Nghiên cứu sản xuât nước chấm từ bã MALT bia và bánh dầu đậu phộng

Header Page 1 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong mỗi bữa ăn của người Việt Nam thì nước chấm là một gia vò không thể
thiếu, nó góp phần tạo cho bữa ăn thêm hương vò. Chính vì thế mà trên thò trường
ngày nay có rất nhiều các thương hiệu sản phẩm nước chấm nổi tiếng như nước
tương Chinsu, Maggie… Đứng trước quá nhiều sự lựa chọn như thế chắc hẳn người
tiêu dùng sẽ không khỏi phân vân để chọn cho mình một loại nước chấm phù hợp.
Vì vậy để tạo được sự tín dùng của họ thì các cơ sở phải nghiên cứu và chọn ra
phương pháp sản xuất tốt nhất để đảm bảo sức khỏe của người tiêu dùng mà vẫn
đảm bảo lợi nhuận cho mình.
Ngày nay người ta thường sản xuất nước tương bằng hai phương pháp chủ yếu
là phương pháp lên men truyền thống bằng việc sử dụng chủng nấm mốc
Aspergillus oryzae và phương pháp hóa giải. Đối với phương pháp lên men truyền
thống thì nước tương tạo ra đảm bảo an toàn sức khỏe cho người sử dụng. Tuy
nhiên, thời gian tạo sản phẩm sẽ kéo dài, tốn chi phí sản xuất mà hiệu suất thủy
phân cũng như lượng đạm trong nước chấm chưa được cao lắm. Ngược lại ở
phương pháp hóa giải thì lại tỏ ra nổi trội về các điểm này. Đây là phương pháp
cho hiệu suất thủy phân cao, rút ngắn thời gian sản xuất lại và giảm bớt các chi phí
sản xuất. Tuy nhiên, có một điều không hay ở đây là khả năng tạo ra độc tố 3 –
MCPD trong sản phẩm là khá cao. Vậy lý do gì chúng ta không kết hợp hai
phương pháp để đưa ra một quy trình sản xuất chung để tạo ra các sản phẩm nước
chấm vừa đạt yêu cầu về chất lượng an toàn thực phẩm, vừa tiết kiệm được chi phí
sản xuất.
Bên cạnh đó việc tái sử dụng, tận dụng những phế liệu, phụ phẩm ở một số
các ngành công nghiệp khác đang là vấn đề được khuyến khích hiện nay. Nếu như

từ trước tới nay thì người ta chỉ thường sử dụng đậu nành để sản xuất nước tương
thì tại sao chúng ta không tận dụng các nguồn phụ phẩm như bã Malt bia thu nhận

Footer Page 1 of 133.

1

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 2 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

trong ngành công nghiệp bia và bánh dầu đậu phộng trong công nghiệp ép dầu để
lên men sản xuất nước chấm.
Với ý nghóa thực tiễn cao, đồng thời góp phần tận dụng phụ phẩm trong các
công nghệ sản xuất, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu sản xuất
nước chấm từ bã malt bia và bánh dầu đậu phộng”. Đề tài này được thực hiện tại
Phòng thí nghiệm vi sinh, Khoa Môi trường và Công nghệ Sinh học Trường Đại
học Kỹ thuật Công nghệ Tp.Hồ Chí Minh.
1.2 . MỤC TIÊU ĐỀ TÀI
Tận dụng việc sử dụng một số phụ phẩm trong đời sống hàng ngày để nghiên
cứu, xây dựng quy trình sản xuất nước tương sạch bằng phương pháp bán hóa giải
nhẹ.
1.3 . Ý NGHĨA ĐỀ TÀI
1.3.1. Ý nghóa thực tế
Đây là tính chất khá quan trong đối với đề tài vì:

+ Đáp ứng đúng với nguyện vọng của người tiêu dùng về một sản phẩm nước
chấm sạch và an toàn.
+ Nghiên cứu tìm ra phương pháp sản xuất nước chấm tốt nhất không những
đạt yêu cầu về chất lượng an toàn thực phẩm mà còn tiết kiệm được chi phí sản
xuất, hạ giá thành sản phẩm.
+ Nâng cao giá trò kinh tế, giá trò sử dụng của các phụ phẩm trong đời sống
như bã Malt bia và bánh dầu đậu phộng trong việc tận dụng chúng để làm nguyên
liệu sản xuất nước chấm.
1.3.2. Ý nghóa khoa học
Đề tài này đúc kết từ tất cả những kiến thức em đã được học suốt 04 năm trên
giảng đường Đại học và cả quá trình làm Luận văn tốt nghiệp tại phòng thí
nghiệm Vi sinh của trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ Tp. Hồ Chí Minh.

Footer Page 2 of 133.

2

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 3 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Những phân tích, đánh giá trong bài đều dựa trên các cơ sở khoa học của
những nguồn tài liệu có liên quan đáng tin cậy. Bên cạnh đó còn có những chỉ dẫn,
nhận đònh của các thầy cô chuyên môn của Khoa Môi Trường và Công nghệ Sinh
học.

1.4. NỘI DUNG THỰC HIỆN
+ Thu thập các tài liệu có liên quan và bước đầu nghiên cứu, tìm hiểu về các
phương pháp, quy trình sản xuất nước chấm lên men từ đậu nành.
+ Khảo sát tỷ lệ mốc tốt nhất để hiệu suất thủy phân nguyên liệu là cao nhất
và có hương vò tương đương với các sản phẩm có trên thò trường.
+ Khảo sát tìm ra tỷ lệ phối trộn giữa bã Malt và bánh dầu trong nguyên liệu
thích hợp để nâng cao hiệu quả sản xuất nước chấm.
+ Tìm ra phương pháp sản xuất nước chấm phù hợp đạt yêu cầu sản phẩm có
chất lượng an toàn và tiết kiệm chi phí sản xuất.
1.5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Do kinh phí và thời gian (14 tuần) hạn hẹp nên đề tài nghiên cứu chỉ dừng lại
ở quy mô phòng thí nghiệm và chỉ bước đầu sử dụng một số các phụ phẩm nhất
đònh là bã Malt bia và bánh dầu đậu phộng để xây dựng quy trình sản xuất nước
tương sạch.

Footer Page 3 of 133.

3

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 4 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

CHƯƠNG II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NƯỚC CHẤM LÊN MEN VÀ CÁC PHƯƠNG

PHÁP SẢN XUẤT NƯỚC CHẤM
2.1.1. Giới thiệu chung về nước chấm
2.1.1.1. Vai trò của nước chấm trong đời sống hàng ngày
Ở Việt Nam có rất nhiều sản phẩm lên men như bia, rượu, muối chua rau quả,
các thức uống lên men… Nhưng phổ biến hơn hết là một loại gia vò mà chúng ta
thường sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày, đó là “ Nước tương”. Ngoài ra, chúng
ta có thể gọi chung các loại gia vi như thế này với tên gọi chung là nước chấm.
Từ lâu, tương là một loại thực phẩm lên men truyền thống, giàu acid amin, có
mùi vò đặc trưng. Chúng có tác dụng kích thích tiêu hoá nên khi dùng trong bữa ăn
không chỉ có lợi cho sức khoẻ mà tạo thêm vò ngon cho món ăn. Chính vì thế mà
có thể nói đây là một loại gia vò không thể thiếu trong đời sống của người Việt.
2.1.1.2. Đặc điểm của nước chấm lên men
Về mặt sinh hoá nước tương là sản phẩm thuỷ phân nguyên liệu giàu protein
từ động vật hay thực vật, dưới tác dụng xúc tác của các hoá chất như acid, bazơ
mạnh hoặc dưới tác dụng của enzyme. Do đó thành mà phần chính của nó thường
bao gồm nước, acid amine, muối, các peptide trọng lượng phân tử thấp…
Ngày nay, ngoài cách lên men truyền thống bằng nấm mốc Aspergillus oryzae
người ta còn sử dụng phương pháp hoá giải để sản xuất nước chấm có giá trò dinh
dưỡng, hương vò thơm ngon và đạt độ đạm cao. Nếu sản xuất theo phương pháp
hoá giải sẽ nhanh hơn, cho hiệu quả thuỷ phân tốt hơn. Tuy nhiên nếu sản xuất
nước chấm với mức giống thuần chuẩn, đảm bảo điều kiện vô khuẩn tốt thì sản
phẩm tạo ra cũng sẽ thơm ngon, có vò đặc trưng riêng. Đặc biệt là loại nước tương
sản xuất theo công nghệ bán hoá giải, kết hợp những ưu điểm của hai phương
pháp trên sẽ là hướng giải quyết lí tưởng trong việc sản xuất ra loại nước chấm

Footer Page 4 of 133.

4

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ

Header Page 5 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

đạt yêu cầu vè chất lượng cũng như việc đảm bảo hàm lượng 3 – MCPD ở mức
thấp, đảm bảo sức khoẻ cho người tiêu dùng
2.1.1.3. Tình hình sản xuất chung
Xì dầu có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại và bắt đầu từ thời kỳ đó nó đã xâm
nhập vào ẩm thực truyền thống của nhiều nền văn hóa Á Đông. Xì dầu được sử
dụng rộng rãi như là một phần không thể thiếu để tạo hương vò trong nền ẩm thực
Trung Hoa, ẩm thực Nhật Bản, ẩm thực Philippines, ẩm thực Triều Tiên... Tuy
nhiên, cần lưu ý rằng mặc dù bề ngoài khá giống nhau, nhưng các loại xì dầu được
sản xuất tại các khu vực khác nhau là không giống nhau về mùi vò, hương thơm, độ
mặn và thời hạn sử dụng. Chính vì thế, có thể là không hợp lý khi thay thế một
loại xì dầu cho một loại xì dầu khác trong ẩm thực của một nền văn hóa nào đó.
Là một đất nước Á Đông, người Việt cũng đã quen với việc sử dụng các loại
nước chấm trong các bữa ăn hàng ngày. Vì nhu cầu sử dụng trên mà hiện nay trên
thò trường có rất nhiều thương hiệu nước chấm lên men nổi tiếng như Tam Thái
Tử, Chinsu, Nhò Ca… Ngày nay với sự phát triển của khoa học công nghệ mà các
quy trình sản xuất nước tương ngày càng được nâng cao cả về chất lượng lẫn hiệu
quả. Ngoài phương pháp lên men truayền thống, người ta còn áp dụng nhiều cách
khác nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và chất lượng sản phẩm như phương pháp
hóa giải hoặc bán hóa giải. Tuy nhiên, trong thời gian qua người tiêu dùng đã khá
hoang mang về vụ trong nước chấm có chứa độc tố 3 – MCPD vượt mức cho phép.
Điều này đã ít nhiều ảnh hưởng đến thói quen, văn hóa của người Việt cũng như
giá trò kinh tế mà nó đã mang lại.

Và cho đến bây giờ tình hình sử dụng nước chấm trên thò trường đã tương đối
ổn đònh với sự căn thiệp của các cơ quan thẩm quyền. Vì vậy mà vấn đề đặt ra bây
giờ là cho dù phương pháp nào đi nữa thì vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm phải
được đặt lên hàng đầu, đó là tiêu chí chung cho các nhà sản xuất nước chấm hiện
nay.

Footer Page 5 of 133.

5

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 6 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

(Hoàng Thò Nữ, 2007)
2.1.2. Công nghệ sản xuất nước chấm lên men
2.1.2.1. Cơ sở khoa học của phương pháp sản xuất nước chấm
Đối với phương pháp lên men truyền thống
Cơ sở khoa học của phương pháp này là tận dụng hệ men của vi sinh vật phát
triển trên nguyên liệu giàu đạm, để qua quá trình thủy phân protein có trong
nguyên liệu sẽ cho nước chấm. Bởi vậy trong quá trình sản xuất, người sản xuất
phải nuôi mốc tốt mới có thể triệt để thủy phân protein, nâng cao hiệu suất tận
dụng nguyên liệu, hạ giá thành sản phẩm.
 Đối với phương pháp hóa giải
Cơ sở khoa học của việc sản xuất nước chấm bằng phương pháp hóa giải là

dùng hóa chất để thủy phân protein của nguyên liệu thành nước chấm. Bởi vậy,
trong quá trình sản xuất đòi hỏi các nhà sản xuất phải đảm bảo tốt các điều kiện
về nhiệt độ và thời gian để phản ứng xảy ra một cách triệt để. Mục đích cuối cùng
cũng là để nâng cao hiệu suất sử dụng nguyên liệu và hạ giá thành sản phẩm.
(Nguyễn Thò Diệu Bích, 2007)
2.1.2.2. Vi sinh vật trong sản xuất nước chấm
Trong sản xuất công nghiệp, điều cần thiết là phải tạo được giống vi sinh vật
thuần chủng. Đảm bảo giống khi đưa vào sản xuất phải đảm bảo các điều kiện sau
+ Có ảnh hưởng tốt đến sự tạo thành hương cho sản phẩm
+ Có hoạt lực protease cao
+ Không chứa độc tố Aflatoxin
+ Khả năng tăng sinh tốt, dễ nuôi trong điều kiện thường
+ Thời gian nuôi mốc ngắn và cho ra protease có hoạt lực cao.
Giống mốc dùng trong sản xuất nước chấm có thể là Aspergillus oryzae,
Aspergillus sojae, Aspergillus teriol, Aspergillus niger …
2.1.2.3. Qui trình sản xuất nước chấm

Footer Page 6 of 133.

6

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 7 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

 Qui trình sản xuất nước chấm truyền thống
Khô đậu nành
hoặc khô lạc
Nghiền nhỏ
Phối liệu và
trộn nước
Đem ủ
Hấp chín
Cấy giống

Giống trung gian

Nuôi nấm mốc
Đánh cho tơi ra
Trộn nước

Nước và muối

Lên men

Trích ly
Bã 1

Nước 1

Ngâm rửa

Phối chế

Lọc rút

Bã 2

Thanh trùng
Nước 2
Nước chấm
thành phẩm

Footer Page 7 of 133.

Nước muối

7

Cho gia súc

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 8 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Hình 2.1: Quy trình sản xuất nước chấm bằng phương pháp sử dụng vi sinh vật
(Nguyễn Thò Diệu Bích, 2007).
 Thuyết minh quy trình
+ Nghiền nhỏ
Nhằm mục đích để cho nước thấm đều vào nguyên liệu khi hấp chín, tăng
diện tích tác dụng của enzyme và diện tích phát triển của mốc. Tuy nhiên nếu bột

mòn và nhuyễn quá thì sẽ gây nên hiện tượng bò thiếu khí, ảnh hưởng đến sự phát
triển của nấm mốc sau này.
Tốt nhất cỡ hạt đậu nành người ta thường nghiền là 1mm.
+ Phối liệu và trộn nước
Để bổ sung thêm nguồn nguyên liệu giàu protein, đáp ứng tốt nhất môi trường
dinh dưỡng cho nấm mốc Aspergillus oryzae phát triển ta có thệ bổ sung thêm bột
bắp hoặc bột mì theo tỷ lệ 90% khô đậu đã nghiền với 10% bột bắp hoặc bột mì.
Bên cạnh đó ta bổ sung nước vào khoảng 60 – 70 % so với lượng bột trên, rồi dùng
thìa khuấy lên sao cho độ ẩm của nguyên liệu đạt khoảng 55 – 58 %.
+ Hấp chín
Mục đích của việc hấp chín nguyên liệu :
 Sau khi hấp chín môi trường nguyên liệu trở nên thích hợp đối với sự phát
triển của nấm mốc vì một phần của protein sẽ biến thành protein có tính hòa
tan, còn tinh bột bò hồ hóa sẽ biến thành tinh bột có tính hòa tan và đường.
 Làm cho protein biến tính, các chất gây vẩn đục trong quá trình lên men sẽ bò
phân giải. Do đó sản phẩm sau này thu đuoc75 sẽ không bò vẩn đục.
 Tiêu diệt hết các vi sinh vật bám trên nguyên liệu, tạo điều kiện cho nấm phát
triển tốt nhất.
Ta có thể nấu chín hoặc đem hấp khử trùng bằng các dụng cụ chuyên dụng
như autoclave, nồi hấp…
+ Nuôi cấy nấm mốc

Footer Page 8 of 133.

8

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 9 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Sau khi hấp chín, cho ra đảo tơi rồi làm nguội. Sau khi nguyên liệu đã nguội
thì tiến hành cấy giống vào. Trước khi cấy giống nên trộn đều giống với một số
nguyên liệu rồi rắc đều lên bề mặt nguyên liệu, đánh tơi ra rồi cho vào khay, nong
dày khoảng 1 – 2 cm và cho vào phòng nuôi mốc. Phòng nuôi mốc phải giữ nhiệt
độ từ 28 – 300C, độ ẩm 85 – 90%. Đây là giai đoạn bào tử mốc phát triển và lấn át
các tạp mốc khác. Sau đó là đến giai đoạn sinh trưởng của mốc, nhiệt độ có thể
tăng lên tới 31 – 340C.
Khoảng 3 – 4 giờ sau, khuẩn ty bắt đầu xuất hiện rõ rệt, ta phải đảo mốc để
hạ nhiệt độ tránh làm ảnh hưởng đến sự phát triển của khuẩn ty và làm cho
enzyme của mốc tích tụ không nhiều. Lúc này nhiệt độ của khối mốc đạt 30 –
320C.
Tiếp đến là lúc mốc bắt đầu hình thành bào tử, nhiệt độ có xu hướng giảm
dần. Vì thế ta phải gia nhiệt để khối mốc duy trì nhiệt độ 30 – 320C. Sau đó mốc
bắt đầu chuyển sang màu ngả vàng, đây là giai đoạn enzyme hình thành nhiều
nhất. Quá trình nuôi cấy nấm mốc kết thúc khi khối mốc bắt đầu chuyển sang màu
vàng hoa cau và thời gian kéo dài khoảng 36 – 42 giờ.
+ Giai đoạn lên men hoặc thủy phân
Lên men là quá trình tận dụng enzyme của mốc để thủy phân các chất có
trong nguyên liệu. Trong đó, chủ yếu là các protein và tinh bột được thủy phân tạo
thành các thành phần cần thiết của nước chấm. Quá trình này chòu ảnh hưởng của
bốn yếu tố chính :
 Lượng nước cho vào khi lên men
 Nhiệt độ khi lên men
 Thời gian lên men
 Thao tác khi lên men

Sau khi kết thúc quá trình lên men, căn cứ vào hàm lượng nước trong dòch
men để tính toán lượng muối và nước cần bổ sung cho đạt nồng độ quy đònh.

Footer Page 9 of 133.

9

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 10 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

+ Giai đoạn trích ly
Trích ly được tiến hành ngay sau khi cho muối vào nguyên liệu và ngâm. Sau
khi trích ly lần 1 ta thường thu được dòch nước chấm đậm màu, có vò ngọt và chiếm
khoảng 60 – 80% lượng nguyên liệu lên men. Tiếp đến ta cho thêm nước muối 15
– 18O Be vào bã sau khi trích ly lần một và ngâm khoảng 12 – 16 giờ rồi lại tiến
hành trích ly lần 2.
Đây là cách làm vừa tiết kiệm nguyên liệu vừa nâng cao chất lượng nước
chấm.
Phối chế
Có thể pha trộn các dòch trích ly khác nhau với các nồng độ và tỷ lệ khác
nhau để thu các sản phẩm nước chấm có độ đạm khác nhau.
+ Thanh trùng sản phẩm
Nước chấm sau khi trích ly phải tiến hành thanh trùng để tăng thêm màu sắc
và hương vò. Đồng thời thanh trùng sản phẩm còn có tác dụng tiêu diệt những vi

sinh vật trong nguyên liệu lên men và kéo dài thời gian bảo quản.
Có thể đun trực tiếp hoặc sử dụng các nồi hơi. Thanh trùng ở nhiệt độ 60 –
700C khoảng 1 giờ 30 phút – 2 giờ vì với nhiệt độ này không làm ảnh hưởng đến
chất lượng của nước chấm.
+ Đóng chai và thành phẩm

Footer Page 10 of 133.

10

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 11 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

 Qui trình sản xuất nước chấm bằng phương pháp hóa giải
Khô đậu
hoặc khô lạc
Gia nhiệt
phân giải

HCl

Nước

Đảo trộn

NaOH hoặc
Na2CO3

Trung hòa

Lọc
Bã lọc

Nước

Bã lọc 1

Ngâm

Lọc
Bã lọc

Bã lọc 2
Thành phẩm

Hình 2.2 : Quy trình sản xuất nước chấm bằng phương pháp hóa giải
Đối với phương pháp hóa giải thì các phân tử protein chuyển thành các chất
trung gian tương đối đơn giản rồi cuối cùng thành các axit amin đơn giản dưới tác
dụng của HCl. Với quá trình thủy phân trên các chất khác cũng bò biến đổi theo.

Footer Page 11 of 133.

11

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 12 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

+ Tinh bột  Đường Mantose  Glucose
+

Cellulose  Pentose  Fuafaran

+

Chất béo  Glycerin và các axit béo
Trong phương pháp sản xuất nước chấm bằng phương pháp hóa giải thì cần

chú ý đến ba yếu tố : Nhiệt độ thủy phân, nồng độ acid HCl và thời gian thủy
phân.
2.2. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NẤM MỐC ASPERGILLUS ORYZAE
2.2.1. Phân loại
Giới

: Nấm

Ngành : Ascomycota
Lớp

: Eurotiomycetes

Bộ

: Eurotiales

Họ

: Trychocomaceae

Giống

: Aspergillus

Loài

: Aspergillus oryzae

Hình 2.3: Hình nấm mốc
Aspergillus oryzae

2.2.2. Cấu tạo cơ quan dinh dưỡng

Chủng nấm mốc Aspergillus oryzae có cấu tạo sợi phân nhánh nhưng khác với
nhiều loài nấm bậc thấp khác (Phycomyces) ở chỗ là chúng có thể dạng sợi, có
màu vàng hoa cau, rất mảnh (chiều ngang 5-7 m). Những sợi này sinh trưởng ở
ngọn, vừa dài vừa phân nhánh, phát triển nhanh tạo thành một đám chằng chòt các
sợi được gọi là khuẩn ty hay sợi nấm (Hypha) hợp lại thành hệ sợi nấm
(Mycelium).
Có 2 loại khuẩn ty

 Khuẩn ty cơ chất (hay khuẩn ty dinh dưỡng)
Đây là loại khuẩn ty kích thước nhỏ, màu trắng, phát triển sâu vào cơ chất
giúp nấm mốc bám chặt vào cơ chất và hấp thụ thức ăn chứa trong đó. Các khuẩn

Footer Page 12 of 133.

12

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 13 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

ty này bện lại thành khối dài ăn sâu vào cơ chất hút chất dinh dưỡng. Khi già hệ
sợi này ngã sang màu vàng
 Khuẩn ty khí sinh
Loại này có kích thước lớn hơn khuẩn ty cơ chất nhiều lần, trong suốt. Chúng
phát triển trên bề mặt cơ chất và hướng vào không khí để hút oxy và từ khuẩn ty
khí sinh về sau sẽ có một số sợi phát triển thành cơ quan sinh sản đặc biệt mang
bào tử.
Aspergillus oryzae là những cơ thể hiếu khí sống hoại sinh hoặc kí sinh, không
có khả năng quang hợp tạo chất hữu cơ mà sống nhờ khả năng hấp thụ các loại
thức ăn có sẵn qua bề mặt khuẩn ty.
Sợi nấm có vách ngăn chia sợi thành nhiều tế bào (nấm đa bào). Mỗi sợi nấm
phát triển thành những bộ phận khác nhau. Dưới cùng, nơi tiếp giáp với môi
trường dinh dưỡng là sợi nấm.

2.2.3. Đặc tính sinh hóa
2.2.3.1. Điều kiện phát triển của nấm mốc Aspergillus oryzae
+ Độ ẩm môi trường 45 % tối ưu cho sự hình thành bào tử, 55 – 58 % tối ưu
cho sự hình thành enzyme.
+ PH môi trường từ 5.5 – 6.5.
+ Độ ẩm không khí là 85 – 95%.
+ Nhiệt độ nuôi cấy là 27 – 300C. Đây là chủng nấm mốc hiếu khí hoàn toàn.
+ Thời gian tạo bào tử 60 – 70 giờ. Thời gian tạo enzym amylase là 30 – 36
giờ.
2.2.3.2. Hệ enzym của nấm mốc Aspergillus oryzae
Nấm mốc có khả năng tổng hợp rất nhiều loại enzyme cần thiết cho các hoạt
động sống và để thích ứng với mọi hoàn cảnh như protease, amylase, pectinase,
oxidase, xenlulase… Tuy nhiên, trong đó có hai enzyme được đặc biệt quan tâm là
amylase và protease. Đây là hai loại enzyme có khả năng thương mại cao.

Footer Page 13 of 133.

13

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 14 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Bảng 2.1: Đặc điểm enzyme amylase của nấm mốc Aspergillus oryzae
Loại amylase

PH tối ưu

Nhiệt độ tối ưu

 - amylase

5,5 – 5,9

500 C– 57oC

 - amylase

4,8

30oC

Glucoamylase

4,8

500C

2.2.3.3. Ứng dụng của mốc Aspergillus oryzae
Aspergillus oryzae là loại nấm sợi quan trọng trong công nghiệp và được xem
như là “vi sinh vật của dân tộc Nhật”. Cách đây hàng trăm năm, nó đã được dùng
để lên men rượu sake, pate đậu phộng, tương ở Nhật. Khả năng tổng hợp amylase
của Aspergillus oryzae là rất cao, vài gram trong 1 lít canh trường mà nấm men chỉ
bằng khoảng 1/100 – 1/1000 của chúng. Và người ta nhận thấy rằng Aspergillus
oryzae lên men tương ngon hơn so với một số chủng khác vì loại mốc này có khả

năng biến đổi tinh bột của gạo nếp thành đường làm tương có vò ngọt. Tuy nhiên
hai loài thường được sử dụng trong lên men truyền thống là Aspergillus oryzae và
Aspergillus sojae có hình thái và màu sắc khá giống với hai loài nguy hiểm là
Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus. Đây là hai lài có khả năng sản sinh
độc tố Aflatoxin gây bệnh ung thư.
Asp. oryzae được ứng dụng rộng rãi trong công nghệ lên men truyền thống ở
nhiều nước Châu Á như Việt Nam (làm tương), Trung Quốc, Nhật Bản, Philipin,
Indonesia… Hiện nay với ngành khoa học hiện đại chúng ta đã nghiên cứu và sử
dụng một số chủng Aspergillus oryzae, Aspergillus niger trong công nghiệp sản
xuất enzyme ( - amylase, glucoamylase ) trong các ngành chế biến thực phẩm.
2.3. GIỚI THIỆU MỘT SỐ PHỤ PHẨM SỬ DỤNG TRONG SẢN XUẤT
NƯỚC CHẤM
2.3.1. Bánh dầu đậu phộng
2.3.1.1. Giới thiệu chung về bánh dầu đậu phộng

Footer Page 14 of 133.

14

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 15 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Trong bánh dầu còn sót lại rất nhiều các thành phần dinh dưỡng mà trong
ngành công nghệ ép dầu chưa thể sử dụng hết. Một số thành phần hóa học tiêu

biểu như:
+ Protein
+ Glucid
+ Photphatide
+ Chất sáp
+ Các chất màu
+ Vitamin
+ Các glucozide
+ Hydrocacbua
+ Acid hữu cơ
+ Các chất vô cơ khác
Trong đó lipid, protein và glucid là thành phần chiếm chủ yếu trong bánh dầu.
Trước đây nguồn bã này thường được sử dụng làm thức ăn cho gia súc và phân
bón, nhưng nếu chúng ta có thể sử dụng chế biến thành sản phẩm cho người thì sẽ
kéo theo giảm hàng loạt giá thành các sản phẩm chính.
2.3.1.2 Xử lí bánh dầu đậu phộng
Bánh dầu sau khi ép còn lại khá nhiều dầu và các chất dinh dưỡng khác. Do
vậy, phải có biện pháp bảo quản đúng đắn và cẩn thận để không làm hư hỏng
bánh dầu mà yếu tố gây hại nhất là sự xuất hiện độc tố Aflatoxin - chất có nguy cơ
gây ung thư.
+ Xử lý bánh dầu trước khi bảo quản
Điều hòa ẩm độ, tách tạp chất, phân loại theo kích thước, nghiền nhỏ những
phần có kích thước lớn và làm nguội bánh dầu.
+ Xử lý bánh dầu trong khi bảo quản:

Footer Page 15 of 133.

15

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ

Header Page 16 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Bánh dầu trong quá trình bảo quản có thể xảy ra hiện tượng tự bốc nóng. Do
vậy, phải thường xuyên kiểm tra nhiệt độ khối bột và có biện pháp làm thoáng.
Bánh dầu phải được sắp xếp theo từng khu vực riêng biệt theo thứ tự, thời
gian chế biến. Nếu có biểu hiện tự bốc nóng thì cần phải di chuyển khối hạt ra chỗ
khác và thông gió cho khối hạt.
2.3.1.3. Ứng dụng của bánh dầu
+ Ép viên làm thức ăn cho gia súc.
+ Ép thành bánh để sử dụng làm phân bón.
+ Sử dụng bánh dầu xay nhỏ để lên men chế biến nước chấm. Đây là nguồn
nguyên liệu giàu protein có tiềm năng rất lớn trong tương lai.
2.3.2. Malt
Malt đại mạch là hạt đại mạch được nảy mầm trong điều kiện nhân tạo (nảy
mầm trong môi trường và độ ẩm nhất đònh). Malt là nguyên liệu truyền thống,
thiết yếu không thể thiếu được trong công nghệ sản xuất bia. Qua quá trình nảy
mầm một lượng lớn các enzyme xuất hiện và tích tụ trong hạt đại mạch như:
enzyme amylase, enzyme protease. Các enzyme này là những nhân tố thực hiện
việc chuyển các chất trong thành phần hạt đại mạch thành các chất đơn giản (các
acid amin tự do, các loại đường, các vitamin…) mà nấm men có thể sử dụng để lên
men tạo sản phẩm bia.

Hình 2.4: Malt vàng

Footer Page 16 of 133.

Hình 2.5: Malt đen

16

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 17 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

2.3.2.1. Bã malt
Bia là một loại nước giải khát lên men rất bổ dưỡng. Vì thế nhu cầu sản xuất
bia ngày càng tăng đáng kể. Bên cạnh đó một số phụ phẩm trong ngành công
nghiệp bia cũng tăng khá nhiều, nếu ta không có biện pháp xử lí sẽ gây lãng phí
và ô nhiễm môi trường. Tận dụng nguồn phụ phẩm này chúng tôi đã sử dụng bã
malt bia trong qui trình sản xuất nước chấm lên men.
Sau khi các thành phần của malt hòa tan vào nước để thu nhận dòch đường thì
người ta thường lọc để loại bỏ vỏ và những phần nội nhũ của hạt đại mạch không
tan (bã malt). Cứ trung bình 100 kg malt tạo nên 130 – 150 kg bã ướt có chứa 70 –
80% hàm lượng nước. Trong bã khô có các thành phần với giá trò trung bình như
sau:
+ Protein

28%

+ Chất béo

8,2%

+ Chất chiết không chứa nitơ

41%

+ Xenluloza

17,5%

+ Chất vô cơ

5,3%

Thông thường bã malt có dạng sền sệt, có màu nâu nhạt, vò ngọt và mùi mạch
nha.
Bảng 2.2: Bảng thành phần bã malt (%).
Chỉ số

Bã thô (%)

Bã sấy (%)

Độ ẩm

76,3

9,0

Protêin

6,63

25,5

Lipid

1,70

7,50

Chất hòa tan không có N2

9,72

37,3

Cenlulose

5,10

16,0

Tro

1,20

4,60

Nhiệt lượng bã tính bằng calo

115

440

Footer Page 17 of 133.

17

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 18 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

(Densikow M.T., 1963)
2.3.2.2. Ứng dụng của bã malt
Trong bã malt còn sót lại một lượng chất dinh dưỡng khá lớn (25 – 30%)
chiếm khoảng 1/5 giá trò dinh dưỡng của hạt đại mạch. Ngoài ra, lượng chất xơ
trong bã khá lớn nên rất tốt cho quá trình tiêu hóa tốt. Vì thế người ta thường sử
dụng để làm thức ăn gia súc, đặc biệt là các gia súc nuôi để lấy sữa và thòt (trâu,
bò, lợn). Tuy nhiên, chúng thường không chứa bất kì một loại vitamin nào nên
không thể chỉ sử dụng bã malt làm thức ăn gia súc mà phải bổ sung thêm một số
thực phẩm khác. Trong bã bã còn sót lại một ít đường và có nhiều protein nên thời
tiết nóng rất dễ bò chua. Thông thường hàm lượng chất chiết còn lại trong bã là

0,8–1%.
 Kết luận
Tận dụng một số phụ phẩm trong ngành công nghệ ép dầu và bia làm nguồn
nguyên liệu ban đầu. Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu và thực hiện lên men
nước chấm từ những nguyên liệu nói trên ở qui mô phòng thí nghiệm tạo bước mở
đầu cho việc nghiên cứu và đưa ra quy trình sản xuất thực tế.

Footer Page 18 of 133.

18

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 19 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

CHƯƠNG III: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
3.1. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN THÍ NGHIỆM
3.1.1. Đòa điểm
Các thí nghiệm được thực hiện tại nhà và phòng thí nghiệm Vi sinh của Khoa
Môi trường và Công nghệ sinh học.
3.1.2. Thời gian thực hiện
Từ ngày 01/04/2009 đến 30/06/2009.
3.2. VẬT LIỆU TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM
3.2.1. Thiết bò và dụng cụ thí nghiệm

+ Bếp điện, bếp gas
+ Máy đo pH
+ Microwave
+ Máy chưng cất đạm
+ Và một số dụng cụ khác của phòng thí nghiệm
3.2.2. Hoá chất
+ Formol
+ CH3COOH

Footer Page 19 of 133.

19

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 20 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

+ Acid citric
+ Phenolphtalein
+ NaOH 0.1 N và khan
+ HCl đậm đặc
3.2.3. Nguyên liệu
+ Bã malt bia thu nhận tại công ty bia Vinaken
+ Bã bánh dầu mua tại chợ Thủ Đức
+ Bào tử nấm mốc tự sản xuất tại phòng thí nghiệm Vi Sinh và tại nhà.

3.3 BỐ TRÍ THÍ NGHIỆM
3.3.1. Thí nghiệm 1: Khảo sát ảnh hưởng của tỷ lệ mốc Aspergillus oryzae lên
quá trình thuỷ phân
Tỷ lệ mốc Aspergillus oryzae có ảnh hưởng lớn đến hiệu suất thủy phân, chất
lượng sản phẩm tạo thành nên chúng ta phải tiến hành khảo sát để tìm ra tỷ lệ mốc
tốt nhất.
Ở thí nghiệm này ta tiến hành khảo sát cho từng tỷ lệ mốc Aspergillus oryzae
khác nhau là 3%, 4% và 5% cho vào so với lượng bã Malt bia và bánh dầu đậu
phộng.
 Thí nghiệm được bố trí như sau:
Bảng 3.1: Chỉ tiêu theo dõi trong quá trình khảo sát các tỷ lệ mốc khác nhau lên
quá trình thủy phân
Tỷ lệ mốc
Chỉ tiêu theo dõi

3%

4%

5%

Đạm Formol
 Cách tiến hành
Phối trộn cố đònh 30% bã malt bia và 70% bánh dầu đậu phộng cho tất cả các
nghiệm thức. Sau đó bổ sung nước sao cho độ ẩm môi trường đạt khoảng 60%.

Footer Page 20 of 133.

20

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 21 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Đem hấp khử trùng ở 1210C trong 15 phút, để nguội. Tiến hành cấy mốc với 3 tỷ
lệ mốc khác nhau là 3%, 4% và 5% so với tổng nguyên liệu và quan sát sự phát
triển của chúng, ta có 3 nghiệm thức. Sau 30 – 36 giờ nấm mốc mọc lên có màu
vàng hoa cau đều. Ta ngưng việc nuôi cấy nấm mốc tại đây, tiến hành quá trình
thủy phân. Ta cho nước muối (10%) so với nguyên liệu theo tỷ lệ 3 : 1 vào để thực
hiện quá trình thủy phân. Thời gian thủy phân là 20 ngày và tiến hành đo đạm
formol 2 ngày / 1 lần.

 Yếu tố cố đònh:
Bã malt bia (30%) và bánh dầu đậu phộng (70%).
Nhiệt độ thủy phân là 55 - 580C.
Thời gian thủy phân là 20 ngày, tiến hành đo đạm formol 2 ngày / 1 lần.
Lượng nước muối (10% muối) : nguyên liệu = 3 : 1
 Chỉ tiêu theo dõi:
Khảo sát hàm lượng đạm formol được tạo thành của từng nghiệm thức ứng với
các tỷ lệ mốc khác nhau khi bổ sung vào nguyên liệu.
Thí nghiệm được tiến hành một cách ngẫu nhiên và lặp lại ba lần.
3.3.2. Thí nghiệm 2: Khảo sát sự thay đổi tỷ lệ bã malt bia lên quá trình thuỷ
phân
Trong bã malt còn chứa lại khá nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là còn sót lại

một lượng đường rất có ý nghóa trong việc cung cấp một phần nguồn thức ăn dinh
dưỡng cho nấm mốc. Bên cạnh đó việc phối trộn các tỉ lệ bã malt khác nhau sẽ tạo
ra các độ xốp, độ thoáng khí khác nhau cho môi trường ảnh hưởng đến hô hấp và
phát triển của nấm mốc. Vì thế mà chúng tôi tiến hành khảo sát để tìm ra tỷ lệ
phối trộn bã malt bia tốt nhất cho quy trình sản xuất nước chấm lên men.

Footer Page 21 of 133.

21

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 22 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Chúng tôi tiến hành phối trộn nguyên liệu giữa bã malt và bánh dầu đậu
phộng theo các tỷ lệ P1 = 1 : 9, P2 = 2 : 8, P3 = 3 : 7, P4 = 4 : 6 và P5 = 5 : 5.
 Thí nghiệm được bố trí như sau:
Bảng 3.2: Chỉ tiêu theo dõi trong quá trình khảo sát các tỷ lệ bã malt khác nhau
lên quá trình thủy phân
Tỷ lệ bã Malt
Chỉ tiêu theo dõi

10%

20%

30%

40%

50%

Đạm Formol

 Cách tiến hành
Sau khi đã chọn được tỷ lệ giống thích hợp ở thí nghiệm 1, ta tiếp tục tiến
hành khảo sát xem tỷ lệ bã malt bia nào là thích hợp nhất.
Phối trộn nguyên liệu giữa bã malt bia và bánh dầu đậu phộng theo các tỷ lệ
như sau: P1 = 1 : 9, P2 = 2 : 8, P3 = 3 : 7, P4 = 4 : 6 và P5 = 5 : 5, ta có được 5
nghiệm thức. Sau đó bổ sung nước làm ướt rồi đem hấp khử trùng ở 1210C trong
15 phút. Trong đó lượng nước cho vào đảm bảo môi trường sau khi hấp khử trùng
độ ẩm đạt khoảng 60%. Để nguội và tiến hành cấy cùng một tỷ lệ mốc giống là
3% so với tổng nguyên liệu. Nuôi ủ mốc khoảng 30 – 36 giờ, trong quá trình này
ta phải chú ý đảo trộn để hạ nhiệt độ khối nguyên liệu. Khi nấm mốc đã lên đều
khắp bề mặt nguyên liệu và có màu vàng hoa cau thì kết thúc quá trình nuôi ủ
mốc. Cho nguyên liệu vào các lọ sứ để tiến hành quá trình thủy phân, bổ sung
nước muối (10%) so với tổng nguyên liệu theo tỷ lệ 3 : 1.
 Yếu tố cố đònh:
Tỷ lệ nấm mốc cấy vào nguyên liệu là 3%.
Nhiệt độ thủy phân là 55 - 580C.
Thời gian thủy phân là 16 ngày và tiến hành đo đạm formol 2 ngày / 1 lần.

Footer Page 22 of 133.

22

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 23 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Lượng nước muối (10%) cho vào so với tổng nguyên liệu là 3 : 1.
 Chỉ tiêu theo dõi:
Khảo sát hàm lượng đạm formol tạo thành cho từng nghiệm thức qua các
ngày thủy phân khác nhau để đánh giá tỷ lệ phối trộn giữa bã Malt và bánh dầu
đậu phộng như thế nào là tốt nhất cho quá trình thủy phân.
Thí nghiệm được tiến hành một cách ngẫu nhiên và lặp lại 3 lần.
3.3.3. Thí nghiệm 3: Nghiên cứu tận dụng bã malt bia và bánh dầu đậu phộng
để sản xuất nước chấm bằng phương pháp bán hoá giải nhẹ (kết hợp giữa thuỷ
phân bằng protease của nấm mốc Aspergillus oryzae và HCl (Acid chlohydric).
Phương pháp bán hóa giải nhẹ là sự kết hợp của hai phương pháp lên men
truyền thống và phương pháp hóa giải. Sản xuất nước chấm lên men theo phương
pháp này sẽ kiểm soát được hàm lượng 3 – MCPD có mặt trong nước chấm cũng
như rút ngắn được thời gian thủy phân và chi phí sản xuất. Trong đó ngoài tác
nhân thủy phân là enzyme tạo ra từ nấm mốc Aspergillus oryzae mà ta còn sử
dụng thêm HCl để tăng hiệu suất thủy phân.
Chúng tôi tiến hành bổ sung HCl vào dòch thủy phân với các nồng độ khác
nhau là 6%, 7% và 8%.
 Bố trí thí nghiệm như sau
Bảng 3.3 : Chỉ tiêu theo dõi trong quá trình khảo sát nồng độ HCl khác nhau lên
quá trình thủy phân.

Nồng độ HCl (%)
Chỉ tiêu theo dõi

6%

7%

8%

Đạm formol
 Cách tiến hành:
Sau khi đã chọn được tỷ lệ cấy mốc và tỷ lệ phối trện bã Malt bia thích hợp ở
các thí nghiệm trên. Ta tiến hành tiếp tục khảo sát phương pháp nào cho hiệu quả
thủy phân cao nhất mà vẫn đạt chất lượng về an toàn thực phẩm.

Footer Page 23 of 133.

23

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 24 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

Sử dụng tỷ lệ bã malt bia và bánh dầu đậu phộng là 3 : 7 cho tất cá các mẫu.
Bổ sung nước và đem hấp khử trùng ở 1210C trong 15 phút, để nguội. Ta cũng cố

đònh tỷ lệ mốc cấy vào nguyên liệu giống nhau cho tất cả các mẫu là 3%. Ủ mốc
khoảng 30 – 36 giờ cho đến khi mốc phát triển đều và có toàn một màu vàng hoa
cau thì ta kết thúc việc nuôi cấy. Bóp tơi nguyên liệu, cho vào lọ thủy tinh và bổ
sung nước muối (10%) theo tỷ lệ 3 : 1 so với nguyên liệu. Thời gian thủy phân ở
giai đoạn này kéo dài khoảng 6 ngày với t0 thủy phân = 55 - 580C. Sau đó, ta sẽ bổ
sung vào dòch thủy phân tác nhân HCl ở các nồng độ khác nhau (6%, 7% và 8%)
tương ứng với từng mẫu. Như vậy ta sẽ có 3 nghiệm thức.
 Yếu tố cố đònh:
Tỷ lệ nấm mốc cấy vào nguyên liệu là 3%.
Tỷ lệ bã malt : bánh dầu đậu phộng = 3 : 7.
Nhiệt độ thủy phân là 55 - 580C.
Lượng HCl cho vào dòch thủy phân là 25% so với tổng nguyên liệu.
Tỷ lệ lượng nước muối (10%) cho vào so với tổng nguyên liệu là 3 : 1.
Tiến hành đo đạm formol 2 ngày / 1 lần.
 Chỉ tiêu theo dõi:
Khảo sát sự biến thiên hàm lượng đạm formol trước và sau khi cho HCl vào
dòch thủy phân của từng nghiệm thức tương ứng với các nồng độ HCl khác nhau để
đánh giá mức độ thủy phân của từng nghiệm thức.
Thí nghiệm được tiến hành một cách ngẫu nhiên và đo lặp 3 lần.
3.3.4. Thí nghiệm 4: So sánh hiệu suất thủy phân nguyên liệu để sản xuất nước
chấm giữa hai phương pháp sử dụng vi sinh vật và phương pháp bán hóa giải.
Trong sản xuất nước chấm thì việc tìm ra phương pháp, cách thức sản xuất
như thế nào để đạt hiệu suất cao nhất là khá quan trọng. Bởi lẽ cách thức sản xuất
sẽ quyết đònh thời gian sản xuất, chi phí cũng như chất lượng sản phẩm khi tạo
thành.

Footer Page 24 of 133.

24

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ


Header Page 25 of 133.

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS. BÙI ĐỨC CHÍ THIỆN

 Bố trí thí nghiệm
Nghiệm thức I: Tỷ lệ bã malt bia 30% + 70% bánh dầu đậu phộng + 3% mốc
 Sản xuất nước chấm theo phương pháp vi sinh vật.
Nghiệm thức II: Nước tương lên men có bổ sung HCl 6%  Sản xuất nước
chấm theo phương pháp bán hóa giải nhẹ.
Bảng 3.4. Chỉ tiêu theo dõi trong quá trình khảo sát phương pháp sản xuất
Phương pháp sản xuất
Chỉ tiêu theo dõi

Nghiệm thức I

Nghiệm thức II

Đạm formol
 Cách tiến hành
Ở đây ta sẽ có hai nghiệm thức. Nghiệm thức I là sử dụng phương pháp vi
sinh vật để sản xuất nước chấm, ta tiến hành sử dụng lại nghiệm thức tốt nhất của
thí nghiệm 2. Nghiệm thức II là sử dụng phương pháp bán hóa giải nhẹ để sản
xuất nước chấm, ta sử dụng lại nghiệm thức tốt nhất của thí nghiệm 3.
 Yếu tố cố đònh:
Tỷ lệ nấm mốc cấy vào nguyên liệu là 3%.

Tỷ lệ bã malt : bánh dầu đậu phộng = 3 : 7.
Nhiệt độ thủy phân là 55 - 580C.
Tỷ lệ lượng nước muối (10%) cho vào so với tổng nguyên liệu là 3 : 1.
Tiến hành đo đạm formol 2 ngày / 1 lần.
 Chỉ tiêu theo dõi:
Khảo sát sự chênh lệch hàm lượng đạm formol của từng nghiệm thức ứng với
từng phương pháp sản xuất.
Thí nghiệm được tiến hành một cách ngẫu nhiên và đo lặp 3 lần.
3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.4.1. Phương pháp tạo bào tử nấm mốc
Mốc giống trong ống nghiệm

Footer Page 25 of 133.

25
Nhân giống

SVTH: NGUYỄN PHƯƠNG HÀ