Thực tập máy công cụ bài giảng dành cho sinh viên Đại học và cao đẳng

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C PH M V N

NG

KHOA K THU T CÔNG NGH

BÀI GI NG

TH C T P MÁY CÔNG C 1
B c: Cao đ ng – Ngành: Công ngh k thu t c khí

GVBS: KS.

Bùi Trung Kiên

KTV. Phan Trung Châu
KS.

Nguy n Ph

Qu ng Ngãi, tháng 12 n m 2015

c

M CL C
Trang
BÀI 1: I U KHI N VÀ I U CH NH MÁY TI N…………………….……….01
1.1.S d ng và b o qu n d ng c c t và d ng c đo………………...……..... 01
1.2.S d ng và b o qu n máy ti n…………………………..………..........… 06
1.3.Gá l p phôi và dao…………………………..………...……………..…... 12
1.4.An toàn lao đ ng, v sinh máy ti n và x
BÀI 2: TI N M T TR VÀ M T

ng th c hành..……….........… 15

U..…………………………….….……......25

2.1.Ti n tr tr n..………...………………………………………….……...… 25
2.2.Ti n tr c b c..………...……………………………………….………..… 32
2.3.Ti n rãnh và c t đ t..……… …………………………..…….……...…… 38
BÀI 3: GIA CÔNG L TR …………………………..…….….……….….……... 45
3.1.Mài m i khoan xo n.....………………………………….…….…….…… 45
3.2.Khoan và khoét l ..………...…………………………….…….…..……... 50
3.3.Ti n l tr …………………………..…….…………….…….……...…… 56
BÀI 4: C T REN B NG BÀN REN VÀ TARÔ……………………….……...…...61
4.1.C t ren b ng bàn ren…………………………………………..…..………. 61
4.2.C t ren b ng tarô..………...………………………………………..…...… 69
BÀI 5: I U KHI N VÀ I U CH NH MÁY PHAY, BÀO…………………….. 77
5.1.S d ng máy phay và máy bào……………………………………..……...77
5.2.Gá l p phôi và dao.……...………………………………..…………...…...87
BÀI 6: PHAY, BÀO M T PH NG………………………………………..….........97
6.1.Phay m t ph ng.……...………………………………..……….....……. ...97
6.2.Bào m t ph ng...……...………………………………..……….....……...101
BÀI 7: PHAY, BÀO M T PH NG SONG SONG…..…….......................……....106

7.1.Phay m t ph ng song song…………………………..…………..…...…. 106
7.2.Bào m t ph ng song song……………………………..……….....……. ..110
BÀI 8: PHAY, BÀO M T PH NG VUÔNG GÓC …..…….....................……. ..114


8.1.Phay m t ph ng vuông góc………………………..…….........…...….... ..114
8.2.Bào m t ph ng vuông góc……………………………..……….....……...119
Tài li u tham kh o…………………………………………………………... 124


L I NÓI

U

…….…….
u tiên nhóm tác gi xin chân thành c m n b n đ c đã tìm đ n bài gi ng này.
Th c t p máy công c 1 là h c ph n th c hành gia công c t g t kim lo i trên máy công
c : Ti n, Phay, Bào.
Bài gi ng này do nhóm tác gi thu c b môn C khí, tr ng đ i h c Ph m V n
ng biên so n. Xu t phát t th c t nhu c u c n thi t có giáo trình th c hành c khí
đ sinh viên h c t p c ng nh tham kh o, không ch là sinh viên c khí nói riêng mà
sinh viên kh i k thu t nói chung.
Bài gi ng này g m 8 bài th c hành gia công trên máy Ti n, Phay, Bào. Trong
t ng bài s gi i thi u c th các ki n th c, ph ng pháp và trình t th c hành đ gia
công chi ti t. Tuy nhiên vì đây là nh ng bài t p c b n c n thi t cho ng i th C khí,
khi đi làm th c t
c s s n xu t thì ng i th ph i ti p t c h c t p, tìm hi u thêm đ
nâng cao tay ngh c a chính mình.
Vì biên so n l n đ u nên không th tránh đ c nh ng thi u sót. Nhóm tác gi
r t c m n nh ng đóng góp chân thành t b n đ c đ hoàn thi n h n, m i đóng góp

xin g i v e-mail: . Xin chân thành c m n!

Qu ng Ngãi, tháng 12/2015
Nhóm biên so n


BÀI 1: I U KHI N VÀ I U CH NH MÁY TI N
M C TIÊU
Sau khi h c xong bài này sinh viên có kh n ng:
- Bi t đ

c c u t o và ch c n ng c a t ng b ph n trên máy ti n.

- Bi t đ

c gá l p dao, cách mài dao và an toàn khi mài dao, gá l p phôi.

- Gá l p dao và phôi đúng k thu t.
- S d ng đ

c các lo i d ng c đo.

- Hình thành k n ng thao tác và an toàn khi v n hành máy ti n.
- Hình thành k n ng b o qu n máy ti n, thi t b .
- Hình thành k n ng đo và b o qu n d ng c đo.
1.1. S d ng và b o qu n d ng c c t và d ng c đo
1.1.1. S d ng d ng c c t
a. Các góc c b n c a dao ti n

Hình 1.1. K t c u và các góc dao ti n

- Góc tr c : là góc gi a m t tr c và m t đáy đo trong ti t di n chính. Góc tr c
có tr s d ng khi m t tr c th p h n so v i m t đáy, tr s âm khi ng c l i và b ng
0 khi m t tr c trùng m t đáy.
- Góc sau chính : là góc gi a m t sau chính và m t c t đo trong ti t di n chính.
- Góc s c : là góc gi a m t tr

c và m t sau chính đo trong ti t di n chính.

- Góc c t : là góc gi a m t tr

c và m t c t đo trong ti t di n chính.

- Góc nghiêng chính : là góc gi a hình chi u c a l
ph ng ch y dao.

i c t chính trên m t đáy và


- Góc nghiêng ph
ph ng ch y dao.

1:

là góc gi a hình chi u c a l

- Góc m i dao : là góc gi a hình chi u c a l
đáy.

i c t ph trên m t đáy và

i c t chính và l

i c t ph trên m t

- Góc nâng : là góc gi a l i c t chính và hình chi u c a nó lên m t đáy. Góc
th âm hay d ng ho c b ng 0.

có

b. Phân lo i dao ti n
- C n c vào h ng ti n c a dao trong quá
trình làm vi c, ta có dao trái và dao ph i

Hình 1.2. Các lo i dao theo h

ng ti n c a dao

- C n c vào hình dáng c a đ u dao ta có dao đ u th ng, dao đ u cong và dao c t
đ t (dao c t ph i, dao c t đ i x ng và dao c t trái) (hình 1.3).

Hình 1.3. Các lo i dao theo hình dáng c a đ u dao
- C n c vào công d ng ta có các lo i dao nh b ng sau


B ng 1.1. Phân lo i dao theo công d ng

Dao ti n
su t đ u
th ng

Dao c t rãnh

Dao ti n
su t đ u
cong

Dao đ nh
hình

Dao vai

Dao ti n ren

Dao xén m t
đ u

Dao ti n l
su t

Dao c t đ t

Dao ti n l
kín


c. B o qu n dao ti n
Trong khi gia công ph i gá đúng tâm máy và k p ch t dao ti n tránh làm h ng
dao
Khi gia công xong ph i đ t dao vào n i quy đ nh, không đ chung v i các d ng
c ho c phôi, c n b o đ m cho l i c t c a dao không b h h ng do c sát vào nhau.

1.1.2. S d ng d ng c đo
a. Th

c lá

Th c lá là d ng đo có v ch chia v i giá tr v ch chia thông th ng là 0,5mm
ho c 1mm, th c lá dùng đ xác đ nh nh ng kích th c không c n đ chính xác cao.
b. Compa đo
Là d ng c đ chuy n kích th c đo th c t sang m t d ng c đo khác có kh c
v ch, ho c đ so sánh các kích th c trên chi ti t.

Hình 1.4. Compa đo
Compa đo ngoài (hình 1.4 a, c) dùng đ đo kích th

c ngoài.

Compa đo trong (hình 1.4 b, d) dùng đ đo kích th

c trong.

c. Th

cc p

Là d ng c đo có du xích dùng đ đo chi u dài, đo l , đo tr ngoài, đo chi u sâu
và đo chi u cao.
-

Ki m tra th

c tr

c khi đo

Lau s ch th c, ki m tra đ chính xác th c: áp khít m đo, n u v ch “0” th c
chính trùng v ch “0” th c ph là th c đúng, n u sai bao nhiêu v ch thì khi đ c k t
qu đo ph i bù ho c tr b y nhiêu v ch.
-

Cách đ c k t qu đo



M t nhìn vuông góc v i th

c đ đ c chính xác giá tr đo.



Tr c h t, xem v ch
chính thì đó là s mm ch
th ng hàng v i m t v ch
C ng hai k t qu trên ta đ

“0” c a th c tr t sau v ch th bao nhiêu mm c a th c
n c a k t qu đo. Nhìn ti p xem v ch nào c a th c tr t
nào đó trên th c chính thì đó là ph n l c a k t qu đo.
c k t qu đo cu i cùng.

Hình 1.5. Cách đ c k t qu

đo trên th

cc p

d. Panme
Ki m tra th

-

c tr

c khi đo:


i v i panme 0-25mm, panme chính xác khi 2 m đo ti p xúc khít nhau khi đó
v ch “0“ trên m t vát côn trùng v i đ ng chu n đ ng th i mép ng đ ng trùng v ch
“0” th c chính.

i v i panme có ph m vi đo t 25-50mm ho c l n h n th ng có m t c n m u
đ ki m tra th c. Khi đó đ ki m tra panme chính xác ta dùng panme đo c n m u thì
v ch “0” trên m t vát côn trùng v i đ ng chu n đ ng th i đ c giá tr c a c n m u.
e.

ng h so

Là lo i d ng c đo
ki m tra sai s v hình
dáng hình h c (nh đ
ph ng, đ côn…), sai s

v v trí t ng quan các
b m t (nh đ song
song, đ vuông góc, đ
đ o…) và v
kích
th c. K t qu chính
xác t i 0.01mm.
Hình 1.6.
f. B o qu n d ng c đo
-

Không dùng th

c đ đo khi v t đang quay.

-

Không đo các m t thô b n.

ng h so


Th c đo xong ph i đ t đúng v trí trong h p, không đ t th
d ng c khác ho c đ t các d ng c khác ch ng lên th c .
Luôn gi cho th
gang, dung d ch t i.

c không b b i b n bám vào th

c ch ng lên các

c, nh t là b i đá mài, phoi

1.2. S d ng và b o qu n máy ti n
1.2.1. C u t o máy ti n ren vít v n n ng

Hình 1.7. C u t o chung bên ngoài máy ti n v n n ng
1- M t tr
chính;

c c m thay đ i t c đ quay tr c

2, 10, 11, 12- Các tay g t đi u khi n thay
đ i t c đ quay tr c chính c a máy;
3- Thân tr

c máy;

28- Tay quay bàn dao trên;
29- M i tâm sau;
30- Nòng đ ng;
31- Tay hãm nòng đ ng;

4- H p ch y dao;
5,6,7- Các tay g t thay đ i l
và thông s ren khi c t g t;

26, 27- Bàn xe dao;

ng ch y dao

32- Thân đ ng;
33- ai c hãm ch t

đ ng;

8- C m bánh r ng thay th ;

34- Tay hãm nhanh đ ng;

9- M t d u ki m tra m c d u trong h p t c
đ ;

35- Tay quay đ ng;

13- H p t c đ ;

36 và 48- Các tay g t kh i đ ng và đ o
chi u quay tr c chính;
37- Máng ch a phoi;


14- Tr c chính máy;

38, 39,40- Các công t c đi n chính;

15- Mâm c p;

41- B ch a dung d ch tr n ngu i;

16- B ng máy;

42- N p t đi n;

17- Thanh r ng;

43- Tay g t đóng m đai c b đôi đ ti n
ren;

18- Tr c vít me;

44- Tay g t đóng m ch y dao ngang t
đ ng;

19- Tr c tr n;
20- H p kính ch n phoi trên đài dao;
21- Tay quay si t ch t đài dao;

45- Tay g t đóng m ch y dao d c t
đ ng;

22- Tay quay bàn dao ngang;

46- Ch t đóng ng t đ

23- Vòi d n dung d ch tr n ngu i;

47- Tay quay bàn dao d c.

ng truy n t đ ng;

24- Bàn dao trên;
25- èn chi u sáng;

a.

Thân máy

Là chi ti t quan tr ng vì trên thân máy có l p t t c các b ph n ch y u c a
máy.
-

B ph n quan tr ng nh t là s ng tr

Trên s ng tr
d c.
-

t.

t có l p các b ph n máy có th di đ ng:

đ ng, giá đ , bàn tr

t

K t c u đa d ng.

Hình 1.8. Hình dáng thân máy
b.

Hình 1.9. Hình dáng s ng tr

t

Tr c chính

H p tr c chính th
t c c a tr c chính.

ng bao g m c h p t c đ đ đi u ch nh t t c các c p v n

B ph n quan tr ng nh t c a h p tr c chính là tr c chính và nh ng
tr c chính.
Tr c chính th

ng có k t c u r ng có th đ a phôi thanh qua tr c chính.

tr c c a


Hình 1.10. K t c u h p tr c chính

Hình 1.11. Tr c chính máy 1K62
c.

Bàn xe dao
Là b ph n máy l p trên h p xe dao và tr

t trên s ng tr

t c a b ng máy.

Bàn dao có nhi m v k p ch t dao và th c hi n chuy n đ ng ch y dao d c và
ch y dao ngang.
Bàn dao g m 4 b
ph n chính: bàn tr t d c,
bàn tr t ngang, bàn tr t
d c trên và gá dao.

Hình 1.12. K t c u bàn xe dao


d.

đ ng ( sau)

s ng tr

c đ t trên s ng tr t d n h ng c a b ng máy và có th di tr
t t i m t v trí b t kì b ng tay.

t d c theo

đ ng đ nh ng chi ti t gia công kém c ng v ng, ngoài ra còn gá m i khoan,
khoét, doa, các đ gá tarô,…

Hình 1.13.
e.

sau máy 1K62

Mâm c p

Dùng đ đ nh v và k p ch t các chi ti t có hình d ng khác nhau ch y u d ng tr
tròn và đ i x ng, đ c l p đ u tr c chính.
Có 2 lo i chính : Mâm c p không t đ nh tâm và mâm c p t đ nh tâm.

Hình 1.14.Mâm c p 4 v u
không t đ nh tâm

Hình 1.15.Mâm c p 3 v u
t đ nh tâm


f.

M i ch ng tâm
M i ch ng tâm dùng đ gá đ các chi ti t d ng tr c dài trong quá trình gia công.

Hình 1.16. M i ch ng tâm quay.
g.

Hình 1.17. M i ch ng tâm c đ nh.

Giá đ
Dùng đ đ nh ng chi ti t gia công kém c ng v ng th ng có t s chi u dài và
ng kính l n h n ho c b ng 12, và đ nh ng chi ti t đ c bi t n ng.

đ

-

Giá đ c đ nh: b t ch t xu ng b ng máy.

-

Giá đ di đ ng: b t ch t trên bàn xe dao d c.

Hình.1.18. Giá đ c đ nh và giá đ di đ ng
1.2.2.
a.

i u khi n và s d ng máy ti n
i u khi n t c đ c t g t

T c đ c t g t v (m/ph) đ c quy t đ nh ph thu c vào v t li u gia công, v t li u
làm dao, m c đ gia công (thô, bán tinh, tinh), đ ng kính phôi…(tra theo s tay công
ngh ch t o máy). Tính s vòng quay tr c chính trong m t phút theo công th c:
n

1000.v
(v/ph)
.D

(1)

c trên b ng t c đ g n phía tr c máy, ch n giá tr n trên b ng g n v i giá tr
đã tính toán trên. Trên b ng t c đ ch rõ, ng v i giá tr n đã ch n c n đ t các tay

g t các v trí t ng ng. Vì v y theo đó g t các tay g t (2, 10, 11, 12) vào v trí c n
thi t. N u m máy, tr c chính s quay v i tôc đ n (vòng/phút).
b.

i u khi n l

ng ch y dao d c

L ng ch y dao d c S d(mm/vòng) đ
v t li u gia công, v t li u làm dao…

c quy t đ nh ph thu c m c đ gia công,

c b ng l ng ch y dao trên máy, đ bi t ng v i l ng ch y dao S đã ch n,
c n đ t các tay g t các v trí t ng ng. Vì v y theo đó mà g t các tay g t (5, 6, 7)
vào v trí c n thi t truy n đ ng cho tr c tr n 19 đ ti n tr n. Khi tr c chính đang quay,
n u g t tay g t 45 lên phía trên s làm cho bàn xe dao 27 t đ ng ch y dao d c v i
l ng ch y dao S (mm/vòng) đã d ki n, g t tay g t 45 xu ng d i s ng t t đ ng
ch y dao d c.
-

Ch y dao d c v i b

-

c ti n l n đ ti n ren (đ c trên b ng ren trên máy).

i u khi n ch y dao d c b ng tay (s d ng tay quay bàn dao d c đ đi u khi n).
c.

i u khi n l

ng ch y dao ngang

Quá trình đi u khi n l
ch y dao d c

ng ch y dao ngang tu n t gi ng nh đi u ki n l

ng

Tra trên b ng l ng ch y dao, ng v i l ng ch y dao ngang đã ch n đ g t các
tay g t (5, 6, 7) vào v trí c n thi t, truy n đ ng cho tr c tr n 19. Khi tr c chính quay,
g t tay g t 44 lên trên ho c xu ng d i đ đóng ng t t đ ng ch y dao ngang.
i u khi n ch y dao ngang b ng tay: quay tay quay bàn dao ngang 22 đ ti n
ho c lùi bàn dao ngang theo ph ng vuông góc v i đ ng tâm máy.
d.

i u khi n bàn dao trên

Bàn dao trên có th t o ra l ng chay dao d c trong kho ng d ch chuy n ng n
khi bàn dao v trí bình th ng, ho c có th t o ra l ng ch y dao xiên khi xoay bàn
dao đi m t góc nh t đ nh.
Bàn dao này th ng không ch y dao t đ ng. Khi đi u khi n ch y dao bàn dao
trên b ng tay, quay tay quay bàn dao trên 28 đ ti n ho c lùi dao theo ph ng c a bàn
dao.
e.

i u khi n đ ng và nòng đ ng

đ ng có th đ c di d ch đ n v trí c n thi t b t k trên b ng máy. Hãm ho c
n i l ng đ ng nh tay si t 34. Kéo tay si t v phía tr c đ n i l ng đ ng, đ y nó
v phía sau s si t hãm đ ng. Khi c n hãm ch c đ ng trong kho ng th i gian dài
h n thì ph i si t ch t đai c 33 b ng c lê c l n.


Nòng đ ng có th t t ti n v phía tr c chính ho c lùi l i. i u khi n chuy n
đ ng ti n, lùi nòng đ ng b ng tay, khi quay tay quay đ ng 35. Hãm ch t ho c n i
l ng nòng đ ng (so v i thân đ ng) nh tay si t 31.
1.3.3. B o qu n máy ti n
Sau m i ca làm vi c ph i v sinh máy s ch s , không đ phoi, b i b n, n c bám
trên b ng máy và bàn dao. Gi lau, bàn ch i…khi lau phoi xong không đ c đ l i v t
và s i dính trên b m t lau.
Bod
làm vi c.

ng theo đ nh k , ít nh t trong m t tháng m t l n t ng v sinh máy và n i

-

Sau khi đã t ng v sinh ph i bôi tr n toàn b máy theo b ng ch d n.

-

Bod

ng th

ng xuyên.

1.3. Gá l p phôi và dao
1.3.1. Gá l p phôi
a.

Gá trên mâm c p
Th ng dùng đ gia công các chi ti t ng n (l/d < 5). Chu n đ nh v là b m t tr c
ngoài, các l đ ng kính l n trên phôi. Cách gá này đ n gi n, đ c ng v ng cao,
nh ng n ng su t không cao, đ chính xác đ nh tâm không cao. Mu n đ t đ chính xác
đ nh tâm cao ph i t n th i gian rà gá b ng đ ng h so. Mu n gia công su t, ph i tr
đ u chi ti t gia công.

Hình.1.19. Mâm c p 3 ch u và các s đ gá trên mâm c p 3 ch u
b.

Gá trên mâm c p 3 ch u và m t đ u ch ng tâm
Dùng đ gia công các tr c có 5 < l/d < 10.


Hình.1.20. S đ gá trên mâm c p 3 ch u và m t đ u ch ng tâm
Cách gá này có n ng su t và đ chính xác đ nh tâm cao h n, nh ng ph i có
nguyên công gia công l tâm trên chi ti t, đ c ng v ng không cao và ph i tr đ u đ
gia công su t.
-

L tâm đ

c tiêu chu n hóa. M i tâm có nhi u lo i:



M i tâm th



M i tâm khuy t: dùng khi xén m t đ u.



M i tâm c u: dùng khi có s l ch tâm c a phôi so v i tâm máy.



M i tâm lõm: đ đ phôi có đ

ng: có góc côn tiêu chu n 600.

ng kính nh không khoan đ

c l tâm.

Hình.1.21. Các lo i m i tâm
c.

Gá trên 2 l tâm
Dùng đ gia công các tr c có 5 < l/d < 10.

Cách gá đ t này có n ng su t và đ chính
xác đ ng tâm cao h n so v i ph ng pháp trên
và duy trì đ c đ chính xác đ nh tâm qua nhi u
l n gá.Tuy nhiên khi dùng cách gá đ t này, ph i

có nguyên công khoan 2 l tâm và ph i s a l
tâm khi gá l i.
c ng v ng kém do gá trên 2 l
tâm và truy n l c b ng t c k p, nên khi c t g t
ph i dùng ch đ c t h p lý đ gi m rung. Mu n
gia công su t ph i tr đ u chi ti t gia công.

Hình.1.22. T c k p

T c k p đ c k p ch t v i m t đ u c a phôi b ng bulông. uôi t c cong dài, t
vào ph n quay trên tr c chính, nh đó chuy n đ ng truy n qua phôi.


d.

Gá có thêm luy net

Ph ng pháp gá này gi ng 2 ph
gia công các tr c dài l/d > 10.

ng pháp trên, nh ng có thêm luynet. Dùng khi

Luynet là giá đ chuyên d ng trên máy ti n. Khi b sung luynet s t ng đ c ng
v ng c a phôi lên r t nhi u, có hai lo i: luynet t nh và luynet đ ng.

Hình.1.23. Các lo i luy net
e.

Gá trên mâm c p 4 ch u không t đ nh tâm

Mâm c p 4 ch u, m i ch u có vít đi u ch nh riêng. Khi dùng chìa v n mâm c p,
xoay m t vít đi u ch nh thì ch m t ch u ra ho c vào theo ph ng h ng tâm. Nh
v y 4 ch u ra vào đ c l p.
Dùng mâm c p 4 ch u đ gá các chi ti t có d ng ph c t p, có b m t đ nh v
không tròn xoay ho c l ch tâm.
Khi gá ph i dùng ph ng pháp rà gá theo d u ho c dùng đ ng h so, nên n ng
su t gá th p. Tuy nhiên n u th gi i có th gá đ t đ chính xác cao.
1.3.2. Gá l p dao
a.

Nguyên t c gá dao ti n lên máy

Gá dao ti n lên máy ph i b o đ m dao đ
nh ng lý do chính sau:

c ch c ch n và ngang tâm máy v i

N u m i dao cao h n tâm thì góc tr c s t ng lên, còn góc sau s gi m
xu ng và ng c l i. Do đó đi u ki n thoát phoi thay đ i gây b t l i cho quá trình c t


g t, ma sát gi a dao và chi ti t gia công t ng, làm gi m đ chính xác, đ bóng và dao
nhanh mòn.
Khi m i dao cao h n ho c th p h n tâm thì đ
m t sai s là D v i tr s : D = h2/D

ng kính chi ti t gia công s có

Hình.1.24. Gá dao so v i tâm
Khi gá dao trên máy, c ng c n b o đ m tr c thân dao th ng góc v i tâm máy, đ

b o đ m các góc và 1 nh đã ch n.
b.

Các ph

ng pháp gá ch nh dao lên máy

gá dao ngang tâm máy có các bi n pháp th

ng dùng sau:

So dao v i đ nh nh n c a m i tâm l p vào nòng
b ng thép m ng đ m d i thân dao.
-

Dùng th

đ ng, dùng các mi ng đ m

c góc chuyên dùng t vào m t trên đài dao đ ki m tra đ nh dao.

So đ nh dao v i đ
dao.

ng d u v ch s n trên nòng

đ ng, thân

đ ng ho c trên đài

-

Kh a m t đ u cho đ n khi m i dao vào g n đ n tâm phôi đ ki m tra.

-

Dùng gá l p dao chuyên dùng.
c.

K thu t k p ch t dao

Tr c khi k p ch t ch đ dao nhô ra v i chi u dài v a ph i đ gi m rung đ ng
khi c t. K p ch t dao ti n th ng s d ng các bulông k p trên đài dao. Lúc đ u k p s
b , ki m tra l i đ cao m i dao so v i tâm máy, r i m i k p ch t l n cu i.
1.4. An toàn lao đ ng, v sinh máy ti n và x


ng th c hành

Th c hi n đúng tác phong quy đ nh khi v n hành máy.


Ki m tra hi n tr ng bên ngoài c a máy nh các b ph n che ch n, các v trí công
t c, tay g t có v trí an toàn hay không, cho máy ch y th
ch đ không t i đ ki m
tra máy.


tr

Bôi tr n s ng tr

t và nòng

đ ng.

N u máy có h h ng ph i báo ngay cho giáo viên ph trách đ x lý k p th i
c khi ch y máy.



Không đ c n i dài tay v n c a chìa v n mâm c p trong khi k p ch t phôi trên
mâm c p, nghiêm c m tr ng h p k p ch t phôi xong đ l i chìa v n mâm c p trên
mâm c p.


Dùng kính b o hi m che vùng c t g t ho c đeo kính.



Không dùng tay đ hãm mâm c p và chi ti t gia công.



Không đo ki m khi máy đang ch y.


Khi th c hi n c t g t ph i cho chi ti t quay tròn m i đi u ch nh dao ti n ti p xúc
v i chi ti t gia công.


Khi k t thúc làm vi c ph i d ng máy và đi u ch nh các c n g t v v trí an toàn,
ng t đi n kh i máy.

V sinh máy và v sinh x
g t.
Bôi tr n s ng tr



t và nòng

ng, lau s ch các d ng c đo c ng nh d ng c c t
đ ng.

BÀI T P TH C HÀNH
Luy n t p t th đ ng máy, các thao tác v n hành máy ti n khi máy ch y
không t i
A- T th c a ng
TT

1

i đ ng máy
N i dung công vi c

Ki m tra s phù
h p c a máy v i
vóc dáng c a
ng i:

H

ng d n th c hi n

L a ch n b c đ chân
sao cho khi g p kh u tay
vuông góc, bàn tay
không th p h n đ ng
tâm c a máy.

Gi đúng t th làm vi c bên máy :

2

ng v ng, h i d ng
chân trên b c, đ i di n
v i xe dao c a máy,
cách b c ti n ngang
m t kho ng 100 –
120mm.


B- óng đi n vào máy, cho ch y và hãm đ ng c đi n và tr c chính c a máy
TT

N i dung công vi c
N i đ ng c đi n c a máy vào l

H
i đi n:

ng d n th c hi n

Dùng tay b t công t c
01 theo chi u lên trên.
Công t c 02 dùng đ m
b m t i ngu i.

1

Công t c 03 dùng đ m
đèn chi u sáng.
Cho ch y và hãm tr c chính c a máy :

Cho tr c
chính c a
máy quay
thu n chi u:

Dùng tay trái (khi s
d ng tay g t g n h p
b c ti n) ho c dùng tay
ph i (khi s d ng tay g t
bên ph i h p xe dao)
kéo tay g t 1 t v trí I
lên phía trên t i v trí II .

2

D ng tr c

chính c a
máy:

Dùng tay trái ho c tay
ph i đ y tay g t 1 t v
trí II xu ng d i v trí I.


N u máy đang quay
thu n thì dùng tay kéo
tay g t 1 t v trí II
xu ng phía d i t i v
trí I. Khi máy ng ng
quay thì m i g t xu ng
v trí III.

Cho tr c
chính c a
máy quay
ng c chi u:

C- Thao tác s d ng mâm c p – gá đ t phôi và tháo phôi
TT

N i dung công vi c
Gá đ t, rà gá đ đ o m t đ u, đ
đ o h ng kính và tháo phôi ra
kh i mâm c p:

H

ng d n th c hi n

- i u ch nh v vòng quay nh nh t c a
tr c chính. Di chuy n bàn xe dao v phía
đ ng.
- Gá phôi lên mâm c p: Dùng hai tay
xoay khóa mâm c p ng c chi u kim
đ ng h đ m r ng ch u k p t i m t
l ng l n h n đ ng kính phôi c n k p.
Phôi ph i n m vào phía trong v u ít nh t
là 20 đ n 30mm
- K p s b phôi.

1

- Ki m tra đ chính xác phôi: đ a m i
v ch sát b m t chi ti t đ ki m tra qua
khe h ánh sáng r i dùng búa gõ nh vào
v trí có đ h ánh sáng nh h n nh m xê
d ch phôi đ n khi th y ánh sáng h đ u
trên b m t phôi
- Si t ch t phôi l n cu i
- Tháo Phôi kh i mâm c p.
a khóa
mâm c p vào l vuông (Trên mâm c p),
dùng hai tay xoay khóa mâm c p ng c
chi u kim đ ng h (Kho ng ½ vòng) r i
dùng tay ph i đ phôi, còn tay trái ti p
t c xoay khóa mâm c p ng c chi u kim

đ ng h cho t i khi phôi đ c tháo l ng
hoàn toàn.


D- Thao tác đi u khi n
TT

đ ng

N i dung công vi c
Thao tác d ch chuy n và k p

H

ng d n th c hi n

đ ng

- Dùng c lê n i l ng đai c 2
si t đ ng.
- N i l ng đ ng b ng cách
đ y tay g t 3 ra phía sau máy.
- Di chuy n đ ng theo b ng
máy đ n v trí c n thi t: tay
ph i n m tay quay đ ng 1 di
chuy n đ ng v phía tr c
ho c v phía sau b ng máy

1

- Si t ch t đ ng t i v trí đã
đ nh: kéo tay g t 3 v phía
tr c máy đ si t hãm đ ng.
Dùng c lê v n si t ch t đai c
2

Thao tác đi u khi n nòng
lùi

2

đ ng ti n và

y c n g t 1 v phía sau đ
n i l ng đ ng so v i thân
đ ng.
- Dùng tay ph i quay đ u tay
quay
đ ng theo chi u kim
đ ng h , nòng đ ng s t t
ti n v phía tr c chính. Mu n
lùi nòng thì quay ng c l i
- Hãm nòng đ ng b ng cách
kéo tay g t 1 v phía tr c.


E- Thao tác đi u khi n bàn xe dao, t c đ quay tr c chính và l
TT

N i dung công vi c

H

ng ch y dao
ng d n th c hi n

Di chuy n đ u bàn xe dao b ng tay:
Di chuy n
con tr t trên
v v trí cu i
b ng m t tay
(v phía
đ ng).

1
Di chuy n
con tr t trên
v v trí đ u
( tr c)
b ng hai tay:

Tay ph i c m tay quay 1
và quay theo chi u m i
tên A d ch chuy n bàn
dao trên v phía đ ng.
T ng t quay ng
theo chi u B .

cl i

Dùng ngón tay cái c a
bàn tay ph i t vào ch t
1 còn ngón tay tr n m
l y ch t Th hai, đ ng
th i dùng các ngón tay
cái và ngón tay tr c a
bàn tay trái n m l y tay
quay và quay nó theo
chi u kim đ ng h .
Sau khi quay tay quay
m t góc 120 0, tay trái
ti p t c quay thêm m t
góc 180 0.
Lúc này ngón tay cái
c a bàn tay ph i t sang
ch t khác c a tay quay.
Nh v y bàn dao trên
c a bàn xe dao đ c
d ch chuy n v phía
tr c theo chi u m i tên
A.