- Kho¶ng chÕt gi¶i phÉu (VD):
Lµ l­îng khÝ ë ®­êng thë (khÝ, phÕ qu¶n) #150ml.

-Kho¶ng chÕt sinh lý:
Lµ kho¶ng chÕt gi¶i phÉu + kho¶ng chÕt phÕ nang (PN kh«ng trao
®æi khÝ).


.

4.2- Th«ng khÝ phÕ nang (vA) :
-

Lµ l­îng khÝ vµo tËn phÕ nang:

.

.

VA= (TV - VD).f

(f: tÇn sè)

BT : VA = (0,5 – 0,15) x 12 = 4,2 lit


HÕt


5.4-Sù biÕn ®æi ¸p lùc trong phÕ nang:
 -Cuèi th× hÝt vµo:

B×nh th­êng: -3 mmHg.


Cè g¾ng:
-50 ®Õn – 80 mmHg.
 -Cuèi th× thë ra:

B×nh th­êng: +3 mmHg.

Cè g¾ng:
+80 ®Õn 100 mmHg.





HÝt vµo

¸p suÊt trong
phÕ nang

Thë ra

- 3→ - 5 mmHg
+ 3→ + 5 mHg

+ Cuèi th× hÝt v¸o cè: - 50 ®Õn - 80 mmHg
+ Cuèi th× thë ra cè: + 80 ®Õn +100 mmHg


HÝt vµo

¸p lùc trong phÕ nang
- 3→ - 5 mmHg
+ 3→ + 5 mmHg

¸p lùc khoang
mµng phæi
- 4→ - 9 mmHg

- 2→ - 4 mmHg

Thë ra



Bài 2

Hiện tượng lý hoá
của hô hấp
Mục tiêu:
- Trình bày được sự trao đổi khí ở phổi và các yếu tố ảnh hưởng.
- Trình bày được các dạng vận chuyển O2 và CO2 trong máu.
-Trình bày được sự vận chuyển O2 từ phổi tới mô và CO2 từ mô tới phổi.


1- trao đổi khí ở phổi

1.1- Thành phần không khí thở ra, hít
vào và không khí phế nang:
Bảng thành phần không khí hô hấp khô (%)
Không

khí

O2

CO2

Khí trơ và
N2

Hít vào

20,93 0,03

79,04

Thở ra

15,70 3,60

74,50

Phế nang 13,60 5,30

74,90