Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù bản chất và hiện tượng để giải quyết một tình huống trong lĩnh vực tự nhiên hoặc xã hội, hoặc tư duy mà cụ thể là vấn đề bán hàng đa cấp hiện nay

MỤC LỤC
Trang
MỤC LỤC..................................................................................................................................1
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................11

MỞ ĐẦU
Hình thức kinh doanh “Bán hàng đa cấp” rất phổ biến trên thế giới và trong
một vài năm trở lại đây cũng đã bắt đầu xuất hiện với tần suất ngày càng cao ở
Việt Nam. Nhưng so với các hình thức kinh doanh khác thì “Bán hàng đa cấp”
khá tai tiếng và đem lại nhiều rủi ro cho các thành viên tham gia. Với nhiều
người thì họ chia sẻ thẳng quan điểm của mình rằng hình thức bán hàng đa cấp
chỉ là một hình thức lừa đảo không hơn không kém. Ở Việt Nam đã có rất nhiều
vụ lừa đảo liên quan đến kinh doanh đa cấp. Hiện nay có rất nhiều công ty thực
NHÓM A2
LỚP 4031

1


hiện mô hình bán hàng đa cấp nhưng phải nói thực là tất cả đều là lừa đảo mà
đối tượng hầu hết đều là người Việt Nam không hiểu biết và tham lợi. Vì vậy,
“Bán hàng đa cấp” đang trở thành vấn đề “nóng” hiện nay. Trên thực tế đó,
nhóm chúng em xin chọn đề tài: “Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương
pháp luận của cặp phạm trù bản chất và hiện tượng để giải quyết một tình
huống trong lĩnh vực tự nhiên hoặc xã hội, hoặc tư duy mà cụ thể là vấn đề
bán hàng đa cấp hiện nay” cho bài tập nhóm lần này.

NỘI DUNG
I. Cặp phạm trù bản chất – hiện tượng
1. Khái niệm cặp phạm trù bản chất – hiện tượng
Bản chất là phạm trù chỉ sự tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên hệ tất

nhiên, tương đối ổn định bên trong sự vật, quy định sự vận động và phát triển
của sự vật đó.
Hiện tượng là phạm trù chỉ sự biểu hiện ra bên ngoài của bản chất

NHÓM A2
LỚP 4031

2


Ví dụ: Bản chất của xã hội tư bản là sự mâu thuẫn giữa tính xã hội lực lượng
sản xuất mâu thuẫn với tính chất chiếm hữu tư nhân tư bản đối với tư liệu sản
xuất => giữa người bị bóc lột ( giai cấp vô sản) mâu thuẫn với người bị bóc lột
( giai cấp tư sản).
Bản chất đó được biểu hiện thông qua những hiện tượng vô cùng phong phú
và phức tạp đó là: cuộc sống xa hoa của giai cấp tư sản, nạn thất nghiệp, đời
sống cực khổ của giai cấp vô sản và người lao động.
2. Quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng.
Bản chất và hiện tượng thống nhất với nhau trong sự vật, chính nhờ sự thống
nhất này mà người ta có thể tìm ra cái bản chất, tìm ra quy luật trong vô vàn các
hiện tượng bên ngoài. Biểu hiện là:
+ Bản chất luôn luôn được bộc lộ ra qua hiện tượng, còn hiện tượng nào cũng
là sự biểu hiện của bản chất ở mức độ nhất định.
+ Bản chất nào thì sẽ thể hiện ra qua hiện tượng ấy. Bản chất khác nhau thì sẽ
bộc lộ ra qua các hiện tượng khác nhau.
+ Không có bản chất nào tồn tại thuần túy ngoài hiện tượng không thẻ hiện
qua hiện tượng và ngược lại, không có hiện tượng nào hoàn toàn không thể
hiện bản chất. Nhấn mạnh sự thống nhất này V.I.Lênin nói: “Bản chất hiện ra,
hiện tượng là có tính bản chất”.
Thống nhất giữa bản chất và hiện tượng là thống nhất bao gồm mâu thuẫn.

Điều này thể hiện ở chỗ:
+ Bản chất sâu sắc hơn hiện tượng còn hiện tượng phong phú hơn bản chất.
+ Một bản chất bao giờ cũng được biểu hiện ra qua nhiều hiện tượng khác
nhau.
NHÓM A2
LỚP 4031

3


+ Hiện tượng biểu hiện bản chất dưới dạng cải biến chứ không còn nguyên
dạng bản chất nữa.
+ Bản chất tương đối ổn định, lâu biến đổi còn hiện tượng biến đổi nhanh hơn
bản chất. Bởi lẽ, hiện tượng bị quyết định không chỉ bởi bản chất mà còn bị
quyết định bỏi những điều kiện tồn tại bên ngoài nó nữa.
+ Bản chất ẩn dấu bên trong còn hiện tượng bộc lộ ra bên ngoài.
+ Bản chất không được bộc lộ hoàn toàn bởi một hiện tượng mà nhiều hiên
tượng khác nhau.
3.

Ý nghĩa phương pháp luận rút ra từ mối quan hệ giữa bản chất

và hiện tượng.
Bản chất là cái ẩn dấu bên trong hiện tượng. Bản chất của sự vật không được
biểu hiện đầy đủ trong một hiện tượng nhất định nào và cũng biến đổi trong quá
trình phát triển của sự vật. Do vậy phải phân tích, tổng hợp sự biến đổi của
nhiều hiện tượng, nhất là những hiện tượng điển hình mới hiểu rõ được bản chất
của sự vật. Phải đi từ bản chất cấp một đến bản chất cấp hai rồi đến bản chất sâu
hơn nữa… V.I.Lênin nói rằng: “Tư tưởng của người ta đi sâu một cách vô hạn,
từ hiện tượng đến bản chất, từ bản chất cấp một, nếu có thể nói như vậy, đến bản

chất cấp hai… cứ như thế mãi”.
Trong nhận thức không chỉ dừng lại ở hiện tượng mà phải tiến đến nhận thức
được bản chất của sự vật. Còn trong hoạt động thực tiễn, phải dựa vào bản chất
của sự vật để xác định phương thức hoạt động cải tạo sự vật không được dựa
vào hiện tượng vì bản chất là cái tất nhiên, cái tương đối ổn định bên trong sự
vật quy định sự vận động và phát triển của sự vật, còn hiện tượng là cái không
ổn định, không quyết định sự vận động phát triển của sự vật.

NHÓM A2
LỚP 4031

4


Vì bản chất là cái tất nhiên, cái tương đối ổn định bên trong sự vật, quy định
sự vận động phát triển của sự vật, còn hiện tượng là cái không ổn định, không
quyết định sự vận động phát triển của sự vật. Do vậy nhận thức không chỉ dừng
lại ở hiện tượng mà phải tiến đến nhận thức được bản chất của sự vật. Còn trong
hoạt động thực tiễn, phải dựa vào bản chất của sự vật để xác định phương thức
hoạt động cải tạo sự vật không được dựa vào hiện tượng hay xuyên tạc bản chất.
II.

Vận dụng cặp phạm trù bản chất – hiện tượng vào hiện tượng bán
hàng đa cấp ở Việt Nam.
Có rất nhiều người nghe đến bán hàng đa cấp có người nghĩ dó là một loại

dịch vụ xấu nhưng cũng có không ít người nghĩ nó tốt. Vậy thực hư bán hàng đa
cấp có bản chất như thế nào?
Bán hàng đa cấp còn được biết đến với những tên gọi "Kinh doanh đa
cấp" và "Kinh doanh theo mạng". Nhưng ở Việt Nam hầu hết mọi người đều

biết đến cụm từ "bán hàng đa cấp" nhiều hơn do nó mộc mạc, dễ hiểu và do giới
truyền thông từ những ngày đầu đã định hướng sử dụng cụm từ này.
Bán hàng đa cấp thực chất là một hình thức bán hàng thông minh, tiện lợi và
hiệu quả, nhà phân phối sẽ bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng không thông
qua đại lí như thế sẽ tiết kiệm nhiều chi phí cho nhà sản xuất như kho bãi, quảng
cáo…tiết kiệm chi phí cho người tiêu dùng khi giá thành rẻ hơn mua tại đại lí.
Người bán hàng hay khách hàng nếu như giới thiệu sản phẩm cho người khác
dùng sẽ được chia hoa hồng từ nhà phân phối. Điều đó đánh đúng tâm lí người
dùng khi dùng sản phẩm ưng ý sẽ chia sẻ cho bạn bè sử dụng.
Còn ở nước ta đa phần công ty đa cấp không còn mang bản chất thế nữa. Yêu
cầu người muốn tham gia phải đặt cọc, phải mua một số lượng hàng hoá ban đầu
hoặc phải trả một khoản tiền để được quyền tham gia mạng lưới đa cấp. Khi giới
thiệu được người khác gia nhập thì sẽ được chia hoa hồng từ khoản phí mà
NHÓM A2
LỚP 4031

5


người đó nộp vào, càng giới thiệu nhiều người hay mua nhiều sản phẩm thì vị trí
của bạn trong công ty càng cao có nhiều quyền lợi. Tiền đóng vào không lấy lại
được nên ai cũng ra sức mồi chài người khác gia nhập để kiếm lại vốn của mình
dẫn đến càng ngày càng nhiều người bị lừa theo dây chuyền như thế. Bán hàng
đa cấp không còn như ban đầu mà chuyển sang bản chất lừa đảo moi móc tiền
nhiều người, mang lại lợi nhuận lớn cho công ty đó. Hình thức bán hàng Đa cấp
biến tính chủ yếu do một số bản chất xấu của một bộ phận không nhỏ người dân
Việt Nam. Nhiều người Việt có bản chất tham lam, thích làm giàu nhanh, thích
ăn xổi mà không tốn công sức và bị đồng tiền làm cho lóa mắt.
Các đối tượng tham gia vào mạng lưới gồm cả những người có học thức và
có tiền, vì lòng tham họ lao theo mong muốn đó. Số còn lại là những người vì

khó khăn trong tiền nong, mong muốn kiếm tiền nên bị lôi kéo vào. Không chỉ
sinh viên còn có cả những người đã về hưu rồi cũng tham gia vào mạng lưới
kinh doanh đa cấp. Họ có điểm giống nhau đó là nhẹ dạ và lầm tưởng rằng tiền
sinh ra một cách dễ dàng.Thực tế, tiền không bao giờ sinh ra một cách dễ dàng
theo cách ấy được. Tiền là sản phẩm từ tay người này sang tay người khác. Tự
nhiên mà nảy ra tiền hoặc tiền lại vượt quá giá trị thực của nó thì chỉ là sự lừa
dối. Có những người thừa hiểu rằng không phải đồng tiền sinh ra một cách dễ
dàng, họ rất có kiến thức, nhưng họ vẫn cố tình tham gia vì bản chất của họ là
tham lam. Trình độ dân trí của một bộ phận người Việt Nam còn kém, tâm lí
tiểu nông, chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, tư duy manh mún, lười học hỏi, bảo
thủ, ngại giao tiếp, thiếu kĩ năng sống, kinh nghiệm sống,… khiến một bộ phận
người Việt Nam khi gặp phải những lời mời chào của nhân viên bán hàng đa cấp
đã nhanh chóng tin tưởng và sa vào mạng lưới đa cấp. Họ không có nhận thức
chính xác về bản chất bán hàng đa cấp ở Việt Nam thực chất là ‘’lừa đảo”. Họ ít
hiểu biết về luật pháp cho nên chẳng sợ hãi gì, thậm chí, nhiều khi biết luật cũng
NHÓM A2
LỚP 4031

6


không tuân thủ. Ở Việt Nam, Nhà nước đã có nhiều quy định, nhưng vấn đề là
sự trừng phạt không đến nơi đến chốn nên người ta vẫn núp bóng hay trốn tránh
được.
Nhìn rõ bản chất trên nên các công ty đa cấp Việt Nam thay vì chú tâm đầu tư
cho sản phẩm thì họ chủ yếu giỏi đưa ra các quảng cáo đầy tính hấp dẫn như:
công việc bán đa cấp là một công việc rỗi rãi, không cần làm việc vẫn được nhận
lương, lương thưởng mỗi tháng lên tới vài chục triệu,… mà quan trọng nhất là
phần giới thiệu về các tấm gương làm giàu nhanh chóng sau khi mới vào công ty
được vài tháng. Từ những người ở quê ra tỉnh, họ nhanh chóng trở thành những

người thành đạt trong xã hội với mức thu nhập lên tới vài nghìn đô một tháng.
Với những lời mời chào đầy hấp dẫn như vây đã không ít người đã bị lôi kéo,
xô đẩy vào mạng lưới kinh doanh này. Bản chất bán hàng đa cấp bất chính là
biến tướng của phương thức “kinh doanh theo mạng” (hoạt động kinh doanh bán
hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng, người tiêu dùng có thể trực tiếp đến mua
hàng tại công ty mà không phải thông qua đại lý hay các cửa hàng bán lẻ, tiết
kiệm nhiều chi phí từ quảng cáo, khuyến mãi, tiền sân bãi, kho chứa, vận chuyển
hàng hóa) , trong đó “lợi nhuận” không thực sự xuất phát từ giới thiệu sản phẩm
mà từ việc “tuyển mộ các thành viên mới”.
Vì thế, hiện tượng của bán hàng đa cấp tại Việt Nam được thể hiện là sự lôi
kéo mọi người tham gia vào các công ty bán hàng đa cấp, càng lôi kéo được
nhiều người thì công ty càng được nhiều lợi nhuận. Điển hình của những công
ty đa cấp là hệ thống cơ sở Hoàng Giang Phúc của công ty TNHH Thiên Ngọc
Minh Uy. Những người “thủ lĩnh” của công ty này tiêm nhiễm cho các “tân
binh” khi tham gia mạng lưới này những khẩu hiệu “ làm giàu và làm giàu thật
nhanh, thật dễ dàng mà không mất công sức gì”. Những ai đã từng đi nghe
những buổi diễn thuyết để lôi kéo thêm người của các công ty đa cấp mới thấy
NHÓM A2
LỚP 4031

7


sức mê hoặc khủng khiếp từ lời nói của những chuyên gia này. Họ không giới
thiệu về sản phẩm mới hay các tính năng ưu việt của sản phẩm mà chỉ giới thiệu
về những tấm gương làm giàu nhanh chóng sau khi mới bước vào công ty được
vài tháng như: từ những người ở quê ra tỉnh, họ nhanh chóng trở thành những
người thành đạt trong xã hội với mức lương vài nghìn đô một tháng.
Sau khi đã lấy được lòng tin của những người có ước mơ “làm giàu thật
nhanh” thì những nhân viên của công ty này sẽ bắt họ nộp tiền quỹ và các loại

phí tham gia, các loại tiền để mua sản phẩm. Đây chính là thu nhập nuôi sống
công ty đa cấp chứ không phải doanh số bán hàng. Nếu muốn có tiền hoa hồng
thì bằng mọi cách phải lôi kéo được những người khác tham gia với mình để tạo
thành hệ thống “bầy đàn”. Không những thế, nhiều công ty đa cấp ở Việt Nam
hoạt động theo nguyên lí ép buộc chứ không phải tự nguyện. Nếu đã trót tham
gia vào mạng lưới ấy thì có muốn rút chân ra cũng khó. Nếu đã bỏ tiền ra cho
các công ty này thì khả năng thu hồi là không thể vì họ sẽ lấy số đông để lấn át
khách hàng. Còn với nhân viên, do đã mắc nợ công ty một số tiền vì mua sản
phẩm của công ty mà không bán được nên họ sẽ lôi kéo người khác để hưởng
hoa hồng.
Với quy trình câu kéo nhuần nhuyễn như vậy họ đã lôi kéo hàng triệu người
tham gia. Nhiều người đã phải dốc hết vốn liếng gia đình hay đi vay nặng lãi để
tham gia vào hệ thống nhằm mục đích giàu lên một cách nhanh chóng,hay chỉ
ngồi chơi mà vẫn có tiền, làm giàu không khó theo như lời dụ dỗ của nhân viên
hệ thống bán hàng đa cấp. Bởi vậy hệ thống bán hàng đa cấp ngày càng phát
triển ở Việt Nam. Nhưng họ đâu có ngờ rằng thay vì ngồi chờ tiền đến với mình
nhiều người đã phải trả giá, tiền mất tật mang, tình cảm giữa bạn bè anh em gia
đình bị rạn nứt. Những món hàng mà công ti đa cấp bán cho mình với giá ngất
ngư ởng,chất lượng sản phẩm không thấy đâu. Có những trường hợp đến khi cơ
quan chức năng vào cuộc rồi thì người dân với phát hiện ra mình bị lừa. Đến lúc
NHÓM A2
LỚP 4031

8


này thì tiền mình đem góp vào công ti không thể lấy lại được, nhiều người vì áp
lực không trả được nợ mà mình đã vay ngân hàng để đầu tư vào hệ thống bán
hàng đa cấp mà đã tự tử.
Hiện nay chúng ta vẫn chưa xử lý mạnh tay và đến nơi đến chốn các hình thức

kinh doanh đa cấp bất chính. Việc quản lý kinh doanh đa cấp có thể chia làm hai
giai đoạn là đăng ký hoạt động và xử lý vi phạm. Đối với giai đoạn đầu tiên là
cho đăng ký hay không cho đăng ký bán hàng đa cấp, Việt Nam đã và đang làm
rất tốt. Tuy nhiên, khi nói đến các cơ chế phát hiện và xử lý vi phạm, phía Việt
Nam vẫn chưa đủ mạnh tay. Hiện tại cơ chế kiểm tra hoạt động kinh doanh đa
cấp vẫn còn theo phương thức truyền thống là lấy thông tin và phải thông báo
trước cho doanh nghiệp khi tiến hành kiểm tra; không thể áp dụng phương pháp
kiểm tra đột xuất. Trong khi đó, các doanh nghiệp đa cấp hiện nay đủ thông
minh để trục lợi từ những kẽ hở của pháp luật. Tính đặc thù trong kinh doanh đa
cấp cũng khiến cơ chế phát hiện và xử lý như hiện nay gặp phải nhiều khó khăn.
Người tham gia hoạt động đa cấp mang tính chất độc lập so với doanh nghiệp.
Doanh nghiệp có thể dễ dàng cho phép họ tham gia vào mô hình với tư cách cá
nhân, chỉ như một người cộng tác với doanh nghiệp. Chính phủ cũng đã ban
hành một số nghị định trong đó có các quy định về xử phạt đối với những hành
vi bán hàng đa cấp bất chính. Cụ thể như điều 36 Nghị định 71/2014/NĐ-CP về
xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực Cạnh tranh, điều 92 Nghị định
185/2013/NĐ-CP về quy định xử phạt hành chính trong hoạt động thương mại,
sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Vì vậy để không trở thành nạn nhân của chiêu trò lôi kéo của các công ty đa
cấp thì mọi người cần nên cảnh giác với các khẩu hiệu "làm giàu không khó",
"làm giàu nhanh chóng", tìm hiểu thật kĩ về công ty mình muốn tham gia, tuyên
truyền cho bạn bè, người thân tránh xa những công ty đa cấp kinh doanh bằng
NHÓM A2
LỚP 4031

9


hình thức lừa đảo. Mọi người nên gạt bỏ suy nghĩ làm giàu mà không tốn công
sức, bởi không có đồng tiền chân chính nào mà không phải đánh đổi bằng mồ

hôi, nước mắt của mình.

KẾT LUẬN
Hình thức kinh doanh ‘Bán hàng đa cấp” nếu hợp pháp là một phương thức
kinh doanh hiệu quả và tiết kiệm được nhiều khoản chi phí, đem lại lợi ích cho
cả người bán và người mua. Nhưng kinh doanh đa cấp chỉ cách biệt với hình
thức lừa đảo “hình tháp ảo”. Người tiêu dùng nên tỉnh táo và cẩn thận, tìm hiểu
kĩ trước khi tham gia vào bất kì hoạt động đa cấp nào. Đặc biệt là với tâm lí làm
giàu nhanh chóng và bản chất tham lam của một bộ phận người Việt hiện nay, đã
và đang biến Việt Nam trở thành thị trường thuận lợi cho bán hàng đa cấp bất
hợp pháp phát triển. Vì vậy tất cả mọi người đều phải tỉnh táo trước mọi lời mời
chào tham gia các hoạt động đa cấp.

NHÓM A2
LỚP 4031

10


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ giáo dục và đào tạo, Giáo trình Những nguyên lí cơ bản của chủ
nghĩa Mác – Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2012
2. Bộ giáo dục và đào tạo, Giáo trình triết học Mác-Lênin (dùng trong
các trường đại học, cao đẳng), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007
3. Mạng internet
- VN Express: />- Wikipedia: />
NHÓM A2
LỚP 4031

11

NHÓM A2
LỚP 4031

12