Nhiễm trùng đường hô hấp trên và Viêm phổi

Nhiễm trùng đường hô hấp
trên và Viêm phổi
HAIVN
Chương trình AIDS của Đại học
Y Harvard tại Việt Nam
1


Mục tiêu học tập
Kết thúc bài này, học viên có khả năng:
 Xác định các nguyên nhân thường gặp
nhất của bệnh hô hấp ở người bệnh HIV
 Mô tả cách xử trí các nhiễm trùng tai
 Giải thích cách chẩn đoán và điều trị
lâm sàng:
• Viêm phổi do vi khuẩn
• Viêm phổi do vi-rút
• Viêm phổi do nấm

2


Các Hội chứng hô hấp thường gặp ở trẻ
nhiễm HIV là gì?
Nhiễm trùng đường hô hấp trên:
Các nguyên
•Nhiễm trùng tai
nhân lây nhiễm
Upper respiratory infections:
Lower respiratory infections:
•Viêm xoang

 Ear infections Nhiễm trùng đường
 Pneumocystis
jiroveci
hô hấp dưới:
 Sinusitis
(PCP) jiroveci
•Viêm phổi do pneumonia
Pneumocystis
 Bacterial pneumonia
(PCP)
 Pulmonary
•Viêm phổi do
vi khuẩn tuberculosis
•Lao phổi  Viral pneumonia
 Fungal
•Viêm phổi do
vi-rút pneumonia
•Viêm phổi do nấm
Viêm phổi kẽ thâm nhiễm lympho bào
Các nguyên
nhân không lây (LIP)
nhiễm


Bệnh cảnh nhập viện
ở BV Nhi Đồng 1 – khảo sát
năm 2006

n = 134

50% trẻ nhập viện vì bệnh cảnh hô hấp
Bs. Trương Hữu Khanh NĐ1


Nhiễm trùng đường hô
hấp trên

5


Nhiễm trùng tai
Triệu chứng

Điều trị

Viêm tai • Thường bắt đầu ở tuổi • Đau cấp tính,
giữa
6-9 tháng
thường nặng
• Sốt, đau, gây khó
• Phù, ban đỏ ống tai
• Dày, chảy dịch tai
chịu
• Có xu hướng tái phát
nhiều
• Biến chứng: thường
thủng màng nhĩ, viêm
tai giữa mạn tính

Viêm tai Amoxicillin:

ngoài
80-90mg/kg/ngày
trong 10-14 ngày

Cipro hoặc ofloxacin
nhỏ giọt tai


Viêm xoang (1)


Bệnh học:


Viêm xoang (2)




Triệu chứng:
• Sốt, ăn kém
• Nghẹt mũi, Nasal congestion, mũi chảy mủ
• Ho >10-14 ngày, hoặc sốt cao 39oC và chảy
mủ trong khoảng 3-4 ngày, chỉ điểm viêm
xoang do vi khuẩn
Điều trị:

Trường hợp nhẹ
Trường hợp nặng
hơn

Thay thế

Amoxicillin 45mg/kg/ngày
Amoxicillin-clavulanate
(80-90mg/kg/ngày)
Azithromycin, cotrim, cefuroxime,
8
ceftriaxone, levofloxacin


Viêm hầu họng


Thường do vi-rút hoặc vi khuẩn: streptococcus nhóm
A



Triệu chứng:

•
•
•
•

Sốt
Có/không phát ban
Đau họng
Sưng amydal và hạch ở cổ

9


Viêm hầu họng



Viêm hầu họng cấp do Strep.

10


Nhiễm trùng đường hô
hấp dưới

11


Nhiễm trùng đường hô hấp dưới


Viêm phổi là nguyên nhân số một gây tử vong ở trẻ
trên thế giới:

• Nguyên nhân của khoảng 1 trong 5
trường hợp tử vong, ước tính 1.8 triệu
trường hợp tử vong hàng năm
• Hầu hết các trường hợp ở Châu Phi và
Đông Nam Á
• Tỉ lệ mắc có thể cao hơn ở những nơi có

tỉ lệ lưu hành HIV cao
• Thường xảy ra hơn và nặng hơn, với tỉ lệ
tử vong cao hơn, ở trẻ nhiễm HIV
12


Viêm phổi
– Căn nguyên theo tuổi
Tuổi

Căn nguyên

<2 tháng

•Vi khuẩn Gram (-)
•Vi khuẩn kỵ khí
•và PCP

<1 năm

•PCP

<2 năm

•Vi-rút (RSV), xen lẫn với vi khuẩn

<5 năm

•Vi khuẩn:

>5 năm

•Mycoplasma pneumoniae
•hoặc Chlamydophila pneumonia

Streptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae
và Staphylococcus aureus

Lao?
LIP?


Viêm phổi – chẩn đoán
Viêm phổi
không nặng
(có thể được
xử trí như
người bệnh
ngoại trú)

Chẩn đoán dựa trên các biểu hiện lâm
sàng

Chỉ định:
•Đo oxi mạch
•Vi sinh:
Viêm phổi
vừa và nặng
Lấy đờm khi có thể

(đặc biệt
Cấy máu
trong các cơ
•Chất phản ứng pha cấp (CRP, ESR)
sở nội trú)
•Công thức máu
•Xét nghiệm vi-rút đặc hiệu


Viêm phổi do vi khuẩn

15


Nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn


Viêm phổi do vi khuẩn hay gặp hơn ở trẻ nhiễm
HIV so với trẻ không nhiễm HIV:

S. pneumoniae
H. Influenzae B
S. aureus
E. coli
M. tuberculosis

43x
21x
49x
98x

23x

* Madhi SA et al, Clin Infect Dis 2000;31:170.

16


Viêm phổi do vi khuẩn ở người
bệnh nhiễm HIV
So sánh với người không nhiễm HIV:
 Hay gặp hơn, nặng hơn, khả năng tử
vong cao hơn
 Do nhiều chủng vi khuẩn khác nhau
hơn, bao gồm cả những chủng đề
kháng
 Có nhiều khả năng đa vi khuẩn
 Thường kèm theo nhiễm khuẩn huyết
hơn
17


Viêm phổi do vi khuẩn –
Biểu hiện lâm sàng


Thường khởi phát cấp



Sốt cao, rét run, lạnh



Ho có đờm



Thở nhanh, khó thở



Đau ngực



Có thể ăn kém, buồn nôn/nôn



Thường có ran (rale) khi khám phổi

18


Viêm phổi do vi khuẩn – Xquang phổi (1)


Thường thấy:

•

•
•
•

Thùy thâm nhiễm
Phế quản thâm nhiễm
Tràn dịch cạnh phổi
Tràn dịch màng phổi

19


Viêm phổi do vi khuẩn – Xquang phổi (2)


Viêm phổi do vi khuẩn – Xquang phổi (3)


Viêm phổi do vi khuẩn – Xquang phổi (4)


Viêm phổi do vi khuẩn – Xquang phổi (5)


Viêm phổi do vi khuẩn – Điều trị
Nội trú
(viêm phổi vừa đến
nặng)

Ampicillin +

gentamycin (WHO)
hoặc Ceftriaxone
hoặc cefotaxime

Ngoại trú
(viêm phổi nhẹ đến vừa)

 Azithromycin (cũng cho viêm phổi
không điển hình)
 Amoxicillin/clavulanate
 Dùng Cotrimoxazole cho PCP cho
những trẻ ≤ 1 năm tuổi
 Vancomycin, clindamycin nếu nghi
ngờ MRSA
 Levofloxacin hoặc ciprofloxacin nếu
nghi ngờ S. pneumoniae kháng thuốc
và đã loại trừ Lao


Nhiễm trùng đường hô
hấp do vi-rút

25