TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP “GIẢI PHÁP THỰC HIỆN GIÁO DỤC KĨ NĂNG THỰC HÀNH XÃ HỘI CHO ĐỘI VIÊN, HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN TRỌNG TUYỂN – QUẬN BÌNH THẠNH”

TRƯỜNG ĐOÀN LÝ TỰ TRỌNG
LỚP ĐÀO TẠO CHỨC DANH TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI D21


TIỂU LUẬN TỐT NGHIỆP
“GIẢI PHÁP THỰC HIỆN GIÁO DỤC KĨ NĂNG THỰC HÀNH XÃ HỘI
CHO ĐỘI VIÊN, HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN TRỌNG
TUYỂN – QUẬN BÌNH THẠNH”

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Minh Hoàng Hải
Học viên: Nguyễn Đức Quân
Đơn vị: Liên đội tiểu học Nguyễn Trọng Tuyển

Thủ Đức, tháng 10 năm 2016


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................................................. 2
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................................................. 3
TIỂU LUẬN..................................................................................................................................................... 4
I.MỞ ĐẦU
II.NỘI DUNG

4
8

CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN................................................................................8
CHƯƠNG 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU......................................................16
1.1 Thực trạng ở đơn vị:......................................................................................................................................................... 16
1.2 Những khía cạnh đạt được và chưa đạt được cùng những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện:......................19

2.5 Kết hợp giữa nhà trường - gia đình và xã hội trong việc giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh..............................................................................27
CHƯƠNG 3: BÀI HỌC KINH NGHIỆM......................................................30
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ.......................................................33
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN................................................................................................................. 35

1


LỜI CAM ĐOAN
- Tôi xin cam đoan, tiểu luận “ Giải pháp thực hiện giáo dục kĩ năng thực
hành xã hội cho đội viên, học sinh bằng mô hình Sân chơi kĩ năng sống là của
riêng tôi. Ngoài những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong tiểu luận này,
tôi xin cam đoan toàn bộ hay từng phần của tiểu luận này chưa từng được công
bố hay sử dụng để nhận bằng cấp ở bất cứ đâu.
- Toàn bộ trích dẫn từ tiểu luận khác được sử dụng trong tiểu luận này điều
tuân thủ đúng theo quy định. Tiểu luận này chưa từng nộp để nhận bằng cấp
nào tại các trường hoặc cơ sở nào khác.

2


LỜI CẢM ƠN
Đề hoàn thành tiểu luận này, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô của
trường Đoàn Lý Tự Trọng đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành khóa học.
Đặc biệt xin cám ơn thầy Nguyễn Minh Hoàng Hải đã tận tâm hướng dẫn
cho tôi hoàn thành bài tiểu luận này.
Tôi cùng xin gửi lời cảm ơn đến quý Ban Giám Hiệu trường tiểu học
Nguyễn Trọng Tuyển quận Bình Thạnh đả cho phép và tạo điều kiện thuận lợi

để em thực hiện bài tiểu luận này.
Xin chân thành cảm ơn các ban ngành đoàn thể trong nhà trường, các bạn
đồng nghiệp đã hỗ trợ tôi trong thời gian thực hiện tiểu luận.
Tuy đã cố gằng hết sức nhưng chắc chắn bài tiểu luận của tôi còn có rất
nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô và các bạn
đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!

3


TRƯỜNG ĐOÀN LÝ TỰ TRỌNG
LỚP ĐÀO TẠO CHỨC DANH TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI D21
TIỂU LUẬN
“GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC KỸ NĂNG
THỰC HÀNH XÃ HỘI CHO ĐỘI VIÊN, HỌC SINH”

I.MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết UNESCO đã đề ra bốn trụ cột của việc học tập
bao gồm: Học để biết, học để làm việc, học để cùng chung sống và học để tự
khẳng định mình.
Trong thời đại ngày nay, khi nền kinh tế xã hội đang phát triển đã tác
động mạnh mẽ đến sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người.
Do vậy, học sinh ngày nay có những phát triển mới hơn về “chất” trong
quá trình học tập và rèn luyện, các em phải mạnh dạn hơn và tư duy tốt hơn, có
những nhu cầu cao hơn nhằm khẳng định sự phát triển của bản thân. Tuy nhiên,
vẫn còn một bộ phận không nhỏ thanh niên lười học, lười lao động, chạy theo
lối sống đua đòi hưởng thụ, vi phạm pháp luật.
Mặt khác, sự bùng nổ của công nghệ thông tin một cách nhanh chóng

đã góp phần làm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của giới trẻ. Hàng loạt
các vụ việc xảy ra có liên quan đến học sinh như bạo lực học đường, vi phạm
đạo đức, có hành vi cấu thành tội phạm…
Vì vậy câu hỏi được đặt ra “ Đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
?” Phải chăng do các em thiếu kiến thức, kỹ năng thực hành xã hội và hòa nhập
xã hội?
4


Ta nhận thấy việc đánh giá thực trạng và xác định nhu cầu cần giáo dục
kỹ năng sống của học sinh trong nhà trường hiện nay là vô cùng bức thiết. Từ
đó, giúp chúng ta đề ra những giải pháp phù hợp, kịp thời nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động giáo dục kỹ năng thực hành xã hội trong trường học, góp phần
thực hiện mục tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mỹ
trên cơ sở tiếp thu được kỹ năng thực hành xã hội, hội nhập xã hội một cách đầy
đủ.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nghiên cứu đề tài nhằm xác định vai trò, tầm quan trọng của việc giáo
dục kỹ năng thực hành xã hội cho đội viên, học sinh.
- Nghiên cứu đề tài nhằm đưa ra giải pháp giúp thực hiện chương trình
giáo dục kỹ năng sống cho đội viên, học sinh tại đơn vị đạt hiệu quả cao hơn.
- Nghiên cứu đề tài nhằm thực hiện chương trình giáo dục kỹ năng thực
hành xã hội cho đội viên, học sinh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
3.1 Đối tượng nghiên cứu:
- Chương trình giáo dục kỹ năng thực hành xã hội cho đội viên, học
sinh, giáo viên, phụ huynh học sinh.
3.2 Phạm vi nghiên cứu:
- Không gian: trường Tiểu học Nguyễn Trọng Tuyển
-Thời gian: năm học 2014 – 2015; 2015 – 2016.

4. Nhiệm vụ đề tài:
- Điều tra thực trạng kỹ năng sống hiện có của đội viên, học sinh tại
đơn vị.
- Phân tích,so sánh dữ liệu thu thập được từ đó đưa ra nhận định về
nguyên nhân của thực trạng.
- Đề xuất giải pháp cho thực trạng giáo dục kỹ năng thực hành xã hội
cho đội viên, học sinh trường mình.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Nghiên cứu dữ liệu thứ cấp:
5


+ Phân tích, tổng hợp tư liệu sẵn có.
- Nghiên cứu dữ liệu sơ cấp:
+ Điều tra, phỏng vấn sâu, thực nghiệm.
- Phân tích, tổng hợp kinh nghiệm.
+ Quan sát giáo viên, phụ huynh và học sinh khi thực hiện mô
hình cho thấy rằng sự quan tâm của đội viên học sinh, phụ huynh và giáo viên
ngày càng tăng.
NĂM HỌC

2014 - 2015

2015 - 2016

GIÁO VIÊN

83%

96%

PHỤ HUYNH

77%

91%

HỌC SINH

82%

97%

BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN SỰ QUAN TÂM CỦA GIÁO VIÊN, PHỤ HUYNH VÀ
HỌC SINH
+ Phỏng vấn giáo viên và học sinh cho thấy rằng mô hình sân
chơi kĩ năng thực hành xã hội là sân chơi bổ ích và là nơi rèn luyện tốt cho các
em về các kĩ năng thực hành ngoài xã hội, và đó cũng là nguồn động lực lớn
thúc đẩy những người tổ chức như chúng tôi hăng say sáng tạo và duy trì lâu dài
mô hình này.

6


+ Phương pháp thống kê sau khi mô hình sân chơi kĩ năng thực
hành xã hội ra đời số lượng học sinh có những chuyển biến về sự chăm ngoan,
sự đoàn kết giữa các em học sinh và tính kỉ luật được tăng lên.
NĂM HỌC

2014 – 2015

2015 - 2016

CHĂM NGOAN

74%

93%

ĐOÀN KẾT

78%

97%

KỈ LUẬT

72%

94%

BIỂU ĐỒ THỂ HIÊN THAY ĐỔI
VỀ SỰ CHĂM NGOAN, ĐOÀN KẾT, KỈ LUẬT CỦA HỌC SINH

7


II.NỘI DUNG
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN
1. Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu:

1.1 Một số khái niệm cơ bản:
1.1.1 Giáo dục là gì?
Theo từ điển Hán Việt thì “ giáo” là hướng dẫn, chỉ bảo; “dục” là
nuôi dưỡng, làm cho phát triển hơn.
Vậy “ giáo dục” là hướng dẫn và nuôi dưỡng làm cho đối tượng
được giáo dục phát triển hơn(*1).
Với thời đại ngày nay, khi nhắc tới giáo dục, chúng ta không còn xa
lạ gì với khái niệm này. Ta có thể hiểu rằng, giáo dục là truyền đạt tri thức, kỹ
năng từ người này sang người khác hay từ thế hệ này sang thế hệ khác những
hiểu biết, kinh nghiệm trong cuộc sống của mình.
Và khái niệm này gắn liền với trọng trách mà xã hội kỳ vọng ở
ngành giáo dục hiện nay, đặc biệt là ở nước ta.
1.1.2
Kỹ năng thực hành xã hội là gì?
• Trước tiên, có lẽ nên hiểu «kỹ năng » là gì ?
« Kỹ » trong từ « kỹ thuật » nghĩa là những thao tác có trình tự, lặp
đi lặp lại.
« Năng » trong từ « khả năng » nghĩa là những gì mà cá nhân có thể
làm được ở một mức độ nào đó dựa trên khung các thao tác kỹ thuật yêu cầu.
Vậy « kỹ năng » nghĩa là khả năng làm một cách tương đối các thao
tác kỹ thuật đặt ra.
•

« Kỹ năng thực hành xã hội » là gì ?
8


Kỹ năng thực hành xã hội là những kỹ năng cần thiết, trở thành
hành trang của mỗi người trước những thách thức của cuộc sống và những đòi
hỏi mới của công cuộc hội nhập. Đặc biệt, lứa tuổi thanh thiếu nhi với những

thay đổi về mặt tâm sinh lý, suy nghĩ và hành động, phải tham gia nhiều hơn các
mối quan hệ xã hội thì kỹ năng thực hành xã hội càng cần thiết để giúp cá nhân
có thể phân tích, xử lý các tình huống khó khăn, có phương thức tiếp cận và
thích ứng với các vấn đề xã hội mới nảy sinh, tạo dựng bản lĩnh sống vững vàng,
hoàn thiện và khẳng định bản thân.
1.1.3 Giáo dục kỹ năng thực hành xã hội là gì ?
« Giáo dục kỹ năng thực hành xã hội » nghĩa là từ kinh nghiệm rút
ra của người từng trải và từ những nghiên cứu thực nghiệm được công nhận mà
một nhóm xã hội đứng ra truyền đạt lại cho những nhóm xã hội là những đối
tượng khác nhau.
2. Một số kỹ năng thực hành xã hội cần giáo dục cho học sinh tiểu học :
+Kỹ năng tự nhận thức
Tự nhận thức là tự nhìn nhận, tự đánh giá về bản thân. Kỹ năng tự nhận
thức là khả năng của con người hiểu về chính bản thân mình như cơ thể, tư
tưởng, các mối quan hệ xã hội của bản thân, biết nhìn nhận, đánh giá đúng về
tiềm năng, tình cảm, sở thích, thói quen, điểm mạnh, điểm yếu ...của bản thân
mình; quan tâm và luôn ý thức được mình đang làm gì, kể cả nhận ra lúc bản
thân đang cảm thấy căng thẳng. Tự nhận thức là một kỹ năng sống rất cơ bản
của con người, là nền tảng để con người giao tiếp, ứng xử phù hợp và hiệu quả
với người khác cũng như có thể cảm thông với người khác. Để tự nhận thức
đúng về bản thân cần phải được trải nghiệm qua thực tế, đặc biệt là qua giao tiếp
với người khác.

+ Kỹ năng giao tiếp
9


Kỹ năng giao tiếp là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo
hình thức nói, viết hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể một cách phù hợp với hoàn
cảnh và văn hóa, đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến người khác ngay cả

khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng,
nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sự giúp đỡ và sự tư vấn khi cần
thiết. Kỹ năng giao tiếp giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và
điều chỉnh cách giao tiếp một cách phù hợp, hiệu quả; cởi mở bày tỏ suy nghĩ,
cảm xúc nhưng không làm hại hay gây tổn thương cho người khác. Kỹ năng này
giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với người khác, bao gồm biết gìn giữ mối
quan hệ tích cực với các thành viên trong gia đình – nguồn hỗ trợ quan trọng
cho mỗi chúng ta; đồng thời biết cách xây dựng mối quan hệ với bạn bè mới và
đây là yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuộc sống. Kỹ năng này cũng giúp
kết thúc các mối quan hệ khi cần thiết một cách xây dựng.
+ Kỹ năng lắng nghe tích cực
Lắng nghe tích cực là một phần quan trọng của kỹ năng giao tiếp.
Người có kỹ năng lắng nghe tích cực biết thể hiện sự tập trung chú ý và thể hiện
sự quan tâm lắng nghe ý kiến hoặc phần trình bày của người khác (bằng các cử
chỉ, điệu bộ, ánh mắt, nét mặt, nụ cười), biết cho ý kiến phản hồi mà không vội
đánh giá, đồng thời có đối đáp hợp lí trong quá trình giao tiếp. Người có kỹ năng
lắng nghe tích cực thường được nhìn nhận là biết tôn trọng và quan tâm đến ý
kiến của người khác, nhờ đó làm cho việc giao tiếp, thương lượng và hợp tác
của họ hiệu quả hơn. Lắng nghe tích cực cũng góp phần giải quyết mâu thuẫn
một cách hài hòa và xây dựng.
Kỹ năng lắng nghe tích cực có quan hệ mật thiết với các kĩ năng giao
tiếp, thương lượng, hợp tác, kiềm chế cảm xúc và giải quyết mâu thuẫn.
+ Kỹ năng hợp tác
Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong một
công việc, một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. Kỹ năng hợp tác là khả năng
10


cá nhân biết chia sẻ trách nhiệm, biết cam kết và cùng làm việc có hiệu quả với
những thành viên khác trong nhóm.

Kỹ năng hợp tác còn giúp cá nhân sống hài hòa và tránh xung đột trong
quan hệ với người khác. Để có được sự hợp tác hiệu quả, chúng ta cần vận dụng
tốt nhiều kỹ năng sống khác như: tự nhận thức, xác định giá trị, giao tiếp, thể
hiện sự cảm thông, đảm nhận trách nhiệm, ra quyết định, giải quyết mâu thuẫn,
kiên định, ứng phó với căng thẳng...
+ Kỹ năng tư duy sáng tạo
Tư duy sáng tạo là khả năng nhìn nhận và giải quyết vấn đề theo một cách
mới, với ý tưởng mới, theo phương thức mới, cách sắp xếp và tổ chức mới; là
khả năng khám phá và kết nối mối quan hệ giữa các khái niệm, ý tưởng, quan
điểm, sự việc; độc lập trong suy nghĩ. Kỹ năng tư duy sáng tạo giúp con người
tư duy năng động với nhiều sáng kiến và óc tưởng tượng; biết cách phán đoán và
thích nghi, có tầm nhìn và khả năng suy nghĩ rộng hơn những người khác, không
bị bó hẹp vào kinh nghiệm trực tiếp đang trải qua; tư duy minh mẫn và khác
biệt.
3. Lý do chung :
Mấy năm gần đây, việc nhận thức được tầm quan trọng của những kỹ
năng thực hành xã hội đối với các đối tượng – đặc biệt là thế hệ trẻ ngày càng có
vị trí nhất định.
Đã có nhiều nghiên cứu xoay quanh đề tài này mang tính vi mô và vĩ mô,
mỗi nghiên cứu nhắm đến một nhóm xã hội riêng và có những đóng góp nhất
định trong việc tác động vào suy nghĩ, quan điểm, niềm tin của con người trong
xã hội.
Có thể kể đến một số nghiên cứu như:

11


* “Một số kinh nghiệm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo nhỡ 7 –85
tuổi thông qua hoạt động ngoài trời”. (nguồn : Cập
nhật 14/09/2015 bởi khophimhoathinh | 1 thảo luận

*”Giáo dục kỹ năng sống “ Tác giả: Nguyễn Xuân Thủy ( nguồn:
/>* Đề tài nghiên cứu Tìm hiểu về thực trạng kỹ năng mềm của sinh viên đại
học Thương mại
(nguồn: />Nhìn từ thực tế những nghiên cứu đã có, tôi nhận thấy cái chung là nhận
thức tầm quan trọng của kỹ năng sống trong XH chúng ta và mỗi nghiên cứu
đưa ra những giải pháp giúp giáo dục kỹ năng sống cho đối tượng là nhóm XH
thân cận trong môi trường làm việc của mình.
Nói về ngành giáo dục phổ thông, những Sáng kiến kinh nghiệm của Quý
thầy cô dựa trên tình hình thực tế của trường mình là đóng góp vô cùng quý báu
và đáng trân trọng. Nhưng cụ thể về mảng công tác Đội thì hầu như chưa có
được nghiên cứu khoa học mang tầm sâu rộng ứng dụng việc giáo dục kỹ năng
sống cho Đội viên, học sinh tại đơn vị mỗi trường.
4. Cơ sở thực tiễn :
Qua báo đài và các thông tin đại chúng thì tình trạng học sinh đánh học
sinh, học sinh đánh thầy giáo và thậm chí còn có thầy giáo cũng có thái độ
khiếm nhã với học sinh nữ…. bên cạnh đó, có những em không biết tự phục vụ
bản thân luôn dựa vào ba, mẹ để thực hiện những sinh hoạt cá nhân của mình
như: mặc quần áo, đánh răng… hoặc là có những em hạn chế giao tiếp ứng xử
với bạn bè, từ đó các em trở thành những đứa trẻ bị thụ động không phát triển

12


toàn diện; qua đó, cho chúng ta thấy rằng các nhà trường chỉ tập trung “dạy chữ”
mà chưa quan tâm nhiều đến việc “trồng người”.
Bên cạnh đó, vẫn có hiện tượng học sinh trốn học để vào các tiệm
internet....Có nhiều em học sinh còn tham gia vào các nhóm đánh nhau mà
nguyên nhân chỉ rất đơn giản như: thấy một cái nhìn thiếu thiện chí hay một câu
nói bâng quơ hoặc một va chạm nhỏ hoặc muốn thể hiện mình có “ sao số” trong
trường học... Trước thực tế này hơn bao giờ hết, nhà trường - gia đình – xã hội

phải quan tâm tới vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho thế hệ trẻ, giáo dục cho các
em những kỹ năng sống nhất định để các em biết cách ứng phó, cư xử đúng mực
với mọi tình huống, biết tu dưỡng, rèn luyện nhân cách một cách toàn diện để
trở thành những người công dân có ích cho xã hội.
+Những biểu hiện yếu kém về kỹ năng thực hành xã hội của học sinh
Học sinh yếu kém về kỹ năng thực hành xã hội thường có biểu hiện ngại
giao tiếp. Có nhận thức về xã hội lệch lạc, thiếu niềm tin hoặc hoài nghi cuộc
sống, trong quan hệ với mọi người, ngay cả với người thân, ngại thỗ lộ, bộc
bạch tâm tính, những nét riêng tư, ngay cả những mặt tích cực. Đôi khi có sự di
chuyển niềm tin vào những người tốt, vào những lẽ sống và những lý tưởng
sống tích cực, cao đẹp sang niềm tin mù quáng vào cuộc sống bụi đời, với
những bạn đường sống ngoài lề của cuộc sống xã hội.
Một số em có những dấu hiệu bị tổn thương về mặt tình cảm gia đình, tình
cảm bạn bè, thầy trò, thậm chí cá biệt có những em trở nên ù lì, chai sạn, phớt
đời, hận đời, hằn học, có những em hận thì hỗn xược với cả những người ruột
thịt của mình. Một số em sống thiếu tình cảm, mồ côi cha mẹ, thiếu người thân,
khao khát muốn được sống trong tình cảm nhưng không được bù đắp thoả đáng
cũng làm cho các em tiêu cực, mất thăng bằng về mặt tình cảm, dễ bị kích động
hoặc trở nên nhu nhược yếu thế. Một số em tỏ ra kém ý chí: Không tự kiềm chế
được hành vi tiêu cực của mình hoặc tỏ ra yếu đuối, nhu nhược, dễ bị lôi cuốn,

13


cám dỗ, ngại làm những việc cần phải khắc phục khó khăn trong học tập, lao
động và công việc cụ thể.
Vấn đề đáng lo ngại hiện nay là tình trạng học sinh gây gổ, đánh nhau
càng nhiều, không chỉ có học sinh nam mà có cả học sinh nữ. Nguyên nhân chủ
yếu là do xích mích trong tình bạn, tình yêu, kết bè, kết nhóm đón đường đánh
trả thù nhau, … Vấn đề đặt ra là nhà trường phải tăng cường giáo dục ý thức,

động cơ học tập đúng đắn, giáo dục tình bạn, tình đoàn kết thân ái chan hoà,
giáo dục tình yêu trong sáng để học sinh gắn bó thông cảm, giúp đỡ nhau trong
học tập, sinh hoạt và trong cuộc sống.
+Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh về công tác quản
lý giáo dục kỹ năng thực hành xã hội
Đa số các lực lượng giáo dục (cán bộ quản lý, Đoàn thanh niên, giáo viên,
phụ huynh học sinh) đều nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của công tác
quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Đây là điều kiện thuận lợi để xây
dựng kế hoạch và thực hiện sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục.
5. Nhu cầu thực tế tại cơ sở:
Trường tiểu học Nguyễn Trọng Tuyển nằm trên địa bàn khu phố I,
phường 21, quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh. Là địa phương thuộc
vùng lân cận những vùng tệ nạn xã hội, nguy cơ rình rập đối tượng học sinh là
có thể xảy ra. Mặc dù chính quyền địa phương luôn có công tác phòng chống tệ
nạn xã hội nhưng xét thấy trang bị cho con em mình, học sinh mình những kỹ
năng thực hành xã hội để tự bảo vệ cũng là tốt hơn
Mặt khác, qua thông tin số lớp cũng như sĩ số học sinh các khối 1, 2, 3, 4,
5 qua những năm học vừa qua của trường Tiểu học Nguyễn Trọng Tuyển cho
thấy những thuận lợi, khó khăn nhất định trong chương trình giáo dục kỹ năng
thực hành xã hội cho Đội viên, học sinh trường .

14


Với thời buổi hiện nay, sự cạnh tranh trong xã hội một mặt đẩy chúng ta
ngày càng phát triển nhưng bên cạnh đó lại tồn tại những mặt trái khôn lường.
Bất cứ trong hoàn cảnh nào, chúng ta cũng nên tự trang bị cho học sinh mình
những kỹ năng cơ bản đề biết rèn luyện bản thân thành người có ích cho gia
đình, cho xã hội, biết tự chịu trách nhiệm việc làm của bản thân, biết xác định
hướng phấn đấu cho mình và biết cách thích nghi mọi hoàn cảnh mà không đánh

mất thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.
Đó là vài điểm về nhu cầu thực tế tại cơ sở tôi đang công tác.

15


CHƯƠNG 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Phân tích thực trạng vấn đề nghiên cứu:
1.1 Thực trạng ở đơn vị:
- Tại đơn vị mình, tôi từng đưa ra mô hình “ Giáo dục kỹ năng thực hành xã
hội cho học sinh Tiểu học” và áp dụng trong năm học 2014- 2015 và năm
học 2015 – 2016 vừa qua.
Sau đây là một số hình ảnh về sân chơi “ kỹ năng sống cho học sinh Tiểu
học” ở trường Tiểu học Nguyễn Trọng Tuyển :

16


Học sinh thực hành kĩ năng xếp đồ – phơi đồ để có thể tự giúp đỡ ba mẹ của
mình

17


Học sinh có thể tự bao tập sách của chính mình

Kĩ năng sơ cấp cứu cũng rất có ích trong cuộc sống hàng ngày.
18

Ngoài ra, các em còn được thực hành kĩ năng thắt nút dây

1.2 Những khía cạnh đạt được và chưa đạt được cùng những thuận
lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện:
*Kết quả đạt được:
Trong năm học 2014 – 2015, Liên đội đã chủ động tham mưu với cấp uỷ,
BGH nhà trường tổ chức sân chơi thực hành Kỹ năng thực hành xã hội cho các
em học sinh khối 5 của trường.
Sân chơi Kỹ năng thực hành xã hội là nơi các em được thực hành những
kĩ năng cần có trong cuộc sống hàng ngày như: Kĩ năng phơi đồ – xếp đồ, kĩ
năng tự bao tập sách, kĩ năng thoát hiểm hoả hoạn, kĩ năng sơ cấp cứu…..với
hình thức thi đua sôi nổi.
Qua sân chơi, các em được mạnh dạn bộc lộ những kĩ năng hiện có của
mình, học hỏi, khắc phục những kĩ năng mình còn khiếm khuyết, hạn chế. Từ
19


đó, các em có thể được trang bị thêm những kĩ năng cần có trong cuộc sống để
có thể giúp ích được cho bản thân mình, gia đình và mọi người.
• Thuận lợi:
Sân chơi được sự đồng thuận, ủng hộ nhiệt tình từ phía Ban giám hiệu nhà
trường.
Khi thực hiện sân chơi, đa số các giáo viên của trường cũng tỏ quan điểm
đồng thuận cao.
Sân chơi được đông đảo học sinh của trường hưởng ứng sôi nổi, nhiệt
tình.
Trong quá trình thực hiện sân chơi, nhà trường được sự phản ánh tích cực
từ phía phụ huynh học sinh
• Khó khăn:
Do mô hình cũng tương đối mới mẻ khi áp dụng trong nhà trường nên

bước đầu cũng gặp một số trở ngại trong việc tổ chức, lên kế hoạch để PHHS
tham gia tỉ lệ 100%.
Trong quá trình thực hiện mô hình, một số em học sinh bước đầu làm
quen với kỹ năng nên còn lúng túng.
2. Giải pháp thực hiện:
2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ quản lý, giáo viên và phụ huynh học
sinh về tầm quan trọng của kỹ năng thực hành xã hội và công tác giáo dục kỹ
năng thực hành xã hội.
Có rất nhiều ý kiến khác nhau về công tác giáo dục kỹ năng thực hành xã hội
cho học sinh ở các trường. Mặt khác do áp lực của trường chuyên lớp chọn, chỉ
tiêu của ngành. Nên vấn đề giáo dục kỹ năng thực hành xã hội cho học sinh vẫn
chưa được nhận thức đúng, vẫn còn là vấn đề mang nặng tính hình thức và thực
20


hiện mang tính chất “Phong trào”. Vì thành tích cá nhân một bộ phận không nhỏ
giáo viên chỉ chú trọng đến việc truyền thụ kiến thức để phục vụ vấn đề điểm số
và thi cử nhằm thõa mãn yêu cầu của nhà trường và phụ huynh học sinh. Bản
thân mỗi cán bộ quản lý phải mạnh dạn xóa bỏ tâm lý “Thành tích chuyên môn”
hơn chất lượng giáo dục toàn diện. Do đó việc nâng cao nhận thức, ý thức trách
nhiệm cho đội ngũ quản lý, giáo viên và phụ huynh học sinh là một việc làm hết
sức quan trọng có tác dụng tích cực đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh.
Đối với đội ngũ quản lý: Phải hiểu đúng, nắm vững và thực hiện theo đúng
mục tiêu giáo dục toàn diện của Đảng và nhà nước. Nhằm định hướng, chỉ đạo
và đề ra các hoạt động giáo dục kỹ năng thực hành xã hội xuyên suốt trong năm
học với nhiều hình thức hoạt động phong phú , đa dạng ,thiết thực và quan
trọng nhất là phải phù hợp với tình hình thực tế của địa phương Nâng cao năng
lực giáo dục kỹ năng sống cho giáo viên (bồi dưỡng kiến thức, phương pháp
giáo dục kỹ năng thực hành xã hội). Thường xuyên tập huấn các tình huống sư

phạm cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Lắng nghe những khó khăn và hỗ trợ
kinh nghiệm chủ nhiệm cho các giáo viên trẻ mới ra trường.
Phát huy vai trò của Tổng phụ trách Đội. Có thể nói rằng ngoài giáo viên
chủ nhiệm, Tổng phụ trách Đội là nhân tố quyết định hiệu quả và chất lượng
giáo dục. Bằng nhân cách và lòng nhân ái của một nhà sư phạm, bằng cả tấm
lòng thương yêu, ý chí và nghị lực của một người thầy. Mỗi một bài giảng, mỗi
một lời dạy dỗ của người Thầy có tác động rất lớn đến việc giáo dục nhân cách
và kỹ năng sống cho học sinh. Hướng dẫn học sinh xây dựng phương pháp tự
học, xây dựng động cơ học tập đúng đắn, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau cùng nhau
tiến bộ trong học tập. Chủ động sáng tạo trong học tập có ý chí, nghị lực vươn
lên, có niềm tin trong cuộc sống. Tổng phụ trách Đội phải nắm vững điều kiện
học tập, hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm sinh lý của các em học sinh một cách
thấu đáo để đề ra kế hoạch, biện pháp giáo dục phù hợp. Thường xuyên liên hệ
chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm đặc biệt là những giáo viên chủ nhiệm các lớp
21


có học sinh “cá biệt” những học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Bản thân mỗi
Tổng phụ trách Đội phải làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, vận động các
mạnh thường quân giúp đỡ những học sinh có hoàn cảnh khó khăn được đến
trường. Tạo được niềm tin trong lòng mỗi học sinh.
Tổng phụ trách Đội phải tạo ra các cơ hội để học sinh mạnh dạn bộc lộ
những kỹ năng hiện có của mình thông qua các tiết sinh hoạt đầu tuần thay vì là
những bản kiểm điểm những lời quát mắng của thầy cô chủ nhiệm gây nên bầu
không khí học tập căng thẳng. Hãy để cho học sinh tự nói lên những suy nghĩ
của mình tự nhận ra những mặt mạnh và yếu kém sau một thời gian học tập và
tự mình đề ra các giải pháp để khắc phục. Hình thành cho học sinh tính cách
dám nói dám nghĩ và dám làm thay vì là sự nhận xét áp đặt từ phía giáo viên chủ
nhiệm. Dành một ít thời gian đề những học sinh có thành tích học tập tốt chia sẽ
kinh nghiệm học tập để cả lớp cùng nghe.

2.2 Giáo dục kỹ năng thực hành xã hội cho học sinh thông qua các hoạt
động ngoại khóa, các chuyên đề tham quan thực tế và các hoạt động xã hội
Hoạt động giáo dục ngoại khóa là những hoạt động được tổ chức ngoài
giờ học, các buổi sinh hoạt ngoại khóa.... Hoạt động giáo dục này giúp cho học
sinh có cơ hội tham gia vào các hoạt động thực tiễn. Là điều kiện thuận lợi để
học sinh phát huy vai trò chủ thể, nâng cao tính tích cực, chủ động sáng tạo
trong học tập. Học sinh khi được tham gia vào các hoạt động của đời sống xã
hội sẽ tăng thêm vốn hiểu biết, mở rộng kiến thức, tư tưởng, tình cảm, năng lực,
thể chất và tinh thần góp phần phát triển toàn diện nhân cách cho các em.
Hoạt động này là một bộ phận quan trọng trong hoạt động giáo dục chung
của nhà trường. Giúp học sinh mở rộng, củng cố, nâng cao kiến thức, hình thành
và phát triển các kỹ năng, thái độ, hành vi, phát triển năng lực sở trường, có thái
độ và hành động đúng trước cuộc sống.
Ngoài các hoạt động ngoại khóa theo quy định nhà trường cần tổ chức
theo từng chủ đề như:
22


- Tổ chức các hoạt động mang tính truyền thống như: Tham gia tìm hiểu,
chăm sóc và phát huy các di tích lịch sử, văn hoá cách mạng ở địa phương, các
địa chỉ đỏ từ đó giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, lòng tự hào về dân tộc.
- Thông qua hoạt động ngoại khóa và tham quan thực tế tăng cường giáo
dục kỹ năng sống cho học sinh như các kỹ năng ứng xử có văn hoá, kỹ năng ứng
xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc
theo nhóm, kỹ năng phòng chống tai nạn giao thông, ý thức rèn luyện và bảo vệ
sức khoẻ, kỹ năng trình bày những suy nghĩ cá nhân về quan niệm tình bạn, tình
yêu, kỹ năng trình bày suy nghĩ cá nhân về phương pháp học tập tích cực, kỹ
năng tư duy phê phán, kỹ năng tìm kiếm thông tin, kỹ năng ứng phó trước
những tình huống xấu
- Tổ chức các hoạt động văn nghệ , thể thao, các trò chơi dân gian và các

hoạt động vui chơi giải trí tích cực, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học nhằm
khuyến khích sự tham gia một cách chủ động, tích cực của học sinh
- Tổ chức các hoạt động lao động vệ sinh trường học lớp học vào các dịp
lễ lớn trong năm ngoài việc tạo ra cảnh quan nhà trường Xanh- Sạch - Đẹp còn
hướng tới việc giáo dục thân thiện với môi trường
Một lưu ý đặc biệt chúng ta không nên quá chú trọng đến việc rèn luyện
các kỹ năng sống mà quên dạy giá trị sống cho các em. Học sinh thiếu suy nghĩ
trong từng hành động của mình. Thực tế cho thấy có rất nhiều học sinh giỏi các
kỹ năng thực hành xã hội nhưng lại là người ích kỷ, chăm sóc bản thân tốt
nhưng lại thiếu quan tâm đến những người xung quanh
2.3 Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động dạy học
Học tập là một nhu cầu tất yếu, thường xuyên của con người trong mọi
thời đại. Học tập không chỉ dừng lại ở các tri thức thuần túy mà còn được hiểu là
mọi tri thức về thế giới trong đó có cả mối quan hệ, cách ứng xử với môi trường
sống chung quanh. Kỹ năng sống là một trong những vấn đề quan trọng đối với
mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển.
Phải chuyển từ cách học ghi nhớ lời thầy, nói và viết theo thầy sang
khuyến khích tư duy độc lập và sự sáng tạo của người học. Trong quá trình dạy
23


học việc cung cấp kiến thức mới và hình thành kĩ năng ban đầu cho học sinh là
hết sức cần thiết. Song việc hướng dẫn học sinh vận dụng những kỹ năng ấy vào
trong cuộc sống đạt hiệu quả, tăng cường khả năng tâm lý xã hội, khả năng thích
ứng và giúp các em có cách thức tích cực để đối phó với những thách thức trong
cuộc sống còn quan trọng hơn rất nhiều. Chính vì vậy, giáo dục kỹ năng thực
hành xã hội được dựa trên việc học tập thông qua mối quan hệ tương hỗ của
kiến thức mới, thu thập kỹ năng, thực hành và vận dụng trong cuộc sống. Để
củng cố và phát triển kỹ năng Tổng phụ trách Đội cần hướng dẫn học sinh
những hoạt động tiếp nối thực hành và vận dụng chúng trong các tình huống cụ

thể mà hàng ngày các em thường bắt gặp. Chúng ta cần đặt ra là có nên đưa tất
cả những vấn đề về kỹ năng thực hành xã hội cho học sinh vào nội dung trong
từng bài học và môn học hay không?
Theo tôi nghĩ, rất cần thiết và nên đưa vào các tiết dạy ngoại khóa ngay từ
các lớp tiểu học .Song song đó, thông qua mỗi tiết giảng dạy của từng môn,
ngoài việc giáo viên giảng dạy kiến thức mới cần giúp học sinh hiểu và biết vận
dụng kiến thức vào cuộc sống hàng ngày, tự rèn luyện bản thân.. như qua môn
học văn các em sẽ được bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, lòng yêu thương con
người, yêu cái đẹp, ghét cái xấu, biết hướng thiện và làm theo điều thiện, giúp
học sinh có ngôn ngữ để học tập, giao tiếp và nhận thức về xã hội và con người.
(Giá trị của chân - thiện - mỹ ); môn địa lý cung cấp cho học sinh những hiểu
biết cả về tự nhiên và xã hội, giúp học sinh có những kỹ năng hành động, ứng xử
phù hợp với môi trường tự nhiên và xã hội, có khả năng ứng phó và giải quyết
một số vấn đề thường gặp trong cuộc sống do điều kiện tự nhiên cũng như xã
hội mang lại. Hình thành và phát triển ở học sinh kỹ năng thu thập, xử lý ,trình
bày thông tin địa lý, kỹ năng ứng phó và tự bảo vệ trước những thiên tai. Góp
phần bồi dưỡng cho học sinh có ý thức trách nhiệm và tích cực tham gia vào các
hoạt động sử dụng hợp lý, bảo vệ, cải tạo môi trường, nâng cao chất lượng cuộc
sống của gia đình và cộng đồng.

24