Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện sóc sơn, hà nội theo hướng nghiên cứu bài học tt

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở các trường THPT, sinh hoạt tổ chuyên môn chưa được thường
xuyên, nội dung sinh hoạt chuyên môn còn sơ sài, hình thức. Giáo
viên chưa thực sự tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy. Các
phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực thường được áp dụng trong
các bài dạy thao giảng, thi giáo viên giỏi, chuyên đề chuyên
môn….Hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH là một vấn đề mới, có
nhiều giáo viên và kể cả cán bộ quản lý không hiểu rõ bản chất của
NCBH. Việc quản lý và chỉ đạo hoạt động nghiên cứu bài học ở các
nhà trường còn nhiều bất cập.
Xuất phát từ những lý do trên và với mong muốn từng
bước nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn, để tổ chuyên
môn thực sự là hạt nhân của quá trình đổi mới giáo dục trong nhà
trường đề tài “ Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT
huyện Sóc Sơn, Hà Nội theo nghiên cứu bài học” cần được đề ra và
nghiên cứu.
2.Tình hình nghiên cứu đề tài
2.1.Các nghiên cứu trên thế giới
Nghiên cứu bài học bắt đầu ở Nhật như là một hoạt động phát triển
nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên. Những giáo viên có kinh nghiệm
thường xuyên tham gia vào quy trình này để kiểm tra và cải tiến một
cách có hiệu quả các thực hành dạy học của họ.
Trong thời gian gần đây, nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục
có quan tâm đến nghiên cứu bài học cho thấy rằng, nó sẽ dần giúp
1


cho giáo viên thay đổi giảng dạy thực tiễn hằng ngày tới học sinh ,
giúp học sinh trường lớp và có nhiều sáng tạo trong quá trình học tập
và phát triển của trẻ. Các quốc gia đã có nghiên cứu bài học là Thái

Lan, Việt Nam, Indonesia, Singapore. [ 24]
2.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Từ Dự án hợp tác kĩ thuật giữa bộ GD-ĐT và JICA (tổ chức
phát triển hợp tác quốc tế của Nhật Bản) về “ Tăng cường bồi dưỡng
giáo viên theo cụm trường và quản lý nhà trường ở Việt Nam” 2006
– 2007 là một trong những nghiên cứu vận dụng NCBH [ 27]. Đó là
dự án khởi đầu cho sự phát triển NCBH của các tổ chuyên môn các
trường phổ thông.
Hoạt động NCBH là một hoạt động then chốt, chủ đạo trong các
buổi sinh hoạt chuyên môn. Sinh hoạt chuyên môn theo NCBH nhằm
nâng cao năng lực nghề nghiệp của giáo viên, tạo cơ hội và điều kiện
học tập tốt nhất cho tất cả các em học sinh. Chính vì vậy việc quản lý
và chỉ đạo chuyên môn của Sở GD&ĐT đối với hiệu trưởng các
trường và tổ nhóm chuyên môn được nhiều nhà giáo và cán bộ quản
lý giáo dục đề cập quan tâm nghiên cứu, thực hiện.
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1.Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt
động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường trung học
phổ thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội; đề xuất các biện pháp cơ bản
quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học nhằm nâng
cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn, đẩy mạnh phong trào đổi
2


mới phương pháp giảng dạy, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục
tại các trường trung học phổ thông ở huyện Sóc Sơn,Thành phố Hà
Nội.
3.2.Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn

theo nghiên cứu bài học ở các trường trung học phổ thông .
- Khảo sát, nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ
chuyên môn hướng nghiên cứu bài học ở các trường trung học phổ
thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu nội dung bài học tại các trường trung học phổ thông
huyện Sóc Sơn, Hà Nội
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1.Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ
thông trên địa bàn huyện Sóc Sơn, Hà Nội
4.2.Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học.
- Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học tại 6 trường trung học phổ thông thuộc địa bàn
huyện Sóc Sơn, Hà Nội.
- 20 hiệu trưởng và phó hiệu trưởng
- 56 Tổ trưởng, tổ phó chuyên môn ( tổ tự nhiên, tổ xã hội) và 128
giáo viên của 6 trường THPT trên địa bàn huyện Sóc Sơn, Hà Nội đó
3


là: THPT Đa Phúc, THPT Kim Anh, THPT Minh Phú, THPT Sóc
Sơn, THPT Trung Giã, THPT Xuân Giang
5.Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
5.1.1. Nghiên cứu vấn đề theo nguyên tắc hệ thống
Vấn đề nghiên cứu được xem xét trong các mối quan hệ biện
chứng với nhau, trong sự phụ thuộc và quy định lẫn nhau theo một

logic nhất định.
5.1.2. Nghiên cứu vấn đề theo nguyên tắc hoạt động
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học nhằm
đáp ứng với nhu cầu đòi hỏi mới của giáo dục và đào tạo.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
5.2.1. Phương pháp nghiên cứu các văn bản, tài liệu
5.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
5.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
5.2.4. Phương pháp chuyên gia:
5.2.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn
Luận văn đã xác định được khung lý thuyết nghiên cứu quản lý
hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học tại các trường
THPT. Trong đó đã xác định được các khái niệm công cụ ( Quản lý,
tổ chuyên môn tại các trường THPT, Quản lý hoạt động tổ chuyên
môn theo nghiên cứu bài học….). Luận văn cũng đã xác định được
các nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
4


học từ cách tiếp cận mục đích, các nhiệm vụ của tổ chuyên môn và
chỉ ra được các lý thuyết về quản lý hoạt động này. Kết quả nghiên
cứu lý luận của luận văn có thể góp phần bổ sung thêm một số vấn đề
lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH tại các
trường THPT vào lý luận của khoa học quản lý giáo dục.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Đề tài đã nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn
tại các trường THPT huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội theo nghiên
cứu bài học. Đề tài đã chỉ ra được những thành công và những bất

cập của hoạt động này.
Đề tài đã đề xuất các pháp có tính khả thi cao nhằm nâng cao
hiệu quả quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các trường THPT
huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội theo NCBH.
Đề tài có thể dùng làm tài liệu nghiên cứu cho các nhà quản lý,
giáo viên các trường THPT.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn được chia
thành 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại
các trường trung học phổ thông theo nghiên cứu bài học.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các
trường trung học phổ thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội theo nghiên cứu
bài học

5


Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các
trường trung học phổ thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội theo nghiên cứu
bài học.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn
1.1.1.Cơ sở khoa học của hoạt động nghiên cứu bài học
Thuật ngữ “ nghiên cứu bài học” ( Tiếng Anh là Lesson Study hoặc
Lesson Research). Thuật ngữ nghiên cứu bài học có nguồn gốc trong
lịch sử giáo dục Nhật Bản, từ thời Meiji (1868-1912), như một biện

pháp để nâng cao năng lực nghề nghiệp của giáo viên thông qua
nghiên cứu cải tiến các hoạt động dạy học các bài học cụ thể, qua đó
cải tiến chất lượng học tập của học sinh[ 27]. Cho đến nay NCBH
được xem như một mô hình về cách tiếp cận nghề nghiệp của giáo
viên và vẫn được sử dụng rộng rãi ở các trường học tại Nhật Bản,
hình thức này đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới. Cơ sở
khoa học của hoạt động nghiên cứu bài học được dựa trên lý thuyết
vùng “ phát triển gần” của nhà tâm lý học người Nga V.X.Vygotsky
(1896-1934), lý thuyết “vòng đối ngoại” của Mikhail Bakhtin. [ 22,
30]
1.1.1.1.Nghiên cứu bài học dựa trên lý thuyết phát triển gần
1.1.1.2.Nghiên cứu dựa trên lý thuyết “vòng đối ngoại” của
Mikkhail Bakhatin (1895-1975)
6


1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong trường phổ
thông
1.1.3. Sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học
1.1.3.1. Một số khái niệm liên quan đến sinh hoạt tổ nhóm chuyên
môn theo nghiên cứu bài học
Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là hoạt
động giáo viên cùng nhau học tập từ thực tế việc học của học sinh. Ở
đó, giáo viên cùng nhau thiết kế kế hoạch bài học, cùng dự giờ, quan
sát, suy ngẫm và chia sẻ bài học ( tập trung chủ yếu vào việc học của
học sinh). Đồng thời đưa ra những nhận xét về sự tác động của lời
giảng, các câu hỏi, các nhiệm vụ học tập mà giáo viên đưa ra,… có
ảnh hưởng đến việc học của hoc sinh. Trên cơ sở đó, giáo viên đươc
chia sẻ, học tập lẫn nhau, rút kinh nghiệm và điều chỉnh nội dung,
phương pháp dạy học vào bài hoc hằng ngày một cách hiệu quả.

1.1.3.2. Nguyên tắc sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học
Các nguyên tắc sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
là:
Nguyên tắc 1: Từ bỏ phương pháp truyền thụ kiến thức một
chiều, áp đặt kiểu thuyết trình truyền thống. Chuyển đổi phương pháp
truyền thụ một chiều thành phương pháp dạy học có sự tham gia tích
cực của người học.
Nguyên tắc 2: Sử dụng trang thiết bị dạy học thực tế hoặc đang
hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Bài học cần gắn liền với thực tiễn
cuộc sống.
Nguyên tắc 3: Hoạt động nhóm hiệu quả
7


Nguyên tắc 4: Giao nhiệm vụ học tập vừa sức với học sinh,
không quá dễ cũng không quá khó với đối tượng học sinh trong lớp,
đảm bảo phù hợp với từng đối tượng học sinh trong lớp.
Nguyên tắc 5: Chia sẻ ý kiến, ý tưởng để xây dựng mối quan hệ
giữa giáo viên – học sinh, Học sinh – học sinh.
1.2. Hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn ở trường
trung học phổ thông
1.2.1. Nội dung hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn ở THPH
Hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn ở trường
THPT được tổ chức, tiến hành theo các bước sau:
Bước 1. Tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch cụ thể về nghiên cứu bài
học.
Bước 2. Các thành viên nghiên cứu bài dạy và soạn bài học theo
nhiệm vụ và các yêu cầu được phân công.
Bước 3. Tổ chuyên môn thảo luận về mục tiêu, nội dung và hình thức
trình bày.

Bước 4. Cá nhân tự soạn thảo- sáng tạo cá nhân.
Bước 5. Tổ chuyên môn tổ chức dự giờ tiết dạy minh họa.
Bước 6. Tổ chuyên môn tổ chức thảo luận về giờ dạy minh họa.
Bước 7. Áp dụng cho thực tế giảng dạy hàng ngày.
1.2.2. Hình thức hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn
ở trường trung học phổ thông
Hoạt động nghiên cứu bài học được tổ chức thành chuyên đề sinh
hoạt của các tổ chuyên môn theo định kỳ 2 lần trong một tháng. Mỗi

8


tổ chuyên môn sẽ xây dựng kế hoạch thực hiện nghiên cứu bài học
ngay từ đầu năm học.
Nhà trường sẽ sắp xếp thời gian hợp lý để các tổ chuyên môn sinh
hoạt chuyên đề theo kế hoạch.
Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên dự sinh hoạt tổ chuyên môn
để nắm bắt tình hình và có những điều chỉnh kịp thời để đạt được
mục tiêu của hoạt động nghiên cứu bài học.
1.3.Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học ở trường trung học phổ thông
1.3.1.Quản lý, quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường về bản chất là quản lý con người (tập thể
cán bộ giáo viên và học sinh). Do đó, có thể hiểu quản lý trường học
là những tác động tối ưu của chủ thể quản lý (lãnh đạo nhà trường)
đến giáo viên, học sinh và các cán bộ khác nhằm tận dụng nguồn
nhân lực hướng vào đẩy mạnh các hoạt động của nhà trường, thúc
đẩy quá trinh đào tạo trẻ, thực hiện có chất lượng mục tiêu và kế
hoạch đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái mong muốn. Xét về
bản chất, quản lý con người trong nhà trường là tổ chức một cách hợp

lý lao động của giáo viên và học, là tác động đến họ sao cho hành vi,
hoạt động của họ đáp ứng được yêu cầu của việc đào tạo con người.
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ của hiệu trưởng và vấn đề quản lý
hoạt động tổ chuyên môn thông qua hướng nghiên cứu bài học
1.3.2.1. Chức năng quản lý của Hiệu trưởng
Chức năng quản lý có 4 chức năng cơ bản: (1) Lập kế hoạch; (2)
Tổ chức thực hiện; (3) chỉ đạo; (4) Kiểm tra, đánh giá
9


Các chức năng quản lý có quan hệ khăng khít, mật thiết với nhau
lập thành chu kì quản lý ( Thông tin là trung tâm).
1.3.2.2. Mối quan hệ giữa hiệu trưởng và tổ chuyên môn trong
quản lý hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn
Mối quan hệ giữa hiệu trưởng và giáo viên là mối quan hệ hai
chiều, trong đó hiệu trưởng nhà trường hiểu rõ các việc và các công
việc đang diễn ra, đồng thời chỉ đạo cũng như hỗ trợ kịp thời khi giáo
viên gặp phải khó khăn.
1.3.3. Chức năng và nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn và vấn
đề quản lí hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học
Người Tổ trưởng chuyên môn có nhiệm vụ thực hiện các nội
dung từ nhiệm vụ của tổ chuyên môn quy định tại điều lệ trường
Trung học, trong đó nhấn mạnh đến các nhiệm vụ trọng tâm [ 8].
Quản lí giảng dạy của giáo viên:
Quản lý học tập của học sinh
Đề xuất, xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động nội, ngoại
khóa cho học sinh để thực hiện thành công
chất lượng dạy học, giáo dục.
1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học
1.4.1. Khái niệm

“ Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học là thực hiện một quy trình tổ chức hoạt động của nhà lãnh đạo
nhằm nâng cao năng lực cho giáo viên và học sinh trong quá trình

10


dạy và học để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà
trường phổ thông, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên
cứu bài học ở trường trung học phổ thông
1.4.2.1. Xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động nghiên cứu bài
học của nhà trường
Quy trình xây dựng kế hoạch gồm:
(1)Phân tích thực trạng hoạt động NCBH và quản lý hoạt động
NCBH
(2) Xác định mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt của hoạt động NCBH và
đánh giá tính khả thi của chỉ tiêu, mục tiêu
đó
(3) Xác định các hoạt động NCBH của nhà trường tương ứng với
các mục tiêu
(4) Xác định các nguồn lực thực hiện hoạt động NCBH của nhà
trường
(5) Xác định các biện pháp chỉ số theo dõi, kiểm tra và đánh giá
hoạt động NCBH của nhà trường
(6) Trình bày kế hoạch NCBH của nhà trường trước Hội đồng sư
phạm
1.4.2.2. Bồi dưỡng năng lực tại tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học cho giáo viên.
Tổ chuyên môn được duy trì sinh hoạt tổ với thời lượng 2 lần/

tháng theo quy định của điều lệ trường trung học. Để đảm bảo sinh
hoạt chuyên môn hiệu quả, trước hết hiệu trưởng nhà trường cần xác
11


định rõ sinh hoạt chuyên môn là trụ cột, là quan trọng. Sinh hoạt
chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học làm thay đổi nhận thức của
giáo viên về sinh hoạt chuyên môn, giúp giáo viên phát triển nghề
nghiệp.
1.4.2.3.Chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động nghiên cứu bài
học
Hàng năm, ngay từ đầu các năm học Sở GD-ĐT chỉ đạo các
trường THPT học tập nhiệm vụ năm học.Trên cơ sở đó, hiệu trưởng
chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, tổ
chuyên môn xây dựng kế hoạch sinh hoạt tổ theo nghiên cứu bài học
với những nội dung cần thiết phù hợp với đối tượng giáo viên của
nhà trường.
(1) Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch nghiên cứu bài
học
(2) Phát huy vai trò đội ngũ giáo viên cốt cán (đứng đầu) trong
hoạt động
(3) nghiên cứu bài học của nhà trường và tổ chuyên môn
(4) Giám sát việc thực hiện đúng quy trình trong sinh hoạt tổ
chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
(5) Chỉ đạo tổ chuyên môn chú trọng nâng cao chất lượng các
buổi thảo luận cho từng bài học được
nghiên cứu đảm bảo thời gian, thời lượng, hình thức tổ chức
phong phú…
(6) Phát triển bồi dưỡng chuyên môn theo tinh thần: Người biết
nhiều dạy nhiều người biết ít, người biết

12


ít dạy người chưa biết.
1.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu
bài học của các tổ chuyên môn
Kiểm tra, đánh giá là chức năng quan trọng trong quá trình quản
lý. Khi kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động NCBH
trong trường THPT theo các nội dung như:
(1) Việc thực hiện các bước nghiên cứu bài học tại tổ chuyên
môn
(2) Mức độ, nội dung, hình thức chia sẻ kiến thức chuyên môn ,
đổi mới phương pháp dạy học của giáo
viên tại tổ chuyên môn
(3) Việc hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thiện các kỹ năng
hiện có
(4) Đánh giá việc đáp ứng tiêu chuẩn thực hiện nghiên cứu bài
học của nhà trường theo mục tiêu đã đề
ra.
1.4.2.5. Chế độ đãi ngộ, khiến khích, tạo động lực cho đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn, giáo viên và học sinh trung học phổ thông
Động lực là nhân tố thúc đẩy, phát triển hoạt động của con
người. Vì vậy, để tạo động lực cho hoạt động nghiên cứu bài học ,
hiệu trưởng cần hình thành, phát triển, kích thích động cơ dạy học
của người thầy, động cơ học tập của học sinh.
Cụ thể là:
(1)Tạo môi trường làm phát huy tính chủ động, sáng tạo, tôn
trọng cá nhân, có đầy đủ cơ sở vật chất và tinh thần.
13

(2)Xây dựng chính sách động viên, khen thưởng và phê bình kịp
thời, công bằng và khách quan.
(3)Thông qua các hình thức tổ chức dạy học, hoạt động ngoại
khóa để giáo dục học sinh có động cơ học tập đúng đắn, ước mơ,
hoài bão cho tương lai.
(4)Xây dựng nhà trường văn hóa, khuyến khích sáng tạo cá
nhân.
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở trường trung học phổ thông
1.5.1. Nhóm yếu tố thuộc về chủ thể quản lý
1.5.2. Nhóm yếu tố thuộc về đối tượng quản lý
1.5.3. Nhóm yếu tố thuộc về môi trường quản lý
Kết luận chương 1
Quản lý hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn
ở các trường THPT là quá trình tác động của hiệu trưởng đến tổ
chuyên môn và giáo viên, giúp giáo viên hợp tác với nhau nhằm tìm
ra các giải pháp hữu hiệu nhất để cải tiến quá trình dạy học để tạo
điều kiện tốt nhất phát triển năng lực học tập của học sinh.
Nội dung quản lý hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn ở trường
THPT gồm:
(1) Xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học; (2) Bồi dưỡng các năng lực nghiên cứu bài học cho giáo viên;
(3) Chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động nghiên cứu bài học ;
(4) Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu bài học
14


của tổ chuyên môn, (5) Chế độ đãi ngộ, khuyến khích, tạo động lực
cho đội ngũ giáo viên tổ chuyên môn, cho giáo viên và học sinh.

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động nghiên cứu bài
học tại tổ chuyên môn ở trương THPT gồm: chủ thể quản lý, đối
tượng quản lý và môi trường quản lý.
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
TỔ CHUYÊN MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
SÓC SƠN, HÀ NỘI
2.1. Khái quát về các trường trung học phổ thông huyện Sóc
Sơn, Hà Nội
2.1.1 . Chức năng, nhiệm vụ
- Thực hiện nhiệm vụ giáo dục đức dục và trí dục cho học sinh cấp
THPT theo quy định của điều lệ trường THPT
- Cụ thể hóa các văn bản quy phạm pháp luật của Đảng, của Nhà
nước, của ngành và địa phương để hiệu quả giáo dục học sinh được
tốt nhất, phù hợp với thực tế.
2.1.2. Cơ cấu tổ chức
2.1.3. Thuận lợi, khó khăn
2.1.3.1. Thuận lợi
2.1.3.2. Khó khăn

15


2.2. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học ở các trường trung học phổ thông huyện Sóc Sơn, thành phố
Hà Nội
-

Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn theo NCBH.

-

Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH

-

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chuyên môn
theo NCBH
Thời điểm tiến hành nghiên cứu thực trạng: từ tháng 11 năm 2016

đến tháng 01 năm 2017.
2.2.2. Thực trạng kết quả thực hiện hoạt động nghiên cứu bài học
tại tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Sóc
Sơn, Hà Nội
2.2.3. Đánh giá chung thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở các trường trung học phổ thông huyện Sóc
Sơn, Hà Nội
Hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH ở các trường THPT huyện
Sóc Sơn là một hoạt động thiết thực đổi mới sinh hoạt chuyên môn,
tạo cơ hội phát triển năng lực cho giáo viên, học sinh được tham gia
tích cực trong các hoạt động học tập. Hoạt động tổ chuyên môn theo
NCBH từng bước làm nâng cao chất lượng nhà trường .
Từ các kết quả khảo sát cho thấy các trường THPT huyện Sóc
Sơn, Hà Nội đã thực hiện khá tốt hoạt động NCBH. Hoạt động này
đã được thực hiện trong một vài năm gần đây, tuy nhiên đây là một
hoạt động mới mẻ còn nhiều bất cập như: Thực hiện chưa đúng quy
16

trình NCBH; Việc áp dụng trong thực tế hàng ngày còn chưa thường
xuyên và chưa đạt hiệu quả cao.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên
cứu bài học ở các trường trung học phổ thông trong huyện Sóc
Sơn, Hà Nội
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm
quan trọng của quản lý hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên
môn đối với phát triển nghề nghiệp của giáo viên
2.3.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch nghiên cứu bài học tại tổ
chuyên môn ở trường trung học phổ thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội
2.3.3. Thực trạng bồi dưỡng năng lực nghiên cứu bài học tại tổ
chuyên môn cho giáo viên ở các trường trung học phổ thông
huyện Sóc Sơn, Hà Nội
2.3.4. Thực trạng chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động
nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ
thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội
2.3.5. Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ
thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội
2.3.6. Thực trạng xây dựng chế độ đãi ngộ, khuyến khích, tạo động
lực cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn và giáo viên trong trường
trung học phổ thông Sóc Sơn, Hà Nội
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động nghiên cứu
bài học tại tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông
huyện Sóc Sơn, Hà Nội
17


Qua việc khảo sát chi tiết từng nội dung quản lý hoạt động tổ
chuyên môn theo NCBH, kết quả đánh giá chung về thực trạng quản

lý hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH được thể hiện như sau:
Thực trạng xây dựng kế hoạch nghiên cứu bài học tại tổ chuyên
môn được đánh giá là tốt. Việc chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt
động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn là tốt nhất. Việc bồi
dưỡng năng lực nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn cho giáo viên
cũng được đánh giá tốt. Thực tế cho thấy, các nhà trường cử các giáo
viên cốt cán đi học tập bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng thực hiện hoạt
động nghiên cứu bài học từ các lớp tập huấn do Sở GDĐT tổ chức.
Các giáo viên cốt cán triển khai các bước của hoạt động này tới toàn
thể các giáo viên trong tổ chuyên môn của mình và trở thành lực
lượng nòng cốt thực hiện tốt kế hoạch nghiên cứu bài học của nhà
trường tại tổ chuyên môn.
2.4.1. Những thành công
2.4.2. Những hạn chế
2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ
chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường trung học phổ
thông huyện Sóc Sơn, Hà Nội

Kết luận chương 2
Thực trạng quản lý hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn ở các
trường trung học cơ sở huyện Sóc Sơn, Hà Nội gồm 5 nội dung:
1. Quản lý xây dựng kế hoạch tại tổ chuyên môn theo nghiên
cứu bài học.
18


2. Quản lý công tác bồi dưỡng năng lực nghiên cứu bài học tại tổ
chuyên môn cho giáo viên.
3. Quản lý chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động nghiên
cứu bài học tại tổ chuyên môn.

4. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ nghiên
cứu bài học tại tổ chuyên môn.
5. Quản lý việc xây dựng chế độ đãi ngộ, khuyến khích, tạo
động lực cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn.
Kết quả khảo sát cho thấy việc quản lý xây dựng kế hoạch NCBH
tại tổ chuyên môn, quản lý công tác bồi dưỡng năng lực NCBH tại tổ
chuyên môn cho giáo viên và quản lý chỉ đạo tổ chuyên môn triển
khai hoạt động NCBH được thực hiện tốt, khoa học.
Các nhóm nguyên nhân có ảnh hưởng đến quản lý hoạt động
NCBH tại tổ chuyên môn đó là: chủ thể quản lý, đối tượng quản lý và
môi trường quản lý.

Chương 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG SÓC SƠN, HÀ NỘI
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ
chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
Trên cơ sở nhận thức về các tri thức khoa học quản lý, khoa
học quản lý giáo dục từ việc nghiên cứu lý luận về quản lý, quản lý
giáo dục, lý luận dạy học,quản lý trường học, quản lý hoạt động dạy
19


học, quản lý hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn. Trên cơ sở nghiên
cứu các quan điểm giáo dục của Đảng và Nhà nước ta, nghiên cứu về
đổi mới giáo dục bậc phổ thông. Từ kinh nghiệm quản lý hoạt động
NCBH tại tổ chuyên môn đề xuất các biện pháp quản lý phải dựa trên
các nguyên tắc sau đây
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu

Tất cả các hoạt động của con người đều có mục tiêu. Mục tiêu
quản lý là đích phải đạt tới của quá trình quản lý, nó đảm bảo đạt
được mục tiêu giáo dục và đào tạo. Trong giai đoạn 2011- 2020 của
Đảng và nhà nước ta đã chỉ rõ đối với mục tiêu, nội dung, chương
trình giáo dục và đào tạo. Đó là: Tập trung đổi mới căn bản, toàn diện
nền giáo dục quốc dân, gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực
với phát triển và ứng dụng KH-CN [18].
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp quy
Để đảm bảo tính mục tiêu, mọi hoạt động đều phải căn cứ Luật
giáo dục, các văn bản chỉ đạo của ngành
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng
dạy học trong trường THPT, đòi hỏi cán bộ quản lý các trường phải
tìm ra biện pháp quản lý phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện, các nguồn
lực (nhân lực, vật lực, tài lực) môi trường của nhà trường THPT, trên
cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy chế của Bộ giáo dục và đào tạo
và các hướng dẫn của Sở GD&ĐT.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

20


Nguyên tắc này đòi hỏi các biện pháp được đề xuất có khả năng
áp dụng vào thực tiễn hoạt động quản lý của người cán bộ quản lý
một cách thuận lợi, trở thành hiện thực và đem lại hiệu quả trong
công việc thực hiện các chức năng quản lý của người quản lý, lãnh
đạo (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra). Các biện pháp phải
được kiểm chứng, đối chứng, khảo nghiệm một cách nghiêm túc, có
căn cứ khách quan và có khả năng thực hiện cao.
3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo

nghiên cứu bài học ở các trường trung học phổ thông Sóc Sơn,
Hà Nội
3.2.1. Thúc đẩy nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và tạo
niềm tin cho giáo viên về những thay đổi trong phát triển nghề
nghiệp khi tham gia hoạt động nghiên cứu bài học
3.2.2. Tăng cường chỉ đạo xây dựng kế hoạch, quy chế sinh hoạt
tổ chuyên môn trong hoạt động nghiên cứu bài học của trường
trung học phổ thông
3.2.3. Sát sao chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện đúng quy trình, kỹ
thuật sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học
3.2.4. Tăng cường kiểm tra tổ chuyên môn thực hiện hoạt động
nghiên cứu bài học
3.2.5. Thúc đẩy thành lập nhóm chuyên gia tư vấn về hoạt động
nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn
3.2.6. Đẩy mạnh xây dựng môi trường thuận lợi, tạo động lực
thúc đẩy đội ngũ tổ trưởng chuyên môn và giáo viên tích cực
thực hiện nghiên cứu bài học
21


3.2.7. Tích cực trao đổi, giao lưu học hỏi giữa các trường THPT
trên địa bàn qua hội thảo chuyên đề cụm trường
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Các biện pháp được đề xuất trên đây có mối quan hệ mật thiết với
nhau tạo nên sự thống nhất, tác động qua lại và hỗ trợ cho nhau trong
quá trình quản lý hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn.
3.4. Khảo nghiệm nhận thức về tính cần thiết và tính khả thi
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
Mục đích của khảo nghiệm nhằm bổ sung, điều chỉnh giúp hoàn
thiện hơn các nhóm biện pháp để tiến tới khẳng định thực thi của các

nhóm biện pháp.
3.4.2. Các bước tiến hành khảo sát, thực nghiệm
3.4.3.Kết quả khảo sát

Kết luận chương 3
Căn Cứ vào 04 nguyên tắc đề xuất: (1) Nguyên tắc đảm bảo
tính mục tiêu, (2) Tính pháp quy, (3) Tính thực tiễn,(4) Tính khả thi,
đề tài đã đề xuất 07 biện pháp của hiệu trưởng nhằm tăng cường công
tác quản lý hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn ở các trường trung
học phổ thông huyện Sóc Sơn thành phố Hà Nội gồm 07 biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KHUYÊN NGHỊ
1.Kết luận
1.1. Quản lý hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn ở
trường trung học phổ thông là quá trình tác động của hiệu trưởng
22


đến tổ chuyên môn và giáo viên, giúp giáo viên hợp tác với nhau
nhằm tìm ra các giải pháp cải tiến quá trình dạy học để tạo điều kiện
tốt nhất phát triển năng lực học tập của học sinh.
1.2. Nội dung quản lý hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên
môn ở trưởng trung học phổ thông.
(1)Xây dựng kế hoạch tại tổ chuyên môn theo hướng NCBH;
(2) Bồi dưỡng năng lực NCBH tại tổ chuyên môn cho giáo viên;
(3) Chỉ đạo tổ chuyên môn triển khai hoạt động NCBH;
(4) Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ NCBH của
tổ CM
(5) Chế độ đãi ngộ, khuyến khích, tạo động lực cho đội ngũ tổ
trưởng
chuyên môn, cho giáo viên và học sinh.

1.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động nghiên cứu
bài học tại tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện Sóc Sơn thành
phố Hà Nội cho thấy biện pháp nâng cao nhận thức cho CBQL và
GV về hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn được đánh giá cao. Biện
pháp chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch, thực hiện quy trình
nghiên cứu bài học được thực hiện tốt. Biện pháp kiểm tra đánh giá
hoạt động tổ chuyên môn theo NCBH còn bất cập. Biện pháp xây
dựng môi trường thuận lợi, tạo động lực thúc đẩy giáo viên tích cực
tham gia hoạt động NCBH còn chưa hợp lí.
1.4. Đề tài đề xuất biện pháp quản lý hoạt động nghiên cứu bài
học tại tổ chuyên môn ở trường trung học phổ thông Sóc Sơn, Hà
Nội
Biện pháp 1: Thúc đẩy nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi,
tạo niềm tin cho giáo viên về những thay đổi tích cực trong phát triển
nghề nghiệp khi tham gia hoạt động NCBH tại tổ chuyên môn.
23


Biện pháp 2: Tăng cường chỉ đạo xây dựng kế hoạch, quy chế
sinh hoạt chuyên môn trong hoạt động nghiên cứu bài học của nhà
trường.
Biện pháp 3: Sát sao chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện đúng kỹ
thuật sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học.
Biện pháp 4: Tăng cường kiểm tra tổ chuyên môn thực hiện
hoạt động NCBH
Biện pháp 5: Thúc đẩy thành lập nhóm chuyên gia tư vấn về
hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn cho tổ chuyên môn
Biện pháp 6: Đẩy mạnh xây dựng môi trường thuận lợi, tạo động
lực thúc đẩy đội ngũ TTCM và giáo viên tích cực hoạt động NCBH
Biện pháp 7: Tích cực trao đổi, giao lưu học hỏi với các

trường THPT trên địa bàn qua hội thảo chuyên đề cụm trường
Các biện pháp có mối quan hệ biện chứng, bổ sung cho nhau
trong quá trình thực hiện. Các biện pháp đã được khẳng định về tính
cần thiết và tính khả thi qua khảo sát nhận thức
2. Đề nghị
2.1.Đối với Sở Giáo dục và Đạo tạo Hà Nội
2.2. Đối với các trường trung học phổ thông

24