Nhà máy điện và trạm Giáo trình, bài giảng dành cho sinh viên Đại học, Cao đẳng

Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

TR

NGă

IăH CăPH MăV Nă

NG

KHOA K THU T-CỌNG NGH
------

BÀIăGI NG

NHÀ MÁY I N VÀ TR M
(B C:ăCAOă

NG)

GV:
Tr ngăQuangăSanh
B MÔN: i n- i n t
KHOA:
K ăthu t-Côngăngh

Qu ng Ngãi, 2015

Trang: 3

Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

TR

NGă

IăH CăPH MăV Nă

NG

KHOA K THU T-CỌNG NGH
------

BÀIăGI NG

NHÀ MÁY I N VÀ TR M
(B C:ăCAOă

NG - 45ăTI T)

GV:
Tr ngăQuangăSanh
B MÔN: i n- i n t
KHOA:
K ăthu t-Côngăngh

Qu ng Ngãi, 2015

Trang: 4

Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Trang: 5


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

M CL C
L I NÓI
Cả

U ............................................................................................................. 7

NẢ 1 ................................................................................................................. 8

KHÁI NI M CHUNG V NHÀ MÁY I N VÀ TR M BI N ÁP .............................. 8
1.1. N ng ệ

ng và v n đ s n xu t đi n n ng .................................................................. 8

1.2 Quá trình s n xu t đi n n ng tọong nhà máy đi n .................................................... 11
1.3 Tr m bi n áp .............................................................................................................. 18

Cả

NẢ 2 MÁY BI N ÁP ..................................................................................... 20

2.1. Khái ni m và phân lo i ............................................................................................. 21
2.2. Các thông s c a máy bi n áp (MBA) ...................................................................... 22

2.3. T đ u dây c a MBA ................................................................................................ 24
2.4. Các h th ng làm mát c a MBA ............................................................................... 25

Cả

NẢ 3 ầ A CH N KHÍ C

I N ................................................................ 27

3.1 Ch n máy c t đi n ..................................................................................................... 33
3.2. Ch n dao cách ly ...................................................................................................... 36
3.3. Ch n máy bi n đi n áp (BU, TU) ............................................................................. 37
3.4 Ch n máy bi n dòng (BI, TI) ..................................................................................... 38

Cả

NẢ 4 ............................................................................................................... 41

S

N I I N C A NảÀ MÁY I N VÀ TR M BI N ÁP .............................. 41
4.1 Khái ni m chung ........................................................................................................ 41
4.2 Các d ng s đ n i đi n Ế ẽ n ................................................................................ 43
4.2.1 S đ m t h th ng thanh góp ............................................................................ 43
4.2.2 S đ h th ng m t thanh gựị ịhợn đo n n i m ch vòng .................................. 49
4.2.3 S đ h th ng hai thanh góp ............................................................................. 50
4.2.4 S đ hai h th ng thanh góp có thanh góp vòng............................................... 56

TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................... 60

Trang: 6


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

L I NịI
i năn ngăđ
t iăđiăxa,ăsauăđóăđ

U

căs năxu tăt ăcácănhƠămáyăđi n,ăquaăcácătr măt ngăápăđ ătruy nă
căh ăápăthôngăquaăcácătr măh ăápăđ ăcungăc păđi năchoăcácăh ă

tiêuă th .ă Vìă v y,ă NhƠă máyă đi nă vƠă Tr mă bi nă ápă lƠă haiă khơuă quană tr ngă trongă h ă
th ngăđi n.
Cu năBƠiăgi ngă“NhƠămáyăđi năvƠăTr m” này s ăgiúpătrangăb ăchoăsinhăviênă
ngƠnhă i nănh ngăki năth căc ăb nănh tăv ăNhƠămáyăđi n,ătr măbi năápăc ngănh ă
quáătrìnhăv năhƠnh,ăthaoătác,ăs aăch aăcácăthi tăb ăkhiă g păs ăc .ă

ngăth i,ăgiúpă

sinhăviênăcóăth ătínhăch năcácăthi tăb ăkhiăthi tăk ăNhƠămáyăđi năvƠ Tr măbi năáp.
N iădungăc aăbƠiăgi ngăg mă4 ch

ng:

Ch

ng 1: Ầhái ni m ẾhỐng ố nhà máy đi n ốà tọ m ẽi n áị

Ch

ng 2: Máy ẽi n áị

Ch

ng 3: ầ a Ếh n Ệhí Ế đi n

Ch

ng 4: S đ n i đi n Ế a nhà máy đi n ốà tọ m ẽi n áị

Doă th iă giană biênă so nă cóă h n nênă khôngă tránhă đ

că nh ngă saiă sót,ă mongă

nh ngăgópăýăxinăg iăv ăB ămônă i nă- i năt ,ăkhoaăK ăthu tă- Côngăngh ,ăTr
iăh căPh măV nă

ng.ăTrơnătr ngăc mă n!
TáẾ gi !

Trang: 7

ngă


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

CH

NG 1

KHÁI NI M CHUNG V NHÀ MÁY I N VÀ TR M BI N ÁP
1.1. N ng l

ng vƠ v n đ s n xu t đi n n ng

T ngătr

ngăkinhăt ăg năli năv iăgiaăt ngănhuăc uătiêuăth ăn ngăl

lƠă đi nă n ng.ă T ngă tr

ngăkinhă t ă cƠngă nhanhă đòiă h iă ngu nă n ngă l

ng,ăđ căbi tă
ngăs ă d ngă

cƠngăl n.ăV iăt căđ ăphátătri năc aăkinhăt ăth ăgi iăvƠănhuăc uătiêuăth ăn ngăl
ngu nă n ngă l

ng,ă

ngă truy nă th ngă đangă c nă ki tă d n.ă S ă ph ă thu că ngƠyă m tă nhi uă

vƠoăvi cănh păkh uănguyênănhiênăli uăcóăth ălƠmăkìmăhƣmăt căđ ăt ngătr
t ăd năđ nătìnhătr ngăb tă năxƣăh i.ăVìăl ăđó, n ngăl
m tăthi tăt iăs ăt ngătr

căxemălƠăcóăquanăh ă

ngăkinhăt ăvƠă năđ nhăchínhătr ă- xƣăh i.

ả th ng đi n ốà h th ng n ng ệ
H ăth ngăn ngăl

ngăđ

ngăkinhă

ng

ngălƠăt păh pănh ngănhƠămáyăđi n,ătr măbi năáp,ăcácăh ătiêuă

th ăđi năvƠănhi tăn ng,ăchúngăđ

căn iăl iăv iănhauăb ngăcácăm ngăđi năvƠăm ngă

nhi t.
H ăth ngăđi nălƠăm tăb ăph năc aăh ăth ngăn ngăl

ngăg măcóăcácămáyăphátă

đi n,ăthi tăb ăphơn ph iăđi n,ăm ngăđi năvƠăcácăh tiêuăth ăđi n.
Ng

iătaăchiaăh ăth ngăn ngăl

 NgỐ n ịhát n ng ệ

ngăthƠnhă3ăb ăph năchính:

ng : NhƠămáyăđi năs năxu tănhi tăn ngăvƠăđi năn ng.

 B ịh n tọỐy n t i : M ngăđi năvƠăm ngănhi t.
 CáẾ h tiêỐ th : Bi nă đ iă đi nă n ngă vƠă nhi tă n ngă thƠnhă cácă d ngă n ngă
l
*

ngăkhác.ă

Ế đi m Ế a h th ng đi n
 S năxu tăvƠătiêuăth ăph iăđ ngăth iă,ăcácăs ăc ăc aăb tăc ăb ăph nănƠoălƠmă
m tăs ăcơnăb ngăgi aăs năxu tăvƠătiêuăth ăđ uăcóăth ăd năđ năng ngălƠmăvi că
m tăph năhayătoƠnăb ăh ăth ngă.
 Các quá trình quá đ ătrongăh ăth ngăn ngăl

ngăx y raăr tănhanh,ănênăng

iă

taăph iăs ăd ngăcácăthi tăb ăr leăt ăđ ngăđ ălo iătr ăs ăc ănhanhăchóng.
 S ăphátătri năc aăh ăth ngăn ngăl
kinhăt ăqu cădơnăvƠăph iăđ

ngăph ăthu căvƠoăs ăphátătri năc aăn nă

căphátătri nătr

Trang: 8

căm tăb

c.


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

*

Ố đi m Ế a h th ng đi n


măb oăphơnăph iăcôngăsu tăăh pălýăvƠăkinhăt ănh t,ăt năd ngăcácăthi tăb ăvƠă
nguyênăli uăđ aăph

ngăm tăcách h pălý,ădoăđóăgi măgiáăthƠnhăđi năn ng.

 Nơngăcaoătínhăch tăđ măb oăcungăc păđi năliênăt căchoăcácăh ătiêuăth .
 Gi măđ

căph nătr măcôngăsu tăd ătr ăvƠăt ngăđ

căcôngăsu tăđ năv ăcácăt ă

máy.

Hình 1.1 S đ k t n i các nhƠ máy đi n

* Nh

Ế đi m Ế a h th ng đi n
Xơyăd ngăh ăth ngăn ngăl

tr măbi năápăvƠăđ

ngăđòiăh iăph iăt năthêmăv năđ uăt ăxơyăd ngăcácă

ngădơyăliênăl c.ăTuyănhiênănóăs ăđ

căbùăl iănhanhăchóngăb ngă

vi căh ăgiáăthƠnhăđi năn ng vƠăt ngăđ ătinăc yăcungăc păđi năvƠănhi t.
* V n đ s n ồỐ t đi n n ng
ăcóăđ

căn ngăl

ngădùngă ăcácăh ătiêuăth ,ăn ngăl

ngăs ăc păph iătr iăquaă

nhi uăcôngăđo nănh ăkhaiăthác,ăch ăbi n,ăv năchuy năvƠăphơnăph i.ăCácăcôngăđo nă
nƠyăđòiăh iănhi uăchiăphíăv ătƠiăchính,ăk ăthu tăvƠăcácărƠngăbu căxƣăh i.
N ngăl

ngăs ăc păt nătƠiă ăcácăd ngăsau:

- Hóaăn ng:ănhiênăli uătrongălòngăđ t,ăthanăđá,ăd u,ăkhíăđ tăt ănhiên,...ănhiênă

li uăsinhăkh i,ăg ,ăch tăth iăcôngănghi p,...

Trang: 9


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

- Th ăn ng:ăn

căc aă cácădòngăthác,ăcácă dòngăsôngă ăm tăđ ăd că nh tăđ nh,ă

n

căth yătri u,ă...

-

ngăn ng:ăn ngăl

- Nhi tăn ng:ăn ngăl
- N ngăl

ngăgió,ăn ngăl

ngăsóngăbi n.

ngăm tătr i,ăđ aănhi t,ănhi tăđ iăd

ngăh tănhơn:ăn ngăl

ngăc aălòăph nă ngăh tănhơn.

- C ăn ng:ăs căkéoăđ ngăv t,ăs căkéoăc aăconăng

i.

Sauăkhiăkhaiăthácăquaăcácăcôngăđo năbi năđ iăn ngăl
n ngăl

ng.

ngăs ăc păchuy năthƠnhă

ngăth ăc pănh ăđi năn ng,ănhi tăn ng,ăd uăđ t,ăkhíăđ t,...ăN ngăl

c păđ

căphơnăph iăchoăcácăh ătiêuăth .ăCácăthi tăb ătiêuăth ăn ngăl

n ngăl

ngăthƠnhăn ngăl

ngăth ă

ngă bi năđ iă

ngăh uăích.

Vi tăNamălƠăqu căgiaăs ăh uăngu nătƠiănguyênăn

căphongăphú,ătiêuăbi uălƠă

dòngă ch yă c aă sôngă MeKong.ă Ti mă n ngă phátă tri nă c aă th yă đi nă lƠă r tă l n.ă

că

bi t,ăđ aăhìnhăđ iănúiăd că ămi năb căt oăl iăth ăchoăvùng nƠyăphátătri năth yăđi n.ă
Tuyă nhiên,ă l

ngă đi nă s nă xu tă doă thu ă đi nă l iă ch uă nhă h

ngă r tă l nă t ă l

ngă

m aăhƠngăn mănênăvi căs năxu tăthu ăđi năt iăVi tăNamăkhóăcóăth ăch ăđ ng.ă
đápă ngănhuăc uăs năxu tătrongăn

ă

c,ăvi căxơyănh ngănhƠămáyănhi tăđi năhayăđi nă

h tănhơnălƠă yêuăc uăc păbách.ăChínhăph ăVi tăNamăn măb tăđ

cănguyăc ănƠyăvƠă

đangătíchăc căđ uăt ăxơyăd ngăc ăs ăh ăt ngăs năxu tăđi n.
Ngành kinhădoanhăđi nă ăVi tăNamălƠăm t ngƠnhăđ căquy n d
t pătrungăb iăT păđoƠnăđi năl căqu căgiaă(EVN).ă i năđ

iăs ăqu nălýă

căcungăc păd aăvƠoăvi că

cácăcôngătyăđi năt ănhơnăbánăđi n choăEVN.ăC ăc uăđi năl că ăVi tăNamălƠănhi tă
đi năchi măkho ngă60%,ăti pătheoălƠăth yăđi năchi măkho ngă40%.
Trongă khiă đóă t ă l ă ph ă thu că vƠoă th yă đi nă c aă Nh tă B nă ch ă kho ngă 10%,
bìnhăquơnăc aăth ăgi iăkho ngă12-13%.ăT ăđóăcóăth ănóiăt ăl ăph ăthu căvƠoăth yă
đi năc aăVi tăNamălƠăr tăcao.ăT

ngălai,ăVi tăNamăđ tăraăph

ngăchơmăt ngăb

că

kìmăhƣmăs ăph ăthu căvƠoăth yăđi n,ăđ ngăth iănơngăcaoăt ăl ăđi năn ngăkhác.ăTheoă
k ă ho chă c a ngƠnhă đi nă vƠoă n mă 2020ă d ă ki nă t ăl ă ph ă thu că vƠoă th yă đi nă s ă
gi măxu ngăm că28.5%,ănhi tăđi nălƠă56.9%ăvƠăđi nănh păkh uăt ăcácăn
5.8%.

Trang: 10

căkhácălƠă


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

1.2. Quá trình s n xu t đi n n ng trong nhƠ máy đi n

1.2.1. Khái ni m, phơn lo i nhƠ máy đi n

Hình 1.2 NhƠ máy Nhi t đi n Nghi S n 1

NhƠămáyăđi nălƠăm tăxíănghi păđ căbi tăcóănhi măv ăbi năđ iăcácăd ngăn ngă
l

ngăkhácănhauănh ăn ngăl

c aăn

ngăc aănhiênăli uă(ăthan, d u,ăkhíăđ t,...)ăn ngăl

ngă

c,ăgió,ăm tătr i,ă...ăthƠnhăđi năn ngăđ ăcungăc păchoăcácăh ătiêuăth .

Phợn ệo i
C năc ăvƠoălo iănhiênăli uăs ăd ngăchoănhƠămáyăđi năng

iătaăchiaăăraăcácălo iă

sau:
a.ăNhƠămáyănhi tăđi nă(N ):
Trongă N ă ng
nhi tăđi năcònăđ

iă taă dùngă nhiênă li uă lƠă thană đá,ă d uă ho că khíă đ t.ă NhƠă máyă

căchiaăraălƠmăhaiălo i:

- NhƠămáyănhi tăđi năng ngăh iă
- NhƠămáyănhi tăđi nătríchăh i.
b.ăNhƠămáyăth yăđi nă(T ):
NhƠămáyăth yăđi nădùngăn ngăl

ngăc aădòngăn

căđ ăs năxu tăraăđi năn ng.ă

ngăc ăs ăc păđ ăquayămáyăphátăth yăđi nălƠăcácătuaăbinăn
ngang.

Trang: 11

cătr căđ ngăhayătr că


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 1.3 NhƠ máy th y đi n
c.ăNhƠămáyăđi nănguyênăt ă(NT):

Hình 1.4 NhƠ máy đi n nguyên t
Th căch tănhƠămáyăđi nănguyênăt ălƠăm tănhƠămáyănhi tăđi n,ătrongăđóălòăđ tă
thanăđ

căthayăb ngălòăph nă ngănguyênăt .

d.ăNhƠămáyăđi nădùngăs căgió:

Ng

iătaăl iăd ngăs căgióăđ ăquayăm tăh ăth ngăcánhăqu tăvƠătruy năđ ngăđ ă

quayămáyăphátăđi n.

Trang: 12


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 1.5 NhƠ máy đi n gió
e.ăNhƠămáyăđi nădùngăn ngăl

ngăm tătr i:

Th căch tăc ngălƠăm tănhƠămáyănhi tăđi n,ătrongăđóălòăthanăđ

căthayăth ăb ngă

h ăth ngăkínhăthuănh nănhi tăn ngăc aăm tătr i.ă

Hình 1.6 NhƠ máy n ng l
NgoƠiăraăcònăcóănhƠămáyăđi nădùngăs căn
đi năs ăd ngăn ngăl

ngăth yătri u.ă

Trang: 13

ng m t tr i
căth yătri uălƠăm tănhƠămáyăth yă


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 1.7 NhƠ máy đi n th y tri u
1.2.2. Quá trình s n xu t đi n n ng trong nhƠ máy đi n
a.ăNhƠămáyănhi tăđi n ng ngăh i
- ănhƠămáyănhi tăđi n,ăs ăbi năđ iăn ngăl

ngăđ

căth căhi nătheoănguyênălýăsau:

Nhi tăn ngă==>ăC ăn ngă==>ă i năn ng
- Nhiênăli uădùngăđ ăđ tălòălƠăthanăđá,ăthanăbùn,ăkhíăđ t,ăcácălo iăd uăn ng,ătre,ă…
- H iăn

căcóănhi tăđ ăvƠăápăsu tăcaoă(kho ngă5500C, 250 at/cm2).

- NhƠămáyănhi tăđi năcóănh ngăđ căđi măsau:
+ Th

ngăxơyăd ngăg năngu nănhiênăli u.

+ Vi căkh iăđ ngăvƠăt ngăph ăt iăch m.
+ Kh iăl

ngătiêuăth ănhiênăli uăl n.

+ Th iăkhóiălƠmăôănhi mămôiătr

ng.

+ Hi uăsu tăkh angă30%ăđ nă70%.

Trang: 14


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

1.ăkhoănhiênăli u;ă2.ăh ăth ngăc pănhiênăli u;ă3.ălòăh i;ă4.ătuabin;ă5.ăbìnhăng ng;ă6.ă
b mătu năhoƠn;ă7.ăb măng ngăt ;ă8.ăb măc păn
khói;ă12.ăb ăs yăkhôngăkhí;ă13.ăb ăhơmăn

c;ă9.ăvòiăđ t;ă10.ăqu tăgió;ă11.ăqu tă

c;ă14.ăbìnhăgiaănhi tăh ăáp;ă15.ăb ăkh ă

khí; 16. bìnhăgiaănhi tăcaoăáp.
Hình 1.8 Nguyên lỦ ho t đ ng c a nhƠ máy nhi t đi n ng ng h i.
S ă đ ă nguyênă lýă nhƠă máy nhi tă đi nă đ

că trìnhă bƠyă nh ă hìnhă 1.2.ă T ă khoă

nhiênăli uă1ăquaăh ăth ngăc pănhiênăli uă2,ănhiênăli uăđ

căđ aăvƠoălòă3.ăNhiênăli uă

đ

căs yăkhôăb ngăkhôngăkhíănóngăt ăqu tă10,ăquaăb ăs yăkhôngăkhíă12.ăN

đ

căs ălýăhóaăh c,ăquaăb ăhơmăn

căđƣă

că13ăđ aăvƠoăn iăh iăc aălò.ăTrongălòăx yăraă

ph nă ngăcháy:ăhóaăn ngăbi năthƠnhănhi tăn ng.ăKhóiăsauăkhiăquaăb ăhơmăn

că13ă

vƠăb ăs yăkhíă12ăđ ăt năd ngănhi t,ăthoátăraăngoƠiăquaă ngăkhóiănh ăqu tă11.
N

cătrongăn iăh iănh nănhi tăn ng,ăbi năthƠnhăh iăcóăthôngăs ăcao vƠăđ

d năđ nătuabină4.ăT iăđơy,ăápăsu tăvƠănhi tăđ ăc aăh iăn

că

căgi măcùngăv iăquáătrìnhă

bi năđ iănhi tăn ngăthƠnhăc ăn ngăđ ăquayătuabin.ăTuabinălƠmăquayămáyăphát:ăC ă
n ngăbi năthƠnhăđi năn ng.

Trang: 15


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

H iă n
n

că sauă khiă raă kh iă tuabină cóă thôngă s ă th pă điă vƠoă bìnhă ng ngă 5,ă h iă

căđ ngăthƠnhăn

cănh ăh ăth ngălƠmăl nhătu năhoƠn.ăN

l yăt ăsôngăh ăb ngăb mătu năhoƠnă6.ăT ăbìnhăng ngă5,ăn

călƠmăl nhăcóăth ăđ
căng ngăt ăđ

quaăbìnhăgiaănhi tăh ăápă14ăvƠăđ năb ăkh ăkhíă15ănh ăb măng ngăt ă7.ă
n

căthi uăh tătrongăquáătrìnhălƠmăvi c,ăth

n

căc păđ
N

ngăxuyênăcóăl

căđ aă

ăbùăl

ngă

căb ăsungăchoă

căđ aăquaăb ăkh ă15.

căng ngăt ăvƠăn

căb ăsungăsauăkhiăđ

đ aăquaăbìnhăgiaănhi tăcaoăápă16,ăb ăhơmăn
Ng

ngăn

că

iătaăc ngătríchăm tăph năh iăn

căs ălý,ănh ăb măc păn

că8ăđ

că

că13ăr iătr ăv ăn iăh iăc a lò 3.
că ăm tăs ăt ngăc aătuabinăđ ăcungăc pă

choăcácăbìnhăgiaănhi tăh ăápă14,ăcaoăápă16ăvƠăb kh ăkhíă15.
b. NhƠămáyăđi nănguyênăt
- Dùngăcácălòăph nă ngăh tănhơnăđ ăcungăc pănhi tăchoănhƠămáy.
- Phơnăh yă1kgăU235 t o raănhi tăn ngăt

ngăđ

ngăv iăđ tă2900ăt năthanăđá.

- NhƠămáyăđi nănguyênăt ăcóănh ngăđ căđi măsau:
+ Kh iăl

ngănhiênăli uănh .

+ Khôngăth iăkhóiăraăngoƠiăkhíăquy n.
+ V năđ uăt ăxơyăd ngăl n.
+ Hi uăsu tăcaoăh nănhƠămáyănhi tăđi n.
S ă đ ă nguyênă lýă quáă trìnhă s nă xu tă c ă b nă nh ă nhƠă máyă nhi tă đi nă ng ngă
h i,ăch ăkhácă ăđi măsau:
- Lòăh iăđ
-

căthayăb ngălòăph nă ngăh tănhơn;

ătránhănguyăhi măchoăng

iăvƠăthi tăb ădoăphóngăx ,ăng

iătaădùngăhaiăhayă

baă vòngă chuă trìnhă nhi tă ch ă khôngă ph iă ch ă cóă m tă vòngă chuă trìnhă nhi tă nh ă nhƠă
máyănhi tăđi năng ngăh i.
ăng năcácătiaăphóngăx ăraăngoƠi,ăb oăv ăchoăconăng
baoăb căb ngănh ngăl păn

căhayăbêătôngădƠy.

Trang: 16

i,ălòăph nă ngăđ

că


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 1.9 S đ nguyên lỦ nhƠ máy đi n h t nhơn
NgỐyên ệý ho t đ ng:
* Chuătrìnhăth ăI:
- Nhi tăl

ngăt oăraă ătơmălòăph nă ngăs ălƠmănóngăch tăd nănhi tătrongătơmă

lò.
- Ch tăd nănhi tăs ăchuy nănhi tăl

ngănƠyăđ nălòăh i vƠătraoăđ iănhi tăv iăchuă

trìnhăth ăII.
- Sauăkhiătraoăđ iănhi tăv iăchuătrìnhăth ăII.ăCh tăd nănhi tăs ăgi mănhi tăđ và
đ

căb mătr ăl iălõiălò.
- Tùyătheoăc uătrúcăc aălòămƠăch tăt iănhi tăcóăth ălƠăch tăkhí,ăn

hayăn

căb căh iă

căápăl c.
- Doăti păxúcătr căti păv iăch tăphóngăx ănênăch tăt iănhi tăph iăđ

r tăt tăkhôngăđ

căthoátăraămôiătr

căb oăv ă

ngăngoƠiăho cărò r ăraăchuătrìnhăth ăII.

* Chuătrìnhăth ăII:ă
- T iălòăh i,ăN
nh tăs ăđ

că ăchuătrìnhăth ăIIăsauăkhiătraoăđ iănhi tăv iăchuătrìnhăth ă

căb căh iăvƠăchuy năthƠnhăh iăquáănhi t.

- H iăquáănhi tăs ăđ

căđ aăđ nălƠmăquayăTurbine.

- Turbineă n iă v iă tr că máyă phátă vƠă phátă đi nă quaă máyă bi nă ápă lênă h ă th ngă
đi n.
- H iăsauă khiă quaă Turbineă s ă đ
thƠnhăn

că đ aă đ nă bìnhă ng ngă traoă đ iă nhi tă đ ă tr ă

c.

Trang: 17


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

-N

căs ăđ

căb mătr ăl iălòăh iăđ ătraoăđ iănhi tăv iăchuătrìnhăI.

* Chuătrìnhăth ăIII:ă
- T iăbìnhăng ng,ăN
n

căl nhăđ

căb măt ăsôngălênăđ ătraoăđ iănhi tăv iăh iă

căt ăchuătrìnhăth ăIIăsauăkhiăquaăTurbine.
- Sauăkhiătraoăđ iănhi t,ăn
- T iăthápăt nănhi t,ăn

cănóngăs ăđ
cănóngăđ

căđ aăv ăthápăt nănhi t.

căphunăquaăcácăvòiănh ăbi năthƠnhăh iăvƠă

b căh iăđ aăraăngoài.
c. NhƠ máy th y đi n
- ănhƠămáyăth yăđi n,ăth yăn ngăđ
-

căbi năthƠnhăđi năn ng.

căđi măc aănhƠămáyăth yăđi n:
+ Khôngăgơyăôănhi mămôiătr
+ Thi tăb ăt
+ S ăng

ng.

ngăđ iăđ năgi n,ăg nănh ăhoƠnătoƠnăt ăđ ng.

iăv năhƠnhăr tăít.

+ GiáăthƠnhăs năxu tă1kWhăđi năn ngăr ănh t.
+ Th iăgianănh năt iăc aănhƠămáyăth yăđi năr tănhanh.
- NgoƠiăki uănhƠămáyăth yăđi năthôngăth

ngăcònăcóănhƠămáyăth yăđi nătíchăn ng.

1.3 Tr m bi n áp
1.3.1. Khái ni m
Tr măbi năápălƠăm tăb ăph năquanătr ngăh ăth ngătruy năt iăđi năn ng.ăNhi mă
v ăchínhăc aătr măbi năápălƠăbi năđ iăn ngăl

ngăđi năt ăc păđi năápănƠyăsangăc pă

đi năápăkhácăchoăphùăh păv iăyêuăc uătruy năt iăvƠăphơnăph iăđi năn ng.

Trang: 18


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 1.10 Tr m bi n áp
1.3.2. Phơn lo i tr m bi n áp
a. Tr măt ngăáp
Tr măt ngăápăth

ngăđ tă ăcácănhƠămáyăđi năcóănhi măv ăbi năđ iăđi năápăt ă

đi năápămáyăphátălênăc păđi năápăcaoăh năđ ătruy năt iăđ năcácăh ătiêuăth ă ăxa.

b. Tr măh ăáp
Tr măh ăápăđ tă ăcác h ătiêuăth ,ăđ ăbi năđ iăđi năápăt ăc păđi năápăxu ngăc pă
đi năápăthíchăh păchoăcácăh ătiêuăth ăđi n.
c.Tr măbi năđ iăđi năxoayăchi uăthƠnhăm tăchi uăvƠăng

căl i.

d. Tr măphơnăph iăđi n
G măm tăs ăđ
tiêuăth .ăCácăđ

ngădơyăcungăc păvƠăm tăs ăđ

ngădơyăphơnăph iăđ năcácăh ă

ngădơyănƠyăcóăcùngăđi năápănh ănhau,ănênătrongătr măphơnăph iă

khôngăcóămáyăbi năáp,ă ăđơyăch ăđ tăthanhăgóp,ăkhíăc ăđi năđóngăc t,ăđi uăkhi n.

Trang: 19


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

CÂUăH IăỌNăT PăCH
Cơuă1:ăHƣyătrìnhăbƠyăcácăd ngăn ngăl

NGă1

ngăs ăc p?

Cơuă2:ăPhơnălo iănhƠămáyăđi n?
Cơuă3:ăNêuăquáătrìnhăs năxu tăđi năn ngătrongănhƠămáyăđi n?
Cơuă4:ăTr măbi năápălƠăgì?ăPhơnălo i.

Trang: 20


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

CH

NG 2 MÁY BI N ÁP

2.1. Khái ni m vƠ phơn lo i
2.1.1. Khái ni m

Hình 2.1 Máy bi n áp
Máyăbi năápă(MBA)ălƠăm tăthi tăb ăđi năt ăt nh,ălƠmăvi căd aătrênănguyênălýă
c mă ngăđi năt ,ăth căhi nănhi măv ăbi năđ iăđi năn ngăt ăc păđi năápănƠyăsangăc pă
đi năápăkhácăchoăphùăh păv iăyêuăc uătruy năt iăvƠăphơnăph iăn ngăl
i năăn ngăđ

ngăđi n.

cătruy năt iăt ănhƠămáyăđi nă(NM )ăđ năh ătiêuăth ăth

ngăquaă

nhi uăl năbi năđ iăđi năápăb ngăcácămáyăbi năápăt ngăvƠăgi măáp.ăDoăđó,ăt ngăcôngă

su tăc aăcácămáyăbi năápătrongăh ăth ngăđi năth

ngăg pă5-6 l năt ngăcôngăsu tăc aă

cácămáyăphátăcóătrongăh ăth ng.
Xuăth ăhi nănayăng

iătaăch ăt oămáyăbi năápăv iăc păđi năápăcaoăvƠăthayăđ iă

c uătrúcăđ ăt ngăcôngăsu tăđ năv ,ăv iăvi căs ăd ngăthépăcánăngu iăcóăcáchăđi năt tă
vƠăh ăth ngălƠmămátăt tăng

iătaăcóăth ăch ăt oănh ngălo iăMBAăcóăcôngăsu tăđ nă

v ăl n.

Trang: 21


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

2.1.2. Phơn lo i máy bi n áp
- Phơnălo iătheoănhi măv :
+ăMBAăt ngăáp.
+ăMBAăgi măáp.
- Phơnălo iătheoăs ăpha:
+ăMáyăbi năápă1ăpha.
+ăMáyăbi năápă3ăpha.
- Phơnălo iătheoăs ăcu nădơy:
+ăMBAăbaăcu n.

+ MBAăhaiăcu nădơy.
+ăMBAăcóăcu nădơyăphơnăchia.
+ăMBAăt ăng u.
- Phơnălo iătheoăph

ngăphápălƠmămát:

+ă ă Máyă bi nă ápă ki uă khô:ă Cáchă đi nă lƠă đi nă môiă r n,ă lƠmă mátă b ngă khôngă
khí.
+ăăMáyăbi năápăki uăd u:ăCáchăđi năvƠămôiătr

ngălƠmămátăch ăy uălƠăd u.

 Làm mátăt ănhiênăb ngăd u.
 LƠmămátăb ngăd uătu năhoƠnăt ănhiênăcóăqu tăgió.
 Tu năhoƠnăc

ngăb căd uăvƠăkhôngăkhí.

 LƠmămátăb ngăd uăvƠăn
- Theoăph

c.

ngăphápăđi uăch nhăđi năáp:

+ Máyăbi năápăth

ng.

+ Máyăbi năápăđi uăápăd

iăt i.

2.2. Các thông s c a máy bi n áp (MBA)
2.2.1. Công su t đ nh m c c a máy bi n áp
Côngă su tă đ nhă m că lƠă côngă su tă toƠnă ph nă (Côngă su tă bi uă ki n)ă đ
máyăch ăt oăquiăđ nhătrongălýăl chăăMBA.ăMáyăbi năápăcóăth ăt iăđ
su tăănƠyă(Să=ăSđmă)ătrongăđi uăki nălƠmăvi căđ nhăm c.

Trang: 22

că nhƠă

căliênăt căcôngă


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

2.2.2. i n áp đ nh m c
i n áị đ nh m Ế Ế a máy ẽi n áp lƠăđi năápăc aăcácăcu nădơyăkhiăkhôngăt iă
đ

căqui đ nhătrongălýăl chămáyăbi năáp.

U1đm

k
dm
T ă s ă bi nă áp :

U 2 đm

(2.1)

2.2.3. Dòng đi n đ nh m c
Dòng đi n đ nh m Ế lƠădòngăđi năc aăcácăcu nădơyăđ

cănhƠămáyăch ăt oăquiă

đ nh,ăv iădòngăđi nănƠyăthìămáyăbi năápălƠmăvi călơuădƠiămƠăkhôngăb ăquáăt iă(Khiă
nhi tăđ ămôiătr

ngălƠmăvi căđ nhăm c).ăDòngăđi năđ nhă m căđ

căxácăđ nhănh ă

sau:
I đm 

Sđm
3.U đm

(2.2)

2.2.4. i n áp ng n m ch
i năápăng năm chălƠăđi năápăkhiăđ tăvƠoăcu nădơyăth ănh tăc aăMBA,ăng nă
m chă cu nă dơyă th ă haiă thìă dòngă đi nă trongă cu nă dơyă s ă c pă b ngă dòngă đi nă đ nhă
m c.
Ý ngh a:
dơyăMBAăvƠăđ

i năápăng năm chăđ cătr ngăchoăđi năápăr iătrênăt ngătr ăcácăcu nă
cădùngăđ ăxácăđ nhăt ngătr ăcácăcu nădơyăMBA.

i năápăng năm chăth

ngăđ

căbi uădi năd

iăd ngăph nătr măsoăv iăđi năápă

đ nhăm c,ăkýăhi uălƠăUN%:
UN% 

UN
.100 (2.3)
U đm

2.2.5. Dòng đi n không t i
Dòng đi n Ệhông t i lƠădòngăđi năch yătrongăcu nădơyăth ănh tăc aăMBAăkhiă
cu nă dơyă th ă haiă đ ă h ă m chă vƠă đi nă ápă đ tă vƠoă cu nă dơyă th ă nh tă lƠă đ nhă m că
(U1đm).
Dòngăđi năkhôngăt iăđ tătr ngăchoăt năhaoăkhôngăt iăc aăMBA,ăph ăthu cătínhă
ch tăt ,ăch tăl

ngăc ngănh ăc uătrúcăl păghépăc aăl iăthép.ă

I0 % bi uăth ăb ngăph nătr măsoăv iădòngăđi năđ nhăm căIđm :

Trang: 23


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Io % 

I0
.100
I đm

(2.4)

2.3. T đ u dơy c a MBA
Trongăcácămáyăbi năápăbaăphaăcácăcu nădơyăcóăth ăn iăl iăv iănhauătheoăcácă
cách sau:

Hình 2.2 S đ t n i dơy c a máy bi n áp
T ăn iădơyăc aămáyăbi năápăđ

căhìnhăthƠnhădoăs ăph iăh păki uăn iădơyăs ă

c păsoăv iăki uăn iădơyăth ăc păvƠănóăbi uăth ăgócăl chăphaăgi aăđi năápădơyăs ăc pă
vƠăth ăc păc aămáyăbi năáp.
Ng

iă taă quiă

că bi uă th ă t ă đ uă dơyă MBAă ă d aă vƠoă gócă l chă phaă s că đi nă

đ ngădơyăc aăphíaăs ăc păvƠăth ăc păă.
- Gócăl chăphaăbi năthiênăt ă00 đ nă3600.
- Th căt ăng

iătaăl yăđ năv ă300 nênăt ăđ uădơyăcóăth ăt ăt ă0ăđ nă11.

Dùngăkimăđ ngăh ăđ ăbi uăth ăgócăl chăpha:
- Kimăgi ăbi uăth ăvect ăs căđi năđ ngăcu nădơyăs ăc păvƠăđ
ăconăs ă12.

Trang: 24

căđ tăc ăđ nhă


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

- Kimăphútăbi uăth ăvect ăs căđi năđ ngăcu nădơyăth ăc păt

ngă ngăv iăcácă

v ătríă1,2,ă...ă12.
iăv iăMBAăbaăphaăb ngăcáchăthayăđ iăcáchăn iăcácăcu nădơyăcóăth ăt oăraă
đ

că12ăt ăn iădơy:
- Khiăn iăYă- Yăthìăs ăcóăt ăđ uădơyăch nă0,ă2,ă4,ă6,ă8,ă10.
- Khiăn iăYă- ∆ăthìăs ăcóăt ăđ uădơyăl ă1,ă3,ă5,ă7,ă9,ă11.ă

2.4. Các h th ng lƠm mát c a MBA

2.4.1. Các ph

ng pháp lƠm mát máy bi n áp

- Làm mátăt ănhiênăb ngăd u.
- LƠmămátăb ngăd uătu năhoƠnăt ănhiênăcóăqu tăgió.
- LƠmămátăb ngătu năhoƠnăc
- LƠmămátăb ngăd uăvƠăn

ngăb căd uăvƠăkhôngăkhí.ă

c.ă

- Máyăbi năápăki uăkhô.
2.4.2. H th ng lƠm mát c a máy bi n áp
Trongăn iădungăc aăph nănay,ătaăs tìmăhi uăh ăth ngălƠmămátăc aămáyăbi nă
áp Máyăbi năápăAT 500/220/35 kV:
Máyăbi năápătrongăquáătrìnhăv năhƠnhăthìăgôngăt ăvƠăcu nădơyăphátănhi tădoă
dòngăFucoăvƠăt năth tătrênăcu nădơy.ăS ăphátănhi tănƠyă nhăh
đi năc aămáyăbi năáp.ăDoăv yăng

ngăđ nătu iăth ăcáchă

iătaăs ăd ngăd uăngoƠiătácăd ngăcáchăđi năcònăđ ă

lƠmă mátă máyă bi nă áp.ă Nguyênă t că lƠmă mátă lƠă s ă d ngă s ă đ iă l uă nhi tă gi aă cu nă
dơy,ăgôngăt ăv iăd u.ăKhiănhi tăđ ăd uăt ngăcaoăti păt căđ iăl uănhi tăv iăv ămáyăvƠă
cánhăt nănhi t.ăV ămáyăvƠăcánhăt nănhi tăb căx ănhi tăraămôiătr
Khiăd uăđ
xu ngăd

căđ tănóngăs ăn iălênătrênăđiăquaăcánhăt nănhi tăđ

ngăxungăquanh.ă

călƠmămátăvƠăchìmă

i.ăD uăđiăquaăcácărƣnhăc aăgôngăt ăhayăcácăkheăc aăcu nădơyăcóăk tăc uă

đ aă n iă ti pă lƠmă mátă gôngă t ă vƠă cu nă dơyă vƠă d uă b ă đ tă n iă lênă trênă k tă thúcă chuă
trình làm mát.

ăthúcăđ yă quáătrìnhălƠmă mátăng

iătaăl păthêmăqu tăđ ă bi nă quáă

trìnhăb căx ănhi tă ăcánhăt nănhi tăthƠnhăquáătrìnhăđ iăl uănhi tăgi aăcánhăt nănhi tă
vƠăkhôngăkhí,ăđ păthêmăb măd uăđ ăđ yănhanhăvòngătu năhoƠnăd u.ăDoăv yălƠmămátă
máyăbi năápăchínhălƠălƠmămátăd uămáyăbi năápăvƠăcóă3ăc p.

Trang: 25


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

Hình 2.3 H th ng lƠm mát máy bi n áp
* CáẾ Ế ị ệàm mát máy ẽi n áị:
- C ị 1: LƠmămátăd uămáyăbi năápăb ngăkhôngăkhíăt ănhiênăONAN.ăD uămáyă
bi năápăđ iăl uănhi tăv iăv ămáyăvƠă10ăcánhăt nănhi tăl pă2ăbênăthƠnhămáy.
- C ị 2: LƠmămátăd uămáyăbi năápăb ngăqu tăth iăONAF.ăKhiănhi tăđ ăd uăl pă

trênăcùngăt ngăđ nă60oCăho cănhi tăđ ăcu nădơyă500ăkVălƠă75oCăho căcu nădơyă35ă
kV là 80oCăthìăkh iăđ ngăđ ngăth iă6ăqu tăcóăcôngăsu tă560ăWăl p trênăcácăcánhăt nă
nhi t.ăKhiăcácăgiáătr ănhi tăkh iăđ ngăgi măđiă10oCăm iăd ngăqu t.
- C ị 3: LƠmă mátă d uă máyă bi nă ápă b ngă qu tă th iă vƠă b mă d uă c

ngă b că

OFAF.ăKhiănhi tăđ ătrênăcùngălƠă65oCăho cănhi tăđ ăquiăđ iăc aăcu nădơyă500ăkVălƠă
80oCăho căcu nădơyă35 kV là 85oCăthìăngoƠiăcácăqu tăcònăcóă2ăb măd uăcôngăsu tă
2,2ăkWăkh iăđ ngăthúcăđ yăquáătrìnhăđ iăl uăd uătrongăcánhăt nănhi t.ăB măs ăd ngă
khiăgiáătr ănhi tăkh iăđ ngăgi mă10oC.

Trang: 26


Bài gi ng Nhà máy đi n và tr m

CÂUăH IăỌNăT PăCH

NGă2

Câu 1: Kháiăni mămáyăbi năáp?ăPhơnălo i.
Câu 2: TrìnhăbƠyăcácăthôngăs ăc aămáyăbi năáp?
Cơuă3:ăT ăn iădơyămáyăbi năápălƠăgì?ăV ăs ăđ ăcácăt ăn iădơy?
Cơuă4:ăTrìnhăbƠyăcácăph

ngăphápălƠmămátămáyăbi năáp?

Trang: 27