Công tác chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.TÊN ĐỀ TÀI:
Công tác chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng để nâng cao
chất lượng giáo dục .
2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
2.1 CƠ SỞ LÍ LUẬN
Công tác chủ nhiệm lớp đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giáo
dục toàn diện cho học sinh, công tác này góp phần chủ đạo không chỉ trong việc
giúp các em tiếp cận, lĩnh hội tri thức văn minh của nhân loại mà còn trong quá
trình dần hình thành nhân cách để các em có đạo đức trong sáng, có lối sống, tác
phong, cách ứng xử với gia đình, thày cô, bạn bè và những người khác một cách
đúng mực... nó quyết định đến chất lượng “Sản phẩm giáo dục” - chính là bản
thân các em học sinh - trong từng năm học. Nó giúp các em tu dưỡng, rèn luyện
bản thân để trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ và trở
thành con người có ích cho bản thân, cho gia đình và xã hội ngay từ khi các em
đang còn ngồi trên ghế nhà trường và cả tương lai sau này nữa. Mà sản phẩm
này không giống như những sản phẩm hay hàng hóa khác (bởi vì đó là con
người), nên công tác chủ nhiệm càng được coi trọng trong công tác giáo dục
toàn diện cho học sinh. Trong công tác chủ nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm lớp
đóng vai trò quan trọng nhất, quyết định nhất và chính các thày cô chủ nhiệm sẽ
là người quyết định đến phong trào của lớp, đến chất lượng giáo dục, đến kết
quả phấn đấu của học sinh trong một năm học, vậy chúng ta phải làm thế nào để
nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp đặc biệt với những lớp ở khối 5 khối cuối cấp bậc tiểu học ? Đây là câu hỏi khó mà bất cứ thày cô giáo chủ
nhiệm khối 5 nào cũng suy nghĩ, băn khoăn và trăn trở để tìm ra câu trả lời.
Chính vì vậy tôi xin đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “Công tác chủ nhiệm lớp
đóng vai trò quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục” với mong muốn

1


chia sẻ với các đồng nghiệp những kinh nghiệm của bản thân và góp một phần

nhỏ trong việc nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh.
2.2 CƠ SỞ THỰC TIỄN
Như chúng ta đều biết công tác chủ nhiệm lớp là một nhiệm vụ khó khăn mà
bất cứ thày cô giáo nào khi được phân công đều thấy ngại đặc biệt là học sinh
khối lớp 5 (kể cả khi được chủ nhiệm lớp có nhiều học sinh ngoan), tuy nhiên
trong suốt quá trình làm công tác giáo dục của mình thầy cô nào cũng phải tiếp
nhận nó. Thực tế chúng ta thấy hiện nay ở nhiều trường, nhiều địa phương có
nhiều học sinh có ý thức đạo đức tốt, đạt nhiều thành tích trong học tập, trong
rèn luyện và tu dưỡng đạo đức, trong các kì thi học sinh giỏi các cấp; tỉ lệ học
sinh đỗ vào các trường đại học, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề ngày càng
cao... tuy nhiên cũng có không ít những học sinh bỏ bê việc học hành, suy đồi về
đạo đức hay sa vào các trò không lành mạnh như: chơi điện tử, chơi game.. để
rồi công sức của bản thân, của gia đình và của thày cô trong suốt 5 năm học trở
thành số không thậm chí có những trường hợp phạm tội rồi sa vào lưới pháp
luật. Là giáo viên chủ nhiệm lớp 5, làm thế nào để giúp các em hiểu và tránh xa
những sai trái đó, để giúp các em tiến bộ và đưa phong trào lớp chủ nhiệm đi lên
là mong muốn không chỉ của các bậc phụ huynh mà còn của bất cứ thày cô nào.
Trong thực tế đã có không ít thày cô khi đảm nhận công tác chủ nhiệm lớp 5
cũng đã cố gắng với lớp, tìm tòi nhiều biện pháp nhưng kết quả thu được không
đáng kể, lớp chủ nhiệm vẫn không tiến bộ là bao, học sinh vẫn giậm chân tại chỗ
hoặc rất ít tiến bộ.... Tuy nhiên cũng lớp ấy, cũng những học sinh ấy nhưng thày
cô khác chủ nhiệm lại tiến bộ rõ rệt! Nguyên nhân một phần do các em học sinh
nhưng phần lớn là ở các thày cô chủ nhiệm, chính các thày các cô mới là người
quyết định đến sự tiến bộ của học sinh lớp chủ nhiệm của mình. Là giáo viên
trực tiếp đứng trên bục giảng và đã từng phụ trách những lớp chủ nhiệm được
coi là khó khăn, là cá biệt: có nhiều em học sinh nghịch ngợm, ngỗ ngược,
không quan tâm đến học hành, chậm tiến về đạo đức... tôi rất băn khoăn, trăn trở
tuy nhiên tôi đã tìm ra câu trả lời cho chính bản thân mình để đưa lớp chủ nhiệm
2

của mình từ vị trí cuối cùng của nhà trường vượt lên tốp đầu; có tỉ lệ học sinh
đạo đức đạt 100% thực hiện đầy đủ ; tỉ lệ học sinh thi đỗ học sinh giỏi cao , các
bậc phụ huynh cũng như đồng nghiệp luôn tin tưởng. Tôi xin trình bày những
kinh nghiệm của bản thân để “Công tác chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng
để nâng cao chất lượng giáo dục” để chia sẻ các thày cô trong công tác chủ
nhiệm của mình.
2.3 –TÍNH CẤP THIẾT
Trường tiểu học là cái nôi đầu tiên cho mỗi học sinh bắt đầu
cuộc sống lao động,học tập, rèn luyên Trong nhà trường, học sinh
cần phải tiếp thu những tri thức khoa học một cách có hệ thống,
những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết để hình thành và phát triển những
phẩm chất đạo đức tốt đẹp ban đầu của con người mới.
Trong nhiều năm qua, phần lớn các trường tiểu học ở nước ta
vẫn tồn tại phương pháp giảng dạy và giáo dục mang tính áp đặt, gò
bó, chưa quan tâm lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của học sinh. Việc
đánh giá, sửa sai học sinh còn có những biểu hiện khắt khe, thiếu
dân chủ. Học sinh còn những khiếm khuyết về nhân cách : rụt rè, thụ
động, thiếu tự tin vào bản thân, không dám đề đạt ý kiến, không
mạnh dạn thể hiện khả năng của mình …
Tình hình trên đòi hỏi trường Tiểu học phải chọn lựa con đường,
cách thức giáo dục phù hợp, để chuẩn bị thật tốt cho các em thành
những công dân tương lai có đạo đức, trí tuệ và thể lực tốt, các em
phải được sống ở một tập thể lớp lành mạnh, đoàn kết. Đó là hệ
thống các điều kiện để tập thể học sinh quan hệ với cộng đồng một
cách cởi mở, tích cực, cần thiết cho việc hình thành và phát triển
nhân cách học sinh theo các mục tiêu giáo dục của trường Tiểu học.
Từ thực tiễn như trên đã đặt ra cho tôi hiểu rõ thêm vê công tác chủ nhiêm lóp
và nhận thấy rõ : “vai trò của công tác chủ nhiệm lớp ”
3

3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Mục đích nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của
giáo viên và nâng cao chất lượng học tập của học sinh, trong thực tế
công tác chủ nhiệm lớp là rất quan trọng , nó giúp cho học sinh biết
sống hòa đồng, biết quan tâm đến mọi người xung quanh ,tạo cho
các em trở thành con người có trí tuệ, cần cù, thông minh, sáng tạo,
luôn yêu mến con người và có tấm lòng nhân ái vị tha cao đẹp phù
hợp với bản sắc dân tộc Việt Nam…
4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Là học sinh lớp 5B, nghiên cứu và thực hiện trong thời gjan
môt năm học ở trường tiểu học
5 ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT,THỰC NGHIỆM
Là học sinh lớp 5B
6. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Yêu cầu giáo viên chủ nhiệm các lớp trong trường Tiểu học phải
chọn lựa con đường, cách thức giáo dục phù hợp, để chuẩn bị thật
tốt cho các em thành những công dân tương lai có đạo đức, trí tuệ và
thể lực tốt. Một trong các con đường đó là phải xây dựng cho được
môi trường thân thiện trong trường tiểu học. Đó là hệ thống các điều
kiện để tập thể học sinh quan hệ với cộng đồng một cách cởi mở,
tích cực, cần thiết cho việc hình thành và phát triển nhân cách học
sinh theo các mục tiêu giáo dục của trường Tiểu học.
Từ thực tiễn như trên đã đặt ra cho tôi nhiệm vụ là tìm : Một số giải pháp
để từng bước xây dựng kế hoạch chủ nhiệm cho phù hợp với từng
đối tượng học sinh và thấy được “vai trò tích cực của công tác chủ
nhiệm lớp” trong trường tiểu học.
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
4

Phương pháp nghiên cứu là khảo sát thực tế, quan sát, tổng hợp,
đối chiếu, so sánh với các tiêu chuẩn giáo dục toàn diện
8 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Là đi sâu vào nghiên cứu: Một số giải pháp để từng bước xây
dựng kế hoạch chủ nhiệm cho phù hợp với từng đối tượng học sinh
và thấy được “vai trò tích cực của công tác chủ nhiệm lớp” trong
trường tiểu họctrong năm học 2016 – 2017.

5


B. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI QUYẾT
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Công tác chủ nhiệm lớp đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giáo
dục toàn diện cho học sinh, công tác này góp phần chủ đạo không chỉ trong việc
giúp các em tiếp cận, lĩnh hội tri thức văn minh của nhân loại mà còn trong quá
trình dần hình thành nhân cách để các em có đạo đức trong sáng, có lối sống, tác
phong, cách ứng xử với gia đình, thày cô, bạn bè và những người khác một cách
đúng mực... nó quyết định đến chất lượng “Sản phẩm giáo dục” - chính là bản
thân các em học sinh - trong từng năm học. Nó giúp các em tu dưỡng, rèn luyện
bản thân để trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ và trở
thành con người có ích cho bản thân, cho gia đình và xã hội ngay từ khi các em
đang còn ngồi trên ghế nhà trường và cả tương lai sau này nữa. Mà sản phẩm
này không giống như những sản phẩm hay hàng hóa khác (bởi vì đó là con
người), nên công tác chủ nhiệm càng được coi trọng trong công tác giáo dục
toàn diện cho học sinh. Trong công tác chủ nhiệm thì giáo viên chủ nhiệm lớp
đóng vai trò quan trọng nhất, quyết định nhất và chính các thày cô chủ nhiệm sẽ
là người quyết định đến phong trào của lớp, đến chất lượng giáo dục, đến kết

quả phấn đấu của học sinh trong một năm học, vậy chúng ta phải làm thế nào để
nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp đặc biệt với những lớp ở khối 5 khối cuối cấp bậc tiểu học ? Đây là câu hỏi khó mà bất cứ thày cô giáo chủ
nhiệm khối 5 nào cũng suy nghĩ, băn khoăn và trăn trở để tìm ra câu trả lời.
Chính vì vậy tôi xin đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “ Công tác chủ nhiệm lớp
đóng vai trò quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục” với mong muốn
chia sẻ với các đồng nghiệp những kinh nghiệm của bản thân và góp một phần
nhỏ trong việc nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN

6


Như chúng ta đều biết công tác chủ nhiệm lớp là một nhiệm vụ khó khăn mà
bất cứ thày cô giáo nào khi được phân công đều thấy ngại đặc biệt là học sinh
khối lớp 5 (kể cả khi được chủ nhiệm lớp có nhiều học sinh ngoan), tuy nhiên
trong suốt quá trình làm công tác giáo dục của mình thầy cô nào cũng phải tiếp
nhận nó. Thực tế chúng ta thấy hiện nay ở nhiều trường, nhiều địa phương có
nhiều học sinh có ý thức đạo đức tốt, đạt nhiều thành tích trong học tập, trong
rèn luyện và tu dưỡng đạo đức, trong các kì thi học sinh giỏi các cấp; tỉ lệ học
sinh đỗ vào các trường đại học, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề ngày càng
cao... tuy nhiên cũng có không ít những học sinh bỏ bê việc học hành, suy đồi về
đạo đức hay sa vào các trò không lành mạnh như: chơi điện tử, chơi game.. để
rồi công sức của bản thân, của gia đình và của thày cô trong suốt 5 năm học trở
thành số không thậm chí có những trường hợp phạm tội rồi sa vào lưới pháp
luật. Là giáo viên chủ nhiệm lớp 5, làm thế nào để giúp các em hiểu và tránh xa
những sai trái đó, để giúp các em tiến bộ và đưa phong trào lớp chủ nhiệm đi lên
là mong muốn không chỉ của các bậc phụ huynh mà còn của bất cứ thày cô nào.
Trong thực tế đã có không ít thày cô khi đảm nhận công tác chủ nhiệm lớp 5
cũng đã cố gắng với lớp, tìm tòi nhiều biện pháp nhưng kết quả thu được không
đáng kể, lớp chủ nhiệm vẫn không tiến bộ là bao, học sinh vẫn giậm chân tại chỗ

hoặc rất ít tiến bộ.... Tuy nhiên cũng lớp ấy, cũng những học sinh ấy nhưng thày
cô khác chủ nhiệm lại tiến bộ rõ rệt! Nguyên nhân một phần do các em học sinh
nhưng phần lớn là ở các thày cô chủ nhiệm, chính các thày các cô mới là người
quyết định đến sự tiến bộ của học sinh lớp chủ nhiệm của mình. Là giáo viên
trực tiếp đứng trên bục giảng và đã từng phụ trách những lớp chủ nhiệm được
coi là khó khăn, là cá biệt: có nhiều em học sinh nghịch ngợm, ngỗ ngược,
không quan tâm đến học hành, chậm tiến về đạo đức... tôi rất băn khoăn, trăn trở
tuy nhiên tôi đã tìm ra câu trả lời cho chính bản thân mình để đưa lớp chủ nhiệm
của mình từ vị trí cuối cùng của nhà trường vượt lên tốp đầu; có tỉ lệ học sinh
đạo đức đạt 100% thực hiện đầy đủ ; tỉ lệ học sinh thi đỗ học sinh giỏi cao , các
bậc phụ huynh cũng như đồng nghiệp luôn tin tưởng. Tôi xin trình bày những
kinh nghiệm của bản thân để “Công tác chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan
7


trọng để nâng cao chất lượng giáo dục” để chia sẻ các thày cô trong công tác
chủ nhiệm của mình.
III TÌNH HÌNH THỰC TẾ KHI CHƯA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
Khi chưa thực hiện đề tài,vào đầu năm học , tôi làm một bài khảo sát về
đánh giá phẩm chất học sinh của lớp , tôi nhận thấy các em chưa được chăm học
lắm, thiếu tự tin và thường không nhận lỗi khi làm sai …Từ tình hình thực tế
này tôi đã nghiên cứu đề tài này và thu được kết quả . Sau đây là một số kinh
nghiệm của tôi
IV. KINH NGHIỆM SỐ 1: THÀY CÔ LUÔN LÀ NGƯỜI CHUẨN
MỰC
Thầy cô luôn là người chuẩn mực! Tuy nhiên để là một người thày chuẩn
mực theo đúng nghĩa chắc không đơn giản như nhiều người nghĩ. Chúng ta là
người thày nên không chỉ chuẩn mực trên lớp học, trong trường học mà còn cả ở
khu vực khu dân cư sinh sống và ngoài xã hội; không chỉ chuẩn mực trên
phương diện kiến thức mà cả trong đạo đức, lối sống nữa. Chúng ta cần hiểu rõ

mọi người bao gồm: học sinh, phụ huynh học sinh, đồng nghiệp và quần chúng
nhân dân đang hàng ngày, hàng giờ dõi theo chúng ta. Mỗi lời nói, mỗi việc làm
của chúng ta sẽ nhận ngay những phản hồi từ phía họ và sức lan truyền của
chúng rất nhanh, chúng sẽ ảnh hưởng và tác động không nhỏ đến uy tín, danh dự
và công việc giáo dục của chúng ta cả tích cực và tiêu cực. Vị thế của chúng ta
như thế nào sẽ do chính chúng ta quyết định.
1. Thầy cô phải là người hiểu rõ về nghề và về công việc của mình nhất
1.1. Nghề giáo viên:
Chúng ta cần rõ hơn ai hết “giáo viên” là một nghề như những nghề khác
như: thợ xây, công nhân, lao công... và dạy học là công việc cũng bình thường
như những việc khác như: xây một ngôi nhà mới; làm ra một sản phẩm hay quét
đi những rác rưởi để làm sạch cho một con đường, một góc phố... Tuy nhiên sản
8


phẩm của chúng ta không giống như những sản phẩm khác. Đó là con người.
Người thợ xây lỗi có thể dỡ ra xây lại; người công nhân tạo ra một sản phẩm lỗi
có thể bỏ đi để làm lại sản phẩm khác; người lao công quên mất một đoạn
đường, một góc phố thì ngày mai có thể quét lại. Nhưng chúng ta không thể
“làm lại” một con người. Chính vì vậy chúng ta phải hiểu rõ công việc “dạy
người” chúng ta đang làm và có trách nhiệm hơn ai hết về công việc và về học
sinh của mình thì mới mong chất lượng giáo dục cao lên được.
1.2 Công tác chủ nhiệm lớp:
Chúng ta cần hiểu rõ rằng: công tác chủ nhiệm lớp là một nhiệm vụ, một
công việc bình thường của một giáo viên cũng như việc: soạn bài, chấm chữa
bài hay giảng dạy ở một khối lớp nhất định nào đó.... Trách nhiệm của thày cô
chủ nhiệm là phụ trách một lớp chủ nhiệm để được trừ đi một số tiết nhất định
theo qui định và công tác này được xếp là một trong số những tiêu chí đánh giá
thi đua khá quan trọng trong các đợt, cả kì hay cả năm của một giáo viên. Chính
vì vậy để lớp đạt lớp tiên tiến là điều thày cô nào cũng muốn vươn tới - xếp thứ

hạng càng cao càng tốt. Nhưng chúng ta nên nhớ đối tượng giáo dục của chúng
ta là tất cả các em học sinh của tất cả các khối lớp trong toàn trường (bao gồm
những học sinh đã dạy, đang dạy và sẽ dạy) chứ đâu chỉ có học sinh riêng của
lớp chủ nhiệm. Nên các thày cô hãy nhớ trong quá trình dạy học thì học sinh của
bất cứ lớp nào cũng vậy, nếu các em mà giỏi, mà ngoan ngoãn thì chúng ta
không mất nhiều thời gian để giáo dục, chỉ bảo còn những học sinh chậm tiến bộ
thì chúng ta phải đầu tư thời gian, công sức dạy dỗ, chỉ bảo tận tình hơn nhiều
và tuyệt đối tránh hiện tượng cư xử không công bằng với các em học sinh.
Không bao giờ được để xảy ra hiện tượng phân biệt đối xử giữa học sinh lớp chủ
nhiệm và lớp không chủ nhiệm. Ngay trong một gia đình cha mẹ cư xử không
công bằng giữa những người con với nhau còn gây mâu thuẫn chứ chưa cần nói
đến trong một lớp, một khối lớp gồm nhiều em học sinh, nhiều tập thể lớp. Hơn
thế nữa trong phong trào thi đua thì hãy để thày cô thi đua với thày cô, học trò
thi đua với học trò chứ không bao giờ để xảy ra hiện tượng thày thi đua với trò
9


để tránh trường hợp các em học sinh sẽ nghĩ sai về các thày cô và đánh mất
niềm tin, sự kính trọng với các thày cô. Điều quan trọng nhất là giáo viên chúng
ta phải xác định rõ công tác chủ nhiệm chỉ là một công việc, còn đối tượng cần
giáo dục của chúng ta là tất cả các em học sinh thì mới có được niềm tin, sự kính
trọng của các em học sinh và mới có thể hoàn thành tốt công việc chủ nhiệm lớp
của mình .Ngay trong cùng một nhà trường, năng lực chủ nhiệm của mỗi giáo
viên cũng khác nhau, nhưng cái chính là phải tâm huyết với nghề nghiệp, phải
coi học sinh như con em ruột thịt của minh từ đó mới có kế hoạch để dạy dỗ.
Với học sinh tiểu học, không thể cứng nhắc với các em, mà phải dùng những lời
lễ ngọt ngào để khuyên bảo, các em sẽ ngoan ngoãn nghe theo lời cô giáo, có
như vậy chúng ta mới hoàn thành được công tác chủ nhiệm của mình.
2. Thầy cô phải là người đi đầu trong hành động.
Trong cách nhìn nhận, đánh giá của các em học sinh, các thày cô luôn

đóng vai trò vô cùng quan trọng, thày cô là tiêu chuẩn, là hình mẫu, là tấm
gương sáng để các em học tập và noi theo. Có những người thày, người cô đã
được ghi khắc trong tâm khảm của bao thế hệ học trò bởi đạo đức, lối sống, bởi
cách nghĩ hay việc làm của thày cô, để mỗi khi nhớ lại quãng đời trong sáng,
hồn nhiên của tuổi học trò, họ lại thầm nhủ “Cảm ơn thày cô!” và muốn được
như vậy thày cô phải là số một trong mắt các em. Muốn vậy mỗi thầy cô phải tự
rèn rũa bản thân,phải có năng lực, không ngừng học tập để nâng cao trình độ
chuyên môn. Cố gắng thay đổi bản thân, với các em thầy cô phải hoàn hảo , có
như thế học sinh mới tôn trọng thầy cô giáo.
2.1. Thày cô là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống.
Thầy cô luôn là người được coi là tấm gương sáng để các em học sinh
phấn đấu noi theo. Mỗi lời nói, mỗi thể hiển, mỗi việc làm của thày cô đều luôn
được dõi theo của bao ánh mắt trong sáng, hồn nhiên và ngây thơ của biết bao
học trò. Các em muốn mình được như thày cô, hơn thày cô! Đây là một suy
nghĩ, một mong muốn rất trẻ con nhưng hoàn toàn chính đáng của các em bởi
10


thày cô là người dạy mình cơ mà, mình phải cố gắng để được bằng thày cô hoặc
hơn thày cô chứ, để có được sự yêu mến, tôn trọng của mọi người khác. Nên nếu
các thày cô chuẩn mực trong lời nói, trong cách sống, cách cư xử không chỉ
trong mà cả ngoài trường học; không chỉ trên lớp mà còn trong cuộc sống đời
thường hàng ngày thì các thày cô là thước đo, là tấm gương để các em soi vào,
noi theo và học tập. Và những gì thày cô làm đều được các em ủng hộ nhiệt tình,
nhưng các em sẽ nghĩ gì, làm gì và học gì ở thày cô khi thày cô có những lời
nói, những việc làm không chuẩn mực hay có đạo đức, lối sống không lành
mạnh? Đã có trường hợp trên lớp thày cô dạy các em phải sống có đạo đức, có
nhân cách, văn minh, lễ phép, lịch sự với ông bà, cha mẹ và người lớn tuổi; sống
chan hòa, thân thiện với bạn bè và gương mẫu, nhường nhịn các em nhỏ và luôn
làm những điều hay lẽ phải, có ích cho mọi người... nhưng về nhà thày cô ấy lại

đối xử không tốt với gia đình, mâu thuẫn với xóm giềng hay làm những điều đi
ngược lại với luân thường đạo lý, vi phạm pháp luật... liệu các em có biết không
và thái độ cũng như phản ứng của các em với các việc làm đó, những thày cô đó
sẽ ra sao? Nhiều người sai lầm khi nghĩ rằng các em còn nhỏ, chưa hiểu biết
chuyện người lớn... nhưng chúng ta nên nhớ rằng các em lại là người hiểu rõ
nhất, đánh giá đúng nhất về thày cô mình và và khi tấm gương trước mắt các em
bị mờ đi, bị tan vỡ rồi liệu có lấy lại được không, mà đâu chỉ có các em học
sinh, còn các bậc cha mẹ học sinh nữa, chắc họ không đủ niềm tin khi gửi gắm
con em mình cho những thày cô ấy. Đã có những trường hợp phụ huynh cho con
em mình chuyển lớp, thậm chí chuyển trường vì không muốn con em mình học
thày nọ cô kia. Chúng ta nên biết rằng các em học sinh, các bậc phụ huynh, cả
xã hội đang đặt niềm tin, trao tương lai của con em họ cho chúng ta và luôn tin
tưởng rằng các thày cô mãi là tấm gương ngày một sáng hơn cho các em noi
theo vì vậy chúng ta phải luôn cố gắng là tấm gương sáng để ngày càng xứng
đáng với niềm tin yêu ấy.
2.2. Thầy cô là người vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ và hoàn
thành tốt nhiệm vụ của mình
11


Không chỉ là tấm gương trong lời nói, đạo đức và lối sống, thày cô phải là
tấm gương chuẩn mực trong việc dạy dỗ, trong việc học tập, tự nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân, thày cô phải vững vàng về chuyên môn
nghiệp vụ và hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Ngày ngày các thày cô dìu dắt,
truyền thụ cho lớp lớp các em học sinh những tri thức khoa học, những văn
minh của nhân loại để các em vững bước trong thời kì công nghiệp hóa nước
nhà, thời kì hội nhập quốc tế hiện nay. Mà kho tàng tri thức của loài người là vô
tận và không ngừng phát triển hơn, hiện đại hơn nên các thày cô phải tự nâng
cao trình độ thì mới có thể đáp ứng được niềm mong mỏi, sự khát khao của các
em học sinh và các bậc phụ huynh. Các em sẽ học gì khi ngày ngày được chứng

kiến cảnh thày cô vừa dạy vừa ngồi chuẩn bị bài ngay trên lớp ngoài ra còn được
các thày cô truyền thụ những kiến thức không chuẩn, không chính xác hoặc thày
cô không hoàn thành nhiệm vụ được giao...! Làm như vậy là chính các thày cô
đang dần đánh mất chính mình, đánh mất danh dự và đánh mất niềm tin trong
mắt các em học sinh và khi niềm tin, niềm hy vọng và cả những ước mơ cao đẹp
của các em dần tan biến thì chỉ còn lại sự hụt hẫng, sự thiếu tin tưởng và thất
vọng về chính những người đang trực tiếp dạy dỗ mình. Còn những bài giảng
hay, những tiết dạy nhiệt tình, say sưa, chuẩn mực của thày cô sẽ có sức lôi
cuốn, thu hút các em và mở ra trước mắt các em chân trời mới đầy tươi sáng và
nhiều điều tốt đẹp, tạo cho các em niềm tin vững chắc và sự kính trọng về thày
cô của mình. Chính vì vậy có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng và hoàn thành
tốt nhiệm vụ là một trong những bí quyết quan trọng nhất để quyết định thành
công của người thày không chỉ trong công tác giảng dạy mà trong tất cả những
công tác khác trong đó có công tác chủ nhiệm lớp.
2.3 Thầy cô phải là người đi đầu trong hành động.
Trong công tác chủ nhiệm thày cô là những người phụ trách, phát động và
chỉ đạo các em tham gia nhiệt tình và có hiệu quả cao trong nhiều phong trào,
nhưng nhiều lúc thày cô phải đảm nhận vai trò tiên phong các phong trào ấy.
Thày cô phát động các em tham gia vào các phong trào thi đua của trường, của
12


lớp hay các phong trào của tổ chức Đoàn Đội của nhà trường, muốn đạt được
kết quả cao nhất, nhanh nhất thì thày cô phải là người động đầu tiên. Chẳng hạn
thày cô phát động các em hưởng ứng cuộc thi viết chữ đẹp thì thày cô phải viết
chữ trên bảng đẹp trước. Hoặc thày cô nhắc nhở các em ăn mặc gọn gàng khi
đến lớp thì thày không được để áo quần luộm thuộm, tóc tai không gọn gàng thì
các em mới thực hiện tốt được. Hay trong một buổi lao động cắt cỏ sân
truwowngfthif thầy cô phải là người cắt những nhát cỏ đầu tiên hoặc hướng dẫn
các em cách cắt thay vì đứng một chỗ nhắc nhở, thúc giục các em. Thực tế

chúng ta không phải đang làm hộ các em mà chúng ta đang khích lệ các em về
tinh thần, giúp các em có có động lực và phương thức hoàn thành nhiệm vụ, và
chính sự tham gia của các thày cô trong những công việc đó là sự hướng dẫn,
khích lệ, động viên kịp thời nhất để các em hoàn thành tốt những nhiệm vụ của
mình.
V. KINH NGHIỆM SỐ 2: THẦY CÔ CHỦ NHIỆM LÀ NGƯỜI
GẦN GŨI HỌC SINH NHẤT
Thày cô chủ nhiệm có sức ảnh hưởng rất lớn tới các em học sinh lớp chủ
nhiệm bởi vì thày cô là người gần gũi các em nhất không những ở trường mà
còn ở nhà. Hầu hết các thày cô dạy bậc tiểu học đều đang sinh sống trong địa
bàn xã có học sinh mình đang chủ nhiệm và nhiều học sinh có quan hệ gia đình,
người thân quen với các thày cô.... Bên cạnh đó ngoài những giờ giảng dạy trên
lớp, giáo viên chủ nhiệm thường tiếp xúc với các em qua những giờ sinh hoạt
lớp cuối tuần, giờ truy bài đầu giờ, sau giờ chào cờ hay, trong các buổi lao động,
trong giờ ra chơi.... Trong những khoảng thời gian đó giáo viên chủ nhiệm là
người tiếp xúc và gần gũi các em nhất và thày cô chủ nhiệm là người đưa ra
những những định hướng, phân công những nhiệm vụ mà các em sẽ thực hiện,
các em sẽ nghiêm chỉnh chấp hành những gì mà thày cô đã truyền đạt. Chính vì
vậy qua việc tiếp xúc sẽ giúp các thày cô chủ nhiệm sẽ nắm được tâm tư, tình
cảm, những mong muốn của các em học sinh và đây là điều vô cùng quan trọng,
nó giúp các thày cô hiểu rõ về tính cách, đặc điểm cũng như điều kiện, hoàn
13


cảnh của từng em qua đó tìm ra các biện pháp phù hợp giúp các em tiến bộ.
Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh (nói chung) và học sinh tiểu học (nói
riêng) có những biểu hiện về đặc điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Đây là thời
kỳ chuyển cấp. Những đặc điểm tâm sinh lý, trình độ hiểu biết, vốn sống, suy
nghĩ... của học sinh tiểu học còn nhiều hạn chế. Nếu thày cô chủ nhiệm không
nắm rõ những đặc điểm đó thì làm sao kịp thời tìm ra hướng giải quyết cho

những vấn đề nảy sinh trong khi tâm sinh lý của các em rất dễ bị thay đổi đặc
biệt là những em có hoàn cảnh đặc biệt. Đã có nhiều thày cô chủ nhiệm không
thành công trong công tác chủ nhiệm chỉ vì không chịu tìm hiểu và hiểu về các
em, về gia cảnh cũng như những điều các em đang mong muốn. Đã có những
trường hợp thày cô mắng mỏ hay phạt học sinh vì không đóng tiền đúng thời
gian qui định hay phạt học sinh vì thường không làm bài tập về nhà làm ảnh
hưởng đến phong trào thi đua của lớp... nhưng thày cô đâu biết rằng học sinh đó
chậm đóng tiền vì gia đình vừa có người phải đi viện, học sinh không làm bài vì
phải phụ giúp cha mẹ kiếm sống hàng ngày nên không có thời gian làm bài...
Nếu quan tâm hơn, sâu sát hơn đến các em, đến hoàn cảnh của các em chắc các
thày cô sẽ hiểu, thông cảm với các em hơn và chắc chắn sẽ tìm ra các cách giúp
các em kịp thời, hiệu quả.
VI. KINH NGHIỆM SỐ 3: THẦY CÔ CHỦ NHIỆM PHẢI CO
PHƯƠNG PHÁP CHỦ NHIỆM PHÙ HỢP VỚI TỪNG ĐỐI TƯỢNG
HỌC SINH
Được phân công chủ nhiệm khối 5 là một nhiệm vụ rất khó khăn với các
thày cô giáo vì đây là lớp cuối cấp, nó quyết định đến kết quả của chín năm học
với bao nỗ lực, phấn đấu của các em học sinh cùng với tất cả niềm tin yêu, gửi
gắm, dạy dỗ và kì vọng của gia đình, cha mẹ và của các thày cô giáo. Kết quả ấy
quyết định trực tiếp đến tương lai của các em sau này. Ngoài ra những em học
sinh lớp 5 có những đặc điểm về tâm sinh lí khác với các lớp dưới. Trong một
lớp có nhiều đối tượng học sinh khác nhau và mỗi học sinh có những suy nghĩ,
những việc làm, cách ứng xử với người thân, thày cô hay bạn bè cũng khác
14


nhau.... Tuy nhiên chúng ta cũng có những thuận lợi không nhỏ: vì là học sinh
cuối cấp lên các bậc phụ huynh quan tâm sâu sát đến con em mình hơn không
những vậy chính bản thân các em cũng hiểu biết hơn và có trách nhiệm hơn tới
kết quả học tập rèn luyện của bản thân... chính vì vậy nếu thày cô giáo chủ

nhiệm nắm rõ đối tượng học sinh của mình, những thuận lợi, khó khăn, những
nảy sinh có thể diễn ra trong suốt quá trình của năm học để đưa ra những cách
giải quyết phù hợp, kịp thời thì sẽ hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm của mình.
Và chúng ta phải làm tốt những nhiệm vụ cụ thể sau:
1. Làm tốt công tác điều tra lí lịch và phân loại học sinh lớp chủ
nhiệm.
Đây là công tác đầu tiên và vô cùng quan trọng với bất cứ thày cô chủ
nhiệm nào. Nó quyết định tất cả các định hướng hay giải pháp một cách chính
xác của giáo viên chủ nhiệm ngay từ đầu và trong suốt quá trình năm học. Ngay
khi tiếp nhận lớp thày cô chủ nhiệm phải nắm rõ sĩ số, lí lịch, đặc điểm, kết quả
đạt được của năm học trước, ý thức tham gia các phong trào của lớp cũng như
trong các hoạt động của địa phương... của từng học sinh thông qua giáo viên chủ
nhiệm của năm học trước, qua sổ điểm lớp, học bạ của học sinh hay phiếu bàn
giao học sinh trở lại trường sau khi sinh hoạt hè ở địa phương... một cách rõ
ràng, cụ thể sau đó phân loại các em theo học lực, hạnh kiểm, tính nết, giới tính,
khu vực sinh sống, hoàn cảnh gia đình, sự quan tâm của gia đình... để có danh
sách phân loại học sinh cụ thể. Qua việc phân loại chính xác các đối tượng học
sinh thày cô chủ nhiệm sẽ có những định hướng đúng trong việc phân công
nhiệm vụ hợp lí cho từng học sinh, ngoài ra còn dễ dàng tìm ra những biện pháp
phù hợp trong việc kèm cặp, uốn nắn và giúp các em phấn đấu vươn lên trong
học tập, rèn luyện và tu dưỡng bản thân.
2. ỔN định tổ chức và các mặt hoạt động của lớp ngay từ đầu năm
học.

15


Bất cứ tổ chức nào cũng cần có người quản lí và có những qui định cụ thể,
trong đó mỗi thành viên phải hiểu rõ vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của mình
đối với tập thể để xây dựng tổ chức đó được duy trì và hoạt động tốt. Lớp học

cũng vậy, ngoài giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò phụ trách chính ra thì đội ngũ
cán bộ lớp giữ vai trò không kém phần quan trọng. Đội ngũ cán bộ lớp là cánh
tay đắc lực nhất giúp giáo viên chủ nhiệm theo dõi, đôn đốc, chỉ đạo và điều
hành tất cả các mặt hoạt động của lớp kể cả khi có mặt giáo viên chủ nhiệm hay
không. Bên cạnh đó việc đưa các mặt hoạt động của lớp đi vào ổn định tốt ngay
từ đầu năm học sẽ giúp cho phong trào của lớp ngày càng bền vững và có chất
lượng trong suốt quá trình năm học sau này.
2.1. Ổn định tổ chức lớp
* Coi trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ lớp đoàn kết, vững
mạnh:
Đội ngũ cán bộ lớp bao gồm: lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó văn
thể, lớp phó lao động, quản ca, tổ trưởng các tổ, học sinh giữ sổ đầu bài và học
sinh cờ đỏ được coi là bộ khung của một lớp, nó quyết định sự đoàn kết, tiến bộ,
vững mạnh của một tập thể lớp. Trong đội ngũ này cần có sự phân công phân
nhiệm rõ ràng, không có việc coi trọng hay xem nhẹ vai trò của học sinh nào.
Các em như những chiếc bánh của một con tàu và cùng có nhiệm vụ đưa con tàu
về đích càng an toàn, càng nhanh càng tốt. Giáo viên chủ nhiệm muốn công tác
chủ nhiệm đạt kết tốt thì phải thực sự coi trọng công tác xây dựng đội ngũ cán
bộ lớp đoàn kết, vững mạnh bởi đây chính là đội ngũ thay giáo viên chủ nhiệm
theo dõi, đôn đốc và trực tiếp thực hiện những nhiệm vụ mà giáo viên chủ nhiệm
giao một cách nghiêm túc và nhiệt tình nhất. Chính vì vậy trong công tác xây
dựng đội ngũ cán bộ lớp đoàn kết, vững mạnh giáo viên cần khôn khéo và đảm
bảo một số nguyên tắc sau:
Nguyên tắc một : Dùng đúng người, đúng việc.
16


Đây là nguyên tắc đơn giản nhưng lại vô cùng quan trong trong việc lựa
chọn cán bộ lớp bởi vì nêú nguyên tắc này không được áp dụng thì chẳng khác
nào chúng ta mang dao cau đi chẻ củi trong khi lại lấy dao rựa đi bổ cau vậy. Có

nhiều thày cô không làm đúng nguyên tắc này mà giữ nguyên cán bộ lớp của
năm trước làm nòng cốt hoặc chọn những học sinh được coi là “rắn mặt” làm
cán bộ lớp với cách nghĩ “lấy độc trị độc”. Đây là sai lầm vô cùng nghiêm trọng
bởi đội ngũ cán bộ lớp của năm trước do giáo viên chủ nhiệm khác lựa chọn có
thể phù hợp với năm học trước nhưng lại không phù hợp với năm nay, hơn thế
nữa có thể những học sinh đó sa sút về học tập, rèn luyện bản thân, giảm sút uy
tín trước bạn bè mà giáo viên trước chưa kịp hoặc không kịp thay đổi. Bên cạnh
đó việc sử dụng những học sinh được coi là “rắn mặt” chỉ giải quyết được một
phần nhỏ của vấn đề. Nó chỉ có tác dụng với một vài học sinh chậm tiến nhưng
lại gây cho những học sinh ngoan ngoãn, học tốt tâm lý “bất phục”, chán nản...
chính bản thân các em này sẽ có thể có những suy nghĩ, việc làm gây ảnh hưởng
không tốt đến phong trào của lớp nên giáo viên chủ nhiệm cần dùng đúng người,
đúng việc. Giáo viên nên sử dụng danh sách phân loại làm căn cứ để định hướng
cho các em bầu chọn chính xác.
- Lớp trưởng: không nhất thiết là học sinh học giỏi nhất hoặc nam hay
nữ nhưng phải là học sinh gương mẫu trong mọi mặt, được sự tín nhiệm của bạn
bè, có khả năng giao tiếp và cách diễn đạt và giải quyết vấn đề tốt.
- Lớp phó học tập: phải là học sinh học tập có kết quả cao nhất, gương
mẫu trong học tập cũng như các mặt khác.
- Lớp phó văn thể: phải là học sinh có năng khiếu văn nghệ, thể thao,
nhiệt tình, năng nổ, có khả năng thuyết phục, vận động người khác.
- Lớp phó lao động: nên chọn các em có sức khỏe tốt, ý thức kỷ luật
cao, có trách nhiệm và nên chọn học sinh nam.

17


- Tổ trưởng, quản ca, học sinh cờ đỏ, học sinh giữ sổ đầu bài: nên chọn
những em xếp thứ tiếp theo trong danh sách phân loại của giáo viên chủ nhiệm.
Nguyên tắc 2: Tự do dân chủ trong khuôn khổ

Trong việc chọn đội ngũ cán bộ lớp giáo viên chủ nhiệm nên để các em tự
bầu, điều này giúp cho việc chỉ đạo của cán bộ lớp sau này dễ dàng hơn rất
nhiều vì chính học sinh của lớp xây dựng nên bộ khung và có trách nhiệm làm
theo và giúp đỡ các bạn ấy hoàn thành nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên giáo viên
cần thông qua và thống các tiêu chuẩn của từng chức danh sau đó mới cho các
em bầu và lưu ý không để em nào làm hai hay nhiều nhiệm vụ trong cùng một
lúc.
Nguyên tắc 3: Không có phân biệt giữa cán bộ lớp và các học sinh còn
lại.
Trong quá trình hoạt động giáo viên chủ nhiệm nên tập trung bồi dưỡng
đội ngũ cán bộ lớp để các em làm việc nhiệt tình hơn và có hiệu quả hơn, tuy
nhiên chắc chắn không thể tránh khỏi các sai sót nhưng giáo viên chủ nhiệm
tuyệt đối tránh thiên vị cho các em, nếu không sẽ phá hỏng tất cả những gì mà
mình mất công xây dựng, các em cán bộ lớp phải được đối xử ngang bằng với
các em khác kể cả khi có thành tích cũng như mắc khuyết điểm.
* Coi trọng việc sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh:
Việc sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh là điều cần được coi trọng, nó có tác
dụng tích cực giúp các em có điều kiện học tập, giúp đỡ nhau tôt nhất và có tác
động tâm lý rất lớn đến các em. Đối với học sinh lớp 5 giáo viên nên tránh các
trường hợp:
- Ưu tiên xếp chỗ hợp lí cho các em gặp những khó khăn về sức khỏe
đặc biệt về thị lực để giúp các em đảm bảo sức khỏe tốt, điều kiện tốt nhất trong
suốt năm học.
18


- Không nên để các em học sinh yếu, hay nói chuyện ngồi cạnh nhau.
Những em này cũng không nên cho ngồi bên cửa lớn hoặc cửa sổ, chúng ta nên
sắp xếp các em học yếu, hay nói chuyện ngồi cùng với các bạn học tốt, có đạo
đức tốt để bạn giúp đỡ.

- Dựa trên danh sách phân loại đầu năm, giáo viên chủ nhiệm chia lớp
thành các tổ có học sinh đồng đều nhau về tất cả các mặt rồi sắp xếp chỗ ngồi
hợp lí, điều này sẽ giúp ích không nhỏ trong việc các em tham gia xây dựng bài
hay giúp đỡ nhau trong học tập, rèn luyện...
* Coi trọng việc kí cam kết thi đua, cam kết hưởng ứng các cuộc vận
động:
Bản cam kết thi đua có thể coi là văn bản có hiệu quả nhất, nó có sức
thuyết phục nhất trong suốt quá trình năm học đối với mỗi học sinh, dựa trên nội
qui của nhà trường, những qui định về quyền hạn và trách nhiệm của học sinh và
những điều học sinh không được làm giáo viên soạn thảo ra một bản cam kết rối
cho các em đăng kí. Ngoài ra việc cho học sinh kí cam kết tham gia các cuộc
vận động như: cuộc vận động “Hai không”; cuộc vận động “Xây dựng trường
học thân thiện, học sinh tích cực”... cũng rất quan trọng. Việc đăng kí sẽ có hiệu
lực cao hơn trong việc thực hiện tất cả những nhiệm vụ của học sinh nếu có xác
nhận của phụ huynh học sinh và đây là cở sở vững chắc để giáo viên chủ nhiệm
đánh giá, khen thưởng hay kỉ luật học sinh trong quá trình năm học.
2.2. Tiếp xúc với học sinh của lớp mình chủ nhiệm:
Giáo viên chủ nhiệm có thường xuyên tiếp xúc với học sinh lớp chủ
nhiệm thì mới biết được tâm tư, tình cảm, hoàn cảnh, những điều các em đang
quan tâm và rút ngắn khoảng cách giữa thầy và trò, để các em không còn e ngại,
rụt rè và mạnh dạn bộc bạch những nguyện vọng của mình... qua đó giúp giáo
viên tìm ra được những giải pháp hợp lí giúp đỡ các em khắc phục và tiến bộ
hơn. Tuy nhiên khi tiếp xúc với học sinh, giáo viên chủ nhiệm phải thật khéo léo
19


hỏi thăm về gia cảnh để biết để nắm được những khó khăn, thuận lợi ảnh hưởng
đến học tập, đạo đức của các em. Đối với học sinh có gia đình quan tâm tốt, giáo
viên nên phát huy thế mạnh này vì được giáo dục tốt, được chăm lo việc học tập
nên thường chăm ngoan hơn, chính những em như thế này là nhân tố tích cực

của lớp. Ngược lại, học sinh gặp phải những khó khăn về điều kiện gia đình
như: khó khăn về kinh tế, cha mẹ là người nghiện ngập, lười lao động... giáo
viên và tập thể lớp cần tập trung quan tâm giúp đỡ hơn. Đối tượng này thường tự
ti, mặc cảm nên cần phải khéo léo tế nhị trong cách đối xử cũng như giúp đỡ bởi
vì không phải lúc nào các em cũng nhận sự quan tâm, giúp đỡ của thầy cô, bạn
bè.
Những buổi hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, lao động, sinh hoạt của
đoàn đội, thi văn nghệ, thể thao, làm báo tường… rất dễ dàng tạo điều kiện để
thầy và trò gần gũi nhau hơn, hiểu nhau hơn. Giáo viên hướng dẫn cụ thể công
việc để các em tự tin phát huy khả năng của mình. Trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ được giao các em không thể tránh được những sai sót lúc ấy giáo viên
không nên bày tỏ thái độ không tích cực mà nhẹ nhàng nhắc nhở, hướng dẫn lại
để các em rút ra được kinh nghiệm cho bản thân và các em sẽ tự tin hơn, tích
cực hơn trong các hoạt động lần sau.
Tiếp xúc với đội ngũ cán bộ lớp để biết được mọi hoạt động của lớp là
việc làm hết sức cần thiết. Những thông tin về lớp chủ nhiệm chủ yếu là do các
em cung cấp nhưng nếu giáo viên không khéo léo xử lý sẽ dễ dàng biến học sinh
thành những kẻ mách lẻo, xoi mói, nói xấu người khác... nên giáo viên cần khôn
khéo và có cách nhìn thấu đáo. Chúng ta tin tưởng các em nhưng phải có cách
nhìn từ nhiều phía thì mới hiểu rõ và giải quyết các vấn đề tốt được.
3. Nâng cao hiệu quả các giờ sinh hoạt lớp
Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh trong mỗi buổi sinh hoạt là điều
không thể tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt ở lớp trong giờ truy bài
20


Giáo viên đến lớp như vậy để giúp các em ôn bài, chuẩn bị bài mới hoặc kịp thời
chấn chỉnh những việc phát sinh.... Nếu thực hiện tốt khâu sinh hoạt đầu buổi,
học sinh sẽ ổn định tâm thế hơn để bước vào tiết học đầu tiên tốt hơn, kể cả các
tiết học sau.

Sau mỗi buổi học, nếu phát hiện những việc gì cần giải quyết, giáo viên
yêu cầu các em ở lại năm, mười phút để sinh hoạt và hàng tuần nên có cuộc họp
riêng với cán bộ lớp. Mặc dù có lớp trưởng và đội ngũ cán bộ lớp nhưng giáo
viên không hoàn toàn giao cho các em quyền xử lí mà chỉ giúp các em giải quyết
những vướng mắc đó và là người đưa ra quyết định cuối cùng.
Sau tiết chào là thời điểm rất quan trọng, đây là lúc thày cô xốc lại tinh
thần cho cả lớp trong một tuần mới và triển khai cụ thể những nhiệm vụ của lớp,
của từng học sinh trong tuần nên giáo viên chủ nhiệm phải sử dụng hiệu quả
khoảng thời gian này.
Giờ sinh hoạt cuối tuần thường là thời gian mà cả giáo viên chủ nhiệm và
học sinh đều không thích. Thày cô như những quan tòa xử tất cả các sự vụ,
những rắc rối trong tuần còn học sinh như những bị cáo trình bày, giải thích...
học sinh thường chán ngán giờ sinh hoạt lớp, thậm chí có trường hợp học sinh
bỏ trốn, đặc biệt là những em hay mắc khuyết điểm. Vì vậy giáo viên phải tạo
không khí vui vẻ, thoải mái trong giờ này bằng cách:
- Giải quyết tất cả các vấn đề nảy sinh trong các ngày trong tuần mà
không để dồn vào cuối tuần mới giải quyết.
- Giáo viên cho lớp nhận xét, đánh giá hoạt động trong tuần và triển khai
kế hoạch một cách ngắn gọn thời gian còn lại cho các em tham gia thi văn nghệ ,
kể chuyện... đặc biệt giáo viên nên tận dụng các giờ sinh hoạt lớp, những buổi
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để cho các em tìm hiểu về một vấn đề cụ
thể đang được quan tâm nào đó như: học hành, thi cử . Giáo viên nên khéo léo
lựa chọn những chủ đề đang được các em quan tâm và động viên các em đưa ra
21


quan điểm của mình. Khi đó giờ sinh hoạt sẽ nhẹ nhàng, vui vẻ và có tác dụng
tích cực hơn rất nhiều ngoài ra còn giúp các em hiểu biết rộng rãi hơn.
4. Làm tốt công tác nhân điển hình
4.1 Có hình thức thi đua khen thưởng kịp thời

Một trong những việc làm kích thích được những nhân tố tích cực và hạn
chế những sai phạm tốt nhất là làm tốt công tác thi đua khen thưởng, giáo viên
chủ nhiệm nên thống nhất những qui định về khen thưởng hay kỉ luật học sinh
ngay từ đầu năm, đặc biệt bám sát vào bản cam kết thi đua năm học. Trong quá
trình thực hiện tránh thiên vị hay trù dập học sinh mà lấy giáo dục, răn đe làm
chính và luôn mở cho học sinh một một lối đi. Tùy vào thành tích hay vi phạm
của học sinh mà có hình thức khen thưởng hay kỉ luật hợp lí. Đặc biệt là hình
thức kỉ luật. Đối với học sinh lớp 5 các em là học sinh lớn nhất trường, các em
có sĩ diện rất cao nên tránh các hình thức kỉ luật như: dọn nhà vệ sinh, đứng lên
trước cờ hoặc sỉ vả học sinh... mà hình thức hiệu quả nhất là đánh giá về đạo đức
hàng tháng. Điều này mang lại hiệu quả cao vì đạo đức là một trong những tiêu
chuẩn quan trọng trong việc xét lên lớp cho học sinh cuối năm học, nó sẽ ảnh
hưởng trực tiếp đến quá trình rèn luyện của các em trong suốt 5 năm học. Thày
cô chủ nhiệm nên cho các em tự bình bầu, đánh giá và xếp loại đạo đức hàng
tháng, tuy nhiên nên xếp theo từng tuần vì làm vậy sẽ tạo cho các em mắc
khuyết điểm có cơ hội sửa chữa còn các em có ý thức không có tư tưởng chủ
quan.
4.2 Đặc biệt quan tâm, giáo dục với học sinh cá biệt
Thực tế lớp nào cũng có những em thuộc diện “cứng đầu, cứng cổ” làm
ảnh hưởng đến học sinh khác và các phong trào của và sức ảnh hưởng, lôi cuốn
rất lớn đến những học sinh khác, một trong những bí quyết để thành công trong
công tác chủ nhiệm chính là “cải tà qui chính” những học sinh thuộc diện này.
22


Muốn làm được điều này giáo viên chủ nhiệm cần đặc biệt chú ý những điều
sau:
- Có cách nhìn nhận và đánh giá đúng, tích cực về những học sinh thuộc
diện này và tuyệt đối không được có cách nhìn phiến diện, kì thị với những việc
làm của học sinh và chính các em. Thày cô nên nhẹ nhàng khuyên nhủ, kịp thời

động viên, khen ngợi khi các em tiến bộ kể cả những tiến bộ nhỏ nhất và với
những sai phạm của các em sau khi giải quyết xong không nhắc lại, không lấy
đó để đánh giá, soi nói các em nữa.
Ví dụ. Trong năm học này lớp tôi có em Nguyễn Văn Sơn là học sinh cá
biệt,bản chất học rất kém , lười học, về quan hệ bạn bè thì khỏi phải nói, em
thường bắt nạt các bạn cùng lớp, em thừơng tự xưng là đại ka, bắt các bạn trong
lớp phải nộp tiền cho mình để đi chơi điện tử. Thời gian đầu, tôi cũng áp dụng
như các học sinh khác, không những em không nghe mà còn phản ứng ra mặt.
Từ đó tôi mới tìm ra biện pháp để giáo dục em trở thành một học sinh ngoan.
Trước hết tôi cho em làm nhóm trưởng một nhóm học tập, từ đó em rất phấn
khởi và nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình trước bạn bè, em đã hăng hái
hơn và cởi mở hơn, bạn bè không còn xa lánh em như trước. Với bản thân mình,
tôi đã gần gũi em hơn, khi em làm được một việc làm tốt cho dù là nhỏ tôi cũng
khen ngợi và động viên kịp thời. Em tiến bộ dần và cuối năm được dánh giá
hoàn thành về mặt phẩm chất và được khen thưởng là học sinh xuất sắc của
trường.
- Thực sự quan tâm đến các em và hoàn cảnh gia đình của các em và tìm
cách giúp các em tiến bộ. Điều này sẽ giúp các em thấy được sự quan tâm của
thày cô, của bạn bè đến mình ngoài ra tác động từ phía ra đình cũng là một động
lực lớn giúp các em tiến bộ.
Ví dụ . Em Trần Thị Thanh hoàn cảnh thật éo le bố mẹ chia tay nhau,
hiện tại em đang sống với bà ngoại,nhà bà nghèo, rất khó khăn, có lần em đã
23


phải nghỉ học. Tôi đã đến tận nhà em thăm hỏi và động viên, tôi đã vận động
học sinh trong lớp khuyên góp được một số tiền và nhiều sách vở để tặng cho
em. Em đã trỏ lại lớp học trong tình yêu thương đùm bọc của bạn bè.
- Thầy cô nên chia nhỏ những đối tượng học sinh cá biệt ra để giáo dục,
tuyệt đối không được cùng một lúc tập trung vào tất cả các đối tượng này bởi nó

sẽ có tác động phản ngược lại, hãy chọn học sinh nào coi là đứng đầu để tập
trung giáo dục. Sự tiến bộ của những em này sẽ có tác dụng tích cực đến những
học sinh khác và giúp các em khác có suy nghĩ, hành động tích cực hơn, tiến bộ
hơn.
- Giáo viên chủ nhiệm nên phải khéo léo và mềm mỏng nhưng cương
quyết trong quá trình giáo dục những học sinh thuộc diện này bởi vì có nhiều em
có “thành tích” trong nhiều năm học trước nên cần có thời gian để tiến bộ. Với
những em có tiến bộ dù là rất ít cũng nên động viên trước lớp, trước cờ, ngoài ra
giáo viên có thể tin tưởng giao cho các em những việc như: tắt điện lớp, đóng
cửa, mua đồ dùng cho lớp... các em thấy thày cô tin tưởng mình nên có động lực
để phấn đấu. Nhưng với những học sinh không những không tiến bộ mà còn lôi
kéo những học sinh khác vi phạm thì cần phối hợp với giáo viên bộ môn, tổ
chức đoàn đội, phụ huynh học sinh... quản lí thật chặt chẽ, khi cần có thể có
những hình thức kỉ luật thích đáng để làm gương, để răn đe những đối tượng
khác.
5. Giáo viên chủ nhiệm phải phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học
sinh:
Việc giáo dục học sinh là sự phối kết hợp giữa nhà trường với các lực
lượng, các tổ chức giáo dục khác trong và ngoài trường học. Trong đó, mối quan
hệ giữa gia đình và nhà trường nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm là hết sức
cần thiết. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng quyết định sự thành công của công
tác chủ nhiệm của một giáo viên.
24


Giáo viên chủ nhiệm cần coi trọng và làm tốt công tác tổ chức các buổi
họp phụ huynh học sinh và lựa chọn đại diện hội một cách chính xác, đây sẽ là
những người tích cực nhất đồng hành cùng giáo viên chủ nhiệm trong suốt năm
học và có tác động tích cực đến các phụ huynh khác.
Trong quá trình giáo dục học sinh trong cả năm học, việc đến thăm gia

đình học sinh rất cần thiết. Trước khi đến thăm phụ huynh học sinh, giáo viên
cần phải phân loại đối tượng học sinh theo: học lực, hạnh kiểm, thành tích cững
như những sai phạm thậm chí phải tìm hiểu cả những phụ huynh để có kế hoạch
đi thăm, ưu tiên thăm gia đình những em chậm tiến bộ, mắc sai phạm trước. Đối
với học sinh chậm tiến bộ, mắc sai phạm trước việc giáo viên chủ nhiệm đến nhà
thăm gia đình là hết sức cần thiết. Vì đa số học sinh gia đình có điều kiện đặc
biệt hơn những em khác, cha mẹ ít có thời gian quản lý, chỉ bảo chuyện học
hành của con cái, có thể nói là họ giao con mình cho thày cô. Đến khi được giáo
viên chủ nhiệm thông báo cho biết về tình hình học tập, rèn luyện đạo đức của
con cái họ họ mới hiểu ra. Có gia đình thực sự khổ tâm, bức xúc về con cái
mình, nhưng cũng có gia đình thờ ơ, xem như chẳng có chuyện gì, thậm chí bỏ
qua khi nghe thông tin từ giáo viên nhưng giáo viên chủ nhiệm phải kiên trì, cứ
đến gặp họ một lần, hai lần... để đả thông tư tưởng họ rồi sau đó cùng nhau bàn
bạc về việc giáo dục con cái họ để có kết quả. Và điều cần rất quan trọng là khi
giáo viên chủ nhiệm trao đổi cùng phụ huynh học sinh phải có mặt các học sinh
đó.
Đối với những bậc phụ huynh của học sinh cá biệt muốn đạt kết quả tốt
giáo viên cần chú ý:- Lần đầu đến thăm gia đình chỉ để biết nhà, biết gia cảnh
mà không bàn chuyện giáo dục học sinh nếu họ không đề cập.
- Khi bàn chuyện giáo dục các em phải thật bình tĩnh, trao đổi ôn hoà,
không để phụ huynh có cảm nhận là họ bị xúc phạm, hãy phân tích để cho họ
hiểu trước khi bàn bạc phương pháp giải quyết và luôn tôn trọng họ cũng như
những quan điểm, ý kiến tích cực từ phía họ.
25