TỔNG QUAN HỆ THỐNG QUAN TRẮC VÀ PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG

TỔNG QUAN HỆ THỐNG QUAN TRẮC VÀ PHÂN
TÍCH MÔI TRƯỜNG

…………………………………
Trung tâm Quan trắc môi trường

Tháng 8-2013


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

NỘI DUNG TRÌNH BÀY
1.

Tổng quan hệ thống quan trắc và phân tích môi trường ở trung ương và địa phương

2.

Hệ thống các phòng thí nghiệm phân tích môi trường

3.

Hiện trạng các phòng thí nghiệm


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

1. Tổng quan hoạt động QT&PTMT ở
Trung ương và địa phương

Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia
• Thời gian thành lập: từ năm 1994
• Cơ quan quản lý: Bộ KHCN&MT trước đây, nay là Bộ Tài
nguyên và Môi trường

• Cơ quan điều hành, chỉ huy: Cục Môi trường trước đây, nay
là Tổng cục Môi trường

• Đơn vị thực hiện: Nhiều cơ quan, bộ/ngành và địa phương
tham gia

• Đã phục vụ: quản lý MT các cấp, báo cáo môi trường quốc

gia hàng năm, cung cấp cho cộng đồng thông tin về chất
lượng môi trường, công tác nghiên cứu, giảng dạy, hội nhập,
chia sẻ quốc tế

• Là hệ thống có nhiều số liệu quan trắc môi trường nhất

(có số liệu QT từ 1994 đến nay với đầy đủ các thành phần
môi trường, có CSDL và phần mềm quản lý số liệu...)


Trung tâm Quan trắc môi trường

Tổng cục Môi trường

Hoạt động QT&PTMT của mạng
lưới quan trắc môi trường quốc gia
• Quan trắc thường xuyên các thành phần môi trường:










Môi trường nước (lý, hoá, sinh, trầm tích):
nước mặt lục địa, nước dưới đất, nước biển
ven bờ, nước biển xa bờ
Môi trường không khí: không khí xung quanh,
tiếng ồn, độ rung
Môi trường đất
Môi trường hoá học, phóng xạ
Chất thải rắn
Nước mưa axit
Môi trường lao động
Đa dạng sinh học


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia
•

Quản lý số liệu quan trắc:
- Báo cáo giấy
- Tệp (file) máy tính
- Cơ sở dữ liệu

•

Sử dụng số liệu:
- Theo dõi, giám sát và đánh giá chất lượng môi trường
- Cảnh báo, đề xuất các biện pháp, chính sách về bảo vệ môi trường
- Xây dựng các Báo cáo môi trường
- Phục vụ công tác quản lý, hoạch định chính sách
- Phục vụ công tác nghiên cứu, đào tạo
- Cung cấp, phổ biến thông tin cho cộng đồng (doanh nghiệp, người
dân…)

•

Áp dụng bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng theo thông
tư số 10/2007/TT-BTNMT ngày 22/10/2007

Thông tư số 21/2012/TT-BTNMT ngày 19/12/2012


Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới

quan trắc môi trường quốc gia
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Trung tâm Quan trắc môi trường (CEM)
Là trung tâm đầu mạng của MLQTMT trong hệ thống quan trắc
tài nguyên và môi trường quốc gia, đầu mối triển khai quy hoạt
tổng thể mạng lưới QTMT quốc gia


Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm:
− QTMT nước lưu vực sông Cầu:
Địa bàn quan trắc: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc,
Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương
− QTMT nước lưu vực sông Nhuệ-Đáy
Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Hà Tây, Hà Nam, Ninh Bình,
Nam Định, Hoà Bình
− QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc
Địa bàn quan trắc: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng
Yên, Hải Dương, Bắc Giang, Vĩnh Phúc


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia


Các chương trình quan trắc được thực hiện bởi Trung tâm:

− QTMT nước lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai
Địa bàn quan trắc: Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh,
Bắc Giang, Hải Dương
− QTMT nước lưu vực sông Tiền, Sông Hậu
Địa bàn quan trắc: An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Trà Vinh,
Bến Tre, Vĩnh Long, Hậu Giang, Sóc Trăng và Cần Thơ
− QTMT vùng kinh tế trọng điểm phía Nam
− QTMT vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung
Địa bàn quan trắc: Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng
Ngãi, Bình Định,


Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

•

Danh sách các Trạm QTMT quốc gia
STT

Tên Trạm

STT

Tên Trạm

1

Trạm QT&PTMT đất miền
Bắc

7

Trạm QT&PTMT vùng ven biển
1 miền Bắc

2

Trạm QT&PTMT đất Tây
Nguyên và Nam Trung Bộ

8

Trạm QT&PTMT vùng ven biển
2 miền Trung

3

Trạm QT&PTMT đất miền
Nam

9

Trạm QT&PTMT vùng ven biển
3 miền Nam

4

Trạm QT&PTMT vùng Đất
liền 1

10

Trạm QT&PTMT vùng biển
khơi 4 (Quân chủng Hải quân)

5

Trạm QT&PTMT vùng Đất
liền 2

11

Trạm QT&PTMT vùng biển
khơi 5 (Viện Nghiên cứu Hải
sản)

6

Trạm QT&PTMT vùng Đất
liền 3

12

Trạm QT&PTMT Mưa axit 2


Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới

quan trắc môi trường quốc gia
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

•

Danh sách các Trạm QTMT quốc gia (tiếp)
STT

Tên Trạm

STT

Tên Trạm

13

Trạm QT&PTMT Mưa axit 3

18

Trạm QT&PTMT Lao động Viện Nghiên cứu khoa học
kỹ thuật Bảo hộ lao động

14

Trạm QT&PTMT Hóa học Phóng xạ 1

19

Trạm QT&PTMT Công
nghiệp

15

Trạm QT&PTMT Hóa học Phóng xạ 2

20

Phòng Thử nghiệm hóa môi
trường

16

Trạm QT&PTMT Hóa học Phóng xạ 3

21

Trạm QT&PTMT Nước sông
Hương - Huế

17

Trạm QT&PTMT Lao động
- Viện Y học lao động và vệ
sinh môi trường


Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia

Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

•

•

•

Có 4/21 Trạm QT và PTMT chính thực hiện quan trắc môi trường
nước mặt lục địa:
- Trạm Vùng đất liền 1, 2, 3 và trạm quan trắc nước sông Hương
(Thừa Thiên Huế)
- Hoạt động quan trắc phóng xạ trong nước mặt còn được thực
hiện bởi trạm quan trắc phóng xạ 1, 2, 3
- Số điểm QT: 287 điểm quan trắc tại 18 tỉnh/thành phố
- Tần suất QT: 4 - 6 lần/năm
Có 5/21 Trạm QT và PTMT thực hiện quan trắc môi trường nước
biển:
- Trạm Ven biển 1, 2, 3, 4, và 5
- Số điểm QT: 132 điểm
- Tần suất QT: 4 lần/năm
Mạng lưới tự động quan trắc chất lượng nước mặt lục địa: bắt đầu
được hình thành, với trạm đầu tiên đang được tiến hành xây dựng
tại Hà Nam, trên lưu vực sống Nhuệ-Đáy


Hoạt động QT&PTMT của mạng lưới
quan trắc môi trường quốc gia
Trung tâm Quan trắc môi trường

Tổng cục Môi trường

•

24 trạm quan trắc không khí tự động, cố định bao
gồm cả các trạm lồng ghép với các trạm khí
tượng, của địa phương và các trạm do Trung
ương đầu tư xây dựng.
 Hà Nội: 6 trạm;
 Hải Phòng: 1 trạm;
 Thành phố Hồ Chí Minh: 9 trạm;
 Trung tâm khí tượng thủy văn quốc gia: 8 trạm.

• Các trạm quan trắc không khí tự
•

động thường xuyên đo các thông số
không khí liên tục 24/24h
03 xe quan trắc tự động, di động (2
ở Hà Nội, 1 ở Tp. Hồ Chí Minh)


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Công tác QT&PTMT tại địa phương
Hoạt động QT&PTMT địa phương được đã
đẩy mạnh đặc biệt tại Hà Nội, Thành phố
Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Đồng Nai, Thái
Nguyên, Hải Phòng.....

Công tác QT&PTMT tại địa phương

• 58/63 tỉnh/ thành phố đã thành lập chi cục BVMT
• 46 tỉnh/ thành phố đã thành lập trung tâm QTMT với một số
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

tên gọi khác nhau
An Giang

Bình
Thuận

Hà Nam

Kiên
Giang

Phú Yên

Thái Bình

BR-VT

Cần Thơ

Hà Nội

Kon Tum

Quảng
Bình

Thái
Nguyên

Bắc Giang Đà Nẵng

Hà Tĩnh

Lâm
Đồng

Quảng
Nam

Thanh Hóa

Bạc Liêu

Đắc Lắk

Hải
Dương

Long An

Quảng

Ngãi

Tuyên
Quang

Bắc Ninh

Điện Biên

Hải Phòng

Nam Định Quảng
Ninh

Bến Tre

Đồng Nai

Hậu Gian

Nghệ An

Quảng Trị Vĩnh Phúc

Bình
Dương

Đồng
Tháp

Khánh
Hòa

Phú Thọ

Tây Ninh

Vĩnh Long


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

2. Hệ thống các phòng thí nghiệm phân tích môi trường


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Hệ thống các phòng phân tích môi trường
Mạng lưới quan trắc môi trường có 15 phòng thí
nghiệm bao gồm: 7 ở Hà Nội, 4 ở thành phố Hồ Chí Minh, 1
ở Lâm Đồng, 1 ở Đắc Lắc, 1 ở Khánh Hoà và 1 ở Hải
Phòng, cụ thể như sau:


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Định hướng phát triển hệ thống phòng

thí nghiệm
Theo quyết định 16, Mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi
trường phân bố rộng khắp trên địa bàn cả nước, vì vậy
mạng lưới các phòng thí nghiệm phân tích môi trường cũng
sẽ được tăng cường và phát triển.
- Giai đoạn 2006-2010:
Tiếp tục củng cố các phòng thí nghiệm hiện có, từng
bước đổi mới trang thiết bị phân tích.
Khuyến khích, hỗ trợ các phòng thí nghiệm đăng kí đạt
tiêu chuẩn TCVN/ISO/VILAS.
Xây dựng mới phòng thí nghiệm và kiểm chuẩn môi
trường quốc gia tại Cục Bảo vệ môi trường (với 3 chi nhánh
tại Bắc, Trung và Nam


Định hướng phát triển hệ thống phòng
thí nghiệm
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

- Giai đoạn 2011-2015:
Tăng cường đầu tư trang thiết bị phân tích phòng thí nghiệm
Tuyển dụng và đào tạo lại ở trong nước và ngoài nước nhằm
xây dựng đội ngũ cán bộ phân tích có chuyên môn cao đảm bảo
lực lượng cán bộ kế cận
- Giai đoạn 2016-2020:
Tăng cường đầu tư phòng thí nghiệm và kiểm chuẩn môi
trường
Đẩy mạnh nghiên cứu, xây dựng các phương pháp mới trong
quan trắc và phân tích môi trường

Đào tạo đội ngũ cán bộ phân tích thí nghiệm đáp ứng nhu cầu
phân tích, thí nghiệm phục vụ quan trắc tài nguyên và môi
trường


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

3. Hiện trạng các phòng thí nghiệm


Nhân sự phòng thí nghiệm
- Nhìn chung: đội ngũ cán bộ PTN được đào tạo bài bản để thực hiện các
phép thử. Đủ điều kiện hoạt động độc lập
Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

- Background: Hóa, môi trường,……vô tuyến, cơ khí
Số cán bộ PTN tốt nghiêp ngành Hóa và hóa phân tích rất ít. Có PTN ko có
nhân viên nào; nhiều PTN chỉ có từ 1- 2 cử nhân Hóa (Hạn chế trong việc
tiếp cận và phát triển hoạt động PTN, phát triển phương pháp….)
- Số cán bộ được giao phụ trách thực hiện QA/QC chưa thực sự đáp ứng


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Nhân sự phòng thí nghiệm

Thiết bị phòng thí nghiệm

Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

- Cơ sở vật chất, nhà xưởng: nhiều đơn vị gặp khó khăn
-Khoảng 1/3 số PTN khảo sát đã và đang được đầu tư tương đối đồng bộ các
trang thiết bị, máy móc phục vụ phân tích, đa số là các thiết bị hiện đại và được
bảo trì bảo dưỡng, hiệu chuẩn hàng năm.
- Nhiều PTN sử dụng các thiết bị được đầu tư từ những năm 2006,… Tính
năng, độ nhạy, độ chính xác …. Không đảm bảo
- Nhiều PTN thiết bị hỏng, không thể đưa vào sử dụng…. (Do đơn vị cung câp
dịch vụ sau bán hàng, hoặc do Thiết bị mua không có đại diện ở VN)
- Hầu hết các PTN đều chú trọng đến hiệu chuẩn các thiết bị nhiệt và khối
lượng)
- Chỉ một số PTN chú ý đến thẩm tra các thiết bị: AAS, GC….


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Tình hình thực hiện QA/QC


Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Tình hình thực hiện QA/QC

Trung tâm Quan trắc môi trường
Tổng cục Môi trường

Tình hình thực hiện QA/QC