Thực trạng phá thai những phụ nữ chưa sinh con tại trung tâm kế hoạch hóa gia đình bệnh viện Phụ sản Trung ương từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2013

Header Page 1 of 126.

MỤC LỤC

TRANG
Sự thay đổi của tử cung khi có thai ............................................................3

1.1

1.1.1

Thân tử cung................................................................................................ 3

1.1.2

Cổ tử cung ................................................................................................... 4

1.1.3

Thay đổi của cổ tử cung khi có thai .............................................................. 5

1.1.4

Sự phát triển của phôi thai ........................................................................... 5

1.2. Các phƣơng pháp tính tuổi thai ........................................................................6
1.2.1. Dựa vào ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng................................................... 6
1.2.2 Dựa vào siêu âm ............................................................................................... 6
1.2.3 Dựa vào chiều cao tử cung ............................................................................... 6

1.3 Các phƣơng pháp phá thai .................................................................................7

1.3.1 Phá thai ngoại khoa ........................................................................................... 7
1.3.2 Phá thai nội khoa............................................................................................... 8

1.4 Tổng quan giữaProstaglandin, Mifepristone vàMisopostol: ..........................8
1.4.1 Prostaglandin: ................................................................................................... 8
1.4.2 Misoprostol: ....................................................................................................... 9
1.4.3 Mifepristone (RU 486): .................................................................................... 10

1.5 Tình hình phá thai .............................................................................................10
1.5.1 Tình hình phá thai trên thế giới: ....................................................................... 10
1.5.2 Thực trạng phá thai ở Việt Nam ...................................................................... 12

1.6 Các bƣớc tƣ vấn cho phụ nữ muốn phá thai ..................................................13
1.7 Quy cách phụ bác sĩ hút thai và chăm sóc thai phụ sau khi đình chỉ thai ...13

1

Footer Page 1 of 126.


Header Page 2 of 126.

ối tƣ ng nghi n c u: ...............................................................................15

1.1
1.1.1

Ti

h

n h n ệnh n .......................................................................... 15

1.1.2

Ti

h

n oại

1.1.3

Địa điểm và thời gian nghiên cứu............................................................... 15

.................................................................................... 15

Phƣơng pháp nghi n c u ..........................................................................15

1.2

1.2.1

Thiế

ế nghi n ứ ................................................................................... 15

1.2.2

Phương ph p h n

....................................................................... 15

1.2.3

iến ố nghi n ứ ............................................................................. 16

1.2.4

Các sai số và cách không chế .................................................................... 16

1.2.5

Công cụ thu thập số liệu............................................................................. 16

1.3

Xử lý và phân tích số liệu ..........................................................................17

1.4

ạo đ c nghiên c u ...................................................................................17

1.1 ặc điểm đối tƣ ng chƣa sinh con đến phá thai ............................................18
1.1.1 Đặc điểm về tuổi ..............................................................................................18
1.1.2 Đặc điểm về học vấn........................................................................................18
1.2 ặc điểm về nghề nghiệp ..................................................................................19
1.1.4 ặc điểm về nơi ở ...........................................................................................20
1.1.5 Tình trạng hơn nhân ......................................................................................20
1.1.6 Lý do phá thai .................................................................................................21

1.1.7 Số lầnphá thai .................................................................................................21
1.1.8 Thời gian phá thai gần nhất .........................................................................22
1.2 Thực trạng sử dụng các biện pháp tránh thai của các phụ nữ chƣa sinh con.
22
1.2.1 Các biện pháp tránh thai đã dùng đã sử dụng ............................................22
1.2.2 Biện pháp thai đã dùng lần này ....................................................................23
1.2.3 Nguồn thông tin về các biện pháp tránh thai của đối tƣ ng nghiên c u ..24
2

Footer Page 2 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 3 of 126.

1.2.4 Tuổi thai tính theo kỳ kinh cuối ....................................................................24
CHƢƠNG 4..............................................................................................................26
NL

N ..............................................................................................................26

1.1 ặc điểm của đối tƣ ng nghiên c u ................................................................26
1.1.1 Nhóm tuổi ........................................................................................................26
1.1.2 Trình độ học vấn ............................................................................................26
1.1.3 Nghề nghiệp ....................................................................................................27
1.1.4 Nơi ở ................................................................................................................27
1.1.5 Tình trạng hôn nhân ......................................................................................27
1.1.6 Tuổi thai ..........................................................................................................27
1.1.7 Lý do phá thai .................................................................................................28

1.1.8 Số lần phá thai và thời gian phá thai gần nhất............................................28
1.2 Thực trạng sử dụng các biện pháp tránh thai ở những phụ nữ chƣa sinh
con

28

1.2.1 Các biện pháp thƣờng sử dụng .....................................................................28
1.2.2 Biện pháp sử dụng lần này ............................................................................29
1.2.3 Nguồn thông tin về các biện pháp tránh thai mà đối tƣ ng nghiên c u có
đƣ c: .........................................................................................................................29
1.2.4 Tuổi thai tính theo siêu âm ............................................................................29
CHƢƠNG 5..............................................................................................................30
TL

N ..............................................................................................................30

1 ặc điểm của đối tƣ ng nghiên c u ...................................................................30
2 Thực trạng sử dụng các biện pháp tránh thai ...................................................30
KHUY N NGH ......................................................................................................31
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................32
PHỤ LỤC.................................................................................................................36

3

Footer Page 3 of 126.


Header Page 4 of 126.

DANH MỤC

BẢNG BIỂU, BIỂ

Ồ

Bảng 1:Số trường hợp PT được báo cáo ở các quốc gia ................................. 11
Bảng 2:Tỷ lệ PT trên 1000 trẻ đẻ sống của các quốc gia................................ 11
Bảng 3:Tỷ lệ PT trên 100 thai nghén của các quốc gia .................................. 12
Bảng 4:Các biến số nghiên cứu....................................................................... 16
Bảng 5: đặc điểm về tuổi................................................................................. 18
Bảng 6: Nghề nghiệp ....................................................................................... 19
Bảng 7: Tình trạng hơn nhân ........................................................................... 20
Bảng 8: Lý do phá thai .................................................................................... 21
Bảng 9: Nguồn thơng tin ................................................................................. 24
Bảng 10: Tuổi thai tính theo kỳ kinh cuối ...................................................... 24
Bảng 11: Mối tương quan ...................................................................................

DANH MỤC HÌNH ẢNH
nh 1: Cấu tạo tử cung .................................................................................... 3
nh 2: ự phát triển của thai nhi ..................................................................... 6
nh 3: Phương pháp đ nh chỉ thai ................................................................... 7
nh 4: Tư vấn cho thai phụ ........................................................................... 13
nh 5: Phụ bác sĩ tiến hành thủ thuật ............................................................ 13
nh 6: học vấn ............................................................................................... 18
nh 7: Đặc điểm về nơi ở .............................................................................. 20
nh 11: ố lần PT .......................................................................................... 21
nh 12: ần PT gần nhất ............................................................................... 22
nh 13: Các BPTT đã sử dụng ...................................................................... 23
nh 14: Biện pháp đã dùng lần này ............................................................... 24

4

Footer Page 4 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 5 of 126.

ẶT VẤN Ề
Ngày nay, chất lượng y tế càng tăng th tỷ lệ phá thai (PT) cũng ngày càng
gia tăng. Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 46 triệu ca PT, 78% là của các
nước đang phát triển. Mỗi năm, Việt Nam có trên 1 triệu ca PT được báo cáo,
chưa kể các ca PT tại các cơ sở tư nhân. Theo thống kê của Bộ Y tế: 1994 có
1.112.285 ca, 3 năm sau tăng hơn 11 ngh n ca, nhưng chỉ 1 năm ngay sau đó
con số đó đã tăng thêm hơn 240 ngh n ca, tính đến 2004: Số người nạo hút
thai là 243.643. Tỷ lệ nạo hút thai trong 100 trẻ đẻ sống là 37,51% [23]. Tỷ lệ
PT là 83 ca trong 1000 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ [21]. Trung bình trong
quãng đời sinh đẻ phụ nữ Việt nam có tới 2,5 lần PT [21]
Việc PT không chỉ gây ra những tác động xấu về mặt tâm lý, tinh thần của
người phụ nữ mà còn dẫn đến nhiều tai biến như: sốc, nhiễm khuẩn, vơ sinh,
thậm chí có thể tử vong.

àng năm, trên thế giới có trên 200 nghìn phụ nữ

chết do PT, ở Việt Nam con số báo cáo là 70 người và hầu hết là trẻ vị thành
niên.Thách thức lớn nhất mà Việt Nam đang phải đối mặt trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe sinh sản là vấn đề PT. Mặc dù tỷ lệ áp dụng các biện pháp
tránh thai (BPTT) ngày càng tăng nhưng chưa biết dùng đúng cách nên tỷ lệ
thất bại còn cao, đặc biệt ở nhóm vị thành niên, thanh niên chưa lập gia đ nh.
Chính vì thế, việc làm giảm tỷ lệ phá thai (PT) cũng như nâng cao chất lượng

của công tác kế hoạch hóa gia đ nh (K

GĐ) là mục tiêu khơng chỉ của

ngành y tế mà cịn là của tồn xã hội. Để giảm được tỉ lệ đ nh chỉ thai ngồi ý
muốn và các tai biến khơng mong muốn trước hết cần nâng cao hiểu biết của
người dân về các biện pháp K

GĐ và sử dụng các biện pháp đ nh chỉ thai

đúng chỉ định và kỹ thuật. Từ thực trạng trên, chúng tôi quyết định tiến hành
nghiên cứu đề tài:
“ Thực trạng phá thai ở những phụ nữ chưa sinh con tại trung tâm kế
hoạch hóa gia đình Bệnh viện Phụ sản Trung Ương từ tháng 4 đến tháng 6
năm 2013”
1

Footer Page 5 of 126.


Header Page 6 of 126.

Với 2 mục tiêu:
1. M tả đặc điểm đối tƣ ng chƣa sinh con đến phá thai tại trung tâm kế
hoạch hóa gia đình

ệnh viện Phụ ản Trung Ƣơng từ tháng 04 đến

tháng 06 năm 2013.
2. Mô tả một số yếu tố li n quan đến thực trạng phá thai và thực trạng

sử dụng các biện pháp tránh thai của các thai phụ chƣa sinh con tại
trung tâm kế hoạch hóa gia đình ệnh viện Phụ sản trung Ƣơng từ tháng
4 đến tháng 6 năm 2013.

2

Footer Page 6 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 7 of 126.

CHƢƠNG1:
TỔNG Q AN T I LIỆ
1.1 Sự thay đổi của tử cung khi có thai
1.1.1 Thân tử cung
1.1.1.1 Vị trí
B nh thường, tử cung nằm ở đáy chậu,
trong tiểu khung. Khi có thai, tử cung
lớn lên và tiến vào trong ổ bụng. Tử
cung cao dần lên và tiếp xúc với thành
bụng trước , đẩy ruột sang bên và lên
trên. Cuối cùng đáy tử cung tiến dần
đến gan. Khi đáy tử cung lên cao sẽ
kéo giãn dây chằng rộng và dây chằng
trịn theo[8 ].

ình 1: Cấu tạo tử cung

Cùng với việc tử cung cao dần
lên vào ổ bụng, tử cung thường lệch sang bên phải và xoay về phía phải, do
đó sừng trái tử cung thường nhơ ra phía trước. Sừng bên phải chìm sâu xuống
do ổ bụng ở phía đó rộng hơn[8 ]
Tháng đầu tử cung còn ở dưới khớp vệ. Từ tháng thứ hai trở đi, trung
bình mỗi tháng tử cung phát triển cao lên trên khớp vệ 4cm. Nhờ tính chất
này, người ta có thể tính tuổi thai theo cơng thức:
Chiều cao tử cung
Tuổi thai (tháng) = ------------------------- + 1
4

3

Footer Page 7 of 126.


Header Page 8 of 126.

1.1.1.2 Cấu tạo
Tử cung gồm ba phần: thân, eo, cổ tử cung (CTC). Thành tử cung gồm ba lớp
từ ngoài vào trong: phúc mạc, cơ và niêm mạc.
- Phúc mạc: ở thân tử cung, phúc mạc dính chặt vào lớp trong cơ, ở đoạn
eo tử cung, phúc mạc có thể bóc tách dễ dàng ra khỏi lớp trong cơ. Ranh giới
giữa hai vùng là đường bám chặt của phúc mạc. Đó là ranh giới để phân biệt
thân tử cung với đoạn dưới tử cung. Người ta thường mổ lấy thai ở đoạn dưới
tử cung để có thể che phủ được phúc mạc sau khi đã đóng kín vết mổ sau khi
đã khâu kín cơ tử cung.
- Cơ tử cung gồm ba lớp: lớp ngoài, lớp giữa và lớp trong.
Lớp ngoài là cơ dọc. Lớp cơ này vòng qua đáy tử cung và kéo dài tới các dây
chằng của tử cung. Lớp trong là lớp cơ vòng, nó giống như cơ thắt ở quanh

các lỗ vịi trứng và lỗ trong CTC. Giữa hai lớp này là lớp cơ đan chéo ( cơ
rối), lớp cơ này phát triển mạnh nhất khi có thai. Khi có thai, ở tử cung có
hiện tượng tăng sinh cơ tử cung, tăng giữ nước ở cơ tử cung và ph đại các sợi
cơ tử cung dẫn đến tăng dung tích tử cung[8 ].
- Niêm mạc tử cung khi có thai biến đổi thành ngoại sản mạc. Ngoại sản
mạc gồm ba phần: ngoại sản mạc trứng, ngoại sản mạc tử cung và phần phát
triển mạnh nhất là ngoại sản mạc tử cung - rau[8 ].
1.1.1.3 Mật độ
Khi khơng có thai, mật độ cơ tử cung chắc, có tính đàn hồi. Khi có thai,
tử cung mềm. Các sợi cơ giảm trương lực và mềm đi do ảnh hưởng của
progesteron[ 8]
1.1.2 Cổ tử cung
So với thân tử cung, CTC ít thay đổi hơn.
Khi chưa có thai, CTC rắn chắc. Khi có thai, CTC mềm dần theo sự
phát triển của thai, mềm từ ngoại vi vào trung tâm, ở những tuần thai đầu khi

4

Footer Page 8 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 9 of 126.

khám CTC sẽ thấy như một cái trụ gỗ bọc nhung ở ngoài[17]. Sự mềm mại
của CTC là do tổ chức liên kết tăng sinh và giữ nước.
1.1.3 Thay đổi của cổ tử cung khi có thai
Khi có thai, cơ thể có nhiều thay đổi, hai nội tiết ảnh h-ởng trực tiếp đến
giai đoạn này là hormon sinh dục (estrogen và progesteron). Những thay đổi

của nội tiết là nguyên nhân chính dẫn đến những thay đổi về cấu trúc và chức
năng của thân, eo và cổ tử cung, trong đó thân tử cung là bộ phận thay ®ỉi
nhiỊu nhÊt[11].
- MËt ®é: Khi cã thai, tư cung mềm và khi nắn dễ lún xuống. Di tác
dụng của progesteron cơ tử cung giảm tr-ơng lực, các mạch máu tăng sinh,
các sợi cơ phì đại và ngấm n-ớc nên tử cung mềm.
- Hiện tng nẩy đập ở các cùng đồ bên âm đạo tăng lên (dấu hiệu
Osiander). Mầu niêm m¹c thÉm l¹i (dÊu hiƯu Jacquenier) [8].
- Cỉ tư cung mềm hơn so với khi không có thai. Cổ tử cung của ngi
con rạ mềm hơn so với ng-i con so.
1.1.4 S phỏt trin ca phụi thai
Sự hình thành và biệt hoá của hệ thống tạo hình xảy ra vào giữa tuần lễ
mang thai thứ 3, thứ 4. Từ lúc này, diễn ra sự phát triển toàn diện của thai nhi.
tuần lễ thứ 8, phổi bắt đầu hình thành, mặc dù còn nhỏ nhng cánh tay,
chân có các ngón, mắt và tai bắt đầu hình thành. Sự phát triển của bào thai có
thể đợc chia làm ba giai đoạn. Giai đoạn thụ thai đợc xem nh là giai đoạn
đầu tiên kéo dài khoảng chừng hai tuần đầu của thai kỳ. Từ tuần thứ 2 đến
tuần thứ 8 là giai đoạn phôi thai [5]. thời kỳ này túi thai chỉ to bằng trứng
cút trong đó có phôi, bên ngoài bao bọc các gai rau, vì thế sẩy thai thng
diễn ra một thì ra cả bọc lẫn máu, ít sót rau và ra máu không nhiều [23]. Giai
đoạn còn lại (từ tuần 9 ến khi sinh) gọi là thời kỳ bào thai và em bé trong
bụng mẹ lúc đó đ-ợc gäi lµ bµo thai.
5

Footer Page 9 of 126.


Header Page 10 of 126.

ình 2: Sự phát triển của thai nhi

1.2. Các phƣơng pháp tính tuổi thai
1.2.1. Dựa vào ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng
Được áp dụng với những thai phụ nhớ chính xác ngày đầu tiên của kỳ
kinh cuối cùng (KCC), có vịng kinh đều ( từ 28 – 30 ngày ). Từ ngày này,
dựa vào vịng tính tuổi thai có thể tính được tuổi thai của thai nhi.
1.2.2 Dựa vào siêu âm
Đây là phương pháp được áp dụng rộng rãi hiện nay. Việc xác định tuổi thai
bằng siêu âm có thể dựa vào:Đường kính túi ối ( khi thai dưới 6 tuần). Chiều
dài đầu mông ( khi tuổi thai từ 6- 12 tuần). Đường kính lưỡng đỉnh hoặc chiều
dài xương đùi ( khi tuổi thai từ 13 tuần trở lên)
1.2.3 Dựa vào chiều cao tử cung
Phương pháp này tiến hành đơn giản, hiện đang được sử dụng tại các phòng
khám thai. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp xác định tuổi thai theo tháng
dựa theo cơng thức đã nêu trên và khơng chính xác tuổi thai thong trường hợp
thai kém phát triển cũng như bất thường về lượng nước ối.

6

Footer Page 10 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 11 of 126.

1.3 Các phƣơng pháp phá thai
PT là việc sử dụng một phương pháp nào đó có thể là một thủ thuật hay dùng
thuốc để kết thúc sự mang thai, đưa các thành phần của thai ra khỏi tử cung
của người mẹ.
Các phương pháp PT hiện nay đang được áp dụng tại Việt Nam cho thai

đến hết 12 tuần hiện có:
1.3.1 Phá thai ngoại khoa
1.3.1.1 ịnh nghĩa
PT ngoại khoa là phương pháp PT có sự can thiệp thủ thuật vào buồng tử
cung. Hút thai, nong và nạo thai là
phương pháp được sử dụng nhiều
nhất để PT sớm trong PT ngoại khoa.
Trong PT đến 12 tuần có thể dùng
biện pháp hút thai bằng máy hoặc
hút thai bằng bơm hút chân khơng

ình 3: Phương pháp đình chỉ thai

bằng tay, phương pháp này được sử
dụng nhiều hơn phương pháp nong
và nạo do tính hiệu quả, an tồn và
giảm thiểu được tai biến hơn [5].
1.3.1.2 ặc điểm phá thai ngoại khoa
Phương pháp PT ngoại khoa có các đặc điểm sau:
* Ưu điểm:Hoàn tất trong một thời gian ngắn. Tỷ lệ thành công cao
(khoảng 99%).Thai phụ chỉ tham gia vào một bước duy nhất.
* Nhược điểm:Phải đưa dụng cụ vào buồng tử cung.Có nguy cơ gây tổn
thương tử cung hay CTC.Phải sử dụng thuốc gây tê.Phải dùng thuốc kháng
sinh. Nguy cơ nhiễm khuẩn đường sinh dục. Không được riêng tư, tự chủ.
Biến chứng lâu dài của hút thai cần được quan tâm: viêm tắc vòi tử cung,
7

Footer Page 11 of 126.

Header Page 12 of 126.

chửa ngồi tử cung, vơ sinh…Chăm sóc sau PT cũng yêu cầu được tuân thủ
khắt khe hơn
1.3.1.3 Chỉ định và chống chỉ định:
Chỉ định: PT từ tuần thứ 6 đến hết tuần thứ 12
Chống chỉ định: Đang viêm cấp tính đường sinh dục. Những trường hợp này
cần được điều trị hoặc chuyển tuyến.
1.3.2 Phá thai nội khoa
à phương pháp dùng thuốc để chấm dứt thai nghén. Phương pháp PT này có
thể áp dụng cho tuổi thai từ 5 đến 9 tuần tuổi.Tuổi thai càng lớn, tỷ lệ thất bại
có tăng. iệu quả đạt được cao nhất ở tuổi thai đến 7 tuần [11] . Một số nghiên
cứu mới đây cho thấy nhiều phụ nữ ưa thích phương pháp PT bằng thuốc hơn PT
ngoại khoa và khi được lựa chọn có nhiều phụ nữ đã lựa chọn phương pháp PT
bằng thuốc [38]
* Ƣu điểm:Phương pháp không can thiệp vào buồng tử cung.Giống tự nhiên
hơn .Tỷ lệ thành cơng cao (trên 90%)Có sự tham gia của khách hàng trong
suốt q trình thực hiện.Khách hàng dễ kiểm sốt hơn.Riêng tư, chủ động.
* Nhƣ c điểm:Ra máu kéo dài, đau bụng kéo dài hơn.Phải chờ đợi, hoàn tất
trong nhiều ngày, đôi khi vài tuần.Chỉ thực hiện trong PT sớm.Tái khám
nhiều lần.Tốn kém hơn.
1.4 Tổng quan giữa Prostaglandin, Mifepristone vàMisopostol:
1.4.1 Prostaglandin:
Các prostagladin (PG) được coi là các hormon tại chỗ, hormon của mô,
gặp ở rất nhiều mô khác nhau trong cơ thể. Chúng được tổng hợp từ acid
arachidonic và có tác dụng tại chỗ. Tại hệ thống sinh sản nữ, PG thấy có ở
buồng trứng, cơ tử cung, dịch kinh nguyệt. Gần đến ngày đẻ, nồng độ PG tăng
cao trong dịch ối, máu dây rốn và máu mẹ [6].

8

Footer Page 12 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 13 of 126.

* Các chỉ định:PT ngoài ý muốn.PT bệnh lý: thai lưu, thai dị dạng.Làm chín
muồi CTC trước hút thai.Gây chuyển dạ trong các trường hợp thai già tháng,
ối vỡ non.Cầm máu sau đẻ.
* Các chống chỉ định:Các nguyên nhân sản khoa: Bất tương xứng thai nhi
và khung chậu, ngôi thai bất thường, suy thai, rau tiền đạo.Tiền sử nhạy cảm
với PG, rối loạn chức năng gan thận.Các bệnh hen phế quản, giãn phế quản,
Glaucome, Basedow.
* Các tác dụng khơng mong muốn:Có một số tác dụng phụ như sau: sốt,
nôn, buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu...nhưng không gây hậu quả trầm trọng và
chóng qua đi khi dùng đúng liều chỉ định của bác sĩ.
1.4.2 Misoprostol:
*Tác dụng
Làm chín muồi CTC của M P trước khi làm thủ thuật như nong nạo, soi
buồng TC, làm giảm nguy cơ tổn thương CTC, đặc biệt ở thì nong CTC giúp
thủ thuật được tiến hành dễ dàng, an toàn, rút ngắn thời gian làm thủ
thuật.Tác dụng làm chín muồi CTC gây chuyển dạ [39] được áp dụng trong
các trường hợp thai quá ngày sinh, thai bệnh lý, thiếu ối, vỡ ối non… Tác
dụng điều trị sẩy thai khơng hồn tồn: Misoprostol được coi như một cách
điều trị hay hỗ trợ điều trị sót rau sau sẩy, sau nạo.Trong lĩnh vực phụ khoa,
với các mục đích khác nhau M P được sử dụng với những liều lượng rất khác
nhau liều dùng thay đổi trong khoảng từ 15μg (để gây chuyển dạ) tới 200-300
μg (làm chín muồi CTC) có thể dùng đến tổng liều 2400 μg để gây sảy thai

[7].
*Tác dụng kh ng mong muốn:
Những tác dụng phụ của MSP gồm: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt, đau bụng,
rét... Tuy nhiên các tác dụng phụ này thường nhẹ và đáp ứng với các thuốc điều
9

Footer Page 13 of 126.


Header Page 14 of 126.

trị thông thường. So với các Prostaglandin khác thì MSP ít tác dụng lên hệ tim
mạch, hệ hơ hấp nên có thể dùng cho các bệnh nhân cao huyết áp và hen. Các
tác dụng phụ thường mất đi sau khi dùng thuốc 3–5 giờ [40].
1.4.3 Mifepristone (RU 486):
Nhiều ứng dụng lâm sàng của Mifepristone được nghiên cứu nhưng
phần lớn là để PT. Khi sử dụng đơn thuần trong giai đoạn đầu thai nghén
Mifepristone gây sẩy thai từ 60 – 80%. Hiệu quả PT đạt đến 95% nếu dùng
phối hợp Prostaglandin sau 48 giờ. Do đó khả năng làm giãn nở và mềm CTC
nên nó được sử dụng để chuẩn bị cho PT 3 tháng đầu cũng như PT 3 tháng
giữa.
Tác dụng kh ng mong muốn:
Có rất ít tác dụng phụ xảy ra sau khi uống Mifepristone thường gặp là: nôn,
buồn nôn, đau bụng, ra máu âm đạo. Những tác dụng phụ này thường rất nhẹ
ít khi có ra máu âm đạo.
1.5 Tình hình phá thai
1.5.1 Tình hình phá thai trên thế giới:
Theo ước tính của The Alan Guttmacher Institute (AGI) 1999, mỗi năm
trên thế giới co khoảng 46 triệu ca PT, có 26 triệu ca là PT hợp pháp, còn lại
là PT phạm pháp. 78% trong số đó là của các nước đang phát triển, gấp 4 lần

các nước phát triển.Trung bình mỗi phụ nữ có 1 lần PT trong suốt quãng đời
sinh đẻ của mình [23].
Theo tổng hợp của Robert Jonhston, trong khoảng thời gian từ 1920 đến
2005, trên thế giới có khoảng 750 triệu ca PT được báo cáo, con số thực lên
tới khoảng 945 triệu ca[24].
Phụ nữ thường lựa chọn PT khi phải đối mặt với thai nghén khơng mong
muốn. Thai ngồi kế hoạch, thai ngoài ý muốn vẫn sẽ là một vấn đề đáng
10

Footer Page 14 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 15 of 126.

quan tâm trong nhiều năm tới bởi hiên tại, theo kết quả thông kê năm 1999
của AGI, trung bình trên thế giới cớ 10 trường hợp có thai th 4 trong đó là do
vỡ kế hoạch. Và như thế, tỷ lệ PT chỉ giảm chừng nào mà công tác KHHGD
đạt được những kết quả mong muốn[23]
Theo kết quả tổng hợp của Robert Johnston:
Bảng 1: Số trường hợp PT được báo cáo ở các quốc gia
Quốc gia

1990

1995

2000

Ấn ộ

596.345

627.748

708.512

Pháp

197.406

179.648

200.000

Nam Phi

756

1600

49.960

Canada

91.328

107.870

105.669

Các quốc gia đều tăng số trường hợp PT mỗi năm, có những nước chỉ
tăng theo cấp số cộng, có những nước tăng theo cấp số nhân (Nam
Phi).Nhưng con số đó chưa nói lên nhiều bằng tỷ lệ PT trên 1000 trẻ đẻ sống.
Cũng theo tổng hợp của Robert Johnston:
Bảng 2: Tỷ lệ PT trên 1000 trẻ đẻ sống của các quốc gia [24]
Quốc gia
Ân §é
c

Năm 1990 Năm 1995 Năm 2000
23,9

24,2

27,5

305

352

348,2

2

56

287

322

Nam Phi
Canada*

229

Chỉ có Hoa Kỳ, Singapore, Trung Quốc là đã giảm được tỷ lệ PT, còn lại
phần lớn các quốc gia đều chưa kiểm sốt được tình trạng này.

11

Footer Page 15 of 126.


Header Page 16 of 126.

Thêm vào đó, tỷ lệ PT trên 100 thai nghén của nhiều nước cũng cho kết
quả đáng quan tâm
Bảng 3:Tỷ lệ PT trên 100 thai nghén của các quốc gia[24]
Quốc gia

Hoa Kỳ

Trung
Quốc

Hång
Kông

Ấn ộ

Anh

Nam
Phi

Tỷ lệ phụ
nữ trên
100 phá
thai

24,3

27,1

29,6

2,8

21,8

8,0

Năm

2002

2001

2001

2001

2004

2003

Trung bình tỷ lệ PT trên 100 thai nghén của toàn thế giới là 18,4. Tức là cứ
khoảng 10 ca mang thai lại có 2 ca PT.
1.5.2 Thực trạng phá thai ở Việt Nam
Tỷ lệ PT ngày càng tăng lên theo thời gian mặc dù chúng ta đã tiến hành
rất nhiều các biện pháp để hạn chế nó, theo thống kê của Bộ Y tế [1]. Năm
1990 số trường hợp nạo PT trên toàn quốc là 1.020.000 ca. Năm 1995 con số
đó đã lên tới 1.133.009. Năm 1996 là 1.217.979. Năm 1998 là 1.360.000.
Năm 1999 là 1,5 triệu ca. Năm 2004 tỷ lệ này có giảm: 243.643 người PT và
số ca hút điều hòa là 316.988 ca.
Tỷ lệ PT là 83 ca trong 1000 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ [25]. Theo báo cáo
của Daniel Goodkinnd, Tại Hà Nội năm 1992[21]:có 8,1% số phụ nữ PT chưa
có chồng, tỷ lệ mù chữ là 0.4 , tr nh độ văn hóa cấp I là 2,5%, cấp II là
26,1%, cấp III là 55,4 , cao đẳng đại hoc là 15,6 , dưới 25 tuổi PT là
27.6%.Theo kết quả nghiên cứu của Mai Thị Như
Trung Ương năm 2004 [8]: Có 13,3

oa tại bệnh viện phụ sản

số phụ nữ PT chưa có chồng.Tỷ lệ mù

chữ là 0%, cấp I, II, III là 51,4 , cao đẳng đại học là 48,6 , dưới 25 tuổi PT
là 27.6%

12

Footer Page 16 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 17 of 126.

Theo kết quả nghiên cứu của
Nguyễn Thu Hoài tại bệnh viện
phụ

sản

Trung

Ương

năm

2006[11]: dưới 25 tuổi PT là
25,9%. Có 17,6% số phụ nữ PT
chưa có chồng
Dù cịn nhiều hạn chế trong

ình 4: Phụ bác sĩ tiến hành thủ thuật

thống kê trên phạm vi toàn quốc
nhưng những con số đưa ra của các tác giả đã phản ánh phần nào tính phức

tạp cũng như mức độ báo động của tình trạng PT ở Việt Nam.
1.6 Các bƣớc tƣ vấn cho phụ nữ muốn phá thai
 Thu thập thông tin
 Tư vấn cho thai phụ về các phương pháp đ nh chỉ thai, ưu nhược điểm,
các bước tiến hành, chỉ định chống chỉ định, các tai biến có thể sảy ra
 Lắng nghe nguyện vọng của thai phụ
1.7 Quy cách phụ bác sĩ hút thai và chăm sóc thai phụ sau khi đình chỉ
thai
 Chuẩn bị thai phụ: Động viên thai phụ.

ướng dẫn thai phụ hít thở.

Chuẩn bị tư thế hợp lý
 Rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang
 Chuẩn bị dụng cụ
 Phụ bác sĩ tiến hành thủ thuật
 Sau khi tiến hành thủ thuật. thu
dọn dụng cụ, hướng dẫn thai phụ
cách theo dõi các dấu hiệu bất
thường có thể sảy ra, hướng dẫn

ình 5: Tư vấn cho thai phụ qua
điện thoại

chế độ ăn, vận động, nghỉ ngơi.
13

Footer Page 17 of 126.

Header Page 18 of 126.

 Theo dõi toàn trạng trong 6 giờ, 12 giờ đầu

14

Footer Page 18 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 19 of 126.

CHƢƠNG 2
I TƢ NG V PHƢƠNG PH P NGHI N C
ối tƣ ng nghi n c u:

1.1

 Tất cả các trường thai phụ chưa sinh con phá thai tự nguyện tại Bệnh
viện Phụ ản Trung Ương từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2013
1.1.1 Ti u chu n chọn bệnh án:
 Đồng ý tham gia nghiên cứu
 Tự nguyện PT
 Chưa sinh con
1.1.2 Ti u chu n loại trừ:

1.1.3

Thai phụ không đồng ý tham gia nghiên cứu

ịa điểm và thời gian nghiên c u

 Địa điểm: Tại trung tâm tư vấn K

GĐ bệnh viện Phụ sản Trung

Ương.
 Thời gian: từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2013.
1.2 Phƣơng pháp nghi n c u
1.2.1 Thiết kế nghi n c u
 Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp mô tả cắt ngang
1.2.2 Phƣơng pháp chọn c m u
 Chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu toàn bộ, chọn tất cả đối tượng
tự nguyện phá thai trong tiêu chuẩn lựa chọn trong thời gian từ tháng 4
đến tháng 6 năm 2013.

15

Footer Page 19 of 126.


Header Page 20 of 126.

1.2.3 Các biến số nghi n c u
Bảng 4:Các biến số nghiên cứu
iến số

Ph n loại

Tuổi

Tuổi tính theo năm dương lịch

Nghề nghiệp

Cơng việc chính: Cán bộ, chưa đi làm , cơng
nhân, các nghề khác

Trình độ học vấn

Theo cấp học: T PT, Cao đẳng, Đại học, khác

Tình trạng h n nh n

Chưa có chơng, có chồng, ly dị, khác

Chƣa sinh con

0 con

ố lần phá thai

0 lần, 1-3 lần,

3 lần

L do phá thai

Tính theo thời điểm PT

Tuổi thai

Tính theo kết quả siêu âm KCC thai từ 6- 12
tuần

Hình th c phá thai

Dùng thuốc, hút thai

Các BPTT

Không dùng, Tránh thai tự nhiên, DCTC, Thuốc
TT Thuốc TTKC, BCS, Khác

1.2.4 Các sai số và cách không chế
 Sai số chọn được thống kê bằng các tiêu chuẩn lựa chọn đã được định
nghĩa ở trên
 Sai số thu thập thông tin được khống chế bằng cách: Bộ câu hỏi được
thiết kế và được thử nghiệm, chỉnh sửa trước khi tiến hành nghiên cứu.
1.2.5 Công cụ thu thập số liệu
 Thông tin được thu thập từ bộ câu hỏi ( Phụ lục)

16

Footer Page 20 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 21 of 126.

1.3 Xử lý và phân tích số liệu
 Tồn bộ số liệu được mã hóa và sử lý bằng phần mềm SPSS16.0
1.4

ạo đ c nghiên c u
 Nghiên cứu đều tuân thủ các nguyên tắc chuẩn mực về đạo đức nghiên
cứu y sinh học của Việt Nam và Quốc tế.
 Các thông tin cá nhân về đối tương NC được đảm bảo giữ bí mật

17

Footer Page 21 of 126.


Header Page 22 of 126.

CHƢƠNG 3:
T Q Ả NGHI N C
1.1 ặc điểm đối tƣ ng chƣa sinh con đến phá thai
1.1.1 Đặc điểm về tuổi
Bảng 3.1: Đặc điểm về tuổi
Tuổi

Số lƣ ng (n)

%

< 20

81

24,03

20 - 29

248

73,59

30 - 39

8

2,11

Tổng

337

100

 Đối tượng nghiên cứu có tuổi thấp nhất là 16 và cao nhất là 39
 Tỷ lệ phụ nữtừ 20-29 tuổi chiếm 73,59% nhiều hơn gấp 3 lần trong
nhóm tuổi < 20 tuổi
1.1.2 Đặc điểm về học vấn

88.42

10.38

1.2
≤ THPT

≥ Đ, ĐH

Khác

Biểu đồ 3.1: Đặc điểm về học vấn
18

Footer Page 22 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 23 of 126.

 Phần lớn phụ nữ đến PT có tr nh độ học vấn từ cao đẳng đại học trở
lên chiến 88,42%.
 10,83% cịn lại thuộc nhóm có tr nh độ học vấn THPT
 Đối tượng nghiên cứu có tr nh độ học vấn khác chiếm 1,2%
1.2 ặc điểm về nghề nghiệp
Bảng 3.2.: Đặc điểm về nghề nghiệp
Nghề nghiệp

Số lƣ ng (n)

%

Cán bộ

7

2

Giáo viên

9

2.67

Công nhân

20

5.9

Chƣa đi làm

179

53,11

Khác

122

36,20

Tổng

337

100

 Tỷ lệ PT của đối tượng nghiện cứu chưa đi làm chiếm 53,11%
 Đối tượng các ngành nghề khác cũng chiếm 36,20%
 Đối tượng là cán bộ chiếm tỷ lệ thấp nhất là 2 %
 Đối tượng là giáo viên chiếm 2.67%, công nhân là 5,9%

19

Footer Page 23 of 126.


Header Page 24 of 126.

1.1.4 ặc điểm về nơi ở

Biểu đồ 3.2: Đặc điểm về nơi ở
 Tỷ lệ đối tượng ở Hà Nội là 50

tương đương với nhóm thuộc các tỉnh

thành khác
1.1.5 Tình trạng h n nh n
Bảng 3.3: Tình trạng hơn nhân
Tình trạng hơn nhân

Số lƣ ng (n)

%

Chƣa ch ng

301

89.31

Có chồng

36

10,69

Khác

0

0

Tổng

337

100

 Có 301 phụ nữ chưa sinh con là chưa có chồng chiếm 89.31%
 Đối tượng đã có chồng chiếm tỷ lệ rất nhỏ 10,69%
 Khơng có đối tượng nào thuộc nhóm đối tượng khác

20

Footer Page 24 of 126.

Thang Long University Library


Header Page 25 of 126.

1.1.6 Lý do phá thai
Bảng 3.4: Lý do phá thai

 94,56

Lý do PT

n

%

Chƣa có gia đình

319

94,56

Mắc bệnh

12

3,56

Khác

6

1,78

Tổng

337

100

đối tượng nghiên cứu đến phá thai v lý do chưa có gia đ nh

 Tỷ lệ đối tượng phá thai vì mắc bệnh khi mang thai rất ít chỉ chiếm 3,56%
 Đối tượng khác chiếm 1,78%
1.1.7 ố lầnphá thai

Biểu đồ 3.3: Số lần phá thai
21

Footer Page 25 of 126.