Chuyen de ly 8 ( chua du)

Mở đầu
Vật lí học là một môn khoa học tự nhiên.
Vật lí học nghiên cứu các hiện tợng vật lí.
Mọi hiện tợng vật lí đều diễn biến theo những định luật xác định. Mục đích của
các nhà vật lí là khám phá các định luật ấy.
Để nghiên cứu một hiện tợng, nhà vật lí cần phải làm thí nghiệm.
Khi làm một thí nghiệm nhà vật lí phải quan sát và đo đạc.
Quan sát để biết đại lợng nào thay đổi, hay không thay đổi.
Đo đạc để để biết đại lợng đó thay đổi ít hay nhiều, nhanh chậm thế nào. Chính
vì vậy việc đo các đại lợng là một công việc rất quan trọng và đòi hỏi độ chính xác cao.
Đo lờng và sai số
1. Định nghĩa
Đo một đại lợng là so sánh đại lợng đó với một đại lợng cùng loại đợc chọn làm đơn
vị.
2. Ước và bội của đơn vị
Thông thờng mỗi đại lợng có một đơn vị chính, ngoài ra còn có các ớc và bội của
đơn vị đó
Bảng các ớc và bội của các đơn vị
Giá trị so với
đơn vị
Cách viết Cách đọc Kí hiệu
Ước
Phần mời
Phần trăm
Phần nghìn
Phần triệu
Phần tỉ
Phần nghìn tỉ
0,1 hoặc 10
-1
0,01 10

-2
0,001 10
-3
0,000 001 10
-6
0,000 000 001 10
-9
0,000 000 000 001 10
-12
đềxi
centi
mili
micrô
nanô
picô
d
c
m
à
n
p
Bội
Mời
Trăm
Nghìn
Triệu
Tỉ
Nghìn tỉ
10 10
1

100 10
2
1000 10
3
1000 000 10
6
1000 000 000 10
9
1000 000 000 000 10
12
đềca
hectô
kilô
mêga
giga
teta
da
h
k
M
G
T
Ví dụ:
Đơn vị chính của chiều dài là mét, kí hiệu là m.
mm đọc là mili mét.
1mm = 0,001m = 10
-3
m.
hm đọc là hectô mét.
1hm = 100m = 10

2
m.
Đơn vị chính của hiệu điện thế là Vôn, kí hiệu là V.
kV đọc là kilô Vôn.
1kV = 1000V = 10
3
V.
* Lu ý:
- Không phải đơn vị nào cũng có đủ các ớc và bội nh trong bảng trên.
- Đối với các đơn vị có số mũ cần chú ý khi đổi đơn vị:
Ví dụ:
Thể tích có đơn vị là mét khối, kí hiệu là m
3
.
1dam
3
= 10
1x3
= 10
3
m
3
1km
3
= 10
3x3
= 10
9
m
3

3. Sai số
Có nhiều nguyên nhân gây sai số. Hai nguyên nhân quan trọng nhất là do dụng
cụ và ngời đo.
4. Cách ghi kết quả
Thang đo của dụng cụ đo thờng đợc chia thành nhiều phần ( vạch) nhỏ, mỗi phần
ứng với một bội hoặc một ớc của đơn vị. Khi đọc cần:
+ Đặt mắt vuông góc với mặt thang đo.
+ Đọc giá trị ở vạch gần nhất của ĐCNN.
+ Ghi đúng con số đọc đợc.
Ví dụ:
5. Cách làm tròn số
Nhiều đại lợng không đo trực tiếp đợc mà đợc tính theo các đại lợng khác.
Ví dụ: Khi đo vận tốc của một vận động viên chạy ngắn, ngời ta đo quãng đờng
và thời gian rồi tính vận tốc theo công thức. Khi tính toán ra số không tròn thì
phải làm tròn số nh đại lợng có chữ số hàng thập phân nhiều nhất. Cụ thể, trong
trờng hợp này, ngời ta đo đợc S = 100m, t = 10,16s. Ta có:
v = = = 9,842519
thì v

9,84 ( m/s)

6. Quy tắc viết luỹ thừa của 10.
S
t
100
10,16
* Trớc dấu phẩy chỉ viết một trong 9 chữ số từ 1 đến 9.
Ví dụ: Quãng đờng từ A đến B là 2345km. Khi dùng luỹ thừa của 10, ta viết đợc:
S = 2,345.10
3

km hoặc 2,345.10
6
m.
Nhng không viết đợc: S = 0,2345.10
4
km hoặc 23,45.10
5
m
Phần I. Cơ học
A. Lý thuyết
1. Đo độ dài
Đơn vị chính là mét, kí hiệu là m
Khi dùng thớc đo cần biết GHĐ và ĐCNN của thớc.
Khi đo độ dài cần:
+ Ước lợng độ dài cần đo để chọn thớc đo phù hợp.
+ Đặt thớc và mắt đúng cách.
+ Đọc và ghi kết quả đo đúng quy định.
2. Đo thể tích
Đơn vị chính là mét khối, kí hiệu là m
3
+ Đối với chất lỏng có thể dùng bình chia độ, ca, can đong
+ Vật rắn không thấm nớc dùng bình chia độ, bình tràn
3. Khối lợng. Đo khối lợng
Mọi vật đều có khối lợng. Khối lợng của một vật chỉ lợng chất tạo thành vật đó.
Khối lợng của vật càng lớn thì quán tính càng lớn.
Đơn vị chính của khối lợng là kilôgam, kí hiệu là: kg
Dùng cân để đo khối lợng.
4. Lực
Lực là tác dụng của vật này lên vật khác làm thay đổi vận tốc của hoặc làm cho
vật biến dạng. ( Cả hai tác dụng có thể xảy ra đồng thời)

Tác dụng lực giữa hai vật bao giờ cũng là tác dụng qua lại.
Đơn vị của lực là Niutơn, kí hiệu là N.
Dụng cụ đo lực là lực kế.
* Lựclà một đại lợng vectơ. Để biểu diễn lực cần biết 4 yếu tố của lực là:
+ Phơng
+ Chiều
+ Điểm đặt
+ Độ lớn ( cờng độ của lực)
* Để biểu diễn lực, ta vẽ một mũi tên sao cho:
+ Mũi tên nằm trên đờng thẳng trùng với phơng của lực.
+ Mũi tên chỉ theo chiều của lực.
+ Gốc mũi tên trùng với điểm đặt của lực.
+ Chiều dài mũi tên tỉ lệ với cờng độ của lực. (Thông qua một tỉ lệ xích)
Ví dụ:
5. Trọng lực
Trọng lực là lực hút của Trái Đất. ( các vật luôn có xu hớng bị kéo từ chỗ cao
xuống chỗ thấp là do trọng lực)
Trọng lực có phơng thẳng đứng và có chiều từ trên xuống dới ( hớng về tâm Trái
Đất).
Trọng lực tác dụng lên một vật còn gọi là trọng lợng của vật đó.
Điểm đặt của trọng lực tác dụng vào một vật là một điểm cố định gọi là trọng
tâm của vật. ( Đối với các vật đồng chất thì trọng tâm của vật trùng với tâm của
vật).
6. Lực đàn hồi
Lực đàn hồi là lực sinh ra do sự biến dạng của vật. ( Chỉ có các vật có tính chất
đàn hồi mới sinh ra lực đàn hồi)
Lực đàn hồi xuất hiện tại chỗ vật bị biến dạng và có xu hớng chống lặi biến dạng
đó.
7. Lực ma sát
Có 3 loại lực ma sát:

+ Lực ma sát trợt
+ Lực ma sát lăn
+ Lực ma sát nghỉ
Lực ma sát xuất hiện ở chỗ tiếp xúc giữa các vật, có tác dụng cản trở chuyển
động trợt của vật hoặc chống lại xu hớng chuyển động trợt của vật.
8. Trọng lợng và khối lợng
Hệ thức liên hệ giữa trọng lợng và khối lợng của một vật ( trên mặt đất):
P = 10m
9. Khối lợng riêng. Trọng lợng riêng
Khối lợng riêng của một chất đợc xác định bằng khối lợng của một đơn vị thể
tích chất đó.
D = => m = D.V
Đơn vị: kg/m
3
hoặc g/cm
3
Trọng lợng riêng của một chất đợc xác định đợc xác định bằng trọng lợng của
một đơn vị thể tích.
d = => P = d.V
Đơn vị: N/m
3
Hệ thức liên hệ giữa khối lợng riêng và trọng lợng riêng:
d = 10D
Chuyên đề 1: Cân bằng vật rắn
I. Cân bằng của một chất điểm
1. Một chất điểm ở trạng thái cân bằng khi chất điểm đó đứng yên hoặc chuyển
động thẳng đều.
2. Điều kiện để một chất điểm cân bằng là:
F = F
1

+ F
2
+ ...+ F
n
= 0 hay F
hl
= 0
3. Cách tìm hợp lực của các lực tác dụng lên một chất điểm:
Định nghĩa: Hợp lực của nhiều lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật, là một
lực duy nhất, có thể thay thế các lực kia mà cũng gây ra cùng một tác dụng.
a) Hợp lực của hai lực có phơng cùng nằm trên một đờng thẳng.
* Hai lực cùng chiều:
Hợp lực F của hai lực F
1
và F
2
có phơng nằm trên cùng một đờng thẳng
( cùng giá) và cùng chiều là một lực:
+ cùng phơng
m
V
P
V