Quản Lý, Vận Hành Hệ Thống Quan Trắc Chất Lượng Không Khí Tự Động Liên Tục TP.HCM

ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH
QUẢN LÝ, VẬN HÀNH HỆ THỐNG QUAN
TRẮC CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC TP.HCM
(Giai đoạn 2000 – 2012)
Ths. Ngô Thành Đức – Trung tâm Quan trắc và Phân tích Môi trường


GIỚI THIỆU HỆ THỐNG QUAN TRẮC
CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ TỰ ĐỘNG
Hệ thống trạm quan trắc chất lượng không khí tự động
liên tục (trạm quan trắc) của TP.HCM bao gồm 09 trạm
được trang bị thông qua các giai đoạn sau:






Tháng 06 năm 2000 được sự tài trợ của UNDP và DANIDA
Thành phố được trang bị 04 trạm (02 trạm dân cư và 02 trạm ven
đường)
Tháng 11 năm 2002 được sự tài trợ của NORAD Thành phố được
trang bị thêm 05 trạm (03 trạm dân cư và 02 trạm ven đường)
Năm 2004 được sự tài trợ của NORAD đã trang bị 01 phòng hiệu
chuẩn thiết bị quan trắc không khí tự động liên tục


VỊ TRÍ CÁC TRẠM QUAN TRẮC
STT

MÃ
TRẠM

TÊN TRẠM

VỊ TRÍ ĐẶT TRẠM

01

DO

DOSTE

Sở Khoa học và Công nghệ

02

TS

TÂN SƠN HÒA

Viện Kỹ thuật Nhiệt đới

03

TD

THỦ ĐỨC

Phòng Tài nguyên Môi trường Quận

Thủ Đức

04

HB

HỒNG BÀNG

Trường THPT Hồng Bàng

05

TN

THỐNG NHẤT

Bệnh viện Thống Nhất

06

BC

BÌNH CHÁNH

Phòng GDĐT Quận Bình Tân

07

ZO

THẢO CẦM
VIÊN

Thảo Cầm Viên Sài Gòn

08

QT

QUAN TRUNG

Công viên Phần mềm Quang Trung

09

Q2

QUẬN 2

UBND Quận 2


BẢN ĐỒ VỊ TRÍ CÁC TRẠM QUAN TRẮC


HÌNH ẢNH CÁC TRẠM QUAN TRẮC


ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA QUAN TRẮC
KHÔNG KHÍ TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC



Ưu điểm:






Đánh giá tức thời và liên tục chất lượng môi trường
không khí
Có khả năng vận hành liên tục trong khoảng thời gian
dài

Nhược điểm:






Phức tạp trong công tác vận hành, bảo trì, bảo dưỡng
Cần đội ngũ vận hành, bảo trì, bảo dưỡng có khả năng
chuyên sâu về thiết bị
Chi phí đầu tư cao
Chi phí vận hành, bảo trì, bảo dưỡng cao


CÔNG TÁC VẬN HÀNH
HỆ THỐNG QUAN TRẮC

CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC TP.HCM


VẬN HÀNH CÁC TRẠM QT CLKKTĐ


Nguồn nhân lực: Nguồn nhân lực cần thiết cho hoạt
động vận hành của trạm gồm:






Kinh phí vận hành: Bao gồm các chi phí như:







Các chuyên viên kiểm tra định kỳ và đột xuất tại trạm
Các chuyên viên thu nhận và đánh giá số liệu
Chuyên viên khai thác và viết báo cáo
Điện và chi phí xăng dầu khi cúp điện (nếu có)
Chi phí phục vụ công tác truyền dữ liệu
Chi phí bảo vệ trạm
Chi phí thuê vị trí đặt trạm

Các hoạt động vận hành thường xuyên:



Các hoạt động định kỳ và đột xuất tại trạm
Các hoạt động tại trung tâm dữ liệu


NGUỒN NHÂN LỰC
TRONG CÔNG TÁC VẬN HÀNH TRẠM


Công tác kiểm tra định kỳ, đột xuất tại trạm: 2 – 3 chuyên viên







Công tác thu nhận đánh giá số liệu: 1 – 2 chuyên viên






1 chuyên viên am hiểu về các thiết bị quan trắc tự động
1 chuyên viên am hiểu về các thiết bị truyền số liệu và thiết bị phụ trợ khác (các

thiết bị về điện và cơ)
1 chuyên viên am hiểu công tác đánh giá số liệu, hiệu chuẩn thiết bị

1 chuyên viên có kiến thức chuyên ngành về môi trường am hiểu công nghệ
thông tin hoặc viễn thông có trách nhiệm thu nhận quản lý, lưu trữ dữ liệu và
backup số liệu định kỳ
1 chuyên viên có chuyên ngành về môi trường có trách nhiệm đánh giá số liệu
hàng ngày, dựa vào đường chuẩn để hiệu chỉnh lại số liệu một cách định kỳ

Công tác khai thác và thực hiện báo cáo: 01 chuyên viên


Có chuyên ngành về môi trường có nhiệm vụ thực hiện công tác khai thác số
liệu, báo cáo chất lượng không khí định kỳ và đột xuất, thực hiện các công tác
mô hình và dự báo ô nhiễm


CHI PHÍ VẬN HÀNH TRẠM


Chi phí về điện, xăng dầu:






Chi phí về điện cho 01 trạm vận hành là khoảng 1,5tr
đồng/tháng – 1,8tr đồng/tháng
Hiện tại ở TP.HCM không sử dụng máy phát điện cho

các trạm quan trắc KKTĐ

Chi phí về truyền dữ liệu: Tùy theo phương thức
truyền dữ liệu mà có các chi phí truyền dữ liệu
khác nhau





Sử dụng phương thức line điện thoại: từ 200.000 –
300.000/trạm/ tháng
Sử dụng ADSL: từ 300.000 – 1.00.000đ trạm/tháng
Sử dụng phương thức không dây hay sóng radio


CHI PHÍ VẬN HÀNH TRẠM






Chi phí thuê vị trí đặt trạm: Tại TP.HCM các trạm
được đặt tại các vị trí trường học, bệnh viện hoặc cơ
quan nhà nước nên không mất chi phí thuê vị trí đặt
trạm
Chi phí bảo vệ trạm: Do tại TP.HCM các trạm được
đặt tại các đơn vị nhà nước nên việc thuê bảo vệ riêng
để bảo vệ trạm là thật sự không cần thiết và gây lãng

phí. Vì vậy, TP.HCM ký hợp đồng thuê khoán với đơn
vị hoặc tổ bảo vệ để trông coi, bảo vệ các trạm
Chi phí bảo vệ trạm trong khoảng: 600.000 –
1.000.000đ/ trạm /tháng


CÔNG TÁC VẬN HÀNH TRẠM


Các công việc tại trạm:








Định kỳ kiểm tra các trạm
Thực hiện công tác kiểm tra hiệu chuẩn thiết bị định kỳ và đột xuất
Định kỳ kiểm chuẩn các chai khí chuẩn
Thực hiện khắc phục các sự cố đột xuất
Thực hiện thay thế phụ tùng định kỳ và đột xuất

Công việc tại trung tâm nhận dữ liệu






Định kỳ kiểm tra đường truyền, kiểm tra số liệu
Đánh giá và hiệu chỉnh số liệu
Back up dữ liệu
Thực hiện các báo cáo định kỳ và đột xuất
Thực hiện các công tác về mô hình và dự báo ô nhiễm


KIỂM TRA TRẠM ĐỊNH KỲ TẠI TRẠM
Công tác kiểm tra trạm định kỳ là rất quan trọng để
nắm được tình hình các thiết bị bên trong trạm. Việc
kiểm tra định kỳ được thực hiện hàng tuần bao gồm:








Kiểm tra bên ngoài trạm: Kiểm tra container bảo vệ, kiểm tra các
nhánh cây các vật cản có thể ảnh hưởng đến trạm, kiểm tra khu
vực xung quanh có phát hiện các nguồn thải ảnh hưởng trực tiếp
đến trạm
Kiểm tra điện nguồn, đường truyền, datalogger
Kiểm tra các thiết bị phân tích: kiểm tra các thông số, vệ sinh và
thay giấy lọc định kỳ
Kiểm tra các thiết bị phụ trợ: Ổn áp, UPS, máy lạnh
Kiểm tra/vệ sinh các thiết bị thu mẫu: Các bơm lấy mẫu, đầu thu
mẫu, ống dẫn khí, bộ phận lọc bụi (prefilter)

KIỂM TRA, HIỆU CHUẨN
CÁC THIẾT BỊ PHÂN TÍCH




Công tác kiểm tra độ chính xác (zero/span check)
thiết bị phân tích là rất quan trọng nhằm đảm bảo
độ chính xác thiết bị. Công việc này được thực
hiện định kỳ 03 tuần hoặc khi có yêu cầu (khi số
liệu có sự bất thường)
Công tác hiệu chuẩn thiết bị tại trạm: Được thực
hiện định kỳ 06 tháng hoặc đột xuất nhằm xây
dựng lại đường chuẩn của thiết bị


CÁC CÔNG TÁC KHÁC
Kiểm chuẩn khí chuẩn tại trạm: là công việc quan trọng nhằm đảm
bảo tính chính xác của khí chuẩn tại trạm.





Tần suất kiểm chuẩn được thực hiện 06 tháng
Loại khí chuẩn dùng để kiểm chuẩn: traveling standard hoặc primary
standard

Thực hiện khắc phục các sự cố đột xuất: Các sự cố độ xuất thường
xảy ra như mất điện, đứt kết nối, hư hỏng máy lạnh …
Thay thế phụ tùng định kỳ và đột xuất: Các loại phụ tùng thay thế
thường xuyên như giấy lọc, bộ lọc, màng bơm, đèn…Ngoài ra, một
số phụ tùng do điều kiện nóng ẩm và điện áp không ổn định cũng dễ
dàng hư hỏng như các loại kính, detector, lọc ánh sáng…



CÔNG TÁC VẬN HÀNH TRẠM TẠI
TRUNG TÂM NHẬN DỮ LIỆU











Định kỳ kiểm tra số liệu, đường truyền: đây là công tác hết sức
quan trọng được thực hiện hàng ngày nhằm kiểm tra khái quát
số liệu cũng như tình hình trạm
Đánh giá số liệu: Công tác đánh giá số liệu được thực hiện
hàng ngày nhằm kiểm tra số liệu đánh giá các số liệu bất
thường từ đó tìm ra nguyên nhân và có hướng khắc phục
Hiệu chỉnh số liệu: Dựa vào dữ liệu zero/span check nhằm
hiệu chỉnh lại số liệu (hiện tại công việc này được thực hiện

03tuần/lần)
Backup dữ liệu: Các dữ liệu được backup 06 tháng/lần
Thực hiện báo cáo: Thực hiện báo cáo định kỳ tháng, quý, 06
tháng, báo cáo năm và các báo cáo đột xuất theo yêu cầu
Thực hiện công tác về mô hình và dự báo: đây là công việc lâu
dài cần tập trung các số liệu đầu vào như bản đồ số, số liệu khí
tượng, số liệu nguồn thải


BẢO TRÌ BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA


Nhân lực: 03 – 04 cán bộ











1 cán bộ được đào tạo chuyên sâu về các thiết bị NOx,
SO2
1 cán bộ được đào tạo chuyên sâu về các thiết bị CO,
Ozone
1 cán bộ được đào tạo chuyên sâu về thiết bị bụi và các
thiết bị chuẩn

1 cán bộ chuyên về điện

Bảo trì, bảo dưỡng và thay thế phụ tùng
Sửa chữa và hiệu chuẩn thiết bị (hiệu chuẩn và
hiệu chuẩn factory)


HÌNH ẢNH VỀ VẬN HÀNH
BẢO TRÌ BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG


HÌNH ẢNH VỀ VẬN HÀNH
BẢO TRÌ BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG


CÔNG TÁC QUẢN LÝ
HỆ THỐNG QUAN TRẮC
CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC TP.HCM


NHÂN LỰC QUẢN LÝ HỆ THỐNG




01 Cán bộ quản lý chung: Chịu trách nhiệm điều
hành, điều phối nhân lực, đánh giá chung về hệ
thống, thiết bị, mua sắm phụ tùng, đánh giá lại số
liệu, báo cáo

01 cán bộ quản lý tài liệu văn thư: Tập hợp các
báo cáo kiểm tra trạm, check/hiệu chuẩn thiết bị,
logbook, instrument history logbook, biên bản
đánh giá thiết bị…thực hiện các công tác về quản
lý chất lượng (ISO) và theo dõi việc thực hiện
đóng các chi phí dịch vụ (điện, điện thoại, bảo vệ,
máy lạnh)


CÔNG TÁC QUẢN LÝ HỆ THỐNG


Công việc của cán bộ quản lý chung:








Lập kế hoạch hàng năm, hàng quý
Lập kế hoạch mua sắm phụ tùng/thiết bị thay thế
Điều phối nhân lực kiểm tra trạm, bảo trì, bảo dưỡng và
khắc phục sự cố
Đánh giá lại số liệu và báo cáo

Công việc của cán bộ quản lý văn thư:





Quản lý các biểu mẫu/ hồ sơ liên quan đến QTKKTĐ
Tập hợp, kiểm tra, thống nhất các hồ sơ ISO
Quản lý việc thực hiện các hợp đồng dịch vụ (điện, điện
thoại, bảo vệ, máy lạnh)


CÁC THUẬN LỢI CỦA TP.HCM
TRONG CÔNG TÁC QUAN TRẮC
CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC TP.HCM


VỀ CHỦ TRƯƠNG ĐƯỜNG LỐI








Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo trong
công tác quan trắc chất lượng môi trường không
khí
Được sự tài trợ của các tổ chức nước ngoài trong
việc hình thành, đào tạo, hỗ trợ quản lý hệ thống
quan trắc chất lượng không khí tự động liên tục
Được cấp kinh phí vận hành, bảo trì bảo dưỡng,

mua sắm vật tư tiêu hao, phụ tùng thay thế cho hệ
thống quan trắc chất lượng không khí tự động
Có chủ trương đào tạo và ổn định nguồn nhân lực
để quản lý hệ thống quan trắc KKTĐ


VỀ HỆ THỐNG QTKKTĐ






Các trạm được đặt tại các bệnh viện, trường học
và các cơ quan nhà nước nên có tính ổn định cao
Các trạm đồng bộ về thiết bị (tất cả đều sử dụng
thiết bị của hãng API) nên thuận lợi trong công tác
vận hành, bảo trì, bảo dưỡng
Được các chuyên gia quốc tế trực tiếp đào tạo, hỗ
trợ kỹ thuật cũng như đánh giá về hệ thống