NGHIÊN cứu KHOA học (1)

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP

TRẦN THỊ CẨM TIÊN (0014412477)
NGUYỄN THỊ NGỌC BÍCH (0014412174)
Lớp: KI4040E07

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA CHO TRẺ
MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CAO LÃNH

NGHÀNH ĐÀO TẠO: SƯ PHẠM MẦM NON
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: ĐẠI HỌC

ĐỀ CƯƠNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
GVHD: LÊ HỮU BÌNH
ĐỒNG THÁP – NĂM 2017


2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP

TRẦN THỊ CẨM TIÊN (0014412477)
NGUYỄN THỊ NGỌC BÍCH (0014412174)
Lớp: KI4040E07

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA CHO TRẺ

MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ CAO LÃNH

NGHÀNH ĐÀO TẠO: SƯ PHẠM MẦM NON
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: ĐẠI HỌC

ĐỀ CƯƠNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
GVHD: LÊ HỮU BÌNH

ĐỒNG THÁP – NĂM 2017
1


3

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số liệu và kết quả
nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả chp phép sử
dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác

Tác giả luận văn
Trần Thị Cẩm Tiên
Nguyễn Thị Ngọc Bích

2


4

MỤC LỤC

Trang

Trang bìa phụ

1

Lời cam đoan

2

Mục lục

3

MỞ ĐẦU
+ Lý do chọn đề tài
+ Mục tiêu nghiên cứu
+ Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Phương pháp nghiên cứu
+ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

7
7
8
8
9

NỘI DUNG
Chương 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA“BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA CHO TRẺ MẪU
GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CAO LÃNH”
1.1Cơ sở lý luận của việc giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ mẫu giáo, các
khái niệm ,
1.1.1Văn hóa là gì?

10

1.1.2 Giao tiếp là gì?

10

1.1.3Hành vi là gì?

10

1.1.4 Văn hóa hành vi là gì ?

10

1.2. Mục tiêu của ngành học mầm non
1.3. Đặc điểm phát triển hành vi văn hóa ở trẻ MN
1.4 Đặc điểm phát triển hành vi văn hóa của trẻ mẫu giáo

11

1.5 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
1.5.1 Ý nghĩa của việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo

11

1.5.2 Nhiệm vụ giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo

11

1.5.3 Nội dung giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo

11

1.5.3.1Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đối với người xung quanh

11

1.5.3.2Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đối với người trong gia đình
3

12


5

1.5.3.3 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đối với người ngoài xã hội

12

1.5.3.4 Giáo dục trẻ mầm non kỹ năng giao tiếp có văn hóa

12

1.5.3.5 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo đối với đồ dùng, đồ chơi

12

1.5.3.6 Giáo dục hành vi văn hóa cho trể mẫu giáo đối với thiên nhiên

12

1.5.3.7 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo đối với bản thân, vệ sinh, ngăn
nắp, trật tự

13
Chương 2
MÔ TẢ QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU

2.1Tổ chức khảo sát

13

2.1.2 Thời gian:

13

2.1.3 Địa điểm: Trường thực hành sư phạm Mầm Non Hoa Hồng

13

2.1.4 Phương pháp khảo sát:
2.1.4.1 Phương pháp dùng tình cảm

13

2.1.4.2 Phương pháp dùng tác phẩm nghệ thuật
2.1.4.3 Phương pháp dùng trò chơi

14
14

2.1.4.4 Phương pháp luyện tập thường xuyên

14

2.1.4.5 Phương pháp tạo dựng môi trường

15

2.1.4.6 Phương pháp làm gương cho trẻ noi theo

15

2.1.4.7. Phương pháp khen, chê

16

2.1.4.8 Phương pháp thống nhất tác động giáo dục
2.1.4.9. Phương pháp lấy trẻ làm trung tâm

16
16

2.2 Thực trạng hành vi giao tiếp văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường mầm non thực

hành sư phạm Hoa Hồng
2.2.1 Vài nét về tình hình nhà trường

4

2.2.2 Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường mầm non thực
hành sư phạm Hoa Hồng


6

2.2.3 . Thực trạng việc thực hiện các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ:
2.2.4 Một số nguyên nhân gây cản trở việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
CHƯƠNG 3
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA CHO TRẺ MẪU
GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CAO LÃNH
3.1 Cơ sở đề xuất biện pháp

17

3.2 Một số biện pháp

17

3.2.1 . Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ thông qua việc dạy trẻ biết cách diễn đạt
qua lời nói và hành động

17

3.2.2 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ ở những hoạt động ngoài giờ

17

3.2.3 Tạo môi trường giáo dục đồng bộ
3.2.3.1 Đối với cô

18
18

3.2.3.2 Đối với các bậc cha mẹ

18

3.2.4 Xây dựng môi trường sư phạm đẹp, văn minh, ngăn nắp, trật tự
18
3.2.5 Kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục, hình
thành hành vi văn hóa cho trẻ
3.2.6 Vận dụng phối hợp các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa

18

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I/. Kết luận:

19

II/. Kiến nghị:

20

III/. Tài liệu tham khảo:

21

5
MỞ ĐẦU


7

1.Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam có lịch
sử phát triển hơn nửa thế kỉ nay và là mắc xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục,
GDMN thực hiện việc chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi với mục tiêu
“.....phát triển một số giá trị, nét tính cách, phẩm chất cần thiết phù hợp với lứa tuổi
như: mạnh dạn, tự tin, tự lực, độc lập, sáng tạo, linh hoạt, tự giác, dễ hòa nhập, dể
chia sẽ....hình thành nếp sống văn minh, có hành vi ứng xử, giao tiếp theo quy tắc,
chuẩn mực phù hợp với lứa tuổi...tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào cuôc sống,
chuẩn bị học tập ở tiểu học và các bậc học sau có kết quả”
Chúng ta biết rằng nhân cách là sự thống nhất của hai mặt đức và tài; hai mặt này
có mối quan hệ mật thiết với nhau, thiếu một trong hai mặt trên sẽ tạo nên những
con người không toàn diện, như Bác Hồ đã nói “Dạy cũng như học, phải biết chú
trọng cả tài lẫn đức”, song Người đặc biệt coi trọng về mặt Đức, Người coi “Đức
là cái gốc rất quan trọng” là nền tảng nhân cách con người. Nhưng nhân cách con
người không phải sinh ra đã có sẵn mà nhân cách được hình thành dần dần dưới
ảnh hưởng của nhiều yếu tố, trong đó phần lớn là do giáo dục. Trong quá trình giáo
dục đó, giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục hành vi văn hóa nói riêng đối với
trẻ mầm non có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hình thành những cơ sở ban
đầu của nhân cách con người mới. Bởi vì giáo dục hành vi văn hóa nhằm giúp trẻ có
được những nề nếp thói quen hành vi chẩn mực, những tình cảm tự nhiên. Khi trẻ

lớn lên, những hành vi đó trở thành những phẩm chất đạo đức cao đẹp của con
người.
Từ những ý nghĩa to lớn của việc giáo dục đạo đức cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, vì
những mục tiêu đã đề ra cho ngành học nên em chọn đề tài : “ Biện pháp giáo dục
hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn thành
phố Cao Lãnh” để nghiên cứu mong muốn đóng góp một phần nào đó và đưa ra
một số biện pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ được tốt hơn
2. Mục tiêu nghiên cứu

7


8

Nghiên cứu đề tài này nhằm xác định các biện pháp, tìm hiểu thực trạng việc thực
hiện các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo ở các trường
mầm non trên địa bàn thành phố Cao Lãnh.
3.Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận của công tác giáo dục hành vi văn hóa trong trường mầm
non.
Khảo sát thực tế, tìm hiểu thực trạng về biện pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
mẫu giáo ở một số trường mầm non thành phố Cao Lãnh
Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục hành vi văn hóa cho
trẻ mẫu giáo
4. Phương pháp nghiên cứu

1.1Phương pháp dùng tình cảm
Phương pháp dùng tình cảm được coi là phương pháp chủ đạo xuyên suốt quá trình
hình thành hệ thống thái độ và hành vi ứng xử có văn hóa cho trẻ. Vì ngay trong bản
thân phương pháp này đã chứa đựng nội dung giáo dục đạo đức, đó chính là lòng

nhân ái cốt lõi bên trong của hành vi văn hóa.
1.2Phương pháp dùng tác phẩm nghệ thuật:
Đặc điểm của tác phẩm nghệ thuật là giàu hình tượng sinh động, dễ gợi cảm. Một số loại
hình nghệ thuật mà trẻ thực sự yêu thích đó là âm nhạc, thơ ca, tạo hình, truyện
1.3Phương pháp dùng trò chơi:
Cũng như tác phẩm nghệ thuật, chơi là người bạn đồng hành của tuổi thơ, chơi là cuộc
sống của trẻ; không chơi, trẻ không thể phát triển được.
1.4Phương pháp luyện tập thường xuyên:
Đây là phương pháp thông dụng, kết quả tuy chưa thấy ngay nhưng hiệu quả lại rất lớn
bởi nếu được luyện tập thường xuyên nhiều kiểu hành vi văn hóa trở nên quen thuộc đối
với trẻ
1.5Phương pháp tạo dựng môi trường:

8


9

Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển trẻ em. Môi trường sinh hoạt
hàng ngày của trẻ là môi trường an toàn, trong sạch, lành mạnh, phong phú, tươi đẹp để
giúp cho hành vi trẻ luôn phát triển theo hướng tích cực.
1.6Phương pháp làm gương cho trẻ noi theo:
Người lớn luôn làm gương cho trẻ noi theo, đó là tấm gương của cô giáo, ông bà, cha
mẹ, anh chị…

1.7 Phương pháp khen, chê:
Đối với trẻ, khen chê đúng lúc, đúng mức mới có tác dụng.Người lớn cần thể hiện công
bằng không thiên vị, định kiến.
1.8 Phương pháp thống nhất tác động giáo dục:
Việc thống nhất những tác động giáo dục phải kết hợp giữa trường mầm non và gia đình

các cháu
1.9 Phương pháp lấy trẻ làm trung tâm:
Sử dụng phương pháp này đòi hỏi người lớn khi hình thành hành vi văn hóa cho trẻ cần
phải theo phương châm: vì trẻ em, do trẻ em, dựa vào trẻ em.

5.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
5.1Đối tượng nghiên cứu :
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một số biện pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
mẫu giáo
5.2Phạm vi nghiên cứu:
Trường mầm non tại Thành phố Cao Lãnh
Trường mầm non Hoa Sữa
Trường mầm non Hồng Gấm
Trường thực hành sư phạm mầm non Hoa Hồng
NỘI DUNG

9


10

Chương 1:Cơ sở lí luận của “Biện pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Cao Lãnh”
1.1Cơ sở lý luận của việc giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ mẫu
giáo,các khái niệm ,
1.1.1Văn hóa là gì?
Văn hóa là tổng thể những nét riêng biệt về tinh thần và vật chất, trí tuệ và cảm xúc,
quyết định tính cách của một xã hội hay một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao
gồm nghệ thuật, văn chương, lối sống, quyền cơ bản của con người, hệ thống giá trị,
tập tục và tind ngưỡng

1.1.2 Giao tiếp là gì?
giao tiếp là sự tiếp xúc nhau giữa các cá thể này và cá thể khác trong một cộng đồng xã
hôi
1.1.3Hành vi là gì?
Hành vi là toàn bộ những phản ứng, cách ứng xử của con người biểu hiện ra bên ngoài
trong một hoàn cảnh cụ thể nhất định với sự điều khiển, điều chỉnh của tâm lý, ý thức
người đó
1.1.4 Văn hóa hành vi là gì ?
Văn hoá hành vi là toàn bộ những hình thức hành vi, lối sống giao tiếp hàng ngày của
con người lao động mà các chuẩn mực đạo đức và thẩm mỹ bao trùm lên các hình thức
ứng xử ấy
1.2. Mục tiêu của ngành học mầm non
Giáo dục mầm non nhằm hình thành cho trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách, con
người mới Việt Nam.
- Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, cơ thể phát triển hài hòa, cân đối.
- Giàu lòng yêu thương, biết quan tâm nhường nhịn giúp đỡ những người gần gũi,
thật thà, lễ phép, mạnh dạn, hồn nhiên.
- Thông minh, ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi và có một số kỹ năng sơ đẳng,
quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp… cần thiết để vào trường tiểu học.


11

1.3. Đặc điểm phát triển hành vi văn hóa ở trẻ MN
Đến 3 tuổi, trẻ đã đạt được một số thành tựu rất quan trọng: biết giao tiếp với những
10 thức sử dụng một số đồ vật quen thuộc,
người xung quanh bằng ngôn ngữ, biết phương

làm được một số việc để tự phục vụ sinh hoạt hàng ngày… Từ đây, đứa trẻ đã bắt đầu
bước vào giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành nhân cách.

1.4 Đặc điểm phát triển hành vi văn hóa của trẻ mẫu giáo
Tuổi mẫu giáo, nhân cách của trẻ đã thực sự bắt đầu hình thành, sự hình thành
nhân cách đó có liên quan chặt chẽ với sự hình thành cảm xúc, ý chí và hứng thú, trẻ
đã ý thức được cái tôi của mình và bắt đầu tách mình ra khỏi người lớn, cố gắng
hành động như người lớn, coi người lớn là mẫu mực cần làm cho đúng, trẻ đã có
khả năng thực hiện nhiệm vụ mà chỉ dựa theo sự chỉ dẫn bằng lời và hơn nữa có sự
sáng tạo hơn. Khi hành động, trẻ đã có sự đấu tranh, đã có thể kìm chế động cơ
trước mắt để theo đuổi một động cơ xa hơn.

1.5 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
1.5.1 Ý nghĩa của việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
Giáo dục con người đương nhiên phải là giáo dục hành vi. Đối với trẻ em việc giáo
dục trước hết phải là giáo dục hành vi giúp trẻ có những hành vi tốt đẹp trong khi
ứng xử với những người xung quanh. Nói cách khác cần hình thành và phát triển ở
trẻ những hành vi có văn hóa.
1.5.2 Nhiệm vụ giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
Hành vi văn hóa không phải là bẩm sinh mà phải được giáo dục và tự rèn luyện lâu
dài trong cuộc sống mới hình thành phát triển với mỗi người. Việc giáo dục hành vi
văn hóa đối với con người phải được bắt đầu từ rất sớm, ông bà xưa đã có câu:
“dạy con từ thuở còn thơ” bé mà không dạy dỗ những điều hay lẽ phải, không uốn
nắn những hành vi sai trái thì lớn lên sẽ khó trở thành người tử tế.
1.5.3 Nội dung giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo


12

Kể từ lúc sinh ra cho đến khi lớn lên, mỗi cá nhân đều phải tiếp xúc tác động qua lại
với những người xung quanh (từ trong gia đình cho tới ngoài xã hội, từ người già
đến người trẻ, từ người khỏe mạnh đến người tàn tật…) bằng cách ứng xử riêng
của mình.

11
1.5.3.1Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
đối với người xung quanh

Kể từ lúc sinh ra cho đến khi lớn lên, mỗi cá nhân đều phải tiếp xúc tác động qua lại
với những người xung quanh (từ trong gia đình cho tới ngoài xã hội, từ người già
đến người trẻ, từ người khỏe mạnh đến người tàn tật…) bằng cách ứng xử riêng
của mình.
1.5.3.2Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đối với người trong gia đình
Trong gia đình, hành vi văn hóa của trẻ được hình thành và phát triển một cách tự
nhiên và mang đậm dấu ấn của môi trường văn hóa đầu tiên. Khi giáo dục con cái,
người lớn trong gia đình thường lấy tình yêu thương ruột thịt làm đầu, giáo dục
hành vi văn hóa cho trẻ của gia đình có thể coi đó là một nội dung quan trọng trong
quá trình hình thành nhân cách trẻ
1.5.3.3 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đối với người ngoài xã hội
Cần tập cho trẻ mạnh dạn giao tiếp với người xung quanh. Đối với người lớn thì
phải chào hỏi lễ phép, đối với bạn bè cùng lứa cần hóa nhập vui chơi, với em bé thì
ân cần niềm nở, sẵn sàng giúp đỡ khi cần.
1.5.3.4 Giáo dục trẻ mầm non kỹ năng giao tiếp có văn hóa
Qua các câu chuyện, bài thơ, phim ảnh cho trẻ biết về cuộc sống và hoạt động của
Người, nhất là tình yêu của người dành cho thiếu nhi. Từ đó cần khơi gợi ở các
cháu lòng kính yêu đối với Người và cố gắng để trở thành cháu ngoan của Bác Hồ.
1.5.3.5 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo đối với đồ dùng, đồ chơi
Đối với người trên: Nói năng có thưa gửi, khi người lớn gọi, cháu “dạ”; khi người
lớn dặn dò, bảo ban cháu “vâng”; không lắc hoặc gật đầu, nói năng mạnh dạn, hồn


13

nhiên, hòa nhã, không cười nói quá to, không la hét nơi đông người. Trong giờ học

muốn nói phải giơ tay, khi người lớn đưa cho vật gì cháu phải nhận bằng hai tay,
miệng nói “cảm ơn”. Khi được mọi người giúp việc gì thì phải cảm ơn. Khi làm phiền
ai hoặc làm hư hỏng cái gì thì cháu phải xin lỗi.
1.5.3.6 Giáo dục hành vi văn hóa cho trể mẫu giáo đối với thiên nhiên
Dạy trẻ tìm tòi, khám phá thiên nhiên, chăm sóc, bảo vệ thiên nhiên, găn bó với
thiên nhiên và tận hưởng những gì tốt lành mà thiên nhiên ban cho đó là cách ứng
12

xử tích cực đối với thế giới xung quanh là hành vi văn hóa của trẻ đối với thiên
nhiên.

1.5.3.7 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo đối với bản thân, vệ sinh,
ngăn nắp, trật tự
- Vệ sinh cá nhân: Có thói quen giữ gìn mặt mũi, tay chân, đầu tóc, quần áo sạch sẽ,
gọn gàng.
- Có thói quen ngăn nắp, trật tự, biết lấy, cất, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi đúng nơi
quy định.
- Có thói quen giữ gìn vệ sinh môi trường, không khạc nhổ, vứt giấy, rác bừa bãi.
Chương 2 : Mô tả quá trình nghiên cứu
2.1Tổ chức khảo sát
2.1.2THỜI GIAN :
2.1.3ĐỊA ĐIỂM :TRƯỜNG THỰC HÀNH SƯ PHẠM MẦM NON HOA HỒNG
2.1.4 PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT
2.1.4.1Phương pháp dùng tình cảm:
Trẻ nhỏ tiếp nhận tình cảm từ người khác rất nhạy, đồng thời đáp ứng lại bằng
tình cảm của người khác đối với trẻ cũng rất nhanh.


14

Trẻ tiếp nhận tình cảm của người xung quanh: Người lớn cần tỏ những cử chỉ gắn
bó, sự quan tâm chăm sóc, những lời âu yếm với tấm lòng yêu thương trẻ.
Trẻ đáp ứng lại tình cảm đối với người xung quanh: Cần tạo ra những tình huống
để trẻ có cơ hội đáp lại tình cảm của người lớn bằng những hành vi quan tâm,
chăm sóc lại người lớn.
Điều cần lưu ý khi sử dụng phương pháp này, nếu chỉ lệch về một chiều thì sẽ khó
hình thành ở trẻ những hành vi có văn hóa.
Phương pháp dùng tình cảm được coi là phương pháp chủ đạo xuyên suốt quá
13
trình hình thành hệ thống thái độ và hành
vi ứng xử có văn hóa cho trẻ. Vì ngay

trong bản thân phương pháp này đã chứa đựng nội dung giáo dục đạo đức, đó
chính là lòng nhân ái cốt lõi bên trong của hành vi văn hóa.
2.1.4.2 Phương pháp dùng tác phẩm nghệ thuật:
Đặc điểm của tác phẩm nghệ thuật là giàu hình tượng sinh động, dễ gợi cảm. Một
số loại hình nghệ thuật mà trẻ thực sự yêu thích đó là âm nhạc, thơ ca, tạo hình,
truyện…
Khi sử dụng phương pháp này cần chọn những tác phẩm phù hợp với đặc điểm
phát triển tâm lý trẻ.
Nội dung tác phẩm lành mạnh, phân biệt rõ cái gì tốt, cái gì xấu, đâu là thiện, đâu là
ác để trẻ dễ hiểu, dể nhớ và thực hiện những điều học trong tác phẩm.
Cần chọn những tác phẩm giàu hình tượng, có giá trị nghệ thuật cao.
Khi truyền đạt (đọc, kể, ngâm, hát, giới thiệu…) tác phẩm nghệ thuật đến trẻ cần
dùng ngôn ngữ giản dị, dể hiểu, trong sáng, mang sắc thái biểu cảm tự nhiên. Nhằm
giúp trẻ tiếp nhận những tác phẩm dễ dàng.
2.1.4.3 Phương pháp dùng trò chơi:
Cũng như tác phẩm nghệ thuật, chơi là người bạn đồng hành của tuổi thơ, chơi là
cuộc sống của trẻ; không chơi, trẻ không thể phát triển được.

15

Trò chơi tác động dẫn đến trẻ về nhiều mặt (thể chất, trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ)
nhưng trong việc giáo dục đạo đức, hình thành hành vi văn hóa cho trẻ thì loại trò
chơi đóng vai theo chủ đề, trò chơi đóng kịch là có hiệu quả nhất.
2.1.4.4 Phương pháp luyện tập thường xuyên:
Đây là phương pháp thông dụng, kết quả tuy chưa thấy ngay nhưng hiệu quả lại
rất lớn bởi nếu được luyện tập thường xuyên nhiều kiểu hành vi văn hóa trở nên
quen thuộc đối với trẻ. Không những tạo ra kiểu ứng xử đẹp ở hình thái bên ngoài
của hành vi mà còn quan trọng hơn là chính những hình thái bên ngoài đó sẽ nhập
tâm để hình thành những phẩm chất tốt đẹp, hình thái bên trong của hành vi văn
hóa.

14

Có nhiều hình thức luyện tập như:
- Luyện tập ở mọi lúc, mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày để hình thành hành động
và thói quen hành vi cho trẻ.
- Hình thức luyện tập theo mẫu.
- Hình thức nâng dần yêu cầu luyện tập.
2.1.4.5. Phương pháp tạo dựng môi trường:
Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển trẻ em. Môi trường sinh hoạt
hàng ngày của trẻ là môi trường an toàn, trong sạch, lành mạnh, phong phú, tươi
đẹp để giúp cho hành vi trẻ luôn phát triển theo hướng tích cực.
Người lớn cần phải tạo dựng cho trẻ một môi trường được sắp xếp trật tự ngăn
nắp gọn gàng, có quang cảnh đẹp nhằm khơi dậy ở trẻ những xúc cảm thẩm mỹ
lành mạnh, là cơ sở cho sự hình thành và phát triển hành vi đẹp.
Khuyến khích hướng dẫn cho trẻ cùng người lớn tham gia tạo dựng môi trường.
Những việc trẻ làm kết quả không là bao nhưng nó để lại ấn tượng tốt đẹp, hun đúc

lòng tự hào ở trẻ vì sự đóng góp của mình. Từ đó trẻ có hướng chăm lo cho hành vi
của mình ngày càng đẹp hơn.


16

2.1.4.6 Phương pháp làm gương cho trẻ noi theo:
Người lớn luôn làm gương cho trẻ noi theo, đó là tấm gương của cô giáo, ông bà,
cha mẹ, anh chị…
Cần chú ý đến hành vi của người lớn đối với trẻ, cụ thể như một cử chỉ thể hiện lòng
thương yêu tôn trọng trẻ em, sẽ được chúng ghi nhận và cảm động khiến cho lời
dạy bảo của người lớn trở nên có trọng lượng.
Thực chất của việc nêu gương là phơi bày bản chất nhân cách của mình cho trẻ
thấy mà bắt chước và học tập không chỉ ở lớp vỏ bên ngoài mà cả đức độ bên trong
của con người. Vậy nên cái đáng quan tâm nhất ở phương pháp nêu gương là ở
phẩm chất nhân cách của mỗi người.

15

2.1.4.7. Phương pháp khen, chê:
Đối với trẻ, khen chê đúng lúc, đúng mức mới có tác dụng.
Người lớn cần thể hiện công bằng không thiên vị, định kiến.
Trẻ nhỏ rất thích được khen và không muốn bị chê, nên người lớn cần biết khêu gợi
lòng tự hào và tính xấu hổ đúng lúc, đúng chỗ để hình thành những hành vi văn hóa
cho trẻ.
2.1.4.8. Phương pháp thống nhất tác động giáo dục:
Việc thống nhất những tác động giáo dục phải kết hợp giữa trường mầm non và
gia đình các cháu.
Cô giáo là người được trang bị những tri thức khoa học về nuôi dạy trẻ, là người
gần gũi trẻ nên có thể phát hiện nét đẹp và chưa đẹp trong hành vi, có khả năng tìm

ra nguyên nhân và biện pháp giáo dục phù hợp với quy luật phát triển của trẻ.
Khi trẻ ở bên bố mẹ, trẻ thường bộc lộ tính tình một cách tự nhiên nên họ dễ nhận
ra những hành vi tốt hay xấu và tìm cách dạy dỗ uốn nắn.


17

Cần kết hợp hai lực lượng đó với nhau trên tinh thần tin tưởng và tôn trọng lẫn
nhau sẽ tạo ra kết quả gấp bội trong việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ.
2.1.4.9. Phương pháp lấy trẻ làm trung tâm:
Sử dụng phương pháp này đòi hỏi người lớn khi hình thành hành vi văn hóa cho trẻ
cần phải theo phương châm: vì trẻ em, do trẻ em, dựa vào trẻ em.
Vì trẻ em: Phương châm vì trẻ em được thể hiện trong việc giáo dục hành vi văn
hóa cho trẻ là cần phải xuất phát từ sự phát triển của trẻ. Không vì quyền lợi, ý
muốn của người lớn mà bắt trẻ thực hiện những hành vi có hại, không phù hợp. Khi
xây dựng cuộc sống cho trẻ đều xuất phát từ nhu cầu phát triển bền vững của chính
trẻ em.
Do trẻ em: Người lớn luôn coi trẻ em là chủ thể tích cực trong mọi hoạt động. Cần
16

khuyến khích trẻ chủ động thể hiện cách ứng xử của mình đối với xung quanh.
Dựa vào trẻ em: Dựa vào vốn kinh nghiệm của trẻ, tùy theo sự phát triển và tính
cách của mỗi cháu mà định ra cách thức, nội dung giáo dục hành vi văn hóa thích
hợp, tránh rập khuôn.
2.2 Thực trạng hành vi giao tiếp văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường mầm non
thực hành sư phạm Hoa Hồng
2.2.1 Vài nét về tình hình nhà trường
2.2.2 Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường mầm
non thực hành sư phạm Hoa Hồng
2.2.3 . Thực trạng việc thực hiện các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa

cho trẻ:
2.2.4 Một số nguyên nhân gây cản trở việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ:
CHƯƠNG III


18

Đề xuất một số biện pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ mẫu giáo
ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Cao Lãnh
3.1 Cơ sở đề xuất biện pháp
3.2 Một số biện pháp
3.2.1 . Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ thông qua việc dạy trẻ biết cách diễn
đạt qua lời nói và hành động
Dạy trẻ hành vi văn hóa không chỉ đơn thuần là giúp trẻ hiểu và có thái độ đúng
đắn mà phải dạy trẻ biết thể hiện thái độ, tình cảm đó qua ngữ điệu, hành động sao
cho phù hợp
3.2.2 Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ ở những hoạt động ngoài giờ
Giáo viên cần lên kế hoạch cụ thể theo từng tháng, từng tuần.
Hoạt động theo chủ điểm.

17

Hoạt động văn hóa nghệ thuật.
3.2.3 Tạo môi trường giáo dục đồng bộ
3.2.3.1 Đối với cô
Cô giáo là tấm gương sáng cho trẻ noi theo, vì vậy cô phải là người mẫu mực trong
việc làm và sinh hoạt.
3.2.3.2 Đối với các bậc cha mẹ
Gia đình là cái nôi, là tổ ấm, nơi sinh ra và nuôi dưỡng trẻ, cha mẹ là những người
thầy đầu tiên đối với con trẻ.

3.2.4 Xây dựng môi trường sư phạm đẹp, văn minh, ngăn nắp, trật tự
Tôn trọng, quan tâm, sống hòa thuận với những người xung quanh xóm giềng, khu
phố, cố gắng hạn chế những biểu hiện, cử chỉ thiếu văn hóa, ảnh hưởng đến trẻ
như: nói năng tục tĩu, đánh, chửi nhau, mất trật tự nơi công cộng, vứt rác bừa bãi…


19

3.2.5 Kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo
dục, hình thành hành vi văn hóa cho trẻ
Việc hình thành hành vi văn hóa chi trẻ là một quá trình lâu dài, liên tục và diễn ra
ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội
phức tạp cho nên cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
3.2.6 Vận dụng phối hợp các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa
Việc vận dụng kết hợp các phương pháp giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ (phương
pháp giáo dục bằng tình cảm, phương pháp dùng tác phẩm nghệ thuật, phương
pháp dùng trò chơi, phương pháp luyện tập thường xuyên, phương pháp tạo dựng
môi trường, phương pháp làm gương cho trẻ noi theo, phương pháp khen chê,
phương pháp thống nhất tác động giáo dục, phương pháp lấy trẻ làm trung tâm)
cần linh hoạt, sáng tạo, không vượt xa tầm nhận thức của trẻ

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

18

I/. Kết luận:
Một là: Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ là việc làm rất cần thiết, giúp trẻ xây dựng
những cơ sở ban đầu của sự hình thành nhân cách. Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
không chỉ quan tâm đến hình thái biểu hiện bên ngoài như: xem cử chỉ, điệu bộ, lời
nói của trẻ có đẹp hay không mà còn quan tâm đến cái cốt lõi, ý thức đạo đức, hình

thái bên trong làm động cơ thúc đẩy hành vi. Một hành vi có văn hóa toát lên từ một
tấm lòng trong sáng, biết quan tâm đến mọi người, đến thế giới xung quanh chắc chắn
tốt hơn là một hành vi có vẻ là đẹp nhưng lại phát ra từ một tâm hồn rỗng tuếch, từ
tính ích kỷ, tham lam, đó chỉ là hành vi mang tính giả dối. Chúng ta cần chăm lo cho
đứa trẻ có cả hai hình thái bên trong và bên ngoài của hành vi sao cho đều tốt đẹp,
điều đó có nghĩa là giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ đồng nghĩa với việc hình thành ở
trẻ một con người tốt đẹp. Hình thành hệ thống hành vi văn hóa cho trẻ là cả một quá
trình giáo dục lâu dài và tỉ mỉ, không thể đánh giá hành vi của trẻ một cách nóng vội
trong ngày một ngày hai, bỡi lẽ bất cứ một hành vi văn hóa nào hình thành ở trẻ đều


20

cần phải được củng cố trong một thời gian nhất định đủ để ăn sâu, bén rễ trong nếp
sống của trẻ. Như vậy, hành vi văn hóa mới được phát triển bền vững.
Hai là: Công tác giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ ở trường mẫu giáo Tinh Hoa đã
được quan tâm, giáo viên của trường đã sử dụng nhiều phương pháp để giáo dục hành
vi văn hóa cho trẻ. Kết quả của công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giáo dục
hành vi văn hóa nói riêng do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Ba là: Qua nghiên cứu, tôi khẳng định rằng: người làm công tác giáo dục mầm non
phải nhận thức sâu sắc về vai trò trách nhiệm của mình trong việc hình thành nhân
cách cho trẻ mầm non. Để làm được điều này, giáo viên cần có phẩm chất đạo đức, có
uy tín, có sức thuyết phục để lôi cuốn trẻ vào tập thể, vào môi trường trong sáng, lành
mạnh. Từ đó hình thành cho trẻ hành vi văn hóa tốt, năng động, sáng tạo trong mọi
hoạt động.
Thứ tư: Kết quả nghiên cứu cho thấy: Trường mầm non phải thường xuyên tuyên
truyền với các bậc phụ huynh và cộng đồng về việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ
và đề ra các biện pháp để thực hiện. Tổ chức hội thảo nêu gương những trẻ ở gia đình
có hành vi văn hóa tốt nhằm nhân rộng điển hình để phong trào được phát triển mạnh
mẽ hơn. Khi trẻ được hình thành chuẩn mực đạo đức thì lớn lên trẻ có được những

19

hành vi văn hóa và lễ giáo tốt. Hay nói cách khác, hình thành hành vi văn hóa cho trẻ
mẫu giáo là tổ chức cho trẻ một cách sống mới theo đúng chuẩn mực nhằm mục đích
hoàn thiện nhân cách con người trong cộng đồng, phù hợp với xu thế phát triển của đất
nước hiện nay.

II/. Kiến nghị:
Sở giáo dục, Phòng giáo dục, chính quyền địa phương cùng các ban ngành đoàn thể
cần phối hợp chặt chẽ trong công tác giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ trong
trường lớp mẫu giáo; cần quan tâm hơn nữa đến các trường mầm non tại địa
phương nhằm từng bước đưa ngành học này phát triển.
Ngành học mầm non cần phát hành tài liệu, sách báo, và tranh tuyên truyền về giáo
dục hành vi văn hóa để giáo viên có tài liệu tham khảo, phục vụ tốt công tác giảng
dạy, chăm sóc trẻ.


21

Các trường mầm non phải chú trọng đến việc đầu tư cơ sở vật chất nhằm phục vụ
hiệu quả nhu cầu và nâng cao công tác giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ; ví dụ như
đầu tư băng đĩa, truyền hình… để trẻ có thể học tập qua tư liệu…
Phụ huynh cần hiểu sâu hơn nữa về trách nhiệm trong việc giáo dục hành vi văn
hóa cho trẻ. Đồng thời cùng phối hợp với nhà trường, với giáo viên để tạo thành
một sức mạnh tổng hợp trong việc giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ.

III/. TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Tiếng Việt:
1.

2.
3.

Giáo trình Giáo dục hành vi văn hóa cho trẻ em: Phần 2 PGS.TS, Nguyễn Ánh Tuyết
Cơ sở tâm lý của việc hình thành hành vi văn hóa ở trẻ lứa
tuổi mầm non - Ngô Công Hoàn
Nguyễn Ánh Tuyết – Nguyễn Như Mai – Đinh Kim Thoa, xuất
bản 2009, nhà xuất bản quốc gia Hà Nội với “Tâm lí học mầm
non” (từ lọt lòng đến 6 tuổi)
Tiếng Anh:
+ Google
+ />+ />hanh-vi-van-hoa-cho-tre-mam-non.htm


22

21