chương:từ thông vật lí 11

Tóm t ắ
t lý thuy ế
t
T ừthông qua di ệ
n tích S đặ
t trong t ừtr ườ
n g:
Φ = BS.cos α
T ừthông qua khung dây có N vòng dây:
Φ = N.BS.cos α
Trong đ
ó:
•

Φ
: t ừthông (Wb)

•

B: c ả
m ứ
ng t ừ(T)

•

N: s ốvòng dây

•

α = (n→,B→)(n→,B→)

Định luật Lenxơ: dòng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường của nó sinh ra có tác dụng chống
lại nguyên nhân sinh ra nó.
Qui tắc nắm tay phải 1:

Bài tập 1 . Một vòng dây phẳng giới hạn diện tích 5 cm2 đặt trong từ trường đều cảm ứng từ B
= 0,1 T. Mặt phẳng vòng dây làm thành với B→B→ một góc 30o. Tính từ thông qua diện tích
trên.
Hướng dẫn

r ur
α = ( n, B )= 60o
Φ = N.BS.cos α = 25.10-6 Wb.


Bài tập 2 . Một khung dây đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ B = 0,06 T sao cho mặt
phẳng khung dây vuông góc với các đường sức từ. Từ thông qua khung dây là 1,2.10-5 Wb.
Tính bán kín vòng dây.
Hướng dẫn

r ur
α = ( n, B )= 0o
Φ = N.BS.cos α = BπR2cosα => R = 8.10-3 m

Bài tập 3 . Một khung dây phẳng giới hạn diện tích S = 5 cm2 gồm 20 vòng dây đặt trong từ
trường đều có cảm ứng từ từ B = 0,1 T sao cho mặt phẳng khung dây hợp với véc tơ cảm ứng
từ một góc 600. Tính từ thông qua diện tích giới hạn bởi khung dây.
Hướng dẫn

r ur
n

α = ( , B )= 30o
Φ = N.BS.cos α = 8,7.10-4 Wb.

Bài tập 4 . Một khung dây hình vuông cạnh 5 cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ B =
8.10-4 T. Từ thông qua hình vuông đó bằng 10-6 Wb. Tính góc hợp giữa véc tơ cảm ứng từ và
véc tơ pháp tuyến của hình vuông đó.
Hướng dẫn
Φ = N.BS.cos α => cosα = 0,5 => α = 60o

Bài tập 5 . Đặt một thanh nam châm thẳng ở gần một khung dây kín ABCD như hình vẽ. Xác
định chiều của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong khung dây trong các trường hợp:
a/ Đưa nam châm lại gần khung dây.
b/ Kéo nam châm ra xa khung dây.

Hướng dẫn

ur
a/ Khi đưa nam châm lại gần khung dây (từ trường của nam châm có hướng (véc tơ B )
từ thông qua khung dây tăng, dòng điện cảm ứng xuất hiện trong khung dây gây ra từ trường cảm ứng
uuur
ngược chiều với từ trường ngoài véc tơ BC (đểchống lại sự tăng của từ thông qua khung dây) nên


dòng điện cảm ứng chạy trên cạnh AB theo chiều từ B đến A (xác định nhờ quy tắc nắm tay phải 1).

b/ Khi đưa nam châm ra xa khung dây, từ thông qua khung dây giảm, dòng điện cảm ứng xuất hiện
trong khung dây gây ra từ trường cảm ứng cùng chiều với từ trường ngoài (đểchống lại sự giảm của từ
thông qua khung dây) nên dòng điện cảm ứng chạy trên cạnh AB theo chiều từ A đến B.

Bài tập 6 . Cho một ống dây quấn trên lỏi thép có dòng điện chạy qua đặt gần một khung dây

kín ABCD như hình vẽ. Cường độdòng điện trong ống dây có thể thay đổi được nhờ biến trở
có có con chạy R. Xác định chiều của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong khung dây trong các
trường hợp:
a/ Dịch chuyển con chạy về phía N.
b/ Dịch chuyển con chạy về phía M.


Hướng dẫn
áp dụng qui tắc bàn tay phải 2 => chiều của từ trường của ống dây có dạng như hình vẽ.
a/ Khi con chạy dịch chuyển về phía M, điện trở của biến trở giảm, cường độdòng điện qua ống dây
tăng, từ trường tăng, từ thông qua khung dây tăng, dòng điện cảm ứng xuất hiện trong khung dây gây
ra từ trường cảm ứng ngược chiều với từ trường ngoài đểchống lại sự tăng của từ thông nên dòng điện
cảm ứng chạy trên cạnh AB theo chiều từ B đến A.

b/ Khi con chạy dịch chuyển về phía N, điện trở của biến trở tăng, cường độdòng điện qua ống dây
giảm, từ trường giảm, từ thông qua khung dây giảm, dòng điện cảm ứng xuất hiện trong khung dây gây
ra từ trường cảm ứng cùng chiều với từ trường ngoài đểchống lại sự giảm của từ thông nên dòng điện
cảm ứng chạy trên cạnh AB theo chiều từ A đến B.


Bài tập 7. Xác định chiều của dòng điện cảm ứng trong các trường hợp sau


Bài tập 8. Hãy xác định cách di chuyển nam châm để dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch như
hình.

Hướng dẫn


Bài tập 9 . Hãy xác định các cực của nam châm trong các trường hợp sau

Bài tập 14. Xác định chiều của dòng điện cảm ứng trong khung dây kín ABCD, biết rằng cảm ứng từ
B đang giảm dần.

Hướng dẫn

Bài tập 15 . Một khung dây hình vuông cạnh a = 10cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ
B = 0,5T. Hãy tính từ thông gửi qua khung trong các trường hợp sau:

ur
a/ Cảm ứng từ B hợp với pháp tuyến của mặt phẳng khung dây một góc 60o
ur
b/ Mặt phẳng khung dây hợp với cảm ứng từ B một góc 60o
ur
c/ mặt phẳng khung dây hợp với cảm ứng từ B một góc 30o (chiều của pháp tuyến với mặt

phẳng khung dây tùy chọn)
d/ các đường sức từ có hướng song song với mặt phẳng khung dây
e/ Các đường sức từ có hướng vuông góc với mặt phẳng khung.


Bài tập 16. Một khung dây hình tròn diện tích S = 15cm2 gồm N = 10vòng dây, đặt trong từ trường
r
ur
đều B hợp với véc tơ pháp tuyến n của mặt phẳng khung dây góc α = 30o như hình vẽ. Biết B =
0,04T. Tính độ biến thiên từ thông qua khung dây khi


Bài tập 17 . Một khung dây hình tròn có diện tích S = 2cm2 đặt trong từ trường đều, các

đường sức từ xuyên vuông góc với khung dây. Hãy xác định từ thông xuyên qua khung dây
biết B = 5.10-2T.
Hướng dẫn

Bài tập 18 . Một khung dây hình vuông, cạnh 4cm đặt trong từ trường đều, các đường sức
xiên qua bề mặt và tạo với pháp tuyến của mặt phẳng khung dây một góc 60o, từ trường có cảm
ứng từ B = 2.10-5T. Hãy xác định từ thông xuyên qua khung dây nói trên.
Hướng dẫn

Bài tập 19 . Một khung dây có các tiết diện là hình tròn bán kính khung dây là 20cm, khung
dây được đặt vuông góc với các đường sức từ của một từ trường đều có B = 2/10-5T. Hãy xác
định giá trị của từ thông xuyên qua khung dây nói trên.
Hướng dẫn

Bài tập 20 . Một khung dây hình chữ nhật có chiều dài là 25cm, được đặt vuông góc với các
đường sức từ của một từ trường đều B = 4.10-3T. Xác định được từ thông xuyên qua khung dây
là 10-4Wb, hãy xác định chiều rộng của khung dây nói trên.


Hướng dẫn

Bài tập 21 . Một khung dây hình vuông có cạnh dài 5cm, đặt trong từ trường đèu khung dây
tạo với các đường sức một góc 30o, B = 5.10-2T. Hãy tính từ thông xuyên qua khung dây.
Hướng dẫn

Bài tập 22. Một khung dây hình tam giác vuông có độ dài cạnh huyền là 10cm và một cạnh góc vuông
là 8cm. Cả khung dây được đưa vào từ trường đều sao cho các đường sức từ vuông góc với khung dây,
từ thông xuyên qua khung dây là 1,2.10-7Wb, tìm B.
Hướng dẫn

Bài tập 23. Một khung dây hình tròn đường kính d = 10cm, Cho dòng điện I = 20A chạy trong dây
dẫn.
a/ Tính cảm ứng từ B do dòng điện gây ra tại tâm của khung dây.
b/ Tính từ thông xuyên qua khung dây.

Bài tập 24 . Một khung dây có chiều dài l = 40cm. Gồm 4000 vòng, cho dòng điện I = 10A
chạy trong ống dây
a/ Tính cảm ứng từ B trong ống dây
b/ Đặt đối diện với ống dây một khung dây hình vuông, cạnh a = 5cm, tính từ thông xuyên qua
khung dây.
Hướng dẫn