Bài 29 : Hấp thụ chất dinh dưỡng và thải phân

Giáo án Hội giảng thành phố
Bộ môn : Sinh học 8
Giáo viên : Trương Thị Huyền Trân
Ngày soạn : 28 – 11 – 2006
Tuần 15 – Tiết 30
Bài 29 : HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG VÀ THẢI PHÂN
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ các chất
dinh dưỡng
- Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non tới các cơ quan, tế
bào
- Vai trò đặc biệt của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng
- Vai trò của ruột già trong quá trình tiêu hóa của cơ thể
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình
- Kỹ năng hoạt động nhóm
3. Thái độ
- Yêu thích môn học
- Giáo dục ý thức bảo vệ cơ thể
B. CHUẨN BỊ
- Tranh phóng to hình 29.1, 29.2 và 29.3 sách giáo khoa
- Phiếu học tập : Em hãy chọn và đánh dấu x cho ý đúng trong bảng tóm tắt sau
Các chất dinh dưỡng vận chuyển Đường máu Đường bạch huyết
Nước
Muối khoáng hòa tan
Vitamin tan trong dầu (A, D, E, K)
Vitamin tan trong nước
Lipit đặc trưng
Axit amin
Đường đơn

Glyxêrin và Axit béo
-
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
I. Ổn định lớp
II. Kiểm tra bài cũ
III. Giới thiệu bài mới
Thành phần các chất sau khi tiêu hóa ở ruột non tất cả hợp thành một chất dịch
lỏng màu trắng sữa mà người ta gọi là nhũ trấp (hay dưỡng trấp). Hỗn hợp dưỡng
chất này lần lượt được cơ thể hấp thụ. Hoạt động này xảy ra ở đâu, xảy ra như thế
nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay
IV. Hoạt động Dạy - Học
Hoạt động của G và H Nội dung bài ghi của H
Hoạt động 1 : Tìm hiểu quá trình hấp
thụ chất dinh dưỡng
- G trình chiếu hình 29.1 lên bảng
I. Hấp thụ dinh dưỡng
- G yêu cầu học sinh thảo luận nhóm
để trả lời các câu hỏi sau :
1. Niêm mạc ruột non có đặc điểm
gì?
Có nhiều nếp gấp, nhiều lông ruột
2. Mỗi lông ruột có cấu tạo như thế
nào?
Có hệ thống mao mạch dày đặc
bao quanh mạch bạch huyết và
nhiều lông cực nhỏ
3. Đặc điểm cấu trong của ruột non
có ý nghĩa gì?
-Tăng diện tích bề mặt hấp thụ
-Hiệu quả hấp thụ cao

4. Hoạt động hấp thụ các chất dinh
dưỡng xảy ra ở đâu?
Niêm mạc ruột non
5. Các em rút ra được kết luận gì
- G phân tích cho H hiểu : ngay từ
1. Hoạt động hấp thụ diễn ra chủ
yếu ở ruột non
2. Cấu tạo của niêm mạc ruột
- Có nhiều nếp gấp và nhiều
lông ruột
- Mỗi lông ruột có hệ thống
mao mạch dày đặc bao quanh
mạch bạch huyết và phủ
nhiều lông cực nhỏ
- Ý nghĩa :
+ Tăng diện tích bề mặt hấp
thụ
+ Hiệu quả hấp thụ cao
đoạn đầu của ruột non (sau khi qua tá
tràng) tính khoảng cách cách miệng
100cm sự hấp thụ các chất bắt đầu
tăng dần và đạt 100% ở khoảng cách
xa hơn. Điều này chứng tỏ quá trình
hấp thu chất dinh dưỡng xảy ra chủ
yếu ở ruột non vì ta đã biết ruột non
khoảng 2,8 đến 3m ở người trưởng
thành. Vậy tại sao quá trình hấp thu
dinh dưỡng lại xảy ra ở ruột non?
Hay nói cách khác ruột non có đặc
điểm cấu tạo gì phù hợp với chức

năng hấp thụ chất dinh dưỡng?
Chúng ta cùng tìm hiểu cấu tạo niêm
mạc ruột non
- G trình chiếu hình 29.2 lên bảng và
yêu cầu H quan sát, phân tích để trả
lời những câu hỏi sau :
1. Khoảng cách tính từ miệng đến
50cm chỉ đoạn nào của ống tiêu hóa?
- Thực quản, dạ dày.
2. Thành phần các chất dinh dưỡng có
thể được hấp thụ ở đoạn này là gì?
- Một ít nước và muối khoáng hòa tan
3. Khoảng cách từ 100cm đến 300cm
(tính từ miệng) chỉ đoạn nào của ống
tiêu hóa?
- Ruột non
4. Mức độ hấp thụ một số chất dinh
dưỡng ở ruột non được biểu diễn như
thế nào?
- Bắt đầu ở tá tràng rồi mạnh lên ở
3. Thành phần chất dinh dưỡng
được hấp thụ :
+ Đường đơn
+ Axit amin
+ Axit béo, glyxêrin
+ Vitamin , nước và muối
khoáng hòa tan
các phần tiếp theo
5. Thành phần các chất dinh dưỡng
được hấp thụ ở ruột non là gì?

Hoạt động 2 : Tìm hiểu các con đường
vận chuyển các chất và vai trò của gan
GV yêu cầu quan sát sơ đồ hình 29.3
để hồn thành nội dung phiếu học tập
+ Các chất dinh dưỡng được vận
chuyển theo những con đường nào?
+ Gan đóng vai trò gì trên con đường
vận chuyển các chất dinh dưỡng về
tim.
II. Các con đường vận chuyển
các chất và vai trò của gan
- Đường máu : vận chuyển đường
đơn, axitamin, 30% lipit đặc
trưng, vitamin tan trong nước,
nước và muối khống hòa tan
- Đường bạch huyết : vận chuyển
70% lipít đặc trưng và các
vitamin tan trong dầu
- Vai trò của gan trong q trình
vận chuyển các chất
+ Điều hòa nồng độ các chất
trong máu ổn định
+ khử độc