SỰ PHÁT TRIỂN của PHÔI TRONG TUẦN THỨ 3

1

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI
TRONG TUẦN THỨ 3

TS. Bùi Võ Minh Hoàng


Sự phát triển phôi trong tuần thứ 2
2




Sự làm tổ
Sự hình thành phôi 2 lá
QUI LUẬT SỐ 2
- đĩa phôi 2 lá: thượng bì & hạ bì phôi.
- 2 túi noãn hoàng: nguyên phát & thứ phát.
- 2 lớp lá nuôi: tế bào & hợp bào.
- 2 khoang: ối & khoang ngoài phôi.


Mục tiêu
3






Nêu khái niệm sự tạo phôi vị
Mô tả sự tạo và vai trò của đường nguyên thủy
Mô tả sự tạo dây sống
Mô tả sự tạo nội bì, trung bì và ngoại bì


Khái niệm sự tạo phôi vị
4



Quá trình biến đĩa phôi hai lá thành phôi ba lá
- phân chia và di chuyển các tế bào.
- xác định trục đầu - đuôi và các mặt phẳng đối
xứng hai bên.
- định vị các cấu trúc mầm hình thành các cơ quan
về sau.


Sự tạo phôi vị
5





Sự tạo đường nguyên thủy
Sự tạo 3 lá phôi
Sự tạo dây sống

Sự tạo đường nguyên thủy (1)
6

Ngày 15

(1) Rãnh nguyên thủy
(2) Hố nguyên thủy
(3) Nút nguyên thủy

(Nguồn: Langman’s Medical Embryology, 13th edition)


Sự tạo đường nguyên thủy (2)
7

( />

Vai trò của đường nguyên thủy
8





Tạo trục đầu – đuôi và các mặt phẳng đối xứng hai
bên.
Là đường cho các tế bào thượng bì phôi di chuyển
qua và hình thành nội bì và trung bì.

Tiến triển của đường nguyên thủy
9






Ngày 14 – 15: khoảng 1/2 chiều dài phôi.
Sau đó: rút ngắn theo hướng đầu – đuôi.
Ngày 22: khoảng 10 – 20% chiều dài phôi.
Khoảng ngày 26: biến mất.


10

U quái vùng cùng – cụt
(Scrococcygeal teratoma)










1/35,000 – 1/40,000 trường hợp sinh

còn sống.
Thường ở bé gái
(Nữ: Nam = 3:1 – 4:1).
Đa số lành tính
Cơ chế bệnh sinh: tồn tại đường nguyên
thủy.
Chẩn đoán qua siêu âm.
Phẫu thuật cắt bỏ bướu sau sinh với tiên
lượng tốt.

(Nguồn: The developing Human Clinically Oriented Embryology, 10th edition)


Sự tạo 3 lá phôi (1)
11

Ngày 16

(Nguồn: Langman’s Medical Embryology, 13th edition)


Sự tạo 3 lá phôi (2)
12

(Nguồn: Larsen’s Human Embryology, 5th edition)


Sự tạo 3 lá phôi (3)
13

• Thượng bì phôi -> 3 lá mầm
phôi (ngoại bì, trung bì và
nội bì).
• Mỗi lá mầm sẽ biệt hóa
thành các mô và cơ quan
chuyên biệt.

(Nguồn: Larsen’s Human Embryology, 5th edition)


Sự tạo dây sống (1)
14

 Tấm trước dây sống: nằm giữa dây sống và màng hầu, do tế
bào trung bì phôi di cư từ nút nguyên thủy hướng phía cực đầu
tạo nên.
 Ống nguyên sống: do tế bào tiền dây sống di chuyển từ nút
nguyên thủy đến tấm trước dây sống tạo nên.
 Tấm dây sống
 Dây sống
- Động vật: cơ quan chống đỡ của cơ thể.
- Người: nhân tủy của đĩa gian đốt sống (phôi & sơ sinh), có vai
trò trong kích thích tạo tấm thần kinh và các đốt sống.


Sự tạo dây sống (2)
15

Ngày 17

Ống thần kinh – ruột

(Nguồn: Langman’s Medical Embryology, 13th edition)


Sự tạo dây sống (3)
16

( />

Sự tạo dây sống (4)
17

( />

Sự tạo trung bì
18

 Trung bì cận trục
 Trung bì (tấm) bên
- trung bì lá thành
- trung bì lá tạng
 Trung bì trung gian

(Nguồn: The developing Human Clinically Oriented Embryology, 10th edition)


Tự lượng giá
19

Sự tạo phôi vị là quá trình hình thành:
A. Đĩa phôi hai lá
B. Đĩa phôi ba lá
C. Bánh nhau
D. Ngoại bì
E. Nội bì
Tế bào thượng bì phôi là nguồn gốc của:
A. Thượng bì
B. Hạ bì
C. Ngoại bì
D. Trung bì và Nội bì
E. Cả hai C và D


Tự lượng giá
20

Chi tiết số dưới đây là gì?
(2): ……………………..
(5): ……………………..
(7): ……………………..
(10): ……………………

(3) Màng hầu
(4) Nội bì
(9) Màng nhớp