MOT CON NGUOI RA DOI (VHNN 12)

Së GD & §T
Trêng .....
Tæ : V¨n
Hå s¬ Thanh tra Chuyªn M«n
Gi¸o ¸n dù giê
P.A.K
ngµy 12- 12 - 200
Trờng... Tiết PPCT : 40.41
Tổ : Văn Ngày dạy :
P.A.K Lớp : 12B1.
một con ngời ra đời
(Gorki)
Yêu cầu :
Giúp h/s cảm nhận đợc tấm lòng trân trọng, tin yêu vô bờ bến của t/g đối với con ng-
ời. Nắm đợc những nét đặc sắc trong truyện ngắn của Gorki : Sự kết hợp hài hòa giữa
bút pháp hiện thực và bút pháp lãng mạn. Yếu tố tự thuật và vai trò ngời kể chuyện.
Nắm đợc những giá trị cơ bản của t/p. Thấy đợc đây là một t/p tiêu biểu cho các s/t của
Gorki.
Ph ơng pháp :
- Chỉ cần giới thiệu những nét căn bản nhất về t/g và hoàn cảnh s/t để có cơ sở đi vào
tìm hiểu t/p. Những nội dung của phần này y/c h/s phải tự tìm hiểu ở nhà, ở lớp, GV
kiểm tra, bổ sung.
- Cho tóm tắt phần đầu t/p. Chỉ giảng nữa sau truyện. Dựa theo hệ thống câu hỏi Hớng
dẫn học bài để tìm hiểu, phân tích tác phẩm.
- Sử dụng câu hỏi gợi mở để h/s tự tìm và xác định những tiêu đề, những nội dung chính
... GV cần khéo léo uốn nắn, bổ sung, nâng cao để hoàn chỉnh bài học.
- Hớng dẫn h/s bám sát t/p ở GK, thực hiện nguyên tắc p/t gắn với từng chi tiết của t/p,
không tách rời, đi xa t/p.
- Phân tích làm nổi bật nỗi đau đớn vô cùng của ngời mẹ khi sinh nở chính là để làm
cơ sở đi sâu tìm hiểu dụng ý ngh/th của t/g trong toàn bộ t/p. Không để h/s có thể hiểu
nông cạn về t/p, cho rằng đây chỉ là t/p viết về chuyện sinh đẻ của phụ nữ. Đi xa hơn là

để h/s thấy đợc một sự biểu dơng ngời mẹ, Đấng sáng tạo ra cả Anh hùng và Nhà thơ.
Nội dung :
hoạt động của GV và HS ND chính cần đạt
+ Dựa vào GK, hãy nêu
những nét chính về con ngời
và sự nghiệp Gorki ?
+ Nêu chủ đề của t/p ?
A. Sơ l ợc về tác giả :
- M.Gorki (1868 - 1936) là n/v lớn đặt nền móng cho nền vh Nga xô
viết, đồng thời là nhà văn vĩ đại của thế kỷ 20.
- 3 tuổi, bố mất. 10 tuổi mẹ mất. ở với ông bà ngoại (bà thì nhẫn
nhục, ông lại hung dữ, các cậu càng khét tiếng). Ông phải lang thang
kiếm sống, l/đ vất vả, nếm trải đủ mùi cay đắng...
- Tự học để vợt lên số phận ... 24 tuổi bắt đầu viết văn. 30 tuổi có
tuyển tập truyện ngắn lừng danh Liên Xô và Châu Âu.
- 1902 Viện hàn lâm khoa học Nga bầu là Viện sĩ danh dự, Nga
hoàng không chấp nhận bị nhiều ngời nổi tiếng chống lại.
- Ông tham gia c/m và là bạn chiến đấu của Lênin. Bị bắt nhiều lần.
Đợc Lênin đánh giá đại diện vĩ đại nhất của nền nghệ thuật vô sản.
1934 ông đợc bầu là Chủ tịch BCH Hội nhà văn LX. Ông chủ trơng
một lối sống cao đẹp, yêu thơng trân trọng, đề cao con ngời. Ông
khát khao có sự hòa hợp giữa cái Tốt và cái Đẹp.
B. Tác phẩm : Một con ng ời ra đời
1. Hoàn cảnh s/t và chủ đề t/p :
- Viết 1912 kể về câu chuyện đỡ đẻ có thật cách 20 năm trớc
+ Hãy tóm tắt phần đầu
TP?
+ Phần in chữ lớn có những
nội dung chính nào?
+ Nêu những chi tiết nói về

h/c của chị nông dân trớc
khi sinh nở ?
+ Nhận xét về ngh/th miêu
tả nỗi đau của ngời mẹ khi
sinh nở ?
+ Chỉ ra những d/c cụ thể
trong t/p ?
+ Sử dụng ngh/th miêu tả
nói trên nhằm mục đích gì ?
+ Lý do ngời mẹ vui sớng và
ngh/th đặc tả ?
...
- CĐề: Ca ngợi thiên chức cao quý của ngời phụ nữ, tình ng-
ời, tình đời, ca ngợi cái chức vị làm ngời trên trái đất.
2. Tóm tắt phần đầu t/p :
Miêu tả thời gian (1892), không gian (con đờng sát bờ biển
Đen...) - Cảnh thiên nhiên đẹp tuyệt vời - đám ngời nông
dân Nga bị nạn đói xua đuổi khỏi quê hơng (tỉnh Oren miền
Tây bắc) đổ về đây làm lụng, kiếm sống. Trong số đó có
chị nông dân trẻ tuổi có đôi gò má cao, cái bụng chửa phỡn
lên, hai con mắt màu xanh xám giơng tốc vẻ sợ sệt. Chồng
chị vừa bị chết vì ăn quá nhiều trái cây trừ bữa.
3. Nghệ thuật thể hiện nỗi đau đớn vô cùng của ngời mẹ
khi sinh nở :
a. Hoàn cảnh của chị p/n trớc khi sinh :
- Nghèo, thất nghiệp, chồng vừa mới chết ...
- Không đủ những điều kiện tối thiểu để sinh nở ...
- Còn rất trẻ, mới sinh lần đầu ...
- Mọi ngời trong đoàn đã đi xa
- Chàng thanh niên cảm động ... t/c con ngời trỗi dậy ...

anh đã quyết định ở lại giúp chị nông dân bất chấp tất
cả..
b. Nỗi đau khi sinh nở đợc miêu tả ngày càng tăng :
- Hình ảnh ngời phụ nữ khi bắt đầu sinh nở (tr 11.12) :
+ Một tiếng rên khe khẽ .. đầu ngã xuống một bên vai,
miệng bè ra, méo xệch, mắt trợn ngợc lên, nh mắt ngời
điên .. thở dữ dội... rống lên một tiếng kéo dài .. mắt trồi lên
nh muốn nổ tung .. khuôn mặt đỏ bầm, căng bự ... nh con
gấu cái vừa gầm ghè, vừa rên .. cố chui vào bụi rậm..
- Cơn đau khi trở dạ :
+ Quằn quại nh miếng vỏ bạch dơng hơ lửa, hai tay cứ đập
đập xuống đất .. nhổ một bụi cỏ úa, cố nhét vào mồm ..
trông không còn ra mặt ngời nữa, đôi mắt đã dại hẳn ra,
chạy đầy những tia máu, đôi môi tím bầm, bọt sùi ra hai bên
mép ... đôi mắt bổng bạc màu đi...toàn thân nh vở ra, chia
hẳn ra làm đôi
- Dụng ý nghệ thuật :
+ Tác giả đã lần lợt tả các giai đoạn của quá trình sinh nở
làm nổi bật cái đau đớn tột cùng của ngời mẹ, qua đó thể
hiện nhiều ý nghĩa khác nhau :
Để thực hiện thiên chức vẻ vang của mình, ng-
ời phụ nữ trở thành ngời anh hùng ...
Khẳng định cái khó khăn gian khổ trong sự
sáng tạo đặc biệt của con ngời, của ngời phụ nữ
: Sáng tạo ra con ngời...
4. Niềm vui làm mẹ :
- Ngời mẹ vô cùng vui sớng khi thấy đứa con ra đời,
mẹ tròn con vuông Thằng bé khóc rống lên ... mẹ
nó thì mỉm cời ... nụ cời của chị mỗi lúc một thêm
+ Chỉ ra những biểu hiện cụ

thể của ngh/th đặc tả ?
+ P/t những bút pháp ngh/th
đợc sử dụng và ý nghĩa to
lớn của nó ?
+ Ngời kể chuyện có phải là
t/g không ?
+ N/v ngời kể chuyện có
những đặc điểm gì ?
+ Chỉ ra đoạn văn tiêu biểu
thể hiện quan điểm ngh/th
của t/g ?
+ Những biểu hiện cụ thể
của quan niệm ấy ?
rạng rỡ .. đẹp đẽ, chói lọi.
- Ngoài niềm vui trớc đứa con, ngời mẹ còn ánh lên
nụ cời hoan hỉ, biết ơn...
- Bên cạnh việc miêu tả nụ cời, trong đoạn văn ngắn
này t/g đã hơn 10 lần miêu tả ánh mắt, trong đó : 4
lần nói về nỗi đau; 7 lần nói về niềm vui...
+ Đôi mắt đẹp vô cùng, đôi mắt thần thánh ... nh hai hồ n-
ớc xanh mênh mông ... phát ra những luồng sáng chan chứa
tình thơng ...
- Thiên nhiên cũng nh chan hòa niềm vui của ngời mẹ
và nh biểu dơng sự vĩ đại của ngời mẹ, Đấng sáng
tạo ra cả anh hùng và Nhà thơ.
- Nghệ thuật miêu tả đôi mắt :
+ Khi thể hiện nỗi đau thì bút pháp hiện thực đến tàn nhẫn
: mắt trợn ngợc lên nh ... ngời điên ...
+ Khi thể hiện về niềm vui thì sử dụng bút pháp lãng mạn
nỗi trội lên : Mắt nh hai hồ nớc xanh mênh mông ... tơi rói

lên ...cháy bừng lên một ngọn lửa xanh biếc ...tình thơng
không bao giờ cạn ... Đôi mắt thần thánh của ngời sản
phụ ...
Bút pháp hiện thực và bút pháp lãng mạn đợc sử
dụng và kết hợp hài hòa để tạo nên những giá trị đặc
biệt trong nhận thức và phản ánh hiện thực đời sống.
Nó chứng tỏ tài năng nghệ thuật và sự mở đầu, đặt
nền móng cho nền văn học Nga Xô viết mà trớc hết,
trên hết là mở ra một PPST mới : PPST hiện thực xã
hội chủ nghĩa. Với bút pháp đó, nhà văn không chỉ
ghi lại cái hiện có mà còn đa vào đó sự đánh giá, ớc
mơ của mình, sự lí tởng hóa của mình...
5. Nhân vật ngời kể chuyện :
- Vai trò vừa là ngời kể lại vừa là ngời dẫn chuyện = là
một nhân vật.
+ Về mặt hành động: Là ngời tốt bụng, tháo vát, hóm
hỉnh ...
+ Về mặt tâm hồn: Giàu tình nghĩa, biết cảm thông, sẽ chia
những buồn vui với ngời mẹ ... là ngời thay mặt cho cả nhân
loại đón chào chú bé khi chào đời ...
- Là ngời yêu th/nhiên, tự tin vào c/s, vào tơng lai ...
- Thời gian, địa điểm, chuyện đỡ đẻ là có thật trong
cuộc đời lang thang ... của tác giả. Vì thế, n/v ngời kể
chuyện còn bao hàm, là hiện thân của tác giả.
6. Quan niệm của Gorki về con ngời - ý nghĩa nhan đề của
tác phẩm (tr 14):
- Đoạn văn tiêu biểu : Đấng ngời đỏ hỏn này ... Cứ
gào toáng lên...
- Bức tranh chứa đựng cảnh tơng phản : Đấng ngời đỏ
hỏn >< Biển cả đang trào sóng...

- Khẳng định cái Tôi giữa vũ trụ : Tiếng Nga Ya là
+ Nhan đề TP có ý nghĩa
gì ?
+ Nêu tình cảm của ngời mẹ
và của ngời kể chuyện đối
với đứa bé ?
+ Nêu những cám nhận
chung nhất của mình về
TP ?
Tôi ..
- Cao cả thay cái chức vị làm ngời trên trái đất : Đó
là tinh thần cơ bản bao trùm trong tác phẩm, đồng
thời cũng chính là quan điểm nghệ thuật của tác giả.
- Nhan đề TP : + Mô tả việc đỡ đẻ đầy tình nghĩa.
+ Khẳng định và tin tởng ở s/mạnh và sự s/tạo của con ng-
ời...
- Cả ngời mẹ và ngời kể chuyện :
+ Vui mừng, phấn khởi, tự hào khi một con ngời ra đời ...
+ Băn khoăn, lo lắng, khát vọng cho con ngời đợc sống
trong Hạnh phúc - Tự do...
7. Tổng kết :
Vợt qua cái hiện thực đời thờng, t/g đa ta vào một không
gian huyền ảo, thần kỳ, một con đờng ven biển và một thiên
nhiên mỹ lệ, từ đó mà miêu tả một sự sáng tạo thiêng liêng
của con ngời. Ông đã nâng việc sinh nở thành sự Sáng
tạo - ngời mẹ thành Tạo hóa - đứa bé thành con ng-
ời !
Cái hiện thựcvà cái lãng mạn hòa quyện và tạo nên chất sử
thi, thần thoại : Đứa bé nằm trên một lớp lá thu vàng rực
TP thể hiện quan niệm nghệ thuật của Gorki về con ngời.

Niềm tin yêu tôn trọng đối với con ngời. Dù đối mặt với
hiện thực c/s đầy khó khăn nh đứa bé đối diện với biển cả
nhng đó chính là con ngời đã và đang khẳng định mình
trong vũ trụ để vơn tới Hạnh phúc - Tự do .
Luyện tập : Nói rõ cảm nhận của mình về đoạn văn mà mình
cho là hay nhất trong TP ?