Bài 21. Hệ Quy chiếu có gia tốc. Lực quán tinh

Xin kính chào các thầy
Xin kính chào các thầy
giáo, cô giáo đến dự giờ học
giáo, cô giáo đến dự giờ học
Vật lý tại lớp 10A1
Vật lý tại lớp 10A1




Xin chào các em học sinh
Xin chào các em học sinh


Trình bày nội dung của định luật I,
Trình bày nội dung của định luật I,
định luật II và định luật III Niutơn?
định luật II và định luật III Niutơn?
Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:


TiÕt 28
TiÕt 28
Bài 21:
Bài 21:
HÖ quy chiÕu cã gia
HÖ quy chiÕu cã gia
tèc.

tèc.
Lùc qu¸n tÝnh
Lùc qu¸n tÝnh


Theo dõi hình 21.1 - SGK
Theo dõi hình 21.1 - SGK
Vì sao khi xe dừng lại đột ngột, hành
Vì sao khi xe dừng lại đột ngột, hành
khách lại bị chúi về phía trước?
khách lại bị chúi về phía trước?
Vậy, liệu các định luật Niutơn có được nghiệm
Vậy, liệu các định luật Niutơn có được nghiệm
đúng trong một hệ quy chiếu chuyển động có
đúng trong một hệ quy chiếu chuyển động có
gia tốc so với mặt đất hay không?
gia tốc so với mặt đất hay không?

1. Hệ quy chiếu có gia tốc
s
Khi xe lăn chuyển động với gia
tốc a so với bàn,
nếu bỏ qua ma
sát
thì hòn bi có chuyển động
không?
M
Trong hệ quy chiếu gắn với xe,
định luật I Niutơn có còn được
nghiệm đúng nữa không?

Hòn bi đứng yên so với bàn,
nhưng chuyển động đối với xe về
phía sau.

1. Hệ quy chiếu có gia tốc

Hệ quy chiếu phi quán tính: là hệ quy chiếu
chuyển động có gia tốc so với mặt đất.

Trong hệ quy chiếu phi quán tính, các định
luật Niutơn không được nghiệm đúng.

1. Hệ quy chiếu có gia tốc
a
M
A
B
Xác định gia tốc của hòn bi đối
với xe?
aa
−=
'
Hòn bi chuyển động với gia tốc
Xe chuyển động với gia tốc
đối với bàn
Trọng lực luôn cân bằng với lực
đỡ của mặt bàn. Vậy, phải có một
lực nào đó làm hòn bi chuyển
động đối với xe, hãy xác định lực
này?

Theo định luật II Niutơn, lực đó là:
amamF −== '
a
F
a
a’

2. Lực quán tính
Trong một hệ quy chiếu chuyển động với gia tốc so
với hệ quy chiếu quán tính, các hiện tượng cơ học xảy ra
giống như là mỗi vật có khối lượng m chịu thêm tác dụng
của một lực . Lực này gọi là lực quán tính:
am−
am
qt
F
−=
a

2. Lực quán tính
Nêu những đặc điểm (hướng, độ lớn) của lực quán tính?
* Một số đặc điểm của lực quán tính:
- Hướng: ngược với hướng gia tốc của hệ quy chiếu phi
quán tính.
- Độ lớn: F
qt
= ma

2. Lực quán tính
a

Giải thích chuyển động của hòn bi đối với xe?
Khi xe chuyển động với gia tốc so với bàn. Xét trong
hệ quy chiếu gắn với xe (hệ quy chiếu phi quán tính) thì
hòn bi chịu thêm tác dụng của lực quán tính
Lực này truyền cho hòn bi một gia tốc:
Hòn bi chuyển động về phía B.
am
qt
F −=
a
m
F
a
qt
−=='

a
M
A
B
Xe chuyển động với gia tốc
đối với bàn
a
F
qt
a’
a
2. Lực quán tính
a’ = -a

2. Lực quán tính
Lực quán tính có gì giống và khác lực thông thường?
- Giống: Lực qt cũng gây ra biến dạng hoặc gây ra gia
tốc cho vật.
- Khác: Lực qt không phải là lực do các vật tác dụng lẫn
nhau vì nó xuất hiện do tính chất phi quán tính của hệ
quy chiếu.
Do đó lực qt không có phản lực.

2. Lực quán tính
A B
Quả cầu khối lượng m, khi
xe chuyển động với gia tốc
về phía B thì hiện tượng
gì xảy ra?
a

A B
2. Lực quán tính

A B
Vì sao quả cầu bị lệch về
phía A?
2. Lực quán tính

A B
qt
F
Quả cầu bị lệch về phía A
do chịu thêm tác dụng của

lực qt hướng từ B đến A.
Quả cầu bị lệch về phía A
do chịu thêm tác dụng của
lực qt hướng từ B đến A.
2. Lực quán tính
a

3. Bài tập vận dụng
Bài 1
A B
a
Quả cầu khối lượng m, xe
chuyển động với gia tốc
Tính và lực căng của sợi
dây?
α
Hãy chỉ ra các lực tác dụng
lên vật?
Giải
Lực tác dụng lên vật gồm:
Trọng lực , lực căng ,
lực quán tính
Độ lớn các lực:
P = mg; F
qt
= ma
P
T
qt
F

αα
α
α
coscos
cos
tan
mgP
T
T
P
g
a
mg
ma
P
F
qt
==⇒=
===
α
P
T
qt
F
α
a

Bài 2
m = 2 kg
a) Thang máy chuyển động đều.

b) a = 2,2 m/s
2
hướng lên trên.
c) a = 2,2 m/s
2
hướng xuống dưới.
d) Thang máy rơi tự do a = g
Tìm số chỉ của lực kế?

Bài 2
Giải
Chọn hệ quy chiếu gắn với thang máy.
Số chỉ của lực kế bằng độ lớn của lực đàn hồi F của lò xo