Quản lý hành chính Nhà nước VÀ QL NGÀNH GDDT (THCS)

TR

NG H PH M V N
NG
KHOA S PH M XÃ H I

BÀIăGI NGăH CăPH N

QU NăLụăHÀNHăCHệNHăNHÀăN
CăVÀă
QU NăLụăNGÀNHăGIỄOăD Că&ă ÀOăT O
NgƠnhăđƠoăt oăS ăph măTrung h c c s

Biênăso n

Nguy năV năTính
T ăQu nălỦăgiáoăd c

Qu ngăNgưiăậ T4/2014


L iănóiăđ u
H c ph n “Qu n lỦ hành chính nhà n c và qu n lỦ ngành giáo d c đào t o”
ban hành theo Quy t đ nh s 33/2002/Q -BGD& T là h c ph n b t bu c thu c
Ch ng trình đào t o giáo viên m m non, ph thông đ c áp d ng trong các tr ng
đ i h c, cao đ ng, trung h c s ph m và các khoa s ph m n m trong các tr ng,
các h c vi n ngoài s ph m.
Th c hi n ch tr ng c a tr ng đ i h c Ph m V n
ng, T Qu n lỦ giáo
d c - Khoa S ph m xư h i, đ n v đ c giao trách nhi m gi ng d y h c ph n t
ch c biên so n các t p “Bài gi ng h c ph n” nh m cung c p thêm ngu n t li u đáp

ng nhu c u tìm hi u, h c t p, nghiên c u c a các b n sinh viên và th y cô giáo
gi ng d y.
phù h p v i ch ng trình đào t o, đ i t ng ng i h c c ng nh
ki n th c có tính đ c thù c a giáo d c m m non, ph thông, các t p bài gi ng bao
g m:
− Bài gi ng h c ph n áp d ng cho ch

ng trình đào t o giáo viên m m non

− Bài gi ng h c ph n áp d ng cho ch

ng trình đào t o giáo viên Ti u h c

(ThS.Nguy n Th Thu Biên - 2014);
(GVC Nguy n V n Tính - 2014);

− Bài gi ng h c ph n áp d ng cho ch

ng trình đào t o giáo viên Trung
h c c s (GVC Nguy n V n Tính - 2014);

− Bài gi ng h c ph n áp d ng cho ch

tr

ng trình đào t o viên ch c Th vi n
ng h c (GVC Nguy n V n Tính - 2014);

− Bài gi ng h c ph n áp d ng cho ch

ng trình đào t o giáo viên Trung
h c ph thông (Th.S Nguy n Th Thu Biên - 2013)

T p bài gi ng này là m t trong n m t p bài gi ng nêu trên do tác gi biên
so n và ch nh lý, ph c v cho nhu c u nghiên c u, h c t p c a sinh viên h đào t o
giáo viên trung h c c s . Chúng tôi hy v ng các t p bài gi ng s góp ph n giúp các
b n sinh viên ngu n thông tin b ích ph c v cho ho t đ ng t h c c a mình nh m
v n t i nh ng đ nh cao tri th c, đáp ng k v ng c a gia đình, c a th y cô, c a xư
h i và c a chính các b n. Quá trình biên so n ch c ch n không tránh kh i nh ng
khi m khuy t và thi u sót nh t đ nh. Chúng tôi mong mu n s nh n đ c nhi u Ủ
ki n đóng góp chân thành c a th y cô giáo và các b n sinh viên đ các t p bài gi ng
đ c ch nh s a ngày càng hoàn thi n h n, góp ph n nâng cao ch t l ng đào t o
c a tr ng đ i h c Ph m V n ng.
Trân tr ng c m n!
TÁC GI


Ch
M TăS ăV Nă

ngă1

ăC ăB NăV ăNHÀăN

QU NăLụăHÀNHăCHệNHăNHÀăN

C
C

VÀăCỌNGăV ,ăCỌNGăCH C

1.1.ă M tă s ă v năđ ă c ă b năv ă t ă ch că vƠă ho tă đ ngă c aă nhƠăn

că c ngă

hòaăxưăh iăch ăngh aăVi tăNam
1.1.1. NhƠăn

căc ngăhòaăxưăh iăch ăngh aă(CHXHCN)ăVi tăNam

1.1.1.1. S ra đ i c a nhà n

c CHXHCN Vi t Nam

L ch s phát tri n c a xư h i loài ng
n

i đư t ng có giai đo n không có nhà

c, đó là th i k c ng s n nguyên th y, khi xư h i ch a có ch đ t h u và giai
c ra đ i. Nhà n

c p. Khi xư h i có giai c p xu t hi n, nhà n

c là m t thi t ch xụ

h i đ c bi t g n li n v i m t hình thái kinh t xụ h i nh t đ nh, v i t cách là công
c b o v giai c p và duy trì s t n t i phát tri n c a xụ h i loài ng

i. Nhà n

c

xu t hi n khách quan, t n t i trong m t giai đo n phát tri n nh t đ nh c a l ch s và
s t tiêu vong khi nh ng c s t n t i c a nó không còn n a.
Cách m ng tháng Tám thành công, ngày 2 tháng 9 n m 1945, Ch t ch H
Chí Minh đ c Tuyên ngôn đ c l p, khai sinh ra n

c Vi t Nam dân ch c ng hòa,

nay là C ng hòa xụ h i ch ngh a Vi t Nam. B ng Ủ chí và s c m nh c a toàn dân
t c, đ

c s giúp đ c a b n bè trên th gi i, Nhân dân ta đư giành chi n th ng v

đ i trong các cu c đ u tranh gi i phóng dân t c, th ng nh t đ t n
qu c và làm ngh a v qu c t , đ t đ
trong công cu c đ i m i, đ a đ t n
N

c, b o v T

c nh ng thành t u to l n, có Ủ ngh a l ch s
c đi lên ch ngh a xư h i.

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam là m t n

c đ c l p, có ch

quy n, th ng nh t và toàn v n lụnh th , bao g m đ t li n, h i đ o, vùng bi n và
vùng tr i. Qu c k n

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam hình ch nh t, chi u

r ng b ng hai ph n ba chi u dài, n n đ ,
huy n

gi a có ngôi sao vàng n m cánh. Qu c

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam hình tròn, n n đ ,

sao vàng n m cánh, xung quanh có bông lúa,

d

ch C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam. Qu c ca n

i có n a bánh xe r ng và dòng
c C ng hòa xư h i ch ngh a

Vi t Nam là nh c và l i c a bài Ti n quân ca. Qu c khánh n

1

gi a có ngôi

c C ng hòa xư h i


ch ngh a Vi t Nam là ngày Tuyên ngôn đ c l p 2 tháng 9 n m 1945. Th đô n

c

C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam là Hà N i.
1.1.1.2. B n ch t c a nhà n
N

c CHXHCN Vi t Nam

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam là qu c gia th ng nh t c a các

dân t c cùng sinh s ng trên đ t n

c Vi t Nam. Các dân t c bình đ ng, đoàn k t,

tôn tr ng và giúp nhau cùng phát tri n; nghiêm c m m i hành vi k th , chia r dân
t c. Ngôn ng qu c gia là ti ng Vi t. Các dân t c có quy n dùng ti ng nói, ch vi t,
gi gìn b n s c dân t c, phát huy phong t c, t p quán, truy n th ng và v n hóa t t
đ p c a mình. Nhà n

c th c hi n chính sách phát tri n toàn di n và t o đi u ki n

đ các dân t c thi u s phát huy n i l c, cùng phát tri n v i đ t n
C

ng l nh xây d ng đ t n

c. Th ch hóa

c trong th i k quá đ lên ch ngh a xư h i, k th a

Hi n pháp n m 1946, Hi n pháp n m 1959, Hi n pháp n m 1980 và Hi n pháp n m
1992, Hi n pháp n m 2013 đư kh ng đ nh: “N

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t

Nam do Nhân dân làm ch ; t t c quy n l c nhà n

c thu c v Nhân dân mà n n

t ng là liên minh gi a giai c p công nhân v i giai c p nông dân và đ i ng trí th c”.
Nh v y có th nói, nhà n
n

c c ng hòa Xư h i ch ngh a Vi t Nam là nhà

c ki u m i do đó có b n ch t khác h n v i các ki u nhà n

c a nhà n

c c ng hòa Xư h i ch ngh a vi t Nam đ

c bóc l t. B n ch t

c quy t đ nh b i c s kinh

t và ch đ chính tr -xư h i c a ch đ Xư h i ch ngh a. B n ch t c a nhà n
là nhà n

c c a dân, do dân và vì dân. T t c quy n l c c a nhà n

c đ u thu c v

nhân dân mà n n t ng là liên minh công nông và t ng l p trí th c. Nhà n
hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam là nhà n
dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Nhà n

c ta

c C ng

c pháp quy n xư h i ch ngh a c a Nhân
c qu n lỦ xư h i b ng Pháp lu t, theo Pháp

lu t và nêu cao vai trò c a Pháp ch . Nhà n

c b o đ m và phát huy quy n làm ch

c a Nhân dân; công nh n, tôn tr ng, b o v và b o đ m quy n con ng
công dân; th c hi n m c tiêu dân giàu, n

i, quy n

c m nh, dân ch , công b ng, v n minh,

m i ng

i có cu c s ng m no, t do, h nh phúc, có đi u ki n phát tri n toàn di n.

Nhà n

c pháp quy n Xư h i ch ngh a vi t Nam mang b n ch t giai c p công

nhân, g n bó ch t ch v i dân t c và nhân dân Vi t Nam . Tính nhân dân c a nhà
n

c th hi n

ch , là nhà n

c c a dân, do dân và vì dân. Tính dân t c c a nhà

2


n

c th hi n

ch , đ i di n cho l i ích c a dân t c Vi t Nam , k th a và phát huy

các giá tri truy n th ng, b n s c t t đ p c a dân t c và con ng
1.1.1.3. Nguyên t c t ch c và ho t đ ng c a nhà n
Nhà n

c ta đ

i Vi t Nam .

c CHXHCN Vi t Nam

c t ch c và ho t đ ng theo Hi n pháp và pháp lu t, qu n lỦ

xư h i b ng Hi n pháp và pháp lu t, tuân th theo các nguyên t c c b n sau đây:
a) Nhân dân đ
Hi n pháp nhà n

c tham gia vào công vi c qu n lỦ nhà n

c ta nêu rõ “Công dân có quy n tham gia qu n lỦ nhà n

h i, tham gia th o lu n và ki n ngh v i c quan nhà n
đ a ph
n

c, qu n lỦ xư h i.

ng và c n

c. Nhà n

c và xư

c v các v n đ c a c s ,

c t o đi u ki n đ công dân tham gia qu n lỦ nhà

c và xư h i; công khai, minh b ch trong vi c ti p nh n, ph n h i Ủ ki n, ki n

ngh c a công dân1.”. Nhân dân th c hi n quy n l c nhà n

c b ng dân ch tr c

ti p, b ng dân ch đ i di n thông qua Qu c h i, H i đ ng nhân dân và thông qua
các c quan khác c a Nhà n
c và đ hai m

c. Công dân đ m

i tám tu i tr lên có quy n b u

i m t tu i tr lên có quy n ng c vào Qu c h i, H i đ ng nhân

dân. Vi c th c hi n các quy n này do lu t đ nh. Nhà n

c b o đ m và phát huy

quy n làm ch c a Nhân dân; công nh n, tôn tr ng, b o v và b o đ m quy n con
ng

i, quy n công dân; th c hi n m c tiêu dân giàu, n

b ng, v n minh, m i ng

c m nh, dân ch , công

i có cu c s ng m no, t do, h nh phúc, có đi u ki n phát

tri n toàn di n.
b) Nhà n

c c ng hòa Xư h i ch ngh a vi t Nam ch u s lưnh đ o c a đ ng

c ng s n Vi t Nam.
xư h i.
n

c.

ng C ng s n Vi t Nam, là l c l

ng đ ra ch tr

ng, đ

ng lưnh đ o Nhà n

ng l i, chính sách l n cho ho t đ ng c a nhà

ng quy t đ nh nh ng v n đ quan tr ng v t ch c b máy nhà n

lưnh đ o nhà n

c và

c.

ng

c thông qua các t ch c và cá nhân đ ng viên đang công tác trong

các c quan nhà n

c.

ng C ng s n Vi t Nam g n bó m t thi t v i Nhân dân,

ph c v Nhân dân, ch u s giám sát c a Nhân dân, ch u trách nhi m tr
v nh ng quy t đ nh c a mình. Các t ch c c a

ng và đ ng viên

Vi t Nam ho t đ ng trong khuôn kh Hi n pháp và pháp lu t.

1

. Kho n 1, 2 i u 28 Hi n pháp 2013

3

c Nhân dân
ng C ng s n


c) T p trung dân ch , là m t nguyên t c c b n đư đ

c ghi nh n trong Hi n

pháp. Qu c h i, Chính ph ,H i đ ng nhân dân,Uy ban nhân dân và các c quan
quy n l c khác c a Nhà n

c đ u t ch c và ho t đ ng theo nguyên t c t p trung

dân ch .
d) Nguyên t c Pháp ch Xư h i ch ngh a th hi n
xư h i b ng Pháp lu t; không ng ng t ng c

ch : Nhà n

c qu n lỦ

ng và phát huy vai trò c a Pháp ch

Xư h i ch ngh a trong ho t đ ng qu n lỦ c a mình. Pháp lu t ph i đ
nghiêm minh trong cu c s ng, t các c quan nhà n

c th c hi n

c đ n các t ch c xư h i và

công dân.
1.1.1.4. C c u t ch c b máy c a nhà n
C c u t ch c b máy c a nhà n

c CHXHCN Vi t Nam

c C ng hòa Xư h i ch ngh a vi t Nam

g m 4 h th ng các c quan:
a. C quan quy n l c nhà n

c: Qu c h i và H i đ ng nhân dân các c p:

Qu c h i là c quan đ i bi u cao nh t c a Nhân dân, c quan quy n l c nhà n
cao nh t c a n

c

c C ng hoà xư h i ch ngh a Vi t Nam. Qu c h i th c hi n quy n

l p hi n, quy n l p pháp, quy t đ nh các v n đ quan tr ng c a đ t n
t i cao đ i v i ho t đ ng c a Nhà n

c và giám sát

c. Nhi m k c a m i khoá Qu c h i là n m

n m. H i đ ng nhân dân là c quan quy n l c nhà n

c

đ a ph

ng, đ i di n cho

Ủ chí, nguy n v ng và quy n làm ch c a Nhân dân, do Nhân dân đ a ph
ra, ch u trách nhi m tr

c Nhân dân đ a ph

ng và c quan nhà n

đ ng nhân dân quy t đ nh các v n đ c a đ a ph
tuân theo Hi n pháp và pháp lu t

đ a ph

ng b u

c c p trên. H i

ng do lu t đ nh; giám sát vi c

ng và vi c th c hi n ngh quy t c a H i

đ ng nhân dân.
b. C quan hành chính và ch p hành: Chính ph , các B , c quan ngang B
và Uy ban nhân dân các c p.
Chính ph là c quan hành chính nhà n

c cao nh t c a n

c C ng hoà xư

h i ch ngh a Vi t Nam, th c hi n quy n hành pháp, là c quan ch p hành c a
Qu c h i. Chính ph ch u trách nhi m tr
Qu c h i,

y ban th

c Qu c h i và báo cáo công tác tr

ng v Qu c h i, Ch t ch n

4

c. C c u, s l

c

ng thành viên


Chính ph do Qu c h i quy t đ nh. Chính ph làm vi c theo ch đ t p th , quy t
đ nh theo đa s .
U ban nhân dân do H i đ ng nhân dân cùng c p b u là c quan ch p hành
c a H i đ ng nhân dân, c quan hành chính nhà n
nhi m tr

c

đ a ph

c H i đ ng nhân dân và c quan hành chính nhà n

nhân dân t ch c vi c thi hành Hi n pháp và pháp lu t

đ a ph

ng, ch u trách

c c p trên. U ban
ng; t ch c th c

hi n ngh quy t c a H i đ ng nhân dân và th c hi n các nhi m v do c quan nhà
n

c c p trên giao.
c. Các c quan xét x : Tòa án nhân dân là c quan xét x c a n

c C ng hoà

xư h i ch ngh a Vi t Nam, th c hi n quy n t pháp. Tòa án nhân dân g m Tòa án
nhân dân t i cao và các Tòa án khác do lu t đ nh. Tòa án nhân dân có nhi m v b o
v công lỦ, b o v quy n con ng
ngh a, b o v l i ích c a Nhà n

i, quy n công dân, b o v ch đ xư h i ch

c, quy n và l i ích h p pháp c a t ch c, cá nhân.

d. Các c quan ki m sát: Vi n ki m sát nhân dân th c hành quy n công t ,
ki m sát ho t đ ng t pháp. Vi n ki m sát nhân dân g m Vi n ki m sát nhân dân
t i cao và các Vi n ki m sát khác do lu t đ nh. Vi n ki m sát nhân dân có nhi m v
b o v pháp lu t, b o v quy n con ng

i, quy n công dân, b o v ch đ xư h i

ch ngh a, b o v l i ích c a Nhà n

c, quy n và l i ích h p pháp c a t ch c, cá

nhân, góp ph n b o đ m pháp lu t đ

c ch p hành nghiêm ch nh và th ng nh t..

1.1.2.ăăQu nălỦăhƠnhăchínhănhƠăn

c

1.1.2.1. Khái ni m c b n
Qu n lý là s tác đ ng có Ủ th c c a ch th qu n lỦ lên đ i t
nh m ch huy, đi u hành, h
h

ng qu n lỦ

ng d n các quá trình xư h i và hành vi c a cá nhân

ng đ n m c đích ho t đ ng chung và phù h p v i quy lu t khách quan. Qu n lý

nhà n

c là s ch huy , đi u hành xư h i đ th c thi quy n l c Nhà n

th v th ch , v t ch c và cán b c a b máy nhà n
công vi c hàng ngày c a nhà n

c, do các c quan nhà n

c; là t ng

c có trách nhi m qu n lỦ
c (l p pháp, hành pháp

và t pháp) có t cách pháp nhân công pháp (công quy n) ti n hành b ng các v n
b n quy ph m pháp lu t đ th c hi n các ch c n ng, nhi m v và quy n h n mà nhà

5


n

c đư giao cho trong vi c t ch c và đi u ch nh các quan h xư h i và hành vi

c a công dân.
Qu n lý hành chính Nhà n
b ng quy n l c c a Nhà n

c là s tác đ ng có t ch c, là s đi u ch nh

c đ i v i các quá trình và hành vi ho t đ ng c a công

dân do các c quan có t cách pháp nhân công pháp trong h th ng hành pháp và
qu n lỦ hành chính nhà n

c ti n hành b ng nh ng nhi m v c a Nhà n

c, phát

tri n các m i quan h xư h i, duy trì tr t t an ninh công, b o v quy n l i công và

ph c v nhu c u hàng ngày c a nhân dân. Nói cách khác đ n gi n h n, qu n lý
hành chính nhà n

c là vi c t ch c th c thi quy n hành pháp đ qu n lý, đi u

hành các l nh v c đ i s ng xụ h i b ng pháp lu t và theo pháp lu t.
1.1.2.2. N i dung, hình th c, ph
nhà n

c

ng pháp và đ c đi m qu n lỦ hành chính

Vi t Nam

a. N i dung qu n lỦ hành chính nhà n

c

Vi t Nam

Các c quan này th c hi n ch c n ng hành pháp trong hành đ ng v các l nh
v c và các m t công tác sau đây:
M t là: Qu n lỦ hành chính nhà n

c v kinh t , v n hóa, xư h i.

Hai là: Qu n lỦ hành chính nhà n
Ba là: Qu n lỦ hành chính nhà n

c v an ninh, qu c phòng.
c v ngo i giao.

B n là: Qu n lỦ hành chính nhà n
n

c v ngân hàng, tài chính ngân sách nhà

c, k toán, ki m toán, qu n lỦ tài s n công, th tr
N m là: Qu n lỦ hành chính nhà n

thiên nhiên và môi tr

Nhà n

ng ch ng khoán.

c v khoa h c, công ngh , tài nguyên

ng.

Sáu là: Qu n lỦ hành chính nhà n

c v các ngu n nhân l c.

B y là: Qu n lỦ hành chính nhà n

c v công tác t ch c b máy hành chính

c v quy ch , ch đ , chính sách v công v , công ch c Nhà n

Tám là: Qu n lỦ hành chính nhà n

c và phát tri n công ngh tin h c trong

ho t đ ng qu n lỦ hành chính.
b. Hình th c qu n lỦ hành chính nhà n
Thông th

c.

ng qu n lỦ hành chính nhà n

c
c có ba hình th c sau:

- Ra v n b n quy ph m pháp lu t hành chính.

6


Các ch th qu n lỦ hành chính nhà n

c có th ra quy t đ nh b ng ch vi t,

b ng l i nói, b ng d u hi u, kỦ hi u, trong đó b ng ch vi t là ch y u, là đ m b o
tính pháp lỦ cao nh t.
V n b n pháp quy ph m pháp lu t hành chính là quy t đ nh hành chính đ

c

ghi b ng ch vi t, đ cho các khách th qu n lỦ c n c vào đó mà th c hi n và là
ch ng c đ các ch th qu n lỦ ki m tra các khách th th c hi n có đ y đ và đúng
hay không và tùy theo đó mà truy c u trách nhi m, x lỦ theo pháp lu t.
- H i ngh :
H i ngh là hình th c đ t p th lưnh đ o ra quy t đ nh.
H i ngh đ t p th bàn b c m t công vi c có tính liên quan đ n nhi u c
quan ho c nhi u b ph n trong m t c quan, c n có s k t h p, giúp đ l n nhau.
H i ngh còn dùng đ truy n đ t thông tin, h c t p, bi u th thái đ , tuyên truy n,
gi i thích...
H i ngh bàn công vi c s có ngh quy t h i ngh . Các ngh quy t h i ngh
đ

c th hi n b ng v n b n pháp quy m i có đ y đ tính pháp lỦ.
H i ngh là hình th c c n thi t và quan tr ng. C n ph i t ch c và ch trì h i

ngh theo ph

ng pháp khoa h c đ ít t n th i gian mà hi u qu cao.

- Ho t đ ng thông tin đi u hành b ng các ph

ng ti n k thu t hi n đ i.

Theo hình th c này, máy móc có th thay th lao đ ng chân tay và c lao
đ ng trí óc cho công ch c hành chính.
Hình th c này hi n nay đang phát tri n m nh m . Ch ng h n: s d ng điên
tho i, ghi âm, ghi hình, vô tuy n truy n hình, fax, phôtôcopy, máy vi tính, máy đi n
toán, internet....Nói chung là tin h c hi n đ i đ
đi u hành qu n lỦ hành chính nhà n

c s d ng vào công tác nghi p v

c.

Trong ba hình th c trên, hình th c ra v n b n pháp quy quy ph m pháp lu t
hành chính nhà n
c. Ph

c là hình th c ch y u.

ng pháp qu n lỦ hành chính nhà n

Qu n lỦ qu n lỦ hành chính nhà n
khác nhau:

7

c th

c

Vi t Nam

ng s d ng nhi u ph

ng pháp


Các ph

ng pháp c a khoa h c khác đ

d ng trong công tác qu n lỦ c a mình th

c c quan hành chính nhà n

cs

ng là: k ho ch hóa, th ng kê, toán h c,

tâm lỦ xư h i, sinh lí h c.
Các ph
t

ng pháp c a qu n lý hành chính bao g m: giáo d c Ủ th c, t

ng, đ o đ c, t ch c, kinh t , hành chính m nh l nh.
Trong b n ph

đ cđ

c th c hi n th

ng pháp nêu trên thì ph
ng xuyên, ph

ng pháp giáo d c t t

ng pháp kinh t là quan tr ng và ph

pháp hành chính m nh l nh là r t c n thi t nh ng không đ
ph

ng, đ o
ng

c l m d ng. T t c các

ng pháp nêu trên có m i quan h m t thi t v i nhau, th

ng đ

c ph i h p s

d ng đ phát huy hi u qu .
d.

c đi m qu n lỦ hành chính nhà n

Qu n lỦ hành chính

n

Vi t Nam

c ta có nh ng đ c đi m sau đây:

Th nh t, qu n lý hành chính nhà n
n

c

c là ho t đ ng mang quy n l c nhà

c.
Quy n l c nhà n

c trong qu n lỦ hành chính nhà n

vi c các ch th có th m quy n th hi n Ủ chí nhà n
đ nh, trong đó ph
chính nhà n

ng ti n nh t

c s d ng là v n b n

c. B ng vi c ban hành v n b n, ch th qu n lỦ hành

c th hi n Ủ chí c a mình d

lu t nh m đ nh h

c h t th hi n

c thông qua ph

ng ti n c b n và đ c bi t quan tr ng đ

qu n lỦ hành chính nhà n

c tr

i d ng các ch tr

ng, chính sách pháp

ng cho ho t đ ng xây d ng và áp d ng pháp lu t; d

i d ng quy

ph m pháp lu t nh m c th hóa các quy ph m pháp lu t c a c quan quy n l c nhà
n

c và c a c p trên thành nh ng quy đ nh chi ti t đ có th tri n khai th c hi n

trong th c ti n; d

i d ng các m nh l nh cá bi t nh m áp d ng pháp lu t vào th c

ti n, tr c ti p th c hi n quy n và ngh a v c a các bên tham gia quan h qu n lỦ;
d

i nh ng d ng m nh l nh ch đ o c p d

hi n pháp lu t trong th c ti n; d
d

i trong ho t đ ng,nh m t ch c th c

i d ng nh ng thông tin h

ng d n đ i l p v i c p

i nh m đ m b o s th ng nh t, có h th ng c a b máy hành chính nhà n
Bên canh đó, quy n l c nhà n

c.

c còn th hi n trong vi c các ch th có th m

quy n ti n hành nh ng ho t đ ng c n thi t đ b o đ m th c hi n Ủ chí nhà n

c,

nh các bi n pháp v t ch c, v kinh t , tuyên truy n giáo d c, thuy t ph c c

ng

8


ch … Chính nh ng bi n pháp này là s th hi n t p trung và rõ nét c a s c m nh
nhà n

c, m t b ph n t o nên quy n l c nhà n

lỦ hành chính nhà n

cđ

c , nh đó Ủ chí c a ch th qu n

c b o đ m th c hi n.

ây là đ c đi m quan tr ng đ phân bi t ho t đ ng qu n lỦ hành chính v i
nh ng ho t đ ng qu n lỦ không mang tính quy n l c nhà n

c, nhu qu n lỦ trong

n i b c a các đ ng phái chính tr , các t ch c xư h i, doanh nghi p… Trong các
ho t đ ng qu n lỦ phi nhà n
quy n l c nhà n

c, quy n l c c ng đ

c s d ng nh ng không ph i là

c, ch tác đ ng trong n i b t ch c, nh m đ t m c tiêu c a t

ch c trong khuôn kh pháp lu t; các ch th qu n lỦ c ng th hi n Ủ chí và s d ng
s c m nh c a mình đ b o đ m th c hi n Ủ chí đó, tuy nhiên h ch nhân danh cá
nhân hay t ch c mình mà không nhân danh nhà n
Th hai, qu n lý hành chính nhà n

c.

c là ho t đ ng đ

c ti n hành b i

nh ng ch th có quy n n ng hành pháp.
Cách hi u ph bi n hi n nay thì nhà n

c có ba quy n n ng: l p pháp, hành

pháp và t pháp.Trong đó, quy n n ng hành pháp tr
c quan hành chính nhà n

c, tuy nhiên trong r t nhi u ho t đ ng khác nh : vi c n

đ nh t ch c n i b c a các c quan nhà n
b i các b …Trong nh ng tr
nét và n u xét v b n ch t thì t
hành chính nhà n

quan nhà n
n

c, ho t đ ng qu n lỦ đ

c ti n hành

ng h p này quy n n ng hành pháp c ng th hi n rõ
ng đ ng v i ho t đ ng hành pháp c a các c quan

c. Do dó, có th k t lu n ch th qu n lỦ hành chính nhà n

các ch th mang quy n l c nhà n
hành chính nhà n

c h t và ch y u thu c v các

c là

c trong l nh v c hành pháp, bao g m: c quan

c và công ch c c a nh ng c quan này; th tr

c; các công ch c nhà n

ng c a các c

c, cá nhân ho c t ch c xư h i đ

c nhà

c y quy n qu n lỦ hành chính đ i v i m t s lo i vi c nh t đ nh. Và nh v y,

qu n lỦ hành chính nhà n

c có đ i t

ng tác đ ng là các quan h xư h i phát sinh

trên m i l nh v c c a đ i s ng xư h i, t quan tr ng t i ít quan tr ng, t ph bi n
t i cá bi t, phát sinh trong đ i s ng dân c , đ i s ng pháp lu t và trong n i b c a
các c quan nhà n
ph m vi t

c. Trong khi đó ho t đ ng l p pháp, t pháp ch phát sinh trong

ng đ i h p, có đ i t

ng tác đ ng là nh ng quan h xư h i quan tr ng.

9


Th ba, qu n lý hành chính nhà n

c là ho t đ ng có tính th ng nh t, đ

c

t ch c ch t ch .
b o đ m tính pháp ch trong ho t đ ng hành pháp, b máy các c quan
hành pháp đ

c t ch c thành m t kh i th ng nh t t Trung

đ ng đ u là Chính ph , nh đó các ho t đ ng c a b máy đ
th ng nh t, b o đ m l i ích chung c a c n
nhàng gi a các đ a ph

ng,

c ch đ o, đi u hành

c, b o đ m s liên k t, ph i h p nh p

ng t o ra s c m nh t ng h p c a c , tránh đ

phân hóa gi a các đ a ph
ph

ng t i đ a ph

cs c cb

ng hay vùng mi n khác nhau. Tuy nhiên. do m i đ a

ng đ u có nh ng nét đ c thù riêng v đi u ki n kinh t - xư h i, nên đ có th

phát huy t i đa nh ng y u t c a t ng đ a ph

ng, t o s n ng đ ng sáng t o trong

qu n lỦ đi u hành, b máy hành chính còn đ

c t ch c theo h

quy n t quy t, t o s ch đ ng sáng t o cho chính quy n đ a ph
cùng lúc đ t đ
đ

ng phân cáp, trao
ng.

c hai m c đích này, nguyên t c “ hai chi u l thu c”

c s d ng nh m t gi i pháp h u hi u trong vi c t ch c b máy hành chính

nhà n

c. Theo đó, ngo i tr Chính ph là c quan đ ng đ u b máy hành chính

nhà thì m i c quan khác trong b máy này đ u l thu c vào hai c quan: m t c
quan theo chi u d c đ đ m b o s th ng nh t c a b máy; m t c quan theo chi u
ngang đ đ m b o s ch đ ng c a m i c p qu n lỦ. V n đ c n b n đ
trong vi c t ch c b máy hành chính nhà n
m i c p qu n lỦ, v a tránh đ

c đ t ra

c là xác đ nh h p lỦ th m quy n c a

c s ch ng chéo ch c n ng, v a không b l t nh ng

l nh v c c n qu n lỦ;v a b o đ m s đi u hành xuyên su t, th ng nh t trong b
máy, v a t o ra đ

c s ch đ ng, sáng t o c a m i c p qu n lỦ, có nh v y m i

v a b o đ m th ng nh t l i ích chung c a nhà n
đ a ph

c, v a đ m b o l i ích c a t ng

ng.

Th t , ho t đ ng qu n lý hành chính nhà n

c có tính ch p hành và đi u

hành.
Tính ch p hành và đi u hành c a ho t đ ng qu n lỦ nhà n
vi c nh ng ho t đ ng này đ

c th hi n trong

c ti n hành trên c s pháp lu t và nh m m c đích

th c hi n pháp lu t, cho dù đó là ho t đ ng ch đ ng sáng t o c a ch th qu n lỦ
thì c ng không đ

cv

t quá khuôn kh pháp lu t, đi u hành c p d

10

i, tr c ti p áp


d ng pháp lu t ho c t ch c nh ng ho t đ ng th c ti n…, trên c s quy đ nh pháp
lu t nh m hi n th c hóa pháp lu t.
Tính đi u hành c a ho t đ ng qu n lỦ hành chính nhà n

c th hi n trong

vi c ch th có th m quy n t ch c th c hi n pháp lu t trong đ i s ng xư h i.
Trong quá trình đó, các ch th này, không ch t mình th c hi n pháp lu t mà quan
tr ng h n c chúng đ m nh n ch c n ng chi đ o nh m v n hành ho t đ ng c a các
c quan, đ n v tr c thu c theo m t quy trình th ng nh t; t ch c đ m i đ i t

ng

có liên quan th c hi n pháp lu t nh m hi n th c hóa các quy n và ngh a v c a các
bên trong quan h qu n lỦ.
Nh v y, trong m i ho t đ ng qu n lỦ hành chính nhà n

c, tính ch p hành

và tính đi u hành luôn đan xen, song song t n t i, t o nên s đ c thù c a ho t đ ng
qu n lỦ hành chính nhà n

c, nh đó có th phân bi t v i ho t đ ng l p pháp và t

pháp: trong l p pháp, ch p hành là đ xây d ng pháp lu t làm cho pháp lu t ngày
càng hoàn thi n h n; trong t pháp, ch p hành là đ b o v pháp lu t tránh kh i s
xâm h i; còn trong qu n lỦ hành chính, ch p hành là đ t ch c th c hi n pháp lu t
trong đ i s ng xư h i.
Th n m, qu n lý hành chính nhà n

c là ho t đ ng mang tính liên t c.

Khác v i ho t đ ng l p pháp và t pháp, qu n lỦ hành chính nhà n

c luôn

c n có tính liên t c, k p th i và linh ho t đ đáp ng s v n đ ng không ng ng c a
đ i s ng xư h i. Chính đi m đ c thù này đ

c coi là m t c s quan tr ng trong

vi c xác l p quy đ nh v t ch c và ho t đ ng, quy ch công ch c, công v c a b
máy hành chính nhà n

c; t o ra b máy hành chính g n nh , có s linh ho t trong

t ch c, có đ i ng công ch c n ng đ ng sáng t o, quy t đoán và ch u s ràng bu c
trách nhi m đ i v i ho t đ ng c a mình.
Tóm l i Qu n lý hành chính nhà n
n

cđ

c th c hi n tr

c là m t hình th c ho t đ ng c a Nhà

c h t và ch y u b i các c quan hành chính nhà n

c, có

n i dung là b o đ m s ch p hành pháp lu t, pháp l nh, ngh quy t c a các c
quan quy n l c nhà n

c, nh m t ch c và ch đ o m t cách tr c ti p và th

ng

xuyên công cu c xây d ng kinh t , v n hóa – xụ h i và hành chính – chính tr . Nói

11


cách khác, qu n lý hành chính nhà n
c a nhà n

c là m t ho t đ ng ch p hành – đi u hành

c.

1.1.3.ăăQu nălỦăhƠnhăchínhănhƠăn

căv ăgiáoăd căvƠăđƠoăt o

1.1.3.1. Các khái ni m
Qu n lý hành chính nhà n

c v giáo d c và đào t o là s tác đ ng có t

ch c và đi u ch nh b ng quy n l c nhà n

c đ i v i các ho t đ ng giáo d c và đào

t o, do các c quan qu n lỦ giáo d c c a nhà n

c t trung

hành đ th c hi n ch c n ng, nhi m v do nhà n

c y quy n nh m phát tri n s

nghi p giáo d c và đào t o, duy trì tr t t , k c

ng đ n c s ti n

ng, th a mưn nhu c u giáo d c và

đào t o c a nhân dân, th c hi n m c tiêu giáo d c và đào t o c a nhà n
C c u t ch c qu n lý là t p h p các b ph n (
quan h ph thu c l n nhau, đ
quy n h n nh t đ nh, đ

n v hay Cá nhân) có m i

c chuyên môn hóa, có ch c n ng , nhi m v và

c b trí theo nh ng c p khác nhau nh m th c hi n ch c

n ng qu n lỦ và m c tiêu chung đư đ

c xác nh n.

1.1.3.2. N i dung ch y u qu n lỦ nhà n
Qu n lỦ nhà n

c.

c v giáo d c và đào t o

n

c ta

c v giáo d c và đào t o bao g m 4 n i dung ch y u sau:

M t là: Ho ch đ nh chính sách cho giáo d c và đào t o. L p pháp và l p quy
cho các ho t đ ng giáo d c và đào t o. Th c hi n quy n hành pháp trong qu n lỦ
giáo d c và đào t o.
Hai là: T ch c b máy qu n lỦ giáo d c và đào t o.
Ba là: Huy đ ng và qu n lỦ các ngu n l c đ phát tri n s nghi p giáo d c
và đào t o.
B n là: Thanh tra, ki m tra nh m thi t l p tr t t k c

ng pháp lu t trong

ho t đ ng giáo d c và đào t o, đ y s nghi p giáo d c và đào t o phát tri n.
Tuy nhiên, n i dung qu n lý nhà n

c2 v giáo d c và đào t o v i các c

quan có ch c n ng quy n h n khác nhau và
c th không gi ng nhau.

2

. Xem n i dung chi ti t t i i u 99 Lu t giáo d c hi n hành.

12

các c p đ khác nhau s có n i dung


+

i v i B Giáo d c và

quy n qu n lỦ nhà n

ào t o c quan thay m t Chính ph th c hi n

c v giáo d c, theo khuy n cáo c a H i đ ng Giáo d c Qu c

gia t p trung làm t t nh ng n i dung sau:
M t là: Xây d ng chi n l

c và k ho ch phát tri n ngành giáo d c và đào

t o.
Hai là: Xây d ng c ch chính sách và quy ch qu n lỦ n i dung và ch t
l

ng giáo d c và đào t o.
Ba là: T ch c thanh tra, ki m tra và th m đ nh trong giáo d c và đào t o.
+

i v i c p đ a ph

ng (t nh, huy n, c quan chuyên môn là s , phòng

giáo d c và đào t o) c n t p trung làm t t nh ng n i dung ch y u sau:
M t là: Xây d ng quy ho ch, k ho ch và ch đ o th c hi n phát tri n giáo
d c

đ a ph

ng .

Hai là: Qu n lỦ chuyên môn, nghi p v các tr
qu n lỦ nhà n

c v các ho t đ ng giáo d c

đ a ph

ng.

Ba là: Th c hi n ki m tra, thanh tra giáo d c
+

i v i c s giáo d c và đào t o (Tr

ng theo s phân c p và

đ a ph

ng.

ng và các lo i hình khác) t p trung

làm t t nh ng n i dung ch y u sau:
M t là: T ch c th c hi n ch tr

ng, chính sách giáo d c thông qua vi c

th c hi n m c tiêu, n i dung giáo d c và b o đ m các quy ch chuyên môn...
Hai là: Qu n lỦ đ i ng s ph m, c s v t ch t, tài chính... theo các quy
đ nh chung, th c hi n ki m tra n i b b o đ m tr t t an ninh trong nhà tr
Ba là:
đ

i u hành các ho t đ ng c a nhà tr

ng theo

ng.

i u l nhà tr

ng đư

c ban hành và giám sát s tuân th đi u l đó.
1.1.3.3-T ch c b máy qu n lỦ nhà n

c v giáo d c và đào t o

H th ng t ch c b máy c a c quan qu n lỦ nhà n

t ođ

n

c ta

c v giáo d c và đào

c t ch c theo Lu t Giáo d c có thi t ch nh sau:
+ Chính ph th ng nh t qu n lỦ nhà n

trình Qu c h i tr

c v giáo d c và đào t o. Chính ph

c khi quy t đ nh nh ng ch tr

ng l n có nh h

và ngh a v h c t p cu công dân trong ph m vi c n

13

ng đ n quy n

c, nh ng ch tr

ng v c i

cách n i dung ch

ng trình c a c m t b c h c, c p h c; hàng n m báo cáo Qu c

h i v ho t đ ng giáo d c và vi c th c hi n ngân sách giáo d c và đào t o.
+ B Giáo d c và
lỦ nhà n

ào t o ch u trách nhi m tr

c Chính ph th c hi n qu n

c v giáo d c. Các B , c quan ngang B , c quan thu c Chính ph có

trách nhi m qu n lỦ nhà n

c v giáo d c theo quy đ nh c a Chính ph . Chính ph

quy đ nh c th trách nhi m c a các B , C quan ngang B , c quan thu c Chính
ph trong vi c ph i h p v i B Giáo d c và
qu n lỦ nhà n
+
ph

ào t o đ th c hi n vi c th ng nh t

c v giáo d c và đào t o.

y ban Nhân dân các c p th c hi n qu n lỦ nhà n

c v giáo d c

đa

ng theo quy đ nh c a Chính ph . C p t nh có S giáo d c và đào t o. Giám

đ c S Giáo d c và
qu n lỦ nhà n
i v i tr

ào t o ch u trách nhi m tr

c

y ban nhân dân th c hi n

c v giáo d c m m non, giáo d c ph thông, giáo d c ngh nghi p.

ng Cao đ ng, m t s S Giáo d c và

ào t o đ

c y nhi m qu n lỦ

m t vài m t c a quá trình đào t o ho c qu n lỦ c n m m t: Chuyên môn, nhân s ,
b máy, tài chính, c s v t ch t s ph m. C p huy n, qu n có Phòng giáo d c.
Tr

ng phòng giáo d c ch u trách nhi m tr

qu n lỦ nhà n

c

y ban nhân dân huy n th c hi n

c v giáo d c trong ph m vi huy n, qu n, th xư. Phòng giáo d c

c p huy n qu n lỦ các tr
trung tâm giáo d c th

ng m m non, tr

ng ti u h c, tr

ng trung h c c s và

ng xuyên.

1.2.ă Côngă v ,ă côngă ch c,ă viênă ch c.ă Ngh aă v ăvƠă quy nă l iă c aă cánă b ,ă
côngăch c,ăviênăch c.ăQu nălỦăcánăb ,ăcôngăch c,ăviênăch c.ăKhenăth

ngăvƠă

x ălỦăviăph m
1.2.1.ăCôngăv ,ăcôngăch c,ăviênăch c
1.2.1.1. Công v
Công v là m t lo i lao đ ng mang tính quy n l c và pháp lỦ đ
b i đ i ng công ch c th c hi n các ch c n ng c a Nhà n

c th c thi

c trong quá trình qu n

lỦ m i m t c a đ i s ng xư h i. Công v g m các y u t c b n:

i ng cán b ,

công ch c; Th ch c a n n công v g m Pháp lu t, chính sách, ch đ quy đ nh
quy n, ngh a v và ho t đ ng đ i v i công ch c; H th ng t ch c qu n lỦ và ho t
đ ng công v ; Công s , t ch c b máy làm vi c.

14


N i dung c a công v là toàn b các ho t đ ng c a các c quan Nhà n
th c hi n ba nhi m v c b n: Qu n lỦ nhà n

c

c trên t t c các l nh v c KT-VH-

XH nh m đáp ng các nhu c u c a xư h i; Thi hành Pháp lu t, đ a pháp lu t vào
đ i s ng, b o đ m k c

ng xư h i, th c hi n các quy n và ngh a v , l i ích h p

pháp c a công dân theo lu t đ nh; Qu n lỦ tài s n công và ngân sách nhà n
d ng n n tài chính nhà n

c v ng m nh và hi u qu cao.

Ho t đ ng công v có b n đ c thù riêng:
n

c, xây

c đ m b o b ng quy n l c nhà

c & s d ng quy n l c đó th c hi n nhi m v qu n lỦ nhà n

c; Là ho t đ ng

có t ch c tuân th nh ng quy ch b t bu c, theo tr t t có tính ch t th b c ch t
ch , chính quy và liên t c; Công ch c là ng

i đ i di n cho Nhà n

c, có quy n và

ngh a v do pháp lu t quy đ nh; Công dân và các t ch c kinh t -xư h i đ

c làm

nh ng gì mà lu t pháp cho phép.
Ho t đ ng công v tuân theo b n nguyên t c là: Công v th hi n Ủ chí và
l i ích c a Nhà n

c c ng nh Nhân dân, ph c v nhân dân vô đi u ki n. Cán b

công ch c là công b c c a dân, vì nhân dân mà ph c v ; Công v đ
theo nguyên t c t p trung dân ch . Nhà n
trung

c th c hi n

c th c hi n s qu n lỦ th ng nh t t

ng đ n đ a ph

ng, nh ng có s tham kh o Ủ ki n r ng rưi và có s phân

c p h p lỦ; Công v đ

c hình thành và phát tri n theo k ho ch. Trên c s yêu

c u đ m b o th c hi n đ
ph

c s qu n lỦ nhà n

ng mà phát tri n n n công v t

c trên các l nh v c và các đ a

ng x ng v i s phát tri n c a đ t n

c; Vi c

th c thi công v ph i đ m b o tính pháp ch . Th c hi n đúng ch c n ng, nhi m v ,

th m quy n và tuân th đúng Pháp lu t.
Ho t đông công v đ

c ti n hành

các công s . Công s là tr s làm vi c

c a c quan, là n i công ch c th c thi nhi m v theo ch c n ng và th m quy n do
Pháp lu t quy đ nh.
và ng

in

it

ng c a ho t đ ng công v là các t ch c, các công dân

c ngoài. Ho t đ ng công v ph i đ m b o tính th ng nh t-công khai-

đúng pháp lu t-đúng th m quy n-ch u trách nhi m cá nhân. Ho t đ ng công v bao
g m: t ch c công s (công s hành chính và công s ph c v )-trách nhi m c a
công ch c khi thi hành công v - quan h công v trong công s và gi a các công
s .

15


1.2.1.2. Cán b , công ch c, viên ch c
Theo Lu t Cán b Công ch c đư đ

c Qu c h i khóa XII thông qua n m

2008, có hi u l c t 01/01/2010 thì: “Cán b là công dân Vi t Nam, đ

cb uc ,

phê chu n, b nhi m gi ch c v , ch c danh theo nhi m k trong c quan c a
ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n
thành ph tr c thu c trung

c, t ch c chính tr - xụ h i

trung

ng (sau đây g i chung là c p t nh),

ng,

t nh,

huy n, qu n, th

xã, thành ph thu c t nh (sau đây g i chung là c p huy n), trong biên ch
h

ng l

ng t ngân sách nhà n

c”, “Cán b xụ, ph

chung là c p xụ) là công dân Vi t Nam, đ
trong Th
y, ng

ng tr c H i đ ng nhân dân,

3

và

ng, th tr n (sau đây g i

c b u c gi ch c v theo nhi m k

y ban nhân dân, Bí th , Phó Bí th

ng

i đ ng đ u t ch c chính tr - xụ h i; công ch c c p xụ là công dân Vi t

Nam đ

c tuy n d ng gi m t ch c danh chuyên môn, nghi p v thu c

nhân dân c p xụ, trong biên ch và h
“Công ch c là công dân Vi t Nam, đ
ch c danh trong c quan c a
tr - xụ h i

trung

ng l

ng t ngân sách nhà n

y ban
c”, còn

c tuy n d ng, b nhi m vào ng ch, ch c v ,

ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n

c, t ch c chính

ng, c p t nh, c p huy n; trong c quan, đ n v thu c Quân

đ i nhân dân mà không ph i là s quan, quân nhân chuyên nghi p, công nhân qu c
phòng; trong c quan, đ n v thu c Công an nhân dân mà không ph i là s quan, h
s quan chuyên nghi p và trong b máy lụnh đ o, qu n lý c a đ n v s nghi p công
l pc a

ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n

c, t ch c chính tr - xụ h i (sau đây g i

chung là đ n v s nghi p công l p), trong biên ch và h
nhà n

ng l

ng t ngân sách

c; đ i v i công ch c trong b máy lụnh đ o, qu n lý c a đ n v s nghi p

công l p thì l

ng đ

c b o đ m t qu l

ng c a đ n v s nghi p công l p theo

quy đ nh c a pháp lu t”.
Lu t viên ch c đ

c Qu c h i n

c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam

khóa XII, k h p th 8 thông qua ngày 15 tháng 11 n m 2010, có hi u l c thi hành
t ngày 01 tháng 01 n m 2012, quy đ nh: “Viên ch c4 là công dân Vi t Nam đ

c

tuy n d ng theo v trí vi c làm, làm vi c t i đ n v s nghi p công l p theo ch đ
3

. Biên ch là s ng i làm vi c trong đ n v s nghi p c a Nhà n
th m quy n phê duy t theo h ng d n c a Nhà n c.

4
. Quy đ nh t i i u 2 Lu t Viên ch c.

16

c, do đ n v quy t đ nh ho c đ

c c p có


h p đ ng làm vi c, h

ng l

ng t qu l

ng c a đ n v s nghi p công l p theo

quy đ nh c a pháp lu t”.
1.2.2. Ngh aăv ăvƠăquy năl iăc aăcánăb ,ăcôngăch c,ăviênăch c
1.2.2.1. Ngh a v và quy n l i c a cán b , công ch c
Ngh a v c a cán b , công ch c đ

c qui đ nh t i các đi u 8, 9, 10 c a Lu t

cán b , công ch c.
- Ngh a v c a cán b , công ch c đ i v i
g m: Trung thành v i

ng, Nhà n

ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n

c và Nhân dân bao

c C ng hòa xư h i ch

ngh a Vi t Nam; b o v danh d T qu c và l i ích qu c gia; Tôn tr ng nhân dân,
t n t y ph c v nhân dân; Liên h ch t ch v i nhân dân, l ng nghe Ủ ki n và ch u
s giám sát c a nhân dân; Ch p hành nghiêm ch nh đ
sách c a

ng và pháp lu t c a Nhà n

ng l i, ch tr

ng, chính

c.

- Ngh a v c a cán b , công ch c trong thi hành công v bao g m: Th c
hi n đúng, đ y đ và ch u trách nhi m v k t qu th c hi n nhi m v , quy n h n
đ

c giao; Có Ủ th c t ch c k lu t; nghiêm ch nh ch p hành n i quy, quy ch c a

c quan, t ch c, đ n v ; báo cáo ng

i có th m quy n khi phát hi n hành vi vi

ph m pháp lu t trong c quan, t ch c, đ n v ; b o v bí m t nhà n

c; Ch đ ng

và ph i h p ch t ch trong thi hành công v ; gi gìn đoàn k t trong c quan, t
ch c, đ n v ; B o v , qu n lỦ và s d ng hi u qu , ti t ki m tài s n nhà n

cđ

c

giao; Ch p hành quy t đ nh c a c p trên. Khi có c n c cho r ng quy t đ nh đó là
trái pháp lu t thì ph i k p th i báo cáo b ng v n b n v i ng
h p ng

i ra quy t đ nh; tr

ng

i ra quy t đ nh v n quy t đ nh vi c thi hành thì ph i có v n b n và ng

i

thi hành ph i ch p hành nh ng không ch u trách nhi m v h u qu c a vi c thi
hành, đ ng th i báo cáo c p trên tr c ti p c a ng
đ nh ph i ch u trách nhi m tr

i ra quy t đ nh. Ng

i ra quy t

c pháp lu t v quy t đ nh c a mình; Các ngh a v

khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
- N u là cán b , công ch c đ ng đ u còn có ngh a v : Ch đ o t ch c th c
hi n nhi m v đ

c giao và ch u trách nhi m v k t qu ho t đ ng c a c quan, t

ch c, đ n v ; Ki m tra, đôn đ c, h

ng d n vi c thi hành công v c a cán b , công

ch c; T ch c th c hi n các bi n pháp phòng, ch ng quan liêu, tham nh ng, th c

17


hành ti t ki m, ch ng lưng phí và ch u trách nhi m v vi c đ x y ra quan liêu, tham
nh ng, lưng phí trong c quan, t ch c, đ n v ; T ch c th c hi n các quy đ nh c a
pháp lu t v dân ch c s , v n hóa công s trong c quan, t ch c, đ n v ; x lỦ
k p th i, nghiêm minh cán b , công ch c thu c quy n qu n lỦ có hành vi vi ph m
k lu t, pháp lu t, có thái đ quan liêu, hách d ch, c a quy n, gây phi n hà cho
công dân; Gi i quy t k p th i, đúng pháp lu t, theo th m quy n ho c ki n ngh c
quan có th m quy n gi i quy t khi u n i, t cáo và ki n ngh c a cá nhân, t ch c;
Các ngh a v khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
Ngoài ra, Lu t cán b , công ch c qui đ nh nh ng vi c cán b , công ch c
không đ

c làm t i các đi u t 18 đ n 20 bao g m nh ng n i dung c b n sau:

- Nh ng vi c cán b , công ch c không đ
v (

18):

c làm liên quan đ n đ o đ c công

Tr n tránh trách nhi m, thoái thác nhi m v đ

c giao; gây bè phái, m t

đoàn k t; t Ủ b vi c ho c tham gia đình công; S d ng tài s n c a Nhà n

c và

c a nhân dân trái pháp lu t; L i d ng, l m d ng nhi m v , quy n h n; s d ng
thông tin liên quan đ n công v đ v l i; Phân bi t đ i x dân t c, nam n , thành
ph n xư h i, tín ng

ng, tôn giáo d

i m i hình th c;

- Nh ng vi c cán b , công ch c không đ
n

c(

19):

nhà n

Cán b , công ch c không đ

cd

ngành, ngh có liên

c thì trong th i h n ít nh t là 05 n m, k t khi có quy t

đ nh ngh h u, thôi vi c, không đ
n

c ti t l thông tin liên quan đ n bí m t

i m i hình th c; Cán b , công ch c làm vi c

quan đ n bí m t nhà n
mà tr

c làm liên quan đ n bí m t nhà

c làm công vi c có liên quan đ n ngành, ngh

c đây mình đư đ m nhi m cho t ch c, cá nhân trong n

c ngoài ho c liên doanh v i n

c, t ch c, cá nhân

c ngoài; Chính ph quy đ nh c th danh m c

ngành, ngh , công vi c, th i h n mà cán b , công ch c không đ
sách đ i v i nh ng ng

i ph i áp d ng quy đ nh t i i u này.

- Nh ng vi c khác cán b , công ch c không đ
vi c không đ
không đ

c làm và chính

c làm quy đ nh t i i u 18 và i u 19

c làm (

20):

Ngoài nh ng

trên, cán b , công ch c còn

c làm nh ng vi c liên quan đ n s n xu t, kinh doanh, công tác nhân s

quy đ nh t i Lu t phòng, ch ng tham nh ng, Lu t th c hành ti t ki m, ch ng lưng
phí và nh ng vi c khác theo quy đ nh c a pháp lu t và c a c quan có th m quy n.

18

Quy n l i c a cán b , công ch c đ

c qui đ nh t i các đi u 11, 12, 13, 14

c a Lu t cán b , công ch c, bao g m;
- Quy n đ
t

c b o đ m các đi u ki n thi hành công v :

ng x ng v i nhi m v ;

c b o đ m trang thi t b và các đi u ki n làm vi c

khác theo quy đ nh c a pháp lu t;
quy n h n đ

c giao;

môn, nghi p v ;
c b o đ m ti n l

c cung c p thông tin liên quan đ n nhi m v ,

c đào t o, b i d

ng nâng cao trình đ chính tr , chuyên

c pháp lu t b o v khi thi hành công v .

- Quy n v ti n l
n

c giao quy n

ng t

ng và các ch đ liên quan đ n ti n l
ng x ng v i nhi m v , quy n h n đ

v i đi u ki n kinh t - xư h i c a đ t n

ng:

c Nhà

c giao, phù h p

c. Cán b , công ch c làm vi c

mi n núi,

biên gi i, h i đ o, vùng sâu, vùng xa, vùng dân t c thi u s , vùng có đi u ki n kinh
t - xư h i đ c bi t khó kh n ho c trong các ngành, ngh có môi tr
nguy hi m đ
ch

ch

ng đ c h i,

ng ph c p và chính sách u đưi theo quy đ nh c a pháp lu t;

ng ti n làm thêm gi , ti n làm đêm, công tác phí và các ch đ khác theo

quy đ nh c a pháp lu t.
- Quy n v ngh ng i: Cán b , công ch c đ

c ngh hàng n m, ngh l , ngh

đ gi i quy t vi c riêng theo quy đ nh c a pháp lu t v lao đ ng. Tr

ng h p do

yêu c u nhi m v , cán b , công ch c không s d ng ho c s d ng không h t s
ngày ngh hàng n m thì ngoài ti n l
b ng ti n l

ng còn đ

c thanh toán thêm m t kho n ti n

ng cho nh ng ngày không ngh .

- Quy n khác c a cán b , công ch c: Cán b , công ch c đ

c b o đ m

quy n h c t p, nghiên c u khoa h c, tham gia các ho t đ ng kinh t , xư h i; đ
h

ng chính sách u đưi v nhà , ph

ng ti n đi l i, ch đ b o hi m xư h i, b o

hi m y t theo quy đ nh c a pháp lu t; n u b th
hành công v thì đ
đ

c xem xét h

c

ng ho c hy sinh trong khi thi

ng ch đ , chính sách nh th

ng binh ho c

c xem xét đ công nh n là li t s và các quy n khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
1.2.2.2. Ngh a v và quy n l i c a viên ch c
Ngh a v c a viên ch c ch c đ

c qui đ nh t i các đi u 16, 17, 18 c a Lu t

viên ch c

19

- Ngh a v chung c a viên ch c (
tr

ng, chính sách c a

16),

bao g m: Ch p hành đ

ng l i, ch

ng C ng s n Vi t Nam và pháp lu t c a Nhà n

c; Có

n p s ng lành m nh, trung th c, c n, ki m, liêm, chính, chí công vô t ; Có Ủ th c t
ch c k lu t và trách nhi m trong ho t đ ng ngh nghi p; th c hi n đúng các quy
đ nh, n i quy, quy ch làm vi c c a đ n v s nghi p công l p; B o v bí m t nhà
n

c; gi gìn và b o v c a công, s d ng hi u qu , ti t ki m tài s n đ

d

ng, rèn luy n đ o đ c ngh nghi p, th c hi n quy t c ng x c a viên ch c.
- Ngh a v c a viên ch c trong ho t đ ng ngh nghi p (

hi n công vi c ho c nhi m v đ

l

17),

c giao; Tu

bao g m: Th c

c giao b o đ m yêu c u v th i gian và ch t

ng; Ph i h p t t v i đ ng nghi p trong th c hi n công vi c ho c nhi m v ;

Ch p hành s phân công công tác c a ng

i có th m quy n; Th

ng xuyên h c t p

nâng cao trình đ , k n ng chuyên môn, nghi p v ; Ch u trách nhi m v vi c th c
hi n ho t đ ng ngh nghi p; Th c hi n các ngh a v khác theo quy đ nh c a pháp
lu t; Khi ph c v nhân dân, viên ch c ph i: a) Có thái đ l ch s , tôn tr ng nhân
dân; b) Có tinh th n h p tác, tác phong khiêm t n; c) Không hách d ch, c a quy n,
gây khó kh n, phi n hà đ i v i nhân dân; d) Ch p hành các quy đ nh v đ o đ c
ngh nghi p;
- Ngh a v c a viên ch c qu n lý:
hi n các ngh a v

i v i viên ch c qu n lỦ ngoài vi c th c

trên còn có ngh a v sau (

18):

Ch đ o và t ch c th c hi n các

nhi m v c a đ n v theo đúng ch c trách, th m quy n đ

c giao; Th c hi n dân

ch , gi gìn s đoàn k t, đ o đ c ngh nghi p trong đ n v đ

c giao qu n lỦ, ph

trách; Ch u trách nhi m ho c liên đ i ch u trách nhi m v vi c th c hi n ho t đ ng
ngh nghi p c a viên ch c thu c quy n qu n lỦ, ph trách; Xây d ng và phát tri n
ngu n nhân l c; qu n lỦ, s d ng có hi u qu c s v t ch t, tài chính trong đ n v
đ

c giao qu n lỦ, ph trách; T ch c th c hi n các bi n pháp phòng, ch ng tham

nh ng và th c hành ti t ki m, ch ng lưng phí trong đ n v đ

c giao qu n lỦ, ph

trách.
Ngoài ra, Lu t viên ch c qui đ nh nh ng vi c viên ch c không đ

c làm t i

đi u 19 bao g m 6 n i dung c b n, đó là: Tr n tránh trách nhi m, thoái thác công

vi c ho c nhi m v đ

c giao; gây bè phái, m t đoàn k t; t Ủ b vi c; tham gia

20


đình công; S d ng tài s n c a c quan, t ch c, đ n v và c a nhân dân trái v i
quy đ nh c a pháp lu t; Phân bi t đ i x dân t c, nam n , thành ph n xư h i, tín
ng

ng, tôn giáo d

i m i hình th c; L i d ng ho t đ ng ngh nghi p đ tuyên

truy n ch ng l i ch tr
n

c ho c gây ph

ng, đ

ng l i, chính sách c a

ng, pháp lu t c a Nhà

ng h i đ i v i thu n phong, m t c, đ i s ng v n hóa, tinh th n

c a nhân dân và xư h i; Xúc ph m danh d , nhân ph m, uy tín c a ng

i khác trong

khi th c hi n ho t đ ng ngh nghi p; Nh ng vi c khác viên ch c không đ

c làm

theo quy đ nh c a Lu t phòng, ch ng tham nh ng, Lu t th c hành ti t ki m, ch ng
lưng phí và các quy đ nh khác c a pháp lu t có liên quan.
Quy n l i c a viên ch c đ

c qui đ nh t i các đi u 11, 12, 13, 14, 15 c a

Lu t viên ch c, bao g m:
- Quy n c a viên ch c v ho t đ ng ngh nghi p:
trong ho t đ ng ngh nghi p;
chuyên môn, nghi p v ;

c đào t o, b i d

c pháp lu t b o v

ng nâng cao trình đ chính tr ,

c b o đ m trang b , thi t b và các đi u ki n làm vi c;

c cung c p thông tin liên quan đ n công vi c ho c nhi m v đ

c giao;

quy t đ nh v n đ mang tính chuyên môn g n v i công vi c ho c nhi m v đ

giao;

c
c

c quy n t ch i th c hi n công vi c ho c nhi m v trái v i quy đ nh c a

pháp lu t;

ch

ng các quy n khác v ho t đ ng ngh nghi p theo quy đ nh c a

pháp lu t.
- Quy n c a viên ch c v ti n l
bao g m:

c tr l

ng t

ng và các ch đ liên quan đ n ti n l

ng x ng v i v trí vi c làm, ch c danh ngh nghi p,

ch c v qu n lỦ và k t qu th c hi n công vi c ho c nhi m v đ
h

ng,

ng ph c p và chính sách u đưi trong tr

ng h p làm vi c

c giao; đ

c

mi n núi, biên

gi i, h i đ o, vùng sâu, vùng xa, vùng dân t c thi u s , vùng có đi u ki n kinh t xư h i đ c bi t khó kh n ho c làm vi c trong ngành, ngh có môi tr
nguy hi m, l nh v c s nghi p đ c thù;

ch

ng đ c h i,

ng ti n làm thêm gi , ti n làm

đêm, công tác phí và ch đ khác theo quy đ nh c a pháp lu t và quy ch c a đ n v
s nghi p công l p;

ch

ng ti n th

ng, đ

c xét nâng l

c a pháp lu t và quy ch c a đ n v s nghi p công l p.

21

ng theo quy đ nh


- Quy n c a viên ch c v ngh ng i:

c ngh hàng n m, ngh l , ngh vi c

riêng theo quy đ nh c a pháp lu t v lao đ ng. Do yêu c u công vi c, viên ch c
không s d ng ho c s d ng không h t s ngày ngh hàng n m thì đ
m t kho n ti n cho nh ng ngày không ngh ; Viên ch c làm vi c
gi i, h i đ o, vùng sâu, vùng xa ho c tr
đ

mi n núi, biên

ng h p đ c bi t khác, n u có yêu c u,

c g p s ngày ngh phép c a 02 n m đ ngh m t l n; n u g p s ngày ngh

phép c a 03 n m đ ngh m t l n thì ph i đ
v s nghi p công l p;
và h
tr

c thanh toán

ng l

c s đ ng Ủ c a ng

i đ ng đ u đ n

i v i l nh v c s nghi p đ c thù, viên ch c đ

ng theo quy đ nh c a pháp lu t;

ng h p có lỦ do chính đáng và đ

c ngh không h

c s đ ng Ủ c a ng

c ngh vi c

ng l

ng trong

i đ ng đ u đ n v s

nghi p công l p.
- Quy n c a viên ch c v ho t đ ng kinh doanh và làm vi c ngoài th i gian
quy đ nh:

c ho t đ ng ngh nghi p ngoài th i gian làm vi c quy đ nh trong h p

đ ng làm vi c, tr tr

ng h p pháp lu t có quy đ nh khác;

c kỦ h p đ ng v ,

vi c v i c quan, t ch c, đ n v khác mà pháp lu t không c m nh ng ph i hoàn
thành nhi m v đ
công l p;

c giao và có s đ ng Ủ c a ng

i đ ng đ u đ n v s nghi p

c góp v n nh ng không tham gia qu n lỦ, đi u hành công ty trách

nhi m h u h n, công ty c ph n, công ty h p danh, h p tác xư, b nh vi n t , tr
h c t và t ch c nghiên c u khoa h c t , tr tr

ng

ng h p pháp lu t chuyên ngành

có quy đ nh khác.
- Ngoài ra, viên ch c còn có các quy n khác, đó là:
vinh; đ
nhà ; đ

c tham gia ho t đ ng kinh t - xư h i; đ

công vi c ho c nhi m v đ

ng h p b th

c giao thì đ

c xét h

ng, tôn

ng chính sách u đưi v

c t o đi u ki n h c t p, ho t đ ng ngh nghi p

ngoài theo quy đ nh c a pháp lu t. Tr
ho c đ

ch

c khen th
trong n

c và n

c

ng ho c ch t do th c hi n

ng chính sách nh th

ng binh

c xét đ công nh n là li t s theo quy đ nh c a pháp lu t.
1.2.3.ăQu nălỦăcánăb ,ăcôngăch c,ăviênăch c
N i dung qu n lý cán b , công ch c đ

b , công ch c

22

c qui đ nh t i đi u 65 c a Lu t cán


N i dung qu n lỦ cán b , công ch c bao g m: a) Ban hành và t ch c th c
hi n v n b n quy ph m pháp lu t v cán b , công ch c; b) Xây d ng k ho ch, quy
ho ch cán b , công ch c; c) Quy đ nh ch c danh và c c u cán b ; d) Quy đ nh
ng ch, ch c danh, mư s công ch c; mô t , quy đ nh v trí vi c làm và c c u công
ch c đ xác đ nh s l

ng biên ch ; đ) Các công tác khác liên quan đ n qu n lỦ cán

b , công ch c quy đ nh t i Lu t cán b , công ch c.
C quan có th m quy n c a
Qu c h i, Chính ph

5

ng C ng s n Vi t Nam, U ban th

ng v

quy đ nh c th n i dung qu n lỦ cán b , công ch c. Ngoài ra

Lu t cán b , công ch c còn quy đ nh th m quy n quy t đ nh biên ch cán b , công
ch c (

66),

và th c hi n qu n lỦ cán b , công ch c (

N i dung qu n lý viên ch c đ

67).

c qui đ nh t i đi u 47, 48, 49 và 50 c a Lu t

viên ch c bao g m:
Chính ph
trách nhi m tr

6

th ng nh t qu n lý nhà n

c v viên ch c (

c Chính ph th c hi n vi c qu n lỦ nhà n

47).

B N i v ch u

c v viên ch c và có

các nhi m v , quy n h n sau: a) Xây d ng và ban hành theo th m quy n ho c trình
c quan có th m quy n ban hành v n b n quy ph m pháp lu t v viên ch c; b) Ch
trì ph i h p v i các b , c quan ngang b l p quy ho ch, k ho ch xây d ng, phát
tri n đ i ng viên ch c trình c p có th m quy n quy t đ nh; c) Ch trì ph i h p v i
các b , c quan ngang b trong vi c ban hành h th ng danh m c, tiêu chu n và mư
s ch c danh ngh nghi p; d) Qu n lỦ công tác th ng kê v viên ch c; h

ng d n

vi c l p, qu n lỦ h s viên ch c; phát tri n và v n hành c s d li u qu c gia v
viên ch c; đ) Thanh tra, ki m tra vi c qu n lỦ nhà n

c v viên ch c; e) Hàng n m,

báo cáo Chính ph v đ i ng viên ch c. Các b , c quan ngang b trong ph m vi
nhi m v , quy n h n c a mình có trách nhi m th c hi n qu n lỦ nhà n

5

c v viên

. Ngh đ nh s 24/2010/N -CP ngày 15 tháng 3 n m 2010 c a Chính ph quy đ nh v tuy n d ng, s d ng
và qu n lỦ cán b , công ch c và Thông t 13/2010/TT-BNV ngày 30/12/2010 c a B N i v h ng d n thi
hành ngh đ nh trên.
6
. Ngh đ nh s 29/2012/N -CP ngày 12 tháng 4 n m 2012 c a Chính ph quy đ nh v tuy n d ng, s d ng

và qu n lỦ viên ch c trong các đ n v s nghi p công l p và Thông t 15/2012/TT-BNV ngày 25/12/2012
c a B N i v h ng d n thi hành ngh đ nh trên.

23